nr 02.indd - credit

FUZJE I PRZEJĘCIA
11 – 17 stycznia 2013 r. 19
Każda zmiana, to zmiana na lepsze?
Szanse i zagrożenia przejęć i fuzji
Fundusze private
equity w roku 2012
Jedną z coraz częściej stosowanych metod
zwiększenia skali działalności, poprawy
konkurencyjności, wzmocnienia kapitałowego
oraz zwiększenia efektywności działania,
w tym w szczególności efektywności kosztowej
w sektorze bankowym są fuzje i przejęcia
bankowe, których obserwowane nasilenie
określa się mianem fali fuzji i przejęć (falowanie
konsolidacji jest związane ze zmieniającą się
aktywnością gospodarczą mierzoną dynamiką
PKB). Prowadzą one do konsolidacji i wzrostu
koncentracji sektora bankowego w Polsce.
Miniony rok dla znacznej części funduszy
private equity operujących w Europie zaczął
się od wzmożonej koncentracji na zarządzaniu
portfelami, gromadzeniu kapitału oraz
oczekiwaniu na dalszy rozwój wydarzeń,
mających na celu ustabilizowanie sytuacji
politycznej i ekonomicznej w strefie euro, a także
w Stanach Zjednoczonych. Zachowawczość
funduszy potwierdza EVCA Quarterly Activity
Indicator, prezentowany przez European Private
Equity and Venture Capital Association (EVCA),
który wskazuje, że I półrocze 2012 r.
było kontynuacją trwającego od końca
III kwartału 2011 r. trendu spadkowego wartości
zainwestowanego kapitału.
dr Krzysztof Waliszewski
– Wiążą się
one zarówno
z szansami,
jakie ma za
sobą nieść
konsolidacja banków,
jak i potencjalnymi i realnymi zagrożeniami z nimi związanymi,
w szczególności z punktu
widzenia pracowników łączących się banków i ich
klientów. Jest wiele przyczyn
współcześnie ożywionej aktywności na rynku M&A
banków. W warunkach hiperkonkurencji, globalizacji gospodarek i rynków
finansowych, zmian zachowań i potrzeb konsumentów oraz obniżania się ich
lojalności, metodą szybszego niż typowy wzrost
organiczny osiągnięcia założonych celów rynkowych
i związanych ze zwiększaniem wartości dla akcjonariuszy jest połączenie lub
fuzja banków.
Założenia bankowych
fuzji i przejęć
Dodatkowym czynnikiem,
skłaniającym banki do łączenia się jest zwiększanie
wymogów kapitałowych banków jako efekt prac Bazylejskiego Komitetu Nadzoru
Bankowego, a objawiającym
się w postaci Bazylei I, Bazylei II i wdrażanej w latach
2013-2019 Bazylei III. Znane
w ekonomii zjawiska ekonomii skali i zakresu działania
są ważnymi przyczynami do
łączenia się mniejszych lub
średnich banków, skupionych na świadczeniu usług
określonej grupie klientów
lub na ograniczonym obszarze geograficznym. Łączenie
banków ma prowadzić również do likwidacji dublujących się komórek, a przez to
do zmniejszenia zatrudnienia i zmniejszenia kosztów
stałych działania banku.
Cel? Rozwój!
Poza fuzjami i przejęciami dyktowanymi przez
rynek, należy również
wymienić te związane z restrukturyzacją sektora bankowego i kreowane przez KNF.
W przeszłości warunkiem
wejścia inwestora zagranicznego do polskiego sektora
bankowego było przejęcie
działającego już i mającego
problemy finansowe banku
w Polsce. Duża liczba takich
przejęć wynikała z liberalnej
polityki licencyjnej NBP na
początku lat 90. XX w., kiedy
powstało wiele słabych kapitałowo banków. Warto również dodać, że w Polsce dużej
konsolidacji podlegał sektor
bankowości spółdzielczej, co
było podyktowane w głównej mierze potrzebą wzmocnienia kapitałowego banków
działających na lokalnych
rynkach.
Niezastąpiona
analiza i badanie
Realizacja planu fuzji lub
przejęcia wiąże się z wieloma
ryzykami, które mogą ujawnić się i zrealizować nie tylko
na etapie przygotowania do
połączenia, lecz także już
w trakcie fuzji prawnej, operacyjnej czy technologicznej.
Pierwsze pytanie pojawia się
już na etapie wyboru banku
do konsolidacji – czy będzie
to odpowiedni partner. Dodatkowo podstawowa obawa
dotyczy wyceny banków
uczestniczących w konsolidacji. Od wyceny zależy bowiem
cena płacona za przejęcie kon-
troli nad bankiem jego właścicielom. Zawyżona wycena
rynkowa spowoduje przepłacanie za aktywa banku przejmowanego. Dlatego ważnym
etapem przygotowania do fuzji czy przejęcia jest wielopłaszczyznowe due diligence,
które ma zidentyfikować potencjalne ryzyka i zagrożenia
celu fuzji lub przejęcia.
M&A sieje strach
w kadrach
Dodatkowo ogłoszenie planów łączenia się banków rodzi
wśród pracowników negatywne reakcje. Nawet najbardziej wartościowi pracownicy,
w obawie przed utratą pracy,
zaczynają poszukiwać jej
w innych bankach i występuje ryzyko ich utraty. Sama
fuzja czy połączenie banków
może budzić obawy klientów
związane z bezpieczeństwem
i niezawodnością systemów
bankowych, przez co część
niezadowolonych klientów
może odejść od banku. Fuzje
i przejęcia bankowe wiążą się
również z wysokimi kosztami
przeprowadzenia takich operacji – zatrudnienia specjalistów, badania sprawozdań
finansowych, komunikowania opinii publicznej planów
związanych z połączeniem.
Autor jest adiunktem w Katedrze
Bankowości Uniwersytetu
Ekonomicznego w Poznaniu,
współautorem książki „Instytucje
parabankowe na rynku usług
bankowych w Polsce” wyd.
CeDeWu,Warszawa 2012
Kalendarium fuzji i przejęć banków w Polsce w latach 2000-2013
Przejmujący
Powszechny Bank
Kredytowy
Wielkopolski Bank
Kredytowy
Bank Współpracy
Regionalnej
BIG Bank Gdański
CITIBANK
Wielkopolski Bank
Kredytowy
ING Bank Śląski
Przejmowany
2000
Bank Austria Creditanstalt
Gliwicki Bank Handlowy
BWR Real Bank
2001
Big Bank
Bank Handlowy
Bank Zachodni
Oddział ING Bank,
Wielkopolski Bank Rolniczy
Bałtycki Bank Regionalny
Gospodarczy Bank
Wielkopolski
NORDEA Bank Polska Bank Własności
Pracowniczej- Unibank
Powszechny Bank
Powszechny Bank Kredytowy
Handlowy
2002
Kredyt Bank
Polski Kredyt Bank
Gospodarczy Bank
Małopolski Bank Regionalny,
PołudniowoWarmińsko-Mazurski Bank
Zachodni
Regionalny, Bank Unii
Gospodarczej, Lubelski Bank
Regionalny, Rzeszowski Bank
Regionalny, Dolnośląski
Bank Regionalny
Gospodarczy Bank
Pomorsko-Kujawski
Wielkopolski
Bank Regionalny
Bank Inicjatyw
Cukrobank
SpołecznoEkonomicznych
Nowy podmiot
Powszechny Bank
Kredytowy
Wielkopolski Bank
Kredytowy
Bank Współpracy
Regionalnej
BIG Bank Gdański
Bank Handlowy
Bank Zachodni -WBK
ING Bank Śląski
Gospodarczy Bank
Wielkopolski
NORDEA Bank Polska
Powszechny Bank
Handlowy –PBK
Kredyt Bank
Bank Polskiej
Spółdzielczości
Gospodarczy Bank
Wielkopolski
Bank Inicjatyw
Społeczno- Ekonomicznych
2003
BRE Bank
Bank Częstochowa
NORDEA Bank Polska LG Petro Bank
Bank Wschodni
Bank Społem
2004
Bank BPH
Spółdzielczy Bank Rozwoju
Samopomoc Chłopska
GE Capital Bank
GE Bank Mieszkaniowy
Getin Bank
Bank Przemysłowy
2005
Getin Bank
Wschodni Bank Cukrownictwa
2006
Brak fuzji
2007
Bank DnB Nord
Bank Inicjatyw
Społeczno-Ekonomicznych
Pekao SA
Bank BPH
2008
Brak fuzji
2009
Bank BPH
GE Money Bank
Fortis Bank
Dominet Bank
Sygma Bank
Cetelem Bank
2010
Getin Bank
Noble Bank
2011
AIG Bank Polska
Santander Consumer Bank
2012
Get Bank (d.
Getin Noble Bank
Allianz Bank)
2012/2013
Kredyt Bank
BZ WBK
Polbank
Raiffeisen Bank Polska
BRE Bank
NORDEA Bank Polska
Bank Wschodni
Bank BPH
GE Money Bank
Getin Bank
Getin Bank
Bank DnB Nord
Pekao SA
Bank BPH
Fortis Bank
Sygma Bank
Getin Noble Bank
Santander Consumer Bank
Getin Noble Bank
BZ WBK
Raiffeisen Polbank
Tomasz Berezowski – Pozytywne zmiany
w nastrojach inwestorów przyszły dopiero
wiosną, co znalazło swoje odzwierciedlenie
we wzroście aktywności funduszy w III kwartale 2012 r.
Pierwsze trzy miesiące roku
na europejskim rynku private equity przyniosły spadek wartości inwestycji
oraz dezinwestycji (liczonej
w koszcie wejścia) odpowiednio o 25 proc. i 48 proc. do
7,6 mld euro i 3,3 mld euro
Nastroje są
bardzo mieszane,
a fundusze
ostrożnie
podchodzą do
nowych inwestycji
portfelowych
względem ostatnich trzech
miesięcy 2011 r. Koncentracja
uwagi funduszy w tym czasie
została skierowana na fundraising, co przyniosło im 9,1 mld
euro nowej gotówki do zainwestowania, tj. o 18 proc. więcej niż w IV kwartale 2011 r.
Drugi kwartał minionego roku
również przyniósł podtrzymanie spadku wartości zainwestowanego kapitału w ujęciu
kwartalnym do 5,6 mld euro,
a także znaczne zmniejszenie liczby zebranych środków
z fundraisingu, w ramach
którego do funduszy trafiło
1,1 mld euro. Aktywność tym
razem była szczególnie zauważalna w obszarze dezinwestycji,
gdzie dokonano transakcji na
5,2 mld euro.
W pierwszym półroczu fundusze private equity wydały na
nowe projekty 13,2 mld euro,
organizując kapitał do rozdysponowania rzędu 18,7 mld
euro. Okres III kwartału
2012 r. przyniósł zdecydowane
ożywienie na rynku nowych
transakcji. Inwestorzy wydali
na zakupy 9,1 mld euro i zebrali 3,5 mld euro w ramach
fundraisingu, podczas gdy
wartość dezinwestycji uległa
nieznacznemu zmniejszeniu
do poziomu 4,6 mld euro.
Najaktywniejsze fundusze
Enterprise Investors
Patrząc na polski rynek transakcji zawieranych od stycznia do października 2012 r.
szczególnie dużą aktywnością
wykazały się fundusze Enterprise Investors (Cancer Diagnostics and Therapy, United
Oilfield Services, Wento),
Krokus Private Equity (Info-TV-Operator, Polwax),
Abris Capital Partners (BPH
TFI, Polski Bank Przedsiębiorczości), Penta Investments (NFI Empik Media
& Fashion, Clar System),
Advent International (EKO
Holding, Carint Scanmed)
oraz MCI Management (pośrednio lub bezpośrednio
– Moje-biuro.pl, Frisco.pl,
NetPress Digital). Mając na
względzie dokonane inwestycje, największym zainteresowaniem cieszyły się firmy
z branż – usługowej, głównie w segmencie B2B, odnawialnych źródeł energii,
usług medycznych, a także
produkcyjnej i handlowej
w obszarze FMCG.
Jak może wyglądać
przyszłość rynku
private equity?
Nastroje są bardzo mieszane,
a fundusze ostrożnie podchodzą do nowych inwestycji
portfelowych. Z pewnością
decyzje o jakichkolwiek ruchach będą podejmowane
bardzo selektywnie, a myślenie o kolejnych zakupach
nadal może być głównie ukierunkowane na liderów rynku
lub firm, które w krótkim czasie mogą się nimi stać. Największe szanse na pozyskanie
kapitału nadal mogą mieć
spółki o wysokiej marżowości, z branż, w przypadku których istnieją wysokie bariery
wejścia, operujących na rozwijających się rynkach i sprzedających wyspecjalizowane
produkty lub usługi, które
może być trudno zastąpić innym komplementarnym rozwiązaniem w krótkim czasie.
Autor jest analitykiem rynków
finansowych Certus Capital S.A.