PODSTAWY WIEDZY Z ZAKRESU PRAWA PODSTAWY PRAWA

PODSTAWY WIEDZY Z ZAKRESU PRAWA
PODSTAWY PRAWA ZOBOWIĄZAŃ
Zobowiązanie jest to stosunek prawny miedzy dwiema lub więcej osobami,
w którym jedna zwana wierzycielem może żądać od drugiej zwanej dłużnikiem
określonego zachowania się –świadczenia.
Uprawnienie wierzyciela to wierzytelność, a zobowiązanie dłużnika –dług.
Uprawnienia wierzyciela i odpowiadające im obowiązki dłużnika stanowią
treść stosunku zobowiązaniowego.
Prawa wierzyciela wynikające ze stosunku zobowiązaniowego mają charakter
praw podmiotowych względnych, tzn. przysługują tylko w odniesieniu do konkretnej
osoby (dłużnika).
Źródłem zobowiązań mogą być różne zdarzenia prawne. Są nimi w
szczególności:
-
umowy i inne czynności prawne,
-
akty administracyjne,
-
czyny niedozwolone i niektóre czyny dozwolone ( np. zapłata świadczeń
za światło i gaz w zastępstwie lokatora nieobecnego w domu).
-
bezpodstawne wzbogacenie
Umowa jest to dwustronne oświadczenie woli, mające na celu stworzenie
stosunku zobowiązaniowego. Źródłem zobowiązania bywa też jednostronne
oświadczenie woli, np. darowizna, publiczne przyrzeczenie nagrody.
Akt administracyjny powoduje powstanie zobowiązania nie na zasadzie
równorzędności podmiotów, lecz na zasadzie zwierzchności organu uprawnionego do
wydania określonych w ustawie decyzji. Akty administracyjne wywołują skutki na
gruncie prawa cywilnego w wyjątkowych przypadkach. Cechą charakterystyczną
prawa cywilnego jest bowiem równorzędność, a nie zwierzchność podmiotów.
Czynem niedozwolonym jest na ogół zawiniony czyn człowieka
wyrządzający drugiemu szkodę majątkową lub niemajątkową. Pojęcie „czyny
niedozwolone” obejmuje wiele zagadnień, a wynikająca z nich odpowiedzialność nie
zawsze jest odpowiedzialnością z tytułu winy. Jako czyn niedozwolony, powodujący
obowiązek odszkodowania traktuje prawo cywilne również niektóre zdarzenia będące
wynikiem niezawinionych działań ludzkich, a powodujące szkody, np. szkody
wyrządzone przez zwierzęta bez winy właściciela.
1
Bezpodstawne wzbogacenie – zachodzi ono w przypadku, gdy ktoś bez
podstawy prawnej uzyskuje korzyść majątkową cudzym kosztem, np. z przelewu na
niewłaściwy rachunek.
O wykonaniu zobowiązań mówimy wtedy, jeżeli dłużnik spełni świadczenie
zgodnie z treścią zobowiązania. Z tą chwilą stosunek prawny łączący dłużnika z
wierzycielem wygasa. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią
i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom
społecznego współżycia, a także – jeżeli takowy istnieje- ustalonym zwyczajom. W
podobny sposób powinien współdziałać wierzyciel.
Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań jest sprzeczne z
interesem wierzyciela. Zdarza się, że wierzyciel stara się zabezpieczyć przed takimi
ewentualnościami. Czynnikami mającymi stanowić zabezpieczenie wykonania
zobowiązania są:
- kara umowna ,
- zadatek
Kara umowa jest zastrzeżeniem poczynionym w umowie, że dłużnik
zobowiązany do świadczenia niepieniężnego zobowiązany będzie do zapłaty
określonej kwoty pieniężnej w przypadku jego niespełnienia lub nienależytego
wypełnienia.
Zadatek jest to suma pieniędzy lub rzecz, jaką daje jedna strona drugiej w
momencie zawarcia umowy, niejako na poczet wynikającego z tejże umowy
świadczenia. Dający zadatek w przypadku niedotrzymania umowy traci zadatek,
natomiast biorący jest zobowiązany zwrócić go w podwójnej wysokości, jeżeli sam
złamał warunki zawartej umowy.
Swoistą formą zabezpieczenia wykonania zobowiązań pieniężnych są odsetki
za zwłokę.
Zdarzeniami powodującymi wygaśnięcie zobowiązań są m.in.:
-
śmierć dłużnika,
spadkobierców,
z
wyjątkiem
zobowiązań
przechodzących
na
-
dobrowolne zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia,
-
rozwiązanie umowy,
-
niemożność świadczenia ( niezawiniona przez dłużnika),
-
potrącenie ( możność odliczenia ze swego długu tego, co wierzyciel jest
dłużnikowi winny z innego stosunku zobowiązaniowego),
2
-
odnowienie ( polega na tym, że dłużnik, za zgodą wierzyciela,
zobowiązuje się spełnić inne świadczenie albo to samo świadczenie, lecz
z innej podstawy prawnej),
-
złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego.
1.Ogólne zasady zawierania umów
Zasada swobody umów
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego
uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości /naturze/ stosunku,
ustawie ani zasadom współżycia społecznego –art. 353¹ KC.
Wobec powyższego ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu
takich czynności prawnych. Zgodnie z tą zasadą swobody umów, strony mają
prawnie zagwarantowaną swobodę :
1.
w wyborze kontrahenta,
2.
ukształtowaniu treści konkretnego stosunku zobowiązaniowego (
w granicach wyznaczonych przez właściwość /naturę/ tego stosunku, przepisy
bezwzględnie obowiązujące, oraz zasady współżycia społecznego oraz
3.
nadaniu określonej formy oświadczeń woli stron ( w praktyce
obrotu, ze względów dowodowych dominującą formą jest forma pisemna).
Uczestnicy obrotu zawierający umowę, mają dodatkowo wybór pomiędzy
ustawowo określonymi „wzorcami”, tzw. umowami nazwanymi – tj.
„zaproponowanymi” przez ustawodawcę poprzez uregulowanie ich postanowień w
przepisach prawa cywilnego (np. w KC Księga III, cz. II-sprzedaż, najem itd.) oraz
stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw.
umowy nienazwane lub co budzi kontrowersje, tzw. umowy mieszane – zawierające
jedynie niektóre elementy ustawowych wzorców).
Każdy stosunek prawny służy realizacji określonej potrzeby uczestników
obrotu, co stanowi tzw. funkcja społ.-gosp. umów.
Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie
obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa lub
orzeczenie sądu zastrzega w walucie obcej art. 358§ 1 KC (zasada walutowości).
Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma
pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba
że przepisy szczególne stanowią inaczej . Strony mogą zastrzec w umowie, że
wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz
miernika wartości. W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu
zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami
współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia
3
pieniężnego , chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie
nominalizmu; waloryzacja umowna).
(zasada
Tryb zawarcia umowy
Kodeks cywilny przewiduje różne tryby zawarcia umowy (sposoby zawarcia
umowy):
1.
oferta i jej przyjęcie,
2.
negocjacje (rokowania),
3.
aukcja i przetarg
Typologia ta nie zamyka możliwości zawarcia umowy w inny także sposób.
OFERTA
Przez ofertę rozumie się oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy,
określające istotne postanowienia tej umowy –art. 66 § 1 KC.
Jest to zatem stanowcza propozycja zawarcia jakiekolwiek umowy, która to
propozycja zawiera zatem konieczne elementy jej treści. Dzięki tym cechom oferty
umowa może dojść do skutku ( zostać zawarta ) w następstwie prostego jej
przyjęcia przez adresata. Przyjęcie oferty jest zatem wolą zawarcia umowy o treści
określonej w ofercie.
Oferta wiążę oferenta –art. 66§ 2 KC. Należy mieć na uwadze termin
związania określony w ofercie, a jeżeli nie został on określony, to ustawa wyróżnia
dwie następujące sytuacje –art. 66 § 2 KC :
1. gdy oferta została złożona w obecności drugiej strony albo za
pomocą środka bezpośredniego porozumienia się na odległość
/np. rozmowy telefonicznej/, przestaje wiązać, jeżeli nie została
przyjęta niezwłocznie, a więc w toku trwającej rozmowy,
2. gdy oferta została złożona w „inny sposób”, to znaczy gdy strony
porozumiewają się ze sobą nie bezpośrednio, lecz za pomocą
odrębnych i rozłożonych w czasie czynności, takich jak napisanie
listu, wysłanie telegramu, wymagających z kolei udzielenia
odpowiedzi.
W tej ostatniej sytuacji oferta przestaje wiązać z upływem czasu, w którym
składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez
nieuzasadnionego opóźnienia. W szczególności należy więc uwzględnić czas
potrzebny na dojście oferty do adresata, czas potrzebny do namysłu i powzięcia
decyzji, czas potrzebny do wysłania odpowiedzi oraz dojścia jej do oferenta.
Odpowiedź może jednaj dojść z opóźnieniem ze względu na środki łączności. Problem
ten rozstrzyga art. 67 KC, stanowiąc,
4
że „jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem, lecz z jego
treści lub okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym
umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi
niezwłocznie drugą stronę, iż wskutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje umowę za
nie zawartą”. W świetle tego przepisu ryzyko opóźnienia nadejścia odpowiedzi ponosi
więc adresat oferty. Los umowy leży bowiem w rękach oferenta., mimo że adresat
oferty wysłał odpowiedź na ofertę we właściwym czasie.
Następstwa śmierci oferenta nie zostały uregulowane.
Ustawodawca nowelizując w 2003r. KC wprowadził nieznaną dotychczas
prawu polskiemu tzw. ofertę odwołalną (art. 66² KC) odnoszącą się wyłącznie
do stosunków między przedsiębiorcami.
NEGOCJACJE
Innym sposobem zawierania umów są negocjacje-uregulowane w części
ogólnej KC. Polegają one na wzajemnym oddziaływaniu stron w celu zawarcia
umowy. Zgodnie z art. 72 KC jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia
oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do
wszystkich jej postanowień , które były przedmiotem negocjacji.
AUKCJA I PRZETARG
Trzecim obok oferty i negocjacji sposobem zawierania umów jest przetarg i
aukcja. Poza Kodeksem cywilnym także inne ustawy regulują przetarg lub aukcję.
Przetarg i aukcja są atrakcyjnym sposobem zawierania umów w systemie
gospodarki rynkowej. Pozwalają one na wyłonienie kontrahenta oferującego
najkorzystniejsze warunki określonej umowy.
Podmiotem inicjującym jest podmiot zmierzający zawrzeć umowę
tj.
organizator aukcji albo przetargu. Ten właśnie organizator przejawia inicjatywę
zawarcia umowy w drodze aukcji albo przetargu przez ogłoszenie jednego z tych
postępowań (art. 70¹§ 2 KC). Może ono być kierowane do ograniczonego albo do
nieograniczonego kręgu adresatów i to w dowolny sposób np. listami, pocztą
elektroniczną, plakatami, radiu i telewizji. Treść ogłoszenia powinna zawierać
zaproszenie do składania ofert ( zaproszenie musi wskazywać, o jaką umowę
chodzi) oraz powinno wskazać dalszy tok postępowania mającego na celu
zawarcie zamierzonej przez organizatora umowy, a zwłaszcza określać czas i miejsce
aukcji albo przetargu ( znaczy to , że trzeba w ogłoszeniu także określić, czy dalsze
postępowanie ma przybrać postać postępowania aukcyjnego, czy przetargowego).
Aukcja ( określana dawniej jako przetarg ustny) polega na tym (art.70² KC),
że osoby zamierzające zawrzeć umowę (licytanci) obecni w miejscu aukcji albo
komunikujący się za pomocą środka bezpośredniego porozumienia się na odległość
składają oferty słownie lub równorzędnymi znakami (np. podniesieniem ręki).
Prowadzący aukcję oczekuje zarazem coraz korzystniejszych ofert sukcesywnie
składanych przez licytantów (tzw. kolejnych postąpień). Jeżeli w warunkach aukcji
5
nie zastrzeżono inaczej, oferta złożona przez licytanta przestaje go wiązać, gdy inny
licytant złożył ofertę korzystniejszą. Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z
chwilą udzielenia przybicia, to znaczy zamknięcia aukcji po stwierdzeniu, że dany
licytant zaoferował najwyższą cenę, ponieważ mimo trzykrotnego wezwania do
dalszych postąpień nikt nie postąpił wyżej. .Prowadzący aukcję manifestuje to
uderzeniem młotka (stąd pochodzi określenie „przybicie”). Umowa zostaje wówczas
zawarta między licytantem, który złożył najkorzystniejszą ofertę, a organizatorem
aukcji.
Umowa nie dochodzi do skutku, gdy jej ważność zależy od spełnienia
wymagań ustawą przewidzianych ( np. od zachowania jakiejś formy). W tej sytuacji
organizator jak również licytant mogą dochodzić przed sądem zawarcia umowy
Aukcja stosowana jest zwykle w przypadku prostych umów.
Przetarg (określany w KC dawniej mianem „przetargu pisemnego”) tym różni
się od aukcji, że oferty osób zamierzających zawrzeć umowę nie są składane w toku
ich równoczesnego i bezpośredniego komunikowania się. W postępowaniu
przetargowym organizator oczekuje składania ofert w okresie i w miejscu przez
niego wskazanym. Oferty te następnie są przez niego rozpatrywane bez udziału
oferentów. W przetargach dotyczących skomplikowanych umów zwykle powoływana
jest komisja przetargowa, która wydaje opinię co do najkorzystniejszej oferty –opinia
ta nie wiąże organizatora. Organizator wybiera najkorzystniejszą ofertę ( a więc
dochodzi do zawarcia umowy z oferentem) lub uznaje, że żadna z ofert nie nadaje
się, aby zawrzeć umowę (a więc przetarg zostaje zamknięty). Ze względu na to, że
przetarg ( w odróżnieniu od aukcji) nie kończy się w obecności jego uczestników
nakłada
na organizatora przetargu pod sankcję odszkodowawczą obowiązek
niezwłocznego powiadomienia na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o
zamknięciu przetargu bez dokonania oferty. Do ustalenia chwili zawarcia umowy w
drodze przetargu stosuje się przepisy dotyczące przyjęcia oferty, chyba że w
warunkach przetargu zastrzeżono inaczej – art. 70³§ 3 KC.
Organizator aukcji albo przetargu często zastrzega wadium. Wadium ma
charakter dodatkowego zastrzeżenia zamieszczonego w warunkach aukcji albo
przetargu przez ich organizatorów. Zastrzeżenie to wyraża obowiązek wpłacenia
przez uczestników aukcji lub przetargu określonej sumy pieniężnej. ( zazwyczaj
procent od wartości przedmiotu zamierzonej umowy).
Organizator oraz uczestnik aukcji albo przetargu może żądać unieważnienia
umowy, jeżeli zajdą określone przesłanki np. jeżeli strona tej umowy, inny uczestnik
lub osoba działająca w porozumieniu z nimi wpłynęła na wynik aukcji albo przetargu
w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami.
2.Niedozwolone postanowienia umowne
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego –art. 385¹ - postanowienia umowy
zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli
kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco
naruszając jego interesy /niedozwolone postanowienia umowne. Nie dotyczy to
6
postanowień określających główne świadczenia stron, w tym
wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
cenę
lub
(Konsument - art. 22¹ KC – za konsumenta uważa się osobę fizyczną
dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością
gospodarczą lub zawodową).
Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z ww. przepisem nie wiąże konsumenta,
strony są związane umową w pozostałym zakresie.
Oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się
według stanu w chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności
zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą
postanowienie będące przedmiotem oceny.
W razie wątpliwości uważa się, że
umownymi są te, które w szczególności np. :
niedozwolonymi
postanowieniami
1. wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za
szkody na osobie,
2. wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta
za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania,
3. wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności i konsumenta z
wierzytelnością drugiej strony,
4. przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości
zapoznać się przed zawarciem umowy,
5. zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie
obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta,
6. uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta
zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju,
7. uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej
umowy, nie mającej bezpośredniego związku z umową zawierającą
oceniane postanowienie,
8. inne wymienione art. 385³ KC.
Natomiast zgodnie z art. 385.4 KC umowa między przedsiębiorcami
stosującymi różne wzorce nie obejmuje tych postanowień wzorców, które są ze sobą
sprzeczne. Wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób
zrozumiały. Postanowienie niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta.
( Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna
niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną)
7
3. Umowy o korzystanie z nieruchomości : najem, dzierżawa, leasing,
timesharing.
najem
- art. 659 – 693 k c
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do
używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się
płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Najem zawarty na czas dłuższy niż lat dziesięć poczytuje się po upływie
tego terminu za zawarty na czas nie oznaczony.
Jeżeli termin płatności czynszu nie jest w umowie określony, czynsz
powinien być płacony z góry: gdy najem ma trwać dłużej niż miesiąc albo umowa
była zawarta na czas nie oznaczony – miesięcznie, do dziesiątego dnia miesiąca.
Bez zgody wynajmującego najemca nie może czynić z rzeczy najętej zmian
sprzecznych z umową lub z przeznaczeniem rzeczy.
Najemca może rzecz najętą oddać w całości lub części osobie trzeciej do
bezpłatnego używania albo w podnajem, jeżeli umowa mu tego nie zabrania.
Jeżeli czas trwania najmu nie jest oznaczony, zarówno wynajmujący, jak
i najemca mogą wypowiedzieć najem z zachowaniem terminów umownych, a w
ich braku z zachowaniem terminów ustawowych. Ustawowe terminy
wypowiedzenia najmu :
-
na 3 m-ce naprzód na koniec kwartału kalendarzowego, gdy czynsz
jest płatny w odstępach czasu dłuższych niż miesiąc,
-
na 1 m-c naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego, gdy czynsz
jest płatny miesięcznie,
-
na 3 dni naprzód, gdy czynsz jest płatny w krótszych odstępach
czasu,
-
na 1 dzień naprzód, gdy najem jest dzienny.
Jeżeli czas trwania najmu jest oznaczony, zarówno wynajmujący, jak i
najemca mogą wypowiedzieć najem w wypadkach określonych w umowie.
W sytuacji, gdy chodzi o wypowiedzenie najmu lokalu to jeżeli czas
trwania takiego najmu nie jest oznaczony, a czynsz jest płatny
miesięcznie, wypowiedzenie wynosi 3 miesiące.
Sprawy dotyczące małżonków jako najemców lokalu reguluje art.680¹ Kc,
natomiast wstąpienie w stosunek najmu lokalu w razie śmierci najemcy objęte są
regulacją art. 691 Kc.
dzierżawa - art. 693 – 709 K c
8
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać
dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony
lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu
umówiony czynsz.
Do dzierżawy stosuje się również przepisy o najmie z zachowaniem
przepisów dotyczących dzierżawy.
Dzierżawę zawartą na czas dłuższy niż lat 30 poczytuje się po upływie tego
terminu za zawartą na czas nie oznaczony. Dzierżawca powinien wykonywać
swoje prawo zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki. Nie może on
zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego, jak
również nie może oddawać przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego
używania.
Jeżeli termin płatności czynszu nie jest w umowie oznaczony, czynsz jest
płatny z dołu w terminie zwyczajowo przyjętym, a w braku takiego zwyczaju –
półrocznie z dołu.
Dzierżawca może żądać obniżenia czynszu jeżeli zwykły przychód z
przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu.
Jeżeli dzierżawca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za
dwa pełne okresy płatności, a w wypadku gdy czynsz jest płatny rocznie, jeżeli
dopuszcza się zwłoki ponad trzy miesiące, wydzierżawiający może dzierżawę
wypowiedzieć bez zachowania terminu wypowiedzenia. Jednak wydzierżawiający
powinien uprzedzić o tym dzierżawcę, udzielając mu dodatkowego
trzymiesięcznego terminu do zapłaty zaległego czynszu.
Dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód na
koniec roku dzierżawnego, chyba że jest odmienna umowa.
Po zakończeniu dzierżawy dzierżawca obowiązany jest, w braku odmiennej
umowy, zwrócić przedmiot dzierżawy w takim stanie, w jakim powinien się
znajdować .
leasing- art. 709¹-709.18 KC
Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie
działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na
warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do
używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a
korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach
wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu
nabycia rzeczy przez finansującego.
Podmiotem leasingu jak wspomniano w definicji są trzy podmioty:
finansujący, korzystający i zbywca.
9
Finansujący ( leasingodawca), to właściciel przedmiotu, który daje ten
przedmiot w odpłatne użytkowanie drugiej osobie na określony czas i na
określonych warunkach. Najczęściej jest to wyspecjalizowana firma zajmująca się
świadczeniem usług leasingu. Rzadziej wytwórca przedmiotów, dla którego
leasing jest dodatkową formą zarobkowania. Podstawowa działalność to
produkcja. Forma prawna leasingodawcy może być dowolna. W praktyce
najbardziej liczą się na rynku spółki prawa handlowego, tj. spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne.
Korzystający ( leasingobiorca), to osoba korzystająca z przedmiotu
leasingu na warunkach określonych w umowie. Najczęściej jest to przedsiębiorca,
rzadziej ze względu na niekorzystne przepisy podatkowe, osoba fizyczna .
Przeważają więc spółki handlowe, spółki cywilne i osoby fizyczne, prowadzące
działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej, które prowadzą pełną kięgowość lub odpisy innych posiadanych
dokumentów dotyczących tej umowy.
Zbywca, to osoba, od której finansujący nabywa własność rzeczy.
Finansujący obowiązany jest wydać korzystającemu razem z rzeczą odpis umowy
ze zbywcą
Umowa taka winna być zawarta na piśmie.
Korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie /
konserwacja, naprawy niezbędne oraz ponosić ciężary związane z własnością lub
posiadaniem rzeczy.
Jeżeli korzystający z rzeczy narusza nałożone na niego obowiązki (pomimo
upomnienia) finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem
natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia.
Bez zgody finansującego korzystający nie może oddać rzeczy do używania
osobie trzeciej.
Korzystający jest zobowiązany płacić raty w terminach umówionych.
Zwłoka z zapłatą /co najmniej jednej raty/ powoduje wyznaczenie na piśmie
dodatkowego terminu
z zagrożeniem wypowiedzenia umowy leasingu ze
skutkiem natychmiastowym.
Jeżeli finansujący zobowiązał się , przenieść na kupującego własność
rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu terminu trwania leasingu,
korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie miesiąca od
upływu tego czasu, chyba że strony uzgodniły inny termin.
timesharing – ustawa z 13 lipca 2000r. o ochronie nabywców prawa do
korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w
każdym roku oraz o zmianie ustaw Kodekc cywilny, kodeks wykroczeń i ustawy o
księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. Nr 74, poz. 855 ze zm).
10
Timesharing to sposób korzystania
z budynków lub pomieszczeń
mieszkalnych w tzw. celach turystycznych /time - czas, sharing- dzielenie się z
kimś/. Umowa ta zwana jest również umową o długoterminowy produkt
wakacyjny i prowadzi do nabycia prawa do nieruchomości, którą dzieli się z
innymi użytkownikami. Wskutek zawarcia takiej umowy nabywca nie uzyskuje
własności nieruchomości, a jedynie prawo użytkowania obiektu przez określony
czas w każdym roku, przez określoną liczbę lat ( w Polsce co najmniej na trzy
lata).
Timesharing wymyślono dla osób średnio zamożnych, umożliwia bowiem
czasowe korzystanie z nieruchomości w zamian za ryczałtowe wynagrodzenie.
Instytucja ta powstała w połowie lat 60 we Francji. W Polsce pojawiła się w latach
dziewięćdziesiątych, a ustawowo została u nas uregulowana w 2000r.
Timesharing został też na nowo uregulowany w dyrektywie Parlamentu
Europejskiego i R ady z 14 stycznia 2009r. w sprawie ochrony konsumentów w
odniesieniu do niektórych aspektów umów timeshare, umów o długoterminowe
produkty wakacyjne, umów odsprzedaży oraz wymiany.
Jeśli umowa lub
stosunek prawny podlega prawu obcemu, a to nie zapewnia konsumentowi
poziomu ochrony przewidzianego polską ustawą, to jej przepisy stosuje się , o ile
nieruchomość położona jest w Polsce.
Jednym z warunków stosunku timesharingowego jest to,że przedsiębiorca
musi doręczyć osobie zainteresowanej pisemny prospekt, który musi być
sporządzony w języku urzędowym państwa, w którym ma on stałe miejsce
zamieszkania lub którego jest obywatelem. Prospekt musi zawierać m.in. dane
przedsiębiorcy-imię, nazwisko, adres. Jeżeli przedsiębiorca timesharingowy nie
jest właścicielem budynku lub pomieszczenia, które oferuje, w prospekcie należy
umieścić dane właściciela oraz podstawę prawną do dysponowania prawem do
nieruchomości. Niezbędne jest również określenie treści prawa korzystania z
budynku wraz ze wskazaniem, czy nabywca może je zmienić lub przenieść na
inną osobę oraz należy zapisać również zasady wykonywania oraz zbywania tego
prawa oraz koszty z tym związane. Prospekt musi wskazywać także dane
dotyczące urządzeń przeznaczonych do wspólnego używania: basen, sauna itp.
oraz określać warunki korzystania z nich jak również zasady zarządzania
nieruchomością.
11
12