Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w

Zarząd Komunikacji Miejskiej w Elblągu
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
ul. Browarna 90
82-300 Elbląg
tel. 55-230-79-00 fax. 55-230-79-01
www.zkm.elblag.com.pl
e-mail: [email protected]
… komunikacja szybka i bezpieczna
Raport z badań popytu
w komunikacji miejskiej w Elblągu
w 2015
Marzec 2015
Spis treści
Wstęp ...................................................................................................................................................... 3
Zestawienie wyników badań ................................................................................................................... 4
1.
Liczba pasażerów w dni robocze, soboty i niedziele ................................................................... 4
2.
Popyt w ciągu dnia z podziałem na godziny ................................................................................ 5
3.
Obciążenie poszczególnych linii komunikacji miejskiej w Elblągu............................................... 6
4.
Najbardziej obciążone przystanki ................................................................................................ 9
Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w Elblągu w 2015
2
Wstęp
Badanie rzeczywistego popytu na usługi przewozowe jest dla organizatora publicznego
transportu zbiorowego jednym z najważniejszych źródeł informacji, które z kolei pozwalają
zoptymalizować wykorzystanie dostępnych środków w dobrze pojętym interesie odbiorców tychże
usług – pasażerów komunikacji miejskiej.
Dlatego też Zarząd Komunikacji Miejskiej w Elblągu spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
(ZKM Spółka z o.o.) w dniach od 21-28.03 2015 przeprowadził tego typu badanie na wszystkich (poza
linią nocną) liniach elbląskiej komunikacji miejskiej. Z uwagi na duży zakres, badanie wykonywane
było w ciągu dwóch dni roboczych, dwóch sobót i jednej niedzieli. Badanie wielkości popytu objęło
wszystkich pasażerów korzystających z komunikacji miejskiej w okresie badań.
Do przeprowadzenia badania zaangażowano ponad 80 studentów elbląskich uczelni, głównie
z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu. Osoby biorące udział w badaniu zostały należycie
przeszkolone, otrzymały instrukcję i odpowiednie arkusze do wypełnienia. Obserwacja prowadzona
była w pojeździe, a zadaniem obserwatora było liczenie wszystkich pasażerów wsiadających
i wysiadających na poszczególnych przystankach oraz pozostających w pojeździe między
przystankami. Praca obserwatorów była poddana nadzorowi ze strony pracowników ZKM.
Wykorzystując powyższą metodę ustalono popyt na poszczególnych kursach, brygadach
i liniach komunikacyjnych w odniesieniu do dnia roboczego, soboty i niedzieli.
Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w Elblągu w 2015
3
Zestawienie wyników badań
1. Liczba pasażerów w dni robocze, soboty i niedziele
Tabela nr 1: Liczba pasażerów w zależności od dnia tygodnia
Rodzaj trakcji
autobusowa
tramwajowa
RAZEM:
Dzień roboczy
29 026
18 373
47 399
Liczba pasażerów
Sobota
15 452
10 092
25 544
Niedziela
8 668
7 142
15 810
Wykres nr 1: Liczba pasażerów w zależności od dnia tygodnia, z podziałem na trakcje (autobusową i tramwajową)
50 000
45 000
40 000
18 373
35 000
30 000
tramwaje
25 000
10 092
20 000
15 000
29 026
10 000
autobusy
7 142
15 452
5 000
8 668
0
Dzień roboczy
Sobota
Niedziela
W dzień roboczy (poniedziałek – piątek) do pojazdów komunikacji miejskiej wsiadło ponad 47 tys. pasażerów, w tym
1
ok. 39% korzystało z przejazdów tramwajami i ok. 61% autobusami. Uwzględniając ok. 3-5% próg błędu przy badaniu,
2
można założyć, że w dzień roboczy, z usług komunikacji miejskiej korzysta ok. 50 tys. osób .
W pozostałych dniach tygodnia, w porównaniu do dni roboczych, liczba pasażerów wyraźnie spada, odpowiednio o 46
% w soboty i 66 % w niedziele. W soboty, w porównaniu do dnia roboczego, nieznacznej zmianie ulega struktura pasażerów
w podziale na trakcje, z korzyścią dla trakcji tramwajowej. Bardziej wyraźna zmiana w tym zakresie jest widoczna w
niedziele – udział pasażerów korzystających z przewozów elbląskimi tramwajami wzrasta z ok. 40 % (dni robocze i soboty)
do ok. 45 %.
Na podstawie tych danych, można założyć, że w skali roku z usług komunikacji miejskiej może korzystać ok. 15 mln
pasażerów.
1
W tego typu badaniach, błędy mogą być spowodowane przez:

zaniżanie przez niektórych obserwatorów liczby pasażerów (szczególnie przy dużej liczbie pasażerów w pojeździe);

błędne wypełnienie kart obserwacji, szczególnie pod względem liczby pasażerów znajdujących się w pojeździe;

rezultat wpływu procesu pomiaru na wielkość popytu - rezygnacja z przejazdu osób prawdopodobnie nie
posiadających biletu, ze względu na obserwatora będącego w pojeździe.
Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w Elblągu w 2015
4
2. Popyt w ciągu dnia z podziałem na godziny
Wykres nr 2: Liczba pasażerów przewożonych w poszczególnych godzinach, w zależności od dnia tygodnia
5000
4500
4000
3500
3000
Roboczy
2500
Sobota
2000
Niedziela
1500
1000
500
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
W dzień roboczy popyt na usługi przewozowe rozkłada się prawie równomiernie w godz. 7:30 – 13:30. Osiąga
on wzrost w przedziałach czasowych 6:30 - 8:30 i 13:30-16:30. Wzrost liczby pasażerów w tych konkretnych porach dnia
wynika przede wszystkim z potrzeby dotarcia do pracy, szkół i następnie powrotu do domu. Mniejsza, niż ma to miejsce
w godzinach popołudniowych, liczba pasażerów w godzinach wzmożonego ruchu porannego, może wynikać ze wspólnych
podróży do pracy i szkoły – rodzice, przed rozpoczęciem pracy, odwożą dzieci i młodzież do szkół. W godzinach
popołudniowych, większość dzieci i młodzieży, ze względu na nie pokrywanie się godzin pracy rodziców z godzinami nauki
w szkole, a także uczęszczania na zajęcia dodatkowe, częściej korzysta z komunikacji miejskiej.
Analizując wyniki badań w trzygodzinnych przedziałach czasowych, w przypadku dnia roboczego należy
stwierdzić, że najwięcej pasażerów korzysta z komunikacji miejskiej w godzinach 12:30 – 15:30, do pojazdów wsiada
wówczas 12 804 osób, co stanowi 27% całego popytu w dniu roboczym. Największy godzinny potok pasażerski ma miejsce
pomiędzy 14:30 a 15:30 kiedy to z komunikacji korzysta prawie 4 600 osób. W ciągu dnia występują okresy
o
zdecydowanie
zmniejszonych
przewozach.
Dotyczą
one
godzin
wczesno
porannych
(4:00
–
5:30)
i wieczornych (18:30 – 23:00).
W sobotę popyt jest największy w godzinach 9:30 – 12:30 (do pojazdów wsiada ok. 6 800 osób, co stanowi 27%
wszystkich pasażerów korzystających z komunikacji miejskiej w sobotę. W tym dniu brak jednocześnie porównywalnego
„szczytu” porannego. Największy ruch pasażerski odnotowano pomiędzy godziną 10:30 a 11:30 (2 311 osób). W sobotę,
od godz. 5-tej do 8:30 przewozy sukcesywnie narastają. W przedziale czasowym 8:30-13:30 rozkładają się dosyć
równomiernie i są na najwyższym poziomie,
po czym
systematycznie maleją. Należy przy tym zwrócić uwagę,
że w godzinach wieczornych (od godz. 20:00), liczba pasażerów w soboty jest nieznacznie wyższa niż w pozostałych dniach
tygodnia, w analogicznych godzinach.
W niedzielę zauważalny wzrost popytu następuje dopiero po godz. 9-tej. Największy potok występuje
w godzinach 12:30 – 15:30, w tym czasie do pojazdów wsiada 5 756 osób, co stanowi ponad 36% całodniowego popytu
Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w Elblągu w 2015
5
z niedzieli lecz tylko 12% z dnia roboczego. Natężenie ruchu pasażerskiego osiąga najwyższy poziom pomiędzy godz. 11:30
a 12:30. Po godz.18-tej natężenie ruchu pasażerskiego zdecydowanie spada.
3. Obciążenie poszczególnych linii komunikacji miejskiej w Elblągu
Wykres nr 3: Obciążenie poszczególnych linii w dzień roboczy [wg. liczby pasażerów]
0
1000
2000
3000
1
4000
5000
6000
1485
3
3379
4
7182
5
3221
6
1699
7
4445
8
2663
9
1437
182
11
2842
12
1999
13
2644
14
1110
15
267
16
2438
17
3862
18
912
19
829
20
21
644
124
22
23
31
8000
3106
2
10
7000
367
30
532
Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w Elblągu w 2015
6
Wykres nr 4: Obciążenie poszczególnych linii w sobotę [wg. liczby pasażerów]
0
1000
1
2000
3000
4000
5000
6000
1629
2
1011
3
2067
4
5385
5
6
905
7
3123
8
1955
9
1470
10
11
1492
12
612
13
1786
14
15
734
48
16
971
17
1454
18
19
20
21
201
15
22
23
31
686
Uwaga:
Linie nr 5, 10, 18, 19, 22 i 23 nie kursują w sobotę.
Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w Elblągu w 2015
7
Wykres nr 5: Obciążenie poszczególnych linii w niedziele [wg. liczby pasażerów]
0
500
1000
1
1500
2000
2500
3000
633
3
1653
4
3581
0
6
879
7
8
1878
0
9
10
541
0
11
1141
12
422
13
1376
14
15
336
44
16
774
17
570
18
0
19
0
20
172
21
17
22
0
23
0
31
4000
1275
2
5
3500
518
Uwaga:
Linie nr 5, 8, 10, 18, 19, 22 i 23 nie kursują w niedzielę.
Niezależnie od rodzaju dnia najwięcej pasażerów korzysta z linii tramwajowej nr 4 i autobusowej nr 7. Są to linie
średnicowe, których trasy przebiegają przez centrum miasta łącząc północne obszary miasta (osiedla mieszkaniowe)
z południowymi (dworcami, centrami handlowymi). W dzień roboczy z linii nr 4 skorzystało 7 182 pasażerów, z linii nr 7 – 4
445, w sobotę z linii nr 4 – 5 385, z linii nr 7 – 3 123. W porównaniu z dniem roboczym i sobotą, w niedzielę popyt na
Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w Elblągu w 2015
8
przewozy komunikacją miejską jest zdecydowanie mniejszy i stanowi: na linii nr 4 ok. 50% przewozów z dnia roboczego, na
linii nr 7 ok. 42%.
Dokonując porównania linii pod względem liczby pasażerów, należy mieć na uwadze, że każda z linii ma swój
odrębny charakter, a także zadania do wykonania. Ponadto, w przypadku niektórych linii, uzasadnieniem funkcjonowania są
względy społeczne (np. linie podmiejskie, linia nocna, linia sezonowa).
Dla pasażerów komunikacji miejskiej, co potwierdzają badania z większości polskich miast, spośród postulatów
przewozowych bardzo istotne są: dostępność (m.in. to czy przystanki są blisko miejsc do/z których podróżujemy),
częstotliwość i bezpośredniość. Spełnienie tego ostatniego postulatu (brak konieczności dokonywania przesiadek), zdaniem
większości pasażerów, może odbyć się kosztem pozostałych postulatów (np. częstotliwości).
4. Najbardziej obciążone przystanki
Wykres nr 6: Pięć najbardziej obciążonych przystanków [wg. liczby pasażerów]
3000
2500
801
Niedziela
1030
1379
876
675
797
1463
1621
688
897
500
1147
Sobota
1801
1168
1000
Roboczy
1668
1500
2777
2000
0
Dworzec pętla
Plac Słowiański (w kier. Plac Słowiański (w kier.
Ogólnej)
Druskiej, Saperów)
Płk.Dąbka/ Ogólna (w
kier.Ogólnej)
Płk.Dąbka/ Ogólna (w
kier. Druskiej,Saperów)
Ze względu na ogromną liczbę przystanków komunikacji miejskiej w Elblągu – łącznie blisko 400 – na wykresie
przedstawiono jedynie pięć najbardziej obciążonych pod względem ruchu pasażerskiego. Niezależnie od rodzaju dnia
3
najbardziej obciążone przystanki komunikacji miejskiej to: Dworzec(pętla) (linie nr: 7, 9, 13, 14, 17, 20, 22, 100) , Płk
Dąbka (Ogólna – przy CH ”Ogrody”) i Plac Słowiański (dla obu przystanków linie nr 1, 3, 4, 5). Natężenie ruchu
pasażerskiego wyraźnie zależy od dnia tygodnia. Różnice w wielkości ruchu pasażerskiego na pięciu najbardziej obciążonych
przystankach, w zależności od dnia tygodnia, obrazuje wykres nr 3. Natomiast najmniej obciążone przystanki to m.in.
przystanki zlokalizowane przy POD Skowronek (sezonowa linia nr 30), przystanki zlokalizowane pobliżu ul. Dębowej (linia nr
15), Radomskiej (linia nr 21) a także ul. Kwiatkowskiego (linia nr 9 na wybranych kursach).
3
Całkowita, dzienna liczba pasażerów wsiadających i wysiadających na danym przystanku.
Raport z badań popytu w komunikacji miejskiej w Elblągu w 2015
9