Jak unikać błędów w kodowaniu towarów?

Jak unikać błędów w kodowaniu towarów?

Jak unikać
błędów
w kodowaniu
towarów?
jest międzynarodową organizacją, tworzącą i wdrażającą otwarte standardy
identyfikacyjne i komunikacyjne w łańcuchach dostaw na całym świecie, niezależnie
od branży.
Państwa posiadające krajowe organizacje GS1
Państwa obsługiwane bezpośrednio przez GS1 Global Office
© by Instytut Logistyki i Magazynowania
Opracowanie na podstawie materiałów GS1
Zespół opracowujący: ILiM-GS1 Polska
Korekta: Agnieszka Domagała (Oficyna MM. Wydawnictwo Prawnicze), Studio Editorial
Skład, łamanie, druk: Studio Apla s.c.
ISBN 978-83-63186-04-3
Spis treści
JAKI KOD KRESKOWY I DO CZEGO
str. 4
BŁĘDY DOTYCZĄCE NUMERÓW GS1: GTIN
str. 5
JAK UNIKAĆ BŁĘDÓW W NUMERACH GS1: GTIN
str. 6
BŁĘDY DOTYCZĄCE SYMBOLI KODÓW KRESKOWYCH EAN/UPC
str. 7
JAK UNIKAĆ BŁĘDÓW W SYMBOLACH KODÓW KRESKOWYCH EAN/UPC
str. 8
Dobór odpowiedniego współczynnika powiększenia
str. 9
Skracanie wysokości
str. 9
Jasny margines
str. 10
Barwy symbolu
str. 11
PRZYKŁADY PRAWIDŁOWYCH POŁĄCZEŃ KOLORÓW SYMBOLI
KODÓW KRESKOWYCH
str.12
PRZYKŁADY NIEPRAWIDŁOWYCH POŁĄCZEŃ KOLORÓW SYMBOLI
KODÓW KRESKOWYCH
str.13
LOKALIZACJA SYMBOLI KODÓW KRESKOWYCH EAN/UPC
str.14
WYMIARY MODUŁÓW I POLA ZADRUKU EAN-13, UPC-A i EAN-8
W RÓŻNYCH WSPÓŁCZYNNIKACH POWIĘKSZENIA str. 19
© ILiM, Poznań 2013
1
2
System GS1, w zakresie znakowania
kodami kreskowymi jednostek
handlowych (od surowców do
produktów konsumenckich i usług,
zwanych dalej towarami), opiera
się na dwóch podstawowych
elementach:
• jednoznacznej identyfi kacji
towarów w skali całego świata, co
oznacza, że każdy towar, różniący
się od innych jakąkolwiek stałą
cechą, istotną dla producenta,
handlowca i konsumenta, musi
posiadać swój własny numer GS1:
tak zwany GTIN,
• przedstawieniu numeru GS1:
GTIN w postaci czytelnej
wzrokowo i maszynowo.
Automatyczny odczyt przy
pomocy specjalistycznych
urządzeń, zwanych czytnikami
lub skanerami możliwy jest dzięki
odzwierciedleniu cyfr w określonej
symbolice kodu kreskowego GS1.
Wystąpienie jakiejkolwiek
nieprawidłowości w jednym
z tych dwóch elementów zakłóca
funkcjonowanie systemu GS1. Towar
błędnie oznaczony numerem GS1
lub symbolem kodu kreskowego:
Instytut Logistyki i Magazynowania,
który jest organizacją krajową
GS1, ustala szczegółowe zasady
oznaczania towarów kodami
kreskowymi GS1 oraz nadzoruje ich
przestrzeganie.
• nie może być odczytany
automatycznie, a więc nie
może funkcjonować w systemie
automatycznej identyfikacji,
Niniejsza broszura przedstawia
najczęściej popełniane błędy
przy znakowaniu towarów
przeznaczonych do sprzedaży
detalicznej i podpowiada, jak ich
• musi zostać wycofany z obrotu,
uniknąć.
• musi być ponownie oznaczony
przez producenta lub kodem
wewnętrznym detalisty przez
dystrybutora.
Powoduje to znaczne zakłócenia
w obrocie towarowym oraz straty
finansowe, a także psuje opinię
o producencie i jego towarach
wśród odbiorców.
3
Jaki kod kreskowy i do czego?
W systemie GS1 towary
przeznaczone do sprzedaży
detalicznej (tak zwane jednostki
handlowe detaliczne) oznaczać
można czterema rodzajami kodów
EAN/UPC: UPC-A i UPC-E oraz EAN-13
i EAN-8, które odzwierciedlają
odpowiednio numery GTIN: GTIN-12,
GTIN-13 i GTIN-8. Kody, które
zawierają prefiks organizacji krajowej
GS1 przeznaczone są do oznaczania
towarów sprzedawanych w obrocie
otwartym, natomiast te, które mają
prefiksy do użytku wewnętrzengo
w obrębie jednej firmy, stosuje się
do oznaczania towarów w obrocie
zamkniętym. Dla kodu EAN-8 są to
prefiksy 0 i 2, a dla kodu EAN-13 są to
prefiksy 04 i 20.
Uwaga: Prefiksy dla kodu EAN13: 23, 24, 25, 26, 27 i 29 służą do
znakowania towarów ważonych do
sprzedaży detalicznej, a prefiksy
21, 22 i 28 zarezerwowane są
do przyszłych zastosowań i w ogóle
nie należy ich używać.
Towary przeznaczone do
powszechnego handlu należy
oznaczać kodem EAN-13 z numerem
własnym jednostki kodującej
producenta lub właściciela marki
handlowej.
Numer GTIN-8 w kodzie
EAN-8 przydzielany jest
bezpośrednio przez organizację
krajową GS1 na konkretny
4
towar i tylko w uzasadnionych
przypadkach, gdy nie ma żadnej
możliwości umieszczenia na towarze
lub jego opakowaniu kodu EAN-13.
Błędem jest umieszczanie kodu
EAN-8 na opakowaniach, na których:
•zmieści się symbol EAN-13
o mniejszym współczynniku
powiększenia (dopuszczalnym dla
danej techniki druku),
•można zmienić szatę graficzną
lub wielkość etykiety, na której
umieszczony ma być symbol kodu
kreskowego,
•na opakowaniu można umieścić
dodatkową etykietę z kodem
kreskowym.
Nie wolno w żadnym wypadku
zmieniać struktury numeru GTIN-8,
ani przenosić go na inny towar, bez
uzgodnienia tego z GS1 Polska.
Numery wewnętrzne z prefiksami
0 i 2 dla kodu EAN-8 oraz 04 i 20
dla kodu EAN-13 znajdują się pod
kontrolą jedynie w zamkniętym
środowisku, nie gwarantując
niepowtarzalności takich oznaczeń
poza tym obszarem. Firma, która
stosuje to oznaczenie we własnym
zakresie decyduje w jakim celu
używać będzie tych oznaczeń (np.
do identyfikacji półfabrykatów,
pracowników czy wyposażenia
firmy). Tym samym numery te
mogą powtarzać się w różnych
przedsiębiorstwach, na innych
obiektach. Firma, która stosuje takie
numery, odpowiada za to, aby
funkcjonowały one rzeczywiście
w obiegu zamkniętym.
Takie znakowanie wyrobów, np.
przez pośrednika handlowego
(hurtownika), stosuje się jedynie na
podstawie dwustronnej umowy
między dostawcą, a konkretnym
odbiorcą, który określa te
wewnętrzne numery.
Uwaga: numery z prefiksami
wewnętrznymi każda firma może
stosować również dla własnych
celów, innych niż znakowanie
towarów, których nie oznaczył
dostawca.
Niedopuszczalne jest oznaczanie
tym sposobem produktów
rozprowadzanych na otwartym
rynku.
Nieprawidłowości popełniane
w zakresie oznaczania towarów
w systemie GS1, dotyczą stosowania:
• niewłaściwych numerów GS1,
• nieprawidłowych symboli kodów
kreskowych.
Błędy dotyczące numerów GS1: GTIN
Najczęściej popełniane błędy w zakresie numeru GS1:GTIN to:
1. Błędny prefiks, w tym:
3. Błędne oznaczenie jednostki:
• używanie prefiksu kontrahenta
zagranicznego,
• używanie bez uzgodnienia
prefiksu koncernu zagranicznego
przez jego filię,
• używanie na zasadzie plagiatu
numeru należącego do
zagranicznej firmy,
• używanie prefiksu organizacji
krajowej GS1 w Polsce (590), nie
będąc do tego uprawnionym (nie
będąc czynnym uczestnikiem
systemu GS1),
• używanie na otwartym rynku
prefiksu kodu wewnętrznego,
• używanie dla towarów ważonych
innych prefiksów niż: 23, 24, 27
i 29, z których każdy dotyczy
ściśle określonej struktury tego
oznaczenia.
• używanie tego samego numeru
na różnych towarach (np. towarach
w różnych kolorach, rozmiarach
itp.),
• używanie tego samego numeru na
tych samych rodzajach towarów,
ale w różnych opakowaniach (np.
o różnej ilości/ gramaturze towaru
w opakowaniu, w butelce lub
puszce itp.)
4. Źle obliczona cyfra kontrolna lub
jej brak.
5. Inny numer GS1: GTIN i inny
symbol kodu kreskowego, nie
odzwierciedlający tego numeru.
6. Zupełny brak numeru GTIN.
Podstawowym zadaniem systemu
GS1 jest jednoznaczna identyfikacja
towarów w skali całego świata.
Jest ona możliwa, pod warunkiem
przestrzegania struktury numeru
GTIN i sposobu przydzielania
poszczególnych jego części.
2. Błędny numer identyfikacyjny
firmy w tym:
• używanie celowo numeru
identyfikacyjnego firmy kodującej,
na zasadzie plagiatu,
• używanie bezprawne obcego
numeru firmy, przy prawidłowym
prefiksie.
źle
5
5
Jak unikać błędów w numerach GS1: GTIN
Każdy numer GTIN-13 w kodzie
EAN-13, którym oznaczone są
towary, musi zawierać prefiks
organizacji krajowej GS1,
numer identyfikacyjny firmy,
oznaczenie jednostki oraz cyfrę
Prefiks firmy GS1
Oznaczenie jednostki
(produktu)
N8 N9 N10 N11 N12
do N11 N12
Cyfra kontrolna
N13
J1 J2 J3 J4
T1 T2 T3 T4 T5
K
590
J1 J2 J3 J4 J5
T1 T2 T3 T4
K
590
J1 J2 J3 J4 J5 J6
T1 T2 T3
K
590
J1 J2 J3 J4 J5 J6 J7
T1 T2
K
Prefiks polskiej organizacji
krajowej GS1
N1 N2 N3
Numer identyfikacyjny
firmy
N4 N5 N6 N7 do
N4 N5 N6 N7 N8 N9 N10
590
Prefiks organizacji
krajowej GS1
Prefiks ten jest nadawany
każdej organizacji krajowej
przez organizację nadzorującą
system GS1 na świecie, GS1. Dla
polskiej organizacji GS1 numer
ten wynosi 590. Wszystkie
towary wyprodukowane lub
konfekcjonowane w Polsce lub
z marką handlową polskiej firmy
w Polsce powinny być oznaczone
numerem zawierającym ten prefiks,
np:
590 123456 001 6
Niedopuszczalne jest przerabianie
kodów z towarów zagranicznych,
przez zamianę prefiksu na 590,
nawet jeżeli dotyczy to dokładnie
tego samego towaru. W Polsce ten
sam numer może zostać nadany
zupełnie innym produktom.
6
6
kontrolną. W Polsce numer ten ma
następującą strukturę:
Prowadzi to do sytuacji, kiedy np.
telewizor ma ten sam numer jak
czekolada.
Numer identyfikacyjny
firmy
Numer ten przydziela GS1 Polska
każdej firmie, a jego długość może
wynosić od 4 do 7 cyfr, w zależności
od potrzeb konkretnej firmy
(wielkości jej asortymentu), np:
590 123456 001 6
Niezwykle ważne jest, aby każde
przedsiębiorstwo oznaczające
swoje towary posługiwało się
jedynie własnym numerem
identyfikacyjnym firmy (wyjątkiem
może być produkcja na zamówienie
właściciela marki handlowej towaru).
W przeciwnym wypadku nastąpić
może zdublowanie numerów
przydzielonych zupełnie innym
produktom, pochodzącym od
różnych producentów.
Oznaczenie jednostki
(towaru)
Numery poszczególnym towarom
przydziela sama firma, w ramach
numerów towarów, które
ma do swojej dyspozycji.
W zależności od długości numeru
identyfikacyjnego firmy, numer
towaru może mieć długość od 2 do
5 cyfr, co daje możliwość oznaczenia
od 100 do 100 000 rodzajów
produktów, np:
590 123456 001 6
Numer indywidualny towaru
oznacza jeden konkretny produkt,
a jakakolwiek jego stała modyfikacja
wymaga przydzielenia nowego
numeru. Sytuacje, w których
przydzielenie nowego numeru
jest konieczne lub niekonieczne,
przedstawiono w broszurach:
„Podręcznik stosowania systemu
GS1” oraz „Zasady nadawania
numerów GTIN jeszcze prostsze”
(dostępne w Internecie pod
adresem: www.gs1pl.org, w dziale:
Publikacje) oraz w interaktywnym
serwisie internetowym pod adresem:
www.gs1pl.org w dziale: Narzędzia
i zasoby
Numery GS1: GTIN nadane towarom,
których produkcji zaprzestano, mogą
być ponownie użyte dopiero po
odpowiednim okresie karencji (po
minimum 4 latach, a w przypadku
odzieży – po 3 latach), przy czym
numery GTIN-8 dodatkowo po
uprzedniej akceptacji przez GS1
Polska.
Cyfra kontrolna
Cyfrę kontrolną, która służy do
wykrywania błędów odczytu kodu
kreskowego, oblicza się według
algorytmu ustalonego przez GS1,
stałego dla wszystkich numerów
globalnych GS1, np.:
590 123456 001 6
Cyfra kontrolna wyliczana jest
automatycznie podczas drukowania
lub wykonywania wzorca symbolu
kodu kreskowego. Umieszczenie
w numerze niewłaściwej
cyfry kontrolnej uniemożliwia
automatyczny odczyt symbolu
przez skaner, natomiast przy
wprowadzaniu numeru do
komputera przez klawiaturę,
powoduje zgłoszenie błędu
w strukturze numeru.
Algorytm liczenia cyfr kontrolnych
oraz program do ich wyliczania
dostępny jest pod adresem: www.
gs1pl.org w dziale: Narzędzia i zasoby.
Błędy dotyczące symboli
kodów kreskowych EAN/UPC
Symbole kodów kreskowych EAN/UPC to: EAN-13, EAN-8, UPC-A i UPC-E oraz 2 i 5-cyfrowy add-on.
Najczęściej popełniane błędy w zakresie symboli kodów kreskowych EAN/UPC:
1. Złe wymiary
• Współczynnik powiększenia poza
normą
• Zbyt małe rozmiary w stosunku do
techniki drukarskiej
• Zbyt niski symbol
• Zbyt wąski margines
2. Złe kolory
• Niewłaściwe kolory tła
• Niewłaściwe kolory kresek
3. Zła lokalizacja
• Symbol zniekształcony
• Cały symbol nie znajduje się na
jednej płaszczyźnie
• Orientacja kodu kreskowego
• Symbol w miejscu trudno
dostępnym
• Symbol w innym miejscu niż
zalecane według zasad systemu
GS1
7
Jak unikać błędów w symbolach
symbolach kodów
kodów
kreskowych EAN/UPC
kreskowych
EAN/UPC
Wielkość symbolu
Kody kreskowe umieszczane na
towarach i ich opakowaniach
spełniają swoje funkcje jedynie
wtedy, jeżeli odczytywane są
bezbłędnie przez odpowiednie
urządzenia już przy pierwszej próbie.
próbie. Najczęstszym
powodem
Najczęstszym
powodem
nieprawidłowego odczytu
jest nieodpowiednia wielkość
symboli kodów kreskowych lub brak
właściwego
marginesu.
Wielkość
lub
brak właściwego
marginesu.
symbolu kodu
kreskowego
musi
Wielkość
symbolu
kodu kreskowego
mieścić
się w się
ściśle
określonych
musi
mieścić
w ściśle
określonych
granicach. Dla kodów EAN-13, EAN-8,
UPC-A iUPC-A
UPC-Eioraz
2-ioraz
5-cyfrowych
EAN-8,
UPC-E
2
dopuszczalne
są wielkości
iadd-on
5-cyfrowych
add-on dopuszczalne
symbolu
od symbolu
80% do 200%
tzw.do
są
wielkości
od 80%
wielkości
czyli wyliczonej
200%
tzw.nominalnej,
wielkości nominalnej,
czyli
teoretycznie
wielkości idealnej.
wyliczonej
teoretycznie
wielkości
idealnej.
Dokładne wymiary pola zadruku
kodów podane
są na
stronie
Dokładne
wymiary
podane
są 19.
na stronie 19.
Często zdarza się, że powierzchnia
przeznaczona na wydrukowanie
symbolu jest bardzo mała, więc
producenci usiłują zmniejszyć
wymiary kodu, aby zmieścić go
na przeznaczonym do tego celu
miejscu. Zmniejszane są zazwyczaj
współczynnik powiększenia lub
wysokość kodu.
8
8
Maksymalne i minimalne wymiary kodu EAN-13
5 901234 123457 >
5 901234 123457 >
Maksymalne i minimalne wymiary kodu EAN-8
< 5901 2344 >
< 5901 2344 >
Dobór odpowiedniego współczynnika powiększenia
Współczynnik powiększenia jest
uzależniony od wykorzystywanej
techniki drukarskiej i rodzaju podłoża,
na którym wykonuje się nadruk.
Zalecane są następujące minimalne
współczynniki powiększenia
wymiarów kodów EAN/UPC,
w zależności od techniki drukowania:
••druk
drukoffsetowy
offsetowy
druktypograficzny
typograficzny
••druk
drukwklęsły
wklęsły
••druk
i typooffsetowy
i typooffsetowy
drukfleksograficzny
fleksograficzny
••druk
na papierze i folii
na papierze i folii
• druk fleksograficzny
• druk fleksograficzny
na tekturze falistej
na tekturze falistej
• druk sitowy
• druk sitowy
0,80
większe
0,80 i większe
1,00 i większe
1,00
większe
1,10 ii większe
1,10
większe
1,30 i większe
1,30
i większe
Współczynnik powiększenia
powinien być tym większy, im mniej
mniej precyzyjna
jest technika
precyzyjna
jest technika
drukarska.
drukarska.
Mały
symbol
o niskiej
Mały
symbol
o niskiej
jakości
jakości wydruku,
jest nieczytelny
dla
wydruku,
jest nieczytelny
dla skanera.
skanera.
1,60 i większe
1,60 i większe
1,20 i większe
1,20 i większe
Skracanie wysokości
Redukcja wysokości
symbolu
Skracanie
wysokości
dopuszczalna jest jedynie
w przypadkach
wyjątkowych.
Redukcja
wysokości
symbolu
Przed
podjęciem
dopuszczalna jestdecyzji
jedynieo skróceniu
symbolu
należy wyjątkowych.
rozważyć, czy Przed
w
przypadkach
możliwe
jest
zastosowanie
podjęciem decyzji o skróceniu
mniejszego
współczynnika
symbolu
należy
rozważyć, czy
powiększenia,
dopuszczalnego dla
możliwe jest zastosowanie
danej techniki
druku. Jeżeli to nie
mniejszego
współczynnika
pomoże,
należy
rozważyć możliwość
powiększenia, dopuszczalnego
dla
zastosowania
skróconego
symbolu
danej techniki druku. Jeżeli to nie
EAN-8. Kiedy
i torozważyć
rozwiązanie
pomoże,
należy
możliwość
zawiedzie,
można
uciec
się
do
zastosowania skróconego symbolu
skrócenia
wysokości
symbolu.
EAN-8.
Należy jednak pamiętać, że nie jest
dopuszczalne jakiekolwiek skracanie
wysokości
symboli, których
Kiedy i to rozwiązanie
zawiedzie,
współczynnik
powiększenia
można uciec się
do skróceniajest
mniejszy
1. Skracanie
powinno
wysokościod
symbolu.
Skracanie
być
ostatecznym
wyjściem,
jeżeli
powinno być ostatecznym wyjściem,
miejsce
na produkcie
pozwala
jeżeli miejsce
na produkcie
pozwala
wyłącznie
na
umieszczenie
wyłącznie na umieszczenie
skróconego
skróconego kodu
kodu kreskowego.
kreskowego.
Standardowe wielkości symboli są
Standardowe
wielkości
są
tak dobrane, aby
symbolsymboli
mógł być
tak
dobrane,
aby
symbol
mógł
być
czytany przez skaner, bez względu
czytany
przez skaner,
bez względu
na jego orientację
w stosunku
na
jego
orientację
w
stosunku
do kierunku padania promienia
do kierunku padania promienia
skanującego. Symbol o znacznie
skróconej
wysokości
tę
skanującego.
Symboltraci
o znacznie
cechę,
zwłaszcza
przy
czytaniu
skróconej wysokości traci tę
skanerami
stacjonarnymi,
które są
cechę, zwłaszcza
przy czytaniu
coraz
częściej
stosowane.
Kasjersą
skanerami stacjonarnymi, które
w
sklepie
stosującym
automatyczną
coraz
częściej
stosowane.
Kasjer
identyfi
kację
traci
znacznie
więcej
w sklepie stosującym automatyczną
czasu
na odczytanie
takiegowięcej
identyfikację
traci znacznie
kodu,
co
powoduje
utratę
jednej
czasu na odczytanie takiego
zkodu,
jegoco
podstawowych
funkcji
–
powoduje utratę
jednej
usprawnienia
obsługi
klientów.
z jego podstawowych funkcji –
usprawnienia obsługi klientów.
dobrze
źle
5 901234 123457 >
5 901234 123457 >
9
9
Jasny margines
Marginesy spełniają ważną funkcję
w procesie rozpoznawania kodu
przez czytnik. Ich brak lub zbyt małe
szerokości,powodują
powodująograniczenie
ograniczenie
wymiary,
lub eliminację możliwości
wielokierunkowego odczytu
kodu. Zbyt mały margines może,
w niektórych przypadkach, zupełnie
uniemożliwiać odczyt, ponieważ jest
on traktowany przez czytnik jako
dodatkowa, zakłócająca informacja,
której dekoder nie jest w stanie
zinterpretować.
dodatkowa,
zakłócająca
Przy
drukowaniu
kodówinformacja,
której dekoder
nie jest
w stanie
kreskowych
należy
zatem
zachować
zinterpretować.
odpowiednie
marginesy po prawej
drukowaniu
kodówNie mogą
iPrzy
lewej
stronie symbolu.
kreskowych
zatem
zachować
one
zawieraćnależy
żadnych
nadruków
marginesywymiary
po prawej
iodpowiednie
muszą mieć określone
i lewej stronie symbolu. Nie mogą
minimalne.
one zawieraćśrodkiem
żadnych nadruków
Skutecznym
i muszą mieć określone
wymiary
zapobiegawczym
jest pozostawienie
minimalne.
Skutecznym
środkiem
nieco
większego
marginesu,
niż
niezbędne minimum wymagane
dla danego symbolu. Wystarczającą
dobrze
10
10
zapobiegawczym
jest pozostawienie
rezerwą
jest już dodatkowy
pasek
nieco
większego
marginesu,
niż
o
szerokości
2 mm
dookoła symbolu.
niezbędne
minimum wymagane
Zaleca
się stosowanie
wskaźnika
dla danego
symbolu.znaku
Wystarczającą
jasnego
marginesu:
>
już dodatkowy
zrezerwą
ostrzemjest
przylegającym
dopasek
o szerokości
2 mmmarginesu.
dookoła symbolu.
granicy
prawego
Zaleca się stosowanie wskaźnika
jasnego marginesu: znaku >
z ostrzem przylegającym do granicy
prawego marginesu.
źle
Barwy symbolu
Kod kreskowy odczytywany jest
najczęściej przy pomocy czytnika
wyposażonego w laser, który
oświetla go wiązką promieni
czerwonych, a następnie bada ilość
światła odbitego od powierzchni
kodu. Jasne kreski (w praktyce są to
zwykle barwy tła) odbijają więcej
światła niż ciemne. Tak więc to, co
widzi skaner różni się znacznie od
tego, co widzi ludzkie oko. Aby kod
mógł zostać odczytany, pomiędzy
barwami kresek i tła musi zostać
zachowany określony kontrast,
widoczny dla skanera. Uzyskanie
pożądanego kontrastu zależy od
dwóch czynników: barwy tła podłoża
i barwy farby drukującej kreski.
Idealnym zestawieniem jest białe
tło i czarne kreski, lecz niektóre
inne połączenia mogą dać równie
dobry efekt. Wiele połączeń barw
jest wprawdzie dobrze widocznych
dla oka ludzkiego, ale są zupełnie
nieczytelne dla skanera.
barwy stanowiącej tło, na którym
nadrukowane zostaną kreski
symbolu. Na następnych stronach
podane są przykłady właściwych
i niewłaściwych zestawów kolorów
drukowania symboli kodów
kreskowych.
Należy zatem pamiętać, że nie
zawsze barwę tła opakowania można
bezpośrednio wykorzystać jako tło
symbolu. Jeżeli opakowanie ma kolor
niedopuszczalny do drukowania
jasnych kresek, konieczne jest
wprowadzenie dodatkowej
• niektóre farby brązowe mogą mieć
dużą zawartość barwy czerwonej,
co uniemożliwia wykorzystanie ich
do drukowania kresek,
Końcowy efekt zależy od
udziału poszczególnych barw
w zastosowanym rodzaju farby
drukarskiej, dlatego też, przed
podjęciem ostatecznej decyzji
i wydrukowaniem symbolu na dużej
partii opakowań, należy zawsze
dokonać pomiaru kontrastu nadruku.
Pewną pomoc mogą stanowić
następujące wskazówki:
jako ciemne, nie można więc
wykorzystywać ich do druku tła, ani
kresek na ciemnym tle,
• pokrycie symbolu materiałami
błyszczącymi (lakierem, folią,
celofanem), zmniejsza kontrast
symbolu. W tej sytuacji należy
dobrać kolory zapewniające
kontrast znacznie większy od
niezbędnego minimum.
Bardziej szczegółowe informacje
dotyczące doboru barw kodów
kreskowych znajdują się w broszurze
GS1 Polska: „Drukowanie kodów
kreskowych GS1”, dostępnej
w internecie pod adresem:
www.gs1pl.org, w dziale: Publikacje.
• kolor czerwony i jego pochodne
(pomarańczowy, różowy itp.), po
oświetleniu światłem czerwonym,
widziane są przez skaner jako białe,
nie mogą być więc stosowane do
drukowania kresek,
• barwy połyskliwe (złota, srebrna
itp.), traktowane są przez czytnik
11
Przykłady prawidłowych połączeń kolorów
symboli kodów kreskowych
czarny – biały
niebieski – biały
zielony – biały
ciemnobrązowy – biały
czarny – żółty
niebieski – żółty
zielony – żółty
ciemnobrązowy – żółty
czarny – pomarańczow y
niebieski – pomarańczow y
zielony – pomarańczow y
ciemnobrązow y –
– pomarańczowy
czarny – czerwony
niebieski – czerwony
zielony – czerwony
ciemnobrązowy – czerwony
dobrze
12
12
Przykłady nieprawidłowych połączeń kolorów
symboli kodów kreskowych
żółty – biały
pomarańczowy – biały
czerwony – biały
jasnobrązowy – biały
czarny – zielony
ciemnobrązowy – zielony
czarny – niebieski
czarny – ciemnobrązowy
czerwony – zielony
niebieski – zielony
czerwony – niebieski
czerwony – jasnobrązowy
biały – czarny
czarny – złoty
zielony – złoty
czerwony – złoty
źle
13
13
Lokalizacja symboli kodów
kreskowych EAN/UPC
Prawidłowa lokalizacja symbolu EAN/UPC na towarze lub jego opakowaniu jest warunkiem właściwego wykorzystania
kodu kreskowego w punkcie sprzedaży detalicznej i zwiększenia efektywności pracy stanowisk kasowych. Jednym
z czynników, mających wpływ na tę efektywność jest szybkość, z jaką kasjer może skanować towary.
Szybkość ta się zmniejszy, jeżeli kasjer nie będzie w stanie przewidzieć, w jakim miejscu na towarze znajduje się
symbol lub dostęp do niego będzie utrudniony.
źle
Należy również zwrócić szczególną uwagę na to, aby symbol kodu nie był złamany na krawędzi i znajdował się
w odpowiedniej odległości od zgrzewów, zgięć i innych zniekształceń opakowania. Jeżeli cały symbol kodu EAN/UPC
nie znajduje się na jednej, gładkiej powierzchni, to nie nadaje się on do automatycznego odczytu, a tym samym
nie spełnia swojej podstawowej funkcji.
Tam, gdzie to jest możliwe, symbol powinien być umieszczony na – wynikającej z układu szaty graficznej – tylnej stronie
opakowania. W tym położeniu powinien znaleźć się w pobliżu podstawy, ale w odpowiedniej odległości od krawędzi.
Takie umieszczanie symbolu znacznie ułatwia odczyt symboli przy pomocy skanerów stacjonarnych (wbudowanych
w ladę kasową).
dobrze
14
14
źle
Umieszczanie symboli w pobliżu dolnej części opakowania jest szczególnie istotne w przypadku towarów ciężkich
lub wysokich (np. puszka z 5 kg farby). Wszelka manipulacja takimi towarami na stanowisku kasowym jest szczególnie
kłopotliwa.
Symbole, łącznie z jasnymi marginesami i numerami zapisanymi cyfrowo, powinny, w miarę możliwości, być umieszczone
w odległości co najmniej 8 mm i nie dalej niż 102 mm od krawędzi, zgięć lub zakrzywień. Nieprzestrzeganie tej zasady
często uniemożliwia odczyt symbolu w punkcie kasowym.
źle
źle
Niektóre towary pakowane są w opakowania miękkie, łatwo ulegające zniekształceniu (np. torebki foliowe z solą, czy
krojonym chlebem) lub w opakowania próżniowe albo w folię termokurczliwą. Symbol EAN/UPC należy wówczas
umieścić w miejscu najmniej narażonym na odkształcenia, możliwie najbardziej płaskim. Kreski symbolu powinny być
skierowane prostopadle do kierunku odkształcenia. Pewnym wyjściem z sytuacji może być również zastosowanie
większego współczynnika powiększenia, co zawsze zwiększa niezawodność odczytu.
dobrze
źle
dobrze
15
15
Jeżeli symbol EAN/UPC drukowany jest na zaokrąglonej
powierzchni,totokreski
kreskitego
tegosymbolu
symbolupowinny
powinnybyć
byćskierowane
skierowane
zaokrąglonej powierzchni,
prostopadle do linii tworzących powierzchnię opakowania („orientacja drabinkowa”).
maszyny
Taka orientacja kresek jest konieczna na zaokrągleniach o małym promieniu, zawsze gdy kąt wycinka koła od
środkaod
środka
symbolu
do
zewnętrznej
krawędzi
znaku
skrajnego
jest
większy
niż
30
stopni.
symbolu do zewnętrznej krawędzi znaku skrajnego jest większy niż 30 stopni.
dobrze
dobrze
Jeżeli kształt opakowania uniemożliwia bezpośredni kontakt nadrukowanego symbolu z powierzchnią odczytującą
Jeżeli kształt opakowania uniemożliwia bezpośredni kontakt nadrukowanego symbolu z powierzchnią odczytującą skanera
skanera (np. baterie lub narzędzia, umieszczone na tekturowej podkładce i nakryte wytłoczonym, przezroczystym
(np. baterie lub narzędzia, umieszczone na tekturowej podkładce i nakryte wytłoczonym, przezroczystym plastikiem),
plastikiem), to odległość pomiędzy powierzchnią symbolu i powierzchnią odczytującą skanera może wynosić do 12 mm.
to odległość pomiędzy powierzchnią symbolu i powierzchnią odczytującą skanera może wynosić do 12 mm. Uwaga
Uwaga ta odnosi się zwłaszcza do powierzchni wklęsłych lub wypukłych.
ta odnosi się zwłaszcza do powierzchni wklęsłych lub wypukłych.
dobrze
16
16
Na każdym opakowaniu jednostkowym może być naniesiony tylko jeden symbol kodu EAN/UPC. W przypadku stosowania
techniki pakowania z taśmy (np. masło, lody), na tym samym towarze często pojawia się więcej niż jeden symbol EAN/UPC,
co może prowadzić do wielokrotnego zarejestrowania tego artykułu w kasie. Możliwe są dwa wyjścia z tej sytuacji:
• kolejne symbole można umieszczać po przeciwnych stronach opakowania, co zapobiegnie powtórnej rejestracji w kasie
tego samego towaru,
• kolejne symbole kodu można umieścić w odległości mniejszej niż 150 mm, a wówczas kasa nie zarejestruje ponownie
tego samego towaru,
• należy również rozważyć możliwość przedłużenia kresek symbolu, jako sposób umieszczenia jednego całego symbolu
na jednej ściance, zamiast jego powtarzania.
źle
17
17
Niektóre towary sprzedawane są w postaci jednostek wieloopakowaniowych, zawierających kilka podstawowych
Niektóre towary sprzedawane są w postaci jednostek wieloopakowaniowych, zawierających kilka podstawowych
jednostek konsumenckich (np. koszyk z 4 butelkami piwa), są to tzw. wielopaki. Jednostki wewnętrzne mogą być
jednostek konsumenckich (np. koszyk z 4 butelkami piwa), są to tzw. wielopaki. Jednostki wewnętrzne mogą być
oznaczone własnymi symbolami identyfikacyjnymi. Jeżeli opakowanie wielopaka jest przezroczyste lub nie zakrywa
oznaczone własnymi symbolami identyfikacyjnymi. Jeżeli opakowanie wielopaka jest przezroczyste lub nie zakrywa
całkowicie towarów znajdujących się wewnątrz, to aby nie dopuścić do pomyłkowego odczytu symboli kodów towarów
całkowicie towarów znajdujących się wewnątrz, to aby nie dopuścić do pomyłkowego odczytu symboli kodów towarów
znajdujących się wewnętrz, należy je tak umieścić, aby ich symbole nie były widoczne na zewnątrz. Najprostszym
znajdujących się wewnątrz, należy je tak umieścić, aby ich symbole nie były widoczne na zewnątrz. Najprostszym
sposobem jest takie odwrócenie jednostek wewnętrznych, aby opakowanie wielopaka całkowicie zakrywało
sposobem jest takie odwrócenie jednostek wewnętrznych, aby opakowanie wielopaka całkowicie zakrywało umieszczone
umieszczone na nich symbole kodów. Symbol identyfikacyjny wielopaka powinien się wówczas znajdować n a innej
na nich symbole kodów. Symbol identyfikacyjny wielopaka powinien się wówczas znajdować na innej płaszczyźnie, niż
płaszczyźnie, niż kody jednostek podstawowcyh (np. na spodzie opakowania zbiorczego).
kody jednostek podstawowych (np. na spodzie opakowania zbiorczego).
dobrze
źle
Szczegółowe informacje dotyczące umieszczania symboli kodów kreskowych na różnych rodzajach opakowań znajdują
Szczegółowe informacje dotyczące umieszczania symboli kodów kreskowych na różnych rodzajach opakowań znajdują się
się w „Specyfikacjach ogólnych GS1”, dostępnych pod adresem: www.gs1pl.org, w dziale Publikacje.
w „Specyfikacjach ogólnych GS1”, dostępnych pod adresem: www.gs1pl.org, w dziale Publikacje.
18
18
Wymiary modułów i pola zadruku EAN-13, UPC-A
i EAN-8 w różnych współczynnikach powiększenia
Współczynnik
powiększenia
Szerokość
modułu
(idealna) [mm]
0.80
Wymiary EAN-13/UPC-A [mm]
Wymiary EAN-8 [mm]
Szerokość
Wysokość
Szerokość
Wysokość
0.264
29.83
20.73
21.38
17.05
0.85
0.281
31.70
22.02
22.72
18.11
0.90
0.297
33.56
23.32
24.06
19.18
0.95
0.313
35.43
24.61
25.39
20.24
1.00
0.330
37.29
25.91
26.73
21.31
1.05
0.346
39.15
27.21
28.07
22.38
1.10
0.363
41.02
28.50
29.40
23.44
1.15
0.379
42.88
29.80
30.74
24.51
1.20
0.396
44.75
31.09
32.08
25.57
1.25
0.412
46.61
32.39
33.41
26.64
1.30
0.429
48.48
33.68
34.75
27.70
1.35
0.445
50.34
34.98
36.09
28.77
1.40
0.462
52.21
36.27
37.42
29.83
1.45
0.478
54.07
37.57
38.76
30.90
1.50
0.495
55.94
38.87
40.10
31.97
1.55
0.511
57.80
40.16
41.43
33.03
1.60
0.528
59.66
41.46
42.77
34.10
1.65
0.544
61.53
42.75
44.10
35.16
1.70
0.561
63.39
44.05
45.44
36.23
1.75
0.577
65.26
45.34
46.78
37.29
1.80
0.594
67.12
46.64
48.11
38.36
1.85
0.610
68.99
47.93
49.45
39.42
1.90
0.627
70.85
49.23
50.79
40.49
1.95
0.643
72.72
50.52
52.12
41.55
2.00
0.660
74.58
51.82
53.46
42.62
» Kod EAN-13 zbudowany jest ze 113 modułów X, z tego:
• lewy margines składa się z 11 modułów
• kreski kodu zbudowane są z 95 modułów
• prawy margines składa się z 7 modułów
» Szerokość nominalna modułu X = 0,33 mm
19
19
Notatki
20
Instytut Logistyki i Magazynowania, organizacja GS1 w Polsce
Instytut Logistyki i Magazynowania jako organizacja krajowa GS1 Polska zarządza systemem GS1 w Polsce oraz wspiera
uczestników systemu w efektywnym wdrażaniu standardów. Jest jedyną instytucją upoważnioną do przyjmowania firm
i instytucji z Polski do Systemu GS1 i do nadawania im uprawnień do stosowania kodów GS1. Opracowuje rozwiązania
krajowe oraz bierze aktywny udział w rozwijaniu globalnych standardów i nowych zastosowań. Realizuje prace
badawczo‑rozwojowe i usługi doradcze, podnoszące efektywność funkcjonowania przedsiębiorstw i całych łańcuchów
dostaw.
Oferta
Jeżeli Twoja firma:
• potrzebuje kodów kreskowych
• zastanawia się nad wykorzystaniem faktury elektronicznej
• planuje wdrożyć etykietę logistyczną
• chce wdrożyć rozwiązanie śledzenia ruchu i pochodzenia produktów (traceability)
• rozważa możliwość implementacji technologii RFID/EPC lub jest zainteresowana innym rozwiązaniem w oparciu
o globalne standardy GS1
Zapraszamy do współpracy
Instytut Logistyki i Magazynowania
GS1 Polska
ul. Estkowskiego 6
61-755 Poznań
centrala: + 48 61 850 48 90
helpdesk: +48 61 852 37 94
F: +48 61 852 63 76
M: [email protected]
www.ilim.poznan.pl
www.gs1pl.org
22