czcionki - dzierbicki.pl

1
DŁUTO, PIÓRO,
PRASA DRUKARSKA,
MASZYNA DO PISANIA
I EDYTOR TEKSTU
tak można w skrócie podsumować
dotychczasową historię utrwalania
najważniejszego nośnika informacji
naszej cywilizacji, jakim jest pismo.
2
DZISIAJ
piszemy
„na komputerze”,
drukujemy
„z komputera”
umożliwiają to programy komputerowe zwane
edytorami tekstu
najpopularniejsze to:
1. Word – element pakietu Office firmy Microsoft
2. Writer – element pakietu OpenOffice firmy Sun
3. Pages – element pakietu iWork firmy Apple
3
Różnica między mechanicznymi
maszynami do pisania a komputerami polega na tym,
że tekst pisany na maszynie do pisania jest od razu
zamieniany na obraz, natomiast edytor tekstu przechowuje
go w pamięci komputera w postaci ciągu liter.
Obraz tych liter – wyświetlany na ekranie lub drukowany
na papierze, z podziałem na strony, łamaniem linii itp.
jest rzeczą wtórną, która może ulegać zmianie podczas
formatowania tekstu,
czyli nadawania mu stosownego wyglądu.
4
Tr z e b a p o d k r e ś l i ć , ż e e d y t o r y
wykonują „czarną robotę”, realizując
wiele zadań dotyczących technicznej
obróbki tekstu, które dla człowieka są
bardzo pracochłonne i trudne do
bezbłędnego wykonania.
5
CZCIONKI
U ż yw a n i e c z c i o n e k d o t w o r z e n i a t e k s t u m a
długą, bo ponad 500-letnią historię.
P o c z ą t k o w o u ż yw a n o c z c i o n e k d r e w n i a n yc h ,
które z czasem zostały zastąpione czcionkami
m e t a l o w y m i . S k ł a d o d b yw a ł s i ę w d r u k a r n i b e z
udziału autora. Pokolenia poligrafów
w yp r a c o w a ł y z a s a d y „ d o b r e j e d yc j i ” , k t ó r e
s p r a w i a ł y, ż e t e k s t b ył ł a t w i e j s z y w o d b i o r z e
d l a c z yt e l n i k a i z g o d n y z z a s a d a m i e s t e t yk i .
U ż yc i e k o m p u t e r a i z a a w a n s o w a n e g o e d yt o r a
tekstu umożliwia tworzenie przez autora
publikacji w ostatecznej, gotowej do druku
formie. Jednak, pomimo zmiany narzędzia,
z a s a d y „ d o b r e j e d yc j i ” p o z o s t a j ą n a d a l
6
aktualne i dlatego warto je poznać.
CZCIONKI
Podstawową zasadą obowiązującą przy
formatowaniu tekstu jest
czytelność.
Powinny jej służyć zastosowane
rodzaje czcionek,
odstępy
i wyróżnienia.
7
CZCIONKI
W k o m p u t e r o w yc h e d yt o r a c h t e k s t u
d o s t ę p n yc h j e s t w i e l e r o d z a j ó w
czcionek,
m.in. czcionki:
1. szeryfowe i bezszeryfowe,
2. cienkie i grube,
3. w ąskie i szerokie
4. "pisanki".
Wielkość (wysokość) czcionki określa się w punktach typograficznych
(1 punkt = 0,376 mm)
8
C ZC I O N K I S ZE RY F O W E
C z c i o n k i s z e r yf o w e
(np. Times New Roman, Bookman Old Style)
t o t a k i e , w k t ó r yc h w ys t ę p u j ą k r ó t k i e k r e s k i
s t a n o w i ą c e z a k o ń c z e n i a l i t e r - t z w. s z e r yf y.
Z w i ę k s z a j ą o n e d e k o r a c yj n o ś ć p i s m a o r a z
u ł a t w i a j ą r o z r ó ż n i a n i e n i e k t ó r yc h z n a k ó w.
9
C ZC I O N K I B E ZS ZE RY F O W E
C z c i o n k a b e z s z e r yf o w a
c z c i o n k a o p r o s t yc h z a k o ń c z e n i a c h k r e s e k .
P r z yk ł a d e m c z c i o n k i b e z s z e r yf o w e j j e s t
A r i a l l u b Ve r d a n a .
10
C ZC I O N K I C I E N K I E I G R U B E
Czcionki grube
(np. Impact)
u m o ż l i w i a j ą n a t yc h m i a s t o w e z w r ó c e n i e u w a g i
o d b i o r c y,
d l a t e g o c z ę s t o w yk o r z y s t y w a n e s ą w r e k l a m i e .
U ż yw a s i ę i c h t a k ż e w t yt u ł a c h i n a g ł ó w k a c h .
Czcionki cienkie
to podstawowy krój czcionki
(np. Calibri)
11
C ZC I O N K I W Ą S K I E I S ZE R O K I E
Czcionki wąskie
(np. Arial Narrow )
p r z yd a j ą s i ę w t e d y,
gdy na niewielkiej przestrzeni
trzeba zmieścić jak najwięcej tekstu.
C z c i o n k i t e s ą t yp o w e
m . i n . d l a o g ł o s z e ń p r a s o w yc h
i h a s e ł e n c yk l o p e d y c z n y c h .
Czcionki szerokie
(np. Arial)
12
CZCIONKI „PISANKI”
"Pisanki" to najrozmaitsze kroje pisma
p r z yp o m i n a j ą c e z w yg l ą d u p i s m o o d r ę c z n e
( n p . B a r m e R e c z n y, C o m i c S a n s , M o n o t y p e C o r s i v a )
"Pisanki" stosuje się w tekstach
o u r o c z ys t y m c h a r a k t e r z e ,
n p . w z a p r o s z e n i a c h , ż yc z e n i a c h , g r a t u l a c j a c h .
N i e n a l e ż y i c h j e d n a k n a d u ż yw a ć , p o n i e w a ż s ą
m n i e j c z yt e l n e n i ż z w yk ł e c z c i o n k i .
13
CZCIONKI
Przy w yborze określonej czcionki
trzeba zwrócić uwagę na jej
czytelność i estetykę.
Należy również się zastanowić,
czy dany rodzaj pism a pom oże
osiągnąć cel wyznaczony tekstowi.
Nie należy stosować więcej
niż trzech rodzajów czcionek
na stronie.
14
WYRÓŻNIENIA
Wyr ó ż n i e n i a u m o ż l i w i a j ą z w r ó c e n i e u w a g i
c z yt e l n i k a n a o k r e ś l o n y f r a g m e n t t e k s t u .
Tr z e b a j e d n a k
pamiętać, że należy wprowadzać je
z u m i a r e m , w s p o s ó b k o n s e k w e n t n y i j e d n o l i t y.
Sposoby wyróżnienia tekstu
 Pogrubienie(bold)
 We r s a l k i
 K u r s yw a
 Zmiana koloru czcionki lub tła
15
POGRUBIENIE(BOLD)
P i s m e m p o g r u b i o n y m z a p i s yw a n e s ą
z a z w yc z a j w yr a z y l u b w yr a ż e n i a , k t ó r e
m a j ą p r z yc i ą g n ą ć u w a g ę o d b i o r c y
n p . : n a g ł ó w k i i t y t u ł y.
PA M I Ę TA J ! ! !
P i s m o p o g r u b i o n e s t o s u j t yl k o w t e d y,
g d y t a k i e w yr ó ż n i e n i e j e s t n a p r a w d ę
potrzebne.
16
WERSALKI
C z c i o n k a o w yg l ą d z i e w i e l k i c h l i t e r a l f a b e t u .
We d ł u g p o l s k i e j p i s o w n i s t a w i a n a j e s t n a
p o c z ą t k u n a z w y w ł a s n e j i w yr a z u
r o z p o c z yn a j ą c e g o n o w e z d a n i e .
We r s a l i k a m i w yr ó ż n i a s i ę t a k ż e n i e k t ó r e
części tekstu,
np. tytuły.
17
K U R S Y WA
K u r s yw a z w a n a t e ż i t a l i k i e m
t o s p o s ó b w yr ó ż n i e n i a f r a g m e n t u t e k s t u
p o l e g a j ą c y n a u ż yc i u p o c h ył e j c z c i o n k i .
" K u r s yw a ” u ż yw a n a j e s t
n a j c z ę ś c i e j d o z a p i s yw a n i a :
 c yt a t ó w,
 w yr a z ó w o b c yc h ,
 t yt u ł ó w :
• utworów literackich,
• a r t yk u ł ó w,
• f i l m ó w,
• dzieł sztuki.
18
ZMIANA
KOLORU CZCIONKI
"Zmiana koloru czcionki lub tła":
N a j ł a t w i e j s z e w c z yt a n i u s ą c z a r n e l i t e r y n a
j a s n ym t l e .
J e d n a k o d p o w i e d n i e u ż yc i e k o l o r u z w r a c a
u w a g ę o d b i o r c y n a w yr ó ż n i o n y e l e m e n t
tekstu, podkreślając jego znaczenie.
kolorowe czcionki lub tła spotykane najczęściej na
plakatach, okładkach oraz w reklamach.
PA M I Ę TA J :
 Nie umieszczaj długich tekstów na
k o l o r o w ym t l e , g d yż u t r u d n i a t o c z yt a n i e .
 P r z y s t o s o w a n i u t e g o w yr ó ż n i e n i a , z a d b a j
o kontrast między barwą czcionki a kolorem
t ł a , a b y z a g w a r a n t o w a ć c z yt e l n o ś ć t e k s t u . 19
WYRÓŻNIENIA
U ż yc i e o d p o w i e d n i c h w yr ó ż n i e ń m o ż e
z a d e c yd o w a ć o e s t e t yc e o r a z u ł a t w i ć
c z yt e l n i k o w i k o r z ys t a n i e z t e k s t u .
Wyr ó ż n i e n i a m o g ą o ż yw i ć t e k s t ,
u w yd a t n i ć j e g o w a ż n i e j s z e p a r t i e .
Każde z wyróżnień ma inne
właściwości uwydatnienia tekstu.
Po dobraniu odpowiedniego zestawu
należy go konsekwentnie
używać w całym dokumencie.
20
UKŁAD STRONY
Te k s t n i e w yp e ł n i a c a ł e j s t r o n y
i jest otoczony marginesami.
M a r g i n e s y p o w i n n y b yć n a t yl e
d u ż e , a b y p a l c e t r z ym a j ą c e k a r t k ę
nie zasłaniały tekstu lub
ilustracji.
Strony najczęściej
mają orientację pionową,
ale możliwa jest
orientacja pozioma.
21
UKŁAD STRONY
Na marginesach górnym i dolnym mogą występować
teksty nie należące do tekstu podstawowego,
dodawane automatycznie
na każdej stronie.
Są to: stopka strony
na dolnym marginesie
i nagłówek na górnym.
Najczęściej nagłówek
lub stopka zawierają
numerację stron
i inne dodatkowe
informacje powtarzające
się na każdej stronie.
22
AKAPIT
akapit to ustęp tekstu zaczynający się od nowego
wiersza; wiersz początkowy takiego ustępu
t e k s t u , z w y k l e w c i ę t y, w i e r s z a k a p i t o w y ;
(Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych
Władysława Kopalińskiego)
Pojęcie akapitu w edytorach tekstu
oznacza fragment tekstu między jednym a następnym
naciśnięciem klawisza [Enter].
Na ekranie przy włączonej opcji pokazywania znaków
formatowania każde naciśniecie [Enter] jest oznaczone ¶.
Akapit może stanowić:
 pustą linijkę,
 fragment linijki
 lub kilka linijek.
23
Zmiana odstępów
w pionie między wierszami
i między akapitami
Odstępy między wierszami (interlinia) określają
ilość miejsca w pionie między wierszami tekstu w akapicie.
Domyślnie odstępy te są pojedyncze.
Odstępy między akapitami określają ilość miejsca powyżej
i poniżej akapitu. Jeśli dany akapit ma wyraźnie odstawać od
reszty tekstu na stronie lub jeśli wszystkie akapity
w dokumencie mają być od siebie oddalone, można dobrać
odstęp przed akapitem,
po akapicie
lub oba te rodzaje odstępów.
24
K O R E K TA
TEKSTU
Korekta tekstu polega na sprawdzeniu jego formy pod
względem ortograficznym, interpunkcyjnym, stylistycznym itd.
Redagując dowolny tekst, powinniśmy zadbać o poprawność:
 językową - gramatyka, interpunkcja, ortografia, styl
 edytorską - literówki, niepotrzebne spacje, porządkowanie
tekstu (rozplanowanie akapitów, tabel, rozdziałów),
pojedyncze litery na końcu linii
 merytoryczną - terminologia, logika, czytelność, itp.
 antyplagiatową
PAMIĘTAJ!!!
Stosując znaki interpunkcyjne i zasady ortografii,
wyrażasz szacunek wobec czytających.
25
ZASADY
F O R M A T O WA N I A
KRÓTKICH FORM UŻYTKOWYCH
Przy formatowaniu tekstów takich jak:
 Ogłoszenie,
 Zaproszenie,
 Instrukcja ,
 Przepis,
 i inne
należy przede wszystkim mieć na uwadze ich funkcjonalność.
Czcionki, wyróżnienia czy odstępy między wierszami
powinny być tak dobrane, aby dany tekst jak najlepiej
służył wyznaczonemu celowi.
26
27
 układ strony:
pionowo
 marginesy:
lewy – 3 cm
prawy – 3 cm
górny – 3 cm
dolny – 3 cm
 stopka:
1. nazwisko i imię autora oraz klasa
(po stronie lewej)
2. numer strony
(po stronie prawej)
3. stopka na stronie pierwszej pusta
 w dokumencie nie może być pustych wierszy
28
 krój czcionki - Bookman Old Style (w całym dokumencie)
 kolor czcionki – czarny (w całym dokumencie)
 wielkość czcionki:
 strona tytułowa:
» tytuł pracy – 28 pt, pogrubiona
wyrównanie:
w pionie –środek strony,
w poziomie dowolnie
» dane autora pracy – 16 pt, pogrubiona i pochylona
wyrównanie:
w pionie –dół strony,
w poziomie do prawego marginesu
 reszta dokumentu – 14 pt,
 lista wypunktowana - dowolnie
 inne elementy formatowania
(np. obramowanie strony, elementy graficzne, odstęp pomiędzy
wierszami i akapitami) wg własnego uznania
29
P O D S TAW O W E P O J Ę C I A
W EDYCJI TEKSTU
Dokument - jest to nazwa dla całego redagowanego tekstu,
Akapit - jest to część tekstu pomiędzy dwoma naciśnięciami klawisza ENTER,
Interlinia - zwiększony odstęp międzyliniowy,
Wcięcie - jest to określenie odstępów dla tekstu od lewej i od prawej krawędzi kartki,
Wcięcie akapitowe - jest to wcięcie zastosowane w pierwszej linii akapitu,
Margines - jest to ilość wolnego papieru dookoła tekstu.
Blok - jest to zaznaczony fragment dokumentu; może to być wyraz, fragment wiersza
(akapitu), cały wiersz (akapit), i kilka akapitów lub też cały dokument,
Nagłówek - jest to krótka informacja pojawiająca się u góry strony,
Stopka - podobna informacja co w nagłówku, ale występująca na dole strony,
Czcionka - jest to zestaw znaków drukarskich zapisanych w jednym pliku na dysku,
Krój pisma - różne sposoby przedstawiania tej samej czcionki. Może to być pismo
grube, kursywa, podkreślone, powiększone, pomniejszone itp.,
Justowanie - wyrównanie tekstu polegające na równomiernym rozłożeniu pomiędzy
lewym i prawym marginesem strony
Twarda spacja - Ctrl+Shift+Spacja - widoczna jest jako kółeczko (znaki ukryte),
wstawiana jest zazwyczaj pomiędzy „w”, „i”, „z” a następny wyraz
Podział strony – aby zacząć pisanie kolejnego rozdziału od nowej strony to zamiast
wciskać klawisz Enter do chwili, kiedy kursor znajdzie się na nowej stronie,
wstawmy tzw. znak podziału strony, używając kombinacji klawiszy Ctrl + Enter. 30
BIBLIOGRAFIA
1. Herman Wilga, Słowa na czasie 2, Warszawa: Nowa Era, 2009
2. Piotr J. Durka, Informatyka dla Ciebie, Warszawa: Nowa Era, 2009
31
32