Jak pisać teksty?

Zasady tworzenia tekstów
Tworzone dokumenty powinny charakteryzować się odpowiednią czytelnością, zrozumiałością oraz
estetyką, aby ten, kto będzie je obrabiał lub drukował nie musiał się denerwować, że na przykład nie
może dobrze wykonać justowania.
Uwagi ogólne
1. Nie pozostawia się jednowyrazowych wyrazów, spójników (na przykład „i” lub „w”) na końcu
linii tekstu. Jest twarda spacja – „Shift+Ctrl+Spacja”, która nie jest drukowana, a łączy
sąsiednie wyrazy (w MS Wordzie). (Ten znak: „–” jest myślnikiem, a ten „-” jest dywizem,
czyli łącznikiem. Przed i po dywizie nie ma spacji.)
2. Nie pozostawia się wyrazów lub fragmentów wyrazów o długości mniejszej niż 5-7 znaków
w ostatniej linii akapitu.
Komentarz do 1. i 2. – wdowy, szewce, sieroty – proszę sobie poczytać.
3. W tekście głównym należy stosować czcionkę nie mniejszą niż 12 punktów – ważne jest, aby
rozmiar czcionki był proporcjonalny do rozmiaru kartki papieru. Dla formatu A4 rozmiar ten
wynosi 12 punktów.
4. Klawisz spacji służy tylko do wstawiania pojedynczych odstępów między wyrazami.
5. Odstęp (spacje) stawia się zawsze po znakach przestankowych.
6. Nie stawia się spacji przed znakiem przestankowym. Znaki interpunkcyjne (kropkę, przecinek,
średnik, wykrzyknik, znak zapytania itp.) stawia się zawsze bezpośrednio po wyrazie.
Komentarz – naprawdę warto przeczytać sobie kilka stron ze słownika ortograficznego na temat
interpunkcji.
7. Jeśli używane są nawiasy, po spacji stawia się nawias otwierający „(”. Po nawiasie
otwierającym nie stawia się spacji, lecz wpisuje od razu wyraz. Również nie stawia się spacji
pomiędzy wyrazem w nawiasie a nawiasem zamykającym „)”. Spację wstawia się dopiero po
nawiasie zamykającym. Wskazówka ta dotyczy również używania cudzysłowu.
8. Nie należy używać zbyt dużo różnych krojów czcionek (zwykle używa się do 3 różnych krojów)
– taki tekst powoduje rozproszenie uwagi czytającego i jest nieczytelny.
9. Należy pisać czcionką o stałym rozmiarze. Jeśli chce się wyróżnić tytuł, rozmiary czcionek nie
powinny się różnić o więcej niż o jeden stopień (1,2 raza).
10. Umieszczanie zbyt wiele tekstu na stronie spowoduje utratę jego czytelności, a w efekcie
zmęczenie czytelnika. Najlepszy efekt uzyskuje się przez umieszczenie na stronie około dwóch
tysięcy znaków (ok. 30 linii z 60 znakami w linii).
11. Tytuły rozdziałów (podrozdziałów), podpisy rysunków i tytuły tabel nie kończą się kropką.
Podpisy, podobnie jak tytuły nie powinny być zbyt długie.
12. Wartości (liczby) oddziela się spacją od jednostek wielkości fizycznych. Nie robi się tego ze
stopniami (temperatura, wielkości kątowe), procentami i podobnymi.
13. Jeśli tekst jest dłuższy niż parę stron, to warto je numerować.
14. I na koniec, ale nie ostatnie: tekst świadczy o oddającym, dlatego należy go przeczytać przed
oddaniem. Jeśli jest to w formie wydruku, to trzeba przeczytać wydruk przed oddaniem, a nie
tylko tekst na ekranie. Przy dłuższych tekstach lub poprawianych wielokrotnie, albo pisanych od
dłuższego czasu dobrze jest poprosić kogoś, kto nie zna się na temacie, aby przeczytał ten tekst.
Jeśli są wątpliwości co do brzmienia i stylu danego zdania – głośne przeczytanie z reguły
wyjaśnia sprawę (acz nie zawsze).
Warto sobie przejrzeć monografię Marciniaka, jest to kawał solidnej roboty edytorskiej.
Wcięcia i wolne przestrzenie
Dokument, w którym upchano maksymalnie dużo treści sprawia na potencjalnym odbiorcy od razu
odpychające wrażenie. Dlatego nie należy tworzyć zbyt długich akapitów. Odległości miedzy
akapitami mogą być większe niż pomiędzy pojedynczymi wierszami. Należy też uważać na
rozmieszczanie tekstu na stronie. Tekst nie powinien w jednym miejscu być ściśnięty, podczas gdy
pozostała część strony zostanie pusta.
Czcionki
Bardzo istotnym zagadnieniem jest umiejętny dobór czcionek. Istnieje pewna niepisana zasada,
której przestrzega większa część wydawnictw i redakcji czasopism, a która głosi, że: dla uzyskania
ładnych wydruków warto stosować do tytułów oraz wyróżnionych tekstów czcionki bezszeryfowe,
natomiast do zwykłego tekstu czcionki szeryfowe.
Czcionki bezszeryfowe to np. Arial, Tahoma, Verdana itp., a czcionki szeryfowe to Courier,
Times New Roman, Bookman Old Style itp. Różnica polega na tym, że czcionki szeryfowe
posiadają u góry i u dołu liter dodatkowe zakończenia.
M - czcionka bezszeryfowa M - czcionka szeryfowa
Polskojęzyczne czcionki
Parę ważniejszych czcionek pokazano poniżej (rozmiar pokazanych czcionek wynosi 12 punktów):
Arial – ą ć ę ł ń ó ś ź ż
Bookman Old Style – ą ć ę ł ń ó ś ź ż
Courier – ą ć ę ł ń ó ś ź ż
Tahoma – ą ć ę ł ń ó ś ź ż
Times New Roman – ą ć ę ł ń ó ś ź ż
Verdana – ą ć ę ł ń ó ś ź ż
Bardzo częste rzeczy
przy pomocy kogoś – „mając kogoś za pomocnika, korzystając z czyichś usług, poparcia, pomocy”
za pomocą czegoś – „posługując się czymś, używając czegoś”
własność – „to, co ktoś posiada; rzecz własna, mienie, majątek”
właściwość – częściej w lm „to, co jest charakterystyczne dla danej osoby lub rzeczy; cecha”
porównać coś z czymś, a nie coś do czegoś
temperatura ma tylko liczbę pojedynczą
krótsza długość fali !!!
w oparciu – jak powiedział kiedyś prof. Jan Miodek: W oparciu to mogą być pchły.
Teksty powstałe jako tłumaczenia i podobne
W języku angielskim funkcjonuje termin high, który może oznaczać zarówno wysoki, jak i duży.
Najczęściej odpowiada mu w terminologii polskiej duży, a studenci z upodobaniem używają słowa
wysoki, pisząc np. o wysokim prądzie. Podobnie jest z angielskim terminem low, który przecież nie
zawsze oznacza niski. Znacznie częściej chodzi o słowo mały.
Nie należy tłumaczyć artykułów – należy je przeczytać ze zrozumieniem i robić notatki z każdego
przeczytanego akapitu.
Cytowania
Należy je robić możliwie często, szczególnie tam, gdzie pojawiają się wartości liczbowe. Trzeba
podawać nazwiska – autorzy publikując artykuł zgadzają się na to. Pierwszy autor nie musi być
kierownikiem/szefem grupy badawczej czy laboratorium. Jeśli autorów jest dwóch należy podać
obu: Franek i Janek [65]. Jeśli jest ich więcej, to można napisać tak: Franek i in. [65].
Wszelkie rysunki i ilustracje brane z publikacji (artykuły, książki, strony internetowe) muszą mieć
podane źródło. Najlepiej na końcu podpisu.