Program Rewitalizacji Gminy Świerzawa

Transkrypt

Program Rewitalizacji
Gminy Świerzawa
INSTYTUT BADAWCZY IPC SPÓŁKA Z O.O.
2016-06-29
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI .............................................................................................................................................. 2
Wstęp ...................................................................................................................................................... 3
1. Opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy ........................... 5
1.1 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2025 ................................................ 5
1.2 Zagospodarowanie przestrzenne gminy ....................................................................................... 8
1.3 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Świerzawa na lata 2009 – 2020 ...................................... 10
2. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych ......... 13
2.1 Diagnoza zjawisk społecznych ..................................................................................................... 13
2.2 Diagnoza zjawisk w sferze gospodarczej ..................................................................................... 51
2.3 Diagnoza zjawisk w sferze środowiskowej .................................................................................. 69
2.4 Diagnoza zjawisk w sferze przestrzenno-funkcjonalnej .............................................................. 86
2.5 Diagnoza zjawisk w sferze technicznej ...................................................................................... 130
3. Obszary zdegradowane i obszary rewitalizacji ................................................................................ 143
3.1. Stan kryzysowy ......................................................................................................................... 143
3.2. Obszar rewitalizacji................................................................................................................... 169
4. Wizja obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji oraz cele rewitalizacji ......................................... 191
5. Lista planowanych, podstawowych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych (Lista A) ........... 194
6. Lista pozostałych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych (Lista B) ........................................ 213
7. Mechanizmy zapewnienia komplementarności .............................................................................. 218
8. Indykatywne ramy finansowe ......................................................................................................... 223
9. Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych w
proces rewitalizacji .............................................................................................................................. 230
10. System realizacji programu rewitalizacji oraz monitoring ............................................................ 233
11. Spis map, tabel i wykresów ........................................................................................................... 238
12. Załączniki ....................................................................................................................................... 242
Wykaz zabytków w powiecie złotoryjskim – Miasto i Gmina Świerzawa............................................ 242
2
Wstęp
Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów
zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane
działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki,
skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji
na podstawie gminnego programu rewitalizacji.
Definicja rewitalizacji podkreśla kilka istotnych zagadnień i wyzwań związanych z procesem
wychodzenia ze stanu kryzysowego obszaru kryzysowego.
Po pierwsze proces rewitalizacji powinien być realizowany w sposób kompleksowy, tj. w taki sposób,
który nie tylko rozwiązuje lub eliminuje wybrane zagrożenia i problemy, ale także w sposób
pozwalający na wykorzystanie mocnych stron nie tylko obszaru rewitalizowanego, ale całej gminy, jak
również potencjału otoczenia zewnętrznego, traktowanych jako szanse rozwoju. Takie kompleksowe
podejście do rewitalizacji oznacza, że działania podejmowane na rzecz wychodzenia ze stanu
kryzysowego powinny wpisywać się w szerszy nurt realizacji polityki rozwoju całej gminy
i jego otoczenia, w szczególności otoczenia powiązanego funkcjonalnie z gminą.
Po drugie proces rewitalizacji powinien być prowadzony w sferach społecznej, przestrzennej
i gospodarczej, tj. być ukierunkowany na wieloaspektowe podejście oraz rezultaty. Kluczowe dla
właściwego zdiagnozowania skali poszczególnych problemów, a tym samym wybór zawężonych
terytorialnie obszarów do rewitalizacji powinien być poprzedzony rzetelną diagnozą. Diagnoza
powinna wskazać stany kryzysowe na obszarze miasta, zarówno w sferze terytorialnej, ale przede
wszystkim w sferze kategorii problemów. Ostateczny wybór obszarów do rewitalizacji powinien być
wyborem najefektywniejszej ścieżki działań, w kontekście oczekiwanych rezultatów, tj. wynikać
z rangi lub znaczenia wybranych zagadnień/obszarów rewitalizacji dla polityki rozwoju całej gminy.
Po trzecie, istotną rolę w procesie tworzenia i realizacji programu rewitalizacji odgrywa partycypacja
społeczna, która obejmuje przygotowanie, prowadzenie i ocenę rewitalizacji w sposób zapewniający
aktywny udział interesariuszy. W toku przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji dąży się, aby
działania, skutkowały wypowiedzeniem się przez wszystkich interesariuszy.
Interesariuszami rewitalizacji są w szczególności:
1)
mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości
i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, w tym spółdzielnie
mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe i towarzystwa budownictwa społecznego;
2)
mieszkańcy gminy inni niż wymienieni powyżej,
3)
podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność
gospodarczą;
4)
podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną,
w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne;
5)
jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne;
3
6)
organy władzy publicznej;
7)
podmioty, inne niż wymienione w pkt 6, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia
Skarbu Państwa.
Oznacza to, że sam proces powinien być tak zaplanowany, aby umożliwić czynny udział wybranych
grup społecznych i tzw. aktorów rozwoju lokalnego. Udział interesariuszy powinien zostać
zaplanowany zarówno na etapie tworzenia programu rewitalizacji, jak również na etapie jego
realizacji, w tym ewaluacji. Na etapie tworzenia programu rewitalizacji wskazany jest udział
interesariuszy zarówno na etapie diagnozy, jak również planowania poszczególnych celów i działań
rewitalizacyjnych.
4
1. Opis powiązań programu
z dokumentami strategicznymi
i planistycznymi gminy
1.1 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Świerzawa
na lata 2015-2025
Głównym dokumentem strategicznym gminy jest Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Świerzawa na
lata 2015-2025. Zgodnie w przedstawioną w nim wizją rozwoju, w perspektywie 2025 roku Gmina
Świerzawa będzie ważnym elementem obszaru Gór i Pogórza Kaczawskiego, czerpiącym ze swojego
bogactwa przyrodniczego i kulturowego z poszanowaniem zrównoważonego rozwoju, oraz
opierającym swój rozwój gospodarczy na posiadanych zasobach, turystyce i przedsiębiorczości
mieszkańców, a także wykorzystującym położenie przygraniczne regionu, którego ludność cechuje się
otwartością i aktywnością. Ramy rozwoju gospodarczego i społecznego gminy Świerzawa tworzą
sformułowane cele strategiczne:
1. Aktywizacja gospodarcza gminy. Pierwszy z wymienionych celów odnosi się do wzrostu ilości
przedsiębiorstw działających na terenie gminy. Prostsze stanie się rejestrowanie działalności
gospodarczej. Istniejące i powstające firmy będą mogły liczyć na katalog ulg i zwolnień
podatkowych stymulujących ich rozwój. Kreatywna polityka wobec bezrobocia wpłynie na
szybkość reagowania na potrzeby rynku pracy. Obsługa przedsiębiorcy odbywać się będzie
z wykorzystaniem Internetu. Przedsiębiorcy napotkają życzliwych i kompetentnych
urzędników podczas załatwiania swych spraw. Ograniczona zostanie czasochłonna
biurokracja.
2. Rozwój infrastruktury wpływający na poziom jakości życia mieszkańców. Drugi
z przedstawionych celów strategicznych rozwoju lokalnego wskazuje na znaczenie poziomu
inwestycji w infrastrukturę dla rozwoju gminy i jakości życia jej mieszkańców. Dotyczy
modernizacji i budowy sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, modernizacji dróg lokalnych,
budowy oświetlenia, remontu i budowy obiektów komunalnych publicznych i prywatnych.
3. Czyste środowisko naturalne. Trzeci cel podnosi istotę ekologii jako dominującej polityki
rozwoju gminy. Wskazuje na ważność inwestycji ograniczających zanieczyszczenie środowiska
jak budowa sieci kanalizacyjnej, gospodarka odpadami, montaż odnawialnych źródeł energii.
Zwraca uwagę na ważność ideologii życia zgodnego z naturą.
4. Aktywne i bezpieczne społeczeństwo. Czwarty cel
wskazuje na istotę poczucia
bezpieczeństwa mieszkańców wpływającego na jakość życia. Dotyczy bezpieczeństwa
osobistego oraz przeciwpożarowego i przeciwpowodziowego. Zwraca uwagę na ważność
obecności policji w otoczeniu oraz konieczność sprawnego systemu reagowania
w zagrożeniach przez państwowe i ochotnicze straże pożarne. Mówi o konieczności
zabezpieczenia przed częstymi i gwałtownymi powodziami.
5
5. Rozwój turystyczny regionu. Piąty cel wskazuje na znaczenie turystyki dla rozwoju gminy
i regionu. Rozbudowa infrastruktury turystycznej (ścieżki rowerowe, szlaki turystyczne, wiaty,
tablice informacyjne), tworzenie obiektów noclegowych i rekreacyjnych oraz produkcja
materiałów promocyjnych mają sprawić, że gmina jako część Gór i Pogórza Kaczawskiego
stanie się atrakcyjnym miejscem odpoczynku dla ludzi z zewnątrz.
Powyższym celom strategicznym podporządkowano cele operacyjne:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości.
Rozwój usług turystycznych.
Wykorzystanie naturalnego bogactwa surowcowego.
Tworzenie warunków dla rozwoju rolnictwa, w tym rolnictwa ekologicznego.
Poprawa bezpieczeństwa publicznego.
Poprawa warunków i jakości opieki zdrowotnej oraz opieki nad osobami starszymi.
Rozwój działań i infrastruktury kulturalno-rekreacyjnej oraz sportowej.
Wspieranie działalności organizacji pozarządowych.
Poprawa jakości edukacji i opieki nad dziećmi w oparciu o program rozwoju oświaty.
Rozwój infrastruktury turystycznej.
Rozwój infrastruktury mieszkaniowej, wodociągowej i kanalizacyjnej.
Rozwój infrastruktury transportowej i dostępności komunikacyjnej.
Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii i gazu.
Współpraca regionalna z gminami i innymi partnerami społecznymi oraz gospodarczymi na
rzecz rozwoju turystycznego regionu.
Osiągnięcie celów operacyjnych jest warunkowane realizacją zadań strategicznych. Zadania
strategiczne to przedsięwzięcia organizacyjne, modernizacyjne, inwestycyjne, prawotwórcze
i restrukturyzacyjne, których wdrożenie do praktyki gospodarki gminy jest warunkiem realizacji celów
rozwoju lokalnego. Obejmują one następujące przedsięwzięcia:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Wsparcie w rozwoju lokalnych przedsiębiorców i gospodarstw rolnych
Wsparcie tworzenia usług turystycznych
Budowa i modernizacja infrastruktury szkolnej i opiekuńczej
Poprawa jakości nauczania, wychowania i opieki w prowadzonych placówkach
oświatowych
Rozbudowa infrastruktury i usług pomocy społecznej oraz rozwój ekonomii społecznej
Budowa i modernizacja infrastruktury kulturalnej ze zwiększeniem usług
Modernizacja bazy i sprzętu ochotniczych straży pożarnych
Modernizacja bazy i sprzętu służących bezpieczeństwu publicznemu
Budowa sieci kanalizacyjnej i wodociągowej
Wzrost liczby usług przychodni rejonowej – SP ZOZ
Podniesienie poziomu estetyki obiektów publicznych i prywatnych oraz przestrzeni
publicznej
Budowa i modernizacja dróg gminnych
Budowa i modernizacja sieci internetowych i telefonicznych
Tworzenie, budowa i modernizacja infrastruktury sportowej i rekreacyjnej
Gazyfikacja gminy
Stałe wdrażanie nowoczesnych metod zarządzania i obsługi klienta w urzędzie miasta
i gminy (metody CAF, ISO i inne)
Włączenie organizacji pozarządowych w kreowaniu polityki lokalnej
Tworzenie warunków do rozwoju turystyki edukacyjnej i rowerowej
6
19.
20.
21.
Rozbudowa ekologicznego systemu grzewczego i energetycznego dla obiektów
użyteczności publicznej oraz obiektów prywatnych w gminie Świerzawa
Regulacja rzeki Kaczawy i jej dopływów
z zachowaniem naturalnych cech
przeciwdziałania powodziom, odbudowa cieków wodnych (rowy melioracyjne, tzw.
młynówki)
Rozbudowa systemu zagospodarowania odpadów.
7
1.2 Zagospodarowanie przestrzenne gminy
Gmina Świerzawa posiada uchwalone Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania
Przestrzennego Miasta i Gminy Świerzawa. Celem sporządzenia Studium jest określenie polityki
przestrzennej gminy, co następuje poprzez określenie w nim w szczególności:
1. obszarów i obiektów objętych i wymagających objęcia ochroną środowiska przyrodniczego na
podstawie przepisów ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawy o ochronie
przyrody;
2. obszarów i obiektów objętych i wskazanych do objęcia ochroną konserwatorską;
3. elementów środowiska przyrodniczego uznanych za lokalne wartościowe zasoby przyrody;
4. lokalnych zagrożeń dla środowiska;
5. obszarów rolniczej przestrzeni produkcyjnej, w tym wyłączonych z zabudowy;
6. istniejących obszarów zabudowanych ze wskazaniem, o ile taka potrzeba istnieje, terenów
(zespołów zabudowy) wymagających przebudowy lub rehabilitacji;
7. terenów, które mogą być przeznaczone pod nową zabudowę, a w przypadku zaistnienia
takiej potrzeby wskazanie terenów, na których przewiduje się zorganizowaną działalność
inwestycyjną;
8. obszarów wskazanych do realizacji zabudowy mieszkaniowej służącej zaspokojeniu potrzeb
wspólnoty samorządowej;
9. kierunków rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej;
10. obszarów na których stosowane będą grupowe systemy oczyszczania ścieków (tereny
przewidziane do skanalizowania);
11. obszarów dla których należy sporządzić obowiązkowo miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego;
12. obszarów, na których przewiduje się realizację zadań wynikających z polityki przestrzennej
państwa.
Zakres opracowania Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta
i Gminy Świerzawa obejmuje: inwentaryzację urbanistyczną (plansza w skali 1:10 000), analizę
uwarunkowań rozwoju przestrzennego gminy i miasta (część opisowo – tabelaryczna),
uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy (plansza w skali 1:10 000) oraz kierunki
zagospodarowania przestrzennego (w tym część opisowa, tj. tekst ustaleń oraz część graficzna, tj.
rysunek w skali 1:10 000. Natomiast podstawą dla określenia kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta i gminy są uwarunkowania wynikające z istniejącego stanu zagospodarowania,
warunków przyrodniczych, kulturowych, funkcjonalnych, przestrzennych, technicznych i społecznych
oraz przyjętych przesłanek rozwoju gminy na okres najbliższych lat.
Gmina Świerzawa dysponuje również miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest aktem tzw. prawa miejscowego, a jego
opracowanie ma na celu wytyczenie głównych rozwojowych kierunków polityki przestrzennej przy
uwzględnieniu barier, jakie mogą się pojawić na drodze tego rozwoju:

Uchwała Nr 20/III/2002 Rady Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 30 grudnia 2002 roku
w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta
Świerzawa
8

Uchwała Nr 65/XI/2003 Rady Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 24 września 2003 roku
w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy
Świerzawa
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Świerzawa zawiera ustalenia dotyczące:
1. przeznaczenia oraz zasad zagospodarowania terenów oraz linii rozgraniczających tereny
o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania,
2. terenów przeznaczonych dla realizacji celów publicznych oraz linii rozgraniczających te
tereny,
3. zasad obsługi terenów zakresie infrastruktury technicznej,
4. warunków, zasad i standardów kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu,
5. zasad i warunków podziału terenu na działki budowlane,
6. szczególnych warunków zagospodarowania terenów wynikających z potrzeb ochrony
środowiska przyrodniczego, kulturowego i zdrowia ludzi, prawidłowego zagospodarowania
zasobami przyrody oraz ochrony gruntów rolnych i leśnych,
7. dopuszczalnych, tymczasowych sposobów zagospodarowania, urządzania oraz użytkowania
terenu.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Świerzawa zawiera ustalenia dotyczące:

Dla terenów zainwestowanych wsi plan ustala:
1. przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnych funkcjach lub
różnych zasadach zagospodarowania,
2. tereny przeznaczone do realizacji celów publicznych oraz linie rozgraniczające te
tereny,
3. granice i zasady zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie,
4. zasady obsługi w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji,
5. warunki, zasady i standardy kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu,
6. zasady i warunki podziału terenu na działki budowlane,
7. szczególne warunki zagospodarowania terenów wynikające z potrzeb ochrony
środowiska przyrodniczego, kulturowego i zdrowia ludzi, prawidłowego
zagospodarowania zasobami przyrody oraz ochrony gruntów rolnych i leśnych,
8. dopuszczalne, tymczasowe sposoby zagospodarowania urządzania oraz użytkowania
terenu.

Dla terenów otwartych gminy plan ustala:
1. przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnych funkcjach lub
różnych zasadach zagospodarowania,
2. zasady obsługi terenów w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji,
3. szczególne warunki zagospodarowania terenów wynikające z potrzeb ochrony
środowiska przyrodniczego, kulturowego i ochrony zdrowia ludzi, prawidłowego
zagospodarowania zasobami przyrody oraz ochrony gruntów rolnych i leśnych,
4. warunki, zasady i standardy kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu,
5. zasady i warunki podziału terenów na działki budowlane,
6. dopuszczalne, tymczasowe sposoby zagospodarowania, urządzania oraz użytkowania
terenów.
9
1.3 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta
Świerzawa na lata 2009 – 2020
Zadania z zakresu rewitalizacji na obszarze miasta Świerzawa prowadzone są w ramach Lokalnego
Programu Rewitalizacji Miasta Świerzawa na lata 2009-2020. W dokumencie przyjęto następującą
misję: Miasto Świerzawa – turystyczna perła Pogórza Kaczawskiego z historycznym systemem
zabudowy, estetycznie wyremontowanymi kamienicami zachowującymi dziewiętnastowieczne
i osiemnastowieczne style architektoniczne, centralnie położonym rynkiem z ratuszem i kościołem
poewangelickim, przyjazna turystom i mieszkańcom, spełniająca rolę ważnego ośrodka tranzytowego
na trasie Wielkopolska – Republika Czeska, będąca przykładem prawidłowo prowadzonej polityki
energetycznej wykorzystującej źródła odnawialne.
Celem głównym rewitalizacji Miasta Świerzawa jest poprawa warunków mieszkaniowych w mieście
Świerzawa, szczególnie w obrębie historycznego centrum i jego otoczenia oraz ulic wjazdowych.
Uszczegółowienie celu głównego stanowią cele szczegółowe:
1. Przywrócenie rynkowi funkcji centrum mieszkaniowego z uwypukloną cechą małego
miasteczka charakteryzującego się bliskością sąsiedzką, kwitnąca działalnością handlową,
stylową zabudową,
2. Przywrócenie ulicom: Jeleniogórskiej i Złotoryjskiej funkcji najważniejszych arterii
komunikacyjnych otoczonych kamienicami mieszkalnymi z zachowanym stylem
architektonicznym z XVIII-XIX w.,
3. Uzyskanie efektu energooszczędnego w największych w obszarze wsparcia wielorodzinnych
budynkach spółdzielczych i wspólnotowych poprzez ich termomodernizację,
4. Poprawa warunków rozwijania działalności małych przedsiębiorstw, handlu i rzemiosła,
5. Zachowanie dziedzictwa kulturowego.
6. Przywrócenie Parkowi Piastów funkcji centralnego miejsca wypoczynkowego mieszkańców
Świerzawy.
Na potrzeby wyznaczenia obszaru do rewitalizacji w mieście Świerzawa wykorzystano cztery
wskaźniki:

wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia,

wysoka stopa długotrwałego bezrobocia,

niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej,

porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego.
Wyznaczony obszar wsparcia zajmuje teren 2 km2 i obejmuje 13 ulic (Plac Wolności, Pl. Bolesława
Piasta, ul. Jeleniogórska, Pl. Strzelecki, ul. Skowronia Góra, ul. Złotoryjska, ul. Dworcowa, ul.
Reymonta, ul. Młyńska, ul. Zielona, ul. Kościuszki, ul. Mickiewicza, Plac Zamkowy, Park Piastów).
Ogółem działaniem rewitalizacyjnym zostanie objętych 107 budynków i Park Piastów. Obszar
10
obejmuje również 2 zabytkowe mosty na Kamienniku i Kaczawie. Obszar wyznaczony do rewitalizacji
przedstawia poniższa mapa:
Mapa 1. Obszar objęty Lokalnym Programem Rewitalizacji Miasta Świerzawa na lata 20092020
Źródło: Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Świerzawa na lata 2009-2020
Na terenie objętym Lokalnym Programem Rewitalizacji dla miasta Świerzawa na lata 2009 - 2020,
w którym został zaliczony do obszarów zdegradowanych, wymagających szczególnej troski oraz
wzrostu nakładów inwestycyjnych, był realizowany projekt Rewitalizacja miasta Świerzawa poprzez
renowację budynków mieszkalnych, dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na
lata 2007-2013. Projekt był realizowany w oparciu o partnerstwo pomiędzy:











Gmina Świerzawa – Lider projektu
Spółdzielnia Mieszkaniowa „Nad Zalewem”
Wspólnota Mieszkaniowa ul. Jeleniogórska 60
Wspólnota Mieszkaniowa CENTRUM
Wspólnota Mieszkaniowa WERWA
Wspólnota Mieszkaniowa ul. Złotoryjska 21a
Wspólnota Mieszkaniowa ul. Złotoryjska 14
Wspólnota Mieszkaniowa ul. Reymonta 1
Wspólnota Mieszkaniowa pl. Wolności 34
Wspólnota Mieszkaniowa ul. Skowronia Góra 1
Wspólnota Mieszkaniowa pl. Wolności 44
Projekt polega na renowacji części wspólnych kilkunastu budynków mieszkalnych w mieście. Prace
zostaną wykonane pod następującymi adresami: Jeleniogórska 31, Jeleniogórska 60, pl. Bolesława
Piasta 5, pl. Wolności 7-8, pl. Wolności 34, pl. Wolności 44, Reymonta 1, Reymonta 12, Reymonta 14,
11
Reymonta 24, Reymonta 26, Reymonta 28, Reymonta 30, Złotoryjska 14, Złotoryjska 21A, Skowronia
Góra 1. W wyniku realizacji projektu w w/w budynkach zostaną przeprowadzone prace polegające
na:
 wymianie pokrycia dachu na nową dachówkę karpiówkę;
 wymianie obróbek blacharskich, rynien i rur spustowych;
 wymianie łacenia dachu;
 renowacji instalacji odgromowej;
 przemurowaniu i otynkowaniu kominów;
 wymianie zniszczonych i zużytych elementów konstrukcji dachu;
 wymianie stolarki okiennej i drzwiowej;
 ociepleniu ścian zewnętrznych;
 wykonaniu odwodnienia;
 wykonaniu izolacji pionowej i poziomej (np. metoda iniekcji)1.
1
Za:
http://www.swierzawa.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=251&menu_id=11&menu_art_i
d=251&page=5 (02.05.2016)
12
2. Diagnoza czynników i zjawisk
kryzysowych oraz skala i charakter
potrzeb rewitalizacyjnych
2.1 Diagnoza zjawisk społecznych
LUDNOŚĆ
Gmina Świerzawa jest gminą miejsko-wiejską, położoną w powiecie złotoryjskim, w województwie
dolnośląskim. Obszar gminy wynosi 15 999 ha, w tym 176 ha zajmuje miasto, a 15 823 ha obszar
wiejski. Gmina Świerzawa graniczy:





na zachodzie – z gminą Wleń (powiat lwówecki)
na południowym zachodzie – z gminą Jeżów Sudecki (powiat jeleniogórski)
na północy – z gminą Pielgrzymka i gminą wiejską Złotoryja (powiat złotoryjski)
na wschodzie – z gminą Bolków i gminą Męcinka (powiat jaworski)
na południu – z gminą Wojcieszów (powiat złotoryjski) i gminą Janowice Wielkie (powiat
jeleniogórski).
Gmina położona jest w Sudetach Zachodnich, na terenie Gór i Pogórza Kaczawskiego. Miasto
Świerzawa leży na wysokości 200 m n.p.m. pośrodku Kotliny Świerzawskiej, której granice wytyczają
rozrzucone wokół wzgórza. Gmina położona jest u podnóża Gór Kaczawskich oraz w dolinie rzeki
Kaczawa ze wzgórzami:




od północy: Wołek (380 m n.p.m.), Wielisławka (365 m n.p.m.), Pasternik (351 m n.p.m.);
od zachodu: Skąpa (394 m n.p.m.), Barania Czuba (366 m n.p.m.), Bucze Wielkie (474 m
n.p.m.), Bucze Małe (471 m n.p.m.), Piaskowa Góra (320 m n.p.m.), Leśniak (679 m n.p.m.),
Okole (721 m n.p.m.);
od południa: Gachowa (545 m n.p.m.), Radostka (528 m n.p.m.), Młynica (456 m n.p.m.),
Chmielarz (580 m n.p.m.), Marciniec (627 m n.p.m.);
ze wschodu: Piaseczna (409 m n.p.m.), Oścień (418 m n.p.m.).
Sieć osadnicza gminy ma charakter wiejski, tworzą ją miasto Świerzawa oraz pozostałe miejscowości,
składające się na 11 sołectw:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Biegoszów,
Dobków,
Gozdno,
Lubiechowa,
Nowy Kościół,
Podgórki,
Rzeszówek,
Rząśnik,
13
9. Sędziszowa,
10. Sokołowiec,
11. Stara Kraśnica.
Mapa 2. Mapa gminy Świerzawa
Źródło: Urząd Miasta i Gminy Świerzawa System Informacji Przestrzennej, http://swierzawa.e-mapa.net/
(01.05.2016)
Według danych GUS stan liczbowy gminy Świerzawa na 31.12.2014 roku wynosił 7 745 mieszkańców.
W mieście Świerzawa zamieszkiwało 30% ludności gminy, natomiast na obszarze wiejskim –
pozostałe 70% mieszkańców. Dane długookresowe wskazują, iż gmina Świerzawa doświadcza
zjawiska ubytku liczby ludności. Mimo jednostkowych wzrostów od 2010 roku, na przestrzeni lat
2004-2014 liczba mieszkańców gminy spadła ogółem o 1,8%. Proces wyludniania się jest bardziej
zaawansowany w mieście – spadek ludności w analizowanym okresie wyniósł 5,5%. Natomiast liczba
mieszkańców obszarów wiejskich gminy w 2014 roku była jedynie o 0,2% niższa niż w 2004 roku.
14
Wykres 1. Ludność faktycznie zamieszkała w gminie Świerzawa w latach 2004-2014
ludność zamieszkała w Gminie Świerzawa - stan na 31 XII
7950
7900
7890
7829
7849
7850
7805
7821
7824
7766
7800
7749
7750
7714
7745
7701
7700
7650
7600
7550
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Źródło: GUS/BDL
Gmina Świerzawa cechuje się stosunkowo niską gęstością zaludnienia, dodatkowo, w wyniku ubytku
liczby mieszkańców, zmniejszającą się na przestrzeni lat. W 2014 roku na 1 km2 powierzchni gminy
przypadało 48 osób, a w 2010 roku było to 49 osób. Wszystkie pozostałe jednostki charakteryzowała
znacznie wyższa gęstość zaludnienia: 78 osób na 1 km2 powiatu złotoryjskiego, 123 osób na 1 km2
kraju i 146 osób na 1 km2 Dolnego Śląska. Różnice dotyczyły również typu obszarów: w miastach
gęstość zaludnienia jest znacząco wyższa niż na obszarach wiejskich. W przypadku miasta Świerzawa
w 2014 roku na 1 km2 powierzchni przypadało 1 329 mieszkańców i choć była to wartość aż o 52
osoby niższa niż w 2010 roku, nadal pozostawała na poziomie znacznie powyżej średniej krajowej
(1 074 osoby/1 km2), wojewódzkiej (913 osób/1 km2) czy powiatowej (489 osób/km2) dla obszarów
miejskich. W przypadku obszarów wiejskich gminy Świerzawa, gęstość zaludnienia pozostawała
w latach 2010-2014 na tym samym poziomie, 34 osób na 1 km2. Tym samym obszar wiejski gminy
cechuje się niższą gęstością zaludnienia niż obszary wiejskie kraju (52 osoby/1 km 2), województwa
(50 osób/1 km2) oraz powiatu (43 osoby/1 km2).
15
Tabela 1. Ludność na 1 km2 w latach 2010-2014
ludność na 1 km2
Jednostka terytorialna
POLSKA
2010
2011
2012
2013
2014
osoba
osoba
osoba
osoba
Osoba
123
123
123
123
123
1 089
1 084
1 082
1 078
1 074
POLSKA - WIEŚ
52
52
52
52
52
DOLNOŚLĄSKIE
146
146
146
146
146
DOLNOŚLĄSKIE - MIASTO
POLSKA - MIASTO
926
922
919
915
913
DOLNOŚLĄSKIE - WIEŚ
49
50
50
50
50
Powiat złotoryjski
79
79
79
78
78
500
493
489
Powiat złotoryjski - MIASTO
Powiat złotoryjski - WIEŚ
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Świerzawa - obszar wiejski
Źródło: GUS/BDL
43
43
43
49
49
49
49
48
1 381
1 370
1 369
1 350
1 329
34
34
34
34
34
Gminę Świerzawa charakteryzuje równowaga płciowa mieszkańców – w całym analizowanym okresie
kobiety stanowiły 50% ludności. Wyróżnia to gminę na tle kraju, województwa i powiatu, gdzie udział
kobiet w ogóle mieszkańców, choć nieznacznie, pozostawał jednak na poziomie powyżej 50%.
Natomiast we wszystkich jednostkach obserwowana był wyższy odsetek kobiet wśród ludności
miejskiej niż wiejskiej. W gminie Świerzawa na obszarze wiejskim udział kobiet wynosił w 2014 roku
49% (była to najniższa wartość w całym analizowanym okresie i wśród wszystkich jednostek),
natomiast odsetek kobiet wśród mieszkańców miasta Świerzawa ukształtował się na poziomie 52%,
tożsamym z wartością dla obszarów miejskich powiatu złotoryjskiego. Na obszarach miejskich kraju
i województwa udział kobiet w ogóle ludności wzrastał do 53%.
16
Tabela 2. Odsetek kobiet w ludności faktycznie zamieszkałej w latach 2010-2014
odsetek kobiet w ludności ogółem
faktyczne miejsce zamieszkania
stan na 31 XII
Kobiety
POLSKA
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
52%
53%
50%
52%
53%
50%
51%
52%
53%
50%
52%
53%
50%
51%
50%
52%
50%
50%
52%
50%
52%
53%
50%
52%
53%
50%
51%
52%
50%
50%
51%
50%
52%
53%
50%
52%
53%
50%
51%
52%
50%
50%
51%
50%
52%
53%
50%
52%
53%
50%
51%
52%
50%
50%
52%
49%
Dane dotyczące udziału kobiet w ogóle ludności znajdują swoje potwierdzenie w wartościach
współczynnika feminizacji, tj. liczby kobiet przypadających na 100 mężczyzn. W gminie Świerzawa
wynosił on 100 i był niższy niż średnia krajowa (107), wojewódzka (108) i powiatowa (104). Jak
wskazano powyżej, obszary miejskie są bardziej sfeminizowane niż tereny wiejskie. W 2014 roku na
100 mieszkańców miasta Świerzawa przypadało 106 kobiet, tj. mniej niż miało to miejsce w miastach
kraju i Dolnego Śląska (po 111 kobiet na 100 mężczyzn) oraz powiatu złotoryjskiego (109 kobiet na
100 mężczyzn). Najniższy współczynnik feminizacji występuje na obszarach wiejskich gminy
Świerzawa, gdzie na 100 mężczyzn w latach 2010-2013 przypadało 99 kobiet, zaś w 2014 roku – 98
kobiet.
Tabela 3. Współczynnik feminizacji ogółem w latach 2010-2014
współczynnik feminizacji ogółem
POLSKA
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
2010
2011
2012
2013
2014
osoba
osoba
osoba
osoba
osoba
107
111
101
108
111
101
104
107
111
101
108
111
101
104
101
108
99
101
107
99
17
107
111
101
108
111
101
104
109
100
101
105
99
107
111
101
108
111
101
104
109
100
101
106
99
107
111
101
108
111
101
104
109
100
100
106
98
Oprócz ubytku ludności, gmina Świerzaw doświadcza również zjawiska starzenia się społeczeństwa.
Na przestrzeni lat 2010-2014 wystąpiły jednocześnie trzy procesy, warunkujące niekorzystne zmiany
struktury społeczeństwa:

spadek odsetka ludności w wieku przedprodukcyjnym – udział tej grupy w ogóle ludności
gminy zmniejszył się z 18,2% do 17,7%,

spadek odsetka ludności w wieku produkcyjnym – udział tej grupy w ogóle ludności gminy
zmniejszył się z 67,6% do 65,5%,

wzrost odsetka ludności w wieku poprodukcyjnym – udział tej grupy w ogóle ludności gminy
zwiększył się z 14,2% do 16,8%.
Wykres 2. Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku w gminie Świerzawa
w latach 2010-2014
struktura ludności według ekonomicznych grup wiekowych dla
Gminy Świerzawa
100%
14,2
14,8
15,2
16,0
16,8
67,6
67,0
66,7
66,0
65,5
18,2
18,3
18,1
18,1
17,7
2010
2011
2012
2013
2014
produkcyjni
poprodukcyjni
80%
60%
40%
20%
0%
przedprodukcyjni
Źródło: GUS/BDL
Na tle innych jednostek administracyjnych gmina Świerzawa nie wyróżniała się udziałem ludności
w wieku przedprodukcyjnym w ogóle mieszkańców. W 2014 roku ludność tej kategorii stanowiła
17,7% mieszkańców gminy, podczas gdy w kraju odsetek ten ukształtował się na poziomie 18%,
w województwie dolnośląskim – 16,8%, a w powiecie złotoryjskim – 17,1%. We wszystkich
jednostkach wyższe odsetki ludności w wieku przedprodukcyjnym występowały na obszarach
wiejskich. W 2014 roku na obszarach wiejskich gminy Świerzawa dzieci i młodzież do 17 roku życia
stanowiły 18,8% mieszkańców, tj. mniej niż wynosiła średnia krajowa (20,1%) i wojewódzka (19,2%),
ale więcej niż średnia dla powiatu (18,5%). W przypadku ludności miejskiej osoby w wieku
przedprodukcyjnym stanowiły 15,1% mieszkańców miasta Świerzawa, tj. najmniej wśród
analizowanych jednostek. Natomiast wszędzie, niezależnie od typu obszaru, w latach 2010-2014
następował spadek udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym do ogółu ludności. W każdym
przypadku proces ten był bardziej zaawansowany w miastach niż na obszarach wiejskich.
18
Tabela 4. Odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym w ogóle ludności w latach 2010-2014
ludność w wieku przedprodukcyjnym do ogółu ludności
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
POLSKA
18,8
18,5
18,3
18,2
18,0
POLSKA - MIASTO
17,1
16,9
16,8
16,7
16,7
POLSKA - WIEŚ
21,5
21,1
20,7
20,4
20,1
DOLNOŚLĄSKIE
17,4
17,2
17,0
16,9
16,8
16,1
16,0
15,8
15,7
15,7
20,4
20,0
19,7
19,4
19,2
Powiat złotoryjski
18,4
18,1
17,8
17,5
17,1
16,6
16,1
15,8
19,1
18,9
18,5
Świerzawa
18,2
18,3
18,1
18,1
17,7
Świerzawa - miasto
16,0
15,9
15,9
16,1
15,1
Źródło: GUS/BDL
19,2
19,3
19,1
18,9
18,8
W przypadku udziału ludności w wieku poprodukcyjnym w ogóle ludności, gmina Świerzawa
charakteryzuje się relatywnie lepszą sytuacją niż inne jednostki terytorialne. W 2014 roku najstarsi
mieszkańcy stanowili 16,8% ludności gminy, tj. mniej niż wynosiła średnia krajowa (19%),
wojewódzka (19,7%) i powiatowa (17,3%). W obrębie poszczególnych jednostek obserwowane są
różnice udziału ludności w wieku poprodukcyjnym w zależności od typu obszaru. W mieście
Świerzawa ludność tej kategorii stanowiła w 2014 roku 18,9% mieszkańców, podczas gdy na
obszarach wiejskich–15,9%. W przypadku miast kraju i województwa odsetek ludności w wieku
poprodukcyjnym był wyższy niż średnia dla miasta Świerzawa (odpowiednio 20,6% i 21,4%),
natomiast w przypadku obszarów wiejskich w skali gminy, powiatu złotoryjskiego i województwa
dolnośląskiego osiągano zbliżone odsetki ludności w wieku poprodukcyjnym (15,7%-15,9%),
pozostające poniżej poziomu średniej krajowej dla obszarów wiejskich (16,6%).
19
Tabela 5. Odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym w ogóle ludności w latach 2010-2014
ludność w wieku poprodukcyjnym do ogółu ludności
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
POLSKA
16,8
17,3
17,8
18,4
19,0
POLSKA - MIASTO
17,6
18,3
19,0
19,8
20,6
POLSKA - WIEŚ
15,4
15,6
15,9
16,2
16,6
DOLNOŚLĄSKIE
16,9
17,5
18,2
19,0
19,7
18,2
18,9
19,8
20,6
21,4
14,0
14,3
14,7
15,2
15,8
Powiat złotoryjski
14,4
15,0
15,6
16,3
17,3
16,7
17,7
18,8
14,5
15,0
15,7
Świerzawa
14,2
14,8
15,2
16,0
16,8
Świerzawa - miasto
14,6
15,9
16,5
17,5
18,9
Źródło: GUS/BDL
14,1
14,3
14,6
15,3
15,9
Ocenę sytuacji demograficznej uzupełniają wskaźniki obciążenia demograficznego. Pierwszy z nich
określa liczbę osób w wieku nieprodukcyjnym przypadającą na 100 osób w wieku produkcyjnym.
W przypadku gminy Świerzawa, w 2014 roku na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 52,7
osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym. Dla powiatu złotoryjskiego wskaźnik
przyjmował wartość nieznacznie niższą (52,4 osób), natomiast dla kraju i województwa – wyższą
(odpowiednio 58,8 i 57,5 osób).
Drugi ze wskaźników określa, ile osób w wieku poprodukcyjnym przypada na 100 osób w wieku
przedprodukcyjnym. W przypadku tego wskaźnika sytuacja w gminie Świerzawa wyróżnia się
pozytywnie na tle kraju, województwa i powiatu. Na 100 dzieci i młodzieży do lat 17 w gminie
przypadało 94,8 osób starszych (w wieku poprodukcyjnym), podczas gdy średnia dla Polski wynosiła
105,2 osób w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym, średnia dla Dolnego
Śląska – aż 117,4 osób, a średnia dla powiatu złotoryjskiego – 100,7 osób. Znacząca dysproporcja
dotyczyła jednak obszarów miejskich i wiejskich, co jest zjawiskiem występującym we wszystkich
jednostkach. W 2014 roku w mieście Świerzawa na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym przypadało
125,5 osób w wieku poprodukcyjnym, podczas gdy na obszarze wiejskim wskaźnik przyjął wartość
znacznie niższą, na poziomie 84,2 osób.
Trzeci ze wskaźników określa liczbę osób w wieku poprodukcyjnym przypadającą na 100 osób
w wieku produkcyjnym. W tym przypadku gmina Świerzawa charakteryzuje się relatywnie
najkorzystniejszą sytuacją. W 2014 roku na 100 mieszkańców gminy w wieku produkcyjnym
przypadało 25,7osób w wieku poprodukcyjnym, podczas gdy w skali kraju było to 30,2 osoby, w skali
województwa – 31 osób, a w skali powiatu – 26,3 osób. Charakterystyczne jest, iż na obszarach
miejskich wszystkich jednostek wskaźnik przyjmował wartości wyższe od średniej ogólnej.
W przypadku miasta Świerzawa na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 28,7 osób w wieku
poprodukcyjnym, tj. znacznie mniej niż wynosiła miejska średnia krajowa (32,8 osób) i wojewódzka
(34,1 osób).
20
Tabela 6. Wskaźniki obciążenia demograficznego w 2014 roku
POLSKA
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
ludność w wieku
nieprodukcyjnym na
100 osób w wieku
produkcyjnym
ludność w wieku
poprodukcyjnym na
100 osób w wieku
przedprodukcyjnym
ludność w wieku
poprodukcyjnym na
100 osób w wieku
produkcyjnym
2014
2014
2014
osoba
osoba
Osoba
58,8
59,4
58
57,5
59,2
53,8
52,4
52,9
51,9
52,7
51,6
53,2
105,2
123,1
82,6
117,4
136,3
82,3
100,7
119,6
84,8
94,8
125,5
84,2
30,2
32,8
26,2
31,0
34,1
24,3
26,3
28,8
23,8
25,7
28,7
24,3
W 2014 roku na terenie gminy urodziło się 61 dzieci i odnotowano zgon 76 mieszkańców.
Maksymalna liczba urodzeń w gminie wystąpiła w 2011 roku, gdy na świat przyszło 87 dzieci.
W kolejnych latach liczba urodzeń zmniejszała się stopniowo do wskazanych 61 urodzeń w 2014 roku.
Przez cały analizowany okres więcej dzieci rodziło się na obszarach wiejskich gminy, znacznie mniej
było ich w mieście. W 2014 roku w mieście Świerzawa odnotowano jedynie 9 urodzeń (15%
wszystkich urodzeń w gminie), podczas gdy na obszarach wiejskich – 52 urodzenia (85%).
W przypadku zgonów maksymalną wartość odnotowano w 2013 roku, gdy zmarło 97 mieszkańców
gminy. Przewaga zgonów nad urodzeniami spowodowała występowanie ujemnego przyrostu
naturalnego, zarówno na obszarach wiejskich gminy, jak i w mieście. Po raz ostatni dodatnie wartości
przyrostu naturalnego w gminie odnotowano w 2010 roku, a od 2011 roku pozostawał on na
poziomie poniżej 0.
21
Tabela 7. Ruch naturalny w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
2010
2011
2012
2013
2014
urodzenia żywe
Świerzawa
Świerzawa - miasto
78
25
53
87
22
65
72
29
43
72
17
55
61
9
52
97
35
62
76
24
52
-25
-18
-7
-15
-15
0
Zgony
Świerzawa
Świerzawa - miasto
68
18
50
89
86
25
20
64
66
przyrost naturalny
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
10
7
3
-2
-3
1
-14
9
-23
Gmina Świerzawa charakteryzowała się niskim poziomem wskaźnika urodzeń żywych na 1000
ludności, poniżej średniej w innych jednostkach administracyjnych. W 2014 roku wskaźnik dla gminy
był najniższy do 2010 roku i wynosił 7,9, przy czym na obszarach wiejskich gminy wzrastał do 9,6, zaś
w mieście Świerzawa spadał do 3,8. W tym samym roku w powiecie złotoryjskim na 1000 ludności
urodziło się 8,3 dzieci, natomiast wyższe wartości wskaźnika stwierdzono w kraju ( 9,7 dzieci na 1000
mieszkańców) i na Dolnym Śląsku (9,3 dzieci na 1000 mieszkańców). Więcej dzieci w przeliczeniu na
1000 mieszkańców rodziło się na obszarach wiejskich niż w miastach. O ile jednak w przypadku
obszarów wiejskich gminy Świerzawa w 2014 roku sytuacja była zbliżona do sytuacji w obszarach
wiejskich kraju, województwie i powiecie, w przypadku miasta Świerzawa wskaźnik okazał się ponad
dwukrotnie niższy niż średnia dla miast innych jednostek.
Tabela 8. Urodzenia żywe na 1000 ludności w latach 2010-2014
urodzenia żywe na 1000 ludności
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
10,7
10,1
10,0
9,6
9,7
POLSKA - MIASTO
10,3
9,6
9,6
9,2
9,4
POLSKA - WIEŚ
11,4
10,8
10,7
10,2
10,3
DOLNOŚLĄSKIE
10,1
9,5
9,3
8,9
9,3
9,8
9,2
9,0
8,7
9,1
10,8
10,1
10,0
9,3
9,9
Powiat złotoryjski
10,9
9,9
9,9
8,5
8,3
9,2
7,0
6,9
10,5
9,9
9,7
Świerzawa
10,0
11,1
9,2
9,2
7,9
Świerzawa - miasto
10,3
9,1
12,0
7,1
3,8
9,8
12,0
8,0
10,2
9,6
Źródło: GUS/BDL
W przypadku wskaźnika zgonów na 1000 ludności gmina Świerzawa nie wyróżniała się ani pozytywnie
ani negatywnie na tle pozostałych jednostek, przyjmując w poszczególnych latach różne wartości, raz
22
wyższe, a raz niższe niż średnia krajowa, wojewódzka i powiatowa. W 2014 roku na 1000
mieszkańców gminy przypadało 9,81 zgonów (najmniej od 2011 roku), przy czym więcej było ich w
mieście (10,21 na 1000 ludności) niż na obszarach wiejskich (9,63 na 1000 ludności). W latach
poprzednich wskaźniki zgonów na 1000 mieszkańców obszarów wiejskich przyjmowały wyższe
wartości niż wskaźniki dla miasta Świerzawa.
Tabela 9. Zgony na 1000 ludności w latach 2010-2014
zgony na 1000 ludności
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
9,83
9,75
9,99
10,06
9,78
POLSKA - MIASTO
9,71
9,64
9,97
10,09
9,88
POLSKA - WIEŚ
10,01
9,92
10,00
10,01
9,63
DOLNOŚLĄSKIE
10,19
10,08
10,44
10,48
10,28
10,32
10,25
10,63
10,77
10,60
9,89
9,69
10,01
9,80
9,57
Powiat złotoryjski
9,13
10,01
10,19
10,81
9,18
10,29
10,72
9,28
10,09
10,90
9,08
Świerzawa
8,68
11,37
11,02
12,45
9,81
Świerzawa - miasto
7,40
10,30
8,29
14,66
10,21
Źródło: GUS/BDL
9,25
11,85
12,24
11,48
9,63
Na tle analizowanych jednostek administracyjnych gmina Świerzawa wyróżniała się negatywnie jeśli
chodzi o przyrost naturalny na 1000 ludności. Jedynie w 2010 roku wskaźnik okazał się dodatni, na
poziomie 1,3 na 1000 mieszkańców, tj. znacznie powyżej średniej krajowej (0,9) i wojewódzkiej (-0,1).
Szczególnie wyróżniało się miasto Świerzawa, gdzie dodatni przyrost naturalny na 1000 mieszkańców
wystąpił w 2010 roku (2,9) i 2012 roku (3,7) – były to wartości najwyższe wśród wszystkich
analizowanych jednostek w okresie 2010-2014. W latach 2011-2014 gmina Świerzawa
charakteryzowała się ujemnym przyrostem naturalnym na 1000 ludności, przy czym istotne jest
znaczne pogorszenie się sytuacji w mieście Świerzawa w latach 2013-2014, gdzie wskaźnik przyrostu
naturalnego na 1000 mieszkańców przyjmował wartości -7,5 i -6,4. W przypadku obszarów wiejskich
gminy wskaźnik przyrostu naturalnego na 1000 mieszkańców był ujemny w latach 2012-2013,
nieznacznie dodatni w latach 2010-2011, a w 2014 roku równy 0 (liczba urodzeń i zgonów była
równoważna).
23
Tabela 10. Przyrost naturalny na 1000 ludności w latach 2010-2014
przyrost naturalny na 1000 ludności
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
0,9
0,3
0,0
-0,5
0,0
POLSKA – MIASTO
0,6
0,0
-0,4
-0,9
-0,5
POLSKA – WIEŚ
1,3
0,8
0,7
0,2
0,7
DOLNOŚLĄSKIE
-0,1
-0,6
-1,1
-1,6
-0,9
-0,5
-1,0
-1,6
-2,1
-1,5
0,9
0,4
0,0
-0,5
0,3
Powiat złotoryjski
1,7
-0,1
-0,3
-2,3
-0,9
-1,1
-3,7
-2,4
0,4
-1,0
0,6
-1,8
-3,2
-1,9
Świerzawa
1,3
-0,3
Świerzawa – miasto
2,9
-1,2
3,7
-7,5
-6,4
Źródło: GUS/BDL
0,6
0,2
-4,3
-1,3
0,0
W 2014 roku na terenie gminy zawarto 45 małżeństw, w tym 10 w mieście (22% ogółu) i 35 na
obszarach wiejskich (78%). Liczba zawieranych małżeństw podlegała rokrocznym zmianom.
Maksymalną liczbę, 54 małżeństw, odnotowano w 2012 roku, natomiast minimalną, 43 małżeństwa,
w 2013 roku.
Wykres 3. Małżeństwa zawarte w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
Małżeństwa zawarte w Gminie Świerzawa
60
54
51
50
44
43
45
40
30
20
10
0
2010
2011
2012
2013
2014
Źródło: GUS/BDL
W przeliczeniu na 1000 mieszkańców, w gminie Świerzawa zawierano więcej małżeństw niż
w powiecie, województwie i kraju. W 2014 roku wskaźnik dla gminy wynosił 5,8, przy czym znacznie
wyższy był dla obszarów wiejskich (6,5) niż w mieście (4,3). W tym samym roku w powiecie
złotoryjskim na 1000 ludności zawarto 5,2 małżeństw, a w przypadku województwa i kraju wskaźnik
spadał do poziomu 4,7 i 4,9 małżeństw.
24
Tabela 11. Małżeństwa zawarte na 1000 mieszkańców w latach 2010-2014
małżeństwa zawarte na 1000 mieszkańców
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
5,9
5,4
5,3
4,7
4,9
POLSKA - MIASTO
5,9
5,2
5,1
4,5
4,7
POLSKA - WIEŚ
6,0
5,5
5,6
4,9
5,1
DOLNOŚLĄSKIE
5,6
5,2
5,2
4,4
4,7
5,7
5,2
5,1
4,4
4,6
5,5
5,2
5,3
4,6
4,8
Powiat złotoryjski
5,4
6,1
5,7
4,6
5,2
4,9
3,8
4,4
6,5
5,5
5,9
Świerzawa
6,5
5,6
6,9
5,5
5,8
Świerzawa - miasto
7,0
3,3
5,8
4,2
4,3
Źródło: GUS/BDL
6,3
6,7
7,4
6,1
6,5
Dane dotyczące migracji, tj. zameldowań i wymeldowań, pozwalają stwierdzić, iż z gminy Świerzawa
więcej osób wyjeżdża niż do niej przyjeżdża. Największą różnicę między liczbą wyjeżdżających
i przyjeżdzających do gminy odnotowano w 2013 roku (-33 osoby), w roku następnym saldo migracji
zmniejszyło się do -13. Ujemne saldo migracji występowało przede wszystkim w mieście Świerzawa,
natomiast na obszarach wiejskich gminy w latach 2011-2012 i 2014 saldo migracji okazało się
dodatnie.
Wykres 4. Saldo migracji w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
Saldo migracji w Gminie Świerzawa
0
2010
2011
2012
-6
-4
2013
2014
-5
-10
-15
-20
-13
-19
-25
-30
-35
-33
Źródło: GUS/BDL
W przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminę Świerzawa cechowało najwyższe ujemne saldo migracji
spośród wszystkich analizowanych jednostek administracyjnych. Przez cały okres między 2010 a 2014
25
rokiem saldo migracji na 1000 ludności gminy było ujemne, przy czym wahało się ono od -0,5 (2012
rok) do -4,2 (2013 rok). W 2014 roku saldo migracji na 1000 osób w gminie Świerzawa wynosiło -1,7,
w tym dla miasta przyjęło wartość -8,1, natomiast na obszarze wiejskim było dodatnie (1,1).
Tymczasem w kraju w latach 2010-2014 utrzymywało się minimalnie ujemne saldo migracji na 1000
osób (najniższa wartość, -0,5, wystąpiła w 2013 roku), a w województwie – minimalnie dodatnie
(najwyższa wartość, 0,5, wystąpiła w 2010 roku). W przypadku powiatu złotoryjskiego, podobnie jak
w gminie Świerzawa, saldo migracji na 1000 osób przyjmowało w latach 2010-2014 wartości ujemne.
Tabela 12. Saldo migracji na 1000 osób w latach 2010-2014
saldo migracji na 1000 osób
Ogółem
2010
2011
2012
2013
2014
osoba
osoba
osoba
osoba
Osoba
POLSKA
-0,1
-0,1
-0,2
-0,5
-0,4
POLSKA - MIASTO
-2,1
-1,9
-1,7
-2,2
-1,8
POLSKA - WIEŚ
3,1
2,6
2,2
2,1
1,6
DOLNOŚLĄSKIE
0,5
0,4
0,3
0,0
0,2
-1,9
-1,8
-1,7
-2,0
-1,6
6,0
5,3
5,0
4,7
4,3
-1,7
-1,7
Powiat złotoryjski
-2,6
-5,0
-4,7
-4,0
-7,7
-5,3
-1,2
-2,3
-4,0
Świerzawa
-2,4
-0,8
-0,5
-4,2
-1,7
Świerzawa - miasto
-2,5
-7,0
-8,7
-10,9
-8,1
Źródło: GUS/BDL
-2,4
2,0
3,2
-1,3
1,1
Również saldo migracji zagranicznych na 1000 osób w latach 2010-2014 przyjmowało w większości
wartości ujemne. W przypadku gminy Świerzawa dodatnie saldo migracji (na poziomie 0,1 i 0,3)
wystąpiło w latach 2010 i 2012, natomiast w pozostałym okresie było ono ujemne. W mieście
Świerzawa w latach 2010-2013 saldo migracji zagranicznych na 1000 ludności przyjmowało wartości
ujemne, dopiero w 2014 roku liczba osób przyjeżdżających z zagranicy wyrównała się z liczbą
wyjeżdżających za granicę. W przypadku obszaru wiejskiego ujemne saldo migracji zagranicznych
stwierdzano od 2013 roku, w latach poprzednich było dodatnie (2010 i 2012 rok ) lub równe 0,0
(2011 rok). W 2014 roku wartość salda migracji zagranicznych na 1000 osób w gminie wynosiła -1,0
i była wyższa niż średnia dla powiatu złotoryjskiego (-0,8), województwa dolnośląskiego (-0,64)
i całego kraju (-0,41).
26
Tabela 13. Saldo migracji zagranicznych na 1000 osób w latach 2010-2014
saldo migracji zagranicznych na 1000 osób
Ogółem
2010
2011
2012
2013
2014
osoba
osoba
osoba
osoba
Osoba
POLSKA
-0,05
-0,11
-0,17
-0,52
-0,41
POLSKA – MIASTO
-0,09
-0,16
-0,22
-0,60
-0,51
POLSKA – WIEŚ
0,00
-0,04
-0,09
-0,39
-0,25
DOLNOŚLĄSKIE
-0,07
-0,17
-0,27
-0,81
-0,64
DOLNOŚLĄSKIE – MIASTO
-0,05
-0,20
-0,29
-0,91
-0,70
DOLNOŚLĄSKIE – WIEŚ
-0,10
-0,10
-0,23
-0,60
-0,51
-0,2
-0,5
-0,3
-1,0
-0,8
-0,5
-1,0
-1,2
Powiat złotoryjski
Powiat złotoryjski – WIEŚ
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
-0,1
-1,0
-0,4
0,1
-0,6
0,3
-0,4
-1,0
-0,4
-2,1
-1,2
-0,4
0,0
0,4
0,0
0,9
-0,4
-1,5
BEZROBOCIE
W dniu 31.12.2015 roku w rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Złotoryi pozostawało 695
mieszkańców gminy Świerzawa. Wśród nich znajdowało się 217 osób zamieszkałych w mieście
(31,2%) i 478 osób zamieszkałych na obszarze wiejskim gminy (68,8%). W porównaniu do 2010 roku
liczba bezrobotnych spadła o 27,4%, przy czym szybsze tempo spadku charakteryzowało miasto
( -32%) niż obszar wiejski gminy (-25,1%).
Wykres 5. Bezrobotni ogółem w gminie Świerzawa w latach 2010-2015
Bezrobotni zarejestrowani ogółem w Gminie Świerzawa
1 200
1 000
942
957
912
800
960
850
695
600
400
200
0
2010
2011
2012
2013
Źródło: GUS/BDL i dane gminne
27
2014
2015
Wśród sołectw gminy Świerzawa największa liczba zarejestrowanych bezrobotnych zamieszkiwała
w Nowym Kościele. Było to 98 osób, tj. 21% bezrobotnych z obszarów wiejskich. Znacznie niższy był
udział bezrobotnych z sołectw: Sokołowiec (71 osób, 15%), Stara Kraśnica (61 osób, 13%) oraz Rząśnik
(49 osób, 10%), Sędziszowa (48 osób, 10%) i Lubiechowa (46 osób, 10%).
We wszystkich sołectwach gminy liczba zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszyła się w latach
2010-2015. Tempo spadku było jednak zróżnicowane i wahało się o -7,5% (w Rząśniku) do -42,9%
(w Biegoszowie). Oprócz Biegoszowa znaczny ubytek osób zarejestrowanych jako bezrobotnych
wystąpił również w Gozdnie (-41,7%) i Rzeszówku (-41,2%).
W związku z ogólnym spadkiem liczby zarejestrowanych bezrobotnych, zmniejszył się również udział
tej kategorii w ogóle mieszkańców. W 2010 roku zarejestrowani bezrobotni stanowili 15% ludności
gminy, przy czym w mieście było to 16%, a na obszarach wiejskich – 14%. W 2015 roku udział
bezrobotnych w ogóle mieszkańców gminy zmniejszył się do 9%, zarówno w mieście, jak i na
obszarach wiejskich. W 2010 roku niemal we wszystkich sołectwach odsetek bezrobotnych w ogóle
ludności wynosił więcej niż 10%. Jedynie w Dobkowie ukształtował się na poziomie 8%, zaś najwyższy
był
w Gozdnie (19%). Natomiast w 2015 roku w 7 sołectwach gminy Świerzawa udział bezrobotnych
w ogóle mieszkańców był niższy niż 10%. Najwyższy odsetek bezrobotnych stwierdzono wówczas
w Rząśniku (12%), a w przypadku Sędziszowej, Sokołowca i Starej Kraśnicy co dziesiąta osoba była
bezrobotna. W 2015 roku najniższy udział bezrobotnych w ogóle mieszkańców wystąpił
w Biegoszowie (5%), a tylko nieznacznie wyższy był w Dobkowie (6%).
Tabela 14. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych i udział w ogóle mieszkańców wg sołectw
i ulic gminy Świerzawa w latach 2010-2015
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych
2010
Udział w ogóle ludności
2015
Zmiana
2010
2015
Biegoszów
14
8
-42,9%
11%
5%
-50,6%
Dobków
35
31
-11,4%
8%
6%
-23,3%
Gozdno
12
7
-41,7%
19%
9%
-50,9%
Lubiechowa
58
46
-20,7%
12%
8%
-30,8%
Nowy Kościół
136
98
-27,9%
14%
9%
-39,1%
Podgórki
55
39
-29,1%
14%
9%
-36,5%
Rząśnik
53
49
-7,5%
15%
12%
-22,8%
Rzeszówek
34
20
-41,2%
17%
8%
-51,5%
Sędziszowa
66
48
-27,3%
15%
10%
-35,5%
Sokołowiec
98
71
-27,6%
17%
10%
-38,4%
Stara Kraśnica
77
61
-20,8%
15%
10%
-36,2%
ŚWIERZAWA
319
217
-32,0%
16%
9%
-40,4%
957
695
-27,4%
15%
9%
-38%
Ogółem
Źródło: dane gminne
Wśród bezrobotnych w gminie Świerzawa w 2015 roku 48,5% stanowiły kobiety, 71,7% osoby
długotrwale bezrobotne, 40,6% osoby bez kwalifikacji zawodowych, a 16,4% osoby bez
doświadczenia zawodowego. Na obszarze wiejskim gminy udział bezrobotnych z większości
powyższych kategorii w ogóle zarejestrowanych był wyższy niż średnia gmina – odsetek kobiet w
ogóle bezrobotnych z obszaru wiejskiego wynosił 49% (w mieście 47,5%), długotrwale bezrobotnych
– 73,2% (w mieście 68,2%), a bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego – 17,6% (w mieście
28
13,8%) .Jedynie w przypadku bezrobotnych bez kwalifikacji udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych
w mieście był wyższy niż na obszarach wiejskich gminy (42,9% wobec 39,5%).
Liczebność wszystkich kategorii bezrobotnych na przestrzeni lat 2010-2015 uległa zmniejszeniu, co
uwarunkowane było ogólnym spadkiem liczby osób zarejestrowanych jako bezrobotne.
W porównaniu do stanu w grudniu 2010 roku liczba bezrobotnych w gminie w 2015 roku zmniejszyła
się o 27,4%, przy czym liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet spadła o 32,2%, mężczyzn
o 22,2%, długotrwale bezrobotnych o 7,8%, bezrobotnych bez kwalifikacji o 15,1%, natomiast
bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego o 43,3%.
Zmieniła się również struktura bezrobotnych z gminy Świerzawa w latach 2010-2015. Zmniejszył się
udział kobiet w ogóle zarejestrowanych bezrobotnych (z 51,9% do 48,5%) oraz udział osób bez
doświadczenia zawodowego (z 21% do 16,4%). Zwiększył się natomiast udział bezrobotnych
z pozostałych kategorii: mężczyzn (z 48,1% do 51,5%) oraz bezrobotnych bez kwalifikacji (z 34,7% do
40,6%). Negatywnym zjawiskiem jest również rosnący udział bezrobotnych długotrwale. W 2010 roku
osoby pozostające bez zatrudnienia dłużej niż 24 miesiące stanowiły 56,4% zarejestrowanych
bezrobotnych w gminie, natomiast w 2015 roku odsetek ten wzrósł do 71,7%.
Tabela 15. Bezrobotni w gminie Świerzawa w latach 2010-2015
2010
ogółem
kobiety
mężczyźni
długotrwale
bezrobocie
bez
kwalifikacji
bez
doświadczenia
zawodowego
Świerzawa
957
497
460
540
332
201
Świerzawa - miasto
319
158
161
167
102
62
638
339
299
373
230
139
2015
Świerzawa
695
337
358
498
282
114
Świerzawa - miasto
217
103
114
148
93
30
478
234
244
350
189
84
W 2015 roku wśród 11 sołectw gminy Świerzawa w 5 przypadkach kobiety stanowiły ponad połowę
zarejestrowanych bezrobotnych. Najwyższy odsetek kobiet wśród ogółu bezrobotnych wystąpił
w sołectwie Gozdno (86%), wysoki był także udział płci żeńskiej wśród bezrobotnych z sołectw
Biegoszów (63%), Nowy Kościół (62%), Rzeszówek (60%) i Stara Kraśnica (51%). W przypadku
Rząśnika i Sokołowca kobiety stanowiły jedynie 37% bezrobotnych, a nieznacznie wyższe odsetki
wystąpiły również w Dobkowie (42%), Lubiechowej (43%) i Podgórkach (46%).
Odsetek osób długotrwale bezrobotnych wahał się w sołectwach między 55% a 85%. Najwyższym
udziałem osób pozostających bez zatrudnienia powyżej 24 miesięcy charakteryzowały się sołectwa
Podgórki (85%), Rzeszówek i Stara Kraśnica (po 80%), a także Sokołowiec i Nowy Kościół (po 77%).
Z kolei najniższy odsetek długotrwale bezrobotnych w ogóle bezrobotnych występował w sołectwie
Rząśnik (55%).
Zróżnicowane w poszczególnych sołectwach okazały się również udziały bezrobotnych bez
kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. W przypadku bezrobotnych bez kwalifikacji ich udział
wahał się od 13% (Biegoszów) do 49% (Rząśnik), natomiast w przypadku bezrobotnych bez
doświadczenia zawodowego odsetek przyjmował wartości od 0% (Biegoszów) do 29% (Gozdno).
29
Tabela 16. Bezrobotni wg wybranych kategorii w sołectwach gminy Świerzawa w 2015 roku
2015
bez
długotrwale
bez
doświadczenia
bezrobocie kwalifikacji
zawodowego
ogółem
kobiety
mężczyźni
Biegoszów
8
5
3
6
1
0
Dobków
31
13
18
21
7
2
Gozdno
7
6
1
5
2
2
Lubiechowa
46
20
26
34
22
7
Nowy Kościół
98
61
37
75
42
20
Podgórki
39
18
21
33
10
4
Rząśnik
49
18
31
27
24
9
Rzeszówek
20
12
8
16
8
3
Sędziszowa
48
24
24
29
16
10
Sokołowiec
71
26
45
55
30
14
Stara Kraśnica
61
31
30
49
27
13
Wskazywany powyżej spadek liczby bezrobotnych w gminie Świerzawa w latach 2010-2015 przyczynił
się do spadku udziału bezrobotnych w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym. W 2010 roku
odsetek ten wynosił 18,1%, maksymalną wartość osiągnął w 2013 roku (18,7%), zaś w 2014 roku
ukształtował się na poziomie 16,8%. Nadal była to jednak wartość ponad dwukrotnie wyższa niż
średnia krajowa (7,5%) i wojewódzka (6,6%). Również w powiecie złotoryjskim w latach 2010-2015
udział bezrobotnych w liczbie osób w wieku produkcyjnym okazał się niższy niż w gminie Świerzawa,
choć różnica nie była tak znaczna jak w przypadku większych jednostek terytorialnych – 12,4%
w 2015 roku.
30
Tabela 17. Udział bezrobotnych w liczbie osób w wieku produkcyjnym w latach 2010-2014
Udział bezrobotnych w liczbie osób w wieku produkcyjnym (%)
16,8
12,4
2014
6,6
7,5
18,7
14,9
2013
8,2
8,8
18,1
14,1
2012
8,3
8,7
17,4
13,7
2011
7,5
8,0
18,1
13,6
2010
7,8
7,9
0,0
2,0
4,0
Świerzawa
6,0
8,0
10,0
Powiat złotoryjski
12,0
14,0
DOLNOŚLĄSKIE
16,0
18,0
20,0
POLSKA
Źródło: GUS/BDL
POMOC SPOŁECZNA
Głównym realizatorem zadań z zakresu polityki społecznej na terenie gminy Świerzawa jest MiejskoGminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Świerzawie. Siedziba M-GOPS znajduje się przy Placu
Wolności 60 w Świerzawie, a w ramach swojej działalności M-GOPS realizuje zadania wynikające
z ustawy o pomocy społecznej, ale również z innych aktów prawnych. Obejmują one m.in. zadania
w zakresie pomocy społecznej (w tym udzielanie pomocy w formie usług opiekuńczych świadczonych
w miejscu zamieszkania), wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, przeciwdziałania przemocy,
udzielania świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego, prowadzenia postępowania wobec
dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, realizacji zadań określonych w Gminnej
Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Świerzawa, realizacji rządowych
programów pomocy społecznej zobowiązujących gminę lub Ośrodek do wykonywania zadań
(np. program rządowy w zakresie dożywiania), realizacji Uchwał Rady Miasta i Gminy Świerzawa oraz
realizacji projektów systemowych finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego.
Obszar gminy jest podzielony na rejony opiekuńcze, w których swoje zadania realizują pracownicy
socjalni Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Świerzawie:


Rejon 1. Sędziszowa, Stara Kraśnica, Kolonia Jurczyce, Dobków, Świerzawa: ul.
Jeleniogórska,
Rejon 2. Nowy Kościół, Gozdno, Świerzawa: ul. Polna, Pl. Wolności, ul. Młyńska, ul.
Ogrodowa,
31


Rejon 3. Sokołowiec, Rząśnik, Lubiechowa, Janochów, Świerzawa: ul. Spółdzielcza,
ul. Dworcowa, ul. Mostowa, ul. Mickiewicza, ul. Zielona , ul. Łączna, ul. Kościuszki,
Rejon 4. Podgórki, Biegoszów, Rzeszówek, Świerzawa: ul. Reymonta, ul. Strzelecka,
ul. Kusocińskiego, ul. Złotoryjska, ul. Skowronia Góra, Pl. Bolesława Piasta, Pl. Zamkowy2.
Instytucjami realizującymi zadania z zakresu pomocy społecznej w gminie są także: Gminna Komisja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych czy Zespół Interdyscyplinarny, ale również punkt
konsultacyjny (specjalista terapii uzależnień), świetlice środowiskowe, placówki oświatowe i służby
zdrowia, policja, sąd, prokuratura, kuratorzy sądowi, klub abstynencki, grupy AA i grupy wsparcia czy
organizacje pozarządowe. Na terenie gminy Świerzawa funkcjonują również dwie jednostki publiczne
wyspecjalizowane w pomocy osobom niepełnosprawnym: Warsztat Terapii Zajęciowej oraz Zakład
Aktywności Zawodowej.
Misją Warsztatu Terapii Zajęciowej w Świerzawie, ul. Kościuszki 2, jest szeroko pojęty rozwój
dorosłych osób niepełnosprawnych, a jego uczestnikami są pełnoletnie osoby niepełnosprawne,
posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem do uczestnictwa w terapii
zajęciowej wydane przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Zajęcia WTZ
odbywaj się od poniedziałku do piątku i trwają po 7 godzin dziennie. Cele Warsztatu są realizowane
poprzez działania usprawniające manualnie, działania uspołeczniające, działania kształtującowychowujące, działania uczące zaradności osobistej oraz trening ekonomiczny uczestników. WTZ
prowadzi rehabilitację społeczną i zawodową podopiecznych, a także działania rehabilitacyjne
i rewalidacyjne, w tym terapię zajęciową w formie indywidualnej i grupowej w 5 pracowniach
tematycznych: komputerowej, krawieckiej, ceramicznej, artystycznej i gospodarstwa domowego tzw.
„szkole życia”. Terapią zajęciową objętych jest 25 uczestników (po 5 w każdej pracowni)3.
Osoby niepełnosprawne, zaliczane do kategorii osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem
niepełnosprawności mogą znaleźć zatrudnienie w Zakładzie Aktywności Zawodowej w Świerzawie,
ul. Skowronia Góra 3 (jednostka organizacyjna powiatu złotoryjskiego). ZAZ został utworzony w celu
przygotowania osób niepełnosprawnych do życia w otwartym środowisku poprzez rehabilitację
zawodową i społeczną, a także pomoc w realizacji pełnego, niezależnego, samodzielnego i aktywnego
życia na miarę ich indywidualnych możliwości. W Zakładzie Aktywności Zawodowej w Świerzawie
zatrudnienie znalazło 70 osób niepełnosprawnych4.
W gminie Świerzawa cyklicznie opracowywane są dokumenty i programy, odnoszące się do działań
systemu pomocy społecznej. Obecnie prowadzone są prace związane z opracowaniem Gminnej
Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016-2020, gmina Świerzawa dysponuje
natomiast aktualnie obowiązującymi dokumentami poświęconymi działaniom gminy na rzecz
wsparcia rodziny, przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie.
2
Za:
http://www.swierzawa.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=370&page=7&menu_id=18&me
nu_art_id=38 (27.04.2016)
3
Za:
http://www.swierzawa.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=9&menu_id=18&menu_art_id=
9&page=7 (27.04.2016)
4
Za:
http://www.swierzawa.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=160&menu_id=8&menu_art_id
=160&page=3 (27.04.2016)
32
Program Wspierania Rodziny dla Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2017 został przyjęty
Uchwałą Nr VI/20/2015 Rady Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 26 marca 2015 r. Adresatami
programu są rodziny i dzieci przeżywające trudności w sferze opiekuńczo-wychowawczej, w których
wychowują się dzieci oraz rodziny, w których dzieci umieszczone zostały w pieczy zastępczej.
Głównym celem programu jest zapewnienie kompleksowego wsparcia dzieciom i rodzinom w mieście
i gminie Świerzawa. Realizacji tego celu będzie służyć osiągnięcie celów szczegółowych i operacyjnych
poprzez określone zadania:
1. Cel szczegółowy: Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji społecznej rodziny.
1.1. Cel operacyjny: Wspieranie rodzin szczególnie z problemem przemocy, niepełnosprawności
i bezrobocia.
Zadania:








Aktywizacja zawodowa rodzin z problemem bezrobocia.
Dostarczanie usług i świadczenie pomocy społecznej rodzinom żyjącym w trudnych
warunkach materialnych i rodzinom z problemem niepełnosprawności.
Pomoc w dostępie dzieci do przedszkoli, współfinansowanie gorącego posiłku
podczas pobytu dzieci w przedszkolach, z rodzin wymagających wsparcia.
Zapewnienie dzieciom i młodzieży z ubogich rodzin posiłków w szkole.
Pomoc w zaopatrzeniu dzieci i młodzieży w artykuły szkolne i podręczniki.
Udzielanie dzieciom i młodzieży stypendiów i zasiłków szkolnych.
Współorganizowanie i współfinansowanie wypoczynku dzieciom i młodzieży
z ubogich rodzin.
Współpraca wszystkich instytucji i organizacji na terenie Miasta i Gminy Świerzawa
zajmujących się pomocą rodzinie.
2. Cel szczegółowy: Wspieranie rodzin zagrożonych patologią, rodzin dysfunkcyjnych
w rozwiązywaniu ich problemów życiowych oraz wzmocnienie i wyzwalanie zasobów tkwiących
w rodzinach.
2.1. Cel operacyjny: Wzmocnienie funkcji opiekuńczo-wychowawczej rodziny.
Zadania:






Rozbudowa sieci poradnictw rodzinnego oraz prowadzenie profilaktycznej
działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów,
uzależnień od alkoholu i innych środków psychoaktywnych.
Promocja
i
realizacja
programów
profilaktycznych,
terapeutycznych,
psychoedukacyjnych, skierowanych do rodziców i dzieci (dotyczących profilaktyki
uzależnień, edukacji – w zakresie konstruktywnego spędzania czasu wolnego,
edukacji – w zakresie doboru właściwych metod wychowania, edukacji dotyczącej
radzenia sobie w kryzysie).
Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży, poprzez propagowanie
działalności klubowej i rozwój placówek wsparcia dziennego oraz poprzez sport,
rekreację i kulturę.
Wspieranie plenerowych imprez sportowych i rekreacyjno-edukacyjnych.
Zwiększenie aktywności własnej rodziny, poprzez działania realizowane
w środowisku lokalnym.
Aktywizowane seniorów do życia w środowisku rodzinnym i społeczności lokalnej.
33




Wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych w dostępie do rehabilitacji
zawodowej, społecznej i leczniczej.
Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, przestępczości i uzależnieniom wśród
mieszkańców miasta oraz dzieci i młodzieży.
Współpraca wszystkich podmiotów pracujących na rzecz rodziny w zakresie
kreowania i upowszechniania pozytywnych wzorców funkcjonowania rodziny.
Funkcjonowanie świetlic środowiskowych.
3. Cel szczegółowy: Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży.
3.1. Cel operacyjny: Zapewnienie dzieciom i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
różnorodnych form pomocy.
Zadania:






Współpraca ze szkołami w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych.
Wspieranie dzieci z rodzin nieposiadających możliwości finansowych w rozwijaniu
uzdolnień.
Organizowanie zajęć pozaszkolnych i pozalekcyjnych.
Wsparcie rodzin poprzez działania asystenta rodziny.
Uświadomienie rodzicom i opiekunom potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży.
Prowadzenie świetlic środowiskowych dla dzieci i młodzieży, ze środowisk
wymagających wsparcia.
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla
Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2014-2016 został przyjęty uchwałą Nr XXXVIII/188/2014 Rady
Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 26 lutego 2014 r. Adresatami programu są przede wszystkim ofiary
przemocy w rodzinie (w tym dzieci, współmałżonkowie, partnerzy w związkach nieformalnych, osoby
starsze, osoby niepełnosprawne), sprawcy przemocy w rodzinie, świadkowie przemocy w rodzinie,
przedstawiciele władz lokalnych oraz przedstawiciele instytucji służb pracujących z potencjalnymi
ofiarami przemocy (w tym nauczyciele, pedagodzy, pracownicy socjalni, policjanci, kuratorzy,
pracownicy służby zdrowia, członkowie GKRPA). Głównym celem programu jest zwiększenie
skuteczności działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, natomiast cele szczegółowo
określono następująco:
1. Zmniejszenie skali zjawiska przemocy.
2. Zapewnienie ochrony ofiarom przemocy w rodzinie.
3. Zwiększenie wrażliwości społeczeństwa na problemy związane z występowaniem przemocy
domowej.
4. Zwiększenie kompetencji osób bezpośrednio zaangażowanych w pracę z ofiarami i sprawcami
przemocy.
5. Poszerzanie wiedzy dotyczącej zjawiska przemocy i sposobów rozwiązywania tego problemu
wśród dzieci, młodzieży i dorosłych.
6. Udzielanie kompleksowej pomocy osobom i rodzinom dotkniętym problemem przemocy
w rodzinie.
Powyższe cele zostaną osiągnięte dzięki realizacji przewidzianych zadań:


Prowadzenie przez zespół interdyscyplinarny zintegrowanych i skoordynowanych działań
w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Udzielanie pomocy oraz wsparcia dzieciom i rodzinom dotkniętym przemocą.
34




Ochrona przed dalszą przemocą.
Podwyższenie poziomu wiedzy i umiejętności osób realizujących zadania związane
z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie
Działania realizowane w ramach Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych.
Zmiana postaw mieszkańców wobec przemocy w rodzinie poprzez działalność informacyjnoedukacyjną.
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania
Narkomanii dla Miasta i Gminy Świerzawa na rok 2016 został przyjęty uchwałą Nr XIV/73/2015 Rady
Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 30 grudnia 2015 r. Program jest w znacznej mierze kontynuacją
zadań realizowanych w poprzednich latach, a jego cele obejmują:
1. Propagowanie w społeczności lokalnej zdrowego stylu życia ze szczególnym zwróceniem
uwagi na dzieci i młodzież,
2. Podnoszenie świadomości lokalnej społeczności na temat zmiany postaw i postępowania
wobec problemu nadużywania alkoholu,
3. Zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych na terenie gminy oraz
zmniejszenie rozmiaru już istniejących problemów.
Program będzie realizowany w następujących obszarach:
1. Rozwiązywanie problemów alkoholowych.
1.1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób
uzależnionych od alkoholu i ich rodzin.
1.1.1. Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego mającego na celu udzielanie pomocy
osobom uzależnionym i ich rodzinom oraz ofiarom przemocy.
1.1.2. Finansowanie pracy osób pracujących w Punkcie Konsultacyjnym.
1.1.3. Finansowanie programów i warsztatów profilaktycznych i spotkań dla rodziców
organizowanych na terenie szkół w gminie Świerzawa.
2. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.
2.1. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy
psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrona przed przemocą w rodzinie
2.1.1. Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
2.1.2. Udzielanie pomocy osobom doświadczającym przemocy, współuzależnionym,
osobom uzależnionym i członkom ich rodzin poprzez wsparcie psychologiczne,
możliwość uczestnictwa w psychoterapii grupowej, a także możliwość
korzystania z usług Punktu Konsultacyjnego.
2.1.3. Realizowanie programów i warsztatów profilaktyczno-edukacyjnych w szkołach
dla dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli.
2.1.4. Kierowanie osób zajmujących się problemem przemocy na szkolenia
zwiększające kompetencje w zakresie pomagania rodzinom, w których dochodzi
do przemocy.
2.1.5. Udzielanie wsparcia dla ofiar przemocy domowej w oparciu o procedurę
„Niebieskiej Karty”, współpraca z jednostkami tj. Zespół Interdyscyplinarny,
Policja, M-GOPS w Świerzawie, Sąd Rejonowy w Złotoryi, szkoły, Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna w Złotoryi, Szpital Psychiatryczny w Złotoryi, Służba
Zdrowia oraz inne jednostki.
35
3. Profilaktyka.
3.1. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie
rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii w szczególności
dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także
działalność na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach
opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych.
3.1.1. Realizacja zajęć i warsztatów profilaktycznych w placówkach oświatowych.
3.1.2. Zatrudnienie pracowników merytorycznych i prowadzenie pozalekcyjnych
świetlic opiekuńczo-wychowawczych na terenie gminy, dofinansowanie
wyposażenia do realizacji zajęć w w/w świetlicach.
3.1.3. Podejmowanie działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w świetlicach
opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych.
3.1.4. Podejmowanie
działań
o
charakterze
edukacyjno-profilaktycznym
przeznaczonych dla rodziców.
3.1.5. Organizowanie, finansowanie i dofinansowanie lokalnych kampanii, akcji,
konkursów, imprez profilaktycznych, włączanie się w kampanie regionalne
i ogólnopolskie.
3.1.6. Organizowanie, finansowanie i dofinansowane imprez, projektów, akcji,
programów promujących zdrowy styl życia bez alkoholu, zagospodarowania
czasu wolnego dzieci i młodzieży w kierunku odwrócenia ich uwagi od
ryzykownych zachowań, organizowanie wyjazdów na kolonie, półkolonie,
wycieczki, zimowiska, „Zielone Szkoły”, dofinansowanie „Dnia Krokusa”, „Biegu
Abstynentów i ich rodzin”.
3.1.7. Organizowanie i współorganizowanie szkoleń z zakresu profilaktyki dla członków
Zespołu Interdyscyplinarnego, GKRPA, rodziców, opiekunów, pedagogów, służb
policyjnych działających w ramach interwencji.
3.1.8. Zatrudnienie pracowników merytorycznych do prowadzenia pozalekcyjnych zajęć
sportowych
3.1.9. Organizowanie i dofinansowanie pozalekcyjnych zajęć sportowych, kulturalnoartystycznych, edukacyjno-rozwojowych.
3.1.10. Edukacja publiczna w zakresie problematyki uzależnień: działalność informacyjna
(np. zakup ulotek, materiałów szkoleniowych) oraz współpraca z lokalnymi
instytucjami.
4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń oraz osób fizycznych.
4.1. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń oraz osób fizycznych służących
rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
4.1.1. Udzielanie pomocy merytorycznej i organizacyjnej stowarzyszeniom, innym
organizacjom pozarządowym, instytucjom i osobom fizycznym z zakresu
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii.
4.1.2. Pokrycie kosztów utrzymania Centrum Profilaktyki przy ul. Jeleniogórskiej 19.
4.1.3. Współpraca z MONARem.
4.1.4. Współpraca z Wojewódzkim Szpitalem Psychiatrycznym w Złotoryi, Ośrodkiem
Uzależnień w Legnicy oraz innymi placówkami leczenia uzależnień.
4.1.5. Integrowanie środowisk abstynenckich osób uzależnionych i ich rodzin poprzez
organizowanie działań zapobiegawczych, motywujących do terapii
i wspomagających leczenie odwykowe, propagowanie postaw trzeźwościowych,
promujących zdrowy styl życia.
36
5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 i 15
ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego.
5.1. Podejmowanie interwencji oraz występowanie przed sądem, jako oskarżyciel publiczny
w przypadku złamania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim lub nietrzeźwym oraz
w przypadku złamania zakazu promocji i reklamy napojów alkoholowych.
6. Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych: zespół do
prowadzenia rozmów z osobami uzależnionymi i przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz
zespół do kontrolowania punktów sprzedaży napojów alkoholowych.
6.1.1. Inicjowanie działań w zakresie realizacji zadań własnych gminy związanych
z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych i narkomanii.
6.1.2. Podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowanie wobec
osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie
lecznictwa odwykowego.
6.1.3. Reprezentowanie przed sądem.
6.1.4. Opiniowanie wydawania zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów
alkoholowych pod względem zgodności i lokalizacji punktów sprzedaży
z uchwałami rady gminy, o których mowa w art. 12 ust. 1 i 2.
6.1.5. Kontrola przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż
lub podawanie napojów alkoholowych.
6.1.6. Motywowanie do podejmowania leczenia odwykowego osób uzależnionych od
alkoholu, współuzależnionych.
6.1.7. Udzielanie informacji o formach pomocy w M-GOPS w Świerzawie, w tym
o pomocy terapeutycznej w postaci grupy wsparcia dla ofiar przemocy i pomocy
prawnej w Punkcie Konsultacyjnym.
6.1.8. Udzielanie informacji o formach pomocy dzieciom – pomoc psychologiczna,
terapeutyczna, kierowanie do świetlic środowiskowych.
6.1.9. Kierowanie sprawcy przemocy na terapię.
W 2015 roku M-GOPS w Świerzawie przyznał 40 533 świadczeń na łączną kwotę 1 560 982 zł.
Mieszkańcy miasta Świerzawa otrzymali 19 259 świadczeń (47,5%), zaś mieszkańcy sołectw – 21 274
świadczeń (52,5%). Osobom zamieszkałym na obszarze wiejskim gminy przyznawane były wyższe
świadczenia – otrzymali oni świadczenia na kwotę 1 172 207 zł, co stanowiło 75,1% ogólnej wartości
przyznanych świadczeń w gminie. Mieszkańcom miasta przyznano świadczenia o wartości 388 775 zł,
tj. 24,9% ogólnej kwoty.
Wśród sołectw gminy Świerzawa najwięcej świadczeń z pomocy społecznej otrzymywali mieszkańcy
Nowego Kościoła (4 307 świadczeń) oraz Starej Kraśnicy (4 099 świadczeń), natomiast najwyższą
kwotę świadczeń przyznano mieszkańcom Sokołowca (250,9 tys. zł). Najrzadziej świadczenia
z pomocy społecznej kierowane były do mieszkańców Biegoszowa (282 świadczeń), Gozdna (514
świadczeń) i Dobkowa (757 świadczeń).
W przypadku miasta Świerzawa, z pomocy społecznej w 2015 roku korzystali mieszkańcy 14 ulic.
Najwięcej świadczeń przyznano mieszkańcom Placu Wolności – otrzymali oni 4 151 świadczeń na
łączną kwotę 73 tys. zł. Znaczna liczba świadczeń została przyznawana również osobom
zamieszkującym ulicę Złotoryjską (2 925 świadczeń), Plac Piasta Bolesława (2 777 świadczeń)
i Jeleniogórską (2 687 świadczeń). Natomiast najmniej świadczeń otrzymali mieszkańcy ulicy Polnej,
którym przyznano 3 świadczenia na łączną kwotę 550 zł.
37
Tabela 18. Świadczenia przyznane przez MGOPS w Świerzawie w 2015 roku
2015
Liczba świadczeń
Kwota świadczeń (zł)
Biegoszów
282
8 072,07 zł
Dobków
757
68 278,50 zł
Gozdno
514
39 875,14 zł
Lubiechowa
1231
103 826,77 zł
Nowy Kościół
4307
177 015,57 zł
Podgórki
1008
100 300,53 zł
Rząśnik
1413
121 265,17 zł
Rzeszówek
1022
64 859,53 zł
Sędziszowa
2960
83 614,79 zł
Sokołowiec
3681
250 932,76 zł
Stara Kraśnica
4099
154 166,06 zł
ŚWIERZAWA
19259
388 774,98 zł
Dworcowa
872
4 365,00 zł
Jeleniogórska
2687
56 867,33 zł
1364
24 919,60 zł
239
6 789,00 zł
246
6 134,00 zł
Plac Piasta Bolesława
2777
48 150,86 zł
Plac Strzelecki
257
8 975,40 zł
Plac Wolności
4151
73 098,82 zł
Plac Zamkowy
851
22 480,54 zł
3
550,00 zł
Reymonta
869
25 691,50 zł
Skowronia Góra
1200
23 494,30 zł
Zielona
818
22 176,94 zł
Złotoryjska
2925
65 081,69 zł
40 533
1 560 981,87 zł
Kościuszki
Kusocińskiego
Lipowa
Łączna
Mickiewicza
Mostowa
Młyńska
Ogrodowa
Plac Najświętszej Marii Panny
Polna
Skwer Bolka I Surowego
Spółdzielcza
Parkowa
Ogółem
Na podstawie dostępnych danych liczbę rodzin z gminy Świerzawa, które w 2015 roku posiadały
założoną „Niebieską Kartę”, określono na poziomie 48. Znajdowało się wśród nich 17 rodzin
mieszkających na terenie miasta (35,4%) i 31 rodzin z obszarów wiejskich (64,6%). „Niebieskie Karty”
38
zostały założone rodzinom z 8 sołectw, przy czym najwięcej zamieszkiwało ich w Sokołowcu, gdzie
liczba założonych NK wynosiła 13. W przypadku pozostałych sołectw liczba „Niebieskich Kart” była
znacznie niższa: po 4 w Podgórkach i Rząśniku, 3 w Rzeszówku, po 2 w Lubiechowej, Nowym Kościele
i Starej Kraśnicy oraz 1 w Dobkowie.
W mieście Świerzawa „Niebieskie Karty” posiadały osoby mieszkające na 5 ulicach. Najwięcej było
wśród nich mieszkańców ulic Reymonta (7 osób) i Jeleniogórskiej (5 osób), rzadziej Placu Wolności
i Skowroniej Góry (2 osoby). Pozostała jedna NK została złożona rodzinie z ulicy Mickiewicza.
Tabela 19. „Niebieskie Karty” w ewidencji M-GOPS w Świerzawie w 2015 roku
Liczba „Niebieskich Kart”
Biegoszów
Dobków
1
Gozdno
Lubiechowa
2
Nowy Kościół
2
Podgórki
4
Rząśnik
4
Rzeszówek
3
Sędziszowa
Sokołowiec
13
Stara Kraśnica
2
ŚWIERZAWA
17
Dworcowa
Jeleniogórska
5
Kościuszki
Kusocińskiego
Lipowa
Łączna
Mickiewicza
1
Mostowa
Młyńska
Ogrodowa
Plac Strzelecki
Plac Wolności
2
Plac Zamkowy
Polna
Reymonta
7
Skowronia Góra
2
Spółdzielcza
Zielona
Złotoryjska
39
Parkowa
Ogółem
48
Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że w 2014 roku z pomocy społecznej korzystały 402
gospodarstwa domowe z gminy Świerzawa. Maksymalną liczbę gospodarstw domowych objętych
pomocą społeczną stwierdzono w 2012 roku (choć była ona tylko nieznacznie wyższa niż w 2014
roku) i wynosiła 405 gospodarstw. W porównaniu do 2010 roku liczba gospodarstw domowych, które
w 2014 roku korzystały z pomocy społecznej, zwiększyła się w gminie o 16%. Wzrost nastąpił również
w powiecie złotoryjskim, jednak tempo zmian okazało się niższe (9,1%). W większych jednostkach
terytorialnych w latach 2010-2014 obserwowany był odwrotny kierunek zmian – liczba gospodarstw
domowych korzystających z pomocy społecznej zmniejszała się. W skali kraju spadek wyniósł -4,8%,
a w skali województwa dolnośląskiego -10,4%.
Wykres 6. Gospodarstwa domowe korzystające z pomocy społecznej według kryterium
dochodowego w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
Gospodarstwa domowe korzystające z pomocy społecznej według
kryterium dochodowego w Gminie Świerzawa
420
410
397
400
405
402
390
380
370
360
347
350
352
340
330
320
310
2010
2011
2012
2013
2014
Źródło: GUS/BDL
W świerzawskich gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej w 2014 roku
zamieszkiwało łącznie 878 osób, tj. mniej niż w latach 2012-2013 roku (943 i 923 osoby), ale
jednocześnie więcej niż w latach 2010-2011. Osoby korzystające z pomocy społecznej w 2014 roku
stanowiły 11,3% ludności gminy. Odsetek ten był wyższy niż średnia powiatowa (10%), a także
średnia dla kraju (7,7%) czy województwa (5,8%).
40
Wykres 7. Odsetek osób korzystających z pomocy społecznej według kryterium dochodowego
w 2014 roku
Odsetek osób korzystających z pomocy społecznej według
kryterium dochodowego w 2014 roku
Świerzawa
11,3%
11,6%
8,3%
Powiat złotoryjski
10,0%
7,4%
5,0%
DOLNOŚLĄSKIE
5,8%
10,3%
POLSKA - WIEŚ
6,0%
POLSKA - MIASTO
POLSKA
7,7%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
Źródło: GUS/BDL
BEZPIECZEŃSTWO I PRZESTĘPCZOŚĆ
Nad bezpieczeństwem mieszkańców gminy Świerzawa czuwają funkcjonariusze Komendy Powiatowej
Policji w Złotoryi oraz jednostek Ochotniczych Straży Pożarnej.
Gmina Świerzawa znajduje się w zasięgu działania Komendy Powiatowej Policji w Złotoryi, Rewir
Dzielnicowych w Świerzawie. Gmina została podzielona na 3 rejony patrolowania dzielnicowych:
I.
Biegoszów, Gozdno, Janochów, Lubiechowa, Nowy Kościół, Podgórki, Rząśnik,
Sędziszowa, Sokołowiec,
II.
Dobków, Podgórki, Stara Kraśnica (rejon obejmuje także miasto Wojcieszów, ulice:
Bolesława Chrobrego od nr 131 do nr 250, Gminna, Kolejowa, Mostowa, Sadowa,
Targowa, Nadrzeczna, Silesia)
III.
Miasto Świerzawa, Rzeszówek5
W 2015 roku na terenie gminy popełniono 114 przestępstw, w tym 112 o charakterze kryminalnym
(67 przeciwko mieniu i 10 przeciwko życiu i zdrowiu), 1 drogowe i 1 o charakterze gospodarczym.
W latach poprzednich liczba przestępstw na terenie gminy fluktuowała: w 2014 roku miało miejsce
104 zdarzeń, a w 2013 roku – 117 przestępstw.
5
Za: http://www.zlotoryja.policja.gov.pl/pl/kontakt/twoj_dzielnicowy/ (27.04.2016)
41
Więcej przestępstw popełnianych jest na obszarze wiejskim gminy niż w mieście Świerzawa. W 2015
roku w mieście stwierdzono 43 przestępstwa (37,7%), a w sołectwach – 71 przestępstw (62,3%).
Warto zwrócić uwagę na różne kierunki zmian liczby popełnianych przestępstw w zależności od typu
obszaru. W przypadku miasta Świerzawa liczba przestępstw wzrosła w latach 2013-2015 o 30% (z 33
do 43), natomiast w sołectwach w tym samym okresie odnotowano spadek o 15,5% (z 84 do 71).
W mieście Świerzawa w latach 2013-2015 popełniane były wyłącznie przestępstwa o charakterze
kryminalnym, a najwięcej przestępstw stwierdzano na ulicy Jeleniogórskiej – w 2015 roku miało tam
miejsce 12 zdarzeń, co stanowiło 28% przestępstw popełnionych w mieście. Do przestępstw
stosunkowo często dochodziło również na ulicy Reymonta (7 zdarzeń o charakterze kryminalnym)
i Placu Wolności (6 zdarzeń o charakterze kryminalnym).
W przypadku sołectw gminy Świerzawa w latach 2013-2014 najwięcej przestępstw popełniano
w Nowym Kościele. W 2013 roku miały tam miejsce 22 przestępstwa, a w 2014 roku – 18
przestępstw. W 2015 roku liczba przestępstw stwierdzonych na terenie sołectwa Nowy Kościół
zmniejszyła się do 11 (w tym 9 przeciwko mieniu), tj. mniej niż miało miejsce w sołectwie Podgórki,
gdzie popełniono 12 przestępstw. W pozostałych sołectwach liczba przestępstw nie przekraczała
kilku, wahając się od 3 (Biegoszów, Dobków) do 8 (Stara Kraśnica).
42
Tabela 20. Przestępstwa popełnione na terenie gminy Świerzawa w latach 2013-2015
2013
Drogow
e
Gospodarcz
e
ogółe
m
2014
Kryminalne
przeciwk
przeciwk
o życiu i
o mieniu
zdrowiu
Drogow
e
Gospodarcz
e
Biegoszów
ogółe
m
3
Dobków
6
Gozdno
4
Lubiechowa
1
5
3
9
5
7
9
2
16
18
Podgórki
7
2
5
Rząśnik
3
3
2
Rzeszówek
Drogow
e
Gospodarcz
e
1
ogółe
m
3
3
1
22
Nowy Kościół
2015
Kryminalne
przeciwk
przeciwk
o życiu i
o mieniu
zdrowiu
1
Kryminalne
przeciwk
przeciwk
o życiu i
o mieniu
zdrowiu
1
4
3
3
2
6
6
3
12
11
9
3
3
12
1
8
1
1
6
1
4
3
5
5
3
2
3
3
Sędziszowa
2
9
7
11
7
6
4
Sokołowiec
Stara
Kraśnica
ŚWIERZAWA
1
6
3
2
6
4
8
1
5
9
3
5
33
3
21
34
3
20
0
0
0
0
1
0
7
1
8
0
43
Dworcowa
1
1
1
1
1
Jeleniogórska
9
7
10
6
12
Kościuszki
Kusocińskieg
o
Lipowa
1
1
1
2
2
2
Ogrodowa
43
6
20
1
4
2
2
1
1
6
1
Mostowa
Młyńska
4
1
Łączna
Mickiewicza
2
4
Plac
Najświętszej
Marii Panny
Plac Piasta
Bolesława
Plac
Strzelecki
Plac
Wolności
Plac
Zamkowy
Polna
1
11
Reymonta
Skowronia
Góra
Skwer Bolka I
Surowego
Spółdzielcza
4
1
2
1
5
2
9
7
6
1
1
1
2
7
1
3
2
1
1
5
Zielona
1
1
Złotoryjska
4
2
1
4
1
1
2
4
2
2
112
10
67
4
2
1
102
9
64
2
Parkowa
Ogółem
5
0
112
12
79
2
0
44
1
1
Na tle innych jednostek administracyjnych obszar gminy Świerzawa okazał się terenem o znacznie
mniejszym zagrożeniu przestępczością. W przeliczeniu na 1000 mieszkańców w 2014 roku w gminie
popełniono ogółem 13 przestępstw, tj. znacznie poniżej średniej krajowej, wynoszącej 23
przestępstwa na 1000 mieszkańców, a także wojewódzkiej (31 przestępstw na 1000 mieszkańców)
i powiatowej (22 przestępstwa na 1000 mieszkańców).
Na terenie gminy popełniano znacznie mniej przestępstw o charakterze kryminalnym, gospodarczym
i drogowym niż w innych jednostkach administracyjnych. Na 1000 mieszkańców Świerzawy w 2014
roku odnotowano 13 przestępstw kryminalnych, podczas gdy w kraju było to 15,5 przestępstw,
w województwie dolnośląskim – 24, a w powiecie złotoryjskim – 18. Znacznie rzadziej na terenie
gminy odnotowywano przestępstwa przeciwko mieniu. W przeliczeniu na 1000 ludności w 2014 roku
doszło do 8 przestępstw przeciwko mieniu, co było wartością niższą niż wynosiła średnia krajowa
(12 przestępstw), wojewódzka (19 przestępstw) i powiatowa (15 przestępstw). Jedyną kategorią,
w której mieszkańcy Świerzawy okazali się jednak bardziej zagrożeni wystąpieniem przestępstw niż
mieszkańcy większych jednostek terytorialnych, okazały się przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.
W 2014 roku w przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy popełniono ich 1,16 i choć była to wartość
niższa niż w 2013 roku (1,55), nadal pozostawała około dwukrotnie wyższa niż w kraju (0,55),
województwie (0,76) i powiecie (0,47).
W 2014 roku na terenie gminy Świerzawa nie stwierdzono przestępstw o charakterze gospodarczym,
więc wskaźnik na 1000 mieszkańców również wynosił 0. Tymczasem w skali kraju i Dolnego Śląska na
1000 ludności przypadało po 4 przestępstwa gospodarcze, a w skali powiatu – 2 przestępstwa o takim
charakterze. Znacznie korzystniejsza była również sytuacja gminy Świerzawa odnośnie przestępstw
drogowych na 1000 mieszkańców. W 2014 roku wskaźnik wynosił 0,26, tj. znacznie poniżej wartości
dla kraju (2,23), województwa (2,38) i powiatu (2,00).
Tabela 21. Przestępstwa na 1000 mieszkańców w latach 2012-2014
2012
POLSKA
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
2013
2014
2012
2013
2014
o charakterze
gospodarczym na 1000
mieszkańców
2012
2013
2014
32,17
39,49
23,15
27,62
22,72
22,45
18,47
15,54
4,06
4,01
4,16
38,15
31,32
28,80
27,22
23,70
5,13
4,78
4,42
25,57
22,36
15,22
16,31
17,64
3,03
3,56
2,09
15,07
13,43
14,42
13,17
0,00
0,00
drogowe na 1000
przeciwko życiu i zdrowiu przeciwko mieniu na 1000
mieszkańców
na 1000 mieszkańców
mieszkańców
2012
POLSKA
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
o charakterze
kryminalnym na 1000
mieszkańców
przestępstwa ogółem na
1000 mieszkańców
4,48
4,40
4,15
2013
3,67
3,82
3,60
0,64
2014
2012
2,23
2,38
2,00
0,26
0,82
0,87
0,64
2013
0,66
0,77
0,64
1,55
2014
0,55
0,76
0,47
1,16
2012
2013
2014
17,21
24,52
13,00
13,56
22,67
14,32
10,17
11,61
18,79
14,59
8,26
Straż pożarną na terenie gminy Świerzawa reprezentują jednostki ochotniczych straży pożarnych,
współpracujące z jednostkami Państwowej Straży Pożarnej, przede wszystkim Jednostką GaśniczoRatowniczą w Złotoryi. Obecnie w gminie znajduje się osiem jednostek Ochotniczych Straży
Pożarnych, w tym dwie wchodzące w struktury KSRG:
45








Ochotnicza Straż Pożarna w Świerzawie, ul. Złotoryjska 23a (jednostka włączona w struktury
Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego),
Ochotnicza Straż Pożarna w Sokołowcu, Sokołowiec 53 (jednostka włączona w struktury
Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego),
Ochotnicza Straż Pożarna w Dobkowie, Dobków 83,
Ochotnicza Straż Pożarna w Lubiechowej, ul. Długa 18,
Ochotnicza Straż Pożarna w Starej Kraśnicy, Stara Kraśnica 33,
Ochotnicza Straż Pożarna w Podgórkach, Podgórki 44,
Ochotnicza Straż Pożarna w Rzeszówku, Rzeszówek 20,
Ochotnicza Straż Pożarna w Rząśniku, Rząśnik 22.
AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA
Aktywność społeczna mieszkańców gminy Świerzawa przedstawiona zostanie na podstawie danych
dotyczących sytuacji trzeciego sektora w gminie oraz udziału w wyborach samorządowych.
O zainteresowaniu społeczeństwa sferą polityki w skali mikro oraz ich aktywności w lokalnym życiu
politycznym można wnioskować na podstawie danych dotyczących frekwencji wyborczej, szczególnie
zaś udziału w wyborach samorządowych. Są to wybory, podczas których wybierani są przedstawiciele
organów samorządowych najbliższych mieszkańcom (wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast,
rady gminy, rady powiatów, sejmiki województw), czyli władze, które w bezpośredni sposób
wpływają na życie lokalnych społeczności.
Dane dotyczące frekwencji wyborczej podczas wyborów samorządowych w gminie Świerzawa
wskazują na malejące zainteresowanie mieszkańców udziałem w tego rodzaju wydarzeniach. W 2006
roku w wyborach uczestniczyło 47,14% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy, tj. więcej
niż w kraju (45,99%) i województwie dolnośląskim (44,72%), ale mniej niż w powiecie złotoryjskim
(49,32%). W 2010 roku frekwencja wyborcza w gminie Świerzawa była niższa niż w 2006 roku
i wynosiła 42,94%, co oznaczało, że tym razem gminę cechował najniższy udział mieszkańców
w wyborach
w porównaniu z innymi jednostkami administracyjnymi. Sytuacja powtórzyła się w 2014 roku, gdy
swoje zainteresowanie polityką lokalną poprzez udział w wyborach samorządowych wyraziło jedynie
40,99% mieszkańców Świerzawy. Tym samym frekwencja wyborcza w gminie w 2014 roku
pozostawała na poziomie niższym od średniej powiatowej (47,84%), wojewódzkiej (44,75%)
i krajowej (47,34%).
Tabela 22. Frekwencja wyborcza w wyborach samorządowych w latach 2006, 2010 i 2014.
I tura
frekwencja wyborcza
II tura
frekwencja wyborcza
2006
2010
2014*
2006
2010
2014*
%
%
%
%
%
%
47,32
45,22
46,34
42,94
47,34
44,75
47,84
40,99
39,56
38,75
50,64
-
35,31
34,80
44,34
-
39,97
37,70
45,31
-
POLSKA
45,99
DOLNOŚLĄSKIE
44,72
Powiat złotoryjski
49,32
Świerzawa
47,14
* wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast
Źródło: PKW
46
Na terenie gminy Świerzawa zarejestrowanych jest kilkadziesiąt organizacji pozarządowych.
Najwięcej z nich prowadzi działalność na rzecz rozwoju lokalnego (12 jednostek) i w obszarze kultury
fizycznej (12 jednostek). Podmioty pozarządowe w zdecydowanej większości mają formę prawną
stowarzyszenia (w tym stowarzyszenia kultury fizycznej), pojedyncze są przypadki prowadzenia
działalności w formie fundacji. Wśród NGO w Świerzawie są zarówno podmioty z długoletnią historią,
jak i jednostki nowoutworzone, ale przeważają organizacje założone w XXI wieku.
Poniżej przedstawiono wykaz organizacji pozarządowych zarejestrowanych i działających w gminie
Świerzawa:
Tabela 23. Organizacje pozarządowe prowadzące działalność na terenie gminy Świerzawa
Miejscowość
Adres
Rok
powstania
Stara Kraśnica
ul. Ogrodowa 2
2012
Świerzawa
Plac Wolności 47b
2002
Dobków
Dobków 83a
2002
Świerzawa
Plac Wolności 2
2003
Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Lubiechowa
Lubiechowa
ul. Długa 31
2009
Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Rzeszówek
Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Stara
Kraśnica
Stowarzyszenie Nowy Kościół
Stowarzyszenie Sokolik Na Rzecz Rozwoju Wsi
Sokołowiec
Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Podgórki
Rzeszówek
Rzeszówek 33
2011
Stara Kraśnica
Stara Kraśnica 41
2009
Nowy Kościół
ul. Szkolna 12
2014
Sokołowiec
Sokołowiec 105
2015
Podgórki
Podgórki 44
2012
Nazwa
Rozwój lokalny
Fundacja "Wspólnie Lepiej"
Stowarzyszenie "Centrum Kobiet" w Świerzawie
Stowarzyszenie Dobków
Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gminy
Świerzawa "Nowator"
Stowarzyszenie Sympatyków Rząśnika
Rząśnik
Rząśnik 21
2009
Sędziszowa
ul. Górna 19
2011
Stowarzyszenie Miłośników Gór Kaczawskich
Świerzawa
Plac Wolności 48/49 lok. 3
1999
Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa
Kulturowego, Historycznego i Przyrodniczego Gór i
Pogórza Kaczawskiego "Sonove"
Świerzawa
Plac Wolności 47b
2008
Stowarzyszenie Winnice Dolnośląskie
Sokołowiec
Sokołowiec 113
2014
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Świerzawskiej
Świerzawa
ul. Młyńska 1/8
1995
Świerzawa
Świerzawa
Sokołowiec
Nowy Kościół
Nowy Kościół
Świerzawa
Świerzawa
Sokołowiec
Świerzawa
Świerzawa
Plac Wolności 51 lok. 2
Plac Wolności 47
Sokołowiec 62
ul. Jeleniogórska 4
ul. Złotoryjska 20b
ul. Dworcowa 3
ul. Reymonta 22
Sokołowiec 105
Plac Wolności 47b
2011
2009
2009
2004
2000
2006
2003
1998
2007
2009
Stowarzyszenie Wsi Sędziszowa
Turystyka, hobby
Sport
Fundacja PiłkaCV
Klub Sportowy "Pogoń" w Świerzawie
Ludowy Zespół Sportowy "Sokół" w Sokołowcu
Ludowy Zespół Sportowy w Nowym Kościele
Sport Motor Klub "Krzeniów" w Nowym Kościele
Uczniowski Klub Sportowy "Olimp" Świerzawa
Uczniowski Klub Sportowy "Orzeł" w Świerzawie
Uczniowski Klub Sportowy "Sokół" w Sokołowcu
Świerzawski Klub Siatkarski
Świerzawski Klub Tenisa Stołowego w Świerzawie
47
Świerzawskie Stowarzyszenie Lekkoatletyczne
Tatra Krzeniów
Świerzawa
Nowy Kościół
Nowy Kościół
Świerzawa
Plac Wolności 47b
Nowy Kościół
ul. Złotoryjska 20
Świerzawa
Plac Wolności
Świerzawa
Plac Wolności 47b
Dobków
Dobków 83
2001
Ochotnicza Straż Pożarna w Lubiechowej
Lubiechowa
ul. Długa 18a
1991
Ochotnicza Straż Pożarna w Podgórkach
Podgórki
Podgórki 44
1991
Rząśnik
Rząśnik 21
2002
Rzeszówek
Rzeszówek 53
2001
Sokołowiec 53
Stara Kraśnica 14a
ul. Złotoryjska 23a
1991
1991
1991
ul. Złotoryjska 23a
1996
Pomoc społeczna, zdrowie
Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Oddział
Złotoryja Miejsko-Gminne Koło w Świerzawie
Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Rekreacji
Ruchowej i Rehabilitacji - Agrohippika
TDP Koło Przyjaciół Dzieci i Młodzieży Specjalnej
Troski w Świerzawie
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Oddział MiejskoGminny Świerzawa
Ochotnicze straże pożarne
Ochotnicza Straż Pożarna w Dobkowie
Ochotnicza Straż Pożarna w Rząśniku
Ochotnicza Straż Pożarna w Rzeszówku
Ochotnicza Straż Pożarna w Sokołowcu
Sokołowiec
Ochotnicza Straż Pożarna w Starej Kraśnicy
Stara Kraśnica
Ochotnicza Straż Pożarna w Świerzawie
Świerzawa
Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP Zarząd
Świerzawa
Miejsko-Gminny Świerzawa
Źródło: www.bazy.ngo.pl oraz Krajowy Rejestr Sądowy
2012
2011
2011
Oprócz wskazanych powyżej stowarzyszeń i fundacji na terenie gminy Świerzawa aktywną działalność
na rzecz integracji lokalnej, wspierania tradycji czy kultury prowadzą koła gospodyń wiejskich. KGW
funkcjonują w 10 świerzawskich sołectwach:










Koło Gospodyń Wiejskich w Biegoszowie
Koło Gospodyń Wiejskich w Dobkowie
Koło Gospodyń Wiejskich w Lubiechowej
Koło Gospodyń Wiejskich w Nowym Kościele
Koło Gospodyń Wiejskich w Podgórkach
Koło Gospodyń Wiejskich w Rząśniku
Koło Gospodyń Wiejskich w Rzeszówku
Koło Gospodyń Wiejskich w Sędziszowej
Koło Gospodyń Wiejskich w Sokołowcu
Koło Gospodyń Wiejskich w Starej Kraśnicy
Aktywność społeczną mieszkańców gminy Świerzawa na tle mieszkańców innych jednostek
administracyjnych można ocenić za pomocą wskaźnika liczby fundacji, stowarzyszeń i organizacji
społecznych na 10 tys. mieszkańców. Dostępne dane wskazują, że mieszkańcy gminy są bardzo
aktywną społecznością, a Świerzawa wyróżnia się pozytywnie spośród pozostałych jednostek. W 2014
roku na 10 tys. mieszkańców Świerzawy przypadało 47,8 fundacji, stowarzyszeń i organizacji
społecznych, przy czym w mieście wskaźnik osiągał wartość 59,9, a na obszarach wiejskich – 42,5.
Osiągnięte w gminie wartości znacząco przewyższały średnią krajową (33,1 podmioty NGO na 10 tys.
mieszkańców) i dolnośląską (36,1 podmiotów), były również wyższe niż średnia dla powiatu
48
złotoryjskiego (43,0 podmioty). Przewaga gminy Świerzawa dotyczyła również poszczególnych typów
obszarów. W mieście Świerzawa na 10 tys. ludności przypadało w 2014 roku niemal 60 fundacji,
stowarzyszeń i organizacji społecznych, podczas gdy w miastach kraju było to ok. 37 podmiotów,
w miastach województwa – ok. 38 podmiotów, a w miastach powiatu – ok. 43 podmioty. W
przypadku obszarów wiejskich jedynie w powiecie złotoryjskim odnotowano wyższą wartość
wskaźnika
niż
w Świerzawie. Na obszarze wiejskim gminy wynosił on 42,5, a na obszarze wiejskim powiatu – 43,3.
Znacznie niższe były wartości dla terenów wiejskich Dolnego Śląska (32,7) i kraju (27,4).
Należy zauważyć, iż wartość wskaźnika fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych na 10 tys.
mieszkańców wzrasta we wszystkich jednostkach administracyjnych z każdym rokiem, co oznacza, że
III sektor intensywnie się rozwija. Tempo wzrostu jest jednak zróżnicowane w poszczególnych
jednostkach. Najszybszy przyrost, na poziomie 43,9%, dotyczył właśnie gminy Świerzawa (w tym
53,1% na obszarach wiejskich), wolniejszy był w powiecie złotoryjskim (32,8%), a także na Dolnym
Śląsku (po 27,6%) oraz w całym kraju (21,9%).
Tabela 24. Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 000 mieszkańców
w latach 2010-2014
fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys.
mieszkańców
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
27,1
28,4
30,0
31,5
33,1
POLSKA – MIASTO
29,7
31,1
32,9
34,8
36,8
POLSKA – WIEŚ
23,1
24,2
25,4
26,5
27,4
DOLNOŚLĄSKIE
28,3
30,1
32,1
34,2
36,1
29,7
31,4
33,4
35,5
37,6
25,0
27,1
29,2
31,2
32,7
Powiat złotoryjski
32,4
35,5
38,5
40,8
43,0
Powiat złotoryjski – MIASTO
36,1
39,3
42,7
40,9
42,4
43,3
Świerzawa
33,2
38,4
43,5
45,1
47,8
45,2
49,8
54,0
58,9
59,9
Źródło: GUS/BDL
27,8
33,3
38,8
39,0
42,5
Gmina Świerzawa dysponuje rokrocznie uchwalanym Programem współpracy Miasta i Gminy
Świerzawa z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku
publicznego. Głównym celem Programu jest kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego,
budowanie i umacnianie partnerstwa pomiędzy gminą a podmiotami na różnych płaszczyznach
współpracy prowadzącego do zaspokojenia zbiorowych potrzeb mieszkańców Gminy.
W Programie na 2016 rok zadania planowane do realizacji we współpracy z podmiotami
pozarządowymi będą prowadzone w następujących obszarach:
1.
Oświata i wychowania, poprzez:
a) organizacja form wypoczynku i zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży,
szczególnie w okresie ferii zimowych i wakacji,
49
b) zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży, ze szczególnym
uwzględnieniem osób niepełnosprawnych oraz środowisk zagrożonych patologią
społeczną,
c) prowadzenie przedsięwzięć i akcji informacyjnych z zakresu profilaktyki i ochrony
zdrowia,
d) promocja i wsparcie tworzenia organizacji pozarządowych,
e) prowadzenie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska i edukacją
ekologiczną.
2.
Upowszechnianie kultury fizycznej, sportu i rekreacji:
a) prowadzenie zajęć z zakresu różnorodnych dyscyplin sportowych,
b) wspieranie działań mających na celu upowszechnienie kultury fizycznej wśród
dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie różnych dyscyplin sportowych,
c) wspieranie działań w zakresie utrzymania obiektów sportowych oraz ich
udostępniania na dogodnych warunkach dla potrzeb organizacji szkoleń,
treningów i zajęć sportowych, a także dla organizacji różnorodnych form
działalności turystycznej,
d) organizacja turniejów, zawodów i innych wydarzeń sportowych,
e) wspieranie szkolnego współzawodnictwa sportowego,
f) popularyzacja zdrowego i aktywnego stylu życia wśród mieszkańców gminy.
3.
Kultura, ochrona dziedzictwa kulturowego, turystyka i promocja gminy:
a) wspieranie inicjatyw artystycznych i kulturalnych, organizacja imprez i wydarzeń
kulturalnych i turystycznych dla społeczności oraz organizowanie przedsięwzięć
związanych z zachowaniem tradycji, kultury i tożsamości wsi,
b) wspieranie działalności kulturotwórczej i rękodzielniczej oraz edukacji
kulturalnej,
c) udział podmiotów w obchodach świąt narodowych i ważnych wydarzeń
lokalnych, regionalnych i ponadregionalnych,
d) wspieranie współpracy z przedstawicielami gmin partnerskich,
e) promocja gminy Świerzawa.
4.
Pomoc społeczna:
a) prowadzenie świetlic dla dzieci,
b) aktywizacja i integracja społeczna seniorów,
c) działalność na rzecz osób niepełnosprawnych, w tym działania na rzecz
rehabilitacji tych osób,
d) przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym.
Na realizację zadań publicznych objętych Programem współpracy Miasta i Gminy Świerzawa
z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku
publicznego na rok 2016 w budżecie gminy zaplanowano środki w wysokości 60 000,00 zł.
50
2.2 Diagnoza zjawisk w sferze gospodarczej
GOSPODARKA I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
W 2014 roku na terenie gminy Świerzawa funkcjonowało 579 podmiotów gospodarczych. Większość
przedsiębiorstw swoją działalność prowadzi na obszarze wiejskim gminy – w 2014 roku liczba
podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w sołectwach gminy wynosiła 344 podmioty, co
stanowiło 59,4% ogółu przedsiębiorstw. Liczba podmiotów gospodarczych w latach 2010-2014
wykazywała różne kierunki zmian. Początkowo liczba firm w gminie zmniejszała się, do minimalnego
poziomu 530 jednostek w 2012 roku, a następnie stopniowo wzrastała. Jednak mimo pozytywnej
tendencji w zakresie zmian liczby podmiotów gospodarczych, w 2014 roku pozostawała ona nadal na
poziomie niższym niż w 2010 roku (-2,2%). W przypadku miasta Świerzawa różnica ta była jeszcze
większa – liczba funkcjonujących podmiotów gospodarczych w 2014 roku okazała się o 8,6% niższa
niż w 2010 roku. Wyróżniały się natomiast obszary wiejskie gminy – choć również wystąpił spadek
liczby podmiotów gospodarczych do minimalnego poziomu 314 w 2011 roku, w latach kolejnych
następował rozwój gospodarczy, co sprawiło, że liczba przedsiębiorstw w 2014 roku była o 2,7%
wyższa niż w 2010 roku.
Zasoby podmiotów gospodarczych w gminie tworzą przede wszystkim jednoosobowe działalności
gospodarcze oraz firmy mikro, tj. podmioty zatrudniające od 0 do 9 pracowników. Stanowią one ok.
97% wszystkich przedsiębiorstw w gminie. Znacznie niższa jest liczba podmiotów gospodarczych
zatrudniających więcej niż 10 pracowników. W kategorii 10-49 zatrudnionych mieściło się jedynie 18
firm, przy czym w mieście znajdowała się większość z nich (11 podmiotów, tj. 61%). Również w
mieście Świerzawa zlokalizowany był jedyny w gminie zakład zatrudniający od 50 do 249
pracowników.
Tabela 25. Podmioty gospodarcze wg liczby pracowników w gminie Świerzawa w latach
2010-2014
2010
2011
2012
2013
2014
Ogółem
Świerzawa
592
548
530
565
579
257
234
215
232
235
335
314
315
0-9 pracowników
333
344
Świerzawa
571
526
510
546
560
244
221
202
220
223
327
305
308
10-49 pracowników
326
337
Świerzawa
20
21
19
18
18
12
12
12
11
11
7
7
8
Świerzawa
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Źródło: GUS/BDL
0
0
0
0
0
51
9
7
50-249 pracowników
Wśród podmiotów gospodarczych gminy zdecydowanie przeważają jednostki sektora prywatnego.
Prywatne firmy stanowiły w 2014 roku 95,7% wszystkich podmiotów gospodarczych, przy czym 217
z nich zarejestrowanych było w mieście (39,2% sektora prywatnego), zaś 337 – na obszarach
wiejskich (60,8%). Natomiast liczba podmiotów sektora publicznego w gminie wynosiła 25 jednostek
i była o 19,3% niższa niż w 2010 roku. Spadek w sektorze publicznym dotyczył jedynie obszaru miasta
Świerzawa (-35,7%), zaś na terenach wiejskich liczba podmiotów publicznych zwiększyła się ponad
dwukrotnie, z 3 do 7 jednostek.
Tabela 26. Podmioty gospodarcze wg sektora własności w gminie Świerzawa w latach
2010-2014
2010
2011
2012
2013
2014
sektor publiczny
Świerzawa
31
31
23
25
25
28
28
18
18
18
7
7
3
3
5
sektor prywatny
Świerzawa
561
517
507
540
554
229
206
197
214
217
Źródło: GUS/BDL
332
311
310
326
337
W rejestrze Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w 2016 roku pozostawały
334 aktywne podmioty gospodarcze z gminy Świerzawa. Co trzeci z nich zlokalizowany był w mieście
Świerzawa (112, tj. 33,5%), natomiast pozostałe 222 podmioty (66,5%) znajdowały się na terenie
wiejskim. Wśród sołectw gminy największą liczbą podmiotów zarejestrowanych w CEIDG może
poszczycić się Nowy Kościół (42 jednostki), mniej jest ich w Sędziszowej i Starej Kraśnicy (po 28),
Dobkowie (26) oraz Lubiechowej i Sokołowcu (po 23). Z kolei najmniej podmiotów gospodarczych
zarejestrowanych w CEIDG zlokalizowanych jest w sołectwach Biegoszów (3) i Gozdno (4). Natomiast
w mieście Świerzawa ulicami o największej liczbie podmiotów zarejestrowanych w CEIDG są Plac
Wolności (28) i ulica Jeleniogórska (24). W pozostałych przypadkach liczba podmiotów nie
przekraczała kilku do maksymalnie 11 jednostek, a na ulicach Łączna, Mostowa, Parkowa, Plac
Najświętszej Marii Panny, Plac Zamkowy, Polna i Skwer Bolka I Surowego nie stwierdzono żadnego
podmiotu zarejestrowanego w CEIDG.
Liczba podmiotów prawnych zarejestrowanych w KRS z terenu gminy wynosiła 289, w tym 204
znajdujących się w mieście (70,5%) i 85 w sołectwach (29,5%). Wśród sołectw największą liczbą
podmiotów prawnych wyróżniają się Stara Kraśnica (21) i Sokołowiec (19), zaś najniższą – Biegoszów
i Sędziszowa (po 2). Jedynym sołectwem, w którym nie jest zarejestrowany żaden podmiot prawny są
Podgórki. W ewidencji KRS nie występują również podmioty prawne, dla których adresem
rejestrowym są następujące ulice miasta Świerzawa: Łączna, Mostowa, Parkowa, Plac Najświętszej
Marii Panny, Plac Zamkowy i Skwer Bolka I Surowego. Z kolei najwięcej podmiotów prawnych
zarejestrowanych jest na Placu Wolności (54), a także ulicy Jeleniogórskiej (40). W dalszej kolejności
są to ulice Reymonta(27) i Młyńska (22), a w pozostałych liczba zarejestrowanych podmiotów
prawnych nie przekracza 14 jednostek.
52
Tabela 27. Podmioty zarejestrowane w CEIDG oraz w KRS wg ulic i sołectw gminy Świerzawa
w 2016 roku
podmioty
zarejestrowane
aktywne CEIDG
3
podmioty prawne
zarejestrowane w
KRS
2
Dobków
26
13
Gozdno
4
3
Lubiechowa
23
2
Nowy Kościół
42
4
Podgórki
15
0
Rząśnik
20
11
Rzeszówek
10
8
Sędziszowa
28
2
Sokołowiec
23
19
Stara Kraśnica
28
21
ŚWIERZAWA
Biegoszów
112
204
Dworcowa
3
6
Jeleniogórska
24
40
Kościuszki
2
4
Kusocińskiego
4
1
Lipowa
1
2
Łączna
0
0
Mickiewicza
8
11
Mostowa
0
0
Młyńska
8
22
Ogrodowa
1
2
0
0
10
10
Plac Strzelecki
2
2
Plac Wolności
28
54
Plac Zamkowy
0
0
Polna
0
1
Reymonta
11
27
Skowronia Góra
1
4
0
0
Spółdzielcza
1
3
Zielona
0
1
Złotoryjska
8
14
334
289
Parkowa
Ogółem
53
Struktura podmiotów gospodarczych wg podstawowych profili działalności wskazuje na przewagę
pozostałej działalności (sekcje G-U wg PKD 2007). Zjawisko to dotyczy wszystkich jednostek, choć
w różnym stopniu. W 2014 roku pozostałą działalność wykonywało 77% podmiotów gospodarczych
w kraju, 79% w województwie dolnośląskim, 76% w powiecie złotoryjskim i, najmniej, 66% w gminie
Świerzawa. W miastach odsetek ten wahał się od 77% (miasto Świerzawa) do 82% (miasta powiatu
złotoryjskiego i Dolnego Śląska). Na tle pozostałych jednostek Świerzawa wyróżniała się wyższym
udziałem podmiotów prowadzących działalność przemysłową i budowalną – w 2014 roku w sekcjach
B-H funkcjonowało 27% świerzawskich przedsiębiorstw, podczas gdy w kraju było to 21%,
a w województwie dolnośląskim i powiecie złotoryjskim po 20%. Na obszarach miejskich wszystkich
jednostek administracyjnych odsetek podmiotów, których podstawowa działalność obejmuje
przemysł i budownictwo pozostawał na poziomie niższym niż średnia ogólna, zaś na obszarach
wiejskich wzrastał do maksymalnych poziomów: 29% na obszarze wiejskim gminy, 28% na wsiach
w kraju, 27% na Dolnym Śląsku i 25% w powiecie złotoryjskim. W gminie Świerzawa działalność
prowadziło również relatywnie więcej podmiotów z sekcji A. Przedsiębiorstwa o podstawowym
profilu działalności w zakresie rolnictwa, leśnictwa i rybactwa stanowiły 7% firm w gminie, w tym 1%
w mieście i aż 11% na obszarze wiejskim. W miastach wszystkich jednostek udział był zbliżony (1%),
natomiast niższe odsetki podmiotów z sekcji A niż gminie Świerzawa występowały na obszarze
wiejskim kraju (5%), województwa (4%) i powiatu (7%).
Wykres 8. Struktura podmiotów gospodarczych według podstawowych profili działalności
w 2014 roku
Udział ilościowy podmiotów gospodarczych wg podstawowych profili
działalności- stan na 31 XII 2014
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
77%
21%
2%
81%
67%
79%
82%
28%
19%
1%
5%
20%
1%
69%
27%
18%
1%
4%
76%
20%
3%
82%
18%
1%
67%
66%
25%
27%
7%
7%
59%
77%
29%
23%
1%
11%
Źródło: GUS/BDL
Wśród podmiotów gospodarczych w gminie największą grupę stanowią jednostki działające w sekcji
G, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle. W 2014
roku ich liczba wynosiła 135, co stanowiło 23,3% wszystkich podmiotów. Istotną branżą w gminie jest
również budownictwo (sekcja F) – działalność w tym obszarze prowadziło 108 podmiotów, tj. 18,7%
54
ogółu. W przypadku pozostałych sekcji PKD 2007 liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych
nie przekraczała 50 jednostek.
W poszczególnych sekcjach obserwowane były różne kierunki zmian ich liczebności, choć
w większości po spadkach w latach 2011-2012, następował wzrost. Ogółem w latach 2010-2014
zwiększyła się znacząco liczba podmiotów gospodarczych z sekcji P, edukacja: wzrost był ponad
dwukrotny, z 10 do 22 jednostek (o 120%). W analizowanym okresie zwiększyła się również liczba
podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w sekcjach: N, działalność w zakresie usług
administrowania i działalność wspierająca (o 35,7%), I, działalność związana z zakwaterowaniem
i usługami gastronomicznymi (o 31,2%), J, informacja i komunikacja (o 25%), R, działalność związana
z kulturą, rozrywką i rekreacją (o 23,1%), S i T, pozostała działalność usługowa i gospodarstwa
domowe zatrudniające pracowników, gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące
usługi na własne potrzeby (o 13,9%), Q, opieka zdrowotna i pomoc społeczna (o 10%), F,
budownictwo (o 9,1%) oraz A, rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (o 2,5%).
W przypadku sekcji D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą
wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych oraz sekcji O, administracja publiczna i obrona
narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, liczba podmiotów gospodarczych w latach 20102014 była stabilna i nie podległa zmianom. Z kolei spadek przedsiębiorstw odnotowano w 5 sekcjach.
Największa dynamika spadku dotyczyła sekcji L, działalność związana z obsługą rynku nieruchomości,
gdzie liczba zarejestrowanych podmiotów zmniejszyła się niemal dwukrotnie, z 61 do 33 jednostek
(-45,9%). W latach 2010-2014 w gminie Świerzawa ubyło również podmiotów gospodarczych
prowadzących działalność w sekcji M, działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (-24%), G,
handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych włączając motocykle (-11,2%), H,
transport i gospodarka magazynowa (-6,4%) oraz C, przetwórstwo przemysłowe (-4,3%).
Tabela 28. Podmioty gospodarcze wg sekcji PKD w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
2010
2011
2012
2013
2014
sekcje PKD
sekcja A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i
rybactwo
sekcja C Przetwórstwo przemysłowe
sekcja D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię
elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i
powietrze do układów klimatyzacyjnych
sekcja F Budownictwo
sekcja G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa
pojazdów samochodowych, włączając motocykle
sekcja H Transport i gospodarka magazynowa
sekcja I Działalność związana z zakwaterowaniem
i usługami gastronomicznymi
sekcja J Informacja i komunikacja
sekcja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
sekcja L Działalność związana z obsługą rynku
nieruchomości
55
40
36
37
41
41
46
46
44
47
44
2
2
2
2
2
99
86
88
107
108
152
128
135
135
135
31
30
29
28
29
16
18
18
19
21
4
4
4
4
5
12
11
9
11
12
61
62
33
33
33
sekcja M Działalność profesjonalna, naukowa i
techniczna
sekcja N Działalność w zakresie usług
administrowania i działalność wspierająca
sekcja O Administracja publiczna i obrona
narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia
społeczne
sekcja P Edukacja
25
22
21
21
19
14
13
11
13
19
10
10
10
10
10
10
13
18
21
22
sekcja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
sekcja R Działalność związana z kulturą, rozrywką i
rekreacją
sekcja S Pozostała działalność usługowa i T
Gospodarstwa domowe zatrudniające
pracowników; gospodarstwa domowe
produkujące wyroby i świadczące usługi na
własne potrzeby
20
17
18
18
22
13
13
14
16
16
36
37
39
39
41
Ogółem
592
548
530
565
579
Źródło: GUS/BDL
Struktura podmiotów gospodarczych według sekcji PKD 2007 jest zbliżona w analizowanych
jednostkach, niewielkie różnice dotyczą udziału przedsiębiorstw prowadzących działalność
w poszczególnych sekcjach w ogóle podmiotów gospodarczych. Zarówno w kraju, województwie,
powiecie, jak i gminie największa grupa przedsiębiorców działa w sekcji G – w 2014 roku
w Świerzawie stanowili oni 23% ogółu firm, tj. mniej niż w 2010 roku (26%), ale także mniej niż
wynosiła średnia dla kraju (26%), województwa (25%) i powiatu (26%). Drugą pod względem odsetka
przedsiębiorstw jest sekcja F – w przypadku firm budowalnych ich udział w ogóle świerzawskich
podmiotów gospodarczych (19%) był wyższy niż w pozostałych jednostkach (12-13%), a ponadto
zwiększył się w porównaniu do 2010 roku, gdy wynosił 17%.
Na tle innych jednostek gmina Świerzawa wyróżnia się również relatywnie wyższym udziałem
podmiotów z sekcji A (7% w gminie, 3% w powiecie, 2% w kraju i 1% w województwie) oraz sekcji O
(0,4% w województwie, 1,7% w gminie). Odwrotna sytuacja, tj. niższy udział podmiotów z określonej
sekcji PKD 2007 w ogóle świerzawskich przedsiębiorstw dotyczył przede wszystkim sekcji M (9%
w kraju i województwie, 3% w gminie) oraz sekcji L (w powiecie złotoryjskim podmioty z tej kategorii
stanowiły 15% firm, w województwie było to 11%, podczas gdy w gminie 6%, a w kraju – 5%).
W latach 2010-2014 struktura podmiotów gospodarczych według sekcji PKD nie uległa znacznym
przeobrażeniom, niewielkie zmiany (do 3%) dotyczyły jedynie udziału podmiotów działających
w poszczególnych sekcjach w relacji do ogólnej liczby przedsiębiorstw.
56
Tabela 29. Struktura sekcji podmiotów gospodarczych w latach 2010 i 2014
struktura sekcji podmiotów gospodarczych - struktura sekcji podmiotów gospodarczych 2010
2014
POLSKA
DOLNOŚL
ĄSKIE
Powiat
złotoryjski
Świerzawa
POLSKA
DOLNOŚL
ĄSKIE
Powiat
złotoryjski
Świerzawa
Sekcja A
2%
2%
3%
7%
2%
1%
3%
7%
Sekcja B
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
Sekcja C
9%
8%
8%
8%
9%
7%
7%
8%
Sekcja D
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
Sekcja E
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
Sekcja F
12%
12%
13%
17%
12%
12%
13%
19%
Sekcja G
28%
27%
29%
26%
26%
25%
26%
23%
Sekcja H
7%
6%
5%
5%
6%
5%
5%
5%
Sekcja I
3%
3%
2%
3%
3%
3%
2%
4%
Sekcja J
2%
2%
1%
1%
3%
3%
1%
1%
Sekcja K
3%
3%
3%
2%
3%
3%
2%
2%
Sekcja L
5%
10%
12%
10%
5%
11%
15%
6%
Sekcja M
8%
9%
6%
4%
9%
9%
5%
3%
Sekcja N
2%
2%
2%
2%
3%
3%
2%
3%
Sekcja O
1%
0%
1%
2%
1%
0%
1%
2%
Sekcja P
3%
3%
3%
2%
4%
3%
3%
4%
Sekcja Q
5%
4%
4%
3%
5%
5%
4%
4%
Sekcja R
2%
2%
2%
2%
2%
2%
2%
3%
6%
Sekcje U
0%
Źródło: GUS/BDL
6%
6%
6%
6%
6%
7%
7%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
Sekcje S, T
Bardzo ważnym obszarem gospodarki gminy Świerzawa jest rolnictwo i związany z nim przemysł.
Wynika to z typowo rolniczego charakteru gminy, w której większość obszaru stanowią grunty rolne.
Użytki rolne zajmują 10 093 ha powierzchni gminy, tj. 63,1% jej obszaru. Przeważają w nich grunty
orne, których powierzchnia wynosi 6 503 ha, ale występują również łąki i pastwiska czy sady.
Struktura użytków rolnych w gminie Świerzawa przedstawiała się w 2014 roku następująco:







grunty orne – 6 503 ha
sady – 57 ha
łąki trwałe – 1 619 ha
pastwiska trwałe – 1 559 ha
grunty rolne zabudowane – 285 ha
grunty pod stawami – 17 ha
grunty pod rowami – 53 ha.
Na terenie gminy Świerzawa działalność prowadzą 893 gospodarstwa rolne indywidualne i 27
gospodarstwa rolne osób prawnych. Powierzchnia gruntów podlegająca opodatkowaniu podatkiem
rolnym wynosi 9 838 ha, w tym 8 548 ha (86,9%) zajmują gospodarstwa indywidualne. Przeciętne
indywidualne gospodarstwo rolne w gminie ma powierzchnię 9,57 ha, zaś przeciętne gospodarstwo
osób prawnych – 47,78 ha.
57
Przedstawione powyżej uwarunkowania bezpośrednio wpływają na rolniczy charakter gminy
Świerzawa, a także wysoki poziom zaangażowania obszarów wiejskich w działalność rolniczą.
Rolnictwo jest tym jednym z ważniejszych źródeł utrzymania mieszkańców gminy. Należy jednak
dodać, iż w gminie przeważają gospodarstwa rolne małe, o niewielkim areale. Struktura gospodarstw
rolnych w gminie pod względem powierzchni przedstawia się następująco:






do 2 ha – 368 gospodarstw,
powyżej 15 ha – 102 gospodarstwa.
Ponadto należy wskazać, że gmina Świerzawa posiada tereny inwestycyjne zlokalizowane
w Biegoszowie i Sędziszowej. W Biegoszowie znajdują się tereny przemysłowe o powierzchni 7,01 ha,
natomiast w Sędziszowej – 0,73 ha (była Mieszalnia Pasz) 6.
Analiza wskaźników dotyczących podmiotów gospodarczych wskazuje, że gmina Świerzawa cechuje
się niższym poziomem przedsiębiorczości w porównaniu z większymi jednostkami administracyjnymi.
W 2014 roku na 10 tys. mieszkańców przypadało 748 podmiotów wpisanych do rejestru REGON.
W tym samym roku na 10 tys. ludności kraju przypadało 1 071 podmiotów wpisanych do rejestru
REGON, na Dolnym Śląsku – aż 1 207 przedsiębiorstw, a w powiecie złotoryjskim – 1 031 jednostek.
Zarówno miasto, jak i obszar wiejski gminy na tle obszarów miejskich i wiejskich kraju, województwa
i powiatu wypadał mniej korzystnie. W mieście Świerzawa w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców
funkcjonowało 1 005 podmiotów gospodarczych, tj. o ponad 300 mniej niż w miastach kraju (1 297
przedsiębiorstw), Dolnego Śląska (1 373 jednostki) i powiatu złotoryjskiego (1 329 podmiotów).
W przypadku obszaru wiejskiego gminy przewaga innych jednostek nie była tak znaczna. Na 10 tys.
mieszkańców świerzawskich wsi przypadało 636 podmiotów gospodarczych, podczas gdy na
obszarach wiejskich powiatu było to 739 podmiotów, województwa – 833 jednostki, a kraju – 726
przedsiębiorstw.
6
Za: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2025
58
Tabela 30. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności w latach 2010-2014
podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys.
ludności
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
1 015
1 004
1 032
1 057
1 071
POLSKA – MIASTO
1 244
1 225
1 257
1 285
1 297
POLSKA – WIEŚ
660
663
686
710
726
DOLNOŚLĄSKIE
1 135
1 123
1 156
1 194
1 207
1 302
1 285
1 320
1 362
1 373
748
749
782
814
833
Powiat złotoryjski
978
964
990
1 019
1 031
1 282
1 315
1 329
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
697
725
739
756
701
677
728
748
1 057
971
892
976
1 005
621
580
582
618
636
Kolejny wskaźnik gospodarczy również wskazuje na mniej korzystną sytuację w gminie Świerzawa.
Wskaźnik jednostek nowo zarejestrowanych w rejestrze REGON na 10 tys. ludności w 2014 roku
kształtował się na poziomie 84, przy czym dla miasta wynosił 111, a dla obszarów wiejskich – 72.
W skali kraju na 10 tys. ludności przypadały 93 nowo zarejestrowane jednostki, w skali województwa
– 101, a w skali powiatu – 86. Warto dodać, iż wartość wskaźnika jednostek nowo zarejestrowanych
w mieście Świerzawa był najwyższy w porównaniu z miastami innych jednostek, zaś w przypadku
obszarów wiejskich tendencja była odwrotna: w Świerzawie wskaźnik przyjmował wartość najniższą
w porównaniu z obszarami wiejskimi kraju, województwa i powiatu.
59
Tabela 31. Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności w latach
2010-2014
jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na
10 tys. ludności
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
104
90
93
95
93
POLSKA - MIASTO
122
104
109
110
106
POLSKA - WIEŚ
77
67
68
71
73
DOLNOŚLĄSKIE
114
103
104
113
101
125
111
112
124
108
91
83
85
87
86
106
88
89
82
86
104
90
98
74
74
75
Powiat złotoryjski
Świerzawa
103
63
76
91
84
Świerzawa - miasto
148
74
91
121
111
83
57
69
78
72
Źródło: GUS/BDL
W przypadku jednostek wykreślonych z rejestru REGON na 10 tys. ludności w gminie Świerzawa
osiągano niższe wskaźniki niż w powiecie, województwie i kraju, co oznacza, że na terenie gminy
likwidowanych było relatywnie mniej przedsiębiorstw niż w większych jednostkach. W 2014 roku na
10 tys. ludności gminy przypadało 66 wykreślonych jednostek, podczas gdy w skali kraju było to 79
podmiotów, w województwie – 88 jednostek, a w powiecie – 79 przedsiębiorstw. Wskaźnik
podmiotów wykreślonych z rejestru REGON na 10 tys. mieszkańców we wszystkich analizowanych
jednostkach terytorialnych podlegał w latach 2010-2014 zmianom, przyjmując wartości niższe
i wyższe – wyraźnie widoczny jest jednak kryzys przypadający na 2011 rok, gdy z rejestru REGON
wykreślano najwięcej podmiotów.
60
Tabela 32. Jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności w latach 2010-2014
jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys.
ludności
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
62
100
65
70
79
POLSKA - MIASTO
74
121
77
83
94
POLSKA - WIEŚ
42
67
48
50
57
DOLNOŚLĄSKIE
66
115
72
76
88
72
128
78
84
96
50
85
58
59
71
Powiat złotoryjski
56
104
66
59
79
80
68
97
51
51
61
Świerzawa
49
112
58
50
66
Świerzawa - miasto
45
157
46
54
89
Źródło: GUS/BDL
50
93
63
48
56
Na podstawie powyższych danych określono saldo jednostek nowych i wykreślonych na 10 tys.
ludności. Krytycznym był rok 2011, gdy we wszystkich jednostkach saldo przyjmowało wartości
ujemne, aż -50 w gminie Świerzawa (w tym -82 w mieście), -15 w powiecie złotoryjskim, -12
w województwie dolnośląskim i -10 w kraju.
W latach kolejnych (2012-2013) saldo jednostek nowych i wykreślonych na 10 tys. ludności
przyjmowało już wartości dodatnie, a od 2013 roku były one wyższe dla gminy Świerzawa niż dla
innych jednostek. W 2014 roku saldo jednostek nowych i wykreślonych z rejestru REGON na 10 tys.
ludności gminy wynosiło 18 (w tym 21 w mieście – była to wartość najwyższa wśród wszystkich
jednostek), niższe okazały się wartości dla kraju (14), Dolnego Śląska (13) i powiatu złotoryjskiego
(jedynie 8).
61
Tabela 33. Saldo jednostek nowych i wykreślonych z rejestru REGON na 10 tys. ludności
w latach 2010-2014
saldo jednostek nowych i wykreślonych z rejestru
REGON na 10 tys. ludności
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
43
-10
28
25
14
POLSKA - MIASTO
48
-16
32
27
12
POLSKA - WIEŚ
35
1
20
21
16
DOLNOŚLĄSKIE
49
-12
32
37
13
52
-17
34
40
11
41
-1
28
29
16
Powiat złotoryjski
50
-15
23
23
8
23
22
1
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
23
23
15
55
-50
18
41
18
103
-82
46
67
21
33
-35
6
30
17
Wskaźnik osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym
wskazuje na niższy poziom przedsiębiorczości mieszkańców gminy Świerzawa w porównaniu
z województwem i krajem, a także powiatem. W 2014 roku na 100 mieszkańców gminy w wieku
produkcyjnym przypadało jedynie 8 osób prowadzących działalność gospodarczą, przy czym więcej
było ich wśród mieszkańców miasta (9,5) niż mieszkańców obszaru wiejskiego (7,4). Tymczasem w
skali kraju na 100 osób w wieku produkcyjnym działalność gospodarczą prowadziło średnio 12 osób,
w skali województwa – niemal 13 osób, zaś w skali powiatu – 10 osób. Należy zwrócić uwagę ponadto
na fakt, że w przypadku województwa i kraju, mimo niewielkich spadków w 2011 roku, wskaźnik
wykazywał tendencję rosnącą (wartości w 2014 roku były wyższe niż w 2010 roku), natomiast
w przypadku gminy Świerzawa i powiatu złotoryjskiego występowały rokroczne wahania, z minimum
w latach 2011-2012, a wartości z 2014 roku okazały się równe tym z 2010 roku.
62
Tabela 34. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku
produkcyjnym w latach 2010-2014
osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na
100 osób w wieku produkcyjnym
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
11,9
11,6
11,9
12,1
12,2
POLSKA - MIASTO
13,9
13,6
13,8
14,1
14,2
POLSKA - WIEŚ
8,6
8,5
8,8
9,1
9,2
DOLNOŚLĄSKIE
12,3
12,0
12,3
12,6
12,7
13,6
13,2
13,6
13,8
13,9
9,2
9,1
9,5
9,9
10,1
10,2
9,8
9,9
10,2
10,2
12,0
12,3
12,2
7,8
8,2
8,3
Powiat złotoryjski
Świerzawa
8,0
7,1
7,2
7,8
8,0
Świerzawa - miasto
8,8
7,7
8,1
9,3
9,5
Źródło: GUS/BDL
7,6
6,9
6,8
7,2
7,4
W przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym w 2014 roku na terenie gminy
Świerzawa znajdowały się 1 104 podmioty gospodarcze zatrudniające 0-9 pracowników. Ponownie
wyższe wartości wskaźnika występowały w mieście (1 445 podmiotów) niż na obszarze wiejskim
(955 podmiotów). Znacznie więcej podmiotów gospodarczych zatrudniających od 0 do 9
pracowników (na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym) znajdowało się na Dolnym Śląsku (1 831)
i w kraju (1 625), a także powiatu złotoryjskiego (1 514), szczególnie zaś na obszarach miejskich tych
jednostek (odpowiednio 2 104, 1 973 i 1 958 podmiotów gospodarczych).
63
Tabela 35. Podmioty gospodarcze zatrudniające 0-9 pracowników na 10 tys. mieszkańców
w wieku produkcyjnym w latach 2010-2014
podmioty gospodarcze zatrudniające 0 - 9 pracowników
na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
1 495,6
1 485,5
1 542,1
1 593,1
1 625,5
POLSKA - MIASTO
1 808,5
1 795,0
1 867,7
1 932,8
1 973,8
POLSKA - WIEŚ
993,8
996,1
1 035,6
1 073,9
1 100,3
DOLNOŚLĄSKIE
1 658,2
1 650,9
1 717,8
1 793,0
1 831,6
1 902,0
1 895,0
1 971,1
2 060,3
2 104,7
1 090,4
1 092,7
1 148,6
1 202,3
1 236,8
Powiat złotoryjski
1 402,3
1 385,4
1 430,8
1 482,4
1 513,9
1 851,8
1 913,3
1 958,3
1 008,5
1 055,5
1 080,1
Świerzawa
1 079,2
1 004,0
977,8
1 065,4
1 104,1
Świerzawa - miasto
1 445,5
1 344,3
1 240,8
1 394,2
1 445,2
907,6
848,4
858,4
919,1
954,9
Źródło: GUS/BDL
Również w przypadku podmiotów gospodarczych zatrudniających 10-49 pracowników na 10 tys.
mieszkańców w wieku produkcyjnym sytuacja w gminie Świerzawa jest trudniejsza niż w powiecie,
województwie i kraju. W 2014 roku wskaźnik dla gminy ukształtował się na poziomie 37,5
podmiotów, podczas gdy średnia dla kraju wynosiła 60,6 podmiotów, średnia dla Dolnego Śląska –
56,1 podmiotów, a średnia dla powiatu złotoryjskiego – 47,6 podmiotów. Znaczne dysproporcje
występowały w obrębie samej gminy Świerzawa. W mieście wskaźnik podmiotów gospodarczych
zatrudniających 10-49 pracowników na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił 71,3
(przewyższając średnią dla województwa i powiatu), natomiast na obszarze wiejskim gminy – 19,8
podmiotów (niemal dwukrotnie mniej niż na obszarach wiejskich kraju, województwa i powiatu).
64
Tabela 36. Podmioty gospodarcze zatrudniające 10-49 pracowników na 10 tys. mieszkańców
w wieku produkcyjnym w latach 2010-2014
podmioty gospodarcze zatrudniające 10 - 49
pracowników na 10 tys. mieszkańców w wieku
produkcyjnym
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
65,1
65,0
59,5
59,5
60,6
POLSKA - MIASTO
76,8
76,9
71,4
72,1
73,9
POLSKA - WIEŚ
46,3
46,3
41,1
40,3
40,6
DOLNOŚLĄSKIE
57,2
57,5
54,2
54,9
56,1
63,2
63,7
61,3
62,5
64,2
43,0
43,4
38,3
38,1
38,7
Powiat złotoryjski
45,3
46,2
46,6
47,3
47,6
55,5
56,6
57,1
37,8
38,1
38,3
Świerzawa
37,8
40,1
36,4
35,1
35,5
Świerzawa - miasto
71,1
73,0
73,7
69,7
71,3
Źródło: GUS/BDL
22,2
25,0
19,5
19,7
19,8
W 2014 roku na 10 tys. mieszkańców gminy Świerzawa w wieku produkcyjnym przypadały jedynie 2
przedsiębiorstwa zatrudniające od 50 do 249 pracowników. Kilkukrotnie wyższe okazały się wskaźniki
dla powiatu (9,9 podmiotów), województwa (11,6 podmiotów) i kraju (12,2 podmiotów).
W mieście Świerzawa wskaźnik podmiotów gospodarczych zatrudniających 50-249 pracowników na
10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym wzrastał co prawda do 6,5 podmiotów (najwięcej od
2010 roku), nadal jednak pozostawał znacznie poniżej poziomu średniej dla miast kraju (17
podmiotów), Dolnego Śląska (14,8 podmiotów) oraz powiatu złotoryjskiego (15,8 podmiotów). Na
terenie wiejskim gminy Świerzawa nie był usytuowany żaden zakład o liczbie pracowników między 50
a 249 osób, stąd analizowany wskaźnik przyjmował wartość 0,0.
65
Tabela 37. Podmioty gospodarcze zatrudniające 50-249 pracowników na 10 tys.
mieszkańców w wieku produkcyjnym w latach 2010-2014
podmioty gospodarcze zatrudniające 50 - 249
produkcyjnym
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
12,0
11,9
12,1
12,1
12,2
POLSKA - MIASTO
16,4
16,3
16,7
16,8
17,0
POLSKA – WIEŚ
4,9
4,8
5,0
4,9
4,9
DOLNOŚLĄSKIE
11,2
10,9
11,5
11,5
11,6
14,0
13,7
14,5
14,6
14,8
4,8
4,7
4,6
4,6
4,6
Powiat złotoryjski
9,1
9,2
9,3
9,4
9,9
15,2
15,5
15,8
3,3
3,3
4,0
Świerzawa
1,9
1,9
1,9
2,0
2,0
Świerzawa - miasto
5,9
6,1
6,1
6,3
6,5
Źródło: GUS/BDL
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Jak wskazano we wcześniejszych fragmentach podrozdziału, na terenie gminy Świerzawa nie
występowały przedsiębiorstwa zatrudniające więcej niż 250 pracowników. Z tego powodu wskaźnik
podmiotów gospodarczych zatrudniających powyżej 250 pracowników na 10 tys. mieszkańców
w wieku produkcyjnym rokrocznie przyjmował w gminie wartości równe 0,0.
Tabela 38. Podmioty gospodarcze zatrudniające powyżej 250 pracowników na 10 tys. mieszkańców w
wieku produkcyjnym w latach 2010-2014
podmioty gospodarcze zatrudniające powyżej 250
produkcyjnym
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
2,0
1,9
1,9
1,8
1,8
POLSKA - MIASTO
2,9
2,8
2,8
2,8
2,8
POLSKA – WIEŚ
0,5
0,5
0,5
0,4
0,4
DOLNOŚLĄSKIE
2,0
2,0
2,0
1,9
1,9
2,6
2,5
2,5
2,5
2,5
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
Powiat złotoryjski
0,7
0,3
0,3
0,3
0,3
0,7
0,7
0,7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Świerzawa
0
0
0
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
66
0
0
0
Liczba osób pracujących7 na terenie gminy Świerzawa wynosiła w 2014 roku 682 osoby, z czego 343
osoby zamieszkiwały w mieście (50,3% ogółu pracujących), a 339 osób – na obszarach wiejskich
(49,7%). Wśród pracujących w gminie nieznaczną przewagę mieli mężczyźni, których liczba w 2014
roku wynosiła 378 (tj. 55,4% ogółu pracujących), podczas gdy liczba pracujących kobiet ukształtowała
się na poziomie 304 osób (tj. 44,6%). W zależności od obszaru zamieszkania obserwowane były
różnice w strukturze płciowej pracujących. Wśród pracujących mieszkańców miasta Świerzawa w
2014 roku znajdowało się 37% mężczyzn i 63% kobiet. Natomiast w przypadku obszarów wiejskich
struktura była odwrotna: mężczyźni stanowili 74% pracujących, zaś kobiety – 26%.
Na przestrzeni lat 2010-2014 liczba pracujących w gminie zmniejszyła się ogółem o 2,6%, ale
natężenie zjawiska było różne w zależności od płci i miejsca zamieszkania. Na obszarach wiejskich w
analizowanym okresie liczba pracujących zmniejszyła się o 10,3%, natomiast w mieście Świerzawa
wzrosła o 6,5%. Zmniejszyła się również liczba pracujących mężczyzn (-5,3%), a nieznacznie wzrosła
liczba pracujących kobiet (o 1,0%). Na obszarach wiejskich gminy w latach 2010-2015 zmniejszyła się
zarówno liczba pracujących mężczyzn (aż o 12,2%), jak i liczba pracujących kobiet (-4,3%). Odmienna
tendencja dotyczyła miasta Świerzawa, gdzie liczba pracujących zwiększyła się niezależnie od płci,
choć natężenie zjawiska było zróżnicowane: 12,4% w przypadku mężczyzn i 3,3% w przypadku kobiet.
Tabela 39. Liczba pracujących w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
2010
2011
2012
2013
2014
Ogółem
Świerzawa
700
704
672
682
682
Świerzawa - miasto
322
327
324
329
343
378
377
348
mężczyźni
353
339
Świerzawa
399
427
387
405
378
Świerzawa - miasto
113
126
114
132
127
286
301
273
Kobiety
273
251
Świerzawa
301
277
285
277
304
Świerzawa - miasto
209
201
210
197
216
92
76
75
80
88
Źródło: GUS/BDL
Wskaźnik pracujących na 1000 ludności pozwala porównać sytuację w gminie oraz innych
jednostkach terytorialnych. W 2014 roku w gminie Świerzawa na 1000 mieszkańców przypadało 88
pracujących.
W przypadku miasta Świerzawa wskaźnik ukształtował się na poziomie 147 pracujących na 1000
ludności, natomiast na obszarach wiejskich wynosił 63. Na przestrzeni lat 2010-2014 w gminie
Świerzawa odnotowano negatywne zjawisko w zakresie liczby pracujących na 1000 mieszkańców
7
Bez pracujących w jednostkach budżetowych działających w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa
publicznego, osób pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, duchownych oraz pracujących
w organizacjach, fundacjach i związkach; bez zakładów osób fizycznych o liczbie pracujących do 5 osób, (dla lat
1995-1998); bez zakładów osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą o liczbie pracujących do 9
osób (dla 1999 r.); bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób (od 2000 r.). W 2004 i 2005 r.
dla gmin miejsko-wiejskich sporządzane jest jedno sprawozdanie, brak informacji dla części miejskiej i części
wiejskiej. Wg faktycznego miejsca pracy (dla lat 1995-2003); wg faktycznego miejsca pracy i rodzaju
działalności (od 2004 r.) – wyjaśnienie GUS.
67
– wartość wskaźnika spadła ogółem o 1 punkt, przy czym spadek dotyczył jedynie obszaru wiejskiego
(-7), podczas gdy w mieście wskaźnik przyjął w 2014 roku wartość wyższą niż w 2010 roku (o 15
osób).
Ponadto wskaźnik pracujących na 1000 ludności wskazuje na znaczny dystans, jaki dzieli gminę od
innych jednostek. Wskaźnik pracujących na 1000 ludności Polski wynosił w 2014 roku 230 (o 7 więcej
niż w 2010 roku), a na 1000 mieszkańców Dolnego Śląska – 251 (o 11 więcej niż w 2010 roku). Były to
zatem wartości ponad dwukrotnie wyższe niż średnia dla gminy Świerzawa. Również w powiecie
złotoryjskim wskaźnik przyjmował wartości wyższe niż w gminie – w 2014 roku na 1000 mieszkańców
powiatu przypadało 138 osób pracujących.
Tabela 40. Pracujący na 1000 ludności w latach 2010-2014
pracujący ogółem na 1000 mieszkańców
POLSKA
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
2010
2011
2012
2013
2014
osoba
osoba
Osoba
osoba
osoba
223
304
99
240
289
126
139
224
304
102
241
289
129
137
89
132
70
90
136
70
68
223
302
102
239
287
128
135
189
82
86
134
64
226
304
105
244
294
130
136
190
83
88
138
65
230
310
109
251
302
137
138
193
84
88
147
63
2.3 Diagnoza zjawisk w sferze środowiskowej
WARUNKI NATURALNE I ŚRODOWISKO8
Pod względem regionalizacji fizyczno-geograficznej Polski wg J. Kondrackiego, obszar gminy
Świerzawa położony jest na pograniczu dwóch podstawowych jednostek morfologicznych prowincji
Masywu Czeskiego i Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Niziny Śląsko-Łużyckiej i Pogórza
Zachodnio-Sudeckiego, w makroregionie Pogórza Kaczawskiego. Gmina leży w Kotlinie Świerzawskiej,
okolona otaczającymi je wzgórzami, graniczy z podnóżem Gór Kaczawskich, z licznymi wzgórzami.
Geograficznie Świerzawa leży na Przedgórzu Sudeckim wzdłuż tzw. uskoku brzeżnego sudeckiego
ciągnącego się od Bolesławca do Złotego Stoku. Wzgórza wchodzą w skład Pogórza Kaczawskiego, ku
północy przechodzącego w Nizinę Śląską.
Budowa geologiczna i surowce mineralne
Budowa geologiczna Pogórza Kaczawskiego jest zbliżona do budowy Gór Kaczawskich z liczniej
występującymi skałami wulkanicznymi (bazalt i porfir) tworzącymi bardzo charakterystyczne,
odosobnione stożki wulkaniczne. Pogórze jest zbudowane głównie z granitognejsów, piaskowców
i zieleńców, a na powierzchni dolin występują osady czwartorzędowe. W budowie tego rejonu
wyróżnia się dwa piętra strukturalne: staropaleozoiczne (zbudowane z utworów metamorficznych,
stanowiące podłoże dla synklinorium północno-sudeckiego) oraz młodopaleozoiczne – kenozoiczne
(zbudowane z serii osadowych i wulkanicznych):





utwory staropaleozoiczne reprezentowane są przez gnejsy, migmatyty, łupki metamorficzne.
utwory permu reprezentowane są przez czerwone zlepieńce, piaskowce i mułowce
czerwonego spągowca, na których zalegają utwory cechsztynu reprezentowane przez
wapienie, margle miedzionośne, dolomity i anhydryty, zaś w brzeżnych częściach np. w
Nowym Kościele, przez szare i czerwone piaskowce i łupki ilaste z septariami i wkładkami
wapieni
i piaskowców. W spągu cechsztynu miejscami występuje obfita mineralizacja Cu-Zn-Pb
(np. kopalnia „Lena" w Wilkowie i Nowym Kościele).
utwory triasowe. Cechsztyn łączy się przejściem sedymentacyjnym z leżącymi wyżej osadami
triasu dolnego. Dolne ogniwo należące do pstrego piaskowca dolnego tworzą czerwone
piaskowce arkozowe poziomu Kaczawskiego, odsłaniające się m.in. na południe od
składowiska w Pielgrzymce. Sedymentacji mioceńskiej towarzyszyła działalność wulkaniczna.
Oprócz bazaltów występują skały osadowe, pochodzące z ery mezozoicznej. Są to zwłaszcza
piaskowce czerwone, białe i tzw. pustynne z triasu.
utwory kredowe reprezentowane przez piaskowce ciosowe.
czwartorzęd reprezentowany jest przez utwory trzech zlodowaceń. Liczne piaski i żwiry
wodnolodowcowe tworzące pokrywy sandrowe, zaznaczają się w terenie jako rozległe
kopulaste wzniesienia. Formy pochodzenia rzecznego to terasy akumulacyjne młodsze
i starsze w dolinach rzecznych.
Różnorodność budowy geologicznej terenu gminy determinuje występowanie całej gamy bogactw
naturalnych. Jednak mimo stosunkowo dużej ich różnorodności tylko niewielka część ma znaczenie
przemysłowe. Przyczynami uniemożliwiającymi podjęcie ich wydobycia jest stosunkowo niska
8
Jeśli nie wskazano inaczej, dane w podrozdziale cyt. za: Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy
Świerzawa Aktualizacja na lata 2009-2012
69
zasobność, trudne warunki eksploatacyjne czy położenie w obrębie podlegających ochronie stref
cennych przyrodniczo.
Do surowców mineralnych9 występujących na terenie gminy Świerzawa należą głównie kopaliny
z grupy kruszywa naturalne oraz kamienie drogowe i budowlane. Udokumentowanymi złożami
bogactw naturalnych na tym obszarze są:









Złoże „Dobków”, zagospodarowane, o powierzchni 1,74 ha; w 2014 roku wydobycie wyniosło
23 tys. t (kopalina: kruszywa naturalne, piasek ze żwirem).
Złoże „Jurczyce”, rozpoznane szczegółowo, o powierzchni 13,56 ha (kopalina: kamienie
drogowe i budowlane: zieleniec)
złoże „Kapella II”, eksploatowane czasowo, o powierzchni 3,376 ha; w 2014 roku wydobycie
łupka krystalicznego wyniosło 1 tys. t (kopalina: kamienie drogowe i budowlane: skały
osadowe – wapień, skały metamorficzne: łupek krystaliczny)
złoże „Krzeniów”, zagospodarowane, o powierzchni 22,7863 ha; w 2014 roku wydobycie
bazaltu wyniosło 1 623 tys. t, a surowców bentonitowych 1 tys. t (kopaliny: kamienie
drogowe i budowlane: skały magmowe – bazalt; surowce bentonitowe: eksploatacja
zwietrzeliny bentonitowej tufów bazaltowych)
złoże „Lubiechowa”, skreślone z bilansu zasobów, o powierzchni 1,02 ha (kopalina: kruszywa
naturalne)
złoże „Lubiechowa I”, zagospodarowane, o powierzchni 1,02 ha (kopalina: kamienie drogowe
i budowlane: melafir)
złoże „Nowy Kościół”, eksploatacja zaniechana, o powierzchni 594,38 ha (kopalina: rudy
miedzi z ołowiem)
złoże „Podgórki”, rozpoznane szczegółowo o powierzchni 5,9987 ha (kopalina: kamienie
drogowe i budowlane: marmur)
złoże „Stara Kraśnica”, zagospodarowane, o powierzchni 1,72 ha (kopalina: kruszywa
naturalne: piasek).
Gleby
Na terenie gminy Świerzawa występują:



gleby górskie – wierzchniowe miejscowe i wierzchniowe przemieszczone, przeważnie gleby
brunatne kwaśne, czasami zdegradowane oraz miejscami brunatne bielicowe i właściwe
o różnym składzie mechanicznym; przeważnie są to gliny pylaste, średniogłębokie
i średnioszkieletowe,
gleby terenów podgórskich (wietrzeniowe i przemieszczone) – również gleby brunatne,
wyługowane i kwaśne, ale bardziej żyzne, słaboszkieletowe, raczej głębokie, wytworzone z
glin lekkich, średnich i ciężkich pylastych oraz pyłów i lessów ilastych,
gleby dolinne – mady płytkie (silnie szkieletowe) – ulegające zalewom, słabe użytki zielone,
mady głębokie – dobre i bardzo dobre gleby pod uprawy polowe i warzywne.
Klasy bonitacyjne gleb w obrębie gminy Świerzawa są zróżnicowane i mieszczą się w przedziale od III
do VI klasy. Natomiast średnia klasa bonitacyjna gruntów ornych w gminie to IVa.
9
Za: Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce według stanu na 31 XII 2014 r., (red.) M. Szuflicki, A. Malon, M.
Tymiński, Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2015 oraz
http://igs.pgi.gov.pl/zloza.asp (01.03.2016)
70
Wody podziemne
Na terenie gminy Świerzawa występują dwie strefy wód podziemnych. W związku z płytkim
zaleganiem podłoża skał triasowych i kredowych wody gruntowe poziomu czwartorzędowego nie
mają na terenie gminy dużego rozprzestrzenienia. Kolektorem tych wód są osady fluwioglacjalne
żwirowo-kamieniste, niekiedy nieco zaglinione. Osady te przeważają w budowie geologicznej terenu
bezpośredniego podłoża pod cienką warstwą pyłów.
Wody w utworach czwartorzędu narażone są w dużym stopniu na oddziaływanie czynników
zewnętrznych i dlatego charakteryzują się zmiennym składem fizykochemicznym. Stwierdza się
w nich wysokie stężenie związków azotu, fosforu, żelaza i magnezu. W większości badanych
przypadków wody te wymagają dwustopniowego uzdatniania tj. odmanganiania i odżelaziania.
Jakość wód w dolinach rzek z uwagi na infiltracyjny charakter zlokalizowanych tam ujęć wody nie jest
najlepsza. Wpływ na to mają stosowane nawozy chemiczne oraz środki ochrony roślin. Dużym
zagrożeniem dla czystości wód tego poziomu wodonośnego są również związki azotowe pochodzące
ze stosowanej na dużą skalę gnojowicy.
Wody szczelinowe występują w utworach metamorficznych, piaskowcach kredowych i triasowych.
Charakteryzują się zwierciadłem swobodnym lub naporowym.
Niewielkie, najbardziej na północ wysunięte skrawki gminy Świerzawa należą do obszaru, na którym
znajduje się Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP) nr 317 Niecka zewnątrzsudecka Bolesławiec.
Natomiast biorąc pod uwagę podział kraju na jednolite części wód podziemnych (JCWPd) niemal cały
obszar gminy Świerzawa należy do JCWPd nr 94. JCWPd nr 94 ma powierzchnię 2 261,4 km2
i obejmuje region Środkowej Odry (powiaty bolesławiecki, polkowicki, lubiński, złotoryjski, legnicki,
miasto Legnica, jaworski, średzki, świdnicki, wałbrzyski, kamiennogórski, jeleniogórski i lwówecki)
z wodami słodkimi występującymi na głębokości do 250-400 m (szacunkowo). Niewielkie fragmenty
gminy przynależą do JCWPd nr 93 (zachodnie fragmenty gminy, głównie w sołectwie Rząśniki
i Podgórki) oraz JCWPd nr 107 (południowe skrawki sołectwa Podgórki) 10.
Wg podziału obowiązującego do końca 2015 roku gmina Świerzawa położona była w obrębie JCWPd
nr 90 i 91. W wyniku przeprowadzonego monitoringu jakości wód podziemnych stan wód JCWPd nr
90 oceniany był jako dobry chemicznie i dobry ilościowo, podobnie było w przypadku JCWPd nr 91
(badania z lat 2010 i 2012)11.
Wody powierzchniowe
W ujęciu hydrograficznym gmina Świerzawa leży w przeważającej większości w zlewni rzeki Kaczawa,
a tylko w niewielkiej części (najbardziej wysuniętej na zachód) jest odwadniana przez rzekę Bóbr.
Przez obszar gminy Świerzawa przebiega dział wodny trzeciorzędu pomiędzy dorzeczami tych dwóch
rzek. Przebiega on na krótkim odcinku w zachodniej części gminy pomiędzy Babińcem (486 m)
w Grzbiecie Północnym Gór Kaczawskich a Mniszkiem (460 m) na Wysoczyźnie Ostrzycy i oddziela
niewielki fragment gminy odwadniany przez potok Wierzbnik do Bobru, od pozostałej części gminy
leżącej w zlewni Kaczawy.
10
Za: http://www.psh.gov.pl/publikacje/jcwpd/charakterystyka-zweryfikowanych-jcwpd.html,
http://epsh.pgi.gov.pl/epsh/ (05.05.2016)
11
Za: http://mjwp.gios.gov.pl/mapa/ (05.05.2016)
71
Na terenie gminy Świerzawa nie występują naturalne zbiorniki wody. Sztuczne akweny wodne
reprezentowane są przez niewielkie stawy (w Świerzawie, Podgórkach, Nowym Kościele, Dobkowie,
Sokołowcu, Rzeszówku), zbiorniki powstałe w nieczynnych wyrobiskach żwirowni, piaskowni,
kamieniołomów (Jeziorna) oraz zbiorniki pełniące funkcje retencyjne i przeciwpowodziowe (zbiornik
Świerzawa na potoku Kamiennik) oraz przeciwpożarowe (zbiorniki Stara Kraśnica, Nowy Kościół,
Rząśnik, Gozdno).
Główną rzeką gminy jest Kaczawa, ciek II rzędu, lewobrzeżny dopływ rzeki Odry. Jest to rzeka
o ustroju śnieżno-deszczowym, z maksimum wodostanów przypadających na lipiec lub czerwiec,
a minimum w lutym i maju. Kaczawa jest rzeką górską o znacznie zmieniających się pod wpływem
warunków atmosferycznych wodostanach i przepływach. Wysokie stany wód, związane z szybszym
spływem powierzchniowym, występują przede wszystkim w okresie wiosennych roztopów (marzec,
kwiecień) oraz w czasie nawalnych deszczy (czerwiec, lipiec). Stwarza to potencjalne zagrożenie
powodziowe dla obszaru gminy położonego w bezpośrednim sąsiedztwie Kaczawy.
W obrębie gminy Świerzawa występują następujące jednolite części wód powierzchniowych (JCWP):







Kaczawa od źródła do Kamiennika (kod PLRW6000713819)
Kaczawa od Kamiennika do Nysy Szalonej (kod PLRW6000913839)
Młynka (kod PLRW60007138329)
Radomierka (kod PLRW60004161929)
Skora od źródła do Gajowej (kod PLRW60007138663)
Kamiennik (kod PLRW6000513829)
Bystrzyk (kod PLRW60005138349)12.
Klimat
Klimat okolic Świerzawy jak i pozostałej przedsudeckiej części Dolnego Śląska kształtuje się pod
wpływem tych samych mas powietrza, co obszar pozostałej części kraju. Rejon leży w wilgotniejszym
nadodrzańskim regionie pluwiotermicznym (wg nomenklatury A. Schmucka).
Obszar gminy mieści się w zasięgu dwóch różniących się dość znacznie regionów klimatycznych,
których granica przebiega wzdłuż Uskoku Sudeckiego. Obszar na północny-wschód od uskoku
zaliczany jest do regionu nadodrzańskiego, bardzo ciepłego i bogatego w opady (średnia roczna
temperatura +8,0-8,7°C, średnia roczna suma opadów 550-600 mm, długość okresu wegetacyjnego
ponad 220 dni). Pozostała część gminy leży w zasięgu regionu przedgórskiego, chłodniejszego, ale
bogatszego w opady od poprzedniego (średnia roczna temperatura +7,5-7,8°C, średnia roczna suma
opadów 700-750 mm, długość okresu wegetacyjnego 213-217 dni). W terenach podgórskich większa
jest liczba dni z przymrozkami, dni zimowych, dni z mgłą czy długość występowania pokrywy śnieżnej.
Prędkości i kierunki wiatrów są mniej więcej stałe. Przeważającymi kierunkami są wiatry południowozachodnie, zachodnie i północno-zachodnie mające największy wpływ na kształtowanie się opadów.
Średnia maksymalna grubość pokrywy śnieżnej wynosi 10-15 cm, a czas trwania pokrywy śnieżnej
wynosi na większości obszaru poniżej 50 dni. Tylko w południowej części, za linią progu podgórskiego
wzrasta do 50-60 dni. Zanik pokrywy następuje na całym obszarze w terminie 25-30 marca.
Frekwencja burz atmosferycznych wynosi 22-24 dni w roku. Wilgotność względna powietrza waha się
w skali rocznej od 79% w czerwcu do 87% w grudniu. Najbardziej suche powietrze występuje wiosną
12
Za: http://www.wroclaw.pios.gov.pl/gis/index.php?project_id=jcwp_rzeki, (05.05.2016)
72
i latem z maksimum w czerwcu, najbardziej wilgotne zimą z maksimum w grudniu. Jesień
charakteryzuje się większymi wartościami wilgotności względnej niż wiosna.
Powietrze
Pod względem stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza, gmina Świerzawa należy do
strefy dolnośląskiej, o kodzie PL0204.
Ocena jakości powietrza prowadzona jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we
Wrocławiu w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Ocena uwzględnia dwie grupy
kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin. W dokumencie
Ocena poziomu substancji w powietrzu oraz wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego za
2015 rok wskazano, iż największym problemem województwa pozostaje wysoki poziom
zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym, zarówno PM10, jak i PM2,5 oraz benzo(a)pirenem.
W odniesieniu do kryterium ochrony zdrowia strefa dolnośląska wykazała następujące klasy:



klasa A: SO2, NO2, benzen, CO, Pb, Ni, Cd,
klasa C: PM10, PM2.5, As, benzo(a)piren
ozon: klasa C według poziomu docelowego i klasa D2 według celu długoterminowego.
Natomiast w odniesieniu do kryterium ochrony roślin:


Klasa A: SO2, NOX
ozon: klasa C według poziomu docelowego i klasa D2 według celu długoterminowego Klasa C:
ozon.
Na podstawie klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego za rok 2015 stwierdzono potrzebę
działań naprawczych mających na celu poprawę jakości powietrza ze względu na ochronę zdrowia
ludzi dla wszystkich czterech stref województwa, a tym strefy dolnośląskiej (w zakresie: PM10,
PM2.5, arsen, benzo(a)piren, ozon)13.
Na terenie gminy Świerzawa ostatnie badania monitoringu jakości powietrza wykonywane były
podczas oceny jakości powietrza w województwie dolnośląskim w 2014 roku. Na terenie powiatu
złotoryjskiego znajdowało się wówczas 5 punktów pomiarowych monitoringu pasywnego, w tym
jeden w mieście Świerzawa, zlokalizowany na Placu Wolności. Zakres pomiarowy w punkcie w
Świerzawie obejmował dwutlenek siarki oraz dwutlenek azotu. Pomiary wskaźnikowe wykazały
następujące wartości:



średnia roczna: SO2: 11 μg/m3, NO2: 19 μg/m3
sezon grzewczy: SO2: 18 μg/m3, NO2: 26 μg/m3
sezon pozagrzewczy: SO2: 4 μg/m3, NO2: 12 μg/m3.
Tym samym podczas badań jakości powietrza w Świerzawie w 2014 roku nie zarejestrowano
przekroczeń poziomów dopuszczalnych SO2, i NO214.
13
Za: Ocena poziomu substancji w powietrzu oraz wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego za 2015
rok, http://www.wroclaw.pios.gov.pl/index.php/monitoring-srodowiska/powietrze/oceny/ (05.05.2016)
14
Za: Ocena jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego w 2014 roku,
http://www.wroclaw.pios.gov.pl/index.php/monitoring-srodowiska/powietrze/oceny/ (05.05.2016)
73
Hałas
Hałas jest jednym z czynników zanieczyszczających środowisko, a do oceny akustycznej stosuje się
poziom równoważny dźwięku (LAeq), tj. uśredniony poziom dźwięku w funkcji czasu, mierzony
w decybelach. Dopuszczalny poziom hałasu uzależniony jest od źródła hałasu, pory dnia
i przeznaczenia terenu. Na terenach zabudowy zagrodowej, terenach zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego dopuszczalny poziom hałasu wzdłuż dróg wynosi 65dB
w porze dziennej i 56 dB w porze nocnej, a w przypadku pozostałych obiektów i działalności będącej
źródłem hałasów – 55 dB w porze dziennej i 45 dB w porze nocnej. Natomiast na terenach zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej poziom hałasu wzdłuż dróg nie może przekraczać 61 dB w porze
dziennej i 56 dB w porze nocnej, a w pozostałych przypadkach – 50 dB w porze dziennej i 40 dB
w porze nocnej15.
Pomiar hałasu w gminie Świerzawa prowadzony był przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska we Wrocławiu w 2011 i 2015 roku. Punkt pomiarowy znajdował się w mieście Świerzawa,
na ul. Jeleniogórskiej, k. Biedronki. Zabudowa wielorodzinna dwustronna, teren chroniony
usytuowany ok. 2,0 m od krawędzi jezdni. W strefie oddziaływania znajduje się 78 budynków
wielorodzinnych.
W 2015 roku stwierdzony poziom równoważny dźwięku odpowiadał 68,3 dB przy natężeniu ruchu
299 poj/h i 8,0% udziale pojazdów ciężkich. Oznacza to, że niedotrzymana była wartość dopuszczalna
dla pory dnia (61,0-65,0 dB), a w stosunku do obowiązujących norm średni poziom równoważny LAeq
dla 16 godzin dnia przekroczył dopuszczalny poziom hałasu o 3,3 dB16.
Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie elektromagnetyczne jest promieniowaniem występującym w otoczeniu urządzeń
elektrycznych. Źródłami pól elektromagnetycznych (promieniowania niejonizującego), są m.in. stacje
bazowe telefonii komórkowej, stacje radiowe i telewizyjne, stacje radiolokacyjne czy linie wysokiego
napięcia. Pole elektromagnetyczne wytwarzają również urządzenia wykorzystywane
w gospodarstwach domowych czy zakładach pracy, np. mikrofalowe czy indukcyjne.
Oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na środowisko i ludzi jest tematem wielu
analiz i opracowań naukowych, które z kolei stanowią podstawę normowania oddziaływań, m.in.
poprzez określenie dopuszczalnych wartości natężeń pól elektroenergetycznych.
Pomiary poziomów pól elektroenergetycznych prowadzone są przez Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Na terenie gminy Świerzawa badania poziomu pól
elektroenergetycznych nie były wykonywane. Należy jednak podkreślić, iż żadnej z badanych
miejscowości województwa dolnośląskiego w latach 2005-2014 pomiary stężeń pól
elektromagnetycznych nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych17.
15
Za: Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego teksu
rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, Dz.U. z dnia 22
stycznia 2014 r., poz. 112.
16
Za: Klimat akustyczny w wybranych punktach województwa dolnośląskiego w 2015 roku,
http://www.wroclaw.pios.gov.pl/index.php/monitoring-srodowiska/halas/stan-klimatu-akustycznego/
(05.05.2016)
17
Za: Badania poziomów pól elektromagnetycznych w wybranych punktach województwa dolnośląskiego w
latach 2009-2014, http://www.wroclaw.pios.gov.pl/index.php/monitoring-srodowiska/promieniowanieelektromagnetyczne/pomiary-i-oceny/ (05.05.2016)
74
Odpady18
Odbiór odpadów komunalnych na terenie gminy Świerzawa prowadzi COM-D Sp. z o.o. z Jawora.
Odpady komunalne z terenu gminy przekazywane są poza jej obszar, do Regionalnej Instalacji
Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK) w Lubawce – Stacja Przeładunkowa w Pielgrzymce, na
podstawie umowy z Przedsiębiorstwem Gospodarki Komunalnej SANIKOM Sp. z o.o. w Lubawce. Na
składowisko w Lubawce dostarczane są odpady zmieszane i odpady ze zbiórki selektywnej.
Na terenie gminy znajduje się natomiast Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych,
obsługiwany przez Zarząd Lokali Gminnych w Świerzawie. Jest on zlokalizowany przy ul. Polnej 6
w Sędziszowej. Do PSZOK mieszkańcy gminy mogą bezpłatnie oddawać odpady objęte zbiórką
selektywną, zgodnie z wyszczególnieniem zawartym w Regulaminie korzystania z Punktu
Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych zlokalizowanego w Sędziszowej przy ul. Polnej 6
(Załącznik do Uchwały Rady Miasta i Gminy Świerzawa Nr XIV/74/2015 z dnia 30 grudnia 2015 r.).
Odpady komunalne z terenu gminy Świerzawa odbierane są jako odpady zmieszane i selektywne.
Odpady komunalne zbierane w sposób selektywny systemem workowym oraz do pojemników
ogólnodostępnych obejmują: papier (kolor niebieski), szkło (kolor zielony) oraz plastik – tworzywa
sztuczne (kolor żółty).
Wysokość stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi uzależniona jest od sposobu
zbierania (w sposób selektywny lub nie), rodzaju zabudowy (wielorodzinna, jednorodzinna), obszaru
zamieszkania (miasto czy obszar wiejski) oraz wielkości gospodarstwa domowego (jednoosobowe,
dwuosobowe, trzyosobowe, czteroosobowe lub pięcioosobowe i większe). W przypadku odpadów
komunalnych powstających na nieruchomościach niezamieszkanych stawka uzależniona jest od
sposobu zbierania odpadów (w sposób selektywny lub nie), częstotliwości odbioru odpadów (raz na
tydzień lub co dwa tygodnie) oraz wielkości stosowanych pojemników (60 l, 110/120 l, 240 l lub 1100
l).
Na podstawie złożonych deklaracji w 2014 roku liczbę mieszkańców gminy objętych systemem
zbierania odpadów określono na poziomie 7 009 osób (przy 7 731 mieszkańcach zameldowanych).
Tworzyły one 2 340 gospodarstw domowych, z których 1 619 zadeklarowały zbiórkę odpadów
w sposób selektywny, a pozostałe 721 gospodarstwa domowe – w sposób nieselektywny. Ponadto
przyjęto 86 deklaracji tzw. „0”, z nieruchomości aktualnie niezamieszkałych. Przeprowadzone
działania kontrolne i egzekucyjne w 2014 roku nie ujawniły nieruchomości mieszkalnych
pozostających poza systemem gospodarowania odpadami.
Masa odpadów wytworzonych i odebranych w 2014 roku z terenu gminy Świerzawa wg kategorii
odpadów przedstawiała się następująco:



Odpady zmieszane – 1 491,4 Mg (całość została poddana procesowi odzysku lub
unieszkodliwiania w sposób inny niż bezpośrednie składowanie na składowisku)
Odpady wielkogabarytowe – 12,5 Mg ze zbiórki akcyjnej i 3, 7 Mg odebrane z PSZOK-u
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny – 6,1 Mg (odpady zebrane i zmagazynowane
w PSZOK-u)
18
Za: Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Miasta i Gminy Świerzawa za 2014 rok,
Uchwała Nr XIII/53/2015 Rady Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 26 listopada 2015 roku w sprawie wyboru
metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia wysokości tej opłaty
i ustalenia stawki opłaty za pojemnik, Uchwała Nr XIV/74/2015 Rady Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 30
grudnia 2015 r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, wraz z Załącznikiem
75







Opakowania z papieru i tektury – 7,3 Mg (z zbiórki selektywnej, z czego 6,40 Mg odpadów
przekazano do recyklingu)
Opakowania z tworzyw sztucznych – 47,7 Mg wytworzonych w gminie i 5,5 Mg
wytworzonych na instalacjach z odpadów zmieszanych (do recyklingu przekazano 39,1 Mg
odpadów)
Zmieszane odpady opakowaniowe – 5,58 Mg (odzyskano 0,94 Mg papieru i tektury oraz 1,12
Mg odpadów z tworzyw sztucznych)
Opakowania ze szkła – 70,3 Mg wytworzonych w gminie i 31,9 Mg wytworzonych na
instalacjach z odpadów zmieszanych (do recyklingu przekazano 99,1 Mg odpadów)
Opakowania z metali – 25,6 Mg w całości wytworzone na instalacji z odpadów zmieszanych
(do recyklingu przekazano 22,1 Mg odpadów)
Zużyte opony – 0,1 Mg (odpady zebrane i zmagazynowane w PSZOK-u)
Odpady budowlane i rozbiórkowe – 1,1 Mg (odebrane z PSZOK i przekazane do recyklingu).
Zasoby przyrodnicze19
W podziale geobotanicznym Polski obszar gminy Świerzawa należy do Okręgu Sudetów Zachodnich,
wchodzącego w skład Prowincji Górskiej Hercyńsko – Sudeckiej. Szczególną cechą flory i szaty
roślinnej tego obszaru jest obecność roślin i zespołów roślinnych związanych z wapiennym podłożem
– wiele gatunków roślin wapieniolubnych znanych jest z obszaru Sudetów Zachodnich wyłącznie
z Gór Kaczawskich.
Głównym walorem krajoznawczo-przyrodniczym gminy
ukształtowanie terenu, obszary leśne oraz cieki wodne.
Świerzawa
są
naturalne
zasoby,
Lasy zajmują ok. 30% powierzchni gminy Świerzawa. Położone są one w V krainie przyrodniczo-leśnej
– 3 dzielnicy Przedgórza Sudeckiego. Na tym terenie wykształciły się następujące podstawowe typy
siedliskowe:






bór mieszany górski – gatunkiem panującym jest tu świerk, miejscami z udziałem buka oraz
domieszką modrzewia
las górski – gatunki współpanujące to buk i świerk, z domieszką modrzewia, jesionu i jaworu,
klonu, dębu
las mieszany górski – gatunki panujące to świerk i buk z domieszką modrzewia i jaworu
las mieszany wyżynny – drzewostany wielogatunkowe i wielopiętrowe, tworzone przez
świerk, sosnę i buk
las świeży wyżynny – gatunki współpanujące to buk i dąb z domieszką modrzewia, świerku,
klonu
ols, ols jesionowy – olsza szara z domieszką świerku.
Lasy gminy Świerzawa należą przede wszystkim do lasów grupy II, czyli gospodarczych. Lasy grupy I,
ochronne, występują na niewielkiej powierzchni, pełniąc przede wszystkim funkcję wodoi glebochronną.
Gminę Świerzawa charakteryzuje również występowanie kilku obszarów zasługujących na ochronę
ornitologiczną. Szczególnie cenne pod względem ornitologicznym są:
19
Jeśli nie wskazano inaczej, cyt. Za: Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Świerzawa na lata 20042007
76








Dolina potoku Bystrzyk – jako potencjalny użytek ekologiczny jest to teren o budowie
szerokiej doliny z pasem wilgotnych, niekiedy podmokłych łąk i zadrzewień. Strumień tylko
w części środkowej i dolnej przedstawia wysoką wartość przyrodniczą. Zamieszkują tu
zimorodek, pliszka górska.
Kompleks łąk i lasów nad Lubiechową – jako potencjalny zespół przyrodniczo-krajobrazowy
jest to rozległy kompleks łąk wykorzystywanych do wypasu, z licznymi potokami
i zadrzewieniami. Występują tu derkacz, bocian czarny, kruk, gołębiarz.
Dolina potoku Czermnica – jako potencjalny zespół przyrodniczo-krajobrazowy rozciąga się
na stosunkowo rozległym obszarze użytków rolnych. W zlewni zachowały się wilgotne łąki,
a na wzniesieniach łąki suche. Występują tu zimorodek, strumieniówka, pliszka górska.
Dolina potoku Kamiennik – jako potencjalny zespół przyrodniczo – krajobrazowy obejmuje
dolinę niewielkiego potoku z przyległymi zabagnionymi łąkami i drzewostanami. Występują
tu bocian czarny, kruk, jastrząb, pliszka, turkawka.
Tereny rolnicze na wschód od Dobkowa – jako potencjalny zespół przyrodniczo-krajobrazowy
to teren miejscami wyniesiony, suchy a miejscami pokryty wilgotnymi łąkami. Występują tu
przepiórka, a w wykopie żwirowni kolonia jaskółki brzegówki.
Dolina potoku Świerzawa powyżej Świerzawy – jako potencjalny zespół przyrodniczokrajobrazowy szeroka dolina zajęta przez wilgotne łąki. Występują tu turkawki i pliszki
górskie.
Dolina Młynki – jako potencjalny zespół przyrodniczo-krajobrazowy jest to dolina potoku
położona pośród rozległych łąk i bogatych zadrzewień.
Wzgórze Sokołowskie – jako potencjalny zespół przyrodniczo-krajobrazowy to niewielkie
porośnięte drzewami bukowymi wzniesienia wśród obszarów użytków rolnych. Występuje tu
bocian czarny.
Atrakcyjna w gminie jest także przyroda nieożywiona, dzięki wyjątkowo urozmaiconej budowie
geologicznej tego obszaru i ukształtowaniu terenu. Na terenie gminy Świerzawa występują wszystkie
podstawowe rodzaje skał: metamorficzne, magmowe i osadowe, z czego najstarsze są
staropaleozoiczne skały metamorficzne : wapienie krystaliczne, łupki kwarcowe, zieleńce i keratofity.
Pod względem budowy podłoża gmina położona jest w obrębie metamorfiku kaczawskiego. Skały
metamorficzne odsłaniają się na powierzchni w południowej i północno -wschodniej części gminy.
Na atrakcyjność obszaru gminy Świerzawa wpływa również ukształtowanie terenu. Znaczną część
gminy zajmują wzniesienia: na południu są to Góry Kaczawskie, a na północy Pogórze Złotoryjskie.
Z wielu bezleśnych wzgórz i zboczy roztaczają się piękne panoramy zarówno na leżący pomiędzy nimi
Rów Świerzawy, jak i na nie same. Niektóre punkty widokowe pozwalają na wgląd w Kotlinę
Jeleniogórską oraz Karkonosze. Najlepsze punkty widokowe znajdują się na Grzbiecie Południowym
– Kapela, ponadto zbocza Ogiera, Żebraka, Kobyły. Natomiast w północnej części gminy przeważają
płaskie bezleśne wzgórza (Ostrzyca, Gorzkie Pole). Na szczególną uwagę zasługują następujące walory
przyrody nieożywionej w gminie:






całe Góry Kaczawskie – ze względu na walory krajobrazowe, ukształtowanie powierzchni
i dość duże nagromadzenie różnych form terenu
część Pogórza Złotoryjskiego – ze względu na walory krajobrazowe, ukształtowanie
powierzchni
Wzgórza Sokołowskie
szczytowe partie masywu Okola
przełom Kaczawy pomiędzy Sędziszową a Nowym Kościołem
odsłonięcie porfirów permskich w Sędziszowie zwane Organami Wielisławskimi
77






Białe Skały na południe od Podgórek
Jaskinia Walońska na południe od Podgórek
Skałka Leśna Ambona na wzgórzu Świerki
komin bazaltowy w nieczynnym wyrobisku w Różanej
końcowy odcinek doliny Kamiennika
Głęboka Dolina.
Szczególnie cenne przyrodniczo walory gminy objęte są ochroną prawną. Wśród istniejących w Polsce
form ochrony przyrody na terenie gminy Świerzawa występują: obszar Natura 2000, rezerwat
przyrody, park krajobrazowy oraz pomnik przyrody.
Obszar Natura 2000 Góry i Pogórze Kaczawskie (PLH020037), obszar specjalnej ochrony siedlisk
znajdujący się w województwie dolnośląskim, w regionie jeleniogórskim. Obejmuje wschodnią część
głównego grzbietu na wschód od doliny Kaczawy oraz enklawę ze stanowiskami cennych zbiorowisk
leśnych. Obszar o łącznej powierzchni 35 005,3 ha, pokryty jest w 51% lasami, 32% gruntami ornymi,
5% łąkami i pastwiskami, 8% terenami o dużej naturalności i 4% różnymi uprawami i działkami. Jest
to jeden z najcenniejszych i najlepiej zachowanych obszarów Sudetów Zachodnich. Jego bogactwo
przyrodnicze uwarunkowane jest specyficzną budową geologiczną oraz silnym zróżnicowaniem
morfologicznym i niskim stopniem zagospodarowania. Jest to obszar kluczowy dla gatunków
bazyfilnych i neutrofilnych. Stwierdzono tu 24 typy siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady
92/43/EWG, w tym szczególnie dobrze zachowane buczyny i jaworzyny, oraz 4 gatunki roślin
z Załącznika II tej dyrektywy. Obszar cechuje bogata flora roślin naczyniowych z kilkunastoma
gatunkami storczyków oraz rzadkimi gatunkami roślin niższych. Prawdopodobnie występują tu:
ginący (CR) mieczyk błotny Gladiolus palustris (w 2003 roku odnotowano tylko jeden pęd) oraz
zanokcica serpentynowa Asplenium adulterinum (na jednym stanowisku regularnie obserwuje się 28
do 31 okazów). Znajduje się tu jedno z dwóch odkrytych w Polsce stanowisk włosocienia cienistego
Trichomanes speciosus (jedyne potwierdzone w roku 2008). Występuje tu również 15 gatunków
zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej (nocek łydkowłosy, nocek Bechsteina, nocek duży,
mopek, traszka grzebieniasta, minóg strumieniowy, bóbr i wydra), a także bezkręgowce – w tym
bardzo pospolicie spotykane na tym terenie modraszki nausitous i telejus (najprawdopodobniej
największe populacje na Dolnym Śląsku), czerwończyk nieparek i pachnica dębowa20.
Park Krajobrazowy Dolina Bobru, utworzony z dniem 06.12.1989 r. Park zajmujący obszar
o powierzchni 10 943 ha (plus 12 552 ha otuliny) został utworzony w celu ochrony szczególnych
wartości przyrodniczych i kulturowych fragmentu doliny rzeki Bóbr, urozmaiconego przebiegu Doliny
Bobru z największym na Dolnym Śląsku Zbiornikiem Jeziorem Pilchowickim oraz ekosystemów
leśnych z silnie zróżnicowanymi i przenikającymi się siedliskami leśnymi, nizinnymi, wyżynnymi
i górskimi.
Przy granicy gminy znajduje się również Park Krajobrazowy Chełmy, utworzony 15.07.1992 roku. Park
zajmuje obszar o powierzchni 15 999,76 ha, zaś jego otulina – 12 470,83 ha. Park Chełmy został
utworzony w celu ochrony unikalnych wartości przyrodniczych, atrakcyjnego krajobrazu,
interesujących zabytków, punktów i osi widokowych, pomników i rezerwatów przyrody oraz
zespołów przyrodniczo- krajobrazowych21.
20
Za: http://www.obszary.natura2000.pl/index.php?dzial=2&kat=9&art=32 (01.05.2016)
Za: Rejestr parków krajobrazowych na terenie województwa dolnośląskiego,
http://bip.wroclaw.rdos.gov.pl/rejestr-form-ochrony-przyrody (01.05.2016)
21
78
Rezerwat przyrody Buczyna Storczykowa na Białych Skałach, utworzony z dniem 03.03.2001 roku
(Leśnictwo Podgórki). Rezerwat zajmujący obszar o powierzchni 8,76 ha, został utworzony w celu
ochrony ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentów żyznych buczyn sudeckich
i ciepłolubnych buczyn storczykowych wraz z całą różnorodnością flory, fauny i obiektów przyrody
nieożywionej występującej na tym obszarze. Rezerwat położony jest na wysokości ok. 455-55-m
n.p.m. na północnym zboczu góry Maślak w Grzbiecie Południowym Gór Kaczawskich. Opisywany
teren położony jest na wychodni tzw. wapieni wojcieszowskich. Na obszarze rezerwatu
zidentyfikowano pięć zespołów i zbiorowisk roślinnych, wśród których dominuje zespół żyznej
buczyny sudeckiej Dentario enneaphyllidis-Fagetum z elementami buczyny storczykowej CariciFagetum. Charakterystyczną cechą tej buczyny jest bogactwo gatunków z rodziny storczykowatych
Orchidiaceae – w runie buczyny stwierdzono osiem gatunków storczyków leśnych. Najliczniej
występują tu: kruszczyk szerokolistny, buławnik wielkokwiatowy i listera jajowata. Oprócz storczyków
stwierdzono występowanie ok. 20 gatunków innych roślin chronionych. Do najcenniejszych gatunków
fauny zalicza się popielica Glis glis. Z interesujących obiektów przyrody nieożywionej wymienić należy
Jaskinię Walońską z charakterystycznymi zjawiskami krasowymi22.
Pomnik przyrody Organy Wielisławskie, utworzony w dniem 13.04.1994 roku. Pomnik został
utworzony w celu ochrony odsłonięcia geologicznego skał porfirowych o rzadko spotykanej
oddzielności słupowej w formie potężnego wachlarza, średnica słupów przeważnie 20-30 cm,
przekrój przeważnie cztero- i pięcioboczny. Wymiary odsłonięcia wynoszą: długość ok. 150-180,
wysokość ok. 60 m. Pomnik jest zlokalizowany w Wielisławiu Złotoryjskim, nad szosą ŚwierzawaNowy Kościół, na prawym brzegu Kaczawy w Sędziszowej23.
Ponadto ochroną planuje się objąć następujące obszary:









Skałka „Leśna Ambona” na wzgórzu Świerki,
Komin bazaltowy w nieczynnym wyrobisku w Różanej,
Komin bazaltowy na Jeziornej,
Bazalty na Czerwonym Kamieniu,
Lawy poduszkowe pod Okolem,
Końcowy odcinek Kamiennika,
Skałki na Maślaku,
Głęboka Dolina,
Skałki na Leśniaku24.
UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNO-ŚRODOWISKOWE: WYBRANE WSKAŹNIKI
Powierzchnia gminy Świerzawa wynosi 160 km2, co stanowi 27,8% powierzchni powiatu
złotoryjskiego i 0,8% powierzchni województwa dolnośląskiego. Miasto Świerzawa położone jest na
obszarze o powierzchni 176 ha, natomiast powierzchnia obszaru wiejskiego gminy wynosi 15 823 ha.
Grunty zabudowane i zurbanizowane w 2014 roku zajmowały w gminie Świerzawa 620 ha, z czego 50
ha znajdowało się w mieście, a 570 ha na obszarze wiejskim. Tym samym grunty zabudowane
i zurbanizowane stanowiły 3,9% powierzchni gminy. Znacznie większy był ich udział w mieście (28,4%
22
Za: http://www.zlotoryja.wroclaw.lasy.gov.pl/rezerwaty-przyrody (01.05.2016)
Za: Rejestr pomników przyrody w województwie dolnośląskim, http://bip.wroclaw.rdos.gov.pl/rejestr-formochrony-przyrody (01.05.2016)
24
23
79
powierzchni) niż na terenie wiejskim (3,6%), co wynika z różnic w zabudowie. Odsetek gruntów
zabudowanych i zurbanizowanych w gminie był nieznacznie niższy niż wynosiła średnia krajowa
(5,2%), wojewódzka (6,9%) i powiatowa (5,1%). W porównaniu do 2012 roku powierzchnia gruntów
zabudowanych i zurbanizowanych w gminie zwiększyła się o 5 ha, co oznacza wzrost na poziomie
0,8%, przy czym w mieście wzrost wyniósł 2%, natomiast na obszarze wiejskim – jedynie 0,7%.
Tabela 41. Grunty zabudowane i zurbanizowane ogółem – udział w powierzchni ogółem
w latach 2010-2014
POLSKA
POLSKA – MIASTO
POLSKA – WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
grunty zabudowane i zurbanizowane ogółem - udział w powierzchni
ogółem
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
5,0%
5,0%
5,1%
5,2%
6,7%
6,7%
6,8%
6,9%
5,0%
14,9%
4,2%
3,8%
27,8%
3,6%
5,0%
15,0%
4,2%
3,8%
27,8%
3,6%
5,2%
27,8%
3,6%
6,9%
24,5%
4,7%
5,1%
15,0%
4,2%
3,9%
28,4%
3,6%
Tereny mieszkaniowe w gminie Świerzawa zajmowały w 2014 roku obszar o powierzchni 40 ha, tj.
o 1 ha więcej niż w 2012 roku (przyrost na poziomie 2,6%). W wyniku tego wzrostu udział terenów
mieszkaniowych w gruntach zabudowanych i zurbanizowanych w gminie zwiększył się nieznacznie
z 6,3% do 6,5%. Była to wartość znacznie odbiegająca od średniej krajowej (19,3%) i wojewódzkiej
(15,3%), ale również powiatowej (9,8%).
Niewiele ponad połowa terenów mieszkaniowych w gminie zlokalizowana jest w mieście Świerzawa.
Ich powierzchnia wynosiła 21 ha, co stanowiło 52,5% wszystkich terenów mieszkaniowych. Był to
teren o 1 ha większy niż w latach poprzednich i stanowił 42% gruntów zabudowanych
i zurbanizowanych w mieście. Była to wartość najwyższa w porównaniu z miastami innych jednostek
terytorialnych. Natomiast na obszarze wiejskim gminy Świerzawa znajdowało się 19 ha terenów
mieszkaniowych, a ich powierzchnia w ostatnich latach nie ulegała żadnym zmianom – nie
stwierdzono ani wzrostu ani spadku. Odsetek terenów mieszkaniowych na obszarze wiejskim gminy
kształtował się na poziomie 3,3%, co oznacza, że był najniższy w porównaniu z obszarami wiejskimi
pozostałych jednostek terytorialnych.
80
Tabela 42. Odsetek terenów mieszkaniowych – udział w gruntach zabudowanych
i zurbanizowanych ogółem w latach 2010-2014
grunty zabudowane i zurbanizowane - odsetek terenów mieszkaniowych
POLSKA
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
18,0%
18,3%
18,7%
19,0%
19,3%
POLSKA – MIASTO
30,7%
POLSKA – WIEŚ
12,7%
DOLNOŚLĄSKIE
15,0%
15,1%
15,2%
15,2%
15,3%
24,0%
9,7%
Powiat złotoryjski
9,7%
9,7%
9,8%
26,8%
27,1%
4,5%
4,5%
4,6%
Świerzawa
6,3%
6,4%
6,5%
40,8%
40,8%
42,0%
3,4%
3,4%
3,3%
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
Obszary przemysłowe w 2014 roku zajmowały w gminie Świerzawa obszar o powierzchni 25 ha, co
stanowiło 4% gruntów zabudowanych i zurbanizowanych. Odsetek terenów przemysłowych
w powierzchni gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w gminie pozostawał na poziomie
znacznie poniżej średniej wojewódzkiej (10,3%) i krajowej (7,1%), jak również średniej powiatowej
(4,9%). Charakterystyczna dla gminy Świerzawa jest lokalizacja terenów przemysłowych wyłącznie na
obszarze wiejskim i ich brak w mieście. Tymczasem w miastach powiatu złotoryjskiego tereny
przemysłowe stanowiły 7,8% powierzchni gruntów zabudowanych i zurbanizowanych, a w miastach
Dolnego Śląska i kraju odsetek ten wzrastał do 13,9% i 13,5%.
Tabela 43. Odsetek terenów przemysłowych – udział w gruntach zabudowanych
grunty zabudowane i zurbanizowane - odsetek terenów przemysłowych
POLSKA
POLSKA – MIASTO
POLSKA – WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
7,2%
7,2%
7,2%
7,2%
10,4%
10,3%
10,3%
10,3%
4,9%
7,8%
4,1%
4,1%
0,0%
4,4%
4,9%
7,8%
4,1%
4,1%
0,0%
4,4%
81
7,1%
13,5%
3,4%
10,3%
13,9%
8,0%
4,9%
7,8%
4,1%
4,0%
0,0%
4,4%
Tereny rekreacji i wypoczynku w gminie Świerzawa znajdują się w większości na jej obszarze
wiejskim. W 2014 roku powierzchnia terenów rekreacji i wypoczynku wynosiła 30 ha, w tym 27 ha
usytuowane na obszarze wiejskim (90%) i 3 ha w mieście Świerzawa (10%). Analizowane tereny
stanowiły 4,8% powierzchni gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w gminie, co było wartością
niższą niż średnia dla Dolnego Śląska (5,7%), ale wyższą niż średnia krajowa (4,0%) i powiatowa
(4,3%). Tereny rekreacji i wypoczynku stanowiły 6% powierzchni gruntów zabudowanych
i zurbanizowanych w mieście Świerzawa, co oznacza, że ich powierzchnia była relatywnie mniejsza niż
w skali miast powiatu i województwa (po 8,6%). Natomiast w przypadku obszarów wiejskich, odsetek
terenów rekreacji i wypoczynku w gminie Świerzawa (4,7%) okazał się wyższy niż średnia powiatowa
(3%), wojewódzka (3,9%) i krajowa (2,7%).
Tabela 44. Odsetek terenów rekreacji i wypoczynku – udział w gruntach zabudowanych
grunty zabudowane i zurbanizowane - odsetek terenów rekreacji i wypoczynku
POLSKA
POLSKA – MIASTO
POLSKA – WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
4,2%
4,2%
4,1%
4,0%
5,9%
5,9%
5,8%
5,7%
4,4%
8,7%
3,0%
4,9%
6,1%
4,8%
4,3%
8,7%
3,0%
4,9%
6,1%
4,8%
4,0%
6,1%
2,7%
5,7%
8,6%
3,9%
4,3%
8,6%
3,0%
4,8%
6,0%
4,7%
Parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej zajmowały w 2014 roku 7,40 ha, co stanowiło 0,05%
powierzchni gminy Świerzawa. Średnia gminna w zakresie udziału terenów zieleni w powierzchni
ogółem pozostawała znacznie poniżej poziomu występującego w kraju (0,18%) czy na Dolnym Śląsku
(0,27%), bardziej zbliżoną wartość osiągnięto w powiecie złotoryjskim (0,07%). W mieście Świerzawa
znajdowało się 3,50 ha parków, zieleńców i terenów zieleni osiedlowej, co stanowiło 2% powierzchni
miasta. Na obszarach wiejskich tereny zieleni zajmowały jedynie 0,02% powierzchni, tj. 3,90 ha. Na
przestrzeni lat 2010-2014 w gminie ubyło 2 ha terenów zieleni, przy czym spadek dotyczył jedynie
obszarów wiejskich (o 2 ha, tj. 33,9%), natomiast w mieście powierzchnia parków, zieleńców
i terenów zieleni osiedlowej pozostawała na takim samym poziomie, 3,5 ha.
82
Wykres 9. Udział terenów zieleni w powierzchni ogółem w 2014 roku
Udział terenów zieleni w powierzchni ogółem w 2014 roku
0,02
2,0
Świerzawa - miasto
Świerzawa
0,05
0,0
0,6
0,1
0,1
Powiat złotoryjski
2,0
0,3
DOLNOŚLĄSKIE
POLSKA - WIEŚ
0,0
2,2
POLSKA - MIASTO
0,2
POLSKA
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
Źródło: GUS/BDL
Tereny zielone zajmowały w 2014 roku 11,20 ha powierzchni gminy. Wśród nich znajdowało się 2,9
ha parków spacerowo-wypoczynkowych (0,02%), 3,4 ha zieleńców (0,02%), 1,1 ha terenów zieleni
osiedlowej (0,01%) i 3,8 ha cmentarzy (0,02%). Jedyny w gminie park zlokalizowany jest w mieście
Świerzawa, a jego obszar 2,9 ha stanowił 1,65% powierzchni miasta – był to najwyższy udział tej
kategorii terenów zielonych wśród obszarów miejskich wszystkich analizowanych jednostek. Zieleńce
zajmowały 0,17% powierzchni miasta, podobny był udział zieleni osiedlowej (0,17%), natomiast
obszar cmentarza stanowił 1,31% miasta. Udział poszczególnych terenów zielonych na obszarze
wiejskim gminy Świerzawa kształtował się na znacznie niższym poziomie: 0,02% stanowiły zieleńce,
a po 0,01% zieleń osiedlowa i cmentarze.
83
Tabela 45. Tereny zielone w gminie Świerzawa – stan na 31.12.2014 roku
tereny zielone wg stanu na 31.12.2014
udział do powierzchni ogółem
parki
zieleńce zieleń uliczna zieleń osiedlowa cmentarze
%
%
%
%
%
POLSKA
0,07%
0,03%
0,05%
0,08%
0,06%
POLSKA - MIASTO
0,80%
0,35%
0,62%
1,06%
0,38%
POLSKA - WIEŚ
0,02%
0,01%
0,00%
0,00%
0,03%
DOLNOŚLĄSKIE
0,13%
0,05%
0,06%
0,09%
0,07%
0,90%
0,32%
0,49%
0,73%
0,32%
0,04%
0,02%
0,01%
0,01%
0,03%
Powiat złotoryjski
0,03%
0,02%
0,02%
0,03%
0,06%
0,12%
0,23%
0,29%
0,29%
0,49%
0,02%
0,01%
0,00%
0,00%
0,02%
Świerzawa
0,02%
0,02%
0,00%
0,01%
0,02%
Świerzawa - miasto
1,65%
0,17%
0,00%
0,17%
1,31%
Źródło: GUS/BDL
0,00%
0,02%
0,00%
0,01%
0,01%
Poziom lesistości gminy Świerzawa (30,4%) nieznacznie przewyższa poziom lesistości kraju (29,4%)
i Dolnego Śląska (29,7%). Bardzo korzystnie przedstawia się sytuacja gminy na tle powiatu
złotoryjskiego, gdzie lasy zajmują tylko jedną piątą powierzchni (20%). Należy zwrócić uwagę na
znaczną różnicę lesistości miast i obszarów wiejskich. Lesistość miasta Świerzawa została określona
na poziomie 5,4%, co jest wartością kilkukrotnie niższą niż średnia dla miast kraju (20,8%),
województwa (27,6%) i powiatu (34,3%). Natomiast obszar wiejski gminy poziomem lesistości
(30,7%) przewyższał obszary wiejskie pozostałych analizowanych jednostek terytorialnych.
Wykres 10. Lesistość obszarów w 2014 roku
Lesistość obszarów w 2014 roku (%)
30,7
5,4
Świerzawa - miasto
30,4
Świerzawa
18,8
34,3
20,0
Powiat złotoryjski
30,0
27,6
29,7
30,1
DOLNOŚLĄSKIE
POLSKA - WIEŚ
20,8
POLSKA - MIASTO
29,4
POLSKA
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
Źródło: GUS/BDL
84
25,0
30,0
35,0
40,0
W 2014 roku na 1 mieszkańca gminy Świerzawa przypadało 192,5 kg odpadów zmieszanych. Oznacza
to, że przeciętny mieszkaniec gminy produkował mniej odpadów niż mieszkaniec powiatu
złotoryjskiego (214,3 kg), Dolnego Śląska (269 kg) i całej Polski (215,2 kg).
Co interesujące, w gminie Świerzawa więcej odpadów zmieszanych przypadało na 1 mieszkańca
obszaru wiejskiego (199,4 kg) niż na 1 mieszkańca miasta (176,6 kg). W pozostałych jednostkach
tendencja była odwrotna – mieszkańcy miast wytwarzali znacznie więcej odpadów niż mieszkańcy
wsi. Jednocześnie można zauważyć, iż na 1 mieszkańca miasta Świerzawa przypadało relatywnie
najmniej odpadów w porównaniu z miastami innych obszarów, natomiast na 1 mieszkańca wsi
w gminie – stosunkowo najwięcej odpadów w porównaniu z obszarami wiejskimi powiatu,
województwa i kraju.
Tabela 46. Odpady zmieszane na 1 mieszkańca w kg w latach 2010-2014
odpady zmieszane na 1 mieszkańca
2010
2011
2012
2013
2014
kg
kg
kg
kg
Kg
POLSKA
238,3
229,5
222,5
212,9
215,2
POLSKA - MIASTO
316,9
302,3
291,5
272,9
266,3
POLSKA - WIEŚ
116,3
116,9
116,4
121,1
137,3
DOLNOŚLĄSKIE
316,7
291,3
284,3
261,1
269,0
376,2
342,2
334,7
300,6
304,1
177,6
173,3
168,6
171,2
189,7
Powiat złotoryjski
215,9
205,9
218,7
225,7
214,3
296,7
294,6
256,5
140,8
157,0
172,6
Świerzawa
193,6
195,0
194,1
193,4
192,5
Świerzawa - miasto
203,4
175,0
177,3
162,2
176,6
Źródło: GUS/BDL
189,2
204,0
201,7
207,2
199,4
85
2.4 Diagnoza zjawisk w sferze przestrzennofunkcjonalnej
INFRASTRUKTURA OPIEKI ZDROWOTNEJ
Opiekę zdrowotną dla mieszkańców gminy Świerzawa zabezpieczają placówki medyczne oraz apteki.
Podmioty wykonujące działalność leczniczą na terenie gminy zlokalizowane są w Świerzawie i Nowym
Kościele. Oferują one głównie usługi z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, w niewielkim stopniu
specjalistycznej, zgodnie z poniżej przedstawioną specyfikacją. Na terenie gminy nie jest prowadzone
leczenie szpitalne, natomiast nocną i świąteczną opiekę zdrowotną mieszkańcom Świerzawy,
podobnie jak całego powiatu złotoryjskiego, zapewnia Zespół Opieki Zdrowotnej w Złotoryi, ul. Hoża
11.
Usługi z zakresu ochrony zdrowia w gminie Świerzawa realizowane są przez następujące podmioty
lecznicze25:

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Rejonowa w Świerzawie,
ul. Lipowa 3:

SP ZOZ Przychodnia Rejonowa w Świerzawie, ul. Lipowa 3: poradnia lekarza POZ,
poradnia ginekologiczno-położnicza, poradnia otolaryngologiczna, gabinet
pielęgniarki środowiskowo-rodzinnej, gabinet położonej środowiskowo-rodzinnej,
gabinet medycyny szkolnej, pracownia diagnostyczna, pracownia USG, gabinet
zabiegowy, punkt szczepień

SP ZOZ Przychodnia Rejonowa WOZ Nowy Kościół, ul. Szkolna 15: poradnia lekarza
POZ, gabinet zabiegowy

Przychodnia Stomatologiczno-Protetyczna Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Lipowa
3: poradnia stomatologii ogólnej

Biomedical Prywatny Gabinet Rehabilitacji Katarzyna Poznar

Indywidualna Praktyka Pielęgniarska Bożena Bittel, ul. Lipowa 3, Świerzawa

Indywidualna Praktyka Pielęgniarska Jolanta Hatko, ul. Lipowa 3, Świerzawa.
Władze gminy Świerzawa aktywnie angażują się w działania związane z polityką zdrowotną. Ich
wyrazem jest Program zwiększania dostępności do świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji
leczniczej wśród mieszkańców Miasta i Gminy Świerzawa, przyjęty Uchwałą Nr XV/75/2016 Rady
Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Program realizowany będzie w latach 2016-2018,
a celem głównym jest poprawa i podtrzymywanie ogólnej sprawności osób z przewlekłymi lub
pourazowymi schorzeniami narządu ruchu, układu kostnego i mięśniowego lub
ośrodkowego/obwodowego układu nerwowego, zmniejszenie bólu, przywrócenie sprawności
i funkcji narządów organizmu, w tym kręgosłupa, narządów ruchu, poprawa sprawności mięśni
i stawów, poprawa koordynacji ruchowej i mięśniowej,
poprawa
operatywności
25
Za: https://rpwdl.csioz.gov.pl/RPM/Search, https://zip.nfz.gov.pl/GSL/ (stan na 28.04.2016)
86
ośrodkowego/obwodowego układu nerwowego. Realizacja celu głównego i szczegółowych celów
medycznych nastąpi dzięki zastosowaniu u uczestników programu fizjoterapii (elektroterapia,
magnetoterapia, laseroterapia, światłolecznictwo, ultrasonoterapia, diatermia krótkofalowa,
termoterapia) i kinezyterapii jako leczenia uzupełniającego lub jako podstawowej formy leczenia. Do
udziału w programie jest uprawniony każdy mieszkaniec gminy Świerzawa, który uzyska skierowanie
od lekarza specjalisty lub lekarza POZ i zakwalifikuje się w ramach zagwarantowanych na określony
rodzaj zabiegów środków finansowych. Z budżetu gminy pokrywanych jest 50% kosztów zabiegów,
pozostałe 50% kosztów ponoszą uczestnicy programu. Realizatorem Programu zwiększania
dostępności do świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej wśród mieszkańców
Miasta i Gminy Świerzawa jest podmiot medyczny wyłoniony w drodze konkursu ofert26.
W gminie obowiązuje również Program szczepień profilaktycznych przeciwko grypie dla osób 65+
z terenu Miasta i Gminy Świerzawa, przyjęty Uchwałą Nr XV/76/2016 Rady Miasta i Gminy Świerzawa
z dnia 28 stycznia 2016 r. Okres realizacji powyższego programu polityki zdrowotnej został
zaplanowany na lata 2016-2018, w miesiącach wrzesień-listopad. Celem głównym programu jest
obniżenie liczby zachorowań na grypę i jej późniejszych powikłań u osób po 65 roku życia poprzez
przeprowadzenie skutecznych szczepień, natomiast cele szczegółowe obejmują: zwiększenie wiedzy
na temat zagrożeń dla zdrowia spowodowanych zachorowaniami na grypę i jej powikłaniami oraz
korzyści wynikających z działań profilaktycznych, redukcję zachorowań na grypę w populacji objętej
programem, uniknięcie powikłań pogrypowych, do których mogłoby dojść na skutek zachorowań
oraz redukcję kosztów związanych z leczeniem grypy. Adresatami programu są mieszkańcy Miasta
i Gminy Świerzawa mający powyżej 65 lat, a sam program ma charakter otwarty. Dla wskazanej grupy
docelowej świadczenia są bezpłatne i będą udzielane przez realizatora programu (wyłonionego
w drodze konkursu ofert) do wyczerpania środków zaplanowanych na ten cel w budżecie gminy.
W 2016 roku na ten cel zabezpieczono kwotę w wysokości 4 500 zł27.
W przeliczeniu na 10 tys. ludności gminy Świerzawa przypadało w 2014 roku 2,6 przychodni
podległych samorządowi i była to wartość nieznacznie wyższa niż średnia dla powiatu złotoryjskiego
(2,5 przychodni podległych samorządowi na 10 tys. mieszkańców), ale równocześnie znacznie
przewyższająca średnią dla województwa dolnośląskiego (0,7 przychodni) i całego kraju (0,6
przychodnie). Wskaźnik przychodni podległych samorządowi na 10 tys. mieszkańców utrzymuje się
w gminie Świerzawa na takim samym poziomie od 2010 roku. W przypadku miasta nastąpił wzrost z
4,1 w 2010 roku do 4,3 w 2014 roku, natomiast w przypadku obszaru wiejskiego spadek z 1,9 do 1,8.
26
Za: Program zwiększania dostępności do świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej wśród
mieszkańców Miasta i Gminy Świerzawa
27
Za: Program szczepień profilaktycznych przeciwko grypie dla osób 65+ z terenu Miasta i Gminy Świerzawa
87
Tabela 47. Przychodnie podległe samorządowi na 10 tys. ludności w latach 2010-2014
przychodnie podległe samorządowi na 10 tys. mieszkańców
POLSKA
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
2010
2011
2012
2013
2014
ob.
ob.
ob.
ob.
ob.
0,7
0,7
0,7
0,6
0,6
0,6
0,7
0,6
0,7
0,6
0,7
0,6
0,6
0,6
0,6
0,7
0,5
0,7
0,5
0,8
0,6
0,7
0,6
0,7
0,6
1,2
2,4
1,1
2,4
1,1
2,4
1,0
2,4
1,0
2,5
2,2
2,2
2,2
Świerzawa
Źródło: GUS/BDL
2,6
2,6
2,6
2,6
2,6
2,6
2,7
2,6
4,1
1,9
4,1
1,8
4,2
1,8
4,2
1,9
4,3
1,8
W placówkach medycznych w gminie Świerzawa w 2014 roku udzielono łącznie 23 653 porad
lekarskich, w tym 21 198 w mieście (90%) i 2 455 na obszarze wiejskim gminy (10%). Dysproporcja ta
wynika bezpośrednio z przedstawionej powyżej koncentracji ośrodków medycznych w obrębie miasta
i niewielkim tylko udziale placówek zlokalizowanych w sołectwach. Liczba udzielanych porad
lekarskich w gminie podlegała fluktuacjom w latach 2010-2014, przyjmując wartość minimalną
właśnie w 2014 roku (23 653 porady), a maksymalną w 2011 roku (31 539 porad).
W przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy w 2014 roku udzielono 3 054 porady lekarskie, tj. mniej
niż miało to miejsce w powiecie złotoryjskim (3 892 porad), województwie dolnośląskim (4 169
porad) oraz całym kraju (4 151 porad). Niniejszy wskaźnik uwidacznia również znaczną różnicę między
mieszkańcami obszaru miejskiego i wiejskiego gminy w zakresie korzystania z porad lekarskich. Na
1000 mieszkańców miasta Świerzawa w 2014 roku udzielono 9 063 porad lekarskich, podczas gdy
w przypadku obszaru wiejskiego gminy wskaźnik był niemal dwudziestokrotnie niższy i wynosił
jedynie 454 porady.
88
Tabela 48. Porady lekarskie na 1000 mieszkańców w latach 2010-2014
porady lekarskie na 1000 mieszkańców
Ogółem
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
3 951
4 073
4 005
4 104
4 151
POLSKA – MIASTO
4 865
5 024
4 989
5 117
5 202
POLSKA – WIEŚ
2 534
2 605
2 494
2 557
2 553
DOLNOŚLĄSKIE
4 083
4 413
4 283
4 184
4 169
4 878
5 325
5 189
5 077
5 053
2 232
2 308
2 208
2 156
2 175
Powiat złotoryjski
3 959
4 249
4 032
4 101
3 892
5 035
5 076
4 835
3 030
3 136
2 965
Świerzawa
3 472
4 033
3 409
3 439
3 054
9 882
11 732
9 780
9 892
9 063
586
601
575
595
454
Źródło: GUS/BDL
Sieć placówek aptecznych na terenie gminy Świerzawa tworzą trzy apteki, zlokalizowane
w Świerzawie oraz Nowym Kościele28:



Apteka Wiesiołek, Plac Wolności 11, Świerzawa
Apteka Herbowa, Plac Wolności 43, Świerzawa
Apteka Promyk, ul. Jeleniogórska 43, Nowy Kościół
Rozwój sieci aptek na terenie gminy Świerzawa spowodował spadek liczby ludności przypadającej na
1 aptekę ogólnodostępną i punkt apteczny. W 2010 roku liczba ta kształtowała się na poziomie 3 915
osób (w tym 1 216 w mieście Świerzawa), a w 2014 roku zmniejszyła się do 2 582 osób (w tym 1 170
w mieście), co oznacza spadek na poziomie 34%. Zmiana ta jest wynikiem wzrostu liczby aptek
znajdujących się na terenie gminy, co pozytywnie wpłynęło na dostępność usług aptecznych dla
mieszkańców gminy Świerzawa. Nadal jednak gminę cechuje najniższy poziom wskaźnika ludności na
1 aptekę ogólnodostępną w porównaniu z pozostałymi analizowanymi jednostkami terytorialnymi.
W 2014 roku wartość wskaźnika w powiecie wynosiła 2 804, na Dolnym Śląsku – 2 693 osób, zaś
w skali kraju – 2 799 osób.
28
Za: http://ra.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/_layouts/15/RA/glowna.aspx (stan na 28.04.2016)
89
Tabela 49. Ludność na aptekę ogólnodostępną i punkt apteczny w latach 2010-2014
ludność na aptekę ogólnodostępną i punkt apteczny
POLSKA
POLSKA – MIASTO
POLSKA – WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
2010
2011
2012
2013
2014
osoba
osoba
osoba
osoba
Osoba
3 093
2 988
2 915
2 850
2 799
2 471
5 072
2 373
4 981
2 315
4 841
2 267
4 696
2 227
4 592
2 891
2 367
2 810
2 302
2 797
2 297
2 725
2 234
2 693
2 200
5 965
3 264
5 727
2 851
5 573
3 029
5 427
2 816
5 449
2 804
1 893
1 867
1 853
7 574
7 824
5 662
3 883
5 657
2 582
2 409
2 376
5 390
1 170
5 406
Świerzawa
3 915
2 607
1 216
1 206
5 410
Źródło: GUS/BDL
INFRASTRUKTURA EDUKACYJNA
Infrastrukturę edukacyjną na terenie gminy Świerzawa tworzą jednostki przedszkolne, szkoły
podstawowe oraz gimnazjum. Są to placówki publiczne, dla których organem prowadzącym jest
gmina Świerzawa. Na terenie gminy nie jest prowadzona natomiast instytucjonalna opieka nad
dziećmi do lat 329 ani kształcenie na poziomie ponadgimnazjalnym.
Sieć placówek edukacyjnych na terenie miasta i gminy Świerzawa przedstawia się następująco:






Punkt Przedszkolny w Dobkowie, Dobków 64
Punkt Przedszkolny w Starej Kraśnicy, Stara Kraśnica 41
Szkoła Podstawowa w Nowym Kościele, ul. Szkolna 12, Nowy Kościół
 Punkt Przedszkolny w Szkole Podstawowej w Nowym Kościele
Szkoła Podstawowa im. Jadwigi Śląskiej w Sokołowcu, Sokołowiec 105
 Punkt Przedszkolny w Szkole Podstawowej w Sokołowcu
Zespół Szkolno-Przedszkolny w Świerzawie:
 Miejsko-Gminne Przedszkole Publiczne w Świerzawie, ul. Kościuszki 12, Świerzawa
 Szkoła Podstawowa w Świerzawie, ul. Dworcowa 3, Świerzawa
Gimnazjum w Świerzawie, ul. Reymonta 22, Świerzawa
Ponadto na terenie gminy działalność prowadzą dwie placówki kształcenia ustawicznego:

Niepubliczna Placówka Kształcenia Ustawicznego Firma Szkoleniowo-Usługowa „Strzelec”
Ryszard Lech, ul. Kościelna 8, Lubiechowa
29
Obecnie prowadzone są prace mające na celu utworzenie gminnego żłobka – gmina będzie się ubiegać o
dofinansowanie projektu „Budowa żłobka gminnego w Świerzawie” w ramach Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 Osi Priorytetowej 6 Infrastruktura spójności społecznej,
Działania 6.1. Inwestycje w infrastrukturę społeczną – Poddziałanie 6.1.3 Inwestycje w infrastrukturę społeczną
– ZIT AJ.
90

Niepubliczna Placówka Kształcenia Ustawicznego Joanna Nowicka, Plac Wolności 29/4,
Świerzawa
W 2014 roku odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w gminie Świerzawa wynosił
71,3%, wykazując znaczne różnice w zależności od typu obszaru. W mieście wynosił on 141,7%
(co oznacza, że do przedszkola uczęszczały dzieci z miasta oraz dowożone z okolicznych
miejscowości), podczas gdy na obszarach wiejskich gminy opieka przedszkolna obejmowała co drugie
dziecko w wieku 3-5 lat (49,5%). Sytuacja całej gminy w zakresie odsetka dzieci objętych
wychowaniem przedszkolnym jest korzystniejsza niż w powiecie (69,5%), ale trudniejsza niż w kraju
(79,4%) i województwie (80%). Samo miasto Świerzawa wyróżnia się pozytywnie na tle obszarów
miejskich innych jednostek odnośnie korzystania z opieki przedszkolnej przez dzieci w wieku 3-5 lat,
osiągając najwyższe wartości analizowanego odsetka. Odwrotna sytuacja dotyczy obszarów
wiejskich: w sołectwach gminy Świerzawa do przedszkoli uczęszczało stosunkowo najmniej dzieci –
w pozostałych jednostkach na obszarach wiejskich odsetki dzieci objętych wychowaniem
przedszkolnym przekraczały 50%.
Pozytywnym zjawiskiem są natomiast rosnące odsetki dzieci uczęszczających do przedszkoli w latach
2010-2014, niezależnie od jednostki administracyjnej czy typu gminy. W przypadku gminy Świerzawa
wzrost odsetka w latach 2010-2014 wyniósł 23,1% (w tym aż 85,4% na obszarze wiejskim), zaś
w innych jednostkach wahał się od 27% (kraj i Dolny Śląsk) do 36,3% (powiat złotoryjski).
Tabela 50. Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objętych wychowaniem przedszkolnym w latach
2010-2014
odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objętych wychowaniem
przedszkolnym
Ogółem
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
POLSKA
62,6
69,2
69,7
74,1
79,4
POLSKA - MIASTO
78,8
84,0
83,7
87,6
92,9
POLSKA - WIEŚ
41,0
49,3
50,8
55,7
60,8
DOLNOŚLĄSKIE
63,0
70,0
70,2
75,0
80,0
76,7
83,1
82,6
87,1
91,7
36,1
44,1
45,9
51,1
56,4
Powiat złotoryjski
51,0
56,7
60,8
64,7
69,5
-
-
80,5
85,8
87,4
-
-
41,8
45,6
52,9
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
57,9
58
52,6
68,9
71,3
132,8
121,1
129
150,9
141,7
26,7
32
27,7
45,2
49,5
Na podstawie danych statystyki publicznej można powiedzieć, że, mimo stałego rozwoju
infrastruktury przedszkolnej, potrzeby mieszkańców gminy Świerzawa w zakresie liczby miejsc
przedszkolnych nie są całkowicie zaspokojone – na 1 miejsce w placówce przedszkolnej w gminie
przypadało w 2014 roku 1,44 dzieci w wieku 3-5 lat. Była to wartość wyższa od średniej krajowej
91
(1,17 dziecina 1 miejsce) i wojewódzkiej (1,11 dzieci na 1 miejsce), ale niższa od wartości dla powiatu
(1,62 dzieci na 1 miejsce). Najlepsza sytuacja występowała w mieście Świerzawa, gdzie na 1 miejsce
w przedszkolach przypadało jedynie 0,67 dziecka w wieku 3-5 lat i był to wynik najniższy spośród
analizowanych obszarów miejskich. Odmiennie przedstawiała się natomiast sytuacja na obszarze
wiejskim gminy, gdzie wskaźnik dzieci w wieku 3-5 lat przypadających na jedno miejsce w placówce
wychowania przedszkolnego kształtował się na poziomie 2,23, pozostając znacznie poniżej średniej
dla obszarów wiejskich kraju (1,93) i województwa (1,94), przewyższając jedynie średnią dla obszaru
wiejskiego powiatu złotoryjskiego (2,95).
Tabela 51. Dzieci w wieku 3-5 lat przypadające na jedno miejsce w placówce wychowania
przedszkolnego w latach 2010-2014
dzieci w wieku 3-5 lat przypadające na jedno miejsce w
placówce wychowania przedszkolnego
2010
2011
2012
2013
2014
osoba
osoba
osoba
osoba
osoba
POLSKA
1,35
1,34
1,31
1,24
1,17
POLSKA - MIASTO
1,01
1,01
1,00
0,95
0,91
POLSKA - WIEŚ
2,49
2,39
2,28
2,08
1,93
DOLNOŚLĄSKIE
1,31
1,28
1,27
1,18
1,11
1,02
1,01
1,01
0,96
0,91
2,98
2,74
2,60
2,18
1,94
Powiat złotoryjski
3,13
2,48
2,70
1,67
1,62
1,54
1,04
1,09
10,12
3,63
2,95
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
228,00
243,00
253,00
1,19
1,44
67,00
71,00
62,00
0,42
0,67
0,00
0,00
0,00
2,53
2,23
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego do szkół podstawowych w gminie Świerzawa
w 2014 roku uczęszczało łącznie 416 uczniów, zaś ukończyło je 63 absolwentów. Liczniejsza jest
szkoła miejska niż szkoły wiejskie – w 2014 roku w placówce w Świerzawie w 13 oddziałach uczyło się
256 uczniów (co stanowiło 61,5% ogólnej liczby uczniów szkół podstawowych), a liczba absolwentów
wyniosła 33 (52,4% ogólnej liczby absolwentów). Do 6 oddziałów w Szkole Podstawowej w Nowym
Kościele uczęszczało 69 uczniów, zaś do 6 oddziałów Szkoły Podstawowej w Sokołowcu – 91 uczniów.
Liczba uczniów szkół podstawowych w gminie w latach 2010-2014 podlegała niewielkim fluktuacjom,
przyjmując wartości niższe i wyższe – w 2014 roku była jedynie o 1,6% niższa niż w 2010 roku. Warto
jednak dodać, iż o ile w latach 2010-2013 liczba uczniów szkół podstawowych w gminie zmniejszała
się, do minimalnego poziomu 389 uczniów w 2013 roku, w 2014 roku nastąpił wzrost liczby uczniów
do 416 osób.
92
Wykres 11. Uczniowie i absolwenci szkół podstawowych w gminie Świerzawa w latach 20102014
Uczniowie i absolwenci szkół podstawowych w Gminie Świerzawa
500
450
436
427
391
400
416
389
350
280
300
250
200
150
100
94
64
63
58
50
0
2010
2011
2012
uczniowie
2013
2014
absolwenci
Źródło: GUS/BDL
Na jeden oddział w szkołach podstawowych w gminie Świerzawa w 2014 roku przypadało 16,6
uczniów, a wartość ta utrzymywała się na zbliżonym poziomie od 2011 roku. W powiecie złotoryjskim
do 1 oddziału uczęszczało ok. 16 dzieci, wyższe wartości stwierdzano w kraju (18 osób)
i województwie (19 osób). Dostępne dane pozwalają stwierdzić, iż oddziały miejskich szkół
podstawowych są liczniejsze niż oddziały na obszarach wiejskich. W przypadku gminy Świerzawa na 1
klasę w szkołach w mieście przypadało niemal 20 uczniów (tj. mniej niż w miastach Polski, Dolnego
Śląska i powiatu złotoryjskiego), podczas gdy w szkołach na obszarach wiejskich do jednej klasy
uczęszczało przeciętnie 13 uczniów (tj. mniej niż na obszarach wiejskich kraju i województwa oraz
więcej niż na obszarach wiejskich powiatu).
93
Tabela 52. Uczniowie szkoły podstawowej przypadający na 1 oddział (klasę) w latach 20102014
uczniowie szkoły podstawowe przypadający na 1 oddział (klasę)
POLSKA
POLSKA - MIASTO
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
9,2
18,0
18,1
18,1
18,1
11,0
20,9
21,0
20,9
20,7
POLSKA - WIEŚ
7,5
15,0
15,0
14,9
15,1
DOLNOŚLĄSKIE
9,8
19,2
19,3
19,3
19,3
11,1
21,3
21,3
21,3
21,2
7,7
15,6
15,7
15,6
15,9
Powiat złotoryjski
7,5
14,9
15,1
15,3
16,2
20,2
20,0
21,3
11,9
12,1
12,5
Świerzawa
8,7
17,1
16,3
16,2
16,6
Świerzawa - miasto
9,7
19,2
18,8
19,3
19,7
Źródło: GUS/BDL
7,7
14,8
13,8
13,2
13,3
W 2014 roku do świerzawskiego gimnazjum uczęszczało 188 uczniów, zaś edukację na tym poziomie
ukończyło 64 osób. Niepokojący jest fakt, że w gimnazjum rokrocznie ubywa dzieci – od 2012 roku
liczba uczniów wykazuje stałą tendencję malejącą. Mimo tego, że od 2010 do 2012 roku przybywało
uczniów gimnazjów, a w 2012 roku osiągnięto maksymalną liczbę, 222 uczniów, ogółem w latach
2010-2014 liczba uczniów w gimnazjum w Świerzawie zmniejszyła się o 11,7%, zaś liczba
absolwentów – o 13,5%.
Wykres 12. Uczniowie i absolwenci szkół gimnazjalnych w gminie Świerzawa w latach 20102014
Uczniowie i absolwenci szkół gimnazjalnych w Gminie Świerzawa
250
222
216
213
207
188
200
150
100
74
81
61
63
64
50
0
2010
2011
2012
uczniowie
2013
absolwenci
Źródło: GUS/BDL
94
2014
Świerzawskie gimnazjum cechuje się przeciętną liczebnością klas. W 2014 roku na jeden oddział
gimnazjalny w gminie przypadało niemal 21 uczniów, podczas gdy w powiecie złotoryjskim było to 19
uczniów, w województwie 21,5 uczniów, a w kraju – 21,3 uczniów. Ubytek dzieci w wieku
gimnazjalnym powoduje spadek wartości wskaźnika uczniów przypadających na 1 oddział, a zjawisko
to występuje we wszystkich jednostkach administracyjnych.
Tabela 53. Uczniowie gimnazjum przypadający na 1 oddział (klasę) w latach 2010-2014
uczniowie gimnazjum przypadający na 1 oddział (klasę)
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
21,7
21,6
21,6
21,5
21,3
POLSKA - MIASTO
22,4
22,3
22,3
22,2
22,0
POLSKA - WIEŚ
20,6
20,5
20,4
20,2
19,9
DOLNOŚLĄSKIE
21,9
22,0
22,0
21,8
21,5
22,6
22,6
22,6
22,4
22,2
19,6
19,9
20,1
19,7
19,1
Powiat złotoryjski
19,7
20,1
20,4
19,8
19,0
22,0
20,9
20,4
18,4
18,5
17,5
Świerzawa
21,3
21,6
24,7
23,0
20,9
Świerzawa - miasto
21,3
21,6
24,7
23,0
20,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Źródło: GUS/BDL
Gmina Świerzawa posiada aktualny dokument określający zadania i cele samorządu w zakresie
oświaty – jest to Program Rozwoju Oświaty Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2020, przyjęty
uchwałą Nr XIII/68/2015 Rady Miasta i Gminy Świerzawa z dnia 26 listopada 2015 r. W dokumencie
jako cel główny rozwoju oświaty w gminie wskazano poprawę jakości nauczania, wychowania i opieki
w prowadzonych placówkach oświatowych poprzez tworzenie warunków do wszechstronnego
rozwoju dzieci i młodzieży uczęszczającej do szkół i przedszkoli. Pochodnymi powyższego celu
głównego są następujące cele operacyjne i szczegółowe:
1. Podnoszenie jakości pracy szkół i przedszkoli:
1.1. Stwarzanie uczniom i wychowankom warunków umożliwiających osiąganie wysokich
wyników
1.1.1. Zapewnienie uczniom bogatej i różnorodnej oferty zajęć pozalekcyjnych, a także
wdrażanie innych form aktywności wspierających i rozwijających
zainteresowania i uzdolnienia.
1.1.2. Diagnozowanie poziomu osiągnięć edukacyjnych uczniów i szkół.
1.2. Wspieranie kadry nauczycielskiej.
1.3. Wspieranie działań pogłębiających współpracę nauczycieli, rodziców i uczniów, w tym
działań z zaangażowaniem innych instytucji i organizacji zewnętrznych. Tworzenie
warunków do współpracy z rodzicami.
1.4. Podjęcie działań związanych z poprawą efektywności zarządzania placówkami
oświatowymi.
1.5. Realizacja zadań związanych z oświatą leżących w kompetencjach jst.
95
2. Wspieranie wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzieży:
2.1. Otoczenie opieką dzieci i rodziców dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
2.2. Upowszechnianie edukacji przedszkolnej i tworzenie nowych form opieki dla dzieci
najmłodszych. Tworzenie warunków do prawidłowego rozwoju dzieci najmłodszych.
2.3. Wspieranie uczniów uzdolnionych.
2.4. Upowszechnianie form wsparcia dla uczniów z rodzin w trudnej sytuacji materialnej.
3. Poprawa warunków umożliwiających zdrowy i bezpieczny rozwój uczniów:
3.1. Propagowanie zdrowego stylu życia.
3.2. Kształtowanie postawy szacunku dla środowiska naturalnego.
4. Nowoczesna baza oświatowa konieczna do realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych
i edukacyjnych:
4.1. Rozbudowa i remonty infrastruktury placówek oświatowych:
4.1.1.
4.1.2.
4.1.3.
4.1.4.
4.1.5.
4.1.6.
4.1.7.
4.1.8.
4.1.9.
4.1.10.
4.1.11.
4.1.12.
Poprawa nawierzchni boiska szkolnego (ZSzP).
Budowa bieżni lekkoatletycznej wzdłuż boiska szkolnego (ZSzP).
Modernizacja przedszkola w zakresie obowiązujących przepisów ppoż (ZSzP).
Odnowienie sal dydaktycznych w szkole (ZSzP).
Stworzenie sali do zajęć technicznych (ZSzP).
Wymiana ogrodzenia wokół przedszkola (ZSzP).
Wymiana pionów wodno-kanalizacyjnych (Gim.).
Wykonanie przy szkole placu zabaw (SP Sokołowiec).
Zmiana nawierzchni i remont dwóch boisk przyszkolnych (SP Sokołowiec).
Wymiana dachu na budynku szkoły (SP Sokołowiec).
Wymiana instalacji elektrycznej w klasach i na korytarzach (SP Sokołowiec).
Remont dwóch pomieszczeń szkolnych z przeznaczeniem na kącik odpoczynku
z zapleczem pracowni komputerowej (SP Sokołowiec).
4.2. Wyposażenie placówek w nowoczesny sprzęt i pomoce dydaktyczne. Rozbudowa
i doposażenie przedszkolnych i szkolnych pracowni przedmiotowych w nowoczesny
sprzęt i pomoce dydaktyczne.
5. Tworzenie warunków do współpracy z ośrodkami kultury oraz instytucjami i organizacjami
gminnymi i zewnętrznymi celem pozyskania wsparcia dla realizacji poszczególnych zadań:
5.1. Organizacja i realizacja we współpracy z innymi instytucjami projektów i programów
edukacyjnych, artystycznych, czy też imprez sportowych i kulturalnych, wycieczek
i spotkań okolicznościowych mających na celu upowszechnianie działań aktywizujących
różne środowiska lokalne i organizacje zewnętrzne30.
INFRASTRUKTURA CZASU WOLNEGO (KULTURA, SPORT, REKREACJA)
Głównym organizatorem życia kulturalnego na terenie gminy Świerzawa jest Centrum Kultury,
Sportu i Turystyki, ul. Jeleniogórska 58. CKSiT jest jednostką budżetową, która swoje zadania
realizuje
w następujących lokalizacjach:
30
Za: Program rozwoju oświaty Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2020
96






Siedziba CKSiT przy ul. Jeleniogórskiej 58
Sala widowiskowa przy Placu Wolności 47b
Kompleks boisk sportowych Orlik 2012
Basen kąpielowy w Świerzawie
Kościół św. Jana i św. Katarzyny
Schronisko Młodzieżowe w Dobkowie (z 32 miejscami sypialnymi w 4 salach, kącikiem
multimedialnym, kuchnią, łazienką, placem zabaw dla dzieci oraz boiskiem do siatkówki)

Wiejskie Domy Kultury:
 WDK w Nowym Kościele, ul. Jeleniogórska 4
 WDK w Lubiechowej, ul. Długa 31
 WDK w Dobkowie

Świetlice wiejskie:







Świetlica wiejska w Biegoszowie
Świetlica wiejska w Podgórkach
Świetlica wiejska w Rzeszówku
Świetlica wiejska w Rząśniku
Świetlica wiejska w Sędziszowej
Świetlica wiejska w Sokołowcu (budynek SP w Sokołowcu)
Świetlica wiejska w Starej Kraśnicy
Podstawowa działalność CKSiT w Świerzawie obejmuje prowadzenie stałych sekcji i kół
zainteresowań:







Kółko teatralne
Klub Odkrywców dla dzieci i młodzieży
Koło plastyczne Tęcza
Klub filmowy Magnolia
Klub Seniora
Lektorat języka angielskiego dla dzieci
Zajęcia sportowe (tenis stołowy), fitness i zumba
W 2015 roku z usług oferowanych przez domy kultury i świetlice na terenie gminy Świerzawa
skorzystało łącznie 2 170 dzieci, w tym 1 270 w mieście (58,5%) i 900 w świetlicach wiejskich (41,5%).
Wśród dzieci wiejskich korzystających z zajęć kulturalnych największą grupę stanowiły osoby
mieszkające w Nowym Kościele (300 dzieci), w Lubiechowej było to 200 dzieci, zaś w Dobkowie,
Podgórkach, Rząśniku i Sokołowcu po 100 dzieci. Pozytywnym zjawiskiem jest fakt rosnącego
zainteresowania usługami dla dzieci oferowanymi przez domy kultury i świetlice na terenie gminy.
W 2015 roku liczba dzieci korzystających z zajęć była o 41,8% wyższa niż w 2010 roku, przy czym
w mieście wzrost wyniósł 23,3%, a na obszarze wiejskim – aż 80%.
Nieco odmiennie przedstawiały się zmiany liczby osób uczestniczących w bezpłatnych i płatnych
zajęciach organizowanych przez instytucje kultury. W 2010 roku w zajęciach udział wzięło 4 600 osób,
w tym 3 000 mieszkańców miasta (65%) i 1 600 mieszkańców sołectw (35%). W 2014 roku liczba osób
uczestniczących w zajęciach kulturalnych zmniejszyła się do 3 700, by w 2015 roku ponownie
wzrosnąć, do poziomu 4 250 osób. Również w 2015 roku większość osób biorących udział w zajęciach
była mieszkańcami miasta Świerzawa, jednak ich udział w ogóle uczestniczących zmalał do 58,8%.
97
Tabela 54. Liczba dzieci i dorosłych korzystających z oferty instytucji kultury w latach 2010,
2014 i 2015
Liczba dzieci korzystających z usług
oferowanych przez domy kultury,
świetlice
Biegoszów
Dobków
Gozdno
Lubiechowa
Nowy Kościół
Podgórki
Rząśnik
Rzeszówek
Sędziszowa
Sokołowiec
Stara Kraśnica
ŚWIERZAWA
Ogółem
Liczba osób uczestniczących w
bezpłatnych oraz płatnych
zajęciach organizowanych przez
samorządowe instytucje kultury
2010
2014
2015
2010
2014
2015
50
80
100
250
200
250
150
150
50
50
190
250
80
80
200
300
100
100
350
350
200
200
300
450
200
100
400
500
200
150
50
80
100
250
250
250
1030
1100
1270
3000
2200
2500
1530
1860
2170
4600
3700
4250
Oprócz zajęć stałych, w ośrodkach kultury na terenie gminy prowadzone są zajęcia dla dzieci
i młodzieży o zróżnicowanym charakterze: rękodzielnicze, teatralne, plastyczne i sportowe. Ponadto
na terenie gminy organizowane są liczne imprezy kulturalno-rekreacyjne, w tym koncerty, spotkania,
konkursy i zabawy. W kalendarzu imprez na 2016 rok można wymienić:











Jubileuszowe 40 Dni Świerzawy: XIII Świerzawska Noc Kabaretowa, VIII Noc Klubowa
z Centrum Kultury, V Festiwal Pieśni Dziadowskiej oraz Kultury Pogranicza
XIII Wianki pod Wielisławką w Sędziszowej
Czary Mary Nie Do Wiary czyli XIII Zlot Kobiet Czarujących w Lubiechowej
X Leśna Biesiada w Rzeszówku
XI Warsztaty Artystyczne w Dobkowie
Europejskie Dni Dziedzictwa – X „Biała Dama” w Podgórkach
XIV Święto Pieczonego Ziemniaka w Starej Kraśnicy
Święto Chleba w Nowym Kościele
VIII Świerzawski Przegląd Artystyczny „Integracja 2016”
Zajęcia dla dzieci i młodzieży w okresie ferii zimowych i wakacji letnich
Imprezy okolicznościowe: jasełka, kolędowanie, Dzień Babci i Dziadka, zabawy karnawałowe,
obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet, kiermasz wielkanocny, Światowy Dzień Ziemi,
festyny majowe, Międzynarodowy Dzień Dziecka, Dożynki Gminne, Narodowe Święto
Niepodległości, Andrzejki, spotkania z Mikołajem i inne31.
Mieszkańcy gminy Świerzawa mają znacznie łatwiejszy dostęp do placówek kultury niż mieszkańcy
innych jednostek. Wskazuje na to wskaźnik liczby osób na 1 dom, ośrodek kultury, klub i świetlicę,
który w 2014 roku wynosił dla gminy 3 873. Była to wartość najniższa wśród wszystkich
31
Za: http://www.centrumswierzawa.pl/ (28.04.2016)
98
analizowanych jednostek – w powiecie złotoryjskim na 1 dom, ośrodek kultury, klub i świetlicę
przypadało 7 478 mieszkańców, w województwie dolnośląskim – 9 760 mieszkańców, zaś w całym
kraju – 9 574 mieszkańców. Przewaga gminy utrzymuje się od lat, a dodatkowo tempo spadku liczby
mieszkańców gminy Świerzawa przypadających na 1 dom, ośrodek kultury, klub i świetlicę jest
wolniejsze niż w powiecie, województwie czy kraju. W latach 2010-2014 wartość wskaźnika dla Polski
zmniejszyła się o 7,9%, dla województwa dolnośląskiego – o 12,3%, podczas gdy w powiecie
złotoryjskim spadek wyniósł -1,6%, a w gminie Świerzawa -1,0%.
Lepsze wskaźniki niż w innych jednostkach osiągane były zarówno w mieście, jak i na obszarach
wiejskich gminy. W mieście Świerzawa na 1 placówkę kulturalną przypadało 2,3 tys. osób, podczas
w miastach powiatu było to 11 tys. osób, w miastach Dolnego Śląska – ponad 16 tys. osób,
a w miastach całej Polski – 15,5 tys. osób. W przypadku obszarów wiejskich gminy na 1 placówkę
kultury przypadało 5 406 mieszkańców, tj. mniej niż na obszarach wiejskich powiatu (5 657 osób)
i kraju (6 033 osoby), ale więcej niż na obszarach wiejskich Dolnego Śląska (5 136 osób).
Tabela 55. Liczba mieszkańców na 1 dom, ośrodek kultury, klub i świetlicę w latach 20112014
liczba mieszkańców na 1 dom, ośrodek kultury, klub
i świetlicę
2011
2012
2013
2014
Osoba
osoba
osoba
osoba
POLSKA
10 393
9 957
9 868
9 574
POLSKA - MIASTO
15 887
15 694
15 704
15 592
POLSKA - WIEŚ
6 777
6 377
6 297
6 033
DOLNOŚLĄSKIE
11 132
10 446
10 283
9 760
16 277
16 625
16 290
16 249
6 437
5 644
5 598
5 136
Powiat złotoryjski
7 602
7 572
7 509
7 478
11 355
11 204
11 119
5 681
5 662
5 657
Świerzawa
3 911
3 912
3 883
3 873
Świerzawa - miasto
2 411
2 409
2 376
2 339
Źródło: GUS/BDL
5 410
5 415
5 390
5 406
Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, iż w 2014 roku na terenie gminy Świerzawa
działalność prowadziło 5 zespołów artystycznych, w tym 4 w mieście i 1 na obszarach wiejskich.
Liczba działających zespołów artystycznych fluktuowała na przestrzeni lat 2011-2014, przy czym
wartość minimalną, 4 zespoły, stwierdzono w 2011 roku, a maksymalną, 7 zespołów, w 2013 roku.
Spowodowało to rokroczne zmiany wartości wskaźnika zespołów artystycznych na 10 tys.
mieszkańców, choć przez cały okres gmina wyróżniała się pozytywnie na tle innych jednostek.
W 2014 roku wskaźnik dla gminy wynosił 6,5, znacznie przewyższając średnią powiatową (4 zespoły),
wojewódzką (3,2 zespoły) i krajową (4,1 zespoły). Znaczna była również dysproporcja w samej
gminie: w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców miasta przypadało 17,1 zespołów artystycznych,
podczas gdy w na 10 tys. mieszkańców obszarów wiejskich – jedynie 1,8 (była to wartość najniższa
wśród wszystkich jednostek).
99
Tabela 56. Zespoły artystyczne na 10 tys. mieszkańców w latach 2011-2014
zespoły artystyczne na 10 tys. mieszkańców
2011
2012
2013
2014
szt.
szt.
szt.
szt.
POLSKA
3,7
4,0
4,0
4,1
POLSKA - MIASTO
3,8
4,1
4,1
4,1
POLSKA - WIEŚ
3,4
3,8
3,9
4,0
DOLNOŚLĄSKIE
3,2
3,5
3,3
3,2
3,3
3,6
3,2
3,0
2,8
3,3
3,6
3,7
Powiat złotoryjski
2,4
2,9
4,4
4,0
3,5
4,0
3,1
2,2
4,9
4,9
5,1
7,7
9,0
6,5
12,4
20,8
25,3
17,1
1,8
1,8
1,9
1,8
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
Liczba imprez artystycznych odbywających się na terenie gminy w latach 2011-2014 wykazywała się
zmiennością, choć od 2012 roku obserwowana była tendencja malejąca. Najwięcej imprez odbyło się
w 2012 roku (73), w latach kolejnych ich liczba zmniejszała się stopniowo, do 41 w 2014 roku, w tym
26 w mieście i 15 na obszarach wiejskich. Oznacza to, że wskaźnik imprez artystycznych na 10 tys.
mieszkańców zmniejszył się w gminie z 93,3 w 2012 roku do 52,9 w 2014 roku, przy czym w mieście
wynosił 111,2, a na obszarze wiejskim – jedynie 27,7. Należy zauważyć również, że o ile w latach
2011-2013 wskaźniki imprez artystycznych na 10 tys. mieszkańców dla gminy Świerzawa pozostawały
na poziomie znacznie wyższym niż w kraju i województwie, w 2014 roku spadły do wartości poniżej
średniej krajowej i wojewódzkiej.
Tabela 57. Imprezy artystyczne na 10 tys. mieszkańców w latach 2011-2014
imprezy artystyczne na 10 tys. mieszkańców
2011
2012
2013
2014
szt.
szt.
szt.
szt.
POLSKA
48,2
50,6
53,5
57,5
POLSKA - MIASTO
53,4
55,9
57,6
62,3
POLSKA - WIEŚ
40,2
42,5
47,4
50,2
DOLNOŚLĄSKIE
49,9
49,6
53,0
54,7
51,7
51,5
51,5
54,2
45,7
45,2
56,4
55,8
Powiat złotoryjski
24,1
26,4
25,7
22,3
39,2
35,3
27,0
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
100
13,6
16,3
17,7
90,8
93,3
87,6
52,9
228,1
240,8
227,3
111,2
29,6
27,7
26,0
27,7
Nad rozwojem czytelnictwa na terenie gminy czuwa Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy
w Świerzawie oraz jej 3 filie na obszarze wiejskim:

Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Świerzawa, ul. Jeleniogórska 58, Świerzawa (z dwoma
pomieszczeniami: wypożyczalnia i czytelnia z zapleczem multimedialnym),



Filia Biblioteczna w Lubiechowej, ul. Długa 31, Lubiechowa
Filia Biblioteczna w Nowym Kościele, ul. Jeleniogórska 4, Nowy Kościół
Filia Biblioteczna w Rząśniku, Rząśnik 21
Głównym zadaniem Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Świerzawa jest gromadzenie, opracowanie,
ochrona i udostępnianie księgozbioru, ale biblioteka prowadzi również działalność kulturalnooświatową, współpracując z placówkami edukacyjnymi, innymi instytucjami kultury w gminie czy
Warsztatami Terapii Zajęciowej. W bibliotece (również w filiach) znajdują się stanowiska
komputerowe z dostępem do Internetu, dodatkowo prowadzona jest obsługa czytelników starszych,
chorych
i niepełnosprawnych, którym, po uprzednim zamówieniu telefonicznym, książki są dostarczane
bezpośrednio do domu („Książka na telefon”). Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Świerzawie
bierze udział w programie Fundacji Orange Akademia Orange dla bibliotek, w ramach którego
Biblioteka otrzymuje wsparcie finansowe w celu edukacji oraz popularyzacji i zwiększenia
wykorzystania Internetu poprzez pracowników i użytkowników Bibliotek32.
Na 1 placówkę biblioteczną w gminie Świerzawa w 2014 roku przypadało 1 106 mieszkańców.
Różnica między miastem a obszarem wiejskim nie jest znaczna: w mieście Świerzawa wskaźnik
wynosił 1 170, zaś na obszarze wiejskim – 1 081. Na tle innych jednostek administracyjnych
mieszkańcy gminy Świerzawa posiadali znacznie łatwiejszy dostęp do placówek bibliotecznych.
W skali kraju i województwa dolnośląskiego na 1 placówkę biblioteczną przypadało bowiem ponad 4
tys. osób, w tym ponad 6,7 tys. w miastach kraju i ponad 8,3 tys. w miastach Dolnego Śląska. Również
na obszarach wiejskich tych jednostek wskaźniki przyjmowały wartości znacznie wyższe niż na
obszarach wiejskich gminy Świerzawa: 2,5 tys. osób na 1 placówkę biblioteczną na wsiach w Polsce i 2
tys. osób na 1 placówkę biblioteczną na wsiach dolnośląskich. Przewaga gminy nad krajem
i województwem utrzymywała się przez cały analizowany okres, wskaźniki wyższe niż w gminie
odnotowane były również w powiecie złotoryjskim, jednak w tym przypadku różnica nie była tak
znaczna.
32
Za: http://www.swierzawa.naszabiblioteka.com/ (28.04.2016)
101
Tabela 58. Ludność na 1 placówkę biblioteczną w latach 2010-2014
ludność na 1 placówkę biblioteczną (łącznie z punktami
bibliotecznymi ujętymi zgodnie z siedzibą jednostki
macierzystej)
2010
2011
2012
2013
2014
Osoba
osoba
osoba
osoba
osoba
POLSKA
3 940
3 990
4 072
4 103
4 100
POLSKA - MIASTO
7 000
7 061
7 139
6 801
6 733
POLSKA - WIEŚ
2 349
2 387
2 454
2 555
2 571
DOLNOŚLĄSKIE
3 926
3 968
4 157
4 169
4 234
8 162
8 271
8 522
8 178
8 360
1 779
1 804
1 914
1 973
2 004
Powiat złotoryjski
1 987
2 073
2 272
1 959
1 951
7 570
5 602
5 560
1 337
1 192
1 191
Świerzawa
1 118
1 304
1 956
1 109
1 106
Świerzawa - miasto
1 216
2 411
2 409
1 188
1 170
Źródło: GUS/BDL
1 080
1 082
1 805
1 078
1 081
Gminna biblioteka dysponuje znacznie większym księgozbiorem w przeliczeniu na 1000 mieszkańców
niż ma to miejsce w skali powiatu, województwa i kraju. W 2014 roku na 1000 mieszkańców gminy
Świerzawa przypadało ponad 6,9 tys. woluminów. Tymczasem księgozbiór bibliotek na 1000
mieszkańców Polski i Dolnego Śląska był ponad dwukrotnie niższy i liczył odpowiednio 3 398 i 3 171
woluminów. Sytuacja w powiecie złotoryjskim okazała się bardziej zbliżona do gminnej, gdyż na 1000
ludności powiatu przypadało ponad 5,8 tys. woluminów. Nadal była to jednak wartość o ponad 1 tys.
niższa niż w gminie Świerzawa.
Tabela 59. Księgozbiór bibliotek na 1000 ludności w latach 2010-2014
księgozbiór bibliotek na 1000 ludności
2010
2011
2012
2013
2014
wol.
wol.
wol.
wol.
wol.
POLSKA
3 458
3 439
3 416
3 402
3 398
POLSKA - MIASTO
3 385
3 379
3 378
3 378
3 396
POLSKA - WIEŚ
3 573
3 531
3 473
3 440
3 399
DOLNOŚLĄSKIE
3 411
3 351
3 270
3 215
3 171
2 885
2 853
2 828
2 786
2 758
4 637
4 497
4 282
4 189
4 103
Powiat złotoryjski
5 919
5 918
5 976
5 999
5 873
5 313
5 395
5 532
6 639
6 596
6 208
Świerzawa
7 077
6 923
6 907
6 948
6 923
Świerzawa - miasto
8 019,3
7 680,2
7 672,1
7 792,9
7 847,4
Źródło: GUS/BDL
6 653,0
6 585,8
6 566,0
6 575,0
6 522,9
102
O rozwoju czytelnictwa w gminie Świerzawa świadczy rosnący wskaźnik czytelników bibliotek
publicznych na 1000 ludności. Gmina jest jedyną z analizowanych jednostek terytorialnych, w której
w 2014 roku wskaźnik przyjął wartość wyższą niż w 2010 roku. W 2010 roku na 1000 mieszkańców
gminy przypadało 139 czytelników bibliotek publicznych (tj. znacznie mniej niż w innych
jednostkach), zaś w 2014 roku – już 162 czytelników, dzięki czemu w gminie osiągnięto średnią
zbliżoną do krajowej (164 czytelników), wojewódzkiej (164 czytelników) i powiatowej (163
czytelników).
W samej gminie Świerzawa obserwowana jest znaczna różnica między miastem a obszarem wiejskim
odnośnie rozpowszechnienia czytelnictwa. W mieście wskaźnik czytelników bibliotek publicznych na
1000 mieszkańców wzrósł z 253 w 2010 roku do 324 w 2014 roku, osiągając wartość znacznie wyższą
niż w miastach kraju (202 czytelników), Dolnego Śląska (188 czytelników) i powiatu (175 czytelników).
Natomiast na 1000 mieszkańców obszaru wiejskiego gminy w 2014 roku przypadało jedynie 91
czytelników bibliotek publicznych, o 3 mniej niż w 2010 roku i jednocześnie mniej niż na terenach
wiejskich kraju (105 czytelników), województwa (111 czytelników) i powiatu (150 czytelników).
Tabela 60. Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności w latach 2010-2014
czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności
2010
2011
2012
2013
2014
Osoba
osoba
osoba
osoba
osoba
POLSKA
169
168
168
167
164
POLSKA - MIASTO
207
206
207
207
202
POLSKA - WIEŚ
110
109
108
106
105
DOLNOŚLĄSKIE
172
173
173
169
164
195
197
199
194
188
120
118
115
112
111
Powiat złotoryjski
172
166
169
162
163
181
175
175
156
150
150
Świerzawa
139
140
149
171
162
Świerzawa - miasto
253
254
266
346
324
88
89
97
93
91
Źródło: GUS/BDL
Czytelnicy biblioteki publicznej w Świerzawie wypożyczają relatywnie najmniej książek. W 2014 roku
przeciętny czytelnik wypożyczył w bibliotece 17,1 woluminów, tj. nieznacznie mniej niż przeciętny
czytelnik w kraju (18,3), województwie (18,6) czy powiecie (19,3). Negatywnym zjawiskiem jest
również spadek liczby wypożyczeń księgozbioru na 1 czytelnika – w 2010 roku czytelnik biblioteki
w gminie wypożyczał średnio niemal 22 pozycje, tj. o 5 więcej niż w 2014 roku. Tendencja spadkowa
w zakresie liczby dokonywanych wypożyczeń bibliotecznych w latach 2010-2014 obserwowana była
również w kraju, województwie i powiecie, jednak w tych jednostkach proces był wolniejszy niż
w gminie. Warto zwrócić jeszcze uwagę na fakt, że więcej książek w gminie wypożyczają czytelnicy
z obszarów wiejskich – w 2014 roku na 1 osobę przypadało średnio 20 woluminów, podczas gdy na
1 czytelnika w mieście Świerzawa – jedynie ok. 15 woluminów. Również w mieście obserwowany był
najwyższy spadek wartości wskaźnika wypożyczeń księgozbioru na 1 czytelnika w latach 2010-2014:
z 22,4 do 15,3 woluminów.
103
Tabela 61. Wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach w latach 2010-2014
wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach
2010
2011
2012
2013
2014
wol.
wol.
wol.
wol.
wol.
POLSKA
18,4
18,6
18,9
18,5
18,3
POLSKA - MIASTO
18,0
18,2
18,6
18,2
18,0
POLSKA - WIEŚ
19,8
19,7
19,7
19,4
19,1
DOLNOŚLĄSKIE
19,7
20,0
19,5
19,1
18,6
19,6
20,1
19,5
19,2
18,6
20,0
19,7
19,4
18,9
18,7
Powiat złotoryjski
20,8
20,6
20,7
18,5
19,3
21,9
19,8
20,4
19,3
17,1
18,1
Świerzawa
21,8
19,9
19,3
15,5
17,1
Świerzawa - miasto
22,4
19,3
20,1
15,0
15,3
Źródło: GUS/BDL
20,9
20,7
18,4
16,3
20,0
Istniejąca baza infrastruktury sportowej oraz oferta stowarzyszeń i klubów prowadzących działalność
sportową i rekreacyjną na terenie gminy Świerzawa umożliwia uprawianie różnych dyscyplin sportu
i aktywne spędzanie wolnego czasu. W Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Świerzawie
prowadzona jest sekcja sportowa, a w niej zajęcia z tenisa stołowego, siatkówki oraz zajęcia na
boiskach Orlika. Organizowane są również zajęcia fitness i zumby.
Infrastrukturę sportowo-rekreacyjną na terenie gminy Świerzawa tworzą obiekty gminne oraz
obiekty należące do placówek edukacyjnych. Są to m.in.:

















Stadion sportowy w Świerzawie (z nowoczesnym budynkiem, szatniami i siłownią)
Boisko w Dobkowie
Boisko w Lubiechowej
Boisko w Nowym Kościele
Boisko w Podgórkach
Boisko w Rząśniku
Boisko w Rzeszówku
Boisko w Sędziszowej
Boisko w Sokołowcu
Boisko w Starej Kraśnicy
Kompleks boisk sportowych Orlik 2012 w Starej Kraśnicy
Basen miejski w Świerzawie (Stara Kraśnica)
Siłownia parkowa w Starej Kraśnicy
Hala sportowa i boisko szkolne przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Świerzawie
Boisko sportowe i sala gimnastyczna przy Szkole Podstawowej w Nowym Kościele
Boiska szkolne przy Szkole Podstawowej w Sokołowcu
Boisko szkolne przy Gimnazjum w Świerzawie
104
Zarówno gmina, jak i jednostki oświatowe oraz CKSiT są organizatorami imprez sportowych o zasięgu
lokalnym, regionalnym i krajowym. Wśród imprez zaplanowanych na 2016 rok można wymienić:
Ogólnopolski Bieg „Polska Biega”, XXX Bieg Świerzawy, Turniej Samorządowy „Sprawne Sokoły” i Bieg
po Sokoła w Sokołowcu, VIII Dolnośląska Spartakiada Abstynentów, XIX Bieg Abstynentów i Ich
Rodzin im. Janusza Tworkowskiego, Ogólnopolski Wyścig Kolarski o Puchar Burmistrza MiG
Świerzawa (kryterium uliczne) czy turnieje sportowe: siatkarskie (III Wiosenny Turniej Piłki Siatkowej
o Puchar prezesa UKS „Orzeł”, Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Prezesa UKS „Orzeł”), tenisa
stołowego (Mikołajkowy turniej tenisa stołowego) oraz piłki nożnej (Turniej Piłki Halowej, Turniej Piłki
Nożnej
o Puchar Prezesa UKS „Orzeł”, Otwarty Turniej Piłki Nożnej, VII Ogólnopolski Turniej Orlika o puchar
Premiera).
Wśród organizacji sportowych prowadzących działalność na terenie gminy można wymienić:












Klub Sportowy „Pogoń” w Świerzawie
Ludowy Zespół Sportowy „Sokół” w Sokołowcu
Ludowy Zespół Sportowy w Nowym Kościele
Sport Motor Klub „Krzeniów” w Nowym Kościele
Klub Sportowy Tatra Krzeniów
Świerzawski Klub Siatkarski
Świerzawski Klub Tenisa Stołowego w Świerzawie
Świerzawskie Stowarzyszenie Lekkoatletyczne
Uczniowski Klub Sportowy „Olimp” Świerzawa
Uczniowski Klub Sportowy „Orzeł” w Świerzawie
Uczniowski Klub Sportowy „Sokół” w Sokołowcu
Fundacja PiłkaCV
W 2014 roku na terenie gminy Świerzawa działalność prowadziło 8 klubów sportowych, liczących
259 członków i 473 osoby ćwiczące. W porównaniu do 2010 roku liczba klubów zwiększyła się o 1
podmiot, zaś w porównaniu do 2012 roku – zmniejszyła również o 1 podmiot. Maksymalną liczbę
członków klubów sportowych odnotowano w 2012 roku (363 osoby), ogółem jednak w 2014 roku
było ich o 25% więcej niż w 2010 roku. Natomiast liczba osób ćwiczących w klubach sportowych
podlegała stałemu trendowi rosnącemu – w latach 2010-2014 nastąpił ponad dwukrotny wzrost
liczby ćwiczących, z 234 do 473 osób. Większość klubów sportowych prowadzi swoją działalność
w mieście Świerzawa (6 klubów, 75%), co przekłada się również na większą liczbę członków
i ćwiczących właśnie na tym obszarze. W 2014 roku kluby sportowe w mieście liczyły 192 członków
i 416 ćwiczących, co było wartościami dwu- i trzykrotnie wyższymi niż w 2010 roku. Tym samym
liczba członków klubów sportowych w mieście Świerzawa w latach 2010-2014 wzrosła o 137%,
a liczba ćwiczących o 197%. Odwrotny kierunek zmian obserwowany był na obszarze wiejskim gminy
– stopniowo zmniejszała się zarówno liczba klubów sportowych (z 4 do 2), jak i członków (spadek
o 47%) oraz ćwiczących (spadek o 39%) w wiejskich klubach sportowych.
105
Tabela 62. Kluby sportowe, członkowie oraz ćwiczący w latach 2010-2014
2010
2012
2014
kluby sportowe
Świerzawa
7
9
8
Świerzawa - miasto
3
5
6
4
4
członkowie klubów sportowych
Świerzawa
Świerzawa - miasto
2
208
363
259
81
256
192
127
107
ćwiczący w klubach sportowych
67
Świerzawa
234
351
473
Świerzawa - miasto
140
273
416
94
78
57
Źródło: GUS/BDL
Przedstawiony powyżej wzrost liczby klubów sportowych w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
spowodował umocnienie dobrej sytuacji w gminie na tle innych jednostek administracyjnych. Od
początku analizowanego okresu gmina wyróżnia się bowiem wysokimi wartościami wskaźnika klubów
sportowych na 10 tys. mieszkańców. W 2014 roku wynosił on dla Świerzawy 10,3, podczas gdy
średnia krajowa kształtowała się na poziomie 3,6 klubów sportowych, wojewódzka – 4,3 klubów
sportowych, a powiatowa – 8,2 klubów sportowych na 10 tys. mieszkańców. Bardzo korzystnie
przedstawiała się sytuacja miasta Świerzawa na tle miast innych jednostek terytorialnych: wskaźnik
dla miasta wynosił 25,7 klubów sportowych na 10 tys. mieszkańców, natomiast w miastach kraju
kształtował się na poziomie 3,3 klubów, w miastach Dolnego Śląska – 3,5 klubów, a w miastach
powiatu – 8,5 klubów. W przypadku obszarów wiejskich gminy Świerzawa osiągnięto najniższą
wartość wśród analizowanych jednostek: na 10 tys. mieszkańców przypadało 3,7 klubów sportowych,
podczas gdy na obszarach wiejskich kraju było to 4,1 klubów, na obszarach wiejskich województwa –
6 klubów, a na obszarach wiejskich powiatu – 8 klubów.
Tabela 63. Kluby sportowe na 10 tys. mieszkańców w latach 2010-2014
kluby sportowe na 10 tys. mieszkańców
2010
2012
szt.
POLSKA
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
szt.
3,4
3,1
4,0
3,4
2,9
4,4
6,8
8,9
12,3
7,4
106
2014
szt.
3,7
3,3
4,3
4,1
3,4
5,9
9,2
8,4
10,1
11,5
20,8
7,4
3,6
3,3
4,1
4,3
3,5
6,0
8,2
8,5
8,0
10,3
25,7
3,7
Podobna sytuacja dotyczyła wskaźnika członków klubów sportowych na 10 tys. mieszkańców – gmina
Świerzawa wyróżniała się pozytywnie na tle innych jednostek administracyjnych. W 2014 roku na 10
tys. mieszkańców przypadało 334 członków klubów sportowych, więcej niż wynosiła średnia dla
powiatu złotoryjskiego (329 członków), województwa dolnośląskiego (260 członków) oraz całego
kraju (245 członków). Ponownie utrzymywała się znaczna dysproporcja między miastem a obszarem
wiejskim gminy Świerzawa. W 2014 roku na 10 tys. mieszkańców miasta przypadało 821 członków
klubów sportowych (o 488 więcej niż w 2010 roku), podczas gdy na obszarach wiejskich wskaźnik
przyjął wartość 124 (o 111 mniej niż w 2010 roku). Choć różnica między miastem a obszarem
wiejskim występowała w każdej jednostce, nigdzie nie była ona tak znaczna jak w przypadku gminy
Świerzawa.
Tabela 64. Członkowie klubów sportowych na 10 tys. mieszkańców w latach 2010-2014
członkowie klubów sportowych na 10 tys.
mieszkańców
2010
2012
2014
osoba
osoba
osoba
POLSKA
232
239
245
POLSKA - MIASTO
251
262
273
POLSKA - WIEŚ
203
205
202
DOLNOŚLĄSKIE
201
241
260
210
242
262
179
240
255
Powiat złotoryjski
328
397
329
435
336
359
322
Świerzawa
266
464
334
Świerzawa - miasto
333
1063
821
Źródło: GUS/BDL
235
198
124
Przewaga gminy Świerzawa nad powiatem, województwem i całym krajem oraz dysproporcje
wewnątrzgminne potwierdza również następny wskaźnik: ćwiczących w klubach sportowych na 10
tys. mieszkańców. W przypadku gminy nastąpił wzrost wartości wskaźnika z 299 w 2010 roku do 611
w 2014 roku. Mniej osób ćwiczących w klubach sportowych przypadało na 10 tys. mieszkańców
powiatu (360), województwa (259) i kraju (239). Ponownie najwyższą wartość wskaźnika
odnotowano w mieście Świerzawa (aż 1 779 ćwiczących w klubach sportowych na 10 tys.
mieszkańców), zaś najniższą na obszarach wiejskich gminy, gdzie na 10 tys. mieszkańców przypadało
105 osób ćwiczących w klubach sportowych.
107
Tabela 65. Ćwiczący w klubach sportowych na 10 tys. mieszkańców w latach 2010-2014
ćwiczący w klubach sportowych na 10 tys.
mieszkańców
2010
2012
2014
osoba
osoba
osoba
POLSKA
223
235
239
POLSKA - MIASTO
244
259
269
POLSKA - WIEŚ
192
199
194
DOLNOŚLĄSKIE
212
242
259
225
248
267
182
229
242
Powiat złotoryjski
329
386
360
422
419
350
303
Świerzawa
299
449
611
Świerzawa - miasto
576
1 133
1 779
Źródło: GUS/BDL
174
144
105
INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA
Położenie geograficzne gmina Świerzawa predestynuje ten teren do rozwoju turystyki. Sprzyjają mu
doskonałe warunki naturalne, w tym zachowane relikty wulkanizmu (Góry i Pogórze Kaczawskie są
nazywane Krainą Wygasłych Wulkanów) oraz uwarunkowania geologiczne.
Region Gór i Pogórza Kaczawskiego jest opleciony siecią szlaków turystycznych, prezentujących
najciekawsze walory przyrodnicze i kulturowe tego obszaru. Istnieją zarówno starsze szlaki, jak i
nowo powstające ścieżki edukacyjne oraz trasy turystyczne, fragmenty szlaków o charakterze
europejskim czy lokalne. Wśród dostępnych szlaków turystycznych w gminie wymienić można33:
33

Europejski Szlak Dalekobieżny E-3 – oznakowany kolorem niebieskim, łączący pięć krajów:
Niemcy, Polskę Czechy, Słowację i Węgry. Całkowita długość szlaku wynosi 350 km.
Wcześniej szlak funkcjonował pod nazwą Międzynarodowy Górski Szlak Przyjaźni. Szlak
prowadzi przez najwyższe partie Gór Kaczawskich. Przebieg szlaku: Eisenach - … - Pilchowice
–Strzyżowiec – Góra Wapienna – Płoszczyna – Przełęcz Chrośnicka – Chrośnica – Okole –
Chrośnickie Rozdroże – Przełęcz Widok – Komarno – Baraniec – Dudziarz – Radomierz - … Budapeszt.

Szlak Wygasłych Wulkanów – oznakowany kolorem żółtym. Całkowita długość szlaku wynosi
85 km i prowadzi przez większość wzgórz wulkanicznych i ryolitową Wielisławkę. Przebieg:
Legnickie Pole – Mikołajowice – Pawłowice – Snowidza – Jawor – Rataj (350m n.p.m.)
– Myślibórz – rezerwat Wąwóz Myśliborski – Myślinów – Czartowska Skała (468m n.p.m.)
– Pomocne – Kondratów – Międzydroże (463m n.p.m.) – Gozdno – Wielisławka (369m
n.p.m.) – Sędziszowa – Sokołowiec – Proboszczów – rez. Ostrzyca Proboszczowicka (501m
Za: http://www.gorykaczawskie.pl/pl/turystyka-piesza (02.05.2016)
108
n.p.m.) – Zielonki – Twardocice – Czaple – Nowa Wieś Grodzka – Grodziec (389m n.p.m.) –
Uniejowice – Wojcieszyn – Złotoryja.

Agatowy Szlak Rowerowy – oznakowany kolorem czerwonym. Przebieg pętli agatowej jest
następujący: Świerzawa – Gozdno – Biegoszów – Nowy Kościół – Sokołowiec – Rząśnik
– Orzechowice – Lubiechowa – Świerzawa. Uzupełnieniem trasy jest: niebiesko oznakowany
odcinek wiodący od Świerzawy pod Wielisławke (3,3 km), zielono oznakowany łącznik
Lubiechowa – Sokołowiec (5,6 km) oraz czarno oznakowany łącznik Świerzawa – Sędziszów,
biegnący do szlaku zielonego w okolice Sokołowca (2,2 km).

Waloński Szlak Rowerowy (pętla południowo-wschodnia) – oznakowany kolorem niebieskim.
Przebieg trasy jest następujący: Świerzawa – Rzeszówek – Machowski Las – Muchów –
Jurczyce – Stara Kraśnica – Dobków – Przełom Kaczawy – Wojcieszów Dolny – Podgórki –
Widok – Przełęcz Chrośnicka – Okole – Lubiechowa – Świerzawa. Uzupełnieniem trasy jest
czarno oznakowany odcinek z Jurczyc przez przysiółek Mochów do dalszej części Dobkowa.

Żółty szlak pieszy: Świerzawa – Lubiechowa – Okole (714m n.p.m.) – Orzechowice – Tarczyn
– Wleń – rezerwat Góra Zamkowa – Łupki - Marczów – Dębowy Gaj – Lwówek Śląski.

Niebieski szlak pieszy: Nowy Kościół – Dłużyca – Wielisławka.

Szlak kapliczek w Dobkowie (szlak pieszy i rowerowy) – Dobków jest miejscem z wyjątkowo
dużą liczbą kapliczek i krzyży przydrożnych, pochodzących głównie z XIX w. Na szlaku można
podziwiać: kapliczkę przy dolnym przystanku, krzyż przydrożny przy dolnym przystanku
(odrestaurowany w 2010 roku, z blaszanym zarysem Jezusa przy posesji nr 5), kapliczka
domowa koło przepompowni wody, krzyż przydrożny na posesji nr 28, kapliczka wnękowa
i krzyż przydrożny w Villi Greta, figura św. Antoniego nad wejściem głównym do dawnego
domu sióstr Marianek z Góry Karmel (Dobków nr 51), kapliczka na Górze Kaplicznej, kapliczka
– Grota Skalna przy Szkolnym Schronisku Młodzieżowym, kapliczka na posesji nr 87, kapliczka
wnękowa w budynku gospodarskim (koło gniazda bociana) – nr 93, przydrożna kapliczka
cokołowa z wnęką na posesji nr 99, kapliczka cokołowa za posesją nr 108, krzyż z Jezusem
i kapliczka wnękowa na posesji nr 84, krzyż na posesji nr 74, cokół z Maryją (pomnik żołnierzy
poległych w I wojnie światowej), kaplica cmentarna przy kościele, żelazny krzyż na cokole
przy posesji nr 77, krzyż na gospodarczym budynku przy domu nr 53, figura Matki Boskiej
przy posesji nr 56, żelazny krzyż na piaskowcowym cokole przy działce Zorzy Porannej, krzyż
drewniany na posesji nr 34, stalowy krzyż na posesji nr 29, kapliczka cokołowa z wnęką po
drugiej stronie rzeki (Dobków nr 16), kapliczka cokołowa z wnęką przy posesji nr 12 oraz krzyż
żelazny na cokole koło posesji nr 13. Na początku i na końcu szlaku znajdują się duże tablice
informacyjne z mapą, na której umieszczono wszystkie obiekty objęte szlakiem oraz atrakcje
turystyczne okolic34.
Rozwojowi turystyki na gminy Świerzawa sprzyja położenie u stóp Gór Kaczawskich. Do licznych
atrakcji przyrodniczych w gminie należą m.in.:

Wielisławka w Sędziszowej – dwuwierzchołkowe wzgórze malowniczo położone nad prawym
brzegiem Kaczawy, z wyrobiskiem dawnego kamieniołomu porfirów zwanym „Organami
Wielisławskimi” oraz jaskinią tzw. Jaskinią Wielisławską. Na szczycie znajdują się ślady
34
Za:
http://www.swierzawa.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=165&menu_id=16&menu_art_i
d=165&page=13 (03.05.2016)
109
średniowiecznego grodziska i zamku rycerskiego, a u stóp wzgórza usytuowano miejsce
rekreacyjne z wiatą i kamiennym grillem.

Okole w Lubiechowej – najwyższy szczyt Grzbietu Północnego Gór Kaczawskich (714 m),
stanowiący słabo zaznaczoną kulminację w wyrównanym kilkuwierzchołkowym grzbiecie,
w części grzbietowej zbudowane ze staropaleozoicznych łupków zieleńcowych. Okole jest
jednym z najpiękniejszych miejsc widokowych regionu, z którego można podziwiać zarówno
Góry i Pogórze Kaczawskie, jak i Karkonosze i Rudawy Janowickie.

Łomy – odosobnione wzniesienie o wysokości 424 m w Rowie Świerzawy, z nieczynnym
wyrobiskiem kamieniołomu melafirów. Jest to miejsce popularne wśród zbieraczy
minerałów, ponieważ znaleźć tu można agaty, kryształy górskie, kwarc dymny i mleczny oraz
ametysty. Miejsce organizacji plenerowej imprezy „Czary-Mary, Nie do Wiary!”.

Sokołowskie Wzgórza – grupa wzniesień (Bucze Wielkie, Bucze Małe, Barania Czuba,
Sokołowa Góra, Skąpa) porośniętych dąbrowami, buczynami i lasami świerkowymi. Licznie
występują tu rośliny chronione. Jest to obszar planowany do objęcia ochroną jako rezerwat
przyrody.

Piaskowa Góra – wzgórze o wysokości 320 m znajdujące się w zachodniej części Rowu
Świerzawy. Wznosi się na północ od dolnej części Lubiechowej, a przez szczyt prowadzi
lokalna droga łącząca Lubiechową ze Świerzawą. Odsłonięty wierzchołek stanowi dobry
punkt widokowy na Góry Kaczawskie.

Kraśnickie Wzgórze – rozległe odsłonięte wzniesienie o wysokości 343 m na zachodnim skraju
Rowu Świerzawy. Wzgórze wyrasta na prawym brzegu Kaczawy, jego zboczem biegnie trasa
łącząca Jawor ze Świerzawą, a u podnóża znajdują się zabudowanie Starej Kraśnicy.
Wierzchołek wzgórza i szosa są wspaniałymi punktami widokowymi na prawie całe Góry
Kaczawskie i spory fragment zachodniej części Pogórza Kaczawskiego.

Czerwony Kamień – wzgórze o wysokości 323 m ze starym kamieniołomem czerwonawych
piaskowców. Prawdopodobnie pierwotnie na wzgórzu znajdowała się obronna osada kultury
łużyckiej, później zamek. W przeszłości cel licznych wycieczek ze względu na wspaniałe
walory widokowe.

Murawy w Nowym Kościele – wzniesienie wapienne z kilkoma nieczynnymi kamieniołomami.
Znajdują się tam liczne gatunki roślin chronionych.

Krater Wulkaniczny Jeziorna – unikatowy obiekt geologiczno–krajobrazowy w postaci krateru
wypełnionego wodą. Nad poziomem wody wznoszą się koliście pionowymi ścianami słupy
bazaltowe o rozmaitych kształtach. Na słupach występują liczne skupiska roślinności
naskalnej, m.in. zbiorowisko paprotki zwyczajnej.

Przełom Kaczawy – przełom rzeki Kaczawy w okolicach Sędziszowej i Dynowic. Miejsce
szczególnie interesujące dla zbieraczy minerałów. W całej Polsce znane jako zagłębie
agatowe z występującymi tu tzw. bułami agatowymi, ale także ametystami i opalami.

Przełęcz nad Kobyłą – przełęcz na wysokości 592 m w Grzbiecie Południowym. Tworzy
wyraźnie wąskie, ale dość płytko wcięte zagłębienie pomiędzy Kobyłą na północnym
wschodzie a Ogierem na zachodzie. Przełęcz pokrywają łąki, z których roztaczają się widoki
na obie strony grzbietu. W najbliższym sąsiedztwie przełęczy jest dużo zawikłanych węzłów
dróg polnych i leśnych prowadzących z jednej strony na drugą i trawersujących zbocza.
110

Przełęcz Widok – bardzo znane miejsce widokowe w Grzbiecie Południowym. Przełęcz Widok
znajduje się na styku staropaleozoicznych łupków zieleńcowych od zachodu oraz ordowickich
łupków albitowo-sercytowych z grafitem. Przez przełęcz, na wysokości ok. 650 m, przechodzi
szosa z Jeleniej Góry do Świerzawy. Na przełęczy Widok występują murawy ze stanowiskami
storczyków, m.in. jedynym w Sudetach stanowiskiem storczyka drobnokwiatowego (Orchis
ustulata).

Jaskinia Walońska w Podgórkach – znana od XVII w. niewielka jaskinia na północnym zboczu
Maślaka. Jaskinia ma 15 m długości, 5 m głębokości i ubogą szatę naciekową, a jej otwór
znajduje się na wysokości 530 m na bardzo stromym, miejscami skalistym zboczu. W okolicy
widoczne są ślady eksploatacji kamienia oraz zjawiska krasowe, nieco wyżej wyrastają Białe
Skały.

Jaskinia Wielisławska – największa jaskinia na Pogórzu Kaczawskim, znajdująca się u podnóża
Wielisławki. Jaskinia ma ok. 100 m długości, tworzy ją wąski korytarz o szerokości do 3 m.
Wylot jaskini jest położony na wysokości ok. 260 m. W pobliżu jaskini poprowadzony jest
Żółty Szlak Wygasłych Wulkanów.

Buczyna Storczykowa na Białych Skałach w Podgórkach – jedyny istniejący rezerwat przyrody
na terenie gminy, chroniący 19 gatunków roślin z najrzadszą – buczyną storczykową (Carici
Fagetum).

Miejska Ścieżka – polna droga w Rowie Świerzawy, o długości ok. 1,9 km. Obecnie łączy
drogę ze Świerzawy do Lubiechowej z drogą do Jeleniej Góry przez Przełęcz Widok.
Roztaczają się z niej widoki na Grzbiet Zachodni Gór Kaczawskich i Pogórze Złotoryjskie35.
Niewątpliwą atrakcją turystyczną gminy Świerzawa jest Ekomuzeum Rzemiosła w Dobkowie, czyli
muzeum bez murów, eksponatów i sztywnych godzin otwarcia, tworzone przez rozproszone
w terenie obiekty. Oferta Ekomuzeum obejmuje:

Warsztaty ceramiczne – w Dobkowie znajdują się 3 pracownie i galerie ceramiczne (Galeria
Elżbiety Telatyńskiej: Art-El, Galeria Bogusławy Rudnickiej: Galeria Pod Aniołem, Galeria
Agnieszki „Rudej” Gil: Magic Art Galery). Pracownie są otwarte w godzinach obecności
ceramików, zaś warsztaty odbywają się po uprzednim umówieniu.

Pokaz wybuchu wulkanu – zajęcia obejmują opowieści o wulkanizmie oraz demonstrację na
makiecie pokazu wybuchu wulkanu z towarzyszącymi mu zjawiskami (ogień, dym, bomby
wulkaniczne, lawa).

Warsztaty geologiczne – dotyczące występowania przede wszystkim agatów (ale także
ametystów) w Krainie Wygasłych Wulkanów.

Pasieka „Na Malinowym Wzgórzu” – oferta edukacyjna pasieki skierowana jest głównie do
grup zorganizowanych, jednak możliwe są także indywidualne rozmowy z pszczelarzem.
W pasiece można nabyć miody i inne produkty wytwarzane przez pszczoły, świece woskowe,
sok malinowy wytłaczany na zimno, konfitury malinowe, maliny w zalewie.

Warsztaty bibułkarskie – warsztaty robienia kwiatów z bibuły są traktowane jako sposób
odstresowania, a jednocześnie dobra zabawa zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.
35
Za: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2025 oraz
http://www.centrumswierzawa.pl/przyroda (02.05.2016)
111

Przejażdżka bryczką, a zimą kulig za parą koni – bryczka/sanie mogą pomieścić 5 osób
dorosłych lub 6 dzieci.

Restauracja, kawiarnia Villa Greta – kawiarnia, restauracja z krótką kartą. Menu stanowią
głównie dania kuchni polskiej i sezonowej, ale restauracja serwuje również posiłki
wegetariańskie i wegańskie.

Noclegi: agroturystyka, pensjonat Villa Greta, pensjonat Zorza Poranna, schronisko
młodzieżowe w Dobkowie36.

Sudecka Zagroda Edukacyjna – nowoczesne, interaktywne centrum edukacji o Ziemi
i regionie, skupione na przekazywaniu wiedzy o wulkanach i georóżnorodności, krajobrazie
kulturowym Sudetów i Dolnego Śląska. W Sudeckiej Zagrodzie Edukacyjnej znajduje się 7
tematycznych sal edukacyjnych (Sala Ziemi, Sala Warsztatowa, Sala Architektury, Czarna
Kuchnia, Sala Wulkanów, Sala Kaczawska, Sala Trzęsienia Ziemi) oraz Sala Konferencyjna.
W poszczególnych salach można zobaczyć ruch kontynentów, poczuć trzęsienie ziemi,
samodzielnie wywołać powódź, przeprowadzić eksperymenty dotyczące minerałów, skał
i gleby, zajrzeć do wnętrza wulkanu, zbudować własną wieś, poznać atrakcje geoturystyczne
Pogórza Kaczawskiego czy uczestniczyć w warsztatach pieczenia chleba. Oferta edukacyjna
Zagrody skierowana jest zarówno dla grup szkolnych, jak i rodzin i osób dorosłych.
Organizowane są również wizyty studyjne w Krainie Wygasłych Wulkanów. Ośrodek
zarządzany jest przez organizację non-profit Stowarzyszenie Kaczawskie37.
Ponadto w Sokołowcu funkcjonuje Muzeum Gór i Pogórza Kaczawskiego. Zostało utworzone przy
agroturystycznym gospodarstwie winiarskim AGAT. W muzeum prezentowana jest bogata kolekcja
skał i minerałów występujących na tym terenie oraz zbiory entomologiczne, a także m.in. dawne
sprzęty gospodarstwa domowego czy pamiątki po byłych mieszkańcach regionu. Poza tym na terenie
gospodarstwa odbywają się pokazy (preparowania skamieniałości, rozpoznawania okazów, cięcia
i szlifowania kamieni czy płukania złota, kamieni szlachetnych i ozdobnych), organizowane są
wycieczki terenowe do miejsc występowania kamieni i minerałów, a także warsztaty i szkolenia
sommelierskie, zwiedzanie winnicy i degustacje win38.
Infrastruktura noclegowa na terenie gminy Świerzawa nie jest rozbudowana. Dane statystyki
publicznej wskazują, że w 2014 roku w gminie funkcjonował 1 obiekt noclegowy z 10 miejscami
noclegowymi, w którym 44 turystom udzielono łącznie 91 noclegów. W przeliczeniu na 1000
mieszkańców gmina dysponowała 0,13 obiektami noclegowymi, co było wartością niższą niż średnia
wojewódzka (0,30) i krajowa (0,18), ale jednocześnie nieznacznie wyższą niż w powiecie złotoryjskim
(0,11).
36
Za: http://ekomuzeum.info/oferta-ekomuzeum/ (02.05.2016)
Za: http://sudeckazagroda.pl/ (02.05.2016)
38
Za: http://agroturystyka-agat.pl/ (02.05.2016)
37
112
Wykres 13.Obiekty noclegowe na 1000 mieszkańców w 2014 roku
Obiekty noclegowe na 1000 mieszkańców - stan na koniec 2014
Świerzawa - miasto
0,18
0,00
Świerzawa
0,13
0,09
0,13
Powiat złotoryjski
0,11
0,23
0,32
DOLNOŚLĄSKIE
0,30
POLSKA - WIEŚ
0,17
POLSKA - MIASTO
0,18
POLSKA
0,18
0,00
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
Źródło: GUS/BDL
Brak rozbudowanej infrastruktury noclegowej w gminie Świerzawa sprawia, że wyróżnia się ona
negatywnie na tle kraju, województwa i powiatu. Wskaźniki miejsc noclegowych, turystów
i udzielonych noclegów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców przyjmowały w gminie bardzo niskie
wartości, wielokrotnie poniżej średniej krajowej, dolnośląskiej, a także złotoryjskiej.
Wykres 14. Miejsca noclegowe całoroczne na 1000 mieszkańców w 2014 roku
Miejsca noclegowe całoroczne na 1000 mieszkańców - stan na koniec
2014
Świerzawa - miasto
Świerzawa
Powiat złotoryjski
DOLNOŚLĄSKIE
POLSKA - WIEŚ
POLSKA - MIASTO
POLSKA
1,8
0,0
1,3
1,3
8,8
5,0
10,6
23,5
19,5
9,2
14,6
12,4
0,0
5,0
10,0
Źródło: GUS/BDL
113
15,0
20,0
25,0
Wykres 15. Turyści w okresie I-XII na 1000 mieszkańców w 2014 roku
Turyści w okresie I-XII na 1000 mieszkańców
8
Świerzawa - miasto
0
Świerzawa
6
5
609
Powiat złotoryjski
304
364
1 038
DOLNOŚLĄSKIE
831
POLSKA - WIEŚ
367
POLSKA - MIASTO
839
POLSKA
652
0
200
400
600
800
1 000
1 200
Źródło: GUS/BDL
Wykres 16. Udzielone noclegi w okresie I-XIII na 1000 mieszkańców w 2014 roku
Udzielone noclegi w okresie I-XII na 1000 mieszkańców
17
Świerzawa - miasto
0
Świerzawa
12
10
822
Powiat złotoryjski
412
908
2 772
DOLNOŚLĄSKIE
2 200
POLSKA - WIEŚ
1 127
POLSKA - MIASTO
2 127
POLSKA
1 730
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
Źródło: GUS/BDL
Należy dodać, że na terenie gminy Świerzawa dynamicznie rozwija się natomiast agroturystyka,
zapewniając miejsca noclegowe dla turystów. Gospodarstwa agroturystyczne, gościńce i pensjonaty
zlokalizowane są w:

Dobkowie: „Zorza Poranna”, pensjonat „Villa Greta”
114






Lubiechowej: pensjonat „Złota Podkowa”, ranczo „Okole”, agroturystyka „Aronia Park”,
Nowym Kościele: agroturystyka „U Zygmunta”, ośrodek jeździecki „Agrohippika”,
agroturystyka „Oskar”, agroturystyka „Regina”, zajazd „Pod Bocianem”,
Podgórkach: agroturystyka „Agrokapellanka”, Gościniec Kapella, agroturystyka „U Profesora”,
Sędziszowej: agroturystyka „U Groszków”, agroturystyka „Eden”, „Młyn Wielisław”,
agroturystyka „Sadyba-Włohali” Domek Myśliwski,
Sokołowcu: gospodarstwo agroturystyczno-winiarskie „Agat”,
Starej Kraśnicy: agroturystyka Marcin Kikała, Gościniec „Pod Gruszą”.
Miejsca noclegowe dostępne są również w schronisku młodzieżowym w Dobkowie oraz w pokojach
gościnnych w Centrum Kultury.
Na terenie miasta i gminy Świerzawa publicznie dostępne tereny zieleni, służące jako miejsca
wypoczynku i rekreacji mieszkańców, zajmują obszar o powierzchni 112 564 m2. Składają się na nie
tereny zieleni zlokalizowane w sołectwach Biegoszów, Dobków, Gozdno, Nowy Kościół, Podgórki,
Rząśnik, Sokołowiec i Stara Kraśnica, a także tereny przy Placu Wolności i ulicy Reymonta w mieście
Świerzawa. Największy pod względem powierzchni jest teren zieleni w Starej Kraśnicy (39,4 tys. m2),
zaś najmniejszy – teren przy Placu Wolności w Świerzawie (1 469 m2).
Ponadto na terenie gminy znajduje się 18 placów zabaw dla dzieci. Cztery z nich zlokalizowane są
w mieście Świerzawa, po jednym na ulicy Jeleniogórskiej, Placu Najświętszej Marii Panny, Reymonta
i Spółdzielczej. Wszystkie sołectwa gminy Świerzawa dysponują co najmniej jednym placem zabaw,
przy czym w Starej Kraśnicy ich liczba wynosi 3, zaś w Nowym Kościele – 2.
Gmina wspiera rozwój turystyki na swoim obszarze m.in. poprzez realizację i udział w projektach
poprawiających stan infrastruktury turystycznej i promujących region Gór i Pogórza Kaczawskiego.
Należą do nich m.in.:

Rozbudowa szlaków rowerowych w Euroregionie Nysa na terenie gminy Świerzawa (projekt
polegał na oznakowaniu szlaków rowerowych na terenie Miasta i Gminy Świerzawa:
Agatowego i Walońskiego),

Transgraniczna turystyka edukacyjno-kulturowa w gminie Świerzawa (w ramach projektu
dokonano analizy atrakcyjności turystycznej regionu, producentów rękodzieła i twórców
ludowych, przeprowadzono promocję projektu, zorganizowano Święta Chleba, wizyty
studyjne, szkolenia na temat małego biznesu i opieki nad turystą, tworzenia gospodarstwa
agroturystycznego i alternatywnych źródeł zarobku na wsi oraz językowe, przygotowano
szlak turystyczny edukacyjno-kulturowy),

Zabezpieczenie XIII-wiecznego romańskiego zabytku poprzez rekonstrukcję i konserwację
drzwi i bram kościoła św. Jana i św. Katarzyny w Świerzawie (w tym rekonstrukcja głównej
bramy kościoła, montaż drewnianej bramy wjazdowej do kościoła – byłej bramy wjazdowej
na cmentarz, rekonstrukcja i konserwacja dwóch drzwi kościoła, budowa parkingu),

Naprawa instalacji odgromowej i montaż okien i okiennic w kościele św. Jana i św. Katarzyny
w Świerzawie – zabytku romańskim z XIII w. z najcenniejszymi polichromiami w Polsce (w tym
montaż instalacji odgromowej, montaż czterech okien w szczycie wieży, montaż czterech
okien w oknach wieżowych),
115

Monitoring atrakcji turystycznych w Świerzawie i Wojcieszowie warunkiem poprawy
bezpieczeństwa turystów w subregionie Gór i Pogórza Kaczawskiego (projekt w partnerstwie
z gminą Wojcieszów polegał na wykonaniu 4 tablic wjazdowych do miejscowości
informujących o monitoringu),

Wzmocnienie działań i narzędzi promocyjnych w gminach Świerzawa i Malá Skála (projekt
w partnerstwie z czeską Malá Skála, w ramach którego wykonano tablice promocyjne, tzw.
witacze w gminie Świerzawa, bannery, roll-up’y oraz ulotki promocyjne w czterech wersjach
językowych),

Remont Świetlicy Wiejskiej na Centrum Kulturalno-Historyczne oraz budowa infrastruktury
turystycznej na bazie zabytkowych kapliczek dla rozwoju turystyczno-kulturowego wsi
Dobków (w ramach projektu wykonano remont świetlicy wiejskiej w Dobkowie oraz
utworzono szlak kapliczek, wraz z oznakowaniem),

Adaptacja pomieszczeń kościoła św. Jana i św. Katarzyny w Świerzawie na potrzeby obsługi
ruchu turystycznego Krainy Wygasłych Wulkanów (w ramach projektu zamontowano nowe
oświetlenie malowideł oraz zakupiono wyposażenie: krzesła, meble, gabloty, słupki z linami
zabezpieczające najcenniejsze malowidła),

Wspólna promocja, wspólny sukces – partnerstwo gminy Świerzawa i Obercunnersdorf na
rzecz rozwoju turystyki przygranicznej (projekt w partnerstwie z niemieckim
Obercunnersdorf,
w ramach którego wykonano 2 tablice informacyjno-promocyjne, 10 tablic drogowokierunkowych, dwujęzyczne materiały promocyjne: broszury, foldery i mapy, zakupiono
wyposażenie służące wyeksponowaniu najcenniejszych miejsc obu gmin i dostosowaniu ich
do potrzeb turystów: reflektory, tabliczki informacyjne w trzech językach, ławki,
kierunkowskazy itp., stworzono dwa filmy promocyjno-multimedialne, zorganizowano kurs
języka niemieckiego i polskiego dla osób, które działają przy obsłudze ruchu turystycznego
lub planują w najbliższym czasie rozpoczęcie takiej działalności),

Rozbudowa sieci szkolnych schronisk młodzieżowych w Powiecie Złotoryjskim (w ramach
projektu dokonano przebudowy i modernizacji dwóch szkół w powiecie złotoryjskim na
schroniska młodzieżowe, w tym budynku szkolnego w Dobkowie),

Kampania promocyjna na rzecz rozwoju turystyki i kultury w Subregionie Gór i Pogórza
Kaczawskiego (projekt w partnerstwie z jednostkami: miasto Złotoryja, gmina Jawor, powiat
złotoryjski, powiat jaworski, w ramach którego realizowano działania promocyjne
i informacyjne, mające przyczynić się do rozwoju gospodarczego regionu oraz zwiększenia
liczby turystów odwiedzających Subregion Gór i Pogórza Kaczawskiego spoza Dolnego
Śląska),

Kampania promocyjna na rzecz rozwoju turystyki kulturowej w Subregionie Gór i Pogórza
Kaczawskiego (projekt w partnerstwie z jednostkami: gmina Jawor, miasto Złotoryja, powiat
złotoryjski, powiat jaworski, którego przedmiotem była kampania promująca dziedzictwo
historyczne i kulturowe Subregionu Gór i Pogórza Kaczawskiego),

Rozwój aktywnych form turystyki w Subregionie Pogórza Kaczawskiego – w powiecie
jaworskim oraz miastach Legnica, Złotoryja, Jawor i gminie Świerzawa (projekt
w partnerstwie z jednostkami: miasto Złotoryja, powiat złotoryjski, miasto Jawor, powiat
jaworski, miasto Legnica).
116
Gmina Świerzawa jest również członkiem Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Partnerstwo
Kaczawskie. Terenem działania powołanego w 2008 roku Stowarzyszenia jest obszar Rzeczpospolitej
Polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem gmin: Bolków, Krotoszyce, Legnickie Pole, Męcinka,
Mściwojów, Paszowice, Pielgrzymka, Świerzawa, Ruja, Wądroże Wielkie, Zagrodno, Złotoryja – Gmina
Wiejska oraz miast Wojcieszów i Złotoryja.
Wśród celów działalności LGD Partnerstwo Kaczawskie ważne miejsce zajmują kwestie związane
z turystyką, promocją regionu czy aktywizacją społeczności lokalnych. O ważności tych zagadnień
świadczy również umieszczenie ich wśród celów i przedsięwzięć w Strategii Rozwoju Lokalnego
Kierowanego przez Społeczność na lata 2016-2023 dla Partnerstwa Kaczawskiego:



Cel szczegółowy 1. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego Krainy Wygasłych Wulkanów
 Przedsięwzięcie 1.1. Szkolenia z zakresu rozwijania aktywności społecznej i promocja
dobrych praktyk.
 Przedsięwzięcie 1.2. Rozwój i wsparcie lokalnej oferty kulturalno-edukacyjnej.
 Przedsięwzięcie 1.3. Animacja lokalna.
 Przedsięwzięcie 1.4. Realizacja działań na rzecz aktywizacji mieszkańców zagrożonych
ubóstwem i wykluczeniem społecznym.
Cel szczegółowy 2. Rozwój przedsiębiorczości i zatrudnienia w Krainie Wygasłych Wulkanów
 Przedsięwzięcie 2.1. Tworzenie nowych przedsiębiorstw.
 Przedsięwzięcie 2.2. Rozwój istniejących przedsiębiorstw.
 Przedsięwzięcie 2.3. Wsparcie szkoleniowo-doradcze dla osób zakładających
i rozwijających działalność gospodarczą.
Cel szczegółowy 3. Wzrost atrakcyjności Krainy Wygasłych Wulkanów
 Przedsięwzięcie 3.1. Budowa i rozwój ogólnodostępnej i niekomercyjnej infrastruktury
turystycznej, rekreacyjnej, społecznej i kulturalnej.
 Przedsięwzięcie 3.2. Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego regionu.
 Przedsięwzięcie 3.3. Stworzenie i aktualizacja bazy zasobów przyrodniczokulturowych regionu.
 Przedsięwzięcie 3.4. Wsparcie procesu tworzenia i promowania marki produktów
lokalnych.
 Przedsięwzięcie 3.5. Inicjatywy nakierowane na tworzenie i rozwój produktów i usług
wykorzystujących zasoby lokalne Krainy Wygasłych Wulkanów39.
ZABYTKI I DZIEDZICTWO KULTUROWE
Na terenie gminy Świerzawa zlokalizowane są cenne historycznie budowle oraz obiekty zabytkowe,
wśród których znajdują się zabytki objęte ochroną prawną oraz budowle niewpisane do oficjalnych
rejestrów.
Ochroną na podstawie wpisu do rejestru zabytków objęte są w gminie głównie budowle sakralne
(kościoły w Dobkowie, Lubiechowej, Nowym Kościele, Podgórkach, Rząśniku, Sędziszowej, Sokołowcu
i Świerzawie), zamki, pałace i zespoły pałacowe (Lubiechowa, Podgórki, Rząśnik, Sędziszowa,
Sokołowiec, Stara Kraśnica) oraz inne obiekty użyteczności publicznej (cmentarze w Dobkowie,
Lubiechowej, Nowym Kościele, Podgórkach, młyny w Różanej, park miejski, ratusz, domy i most
39
Za: Strategia Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność na lata 2016-2023 dla Partnerstwa
Kaczawskiego
117
w Świerzawie). Do rejestru zabytków zostały wpisane następujące obiekty nieruchome zlokalizowane
w gminie Świerzawa40:
Dobków


kościół par. pw. św. Idziego, k. XIV, XVIII, nr rej.: A/1537/544 z 3.03.1959
cmentarz ewangelicki, przy kościele, ob. nieczynny, XVIII-XIX, nr rej.: A/1538/1091/J
z 24.10.1991
Lubiechowa






kościół fil. pw. św. Piotra i Pawła, XIII, pocz. XVI, nr rej.: A/1987/484 z 9.05.1958
cmentarz ewangelicki, ob. rzym.-kat., przykościelny, nr rej.: A/2148/1103/J z 7.02.1992
ogrodzenie, pocz. XVI, nr rej.: j.w.
budynek bramny, pocz. XVI, nr rej.: j.w.
zespół pałacowy, XVIII, 1825, ul. Wczasowa 1:
 pałac, nr rej.: A/3059/665/J z 11.05.1981
 park, nr rej.: A/3510/536/J z 6.07.1979 oraz 680/J z 12.06.1981
dwór, ul. Długa 38, XVI/XVII, XVIII, nr rej.: 1277/J z 6.11.1996
Nowy Kościół







kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. pw. M.B. Różańcowej, 1749, 1853, nr rej.: A/2120/1924
z 5.06.1967
cmentarz „Przy wieży”, XIII (?),nr rej.: A/2252/1088/J z 24.10.1991
ruina kościoła, XV/XVI, nr rej.: j.w.
mur obronny, XV/XVI, nr rej.: j.w.
budynek bramny, XV/XVI, nr rej.: j.w.
cmentarz ewangelicki, nieczynny, 2 poł. XIX, nr rej.: A/2121/1090/J z 24.10.1991
zespół zamkowy:
 zamek, nr rej.: 281 z 11.05.1951 (nie istnieje)
 park, 1 poł. XIX, nr rej.: A/3202/534/J z 21.06.1979
Podgórki





kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. fil. pw. św. Józefa, 1746, nr rej.: A/2146/666/J
z 12.05.1981
dzwonnica, A/5830 z 5.06.2012
ruina kościoła, XIII, XVI, nr rej.: A/3234/556 z 17.03.1959
cmentarz przy kościele, nieczynny, nr rej.: A/2147/1089/J z 24.10.1991
zespół pałacowy, XIX:
 pałac, nr rej.: A/3235/557 z 17.03.1959
 oficyna (nr 110), nr rej.: 318/A/04 z 17.07.2004
 park, nr rej.: A/3236/535/J z 6.07.1979
Różana

młyn wodny (nr 3), pocz. XX, nr rej.: A/3295/613/J z 28.02.1980
40
Za: http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkownieruchomych/ (24.04.2016)
118

młyn wodny (nr 9), 1827, nr rej.: A/3296/615/J z 28.02.1980
Rząśnik




kościół fil. pw. Świętej Trójcy, XIV/XV, 1 poł. XVIII, nr rej.: A/1990/573 z 8.03.1959
cmentarz przykościelny, nr rej.: A/1991/1102/J z 7.02.1992
d. plebania, poł. XVIII, nr rej.: A/3293/574 z 18.03.1959
zespół pałacowy, 1734:
 pałac (ruina), nr rej.: A/5490/572 z 18.03.1959
 park, nr rej.: A/3294/510/J z 8.12.1977
Sędziszowa


kościół św. Katarzyny (ruina), XIII-XIV, nr rej.: A/2399/576 z 18.03.1959
zamek, XV-XVIII, 2 poł. XIX, nr rej.: A/3370/577 z 18.03.1959
Sokołowiec



kościół par. pw. św. Jadwigi, poł. XIII, XVI, XVIII, nr rej.: A/1992/575 z 18.03.1959
plebania (nr 216), 1 ćw. XIX, nr rej.: A/1993/667/J z 11.05.1989
Sokołowiec Dolny

zespół pałacowy:
 pałac, 2 poł. XVIII, nr rej.: A/3371/532/J z 21.06.1979
 park, k. XVIII, nr rej.: A/3372/1044/J z 4.08.1990
Sokołowiec Górny

pałac (nr 113, ob. 124 ?), 2 poł. XIX, nr rej.: A/3375/637/J z 13.05.1980
Sokołowiec Środkowy

zespół pałacowy (nr 44), pocz. XIX:
 pałac, nr rej.: A/3373/531/J z 21.06.1979
 park, nr rej.: A/3374/713/J z 10.11.1981
Stara Kraśnica

zespół zamkowy:
 ruiny zamku, XVI, pocz. XVII, nr rej.: A/3367/545 z 3.03.1959
 brama wjazdowa, 1622, nr rej.: A/1007 z 17.05.2007
 park, XIX, nr rej.: A/3368/603/J z 16.01.1980
 oficyna folwarczna, ob. dom nr 1, 1902, nr rej.: A/3369/668/J z 11.05.1981
Świerzawa





ośrodek historyczny miasta, nr rej.: A/1818/537/835/J z 24.08.1959 i z 26.03.1984
kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP, k. XIV - XVI, XIX, nr rej.: A/1988/536 z 3.03.1959
kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. pw. św. Józefa Oblubieńca, pl. Wolności, 1748, 1844, nr
rej.: A/2463/837/J z 27.03.1984
kościół cmentarny pw. św.św. Jana i Katarzyny, 2 ćw. XIII, XVI, nr rej.: 1929 z 5.06.1967
119








ogrodzenie z budynkiem bramnym, XVI, nr rej.: j.w.
d. plebania, ul. Jeleniogórska 6, ok. 1800, nr rej.: A/3377/1928 z 5.06.1967
zamek, XVII, nr rej.: 283 z 11.05.1951 (dot. zamku → w Starej Kraśnicy)
park miejski, po 1920, nr rej.: A/3376/602/J z 16.01.1980
ratusz, 1810, pocz. XX, nr rej.: A/3378/1927 z 5.06.1967
dom, pl. Wolności 2 (d. Rynek), XVIII, nr rej.: A/3379/1220 z 17.12.1964
dom, pl. Wolności 23 (d. Rynek), 1767, XIX, nr rej.: A/3380/836/J z 27.03.1984
most, ul. Zielona – Kościuszki, XVI, nr rej.: A/3381/934/J z 9.08.1988
Wielisław

ruiny zamku, XVI, nr rej.: A/3395/1930 z 8.06.1967
Oprócz obiektów wpisanych do rejestru zabytków, na terenie gminy znajduje się wiele innych
zabytkowych obiektów41, zlokalizowane są stanowiska archeologiczne (4 w Biegoszowie, 3
w Gozdnie, 1 w Lubiechowej, 30 w Nowym Kościele, 4 w Rząśniku, 1 w Rzeszówku, 9 w Sędziszowej,
2 w Sokołowcu, 1 w Starej Kraśnicy, 4 w Świerzawie), a także obszary zabytkowe:




historyczny układ ruralistyczny wsi: Biegoszów, Dobków, Gozdno, Krzeniów, Lubiechów,
Nowy Kościół, Podgórki, Rząśnik, Sędziszowa, Sokołowiec, Stara Kraśnica;
historyczny układ przestrzenny wsi: Rzeszówek;
nowożytny historyczny układ urbanistyczny, kształtowany do 1945 r.: Świerzawa;
historyczny układ urbanistyczny Świerzawy (wpisany do rejestru zabytków).
Do najcenniejszych zabytków i atrakcji miasta i gminy Świerzawa należą42:

Obiekty sakralne:

Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Świerzawie
– najcenniejszy i najstarszy zabytek gminy, późnoromański kościół datowany na II ćw.
XIII w. Kościół został zbudowany z kamienia łamanego (z piaskowcowymi
narożnikami, portalami i obrzeżami okiennymi), zgodnie z tradycją, w miejscu
wcześniejszego drewnianego kościółka ufundowanego w 1159 roku przez księcia
Bolesława Wysokiego. W 1428 roku podczas najazdów husyckich był miejscem
schronienia miejscowej ludności i wtedy też otoczono go murem. O obecnym
kształcie kościoła zadecydowała odbudowa po pożarze w XV wieku – w 1507 roku
dobudowano wieżę i kaplicę grobową oraz przebudowano dwa okna po stronie
południowej. W okresie reformacji świątynia została przejęta przez ewangelików, ale
w 1654 roku powróciła w ręce katolików. Początkowo był to kościół parafialny (do
1391 roku, gdy funkcję przejął nowy kościół w Świerzawie), następnie filialny
i cmentarny. Funkcję kościoła cmentarnego obiekt pełnił do 1945 roku, po czym
został zamknięty i ulegał stopniowemu niszczeniu. W końcu lat 50-tych XX wieku
rozpoczęto zabezpieczanie obiektu, a większość wyposażenia wywieziono do innych
kościołów i muzeów. Od 1977 do 2001 roku trwały systematyczne prace
konserwatorskie. W 2003 roku udostępniono kościół indywidualnym turystom, a w
2005 roku wyremontowano wnętrze wieży, co pozwala korzystać z niej jako obiektu
41
Wykaz zabytków w gminie Świerzawa stanowi Załącznik nr 1
Za: Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2025, http://www.centrumswierzawa.pl/,
http://www.swierzawa.pl (02.05.2016)
42
120
widokowego. Obecnie kościół jest udostępniony dla zwiedzających i służy jako
miejsce różnego rodzaju wystaw, koncertów i odczytów.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Świerzawie – obecnie kościół
parafialny, wzniesiony latach 80. XIV w. Pierwsze nabożeństwo odprawiono w nim
w 1382 roku, a początkowo było to tylko prezbiterium zamknięte drewnianą ścianą.
Dalszą część kościoła budowano i odbudowywano po zniszczeniach i pożarze przez
następne sto lat. W latach 1555-1654 świątynię przejęli luteranie, następnie wróciła
do katolików, a w latach 60. XVII wieku opiekę nad nim przejęli jezuici. W kościele na
uwagę zasługują: dwa portale, przy wejściach do świątyni, płyty nagrobne z XVI - XIX
w. wmurowane w ścianę kościoła, późnogotycka chrzcielnica z pokrywą,
płaskorzeźba z XVI w, przedstawiająca Ukrzyżowanie, ołtarz XVIII-wieczny, autorstwa
Klahra Młodszego czy figury świętych z XVIII w.

Poewangelicki kościół pw. św. Józefa Opiekuna w Świerzawie – zbudowany w latach
1747-1748, za zgodą króla pruskiego przez gminę ewangelicką. W 1844 roku
dobudowano wieżę i zakupiono dzwony. Kościół wyposażono w organy oraz ołtarz.
W 1875 roku zaczęła się gruntowna przebudowa świątyni, zakończona uroczystym
poświęceniem nowego kościoła 12 lipca 1878 roku. Po II wojnie światowej kościół
opustoszał, a w 1999 roku został przekazany parafii katolickiej.

Kościół Matki Boskiej Różańcowej w Nowym Kościele – kościół parafialny, wzniesiony
w latach 1743-49 dla ewangelików. Zbudowany na rzucie wydłużonego ośmioboku
lub prostokąta o mocno ściętych narożach, z wolnostojącą wieżą, połączoną
z kościołem kładką na wysokości pierwszej kondygnacji. Wewnątrz świątyni znajduje
się bogate wyposażenie, głównie barokowo-rokokowe: drewniany, polichromowany
ołtarz z II poł. XVIII w., drewniana polichromowana ambona i prospekt organowy z II
poł. XVIII w., drewniana polichromowana chrzcielnica z XVIII w., drewniane rzeźby
z XVIII w. i gotycki Krucyfiks z II ćw. XV w. oraz nieliczne paramenty i naczynia
liturgiczne z XVIII-XIX w. Na ścianach znajdują się kamienne nagrobki klasycystyczne
z I poł. XIX w. i rokokowe epitafium z 1816 roku. Kościół i dawny cmentarz częściowo
otacza kamienny mur, z fragmentami kamiennych rzeźb, nagrobków i epitafiów
z XVII-XIX w., pomnikiem-mauzoleum o formach neoklasycystycznych oraz
współczesną bramką zwieńczoną popiersiem Jana Pawła II. Obok kościoła stoi stara
plebania ewangelicka (obecnie kaplica) – murowana z II poł. XVIII w., przebudowana
w początkach XX w.

Kościół filialny pw. św. Józefa Oblubieńca NMP w Podgórkach – wzniesiony w 1746
roku jako kościół ewangelicki. Przykryty jest wielopołaciowym mansardowym
blaszanym dachem z lukarnami, okna oraz portal zamknięte są łukami odcinkowymi,
a elewacje dzielone są lizenami i gzymsami w tynku. We wnętrzu świątyni można
zobaczyć m.in. sklepienie zwierciadlane z lunetami, drewniane empory i wyposażenie
z okresu budowy świątyni, a obok kościoła stoi trzykondygnacyjna dzwonnica,
nakryta daszkiem namiotowym z nadbudówką o charakterze sygnaturki oraz dawna
plebania nakryta 4-spadowym dachem, z oknami i portalem w opaskach i narożach
akcentowanych lizenami w tynku.

Kościół św. św. Piotra i Pawła w Lubiechowej – jeden z cenniejszych zabytków
Pogórza Kaczawskiego, zbudowany w latach 1260-70, rozbudowany w XIV w.,
a przebudowany w XIX w. W XVII wieku kościół służył ewangelikom. Jest to budowla
121
kamienna, złożona z prostokątnej nawy, prezbiterium i kwadratowej wieży.
Wewnątrz na uwagę zasługują bogato zdobione elementy kamiennej dekoracji
rzeźbiarskiej. Na ścianach znajdują się wysokiej klasy malowidła z XIV w.
przedstawiające m.in. Pokłon Trzech Króli oraz św. Jerzego walczącego ze smokiem,
na sklepieniu polichromie przedstawiające Sąd Ostateczny, Stworzenie Świata. Na
wyposażeniu kościoła jest prezbiterium ołtarz z 1613 roku oraz kamienna chrzcielnica
z 1594 roku. Na ścianach znajdują się płyty nagrobne z XVI-XVII w., przedstawiające
członków rodu von Zedlitzów. Ciekawostką są polskie nazwiska (m. in. Redlicz) na
jednym z epitafiów. Kościół otoczony jest kamiennym murem z bramą z XV w.

Ruiny kościoła romańskiego w Nowym Kościele – ruiny romańskiego kościoła,
wzmiankowanego w 1228 roku, a zbudowanego ok. 1220 roku (lub w latach 124050). Do czasów współczesnych zachowały się wieża zwieńczona hełmem
z prześwitem, z kamiennym, półkolistym portalem o cechach renesansowych
w przyziemiu, fragment ściany południowo-zachodniej z oknami oraz fragmenty
kamieniarki w postaci kamiennych służek z głowicami i bazami. Wokół ruin znajduje
się cmentarz z polskimi i niemieckimi nagrobkami.

Ruiny kaplicy św. Katarzyny w Sędziszowej – pierwotnie kościół z kamienia łamanego
wzniesiony w poł. XIII w., przebudowany w XIV. i zniszczony podczas wojen
husyckich. Była to bezwieżowa budowla o prostokątnej nawie i wielobocznie
zamkniętym prezbiterium. Do czasów współczesnych zachował się jedynie fragment
ściany szczytowej i południowo-zachodniego narożnika.

Kościół pw. św. Idziego w Dobkowie – pierwotnie gotycki kościół został wzniesiony
przed 1399 rokiem. W 1735 roku został gruntownie przebudowany w wyniku czego
zyskał formę barokową. Kościół jest skromną murowaną budowlą z prostokątną
oskarpowaną nawą i kwadratowa wieżą od strony zachodniej. Na uwagę zasługuje
barokowy wystrój i wyposażenie kościoła, m.in. drewniany polichromowany ołtarz
główny i boczny z XVIII w., kamienna chrzcielnica z III ćw. XVII w., figury Apostołów
z XVI/XVII w., a także obrazy olejne drewniane polichromowane figury z XVIII w. Przy
kościele znajduje się gotycka kaplica przebudowana w XIX w. z narożami
akcentowanymi kamiennymi ciosami, a także krucyfiks umieszczony we wnęce nad
ostrołukowym, ceglanym portalem.

Kościół pw. św. Jadwigi w Sokołowcu – romański kościół powstały w II ćw. XIII w.,
przebudowany w XVI i XVIII w. Podwyższono wówczas absydę, dodano przypory,
a także wykonano wieżę, kaplicę i nowe sklepienia oraz przekuto okna. Odbudowany
po pożarze w 1848 roku i wielokrotnie remontowany. Kościół jest budowlą
jednonawową z wyodrębnionym prezbiterium zamkniętym półkolistą absydą. Do
prezbiterium przylega zakrystia i kaplica, a do zachodniej strony dobudowana jest
późniejsza wieża. Wewnątrz kościoła na uwagę zasługuje obraz Michaela Willmanna
oraz bogate, głównie barokowe wyposażenie, m.in. trzy polichromowane drewniane
ołtarze z I połowy XVIII w., drewniana polichromowana ambona i kamienna
chrzcielnica z drewnianą pokrywą oraz polichromowane figury i obrazy olejne z XVIII
i XIX w. Na murach kościoła zachowały się kamienne epitafia i renesansowe nagrobki,
a przed kościołem kolumny z figurami Madonny i św. Jadwigi.

Kościół św. Trójcy w Rząśniku – romański kościół filialny datowany na III ćw. XIII w.,
przebudowany na późnogotycki w 1505 roku i ponownie w I poł. XVIII w. Jest to
122
kamienna budowla z drewnianym dachem, niewielkim prezbiterium i masywną wieżą
od zachodu. W kościele zachowały się m.in. dekorowane zworniki, romańskie
i gotyckie kamienne obramienia okienne i portale, sakramentarium przyścienne
i chrzcielnica z XV w., a także m.in. drewniana polichromowana ambona z poł. XVII
w., barokowe drewniane polichromowane ołtarze, barokowa drewniana figura
i obraz olejny oraz kamienne epitafia z końca XVIII w. Przy kościele znajduje się także
barokowa plebania z I poł. XVIII w. zniekształcona współczesną rozbudową.

Pałace, dwory i zespoły zamkowe:

Pałac w Podgórkach – zespół pałacowy powstał w 1728 roku, a następnie został
gruntownie przebudowany w 1874 roku i 1915 roku. Największa i najlepiej
zachowana rezydencja w Górach Kaczawskich. Jest to budynek trzykondygnacyjny,
z prostokątnymi oknami w opaskach i obramieniach łączących się ze sobą, bogato
dekorowanych w ryzalicie. Do wejścia prowadzi podjazd na murze oporowym
z kamienną tralkową balustradą. Obok znajduje się galeria z 1874 roku z okazałym
neobarokowym budynkiem z 1915 roku. Do pałacu przylegają dwa tarasy, a wokół
obiektu znajdują się fragmenty założenia parkowego z XIX w. z tarasami, stawem
i zachowanym układem alei ze starymi drzewami. Obecnie pałac znajduje się
w postępującej ruinie, stanowi własność prywatną.

Zespół zamkowy z wieżą mieszkalną w Sędziszowej – pierwotnie, w XIV wieku
znajdowała się kwadratowa wieża mieszkalna, do której w 1603 roku dostawiono
trzyskrzydłowy budynek dworu, a cały obiekt otoczono fosą. Do wnętrza prowadzi
kamienny portal z ciekawym fryzem herbowym, a całość zwieńczona jest bogato
zdobionym kartuszem. Obiekt został przebudowany XVIII i XIX w., a przy dworze
usytuowano oficynę mieszkalną z XVIII w., przebudowaną w III ćw. XIX w. Obecnie
jest to skromna dwukondygnacyjna budowla z oknami w kamiennych opaskach,
nakryta naczółkowym dachem z lukarnami, choć niektóre z pomieszczeń zachowały
do dziś sklepienia żebrowe i kolebkowe z lunetami. W budynku znajduje się siedziba
ZGM w Świerzawie.

Ruiny dworu w Dobkowie – mury zrujnowanego renesansowego dworu z II poł. XVI
w., przebudowanego w XVIII i XIX w. znajdują się w dole wsi. Był to długi,
ośmioosiowy, dwukondygnacyjny budynek z użytkowym poddaszem, nakryty
łamanym dachem naczółkowym. Okna i portale w obiekcie były prostokątne,
w kamiennych opaskach lub ościeżnicach. Do czasów współczesnych nie zachowały
się sklepienia kolebkowe i stropy. Obok dworu znajdują się natomiast budynki
gospodarcze, przeważnie z XIX w.

Pałac górny w Sokołowcu – jest to murowany pałac z XIX wieku, który w 1989 roku
przeszedł kapitalny remont. Obiekt jest 3-kondygnacyjny, z użytkowym poddaszem,
stylizowany na warowny zamek. Okna pałacu są prostokątne, a portal wejściowy
ostrołukowy. W przyziemiu zachowały się sklepienia sieciowe, a w hallu strop
kasetonowy ze znakami zodiaku. Przy pałacu znajdują się pozostałości parku
krajobrazowego założonego w XIX w., a w sąsiedztwie zabudowania gospodarcze
dawnego folwarku z I ćw. XIX w., przebudowane w końcu XIX w. Obecnie pałac
stanowi własność prywatną, natomiast w części gospodarczej znajduje się zakład
przetwórstwa owocowo-warzywnego.
123

Ruiny pałacu środkowego w Sokołowcu – zespół dworski datowany na koniec XVIII w.
został odbudowany po pożarze w 1848 roku. Był to okazały dwukondygnacyjny
murowany dwór z użytkowym poddaszem przykryty 4-spadowym dachem
z powiekami. Niegdyś we wnętrzu znajdowały się sklepienia kolebkowe i drewniane
stropy, jednak do czasów współczesnych zachowały się tylko mury. Przed dworem
można zobaczyć wielki majdan, przy którym stoją budynki gospodarcze. Obok
znajdują się pozostałości niewielkiego parku z XVII/XVIII w.

Ruiny pałacu dolnego w Sokołowcu – wzniesiony na przełomie XVII i XVIII w. jako
barokowy dwór, przebudowany w II poł. XVIII w. oraz ok. 1830 roku. Jest to
dwukondygnacyjna budowla z trzykondygnacyjnym ryzalitem wejściowym
i dwukondygnacyjnym tarasem dostawionym jako prostopadłe skrzydło boczne
(zrujnowane). W przyziemiu zachowały się fragmenty sklepienia kolebkowego
i krzyżowo-kolebkowego, a wyżej stropy belkowe (zwalone). Okna pałacu są
prostokątne. Obecnie pałac jest w ruinie. W pobliżu zobaczyć można okazałe budynki
gospodarcze wokół dużego majdanu oraz rozległy park krajobrazowy z XVIII/XIX w.

Pałac w Lubiechowej – wybudowany w XVIII w. i przebudowany na klasycystyczny
w 1825 roku. Stanowił własność rodu von Zedlitzów, funkcjonował jako rezydencja
Kaspara von Zedlitza, a także jako miejsce odprawiania nabożeństw ewangelickich
(XVIII w.). Przez krótki okres pałac był własnością ks. A. Czartoryskiego, a po II wojnie
światowej mieścił Ośrodek Wczasowy PKP. Wokół pałacu znajdują się pozostałości
parku z okazami starych drzew (dębów szypułkowych, platanów), a obok – dawne
oficyny pałacowe, w tym dawna rządcówka z 1807 roku, obecnie leśniczówka
z wmontowanymi w ścianę kamiennymi wykuszami.

Dwór z zespołem pałacowo-folwarcznym w Lubiechowej – powstał w I ćw. XVI w.,
został przebudowany w 1756 roku. W XIX w. przekształcony na spichlerz. Dwór jest
budynkiem dwukondygnacyjnym, oskarpowanym z zachowanymi wykuszami,
wewnątrz znajduje się sklepienie kolebkowe z lunetami i fragmentami drewnianych
stropów.

Pałac von Schweinichenów w Starej Kraśnicy – pochodząca z XVII w. jedna
z najpiękniejszych i największych rezydencji w tej części Śląska, obecnie znajduje się
w ruinie. Pierwszym właścicielem pałacu był Johann Sigmund von Schweinich. Później
zamek przechodził w kolejne ręce: barona von Dyherrna, barona von Vogta, barona
von Vogtena, Mullera, Hubnera, Seidela. Na początku XX w. obok starego zbudowano
nowy pałac, a stary odrestaurowano. W otoczeniu pałacu znajdowały się
zabudowania folwarczne, browar, młyn i stajnia. Do pałacu prowadzi wejście
z portalem, zwieńczonym podwójnym fryzem z herbami. Obok stoi okazała , willapałac z 1902 roku, zniszczona po pożarze w latach 90-tych XX wieku. Do zespołu
pałacowego prowadzi brama z bogato zdobionym pantenonem w murach bastei,
zwieńczonej blankami.

Ruiny pałacu w Rzeszówku – ruiny zespołu pałacowo-parkowy wzniesionego ok. 1700
roku, najprawdopodobniej na miejscu jakiejś wcześniejszej budowli. Ok. 1770 roku
został znacznie przebudowany, a w 1988 roku rozpoczęto remont, który został
przerwany. Pałac jest usytuowany w bocznej dolinie prostopadłej do wsi, co odbiło
się w jego nietypowym układzie przestrzennym. W skład niegdyś bardzo okazałego
dworu wchodziły: dwukondygnacyjna część reprezentacyjna, zwieńczona na osi
124
trójkątnym szczytem z facjatą, oficyna mieszkalna z IV ćw. XIX w. ze sklepieniem
kolebkowym
i drewnianymi stropami, spichlerz, dawna kuźnia, stodoła i ruina wozowni. Do czasów
współczesnych przed pałacem zachowały się pozostałości ogrodu i reprezentacyjnego
podjazdu z murami oporowymi, a także resztki parku krajobrazowego założonego
w XVIII w. i zmienionego w XIX w. ze śladami pierwotnego rozplanowania
i nielicznymi okazami drzew.



Ruiny pałacu w Rząśniku – wzniesiony w 1734 roku, jedna z najcenniejszych
i najokazalszych rezydencji na obszarze Gór Kaczawskich, obecnie w stanie ruiny. Była
to budowla trzykondygnacyjna założona na prostokącie o 15 osiach okiennych
z niewielkimi skrzydłami bocznymi, przykryta mansardowym dachem
reprezentującym dojrzały barok z wpływami wiedeńskimi. Pałac otoczony jest
parkiem krajobrazowym założonym na początku XIX w., a niegdyś znajdował się
w nim staw i budowle ogrodowe. W bliskiej odległości od pałacu znajdują się
pochodzące w XIX w. rozległe zabudowania folwarczne zgrupowane wokół
wydłużonego, nieregularnego dziedzińca. Zespół tworzą: mur, parterowa oficyna,
oficyna mieszkalna i murowany, 1-2-kondygnacyjny magazyn i murowany gołębnik
w postaci trzykondygnacyjnej, ośmiobocznej wieży zwieńczonej cebulastym hełmem.
Obiekty użyteczności publicznej:

Ratusz w Świerzawie – zbudowany w 1810 roku na miejscu poprzedniego,
zniszczonego w pożarze. Jest to obiekt trzykondygnacyjny ze schodami,
prowadzącymi do głównego wejścia na pierwszym piętrze. Przy elewacji południowozachodniej znajduje się kwadratowa wieża, zakończona galerią z nadstawą,
ozdobioną zegarem.

Stacja kolejowa w Świerzawie – składająca się z budynku dworca z XIX w., drewnianej
wiaty i kolistej wieży ciśnień z I ćw. XX w. Linia kolejowa została do Świerzawy
doprowadzona ze Złotoryi w 1895 roku, a rok później przedłużono ja w stronę
Marciszowa. Po II wojnie światowej linia została odbudowana w 1948 roku.

Centrum miasta – w Świerzawie zachował się pierwotny układ osady targowej. Plac
Wolności, stanowiący centrum miasta, należy do jednych z większych na Dolnym
Śląsku. Został wytyczony w rozmiarze 4 x 7,5 sznura. Na zabudowania składają się
kamienice 2-3 piętrowe ustawione kaletnicowo. W większości są to budowle XVIIIXIX-wieczne, wśród których wyróżnia się budynek byłej apteki, zbudowanej w 1690
roku.

Pomnik Bolka I Surowego w Świerzawie – odsłonięty 8 maja 2009 roku. Pomnik stoi
na skwerze im. Bolka I Surowego, przy skrzyżowaniu głównej drogi Świerzawy z drogą
do Rzeszówka. Razem z podstawą ma ponad 4 metry wysokości. Na postumencie
wykuto herb Świerzawy oraz napis „Założycielowi miasta – mieszkańcy”,
a w specjalnej luce wewnątrz cokołu umieszczono tzw. kapsułę czasu zawierającą
dokumenty i pamiątki związane ze Świerzawą oraz z samym pomnikiem.
Obiekty techniczne:

Mosty kamienne w Świerzawie – dwa zabytkowe mosty. Pierwszy, znajdujący się
między ul. Kościuszki i ul. Zieloną, został zbudowany na rzece Kamiennik w I poł. XVIII
125
i przebudowany na początku XX w. Drugi, naprzeciwko byłej stacji PKP, postał na
Kaczawie w III ćw. XIX w.


Zapora przeciwpowodziowa – wał przeciwpowodziowy z pocz. XX w., zbudowany na
rzece Kamiennik, tworzący zaporę dla zbiornika o poj. 1,6 mln m3. Obecnie
funkcjonuje jako suchy zbiornik przeciwpowodziowy, ale po wojnie służyło jako
miejsce rekreacyjne. W pobliżu zapory, w latach 70-tych XX w., rozpoczęto budowę
muszli koncertowej, ale inwestycja nie została ukończona.

Młyn wodno-elektryczny w Sędziszowej – pochodzący z 1827 roku młyn został
przebudowany na początku XX w. Obiekt składa się z kilku budynków 1-3
kondygnacyjnych, nakrytych dachami z lukarnami. Obok młyna zobaczyć można także
m.in. murowany spichlerz z I ćw. XIX w., przebudowany na początku XX w.
Punkty widokowe:

Wieża Widokowa w Podgórkach – utworzona na bazie ruin dawnego kościoła
w Podgórkach. Świątynia spłonęła na początku XIX w., następnie została częściowo
rozebrana i ulegała stopniowej ruinie. W 206 roku władze miasta i gminy Świerzawa
dokonały rekonstrukcji dachu, wieży, nawy i kaplicy kościoła z zagospodarowaniem
terenu wokół niego, tworząc jeden z atrakcyjniejszych punktów widokowych
w gminie.

Punkt widokowy na Okolu – Okole to najwyższy szczyt Grzbietu Północnego Gór
Kaczawskich (714 m n.p.m.), niegdyś stanowił bardzo popularny punkt widokowy,
z drewnianą wieżą widokową. Na szczycie znajduje się zespół zieleńcowych skałek
o oryginalnych kształtach nazwanymi „Orlimi Skałami”. Dojście na szczyt ułatwia
oznakowana ścieżka o dł. ok. 1 600 m (trasa pokrywa się z przebiegiem szlaków
turystycznych żółtego i niebieskiego, z wyjątkiem ostatniego odcinka).
SYSTEM DROGOWY I KOLEJOWY, KOMUNIKACJA
System drogowy gminy Świerzawa tworzą drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. Przez teren
gminy nie prowadzi żadna droga o charakterze krajowym.
W obrębie gminy Świerzawa swój przebieg mają dwie drogi wojewódzkie:

DW328 o łącznej długości ok. 118 km, łącząca Nowe Miasteczko z Marciszowem (m.in. przez
Nowy Kościół, Świerzawę i Starą Kraśnicę);

DW365 o łącznej długości ok. 36 km, łącząca Jelenią Gorę z Jaworem (m.in. przez Starą
Kraśnicę).
Drogi powiatowe, pozostające w zarządzie Powiatowego Zarządu Dróg w Złotoryi, w gminie
Świerzawa łączą następujące miejscowości:





2600 D Stara Kraśnica – Dobków (6,100 km)
2608 D Pielgrzymka – Sokołowiec (11,578 km)
2603 D Świerzawa – Biegoszów (7,750 km)
2604 D Świerzawa – Rzeszówek (5,415 km)
2605 D Świerzawa – Chrośnica (8,704 km)
126







2606 D Janochów – Lubiechowa (2,630 km)
2607 D Podgórki – Wojcieszów (7,511 km)
2508 D Rząśnik – Sędziszowa (10,580 km)
2609 D Pielgrzymka – Nowy Kościół (6,100 km)
2602 D Nowy Kościół – Biegoszów (5,266 km)
2509 D Bełczyna – Rząśnik (3,015 km)
2601 D Sokołowiec – Nowy Kościół (5,481 km)
Natomiast gmina Świerzawa jest właścicielem 581 km dróg gminnych, w tym:



drogi miejskie – 6 km, w tym:
 drogi asfaltowe – 4 km,
 drogi tłuczniowe – 2 km,
drogi zamiejskie – 45 km, w tym:
 drogi asfaltowe – 26,91 km,
 drogi tłuczniowe, gruntowe – 18,09 km,
drogi dojazdowe do gruntów rolnych – 530 km43.
Na terenie gminy Świerzawa dostępnych jest 191 publicznych miejsc parkingowych, z czego
znakomita większość (157 miejsc, 82,2%) zlokalizowana jest w mieście. Publiczne miejsca parkingowe
usytuowane są na następujących ulicach:









Plac Najświętszej Marii Panny – 30 miejsc
Złotoryjska – 21 miejsc
Reymonta – 20 miejsc
Plac Wolności – 17 miejsc
Plac Piasta Bolesława – 16 miejsc
Młyńska – 15 miejsc
Lipowa – 14 miejsc
Plac Zamkowy – 14 miejsc
Dworcowa – 10 miejsc
Na obszarze wiejskim gminy znajdują się 34 miejsca parkingowe, dostępne w Biegoszowie (15
miejsc), Nowym Kościele (10 miejsc) i Starej Kraśnicy (9 miejsc).
Infrastrukturę transportową na terenie gminy uzupełniają ścieżki i trasy rowerowe, których długość
wg stanu na 08.04.2016 roku wynosiła 71,6 km. Jedynie 12,5 km z nich (17,5%) zostało wyznaczonych
na terenie miasta Świerzawa, prowadząc przez ulice: Polną (2,9 km), Mickiewicza (2,8 km),
Kusocińskiego (1,7 km), Jeleniogórską (1,2 km), Kościuszki (0,9 km), Dworcową (0,6 km), Ogrodową
(0,6 km), Plac Wolności (0,5 km), Złotoryjską (0,5 km), Młyńską (0,4 km), Zieloną (0,3 km) i Plac
Zamkowy (0,1 km).
Pozostałe 59,1 km ścieżek i tras rowerowych zostało wyznaczonych w miejscowościach wiejskich
gminy. Prowadzą one przez dziesięć sołectw: Rzeszówek (9,2 km), Rząśnik (8,2 km), Nowy Kościół
(6,4 km), Stara Kraśnica (5,9 km), Gozdno (5,6 km), Sędziszowa (5,2 km), Podgórki (4,8 km),
Sokołowiec (4,8 km), Lubiechowa (4,6 km) oraz Biegoszów (4,4 km). Należy jednak dodać, iż
znajdujące się w gminie trasy rowerowe mają charakter turystyczny, a nie komunikacyjny. Stąd też
wskaźniki ścieżek rowerowych na 10 tys. km2 i na 10 tys. ludności dla gminy Świerzawa wynoszą 0.
43
127
Tabela 66. Ścieżki rowerowe na 10 tys. km2 w latach 2011-2014
ścieżki rowerowe na 10 tys. km2
POLSKA
2011
2012
2013
2014
km
km
km
Km
184,9
222,4
247,1
298,9
255,2
295,1
304,4
390,8
520,8
520,8
347,2
347,2
6 521,7
4 347,8
0,0
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
0,0
0,0
0,0
Świerzawa
0,0
0,0
0,0
0,0
Świerzawa - miasto
0,0
0,0
0,0
0,0
Źródło: GUS/BDL
0,0
0,0
0,0
0,0
Tabela 67. Ścieżki rowerowe na 10 tys. ludności w latach 2010-2014
ścieżki rowerowe na 10 tys. ludności
2011
2012
2013
2014
km
km
km
Km
POLSKA
1,5
1,8
2,0
2,4
1,7
2,0
2,1
2,7
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
6,6
6,6
4,4
0,0
13,2
8,9
0,0
0,0
0,0
0,0
Świerzawa
0,0
0,0
0,0
0,0
Świerzawa - miasto
0,0
0,0
0,0
0,0
Źródło: GUS/BDL
0,0
0,0
0,0
0,0
System kolejowy w gminie Świerzawa jest reprezentowany przez jedną linię kolejową 312 Marciszów
– Jerzmanowice, ze stacjami w Świerzawie, Sędziszowej i Nowym Kościele, przystankiem w Starej
Kraśnicy i bocznicami szlakowymi w Sedziszowej i Krzeniowie. Obecnie linia nie jest wykorzystywana
w ruchu pasażerskim ani towarowym. Tym samym kolej nie ma znaczenia dla aktualnych możliwości
transportowych w gminie Świerzawa.
W związku z brakiem funkcjonujących linii kolejowych, dominujący jest w gminie transport drogowy.
Dotyczy to zarówno transportu zbiorowego, jak i indywidualnego. Publiczny transport zbiorowy do
okolicznych i dalszych miejscowości odbywa się za pośrednictwem linii autobusowych i busowych.
Usługi komunikacyjne na terenie gminy świadczą m.in.: FAM Wdowczyk, INTERTRANS PKS S.A.
Głogów, Arriva Sp. z o.o. o/Kołobrzeg, PKS w Poznaniu S.A., PKS w Słupsku S.A., PKS „TOUR” Jelenia
128
Góra
Sp.
z o.o., PKS „TRANSPOL” Sp. z o.o. Legnica, Przewóz Osób MPasieka. Przez miasto Świerzawa
realizowane są połączenia autobusowe:
44

w kierunku innych miejscowości w gminie, m.in. Dobków, Podgórki, Sokołowiec, Rząśnik,
Sędziszowa, Różana, Nowy Kościół, Stara Kraśnica, Janochów, Lubiechowa;

w kierunku innych miejscowości w powiecie złotoryjskim, m.in. Wojcieszów, Jerzmanice
Zdrój, Pielgrzymka, Złotoryja;

w kierunku miejscowości w województwie dolnośląskim, m.in. Głogów, Legnica, Lubin,
Polkowice, Jelenia Góra, Karpacz, Szklarska Poręba, Jawor, Wrocław;

w kierunku miejscowości poza województwem dolnośląskim, m.in.: Gorzów Wielkopolski,
Zielona Góra, Słupsk, Kołobrzeg, Leszno, Poznań, Piła, Rawicz, Gostyń, Śrem, Kórnik, Nowa
Sól, Słupsk, Szczecinek, Ustka44.
Za: http://www.e-podroznik.pl (30.04.2016)
129
2.5 Diagnoza zjawisk w sferze technicznej
SIEĆ WODOCIĄGOWA I KANALIZACYJNA
Usługi z zakresu gospodarki wodno-kanalizacyjnej dla mieszkańców gminy Świerzawa świadczy
Zarząd Lokali Gminnych w Świerzawie z/s w Sędziszowej. System zaopatrzenia w wodę oparty jest na
4 ujęciach: dwóch podziemnych w Starej Kraśnicy i Nowym Kościele oraz dwóch powierzchniowych
w Lubiechowej. Na obszarach niezwodociągowanych gminy zaopatrzenie mieszkańców w wodę
następuje z indywidualnych studni szybowych.
Długość rozdzielczej czynnej sieci wodociągowej na terenie gminy Świerzawa wynosi 17 km, z czego
10,2 km (60%) znajdowało się na obszarze wiejskim. Na terenie gminy w 2014 roku znajdowało się
410 przyłączy wodociągowych prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania,
w tym 143 na obszarach wiejskich (34,9%) i 267 w mieście (65,1%). Z sieci wodociągowej korzystało
3 976 mieszkańców gminy, tj. o 29% więcej niż w 2010 roku. Wśród ludności gminy mającej dostęp
do wody z sieci większość stanowili mieszkańcy miasta – były to 2 324 osoby, tj. 58,5%
korzystających. Rosnąca na przestrzeni lat 2010-2014 liczba ludności gminy korzystającej z sieci
wodociągowej jest wynikiem zwiększenia dostępu do wody z sieci na obszarze wiejskim. Między 2010
a 2014 rokiem liczba mieszkańców świerzawskich wsi korzystających z sieci wodociągowej wzrosła o
148%. W tym samym okresie w mieście nastąpił spadek liczby korzystających o 3,8%.
Tabela 68. Charakterystyka sieci wodociągowej w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
Świerzawa
Świerzawa - miasto
2010
2011
2012
2013
2014
długość czynnej sieci rozdzielczej
17,0
17,0
17,0
17,0
17,0
6,8
6,8
6,8
6,8
6,8
10,2
10,2
10,2
10,2
10,2
przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
Świerzawa
400
400
406
410
410
Świerzawa - miasto
266
266
266
267
267
134
134
140
143
woda dostarczona gospodarstwom domowym (dam3)
Świerzawa
143
112,5
119,9
95,0
95,9
126,0
Świerzawa - miasto
95,9
98,0
77,9
76,9
100,0
16,6
21,9
17,1
19,0
ludność korzystająca z sieci wodociągowej
26,0
Świerzawa
3082
3 063
3 085
3 066
3976
Świerzawa - miasto
2416
2 396
2 394
2 361
2324
666
667
691
705
1652
Źródło: GUS/BDL
Dostęp do sieci wodociągowej na terenie gminy Świerzawa posiada średnio co drugi mieszkaniec
(51,3%). Całkowicie zwodociągowane jest miasto Świerzawa, natomiast odsetek ludności wiejskiej
posiadającej dostęp do wody z wodociągów ukształtował się w 2014 roku na poziomie 30,6%. Wg
stanu na 08.04.2016 roku podłączenia do sieci wodociągowej funkcjonowały w czterech sołectwach:
Dobków, Lubiechowa, Rzeszówek i Stara Kraśnica.
130
Na tle innych jednostek administracyjnych sytuacja gminy Świerzawa pod względem odsetka ludności
korzystającej z sieci wodociągowej jest bardzo niekorzystna, choć stale się poprawia. Jak wskazano
powyżej, w 2014 roku z wody z wodociągów korzystało 51,3% mieszkańców gminy, podczas gdy
średnia dla powiatu wynosiła 88,4%, dla województwa – 94,8%, a dla kraju – 91,6%. Miasto
Świerzawa nie odstaje od obszarów miejskich innych jednostek pod względem dostępu do wody
z sieci, znacząca różnica dotyczy natomiast obszarów wiejskich. W przypadku sołectw gminy
Świerzawa odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej kształtował się na poziomie 30,6%,
znacznie odbiegając od średniej dla obszarów wiejskich kraju, Dolnego Śląska i powiatu, gdzie
z wodociągów korzystało ponad 80% mieszkańców.
Tabela 69. Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej w latach 2010-2014
odsetek ludności korzystającej z sieci
Wodociągowej
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
POLSKA
87,4
87,6
87,9
88,0
91,6
POLSKA – MIASTO
95,3
95,4
95,4
95,5
96,4
POLSKA – WIEŚ
75,2
75,7
76,2
76,6
84,3
DOLNOŚLĄSKIE
91,5
91,6
91,9
92,1
94,8
96,7
96,7
96,8
96,9
97,5
79,4
79,9
80,8
81,2
88,5
Powiat złotoryjski
82,9
82,9
83,0
83,5
88,4
92,7
93,6
95,2
73,2
73,4
81,6
Świerzawa
39,4
39,2
39,4
39,5
51,3
Świerzawa - miasto
99,4
99,4
99,4
99,4
99,4
Źródło: GUS/BDL
12,3
12,3
12,8
13,1
30,6
Na terenie gminy Świerzawa funkcjonuje system zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych
za pośrednictwem systemu kanalizacji sanitarnej, jednak stopień skanalizowania poszczególnych
terenów jest zróżnicowany. W pełni skanalizowane jest miasto Świerzawa, natomiast spośród
sołectw z sieci kanalizacyjnej korzystają jedynie mieszkańcy Lubiechowej i Starej Kraśnicy. Na
pozostałym obszarze funkcjonują szamba bezodpływowe, z których ścieki transportowane są
taborem asenizacyjnym na zlewnię ścieków dowożonych przy oczyszczalni ścieków w Świerzawie.
Sieć kanalizacyjną na terenie gminy Świerzawa tworzyło w 2014 roku 23,6 km czynnej sieci i 373
przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Na przestrzeni lat
2010-2014 dostęp do kanalizacji w gminie znacznie się poprawił, głównie dzięki inwestycjom na
terenie wiejskim. Długość czynnej sieci wzrosła ponad trzykrotnie (z 8,6 km do 23,6 km), a liczba
przyłączy kanalizacyjnych o 49,8%. W tym samym okresie liczba ludności korzystającej w gminie
z sieci kanalizacyjnej wzrosła z 2 171 do 2 883 osób, tj. o 32,8%. W przypadku miasta nastąpił spadek
o 0,7%, natomiast liczba ludności z dostępem do kanalizacji na obszarach wiejskich gminy wzrosła
w latach 2010-2014 z 0 do 728 osób.
131
Tabela 70. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
2010
2011
2012
2013
2014
długość czynnej sieci kanalizacyjnej
Świerzawa
8,6
8,6
23,6
23,6
23,6
Świerzawa - miasto
8,6
8,6
8,6
8,6
8,6
0,0
0,0
15,0
15,0
15,0
przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
Świerzawa
249
249
369
373
373
Świerzawa - miasto
249
249
249
251
251
0
120
122
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
122
0
Świerzawa
2171,0
2 153
2 686
2 662
2883,0
Świerzawa - miasto
2171,0
2 153
2 151
2 123
2155,0
0,0
0,0
535,0
539,0
728,0
Źródło: GUS/BDL
Sytuacja w zakresie dostępu do sieci kanalizacyjnej w gminie Świerzawa jest jeszcze mniej korzystna
niż miało to miejsce w przypadku sieci wodociągowej, choć również podlega stałej poprawie. W 2014
roku siecią kanalizacyjną objętych było jedynie 37,2% mieszkańców gminy, w tym 92,1% w mieście
i 13,5% na obszarach wiejskich. Ponownie znacznie wyższe odsetki korzystających z sieci
wodociągowej występowały w skali kraju (68,7%), województwa (75%) i powiatu (66,5%). O ile
jednak miasto Świerzawa wyróżniało się najwyższym odsetkiem ludności objętej systemem
kanalizacji w porównaniu z obszarami miejskimi innych jednostek, na obszarze wiejskim gminy
odsetek ten (13,5%) był znacznie niższy niż na obszarach wiejskich kraju (37,3%), województwa
(41,1%) i powiatu (42,3%).
Tabela 71. Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej w latach 2010-2014
Kanalizacyjnej
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
POLSKA
62,0
63,5
64,3
65,1
68,7
POLSKA - MIASTO
86,1
86,7
87,0
87,4
89,3
POLSKA - WIEŚ
24,8
27,8
29,4
30,9
37,3
DOLNOŚLĄSKIE
68,1
69,3
70,1
70,8
75,0
85,5
86,3
86,7
87,2
90,0
27,7
30,1
32,2
33,5
41,1
Powiat złotoryjski
58,5
59,5
60,9
61,1
66,5
85,7
85,8
91,1
36,2
36,7
42,3
Świerzawa
27,7
27,5
34,3
34,3
37,2
Świerzawa - miasto
89,3
89,3
89,3
89,4
92,1
0,0
0,0
9,9
10,0
13,5
Źródło: GUS/BDL
132
Ścieki komunalne z terenu gminy są odprowadzane do zmodernizowanej w 2014 roku mechanicznobiologicznej oczyszczalni ścieków przy ul. Skowronia Góra w Świerzawie, o średniej przepustowości
550 m3/d.
W 2014 roku z oczyszczalni ścieków korzystało 2 490 mieszkańców gminy Świerzawa, o 17,2% więcej
niż w 2010 roku. W większości byli to mieszkańcy miasta, którzy stanowili 84,7% korzystających
(2 109 osób). Na obszarach wiejskich dostęp do oczyszczalni ścieków jest bardziej ograniczony i w
2014 roku objął jedynie 381 mieszkańców. Była to jednak liczba wyższa niż w latach 2010-2011, gdy
z oczyszczalni ścieków nie korzystał żaden mieszkaniec obszarów wiejskich gminy. Wielkość ścieków
odprowadzanych z terenu gminy systematycznie wzrastała w latach 2010-2014, przyjmując
ostatecznie wartość 160 dam3 w 2014 roku, tj. o 79,8% więcej niż w 2010 roku.
Tabela 72. Oczyszczalnie ścieków w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
2010
2011
2012
2013
2014
ścieki odprowadzone (dam3)
Świerzawa
89,0
88,0
100,0
127,0
160,0
Świerzawa - miasto
89,0
88,0
85,0
92,0
121,0
0,0
15,0
35,0
ludność korzystająca z oczyszczalni
39,0
0,0
Świerzawa
2 124
2 331
2 495
2 486
2 490
Świerzawa - miasto
2 124
2 331
2 125
2 107
2 109
0
0
370
379
381
Źródło: GUS/BDL
W 2014 roku z oczyszczalni ścieków korzystała ok. jedna trzecia mieszkańców gminy (32%). Była to
wartość ponad dwukrotnie niższa niż wynosiła średnia krajowa (71%), wojewódzka (79%)
i powiatowa (67%). Na terenie miasta Świerzawa dostęp do oczyszczalni ścieków jest znacznie
powszechniejszy, gdyż w 2014 roku obejmował 90% mieszkańców. Choć również była to wartość
niższa niż w miastach pozostałych analizowanych jednostek administracyjnych (94-95%), różnica nie
była znaczna. Natomiast w przypadku obszarów wiejskich gminy Świerzawa z oczyszczalni ścieków
korzystało jedynie 7% mieszkańców, co oznacza, że sytuacja na tym terenie była znacznie mniej
korzystna niż na obszarach wiejskich całego kraju (37%), Dolnego Śląska (42%) i powiatu
złotoryjskiego (41%).
133
Tabela 73. Odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków miejskich i wiejskich w
latach 2010-2014
odsetek ludności korzystający z oczyszczalni ścieków miejskich i
wiejskich
Ogółem
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
POLSKA
65%
66%
69%
70%
71%
POLSKA – MIASTO
88%
88%
92%
93%
94%
POLSKA – WIEŚ
28%
31%
33%
35%
37%
DOLNOŚLĄSKIE
76%
77%
77%
78%
79%
95%
95%
95%
95%
95%
31%
34%
37%
39%
42%
Powiat złotoryjski
65%
66%
66%
68%
67%
94%
95%
94%
39%
41%
41%
Świerzawa
27%
30%
32%
32%
32%
Świerzawa - miasto
87%
97%
88%
89%
90%
0%
0%
7%
7%
7%
Źródło: GUS/BDL
SYSTEM CIEPŁOWNICZY45
Dostęp do sieci ciepłowniczej w gminie Świerzawa posiadają jedynie mieszkańcy kilku ulic w mieście.
Wg stanu na 08.04.2016 roku były to ulice: Kusocińskiego, Mickiewicza, Mostowa, Plac Strzelecki,
Plac Wolności, Skwer Bolka I Surowego, Spółdzielcza i Złotoryjska. Na terenie pozostałych ulic miasta
oraz na terenie sołectw usługi sieci ciepłowniczej nie są dostępne.
Dostawy energii cieplnej do budynków użyteczności publicznej w mieście Świerzawa zapewnia
funkcjonująca na terenie gminy kotłownia na biomasę. Ciepło dostarczane jest do następujących
obiektów:





Zespół Szkolno-Przedszkolny (Szkoła Podstawowa + sala sportowa, Przedszkole)
Warsztat Terapii Zajęciowej
SP ZOZ Przychodnia Rejonowa w Świerzawie
Sala widowiskowa CKSiT
Urząd Miasta i Gminy w Świerzawie
Ponadto własne kotłownie na biomasę posiada budynek Centrum Kultury, Sportu i Turystyki
w Świerzawie, Szkoła Podstawowa w Sokołowcu, Szkoła Podstawowa w Nowym Kościele oraz
Gimnazjum w Świerzawie. Pozostałe kotłownie użytkowane są przez spółdzielnie mieszkaniowe:

ul. Młyńska (kotłownia na olej opałowy i ekogroszek)
45
Za:
http://www.swierzawa.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=34&menu_id=17&menu_art_id
=34&page=6 (02.05.2016)
134



ul. Reymonta (kotłownia na ekogroszek)
ul. Reymonta (kotłownia na olej opałowy)
Nowy Kościół (kotłownia węglowa)
SYSTEM GAZOWNICZY
Sieć gazową na terenie gminy Świerzawa w 2014 roku tworzyło 14 537 m czynnej sieci przesyłowej.
Brak było natomiast sieci rozdzielczej i przyłączy do budynków – mieszkańcy gminy nie posiadają
dostępu do gazu z sieci.
Tabela 74. Charakterystyka sieci gazowej w gminie Świerzawa w latach 2010-2014
Świerzawa
Świerzawa - miasto
2010
2011
2014
14 537
14 537
14 537
14 537
14 537
0
0
0
0
0
14 537
14 537
14 537
długość czynnej sieci przesyłowej (m)
14 537
14 537
Świerzawa
14 537
2013
długość czynnej sieci ogółem (m)
Świerzawa - miasto
2012
0
14 537
14 537
14 537
14 537
14 537
0
0
0
0
14 537
14 537
14 537
długość czynnej sieci rozdzielczej
14 537
Świerzawa
0
0
0
0
0
Świerzawa - miasto
0
0
0
0
0
0
0
0
Świerzawa
0
0
0
0
0
Świerzawa - miasto
0
0
0
0
0
Źródło: GUS/BDL
0
0
0
0
0
0
0
czynne przyłącza do budynków
Jak wskazano powyżej, gmina Świerzawa praktycznie nie posiada sieci gazowej, poziom gazyfikacji
tego terenu jest praktycznie zerowy. Mieszkańcy mogą korzystać jedynie z butli gazowych. Sytuacja
w gminie w tym zakresie znacząco odbiega od sytuacji w innych jednostkach administracyjnych.
W powiecie złotoryjskim w 2014 roku dostęp do sieci gazowej posiadało 36,8% mieszkańców
(w tym 66,3% w miastach), na Dolnym Śląsku było to 61,4% (w tym 82,4% w miastach), a w całym
kraju – 52,2% (w tym 71,7% w miastach).
135
Tabela 75. Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej w latach 2010-2014
gazowej
2010
2011
2012
2013
2014
%
%
%
%
%
POLSKA
52,5
52,5
52,4
52,4
52,2
POLSKA - MIASTO
72,9
72,7
72,4
72,3
71,7
POLSKA - WIEŚ
20,8
21,2
21,7
22,0
22,4
DOLNOŚLĄSKIE
62,8
62,7
61,8
61,7
61,4
84,6
84,4
83,1
82,9
82,4
12,1
12,6
12,9
13,6
14,1
Powiat złotoryjski
36,7
36,8
37,0
36,9
36,8
66,3
66,3
66,3
7,7
7,8
7,9
Świerzawa
0,0
0,0
0,1
0,1
0,1
Świerzawa - miasto
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Źródło: GUS/BDL
0,0
0,0
0,2
0,2
0,2
Przez gminę Świerzawa, w pobliżu miasta, przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia DN 400 PN 6.3
MPa relacji Jawor-Jelenia Góra, a na przedłużeniu ul. Adama Mickiewicza znajduje się zespół
przyłączeniowy. Gazyfikacja gminy jest jednym z zdań inwestycyjnych wyznaczonych w Planie
Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Świerzawa (z terminem realizacji do 2019 roku), jako czynnik
sprzyjający obniżeniu poziomu zanieczyszczeń atmosferycznych w mieście i gminie. Analiza gazowej
inwestycji przyłączeniowej w gminie Świerzawa zakłada:



Budowę stacji redukcyjno-pompowej I-go stopnia Q=5 000 m3/h
Budowę ok. 68 km sieci gazowniczej średniego ciśnienia D 160/125/90/63
Przyłączenie odbiorców gazu o szacowanym poborze gazu 4,3 mln m3/rok46.
SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY47
Dystrybutorem sieci elektroenergetycznej na terenie gminy Świerzawa jest TAURON Dystrybucja S.A.
Oddział w Jeleniej Górze. Rejonowy punkt zasilania znajduje się w stacji GPZ 20 kV R-351 Wojcieszów.
Sieć elektroenergetyczną na terenie gminy tworzy:



72,6 km sieci średniego napięcia (SN) – 70,6 km sieci napowietrznych i 2 km sieci kablowych,
80,9 km sieci niskiego napięcia (nN) – 67,9 km sieci napowietrznych i 13 km sieci kablowych,
67 stacji transformatorowych: 59 stanowiących własność TAURON, 7 – własność obca
i 1 – własność wspólna.
Linie sieci elektroenergetycznych na terenie gminy Świerzawa nadają się do eksploatacji, ich stan
techniczny jest na bieżąco monitorowany. Na bieżąco prowadzona jest również wymiana lub
46
Za: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w energię elektryczną i gaz dla gminy Świerzawa
Za: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w energię elektryczną i gaz dla gminy Świerzawa, Plan gospodarki
niskoemisyjnej dla Miasta i Gminy Świerzawa
47
136
naprawa wyeksploatowanych elementów
eksploatacyjnych oraz doraźnych.
sieci
w
ramach
zabiegów
modernizacyjnych,
Zużycie energii przez mieszkańców miasta Świerzawa kształtuje się na średnim poziomie. W 2014
roku na 1 mieszkańca miasta przypadało 633,2 kWh zużytej energii, podczas gdy w miastach kraju
było to 735 kWh, a w miastach Dolnego Śląska – 692 kWh. Relatywnie najmniejsze zużycie cechowało
mieszkańców miast w powiecie złotoryjskim. Na 1 osobę przypadało w 2014 roku 549,9 kWh. Należy
również zwrócić uwagę na fakt, że o ile w przypadku kraju, województwa i powiatu wartości zużycia
energii elektrycznej na 1 mieszkańca w 2014 roku okazały się niższe niż w 2010 roku, w przypadku
miasta Świerzawa w 2014 roku przeciętny mieszkaniec zużył więcej energii niż w 2010 roku.
Tabela 76. Zużycie energii elektrycznej w miastach na 1 mieszkańca w latach 2010-2014
zużycie energii elektrycznej w miastach
na 1 mieszkańca
2010
2011
2012
2013
2014
kWh
kWh
kWh
kWh
kWh
POLSKA - MIASTO
785,4
773,7
768,6
761,4
735,0
765,8
758,7
784,1
752,6
692,0
632,9
598,5
685,1
715,5
594,9
Świerzawa - miasto
Źródło: GUS/BDL
625,0
609,2
669,1
627,3
633,2
W oświetleniu ulicznym w gminie Świerzawa wykorzystywane są wyłącznie lampy sodowe. Na
terenie gminy znajdują się 652 oprawy lamp ulicznych, o średniej mocy 75 W każda, zużywające
łącznie 198,04 MWh energii. Łączna moc systemu oświetlenia ulicznego w gminie Świerzawa wynosi
49,21 kW.
Przedsięwzięcia racjonalizujące wykorzystanie energii elektrycznej w gminie zostały zawarte
w Projekcie założeń do planu zaopatrzenia w energię elektryczną i gaz dla gminy Świerzawa. Poprawa
efektywności energetycznej nastąpi w wyniku realizacji poniższych przedsięwzięć:

Stopniowe przechodzenie na stosowanie energooszczędnych źródeł światła w obiektach
użyteczności publicznej oraz dążenie do wprowadzenia technologii LED do oświetlenia ulic,
placów itp.

Przeprowadzanie regularnych prac konserwacyjno-naprawczych i czyszczenia oświetlenia.

Dbałość kadr technicznych zakładów przemysłowych, aby napędy elektryczne nie były
przewymiarowane i pracowały z optymalną sprawnością oraz dużym współczynnikiem mocy
czynnej.

Tam, gdzie to możliwe sterowanie obciążeniem polegające na przesuwaniu okresów pracy
odbiorników energii elektrycznej na godziny poza szczytem energetycznym.

Stosowanie energooszczędnych technologii w procesach produkcyjnych.

Racjonalizacja zużycia energii na oświetlenie uliczne: stosowanie i wymian źródeł światła
tradycyjnego na nowoczesne, energooszczędne, stosowanie i wymiana opraw na
nowoczesne, ekonomiczne w zużyciu energii, właściwa eksploatacja urządzeń
oświetleniowych, stosowanie opraw z czujnikami ruchu, właściwym dobór natężenia
oświetlenia, regulacja oświetlenia.
137
Natomiast zadania inwestycyjne dystrybutora sieci elektroenergetycznej w gminie Świerzawa na lata
2015-2019 obejmują:








Modernizacja sieci nN z PT-33128 w m. Sokołowiec (IV etap)
Modernizacja sieci nN z PT-33108 w m. Stara Kraśnica (II etap)
Modernizacja sieci nN z PT-33115 kier. ul. Polna w m. Świerzawa
Wymiana stacji wieżowej PT-33130 Nowy Kościół na słupową
Wymiana stacji wieżowej PT-33136 Nowy Kościół na słupową
Sokołowiec - modernizacja sieci nN - II etap (PT-33126)
Modernizacja sieci nN w m. Lubiechowa(długość ok. 9,75 km)
Modernizacja sieci nN z PT-33128 w m. Sokołowiec (IV etap)
STAN ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH
W 2014 roku na terenie gminy Świerzawa znajdowały się 1 504 budynki mieszkalne. Zdecydowana
większość z nich (1 235 budynków; 82,1%) zlokalizowana była na obszarze wiejskim gminy. Pozostałe
17,9% budynków mieszkalnych usytuowanych było w mieście Świerzawa (269 budynki). Zasoby
mieszkaniowe w gminie w 2014 roku tworzyły 2 543 mieszkania, o łącznej powierzchni 199 751 m2,
składające się z 10 712 izb. Również większość mieszkań i izb zlokalizowana była na obszarze wiejskim
– w 2014 roku na terenie sołectw znajdowały się 1 692 mieszkania (66,5% ogólnej liczby mieszkań
w gminie) i 7 712 izb (72%).
Analiza danych dotyczących zasobów mieszkaniowych w latach 2010-2014 wskazuje, że gmina
rozwija się w tym zakresie – wzrost liczby mieszkań nie jest znaczny, jednak rokrocznie lokali
przybywa. W 2014 roku było ich o 0,9% więcej niż w 2010 roku, przy czym w mieście wzrost wyniósł
0,4%, a na obszarach wiejskich – 1,2%.
Tabela 77. Budynki mieszkalne i zasoby mieszkaniowe w gminie Świerzawa w latach 20102014
Świerzawa
2010
2011
2012
2013
2014
budynki mieszkalne
1 442
1 486
1 490
1 497
1 504
260
266
266
267
269
1 182
1 220
1 224
mieszkania
1 230
1 235
Świerzawa
2 520
2 525
2 529
2 536
2 543
848
848
848
849
851
1 672
1 677
1 681
izby
1 687
1 692
Świerzawa
10 587
10 618
10 640
10 678
10 712
2 984
2 984
2 984
2 990
3 000
7 603
7 634
7 656
7 688
powierzchnia użytkowa mieszkań
7 712
Świerzawa
196 694
197 487
197 979
198 932
199 751
54 453
54 453
54 453
54 582
54 803
142 241
143 034
143 526
144 350
144 948
138
Źródło: GUS/BDL
Na 1000 mieszkańców gminy Świerzawa przypadało w 2014 roku 328,3 mieszkania. Była to wartość
niższa niż średnia dla powiatu złotoryjskiego (324 mieszkania na 1000 ludności), Dolnego Śląska
(386,2 mieszkania na 1000 ludności) i całego kraju (363,4 mieszkania na 1000 ludności). Sytuacja
w zakresie mieszkalnictwa stopniowo się poprawia we wszystkich jednostkach, czego wyrazem są
rosnące wskaźniki mieszkań przypadających na 1000 mieszkańców. Nadal jednak potrzeby
mieszkaniowe na obszarach wiejskich są zaspokojone w mniejszym stopniu niż mieszkańców miast.
W 2014 roku na 1000 mieszkańców wsi w gminie Świerzawa przypadało 313 mieszkań, podczas gdy
w mieście było to 363,8 mieszkania. Warto dodać, iż w przypadku obszarów miejskich w mieście
Świerzawa na 1000 mieszkańców przypadało najmniej mieszkań w porównaniu z innymi jednostkami
(405,9 w kraju, 417,3 w województwie i 382,8 w powiecie), natomiast w przypadku obszaru
wiejskiego gminy Świerzawa wskaźnik mieszkań na 1000 ludności przyjmował wartości wyższe od
średniej dla obszarów wiejskich kraju (298,7) i powiatu (309,9), ale niższe niż w województwie
(316,2).
Tabela 78. Mieszkania na 1000 mieszkańców w latach 2010-2014
mieszkania na 1000 mieszkańców
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
-
-
POLSKA
349,6
352,6
356,1
359,9
363,4
POLSKA - MIASTO
388,1
391,9
396,5
401,4
405,9
POLSKA - WIEŚ
290,0
291,8
294,1
296,4
298,7
DOLNOŚLĄSKIE
367,7
371,0
375,9
381,6
386,2
394,4
398,7
404,8
411,9
417,3
305,6
307,1
309,7
312,9
316,2
Powiat złotoryjski
335,8
337,1
339,6
343,6
346,0
373,7
379,4
382,8
305,5
308,1
309,9
Świerzawa
321,9
322,8
323,2
326,6
328,3
Świerzawa - miasto
348,8
351,7
352,0
357,3
363,8
Źródło: GUS/BDL
309,7
310,0
310,4
313,0
313,0
Przeciętnie mieszkanie w gminie Świerzawa okazało się większe niż w pozostałych jednostkach
administracyjnych. W 2014 roku przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w gminie wynosiła
78,5 m2, podczas gdy w skali kraju było to 73,4 m2, w województwie – 72,2 m2, a powiecie
złotoryjskim – 73,6 m2. Większe mieszkania znajdują się na obszarach wiejskich niż w miastach – jest
to prawidłowość występująca niezależnie od wielkości analizowanych jednostek. W przypadku gminy
Świerzawa różnica między przeciętną powierzchnią użytkową 1 mieszkania w mieście (64,4 m2) a na
obszarze wiejskim (85,7 m2) wynosiła ponad 21 m2. Warto również dodać, iż przeciętne mieszkania są
coraz większe – ich powierzchnia wzrasta z każdym rokiem, niezależnie od lokalizacji.
139
Tabela 79. Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w latach 2010-2014
przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania
2010
2011
2012
2013
2014
m2
m2
m2
m2
m2
POLSKA
72,3
72,6
72,8
73,1
73,4
POLSKA - MIASTO
63,6
63,8
63,9
64,1
64,2
POLSKA - WIEŚ
90,3
90,8
91,3
91,8
92,3
DOLNOŚLĄSKIE
71,5
71,7
71,9
72,0
72,2
65,3
65,4
65,4
65,4
65,4
90,0
90,6
91,2
91,8
92,3
Powiat złotoryjski
72,7
72,9
73,1
73,4
73,6
61,7
61,9
62,0
87,2
87,4
87,7
Świerzawa
78,1
78,2
78,3
78,4
78,5
Świerzawa - miasto
64,2
64,2
64,2
64,3
64,4
Źródło: GUS/BDL
85,1
85,3
85,4
85,6
85,7
Mimo relatywnie największych powierzchniowo mieszkań, powierzchnia użytkowa przypadająca na
1 osobę w gminie jest niewielka. W 2014 roku 1 mieszkaniec gminy miał do dyspozycji 25,8 m2
mieszkania, podczas gdy w województwie dolnośląskim było to 27,9 m2, w całym kraju – 26,7 m2,
a w powiecie złotoryjskim niewiele mniej niż w gminie, 25,5 m2. Również w przypadku wskaźnika
przeciętnej powierzchni użytkowej mieszkania na 1 osobę występowała różnica między miastem
a obszarem wiejskim, na korzyść terenów wiejskich. Przeciętny mieszkaniec miasta Świerzawa
dysponował 23,4 m2 powierzchni użytkowej mieszkania (najmniej wśród obszarów miejskich innych
jednostek), natomiast przeciętny mieszkaniec obszaru wiejskiego gminy – 26,8 m2 mieszkania
(również najmniej w porównaniu z obszarami wiejskimi innych jednostek).
Tabela 80. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę w latach 2010-2014
przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę
2010
2011
2012
2013
2014
m2
m2
m2
m2
m2
POLSKA
POLSKA - MIASTO
POLSKA - WIEŚ
DOLNOŚLĄSKIE
Powiat złotoryjski
Świerzawa
Świerzawa - miasto
140
25,3
24,7
26,2
26,3
25,7
27,5
24,4
25,6
25,0
26,5
26,6
26,1
27,8
24,6
25,1
22,4
26,4
25,3
22,6
26,4
25,9
25,4
26,8
27,0
26,5
28,2
24,8
23,1
26,6
25,3
22,6
26,5
26,3
25,7
27,2
27,5
26,9
28,7
25,2
23,5
26,9
25,6
23,0
26,8
26,7
26,1
27,6
27,9
27,3
29,2
25,5
23,7
27,2
25,8
23,4
26,8
Źródło: GUS/BDL
Kierunki działania władz gminy Świerzawa w zakresie gospodarowania zasobem mieszkaniowym
gminy określone zostały w Wieloletnim Programie Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy
Świerzawa na lata 2016-2020, przyjętym Uchwałą Nr XV/77/2016 Rady Miasta i Gminy Świerzawa
z dnia 28 stycznia 2016 r.
Mieszkaniowy zasób gminy Świerzawa tworzą zarówno lokale mieszkalne znajdujące się w budynkach
w całości stanowiących własność gminy, jak i lokale położone w budynkach stanowiących
współwłasność gminy i osób fizycznych (budynki wspólnot mieszkaniowych). W zależności od rodzaju
budynku wielkość mieszkaniowego zasobu gminy przedstawiała się następująco:

Budynki komunalne: 23 budynki z 60 lokalami mieszkalnymi i 24 lokalami socjalnymi,

Budynki wspólnotowe zarządzane przez ZLG: 65 budynków z 129 lokalami mieszkalnym i 5
lokalami socjalnymi,

Budyni przekazane we własny zarząd: 9 budynków z 15 lokalami gminnymi, w tym 2 lokale
socjalne,

Budynki przekazane do zarządzania innym zarządcom: 25 budynków.
W związku z planowaną sprzedażą lokali komunalnych, liczba mieszkań pozostających w zasobie
gminnym zmniejszy się. W okresie 2016-2020 prognozuje się zbycie 10 lokali komunalnych, co
przyniesie gminie dochody z tytułu sprzedaży w wysokości 25 tys. zł.
Mieszkaniowym zasobem gminy Świerzawa zarządza zakład budżetowy Zarząd Lokali Gminnych.
Zadania zarządcze ZLG obejmują prowadzenie racjonalnej gospodarki nieruchomościami, utrzymanie
należytego stanu technicznego budynków oraz prowadzenie bieżącej eksploatacji nieruchomości,
a także obsługę finansowo-księgową zarządzanego zasobu. W szczególności dotyczą one zapewnienia
najemcom lokali podstawowych warunków mieszkaniowych, utrzymania nieruchomości w należytym
stanie technicznym, prowadzenia spraw związanych z najmem lokali, remontów, konserwacji
i modernizacji lokali i budynków oraz zapewnienia obsługi komunalnej poprzez zawieranie umów na
świadczenie usług dostawy wody i odbioru ścieków.
Pod względem wieku zasób mieszkaniowy gminy określany jest jako stary, natomiast jego stan
techniczny jako dostateczny z tendencją do pogarszania się. Z tego powodu rzeczywiste potrzeby
remontowe i modernizacyjne budynków stanowiących wyłączną własność gminy są bardzo duże,
przekraczając możliwości finansowe gminy. Z powodu ograniczonych środków finansowych,
planowane inwestycje w zakresie budynków i lokali mieszkalnych, oprócz bieżących napraw
i usuwania awarii, obejmują głównie remonty zapewniające poprawę bezpieczeństwa budynków i ich
mieszkańców oraz zabezpieczenia budynków przed szkodliwym oddziaływaniem czynników
zewnętrznych. Wśród najważniejszych działań wymienia się: wymianę stolarki okiennej i drzwiowej,
wymianę podłóg, wymianę instalacji elektrycznej, remont dachów i pokryć dachowych, remont
kominów, remont opierzeń blacharskich oraz remont ścian i schodów. Przy planowaniu remontów
władze gminy zakładają uwzględnienie wyników okresowych przeglądów stanu technicznego
budynków oraz propozycje zgłaszane przez lokatorów. Faktycznie realizowane działania uzależnione
będą od możliwości finansowych gminy. Na poszczególne lata okresu 2016-2020 zaplanowano
następujące prace remontowe w budynkach stanowiących własność gminy Świerzawa:

Prace kominiarskie i dekarskie:
141





Odnowienie elewacji:






2017 rok – Stara Kraśnica 64
2019 rok – Plac Piasta Bolesława 13, Świerzawa
Naprawa dachu:



48
2016 rok – Plac Wolności 33, Świerzawa, Plac Piasta Bolesława 14, Świerzawa,
Rzeszówek 4
2017 rok – ul. Długa 25, Lubiechowa, ul. Złotoryjska 2, Świerzawa
2018 rok – ul. Skowronia Góra 1a, Plac Wolności 29 a, Świerzawa
2019 rok – Plac Wolności 50, Świerzawa
2020 rok – ul. Jeleniogórska 43, Świerzawa
Odnowienie klatki schodowej:



2016 rok – ul. Kościuszki 2, Świerzawa
2018 rok – ul. Polna 14, Lubiechowa
2020 rok – Podgórki 20, Stara Kraśnica 70
2016 rok – Rzeszówek 5
2018 rok – Plac Wolności 37, Plac Piasta Bolesława, Świerzawa
2019 rok – Rząśnik 106
2020 rok – Stara Kraśnica 6348.
Za: Wieloletni Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy Świerzawa na lata 2016-2020
142
3. Obszary zdegradowane i obszary
rewitalizacji
3.1. Stan kryzysowy
Obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk
społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji
lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu
publicznym i kulturalnym, można wyznaczyć jako obszar zdegradowany w przypadku
występowania na nim ponadto co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk:

gospodarczych – w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji
lokalnych przedsiębiorstw lub

środowiskowych – w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności
odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub

przestrzenno-funkcjonalnych – w szczególności niewystarczającego wyposażenia
w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do
podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do
zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub
niskiej jakości terenów publicznych, lub

technicznych – w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym
o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych
umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie
energooszczędności i ochrony środowiska.49
Na obszarze gminy Świerzawa zdiagnozowano występowanie szeregu negatywnych zjawisk
społecznych oraz zjawisk gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych
i technicznych. Oceniając dane zjawisko starano się zachować obiektywność.
W przypadku danych o charakterze statystycznym, przy ocenie czy dane zjawisko można było uznać
za stan kryzysowy, porównywano je z danymi innych poziomów statystycznych.
Istotnym narzędziem oceny zjawiska jako stanu kryzysowego były badania ankietowe
przeprowadzone z mieszkańcami gminy. Badanie zostało przeprowadzone w dniach 15.04.2016 r. do
30.04.2016 r. techniką PAPI (Paper And Pencil Interview), która jest ilościową metodą gromadzenia
danych. Badania zostały zrealizowane techniką ankieterskich wywiadów osobistych i audytoryjnych
„face to face”. Badanie przeprowadzono na próbie 471 dorosłych mieszkańców gminy Świerzawa.
Ponadto narzędziem oceny, czy dane zjawisko można uznać za stan kryzysowy, były warsztaty
z liderami lokalnymi. Warsztaty przeprowadzone zostały w dniach 13-14 maja 2016 w Centrum
Kultury Sportu i Turystyki w Świerzawie. W trakcie sesji warsztatowych poddawano analizie i dyskusji
49
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. 2015 poz. 1777)
143
materiał diagnostyczny oraz wyniki badań ankietowych z mieszkańcami oraz dyskutowano nt.
problemów poszczególnych sołectw.
144
Tabela 81. Stany kryzysowe zdiagnozowane na obszarze gminy Świerzawa.
Problem / stan
kryzysowy
Kluczowe wskaźniki/dane opisujące
zjawisko
Charakter zjawiska / koncentracja
Do negatywnych zjawisk społecznych występujących na obszarze gminy Świerzawa należą:
Niekorzystne
zjawiska
demograficzne
Znaczny wzrost populacji w wieku
poprodukcyjnym oraz depopulacja miasta
Świerzawa spowodowana przede
wszystkim ujemnym saldem migracji
(UM).
Wywiady ilościowe z mieszkańcami
odnoszące się do oceny zagrożenia
wykluczenia osób starszych.50
Według danych GUS stan liczbowy gminy Świerzawa na 31.12.2014 roku wynosił 7 745
mieszkańców. W mieście Świerzawa zamieszkiwało 30% ludności gminy, natomiast na
obszarze wiejskim – pozostałe 70% mieszkańców. Dane długookresowe wskazują, iż gmina
Świerzawa doświadcza zjawiska ubytku liczby ludności. Mimo jednostkowych wzrostów
od 2010 roku, na przestrzeni lat 2004-2014 liczba mieszkańców gminy spadła ogółem
o 1,8%. Proces wyludniania się jest bardziej zaawansowany w mieście – spadek ludności
w analizowanym okresie wyniósł 5,5%. Natomiast liczba mieszkańców obszarów wiejskich
gminy w 2014 roku była jedynie o 0,2% niższa niż w 2004 roku.
Oprócz ubytku ludności, gmina Świerzaw doświadcza również zjawiska starzenia się
społeczeństwa. Na przestrzeni lat 2010-2014 wystąpiły jednocześnie trzy procesy,
warunkujące niekorzystne zmiany struktury społeczeństwa:

spadek odsetka ludności w wieku przedprodukcyjnym – udział tej grupy w ogóle
ludności gminy zmniejszył się z 18,2% do 17,7%,

spadek odsetka ludności w wieku produkcyjnym – udział tej grupy w ogóle
ludności gminy zmniejszył się z 67,6% do 65,5%,

wzrost odsetka ludności w wieku poprodukcyjnym – udział tej grupy w ogóle
ludności gminy zwiększył się z 14,2% do 16,8%.
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób) w odniesieniu do wykluczenia osób
50
Badanie zostało przeprowadzone w dniach 15.04.2016 r. do 30.04.2016 r. techniką PAPI (Paper And Pencil Interview), która jest ilościową metodą gromadzenia danych.
Badania zostały zrealizowane techniką ankieterskich wywiadów osobistych i audytoryjnych „face to face”.Badanie przeprowadzono na próbie 471 dorosłych mieszkańców
gminy Świerzawa.
145
starszych, na wysokie ryzyko występowania problemów, najczęściej wskazywali
mieszkańcy Świerzawy.
Koncentracja zjawiska: Świerzawa.
Bezrobocie
Istotny i stały udział osób bezrobotnych
w populacji osób w wieku produkcyjnym
oraz znaczny odsetek osób długotrwale
bezrobotnych (PUP).
Wywiady ilościowe z mieszkańcami,
bezrobociem.
W dniu 31.12.2015 roku w rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Złotoryi pozostawało
695 mieszkańców gminy Świerzawa. Wśród nich znajdowało się 217 osób zamieszkałych
w mieście (31,2%) i 478 osób zamieszkałych na obszarze wiejskim gminy (68,8%).
Wśród sołectw gminy Świerzawa największa liczba zarejestrowanych bezrobotnych
zamieszkiwała w Nowym Kościele. Było to 98 osób, tj. 21% bezrobotnych z obszarów
wiejskich. Znacznie niższy był udział bezrobotnych z sołectw: Sokołowiec (71 osób, 15%),
Stara Kraśnica (61 osób, 13%) oraz Rząśnik (49 osób, 10%), Sędziszowa (48 osób, 10%)
i Lubiechowa (46 osób, 10%).
We wszystkich sołectwach gminy liczba zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszyła się
w latach 2010-2015. Tempo spadku było jednak zróżnicowane i wahało się od -7,5%
(w Rząśniku) do -42,9% (w Biegoszowie). Oprócz Biegoszowa znaczny ubytek osób
zarejestrowanych jako bezrobotnych wystąpił również w Gozdnie (-41,7%) i Rzeszówku
(-41,2%).
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób) w odniesieniu do bezrobocia, na
wysokie ryzyko występowania problemów, najczęściej wskazywali mieszkańcy wsi Nowy
Kościół.
Koncentracja zjawiska: Świerzawa, Nowy Kościół, Sokołowiec, Lubiechowa.
Ubóstwo,
współwystępujące
z innymi
problemami
społecznymi
Znaczny odsetek osób korzystających
z pomocy społecznej (OPS).
Znaczna liczba wydanych niebieskich kart
(OPS).
W 2015 roku M-GOPS w Świerzawie przyznał 40 533 świadczeń na łączną kwotę 1 560 982
zł. Mieszkańcy miasta Świerzawa otrzymali 19 259 świadczeń (47,5%), zaś mieszkańcy
sołectw – 21 274 świadczeń (52,5%). Osobom zamieszkałym na obszarze wiejskim gminy
przyznawane były wyższe świadczenia – otrzymali oni świadczenia na kwotę 1 172 207 zł,
co stanowiło 75,1% ogólnej wartości przyznanych świadczeń w gminie. Mieszkańcom
146
ubóstwem.
miasta przyznano świadczenia o wartości 388 775 zł, tj. 24,9% ogólnej kwoty.
Wśród sołectw gminy Świerzawa najwięcej świadczeń z pomocy społecznej otrzymywali
mieszkańcy Nowego Kościoła (4 307 świadczeń) oraz Starej Kraśnicy (4 099 świadczeń),
natomiast najwyższą kwotę świadczeń przyznano mieszkańcom Sokołowca (250,9 tys. zł).
Najrzadziej świadczenia z pomocy społecznej kierowane były do mieszkańców Biegoszowa
(282 świadczeń), Gozdna (514 świadczeń) i Dobkowa (757 świadczeń).
W przypadku miasta Świerzawa, z pomocy społecznej w 2015 roku korzystali mieszkańcy
14 ulic. Najwięcej świadczeń przyznano mieszkańcom Placu Wolności – otrzymali oni
4 151 świadczeń na łączną kwotę 73 tys. zł. Znaczna liczba świadczeń została przyznawana
również osobom zamieszkującym ulicę Złotoryjską (2 925 świadczeń), Plac Piasta
Bolesława (2 777 świadczeń) i Jeleniogórską (2 687 świadczeń). Natomiast najmniej
świadczeń otrzymali mieszkańcy ulicy Polnej, którym przyznano 3 świadczenia na łączną
kwotę 550 zł.
Na podstawie dostępnych danych liczbę rodzin z gminy Świerzawa, które w 2015 roku
posiadały założoną „Niebieską Kartę”, określono na poziomie 48. Znajdowało się wśród
nich 17 rodzin mieszkających na terenie miasta (35,4%) i 31 rodzin z obszarów wiejskich
(64,6%). „Niebieskie Karty” zostały założone rodzinom z 8 sołectw, przy czym najwięcej
zamieszkiwało ich w Sokołowcu, gdzie liczba założonych NK wynosiła 13. W przypadku
pozostałych sołectw liczba „Niebieskich Kart” była znacznie niższa: po 4 w Podgórkach
i Rząśniku, 3 w Rzeszówku, po 2 w Lubiechowej, Nowym Kościele i Starej Kraśnicy oraz 1
w Dobkowie.
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób), w odniesieniu do ubóstwa, na
Kościół.
Koncentracja zjawiska: Świerzawa (ul. Złotoryjska, Plac Piasta Bolesława, Jeleniogórska),
Sokołowiec, Nowy Kościół, Stara Kraśnica.
147
Przestępczość
Dane nt. liczby i miejsca popełnienia
przestępstw (Policja).
przestępczością.
Więcej przestępstw popełnianych jest na obszarze wiejskim gminy niż w mieście
Świerzawa. W 2015 roku w mieście stwierdzono 43 przestępstwa (37,7%), a w sołectwach
– 71 przestępstw (62,3%). Warto zwrócić uwagę na różne kierunki zmian liczby
popełnianych przestępstw w zależności od typu obszaru. W przypadku miasta Świerzawa
liczba przestępstw wzrosła w latach 2013-2015 o 30% (z 33 do 43), natomiast
w sołectwach w tym samym okresie odnotowano spadek o 15,5% (z 84 do 71).
W mieście Świerzawa w latach 2013-2015 popełniane były wyłącznie przestępstwa
o charakterze kryminalnym, a najwięcej przestępstw stwierdzano na ulicy Jeleniogórskiej
– w 2015 roku miało tam miejsce 12 zdarzeń, co stanowiło 28% przestępstw popełnionych
w mieście. Do przestępstw stosunkowo często dochodziło również na ulicy Reymonta (7
zdarzeń o charakterze kryminalnym) i Placu Wolności (6 zdarzeń o charakterze
kryminalnym).
W przypadku sołectw gminy Świerzawa w latach 2013-2014 najwięcej przestępstw
popełniano w Nowym Kościele. W 2013 roku miały tam miejsce 22 przestępstwa,
a w 2014 roku – 18 przestępstw. W 2015 roku liczba przestępstw stwierdzonych na
terenie sołectwa Nowy Kościół zmniejszyła się do 11 (w tym 9 przeciwko mieniu),
tj. mniej niż miało miejsce w sołectwie Podgórki, gdzie popełniono 12 przestępstw.
W pozostałych sołectwach liczba przestępstw nie przekraczała kilku, wahając się od 3
(Biegoszów, Dobków) do 8 (Stara Kraśnica).
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób), w odniesieniu do przestępczości, na
Kościół.
Koncentracja zjawiska: Świerzawa (ul. Jeleniogórska, Reymonta), Nowy Kościół,
Podgórki.
Niski poziom
wykształcenia
odnoszące się oceny poziomu
wykształcenia.
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób), w odniesieniu do niskiego poziomu
wykształcenia/niskiego poziomu edukacji, na wysokie ryzyko występowania problemów,
najczęściej wskazywali mieszkańcy wsi Lubiechowa oraz Nowy Kościół.
148
Koncentracja zjawiska: Lubiechowa, Nowy Kościół.
Niski poziom
uczestnictwa
w życiu
kulturalnym
odnoszące się do oceny poziomu
uczestnictwa w życiu kulturalnym.
Dane nt. usług oferowanych przez domy
kultury i świetlice na terenie gminy (UM).
W przypadku badań ankietowych (próba = 445 osób), w odniesieniu do niskiego poziomu
uczestnictwa społeczności w życiu kulturalnym, na wysokie ryzyko występowania
problemów, najczęściej wskazywali mieszkańcy wsi Lubiechowa, Świerzawy, Nowego
Kościoła oraz Podgórek.
Jakość i dostępność ośrodków kulturalno-rekreacyjnych i sportowych – najwyżej oceni na
została przez mieszkańców wsi Lubiechowa oraz Podgórki, zaś najniżej przez badanych
z Sędziszowej.
W 2015 roku z usług oferowanych przez domy kultury i świetlice na terenie gminy
Świerzawa skorzystało łącznie 2 170 dzieci, w tym 1 270 w mieście (58,5%) i 900
w świetlicach wiejskich (41,5%). Z oferty tej nie korzystały dzieci sołectw: Biegoszów,
Gozdno, Rzeszówek, Sędziszowa, Stara Kraśnica.
Koncentracja zjawiska: Lubiechowa (pomimo dobrze ocenionej dostępności oferty),
Świerzawa, Nowy Kościół, Podgórki (pomimo dobrze ocenionej dostępności oferty),
Biegoszów, Gozdno, Rzeszówek, Sędziszowa, Stara Kraśnica.
Do negatywnych zjawisk gospodarczych występujących na obszarze gminy Świerzawa należą:
Słaba kondycja
lokalnej
gospodarki
Struktura podmiotów prowadzących
działalność gospodarczą lub zarobkową
(rolnictwo).
Znaczny poziom liczby podmiotów
gospodarczych wykreślanych z rejestru
REGON.
W mieście Świerzawa w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców funkcjonowało 1 005
podmiotów gospodarczych, tj. o ponad 300 mniej niż w miastach kraju (1 297
przedsiębiorstw), Dolnego Śląska (1 373 jednostki) i powiatu złotoryjskiego (1 329
podmiotów).
W przypadku obszaru wiejskiego gminy przewaga innych jednostek nie była tak znaczna.
Na 10 tys. mieszkańców świerzawskich wsi przypadało 636 podmiotów gospodarczych,
podczas gdy na obszarach wiejskich powiatu było to 739 podmiotów, województwa – 833
jednostki, a kraju – 726 przedsiębiorstw.
Zasoby podmiotów gospodarczych w gminie tworzą przede wszystkim jednoosobowe
działalności gospodarcze oraz firmy mikro, tj. podmioty zatrudniające od 0 do 9
149
pracowników. Stanowią one ok. 97% wszystkich przedsiębiorstw w gminie. Znacznie
niższa jest liczba podmiotów gospodarczych zatrudniających więcej niż 10 pracowników.
W kategorii 10-49 zatrudnionych mieściło się jedynie 18 firm, przy czym w mieście
znajdowała się większość z nich (11 podmiotów, tj. 61%). Również w mieście Świerzawa
zlokalizowany był jedyny w gminie zakład zatrudniający od 50 do 249 pracowników.
Na terenie gminy Świerzawa działalność prowadzą 893 gospodarstwa rolne
indywidualne i 27 gospodarstwa rolne osób prawnych. Powierzchnia gruntów
podlegająca opodatkowaniu podatkiem rolnym wynosi 9 838 ha, w tym 8 548 ha (86,9%)
zajmują gospodarstwa indywidualne. Przeciętne indywidualne gospodarstwo rolne
w gminie ma powierzchnię 9,57 ha, zaś przeciętne gospodarstwo osób prawnych – 47,78
ha.
Struktura gospodarstw rolnych w gminie pod względem powierzchni przedstawia się
następująco:






powyżej 15 ha – 102 gospodarstwa.
Kolejny wskaźnik gospodarczy również wskazuje na mniej korzystną sytuację w gminie
Świerzawa. Wskaźnik jednostek nowo zarejestrowanych w rejestrze REGON na 10 tys.
ludności w 2014 roku kształtował się na poziomie 84, przy czym dla miasta wynosił 111, a
dla obszarów wiejskich – 72.
W skali kraju na 10 tys. ludności przypadały 93 nowo zarejestrowane jednostki, w skali
województwa – 101, a w skali powiatu – 86.
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób), w odniesieniu do aktywności
gospodarczej, najniżej została oceniona przez badanych z Sędziszowej i Sokołowca.
150
Koncentracja zjawiska: Świerzawa (za względu na koncentrację podmiotów
gospodarczych i funkcję miasta, jako lokalnego ośrodka wzrostu).
Słabo rozwinięta
przedsiębiorczość
indywidualna
Niski poziom wskaźników
przedsiębiorczości indywidualnej oraz
niski przyrost liczby mikro przedsiębiorstw
(GUS).
W przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym w 2014 roku na terenie
gminy Świerzawa znajdowały się 1 104 podmioty gospodarcze zatrudniające 0-9
pracowników. Ponownie wyższe wartości wskaźnika występowały w mieście (1 445
podmiotów) niż na obszarze wiejskim (955 podmiotów). Znacznie więcej podmiotów
gospodarczych zatrudniających od 0 do 9 pracowników (na 10 tys. ludności w wieku
produkcyjnym) znajdowało się na Dolnym Śląsku (1 831) i w kraju (1 625), a takżena
terenie powiatu złotoryjskiego (1 514), szczególnie zaś na obszarach miejskich tych
jednostek (odpowiednio 2 104, 1 973 i 1 958 podmiotów gospodarczych).
Koncentracja zjawiska: Świerzawa (za względu na koncentrację podmiotów
gospodarczych i funkcję miasta, jako lokalnego ośrodka wzrostu).
Do negatywnych zjawisk w sferze środowiskowej występujących na obszarze gminy Świerzawa należą:
Zanieczyszczenie
powietrza
System zaopatrzenia w ciepło, który
wpływa na zjawisko tzw. niskiej emisji
(potwierdzenie używanych źródeł ciepła
wg badań ankietowych).
Wywiady ilościowe odnoszące się do
oceny jakości środowiska oraz konsultacje
w trakcie sesji warsztatowych nt. stan
powietrza, w szczególności
w okresie grzewczym.
Respondentów zapytano o sposób, w jaki ogrzewają swoje mieszkanie/dom. Najczęściej
wskazywano na węgiel (44,5%) oraz drewno (43,9%). Wśród innych niż wymienione
w kafeterii, badani wymieniali ekogroszek oraz ogrzewanie miejskie.
W trakcie sesji warsztatowych z udziałem reprezentantów społeczności gminy Świerzawa
(2-dniowe warsztaty 13-14 maja 2016), uczestnicy warsztatów wyraźnie podkreślali
problem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w miejscowości Świerzawa (zwarta
zabudowa mieszkalną, indywidualne źródła ciepła, głównie węgiel i drzewo).
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób), w odniesieniu do stanu środowiska,
najniżej został oceniony przez badanych ze Świerzawy.
Hałas
komunikacyjny
Pomiar hałasu w gminie Świerzawa
prowadzony był przez Wojewódzki
W 2015 roku stwierdzony poziom równoważny dźwięku odpowiadał 68,3 dB przy
natężeniu ruchu 299 poj/h i 8,0% udziale pojazdów ciężkich. Oznacza to, że
151
Zagrożenie
powodziowe
Inspektorat Ochrony Środowiska we
Wrocławiu w 2011 i 2015 roku. Punkt
pomiarowy znajdował się w mieście
Świerzawa, na ul. Jeleniogórskiej,
k. Biedronki. Zabudowa wielorodzinna
dwustronna, teren chroniony usytuowany
ok. 2,0 m od krawędzi jezdni. W strefie
oddziaływania znajduje się 78 budynków
wielorodzinnych.
niedotrzymana była wartość dopuszczalna dla pory dnia (61,0-65,0 dB), a w stosunku do
obowiązujących norm średni poziom równoważny LAeq dla 16 godzin dnia przekroczył
dopuszczalny poziom hałasu o 3,3 dB51.
Układ hydrologiczny wód
powierzchniowych oraz wywiady
jakościowe, odnoszące się do oceny
zagrożenia powodziowego.
Główną rzeką gminy jest Kaczawa, ciek II rzędu, lewobrzeżny dopływ rzeki Odry. Jest to
rzeka o ustroju śnieżno-deszczowym, z maksimum wodostanów przypadających na lipiec
lub czerwiec, a minimum w lutym i maju. Kaczawa jest rzeką górską o znacznie
zmieniających się pod wpływem warunków atmosferycznych wodostanach i przepływach.
Wysokie stany wód, związane z szybszym spływem powierzchniowym, występują przede
wszystkim w okresie wiosennych roztopów (marzec, kwiecień) oraz w czasie nawalnych
deszczy (czerwiec, lipiec). Stwarza to potencjalne zagrożenie powodziowe dla obszaru
gminy położonego w bezpośrednim sąsiedztwie Kaczawy.
Koncentracja zjawiska: Świerzawa (ul. Jeleniogórska, Złotoryjska).
Koncentracja zjawiska: dolina Kaczawy (Nowy Kościół, Sędziszowa, Świerzawa, Stara
Kraśnica).
Do negatywnych zjawisk w sferze przestrzenno-funkcjonalnej występujących na obszarze gminy Świerzawa należą:
Zły stan dróg
i chodników
(infrastruktury
drogowej)
Wywiady ilościowe z mieszkańcami
oceniające stan infrastruktury drogowej.
Wizja lokalna.
Prawie co czwarty badany mieszkaniec podziela zdanie, że to brak i/lub niezadowalający
stan techniczny chodników jest tym, co w największej mierze wymaga podjęcia działań
rewitalizacyjnych. Ponad 1/5 mieszkańców wskazuje na niezadowolenie ze stanu dróg,
w tym dojazdów do nieruchomości.
Zdaniem mieszkańców, w pierwszej kolejności działania rewitalizacyjne powinny skupić
51
Za: Klimat akustyczny w wybranych punktach województwa dolnośląskiego w 2015 roku, http://www.wroclaw.pios.gov.pl/index.php/monitoring-srodowiska/halas/stanklimatu-akustycznego/ (05.05.2016)
152
się na budowie/remoncie dróg, rozbudowie sieci kanalizacyjnej i wodociągowej.
Odpowiedzi te pozostają spójne z oczekiwaniami wyrażonymi przez respondentów
w dalszej części badania, zgodnie z którymi najwięcej badanych oczekuje poprawy stanu
dróg i chodników oraz budowy ścieżek rowerowych, a co trzeci wskazał na podniesienie
dostępności do komunalnych usług sieciowych.
Koncentracja zjawiska: obszar całej gminy.
Niedostateczne
powiązania
komunikacją
publiczną
Wywiady jakościowe, oceniające
dostępność komunikacyjną
poszczególnych sołectw w gminie.
Dostępność komunikacji publicznej oceniona została w trakcie sesji warsztatowych
z udziałem reprezentantów społeczności gminy Świerzawa (2-dniowe warsztaty 13-14
maja 2016). Szczególnym problemem jest dostępność komunikacyjna miejscowości
położonych poza głównym ciągiem komunikacyjnym, biegnącym przez gminę.
W obrębie gminy Świerzawa swój przebieg mają dwie drogi wojewódzkie:

DW328 o łącznej długości ok. 118 km, łącząca Nowe Miasteczko z Marciszowem
(m.in. przez Nowy Kościół, Świerzawę i Starą Kraśnicę);

DW365 o łącznej długości ok. 36 km, łącząca Jelenią Gorę z Jaworem (m.in. przez
Starą Kraśnicę).
Koncentracja zjawiska: Gozdno, Biegoszów, Rząśnik, Rzeszówek, Stara Kraśnica
(przysiółek Jurczyce), Sokołowiec.
Niska jakość stanu
i niski poziom
dostępności
infrastruktury
społecznej
Wywiady jakościowe oraz wywiady
ilościowe z mieszkańcami, odnoszące się
do oceny jakości i poziomu dostępności
infrastruktury społecznej.
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób), w odniesieniu do niskiej jakości
stanu i niskiego poziom dostępności infrastruktury społecznej, najniżej został oceniony
przez badanych ze wsi Sokołowiec. Odpowiedź ta pokrywa się ze słabą dostępnością
komunikacji publicznej (brakiem powiązań z miejscowościami gminy), zdiagnozowaną
w trakcie wywiadów jakościowych.
Ponadto zły stan obiektów infrastruktury społecznej zdiagnozowano w sołectwie
Sędziszowa (świetlica, boisko sportowe), Podgórki (świetlica, boisko sportowe),
153
Koncentracja zjawiska: Sokołowiec, Sędziszowa, Podgórki.
Zły stan obiektów
zabytkowych
Wizja terenowa, wywiady jakościowe,
oceniające stan obiektów zabytkowych.
Na terenie gminy Świerzawa zlokalizowane są cenne historycznie budowle oraz obiekty
zabytkowe, wśród których znajdują się zabytki objęte ochroną prawną oraz budowle
niewpisane do oficjalnych rejestrów.
Ochroną na podstawie wpisu do rejestru zabytków objęte są w gminie głównie budowle
sakralne (kościoły w Dobkowie, Lubiechowej, Nowym Kościele, Podgórkach, Rząśniku,
Sędziszowej, Sokołowcu i Świerzawie), zamki, pałace i zespoły pałacowe (Lubiechowa,
Podgórki, Rząśnik, Sędziszowa, Sokołowiec, Stara Kraśnica) oraz inne obiekty użyteczności
publicznej (cmentarze w Dobkowie, Lubiechowej, Nowym Kościele, Podgórkach, młyny
w Różanej, park miejski, ratusz, domy i most w Świerzawie).
Jak wykazała wizja terenowa oraz wywiady jakościowe z mieszkańcami gminy, stan wielu
zabytków wymaga podjęcia pilnych działań, mających na celu ich zachowanie oraz
poprawę ich stanu.
Obiekty zabytkowe występują na obszarze wszystkich sołectw gminy, jednak największe
ich zagęszczenie występuje w Świerzawie. Jest to m. in. ośrodek historyczny miasta, nr
rej.: A/1818/537/835/J z 24.08.1959 i z 26.03.1984.
Do obszarów zabytkowych gminy Świerzawa należą:




historyczny układ ruralistyczny wsi: Biegoszów, Dobków, Gozdno, Krzeniów,
Lubiechów, Nowy Kościół, Podgórki, Rząśnik, Sędziszowa, Sokołowiec, Stara
Kraśnica;
historyczny układ przestrzenny wsi: Rzeszówek;
nowożytny historyczny układ urbanistyczny, kształtowany do 1945 r.: Świerzawa;
historyczny układ urbanistyczny Świerzawy (wpisany do rejestru zabytków).
Niska dostępność i
Gmina Świerzawa charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczo-krajobrazowymi, co
154
stan terenów
zielonych oraz
wypoczynku
i rekreacji
odnoszące się do oceny dostępności stanu podkreślane było praktycznie dla każdego sołectw jako mocna strona. Ocena dostępności
terenów zielonych.
i stanu terenów zielonych w badaniach ankietowych prowadzonych z mieszkańcami, może
się wiązać z oceną otoczenia obszarów zurbanizowanych, które w przypadku obszarów
wiejskich, otoczonych przyrodą, są wysokie.
Dostępność i stan terenów zielonych oraz wypoczynku i rekreacji – element najwyżej
oceniany był przez mieszkańców wsi Rząśnik (88,9%), zaś najniżej przez badanych ze
Świerzawy.
Niska estetyka
otoczenia
Wizja terenowa, wywiady jakościowe,
odnoszące się do oceny estetyki
otoczenia.
Wizja terenowa przeprowadzona w gminie Świerzawa wykazała, że na jej obszarze
występują obszary, chrakteryzujące się niską estetyką. Szczególnie zwraca uwagę stan
elewacji obiektów mieszkalnych, publicznych, zabytkowych, niska estetyka zabudowy oraz
podwórek, degradacja obiektów zabytkowych np. pałace, parki.
Wywiady jakościowe przeprowadzone w trakcie sesji warsztatowych wskazują, że
przyczyną niskiej estetyki otoczenia jest mentalność społeczności lokalnej powodująca
brak zadbania o estetykę własności prywatnej i publicznej.
Koncentracja zjawiska: Świerzawa, Sokołowiec.
Do negatywnych zjawisk w sferze technicznej występujących na obszarze gminy Świerzawa należą:
Niepełny dostęp
do sieci
wodociągowej
Dostęp do sieci wodociągowej (UM).
Dostęp do sieci wodociągowej na terenie gminy Świerzawa posiada średnio co drugi
mieszkaniec (51,3%). Całkowicie zwodociągowane jest miasto Świerzawa, natomiast
odsetek ludności wiejskiej posiadającej dostęp do wody z wodociągów ukształtował się
w 2014 roku na poziomie 30,6%. Wg stanu na 08.04.2016 roku podłączenia do sieci
wodociągowej funkcjonowały w czterech sołectwach: Dobków, Lubiechowa, Rzeszówek
i Stara Kraśnica.
Stan taki negatywnie wpływa na jakość powietrza atmosferycznego, w szczególności
155
w obszarach zwartej zabudowy.
Koncentracja zjawiska: Nowy Kościół, Biegoszów, Gozdno, Sokołowiec, Sędziszowa,
Rząśnik, Podgórki.
Niepełny dostęp
do sieci
kanalizacyjnej
Dostęp do sieci kanalizacyjnej (UM).
Na terenie gminy Świerzawa funkcjonuje system zbiorowego odprowadzania ścieków
komunalnych za pośrednictwem systemu kanalizacji sanitarnej, jednak stopień
skanalizowania poszczególnych terenów jest zróżnicowany. W pełni skanalizowane jest
miasto Świerzawa, natomiast spośród sołectw z sieci kanalizacyjnej korzystają jedynie
mieszkańcy Lubiechowej i Starej Kraśnicy. Na pozostałym obszarze funkcjonują szamba
bezodpływowe, z których ścieki transportowane są taborem asenizacyjnym na zlewnię
ścieków dowożonych przy oczyszczalni ścieków w Świerzawie.
Koncentracja zjawiska: Dobków, Rzeszówek, Nowy Kościół, Biegoszów, Gozdno,
Sokołowiec, Sędziszowa, Rząśnik, Podgórki.
Brak dostępu do
sieci gazowej
Dostęp do sieci gazowej (UM).
Sieć gazową na terenie gminy Świerzawa w 2014 roku tworzyło 14 537 m czynnej sieci
przesyłowej. Brak było natomiast sieci rozdzielczej i przyłączy do budynków – mieszkańcy
gminy nie posiadają dostępu do gazu z sieci.
Brak dostępu do
sieci ciepłowniczej
Dostęp do sieci ciepłowniczej (UM).
Dostęp do sieci ciepłowniczej w gminie Świerzawa posiadają jedynie mieszkańcy kilku ulic
w mieście. Wg stanu na 08.04.2016 roku były to ulice: Kusocińskiego, Mickiewicza,
Mostowa, Plac Strzelecki, Plac Wolności, Skwer Bolka I Surowego, Spółdzielcza i
Złotoryjska. Na terenie pozostałych ulic miasta oraz na terenie sołectw usługi sieci
ciepłowniczej nie są dostępne.
Stan techniczny
obiektów
budowalnych
Wizja terenowa, wywiady ilościowe
z mieszkańcami, odnoszące się do oceny
stanu zasobów mieszkaniowych.
Pod względem wieku zasób mieszkaniowy gminy określany jest jako stary, natomiast jego
stan techniczny jako dostateczny z tendencją do pogarszania się. Z tego powodu
156
Ocena zasobów mieszkaniowych gminy
(Wieloletni Program Gospodarowania
Mieszkaniowym Zasobem Gminy
Świerzawa na lata 2016-2020).
rzeczywiste potrzeby remontowe i modernizacyjne budynków stanowiących wyłączną
własność gminy są bardzo duże, przekraczając możliwości finansowe gminy. Z powodu
ograniczonych środków finansowych, planowane inwestycje w zakresie budynków
i lokali mieszkalnych, oprócz bieżących napraw i usuwania awarii, obejmują głównie
remonty zapewniające poprawę bezpieczeństwa budynków i ich mieszkańców oraz
zabezpieczenia budynków przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.
Wśród najważniejszych działań wymienia się: wymianę stolarki okiennej i drzwiowej,
wymianę podłóg, wymianę instalacji elektrycznej, remont dachów i pokryć dachowych,
remont kominów, remont opierzeń blacharskich oraz remont ścian i schodów. Przy
planowaniu remontów władze gminy zakładają uwzględnienie wyników okresowych
przeglądów stanu technicznego budynków oraz propozycje zgłaszane przez lokatorów.
Faktycznie realizowane działania uzależnione będą od możliwości finansowych gminy. Na
poszczególne lata okresu 2016-2020 zaplanowano następujące prace remontowe
w budynkach stanowiących własność gminy Świerzawa:

Prace kominiarskie i dekarskie:





2016 rok – ul. Kościuszki 2, Świerzawa
2018 rok – ul. Polna 14, Lubiechowa
2020 rok – Podgórki 20, Stara Kraśnica 70
Odnowienie elewacji:





157
2016 rok – Plac Wolności 33, Świerzawa, Plac Piasta Bolesława 14,
Świerzawa, Rzeszówek 4
2017 rok – ul. Długa 25, Lubiechowa, ul. Złotoryjska 2, Świerzawa
2018 rok – ul. Skowronia Góra 1a, Plac Wolności 29 a, Świerzawa
2019 rok – Plac Wolności 50, Świerzawa
2020 rok – ul. Jeleniogórska 43, Świerzawa

Odnowienie klatki schodowej:



2019 rok – Plac Piasta Bolesława 13, Świerzawa
Naprawa dachu:



2016 rok – Rzeszówek 5
2018 rok – Plac Wolności 37, Plac Piasta Bolesława, Świerzawa
2019 rok – Rząśnik 106
2020 rok – Stara Kraśnica 6352.
W przypadku badań ankietowych (próba = 471 osób), w odniesieniu do stanu
technicznego obiektów budowlanych, element najwyżej został oceniany przez
mieszkańców wsi Podgórki (70%), zaś najniżej przez badanych ze Świerzawy.
52
Za: Wieloletni Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy Świerzawa na lata 2016-2020
158
Tabela 82. Najczęściej pojawiające się wskazania występowania koncentracji stanów kryzysowych na obszarze gminy Świerzawa na podstawie
analizy danych zastanych, badań ankietowych z mieszkańcami oraz wywiadów jakościowych z liderami lokalnymi.
Stan kryzysowy
Świerzawa
Gozdno
Biegoszów
Podgórki
Sędziszowa
Rząśnik
Rzeszówek
Nowy
Kościół
Stara
Kraśnica
Sokołowiec
Lubiechowa
Dobków
Niekorzystne
zjawiska
demograficzne
Bezrobocie
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
-
-
-
-
-
-
1
-
1
1
-
Ubóstwo,
współwystępujące
z innymi
1
-
-
-
-
-
-
1
1
1
-
-
Przestępczość
1
-
-
1
-
-
-
1
-
-
-
-
Niski poziom
wykształcenia
-
-
-
-
-
-
-
1
-
-
1
-
Niski poziom
uczestnictwa w
życiu kulturalnym
1
1
1
1
1
-
1
1
1
-
1
-
Sfera społeczna RAZEM
5
1
1
2
1
0
1
5
2
2
3
0
SFERA SPOŁECZNA
SFERA GOSPODARCZA, ŚRODOWISKOWA, PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA, TECHNICZNA
Słaba kondycja
lokalnej
gospodarki
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Słabo rozwinięta
przedsiębiorczość
indywidualna
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
159
Stan kryzysowy
Świerzawa
Gozdno
Biegoszów
Podgórki
Sędziszowa
Rząśnik
Rzeszówek
Nowy
Kościół
Stara
Kraśnica
Sokołowiec
Lubiechowa
Dobków
Zanieczyszczenie
powietrza
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Hałas
komunikacyjny
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Zagrożenie
powodziowe
1
-
-
-
1
-
-
1
1
-
-
-
Zły stan dróg
i chodników
(infrastruktury
drogowej)
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Niedostateczne
powiązania
komunikacją
publiczną
-
1
1
-
-
1
1
-
1
1
-
-
Niska jakość stanu
i niski poziom
dostępności
infrastruktury
społecznej
-
-
-
1
1
-
-
-
-
1
-
-
Zły stan obiektów
zabytkowych
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niska dostępność
i stan terenów
zielonych oraz
wypoczynku
i rekreacji
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Niska estetyka
otoczenia
1
-
-
-
-
-
-
-
-
1
-
-
160
Stan kryzysowy
Świerzawa
Gozdno
Biegoszów
Podgórki
Sędziszowa
Rząśnik
Rzeszówek
Nowy
Kościół
Stara
Kraśnica
Sokołowiec
Lubiechowa
Dobków
Niepełny dostęp
do sieci
wodociągowej
-
1
1
1
1
1
-
1
-
1
-
-
Niepełny dostęp
do sieci
kanalizacyjnej
-
1
1
1
1
1
1
1
-
1
-
1
Brak dostępu do
sieci gazowej
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Brak dostępu do
sieci
ciepłowniczej.
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Stan techniczny
obiektów
budowalnych.
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Pozostałe sfery RAZEM
12
6
6
6
7
6
5
6
5
8
3
4
161
KONCENTRACJA NEGATYWNYCH ZJAWISK – OBSZAR ZDEGRADOWANY
Analiza potencjalnych zjawisk kryzysowych, która została przeprowadzona za pomocą analizy danych
zastanych, badań ilościowych z mieszkańcami oraz ustaleń i wywiadów poczynionych w trakcie sesji
warsztatowych z liderami lokalnymi, wykazała, że obszarem koncentracji negatywnych zjawisko
społecznych, współwystępujących z innymi problemami ze sfer: gospodarczej, środowiskowej,
przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej jest miasto Świerzawa, ze względu na skalę tych
zjawisk. Na tym obszarze koncentruje się ilościowo większość negatywnych zjawisk społecznych,
w szczególności: bezrobocie, ubóstwo, przestępczość. Obszar ten, ze względu na funkcję lokalnego
ośrodka wzrostu, posiada największy niewykorzystany potencjał rozwoju gospodarczego, czego
wyrazem są niskie wskaźniki odnoszące się do poziomu rozwoju gospodarczego, przedsiębiorczości,
a co za tym idzie wysokie bezrobocie i poziom ubóstwa. W obszarze tym występują także problemy
sfery środowiskowej. Uciążliwy dla mieszkańców jest w szczególności hałas drogowy (główny ciąg
komunikacyjny przebiega przez gęsto zaludniony obszar miasta) oraz zanieczyszczenie powietrza,
powodowane głównie przez niską emisję. Obszar miasta, ze względu na swoją specyfikę (obszar
o dużych walorach kulturowych, zwarta zabudowa), koncentruje także problemy związane ze złym
stanem obiektów zabytkowych oraz mieszkalnych. Uciążliwe może być niedostateczne wyposażenie
w tereny zieleni. Obszar miasta ponadto doświadcza bardzo dynamicznego procesu starzenia się
społeczeństwa oraz ubytku mieszkańców.
Drugim obszarem koncentracji negatywnych zjawisk społecznych jest miejscowość Nowy Kościół.
W tej miejscowości widoczne są problemy związane z bezrobociem, ubóstwem, przestępczością.
Problemy pozostałych sfer dla tej miejscowości są charakterystyczne dla większości obszaru
wiejskiego gminy Świerzawa. Jest to brak dostępu do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej,
ciepłowniczej, zły stan dróg oraz zagrożenie powodziowe.
Powyższa analiza wskazuje, że obszarami, na których koncentrują się negatywne zjawiska
społeczne, ze względu na ich skalę, są przede wszystkim Świerzawa oraz Nowy Kościół (dwie
największe miejscowości gminy). Nie oznacza to jednak, że pozostałe sołectwa nie posiadają
problemów, które należałoby rozwiązywać. Wytyczne w zakresie rewitalizacji wskazują, że obszar
zdegradowany można wyznaczyć dla miejsc koncentracji negatywnych zjawisk społecznych,
współwystępujących z negatywnymi zjawiskami ze sfer gospodarczej, środowiskowej, przestrzennofunkcjonalnej oraz technicznej. Obszar można uznać za zdegradowany w przypadku
współwystępowania minimum jednego problemu ze sfery społecznej oraz problemów z pozostałych
sfer. Uznanie danego zjawiska ze stan kryzysowy ma miejsce, jeśli dane negatywne zjawisko
charakteryzuje się wartością wskaźników je oceniających, przekraczających średnią wartość
notowaną w skali gminy. Istotne jest także obiektywne stwierdzenie, że dane zjawisko ma charakter
zjawiska kryzysowego (np. poprzez odniesienie poziomu zjawiska do średnich notowanych na innych
poziomach statystycznych).
W celu ustalenia na jakim obszarze gminy Świerzawa występuje natężenie negatywnych zjawisk, wg
powyższego schematu, poszczególnym zjawiskom problemowym przypisano odpowiadające im
wskaźniki statystyczne. Punktem odniesienia terytorialnego, ze względu na dostępność danych, był
podział gminy na sołectwa oraz miasta Świerzawa na ulice. Uznanie danego zjawiska za problemowe,
w przypadku twardych danych statystycznych, następowało w przypadku stwierdzenia wartości
powyżej średniej dla gminy (lub poniżej w zależności od charakteru zjawiska).
162
Tabela 83. Wskaźniki użyte do oceny współwystępowania i natężenia negatywnych zjawisk
społecznych, gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych oraz
technicznych w gminie Świerzawa
Lp.
Negatywne zjawisko
Sfera społeczna (max. 5 punktów)
1.
Niekorzystne zjawiska
demograficzne
Wskaźnik pomiaru


2.
Ubóstwo

3.
Bezrobocie

4.
Przestępczość

Sfera gospodarcza (max. 2 punkty)
5.
Niska aktywność osób w wieku
produkcyjnym w kierunku
rozwoju własnej
przedsiębiorczości
Słaba kondycja lokalnej gospodarki
6.


Sfera przestrzenno-funkcjonalna (max. 3 punkty)
7.
Niska dostępność i stan terenów

zielonych oraz wypoczynku
i rekreacji
8.
Niski poziom uczestnictwa

w życiu kulturalnym
9.
Niska jakość stanu i niski poziom
dostępności infrastruktury
społecznej
Sfera techniczna (max. 2 punkty)
10.
Niepełny dostęp do sieci
wodociągowej
11.
Niepełny dostęp do sieci
kanalizacyjnej
Źródło: Opracowanie własne



Wskaźnik obciążenia demograficznego – liczba
ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób
w wieku produkcyjnym (1 - powyżej średniej gminnej,
0 - poniżej średniej gminnej),
Dynamika zmian udziału ludności w wieku
poprodukcyjnym do ogółu ludności 2014/2010
(1 - powyżej średniej gminnej, 0 - poniżej średniej
gminnej).
Odsetek osób korzystających z pomocy społecznej do
ogółu w 2015 roku (1 - powyżej średniej gminnej,
0 - poniżej średniej gminnej).
Udział osób długotrwale bezrobotnych w ludności
w wieku produkcyjnym w 2014 roku (1 - powyżej
średniej gminnej, 0 - poniżej średniej gminnej).
Przestępstwa kryminalne na 1000 mieszkańców 2014
gminnej).
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
na 100 osób w wieku produkcyjnym w 2015 r.
gminnej).
Podmioty gospodarcze wpisane do rejestru REGON na
10 tys. mieszkańców w 2015 r. (1 - powyżej średniej
gminnej, 0 - poniżej średniej gminnej).
Liczba publicznie dostępnych terenów zieleni
(1 - oznacza brak terenów zielonych, 0 - co najmniej
jeden obiekt w sołectwie).
Liczba osób uczestniczących w bezpłatnych oraz
płatnych zajęciach organizowanych przez
samorządowe instytucje kultury - stan 2015
(1 – uczestnictwo, 0 – brak uczestnictwa).
Liczba ogólnodostępnych obiektów sportowych
w promieniu 1000 m od ulicy w mieście lub
występowanie w miejscowości (wieś) (bez szkolnych)
(1 – minimum jednej obiekt, 0 – brak).
Dostęp do sieci wodociągowej – stan na 2016 (1 – nie,
0 – tak).
Dostęp do sieci kanalizacyjnej – stan na 2016 (1 – nie,
0 – tak).
163
Powstałe na bazie ww. wskaźników tabele oraz mapy obrazują współwystępowanie wybranych
problemów społecznych z pozostałymi problemami oraz natężenie tych problemów. Powyższe
wskaźniki zaprezentowane zostały w dwojaki sposób. Oprócz prezentacji skumulowanej liczby
„problemów” wg schematu opisanego powyżej (ujemny punkt przyznawany jest za natężenie danego
zjawiska powyżej średniej gminnej/lub w przypadku braku danej cechy np. infrastruktury
technicznej), poszczególne wartości wskaźników poddano standaryzacji liniowej w przedziale 0-1,
gdzie wartość 1 odpowiadała najwyższej wartości ocenianego problemu, zaś wartość 0 najniższej. Ten
sposób spojrzenia na wskaźniki daje możliwość oceny skumulowanego natężenie wszystkich
analizowanych problemów łączenie.
Tabela 84. Wyniki analizy wskaźnikowej służące do oceny współwystępowania i natężenia
negatywnych zjawisk społecznych w gminie Świerzawa
Lp.
Sołectwa gminy
Świerzawa
Sfera SPOŁECZNA
Sfera SPOŁECZNA
Sfera
SPOŁECZNA
Jakie problemy? (powyżej średniej dla
gminy)
Liczba wskaźników
przekraczających
wartość średnie
suma pkt.
(max. 5)
4
Sumaryczne
natężenie
wskaźników
suma pkt.
(max. 5)
2,6
5
2,2
4
1,5
3
1,4
3
1,3
2
0,9
2
0,9
1
0,8
2
0,6
1
0,3
1
Rzeszówek
Niekorzystne zjawiska demograficzne,
Ubóstwo,
Bezrobocie
Ubóstwo,
Bezrobocie,
Przestępczość
Ubóstwo,
Bezrobocie
Bezrobocie,
Przestępczość
Ubóstwo,
Bezrobocie
Przestępczość
Przestępczość
Przestępczość
2
Stara Kraśnica
3
Podgórki
4
Sędziszowa
5
Gozdno
6
Świerzawa
7
Lubiechowa
8
Biegoszów
9
Sokołowiec
10
Nowy Kościół
Ubóstwo,
Bezrobocie
Przestępczość
11
Rząśnik
Ubóstwo
1
0,1
12
Dobków
-
0
0,0
164
Powyższa analiza wskazuje, że poza sołectwem Dobków w każdym z sołectw występują problemy
społeczne, które definiowane są za pomocą wskaźników ujętych w tabeli 83. Ich największe
sumaryczne natężenie występuje w sołectwie Rzeszówek, a następnie Stara Kraśnica, Podgórki,
Sędziszowa, Gozdno, Świerzawa, Lubiechowa, Biegoszów, Sokołowiec, Nowy Kościół, Rząśnik.
Przedostatnie w tabeli sołectwo Rząśnik uzyskało negatywną punktację za wskaźnik dot. odsetka
osób korzystających z pomocy społecznej wg kryterium dochodowego.
Mapa 3. Natężenie negatywnych zjawisk społecznych występujących na obszarze gminy
Świerzawa, w podziale na sołectwa
Przeprowadzona analiza zjawisk kryzysowych na podstawie danych zastanych, badań ilościowych
z mieszkańcami oraz ustaleń i wywiadów poczynionych w trakcie sesji warsztatowych z liderami
lokalnymi wykazała, że obszarem koncentracji negatywnych zjawisko społecznych,
współwystępujących z innymi problemami ze sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzennofunkcjonalnej oraz technicznej jest miasto Świerzawa oraz Nowy Kościół. Z kolei analiza wskaźnikowa,
ukazująca współwystępowanie problemów społecznych oraz ich natężenie wskazuje, że najgorsze
wskaźniki rozwoju społecznego posiadają sołectwa Stara Kraśnica oraz Rzeszówek.
Powyższe badania i analizy wykazują pewną rozbieżność w ocenie skali problemów oraz ich
natężenia. O ile przypadek miejscowości Świerzawa nie budzi większych kontrowersji, gdyż jest
obszarem o największej liczbie mieszkańców, a tym samym skala negatywnych zjawisk społecznych
wykazywać się będzie w tej miejscowości szczególnym natężeniem, to analiza natężenia negatywnych
zjawisk sytuuje sołectwo Nowy Kościół w dole tabeli. Analiza jakościowa, dane ilościowe oraz badania
z mieszkańcami wskazują jednak wyraźnie, że problemy społeczne w sołectwie Nowy Kościół
występują. Ustalenia poczynione w trakcie sesji warsztatowych z liderami gminy Świerzawa wskazują
bardzo konkretną i skumulowaną lokalizację problemów społecznych występujących w tym
sołectwie, co ma swoje odzwierciedlenie w obszarze wskazanym do rewitalizacji z obszaru tego
sołectwa.
165
Tabela 85. Dane źródłowe, które posłużyły do sporządzenie analizy wskaźnikowej współwystępowania i natężenia negatywnych zjawisk
społecznych w gminie Świerzawa
Lp.
Gmina
Świerzawa
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
wskaźnik
obciążenia
demograficzneg
o - ludność w
wieku
nieprodukcyjny
m na 100 osób
w wieku
produkcyjnym
2014
52,2
Rzeszówek
64,8
Stara Kraśnica
59,2
Podgórki
53,3
Sędziszowa
56,3
Gozdno
54,2
ŚWIERZAWA
50,9
Lubiechowa
59,6
Biegoszów
46,9
Sokołowiec
50,3
Nowy Kościół
48,7
Rząśnik
44,1
Dobków
51,0
GMINA STANDA
dynamika
GMINA STANDA odsetek osób
(1 RYZACJA zmian udziału
(1 RYZACJA korzystających z
powyżej
ludności w
powyżej
pomocy
średniej;
wieku
średniej;
społecznej wg
0- poniżej
poprodukcyjny 0- poniżej
kryterium
średniej)
m do ogółu
średniej)
dochodowego
2014/2010
2015
1
1
1
1
1
0
1
0
0
0
0
0
1,0
0,6
0,1
0,3
0,2
0,0
0,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
33,0%
38,5%
37,2%
43,8%
30,1%
8,1%
41,6%
29,5%
32,3%
16,6%
29,3%
22,8%
26,2%
GMINA STANDA udział osób GMINA STANDA przestępstwa GMINA STAN WYSTĘPOWANIE
(1 RYZACJA długotrwale
(1 RYZACJA kryminalne
(1 DARY
suma pkt.
powyżej
bezrobotnych powyżej
na 1000
powyżej ZACJA
(max. 5)
średniej
w liczbie osób średniej;
mieszkańców średniej;
; 0w wieku
02014
0poniżej
produkcyjnym poniżej
poniżej
średniej
2014
średniej)
średniej)
)
5,1%
1
1
1
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0,5
0,4
1,0
0,0
0,0
0,8
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
6,7%
6,9%
5,4%
4,5%
15,8%
5,0%
4,0%
2,0%
6,5%
4,4%
6,3%
2,6%
166
1
1
1
0
1
0
0
0
1
0
1
0
0,1
0,2
0,0
0,0
1,0
0,0
0,0
0,0
0,1
0,0
0,1
0,0
11,7%
15,5%
15,8%
13,5%
12,0%
12,5%
11,4%
9,2%
6,1%
13,7%
11,4%
11,1%
6,7%
1
1
1
1
1
0
0
0
1
0
0
0
0,9
1,0
0,4
0,1
0,2
0,0
0,0
0,0
0,5
0,0
0,0
0,0
13,71
12,82
14,68
7,14
22,77
0,00
15,10
16,16
20,83
8,97
16,01
2,49
10,62
0
1
0
1
0
1
1
1
0
1
0
0
0,0
0,1
0,0
1,0
0,0
0,2
0,3
0,8
0,0
0,3
0,0
0,0
4
5
4
3
3
2
2
1
2
1
1
0
Analiza natężenie problemów sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz
technicznej, przeprowadzona metodą wskaźnikową wskazuje, że problemy tych sfer występują na
obszarze każdego z sołectw gminy. W sferze gospodarczej najgorsze wskaźniki rozwoju posiadają
sołectwa: Biegoszów, Podgórki, Nowy Kościół, Sokołowiec, Lubiechowa. W sferach środowiskowej,
przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej największą liczbę problemów wykazano w sołectwach:
Gozdno, Rzeszówek (po 6 na 7 analizowanych) oraz Biegoszów, Sędziszowa, Podgórki (po 5 na 7).
Najkorzystniejszą sytuację w sferach środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej
odnotowano w Lubiechowej (2 na 7). Oznacza to, że na obszarze gminy nie było sołectw, dla których
nie zdiagnozowano problemów tych sfer.
Analiza natężenia problemów społecznych oraz problemów sfer: gospodarczej, środowiskowej,
przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej sugeruje, że zgodnie z Wytycznymi rewitalizacji, za
obszar zdegradowany można uznać obszar prawie całej gminy, poza sołectwem Dobków, gdzie nie
stwierdzono występowania natężenie negatywnych zjawisk społecznych. Sołectwo Dobków nie
zostało także wskazane przy ocenie skali problemów, jako miejsce występowania negatywnych
zjawisk społecznych (analiza danych zastanych, ankiety z mieszkańcami oraz wywiady jakościowe).
Uzasadnienie dla wskazania znacznej części gminy jako obszaru zdegradowanego wynika
z następujących przesłanek:
1) Na obszarze gminy Świerzawa zdiagnozowano bardzo długą listę problemów społecznych,
gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych, w oparciu
o obiektywną ocenę skali i natężenie tych problemów, zdiagnozowanych w oparciu o analizę danych
zastanych, badania ilościowe z mieszkańcami, wywiady jakościowe z liderami lokalnymi. Problemy
społeczne, współwystępowały z kilkoma problemami z pozostałych badanych sfer.
2) Charakter gminy Świerzawa, tj. występowanie obok przestrzeni miejskiej Świerzawy, rozproszonej
sieci osadniczej, składającej się z kilkunastu niedużych miejscowości, oddalonych znacznie od siebie
oraz oddalonych od miasta – sugeruje, że podjęcie działań rewitalizacyjnych w jednym,
skoncentrowanym miejscu znacznie ograniczy ich rezultaty, w szczególności w kontekście
wychodzenia ze stanów kryzysowych w sferze społecznej. Specyfika rozproszonych obszarów
wiejskich wskazuje na konieczność znalezienia rozwiązania, które efektywnie pozwoli wyzwolić
potencjał społeczny na takim obszarze. Oznacza to, że przy wyznaczeniu obszaru zdegradowanego,
oprócz wskazania skali negatywnych zjawisk społecznych (koncentrujących się w największej
miejscowości gminy Świerzawa, ze względu na wartości bezwzględne oceniających ich wskaźników,
takich jak liczba bezrobotnych, liczba osób korzystających z pomocy społecznej, liczba przestępstw),
należy uwzględnić także natężenie wybranych zjawisk społecznych w mniejszych miejscowościach. Ze
względu na specyfikę gminy nie jest możliwa agregacja poszczególnych, mniejszych jednostek
terytorialnych jako jednej jednostki analityczno-badawczej, ze względu na uwarunkowania
przestrzenno-funkcjonalne (przestrzenne oddalenie poszczególnych miejscowości od siebie).
3) Wyznaczenie obszaru zdegradowanego gminy Świerzawa w proponowanym kształcie poparte
zostało wynikami konsultacji społecznych, w trakcie dwudniowych warsztatów z liderami lokalnymi.
Liderzy lokalni uznali, że za obszar zdegradowany należy uznać obszar miejski Świerzawy oraz obszary
zurbanizowane miejscowości wiejskich, dla których zdiagnozowano w analizie wskaźnikowej
występowanie minimum jednego problemu sfery społecznej, współwystępującego z problemami sfer
gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej.
Podsumowując: za obszar zdegradowany należy uznać obszary zurbanizowane następujących
miejscowości: Świerzawa, Gozdno, Biegoszów, Podgórki, Sędziszowa, Rząśnik, Rzeszówek, Nowy
Kościół, Stara Kraśnica, Sokołowiec, Lubiechowa.
167
Tabela 86. Współwystępowanie i natężenie negatywnych zjawisk społecznych oraz negatywnych zjawisk w sferach gospodarczej,
środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej w gminie Świerzawa
Sfera
SPOŁECZNA
GMINA
Lp
Gmina
Świerzawa
Sfera SPOŁECZNA
GMINA
Sfera
GOSPODARCZA
GMINA
Sfera
GOSPODARCZA
GMINA
Sfery
ŚRODOWISKOW
A
TECHNICZNA
PRZESTRZENNOFUNKCJONALNA
Sfery
ŚRODOWISKOWA
TECHNICZNA
PRZESTRZENNOFUNKCJONALNA
Sfery OGÓŁEM
(SPOŁECZNA min
1 pkt + min 1 pkt.
pozostałe)
Sfery OGÓŁEM
(SPOŁECZNA min 1
pkt + min 1 pkt.
pozostałe)
WYSTEPOWANIE
suma pkt. (max.
7)
STANDARYZACJA
suma pkt. (max. 7)
WYSTĘPOWANIE
suma pkt. (max.
14)
STANDARYZACJA
suma pkt. (max.
14)
ludnoś
ć wg
stanu
na
31.12.
2015
udział
ludności
do stanu
ogółem
udział
ludności
narastająco
WYSTĘPOWANIE
suma pkt.
(max. 5)
STANDARYZACJA
suma pkt.
(max. 5)
WYSTĘPOWANIE
suma pkt.
(max. 2)
STANDARYZACJA
suma pkt.
(max. 2)
1 Gozdno
3
1,3
0
0,0
6
6,0
9
7,3
76
1,0%
1,0%
2 Biegoszów
1
0,8
2
1,6
5
4,3
8
6,7
147
1,9%
2,9%
3 Podgórki
4
1,5
2
1,4
4
2,9
10
5,8
428
5,6%
8,5%
4 Sędziszowa
3
1,4
1
0,9
5
3,5
9
5,8
488
6,4%
14,9%
5 Rząśnik
1
0,1
1
0,3
6
4,9
8
5,3
411
5,4%
20,3%
6 Rzeszówek
4
2,6
1
0,1
4
2,5
9
5,1
240
3,1%
23,4%
7 Nowy Kościół
1
0,3
2
1,2
5
3,6
8
5,0
1 146
15,0%
38,4%
8 Stara Kraśnica
5
2,2
1
0,1
4
2,5
10
4,8
641
8,4%
46,8%
9 Sokołowiec
2
0,6
2
0,7
4
3,5
8
4,8
688
9,0%
55,8%
10 ŚWIERZAWA
2
0,9
0
0,0
3
2,1
5
3,0
2 307
30,2%
86,1%
11 Lubiechowa
2
0,9
2
1,0
2
0,7
6
2,6
573
7,5%
93,6%
12 Dobków
0
0,0
1
0,3
4
2,7
0
0,0
492
6,4%
100,0%
7 637
168
3.2. Obszar rewitalizacji
Obszar rewitalizacji – obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się
szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju
lokalnego, zamierza się prowadzić rewitalizację.
Obszar rewitalizacji

nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy,

oraz zamieszkanych przez więcej niż 30% mieszkańców.
Po przeprowadzeniu analiz prowadzących do wyznaczenia obszaru zdegradowanego, niezbędne jest
wyznaczenie (w ramach tego obszaru) obszaru rewitalizacji. Obszar rewitalizacji jest obszarem, na
którym prowadzona będzie rewitalizacja.
Określenie, która część obszaru zdegradowanego stanowić będzie obszar rewitalizacji następuje
w oparciu o dwie przesłanki. Pierwszą z nich jest stwierdzenie, że na obszarze tym koncentracja
negatywnych zjawisk jest szczególna. Do wniosku tego można dojść za pomocą metod badawczych
służących wyznaczeniu obszaru zdegradowanego (porównanie wartości mierników, ich koncentracji
terytorialnej np.).
Drugą z przesłanek jest uznanie, że obszar ten ma istotne znaczenie dla rozwoju gminy. To bardzo
szeroka przesłanka, która pozwala gminie na zachowanie marginesu uznaniowości we wskazaniu,
która część obszaru zdegradowanego poddana ma zostać rewitalizacji. Znaczenie dla rozwoju gminy
oceniać można na różne sposoby, przede wszystkim istotność danego obszaru powinna jednak
wynikać z gminnych dokumentów strategicznych, być w nich wskazana jako obszar szczególnej troski
władz publicznych, obszar na którym skupiać się będzie życie społeczno-gospodarcze w gminie. Do
oceny istotności obszaru można posłużyć się przykładowo analizami urbanistycznymi, które wskażą
obszar wpisujący się w zasady ogólne planowania przestrzennego, takie jak np. zasada miasta
zwartego, zasada niskoemisyjności.53
Wskazanie obszarów do rewitalizacji w gminie Świerzawa przeprowadzone zostało w postaci
uzgodnień z liderami reprezentującymi społeczność lokalną obszarów zdegradowanych, w trakcie
dwudniowych warsztatów, przeprowadzonych w dniach 13-14 maja 2016 w Świerzawie.
DZIAŁANIA REWITALIZACYJNE GMINA ŚWIERZAWA ZAMIERZA PROWADZIĆ NA NASTĘPUJĄCYCH
OBSZARACH:
OBSZAR REWITALIZACJI NR 1 – ŚWIERZAWA (PRIORYTETOWY)
Lokalizacja: Świerzawa, ulice:



ul. Plac Zamkowy
ul. Polna
ul. Zielona – nr 1
53
Źródło: Ustawa o rewitalizacji - praktyczny komentarz, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa
Departament Polityki Przestrzennej, Warszawa 2016
169








ul. Plac Piasta Bolesława
ul. Kościuszki
ul. Plac Strzelecki
ul. Kusocińskiego
ul. Skowronia Góra
ul. Złotoryjska (bez 21a i 21b),
ul. Jeleniogórska (od nr 1 do 38)
ul. Plac Wolności
Liczba mieszkańców: 1399 (60,6 % mieszkańców miasta, 18,3 % mieszkańców gminy)
Powierzchnia obszaru: łącznie Świerzawa 18,32 ha
Opis:
Obszar wskazany do rewitalizacji charakteryzuje się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk
społecznych. Natężenie negatywnych zjawisk społecznych potwierdzają następujące liczby:

Obszar zamieszkuje 82% osób objętych pomocą społeczną w skali całego miasta,

Wartość udzielanych świadczeń pomocy społecznej stanowi 83% świadczeń w skali całego
miasta,

Obszar zamieszkuje 83% osób otrzymujących świadczenia społeczne w skali miasta ze
względu na ubóstwo,

Obszar zamieszkuje 74% osób otrzymujących świadczenia społeczne w skali miasta ze
względu na niepełnosprawność,

Obszar ten zamieszkuje 92% osób otrzymujących świadczenia społeczne w skali miasta ze
względu na bezrobocie,

W obszarze tym odnotowano 65% popełnionych przestępstw ogółem w skali miasta, w tym
83% przestępstw przeciwko zdrowiu i życiu oraz 75% przeciwko mieniu.
Obszar wskazany do rewitalizacji stanowi centrum rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i gminy.
Jest obszarem centralnym miasta i gminy, w którym zlokalizowane są ważne instytucji lokalne, w tym
siedziba gminy, ośrodek kultury, parafie. W obszarze tym koncentruje się życie gospodarcze oraz
kulturalne i społeczne miasta oraz w pewnym stopniu także gminy. Obszar ten położony jest w ciągu
komunikacyjnym głównej drogi biegnącej przez gminę, łączącej Legnicę z Jelenią Górą (DW nr 328).
Oznacza to, że mieszkańcy tego obszaru w szczególny sposób narażeni są na hałas komunikacyjny.
Zwarta zabudowa oraz brak rozwiązań technicznych (głównie indywidualne źródła ciepła), a także
położenie w dolinie rzeki, otoczonej znacznymi wzniesieniami, powoduje, że odczuwalnym
problemem tego obszaru jest zanieczyszczenie powietrza.
Obszar wskazany do rewitalizacji posiada znaczny potencjał kulturowy. To tutaj znajduje się
największa liczba obiektów zabytkowych, w tym zabytkowych obiektów mieszkalnych. Według
rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest ośrodek historyczny
miasta, tj. Rynek, który otaczają XIX-wieczne kamieniczki oraz obiekty sakralne.
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych w tym obszarze powinno być przywrócenie charakteru
wizytówki miasta, przyciągającej nowych mieszkańców, przedsiębiorców oraz turystów, a w sferze
170
społecznej przeciwdziałanie ubóstwu, bezrobociu, przestępczości oraz tworzenie warunków do
integracji oraz włączenia społeczności, w tym osób w wieku senioralnym.
Syntezę czynników rozwojowych dla obszaru rewitalizacji zaprezentowano w postacie analizy SWOT,
która traktuje mocne i słabe strony jako cechy wewnętrzne (obszaru do rewitalizacji), natomiast
szanse i zagrożenia jako cechy zewnętrzne (leżące poza obszarem do rewitalizacji).
Tabela 87. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 1 w Świerzawie
Mocne strony
 Posiadanie jednego z najcenniejszych
zabytków romańskich w Polsce – kościół Św.
Jana i Katarzyny , wiek XIII.,
 Obiekty o walorze zabytkowym,
 Położenie przy głównym ciągu
komunikacyjnym,
 Polityka energetyczna gminy w kierunku
OZE (głównie biomasa),
 Obszar aktywności gospodarczej
i usługowej,
 Programy niskiej emisji, LPR,
 Dom Kultury.
Szanse
 Renowacja kościoła Św. Jana i Katarzyny,
 Duży inwestor w Złotoryi i Jaworze,
 System dowozów pracowniczych do dużych
zakładów w okolicy,
 Świerzawa centrum obsługi ruchu
turystycznego.
Słabe strony
 Ubóstwo generowane utratą źródeł
dochodów,
 Bezrobocie,
 Zagrożenie przestępczością,
 Zły stan techniczny i estetyczny obiektów
budowlanych (w tym mieszkalnych),
 Zły stan techniczny obiektów zabytkowych,
 Starzenie się społeczeństwa i emigracja
mieszkańców (głównie w wieku
produkcyjnym),
 Niska emisja,
 Hałas wywoływany komunikacją kołową,
 Poziom bezpieczeństwa (słabo rozwinięty
monitoring).
Zagrożenia
 Brak środków na remont kościoła Św. Józefa
 Zagrożenie powodziowe
 Depopulacja
171
Fot. 1. Centrum Świerzawy (Plac Wolności) w ciągu drogi wojewódzkiej nr 328, na pierwszym
planie Ratusz
Źródło: Instytut Badawczy IPC Spółka z o.o. (autor: M. Karłowski)
Fot. 2. Centrum Świerzawy (Plac Wolności)
172
Fot. 3. Zabudowa mieszkalna na Placu Piasta Bolesława w Świerzawie
Fot. 4. Obiekty mieszkalne przy ulicy Jeleniogórskiej w Świerzawie
173
Fot. 5. Kościół pw. Św. Józefa Opiekuna Zbawiciela w Świerzawie
OBSZAR REWITALIZACJI NR 2 RZESZÓWEK
Lokalizacja: Rzeszówek, centrum miejscowości, okolice ruin pałacu (nr od 30 do 40)
Liczba mieszkańców: 49 osób
Powierzchnia obszaru: ok. 20,01 ha
Opis: Rzeszówek to niewielka wieś (240 mieszkańców wg stanu na 31.12.2015/UM) położona około
3 km na wschód od Świerzawy. Wieś rozciąga się w dolinie rzek Kamiennik i Czerwieniec, otoczona
jest lasami. Niegdyś była bogatą posiadłością rodziny von Zedlitz. Obecnie doświadcza niekorzystnych
zmian demograficznych, wysokiego bezrobocia oraz znacznego odsetka osób korzystających
z pomocy społecznej (powyżej średniej dla gminy). Problemem miejscowości, pomimo względnej
bliskości Świerzawy, jest brak połączeń komunikacją publiczną, brak kanalizacji. W centrum
miejscowości znajduje się zdegradowany obszar, na którym zlokalizowane są ruiny pałacu oraz
zdewastowany park.
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinna być poprawa stanu infrastruktury technicznej
(w tym budowa kanalizacji, poprawa stanu drogi), a także rozwój oferty turystyczno-wypoczynkowej
wykorzystującej posiadane zasoby (walory przyrodniczo-krajobrazowe, kulturowe, aktywność
mieszkańców). Działania te powinny być prowadzone łącznie z przedsięwzięciami mającymi na celu
włączenie społeczne, przeciwdziałanie ubóstwu, bezrobociu.
174
Tabela 88. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 2 Rzeszówek
Mocne strony
 Aktywność społeczna mieszkańców,
 Rozwinięta infrastruktura turystyczna
(ścieżki piesze i rowerowe, wiaty,
informacja turystyczna, witacze),
 Walory przyrodniczo-krajobrazowe,
 Impreza „Leśna Biesiada” - organizowana
przez społeczność lokalną, w sierpniu,
 Istniejący staw rybny jako miejsce rekreacji.
Szanse
 Bliskość do Świerzawy,
 Planowany zbiornik wodny na rzece
Kamiennik dla celów rekreacyjnowypoczynkowych,
 Aktywność nadleśnictwa,
 Planowane ścieżki rowerowe,
 Przebieg głównej magistrali gazowej.
Słabe strony
 Niekorzystne zjawiska demograficzne,
 Ubóstwo,
 Bezrobocie,
 Brak komunikacji publicznej,
 Zły stan nawierzchni drogi biegnącej przez
miejscowość,
 Brak infrastruktury technicznej
(kanalizacja),
 Zdegradowany pałac z otoczeniem (park),
 Położenie poza głównymi szlakami
komunikacyjnymi.
Zagrożenia
 Zagrożenie powodziowe,
 Utrzymanie dobrego stanu drogi
powiatowej – brak szans na poprawę.
Fot. 6. Witacze przy wjeździe do miejscowości Rzeszówek
175
Fot. 7. Ruiny pałacu w Rzeszówku
OBSZAR REWITALIZACJI NR 3 STARA KRAŚNICA
Lokalizacja: Stara Kraśnica (nr 23-30, 41, 41b, 42, 64, 65, 80, 81, 79, 45, 46, 82)
Opis: Stara Kraśnica to wieś, sąsiadująca od południa ze Świerzawą, zamieszkała przez 641 osób (wg
stanu na 31.12.2015/UM). Rozciąga się w dolinie Kaczawy oraz wzdłuż ruchliwej drogi wojewódzkiej
nr 328. Na obszarze miejscowości widoczne są negatywne zjawiska społeczne, takie jak ubóstwo,
bezrobocie, przestępczość, negatywne zjawiska demograficzne (powyżej średniej dla gminy). Część
176
wsi pozbawiona jest jeszcze systemu kanalizacji. Centralną część wsi stanowią ruiny pałacu, który
w latach 90-tych uległ zniszczeniu wskutek pożaru.
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinna być dalsza poprawa stanu infrastruktury
technicznej (w tym budowa kanalizacji), a także podnoszenie aktywność społecznej mieszkańców,
szczególności w kierunku wychodzenia z ubóstwa oraz bezrobocia.
Tabela 89. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 3 Stara Kraśnica
Mocne strony
 Rozwinięta infrastruktura rekreacyjnowypoczynkowa,
 Wodociąg,
 Aktywność gospodarcza (dwa tartaki),
 Rozwijająca się agroturystyka,
 Funkcjonowanie świetlicy,
 Cykliczna impreza „Święto Pieczonego
ziemniaka”, we wrześniu, organizowane
przez społeczność lokalną,
 Ośrodek jeździecki,
 Położenie przy drodze wojewódzkiej.
Słabe strony
 Ubóstwo,
 Bezrobocie,
 Przestępczość
(dokończenie kanalizacji),
 Zła komunikacja z przysiółkiem Jurczyce,
 Część wsi (dwa budynki) wykluczona
społecznie (na własne życzenie),
 Ruiny pałacu.
Szanse
 Sąsiedztwo Świerzawy,
 Magistrala gazowa,
 Napływ turystów korzystających
z agroturystyki,
 Sąsiedztwo prężnego Dobkowa.
Zagrożenia
 Budowa S3,
 Zagrożenie bezpieczeństwa na drodze
wojewódzkiej – brak chodników, pasów dla
pieszych,
 Degradacja linii kolejkowej (rozkradanie linii
kolejowej),
 Utrudnienia ruchu kołowego na skutek
złego stanu mostów (Nowy Kościół,
Sędziszowa, Stara Kraśnica).
177
Fot. 8. Ruiny pałacu w Starej Kraśnicy
Fot. 9. Tereny rekreacyjne w okolicach ruin pałacu w Starej Kraśnicy
178
OBSZAR REWITALIZACJI NR 4 PODGÓRKI
Lokalizacja: Podgórki, centrum wsi
Opis:
Wieś, położona około 10 km na południe od Świerzawa. Jest miejscowością położoną najwyżej na
poziomem morza w całej gminie, u podnóża Grzbietu Południowego Gór Kaczawskich. Mocną stroną
miejscowości są walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz lokalizacja przy głównych szlakach
komunikacyjnych. Na koniec 2015 roku miejscowość zamieszkała była przez 428 osób (wg stanu na
31.12.2015/UM). Na obszarze miejscowości występują negatywne zjawiska demograficzne, wysoki
poziom ubóstwa oraz bezrobocia (powyżej średniej dla gminy). Brak jest podstawowej infrastruktury
technicznej, tj. wodociągu oraz kanalizacji. W złym stanie są obiekty infrastruktury społecznej, w tym
świetlica oraz boisko sportowe. W miejscowości znajduje się zdegradowany pałac z parkiem.
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinien być rozwój infrastruktury technicznej oraz
społecznej, która poprawiać będą jakość życia mieszkańców. Działania rewitalizacyjne powinny się
skupić na rozwijaniu oferty turystycznej, wykorzystującej atuty przyrodniczo-krajobrazowe.
Tabela 90. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 4 Podgórki
Mocne strony
 Infrastruktura turystyczna (wieża
widokowa),
 Walory przyrodniczo-krajobrazowe (jaskinia
walońska),
 Rezerwat przyrody (Buczyna Storczykowa
na Białych Skałach),
 Rozwój działalności usługowo-turystycznej
(agroturystyka),
 Położenie przy głównym szlaku
komunikacyjnym,
 Umiejscowienie na terenie wsi producenta
wody mineralnej KAPELANKA,
 Impreza historyczno-teatralna „Biała Dama”
organizowana przez społeczność lokalną
(odbywa się we wrześniu w ramach
Europejskich Dni Dziedzictwa).
Słabe strony
 Ubóstwo,
 Bezrobocie,
 Brak infrastruktury technicznej (kanalizacja
i wodociągi),
 Zły stan obiektów infrastruktury społecznej
(świetlica, boisko sportowe),
 Zdegradowany pałac z otoczeniem (park),
 Brak udostępnienia dla ruchu turystycznego
kluczowych walorów i atrakcji turystycznych
(np. jaskinie walońskie).
Szanse
 Rozwój ścieżek rowerowych we współpracy
z Gminą Wojcieszów,
 Podłączenie Podgórek do oczyszczalni,
ścieków w Wojcieszowie,
 Aktywizacja turystyczna wraz z promocją.
Zagrożenia
 Brak współpracy właściciela pałacu na rzecz
jego rewitalizacji,
 Utrzymanie dobrego stanu drogi,
179
Fot. 10. Wieża widokowa, na bazie wieży kościoła z XIV/XVII wieku w Podgórkach
OBSZAR DO REWITALIZACJI NR 5 SĘDZISZOWA
Lokalizacja: Sędziszowa ul. Złotoryjska( nr 1-33 )
Powierzchnia obszaru: ok.18,46 ha
Opis:
Sędziszowa to wieś biegnąca wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 328, położona pomiędzy Złotoryją
i Świerzawą, w dolinie Kaczawy, zamieszkała przez 488 mieszkańców (wg stanu na 31.12.2015/UM).
Wieś charakteryzuje się znaczną rozpiętością terytorialną. Główne problemy społeczne to:
niekorzystne zjawiska demograficzne, bezrobocie, przestępczość (powyżej średniej wartości dla
gminy). Miejscowość nie jest podłączona do sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej. W złym stanie są
obiekty infrastruktury społecznej (świetlica, boisko sportowe). Duża rozpiętość terytorialna wsi nie
służy integracji społecznej. Niewątpliwymi atutami miejscowości są walory przyrodniczo-
180
krajobrazowe. Na zboczu góry Wielisławka znajduje się wyrobisko dawnego kamieniołomu porfirów,
tzw. Organy Wielisławskie.
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinien być rozwój oferty turystycznej, umożliwiającej
wzrost aktywności gospodarczej miejscowości. Istotne są także działania służące integracji
społecznej.
Tabela 91. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 5 Sędziszowa
Mocne strony
 Walory przyrodniczo-krajobrazowe (Góra
Wielisławka, Organy Wielisławskie - jedyny
pomnik przyrody,
 Rozwinięta infrastruktura turystyczna (ścieżki,
wiaty, informacja turystyczna),
 Rozwój działalności usługowo-turystycznej
(agroturystyka),
 Działalność gospodarcza (zagłębie usługowe:
stacja paliw – prywatna, zakłady stolarskie,
stacja diagnostyczna, zakłady mechaniczne,
blacharze, mechanicy samochodowi),
 Tereny inwestycyjne,
 Impreza „Wianki pod Wielisławką”
– w okolicach Nocy Świętojańskiej
– organizowana przez społeczność lokalną,
 Młyn wodno-elektryczny (jako obiekt turystyczny
oraz elektrownia).
Słabe strony
 Bezrobocie,
 Przestępczość,
(kanalizacja
i wodociągi),
 Zły stan obiektów infrastruktury
społecznej (świetlica, boisko
sportowe),
 Niedostateczna komunikacja
publiczna,
 Duża rozpiętość terytorialna wsi i brak
integracji społecznej.
Szanse
 Przyciągnięcie inwestorów
 Aktywizacja turystyczna (w szczególności
restauracja w obrębie Góry Wielisławki)
 Zachowanie zabytków i miejsc pamięci jako
dodatkowa atrakcja turystyczna
Zagrożenia
 Zagrożenie powodziowe
 Brak współpracy z administratorem
rzeki Kaczawy
wojewódzkiej – brak chodników,
pasów dla pieszych
 Degradacja linii kolejkowej
(rozkradanie linii kolejowej)
OBSZAR REWITALIZACJI NR 6 GOZDNO
Lokalizacja: Gozdno
Opis:
Gozdno to niewielka miejscowość (76 osób wg stanu na dzień 31.12.2015/UM), położona około 5 km
na północ od Świerzawy. Miejscowość doświadcza negatywnych zjawisk społecznych, takich jak
ubóstwa, bezrobocia, niekorzystnych zmian demograficznych (powyżej średniej wartości dla gminy).
Głównym problemem miejscowości jest jej znaczne oddalenie od Świerzawy, położenie poza
głównym korytarzem komunikacyjnym, brak komunikacji publicznej oraz podstawowych usług na
miejscu. Miejscowość nie posiada kanalizacji oraz wodociągu. W miejscowości funkcjonuje duże
181
gospodarstwo rolne. Atutem są walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz rozwinięta infrastruktura
turystyczna.
Działania rewitalizacyjne powinny skupić się na dalszym rozwoju infrastruktury turystycznej, jak
również zmniejszaniu negatywnych oddziaływań na środowisko.
Tabela 92. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 6 Gozdno
Mocne strony
 Duże produkcyjne gospodarstwo rolne,
 Rozwinięta infrastruktura turystyczna
(miejsce wypoczynku i rekreacji na obszarze
leśnym).
Słabe strony
 Ubóstwo,
 Bezrobocie
 Negatywne oddziaływanie na środowisko
hodowli trzody chlewnej,
 Brak działalności usługowej,
i wodociągi).
Szanse
 Projekt wieży widokowej i ścieżek
rowerowych (atrakcyjność turystyczna),
 Aktywność nadleśnictwa,
 Rozwój przedsiębiorczości w oparciu
o lokalny potencjał (np. produkty
turystyczne).
Zagrożenia
powiatowej ze względu na stan finansów
powiatu,
 Brak woli współpracy właścicieli
nieruchomości, które mogłyby być
wykorzystane dla celów publicznych.
OBSZAR REWITALIZACJI NR 7 LUBIECHOWA
Lokalizacja: Lubiechowa, ul. Długa, ul. Wczasowa 4.
Liczba mieszkańców: 72 osoby
Powierzchnia obszaru: 5,80 ha
Opis:
Lubiechowa to wieś położona około 5 km na zachód od Świerzawy, zamieszkana przez 573
mieszkańców (wg stanu na 31.12.2015/UM). Lubiechowa znana była jako ośrodek wydobycia agatów
i ametystów, a także jako wieś wypoczynkowa. Położona na zboczach Grzbietu Północnego Gór
Kaczawskich. Jak podkreślają lokalni liderzy, potencjał ten dziś nie do końca jest wykorzystany. Wśród
niekorzystnych zjawisk społecznych są te związane z negatywnymi zjawiskami demograficznymi oraz
przestępczością (powyżej średniej wartości dla gminy). Ponadto lokalni liderzy zauważają niski
poziom aktywności społecznej, co może być jedną z przyczyn nie wykorzystania potencjału
przyrodniczo-krajobrazowego miejscowości. Na obszarze miejscowości znajduje się kilka
interesujących, aczkolwiek zdegradowanych przestrzeni. Są to m. in. nieczynny basen oraz
niezagospodarowany kamieniołom, który dziś eksplorowany jest przez poszukiwaczy cennych
kamieni.
Potencjał miejscowości predysponuje ją do rozwoju turystycznego, w kierunku wsi tematycznej, usług
opartych na ofercie agroturystycznej.
182
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinno być pobudzanie aktywności społecznogospodarczej mieszkańców, realizowane jednocześnie z działaniami wzmacniającymi potencjał
turystyczny.
Tabela 93. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 7 Lubiechowa
Mocne strony
 Rozwinięta infrastruktura techniczna
(kanalizacja, wodociągi, oświetlenie),
 Pałac XVIII wiek plus otoczenie,
 Rozwinięta agroturystyka (trzy
gospodarstwa),
 Rozwinięte usługi społeczne (świetlica, dom
kultury, biblioteka),
 Przebieg szlaku rowerowego,
 Impreza cykliczna „Czary mary nie do
wiary”, miesiąc lipiec, organizowana przez
społeczność lokalną,
 Kuźnia (metaloplastyka),
 Atrakcyjność osiedleńcza,
 Zabytkowy kościół z XIII wieku z freskami
i płaskorzeźbami.
Słabe strony
 Nieczynny odrestaurowany basen, ulegający
procesowi degradacji,
 Niezagospodarowany kamieniołom,
 Niska aktywność społeczna mieszkańców.
Szanse
 Występowanie łatwo dostępnych złóż
agatów,
 Rozwój geoturystyki,
 Pojawienie się inwestora w remontowanym
pałacu,
 Wykorzystanie turystyczne terenów
przypałacowych,
 Napływ turystów korzystających
z agroturystyki,
 Budowa ścieżki i platformy widokowej na
Okolu (szczyt na obszarze Natura 2000),
 Rozwój osadnictwa.
Zagrożenia
powiatowej – brak chodników, pasów dla
pieszych, bardzo zły stan techniczny drogi,
wpływający negatywnie na bezpieczeństwo
ruchu kołowego,
 Uciążliwość ruchu kołowego,
 Zagrożenie powodziowe (rzeka Lubawka).
183
Fot. 11. Kamieniołom po wydobyciu melafiru w Lubiechowej
Fot. 12. Pałac z XVII wieku w Lubiechowej
184
OBSZAR REWITALIZACJI NR 8 BIEGOSZÓW
Lokalizacja: Biegoszów ( centrum wsi)
Opis:
Biegoszów to niewielka wieś, zamieszkała przez 147 osób (wg stanu na 31.12.2015/UM), położona
około 8 km na północ od Świerzawy. Wśród zdiagnozowanych problemów społecznych wymienić
należy przestępczość (powyżej średniej wartości dla gminy). Główny problem miejscowości związany
jest z jej położeniem poza głównymi szlakami komunikacyjnymi, brakiem komunikacji publicznej,
działalności usługowej. Miejscowość powiązana jest z miejscowościami gminnymi bardzo wąskimi
asfaltowymi drogami. Miejscowość nie jest podłączona do sieci kanalizacyjnej oraz wodociągowej.
Główne atuty miejscowości to walory przyrodniczo-krajobrazowe.
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinno być wzmacnianie atrakcyjności zamieszkania,
w tym atrakcyjności osiedleńczej oraz rozwój infrastruktury turystycznej, która umożliwi
wykorzystanie potencjału przyrodniczo-krajobrazowego.
Tabela 94. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 8 Biegoszów
Mocne strony
 Świetlica wiejska i jej działalność,
 Atrakacyjność osiedleńcza.
Słabe strony
 Brak działalności usługowej,
komunikacyjnymi,
i wodociągi).
Szanse
 Bliskość dużego przedsiębiorstwa
wydobywczego,
 Rozwój osadnictwa.
Zagrożenia
 Zagrożenie degradacji środowiska przez
działanie przemysłu wydobywczego,
OBSZAR REWITALIZACJI NR 9 SOKOŁOWIEC
Lokalizacja: Sokołowiec, nr 50 do 70
Opis:
Sokołowiec, zamieszkany przez 688 osób (wg stanu na 31.12.2015/UM) zaliczany jest do jednej
z większych miejscowości w gminie. Położony jest około 7 km na zachodów od Świerzawy. Wśród
185
istotnym problemów społecznych należy wymienić ubóstwo oraz bezrobocie (powyżej średniej
wartości dla gminy). Liderzy lokalni podkreślają, że słabą stroną jest mentalność społeczności lokalnej
powodująca brak zadbania o estetykę własności prywatnej i publicznej. Miejscowość nie posiada
dostępu do sieci kanalizacyjnej, wodociągowej oraz brak jest oświetlenia ulicznego. W miejscowości
nie ma również świetlicy wiejskiej. Istotnym problemem jest skomunikowanie miejscowości ze
Świerzawą. Na obszarze miejscowości zlokalizowane są ruiny pałacu dworskiego. Do mocnych stron
należy zaliczyć aktywność niektórych mieszkańców miejscowości, funkcjonowanie szeregu usług
społecznych na miejscu oraz potencjał przyrodniczo-krajobrazowy.
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinna być poprawa jakości życia poprzez rozwój
infrastruktury technicznej i społecznej, dalszy rozwój funkcji turystycznej, w tym wspieranie
aktywności społecznej i gospodarczej służącej zmniejszaniu bezrobocia i ubóstwa.
Tabela 95. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 9 Sokołowiec
Mocne strony
 Usługi społeczne rozwinięte (szkoła, punkt
przedszkolny, punkt biblioteczny),
 Dokumentacja pozwalająca na wykonanie
kanalizacji i wodociągów,
 Muzeum Gór Pogórza Kaczawskiego,
agroturystyka, produkt lokalny (wino)
– produkowane przez własną winiarnię
– wszystko u jednego prywatnego
przedsiębiorcy,
 Aktywność gospodarcza (piekarnia
obsługująca całą gminę, zakład
przetwórstwa owoców, dwa zakłady
mechaniczne, plantatorzy malin,
plantatorzy borówki amerykańskiej),
 Pałac Górny (nieudostępniony turystycznie),
 Impreza cykliczna „Sprawne Sokoły”
połączona z biegiem ulicznym,
 Kościół Świętej Jadwigi Śląskiej plus wieża
widokowa.
Słabe strony
 Ubóstwo,
 Bezrobocie,
 Brak świetlicy,
 Brak infrastruktury technicznej (kanalizacji,
wodociągów, oświetlenia),
 Brak komunikacji z miejscowościami
w gminie,
 Ruiny pałacu i zespołu dworskiego oraz
degradacja terenów otoczenia,
 Mentalność społeczności lokalnej
powodująca brak zadbania o estetykę
własności prywatnej i publicznej.
Szanse
 Rozwój agroturystyki,
 Rozwój geoturystyki,
 Przyciągniecie inwestora do terenów
pałacowych,
 Przebieg szlaku wygasłych wulkanów przez
Sokołowiec.
Zagrożenia
 Sąsiedztwo Proboszczowa (chlewnia),
powiatowej – brak chodników, pasów dla
pieszych,
 Odpływ mieszkańców.
186
Fot. 13. Ruiny pałacu w Sokołowcu
OBSZAR REWITALIZACJI NR 10 NOWY KOŚCIÓŁ
Lokalizacja: Nowy Kościół, Osiedle Krzeniów, ul. Szkolna (nr 11-16), ul. Fabryczna (nr 9-17).
Opis:
Nowy Kościół to największa wieś gminy, zamieszkana przez 1146 osób (wg stanu na 31.12.2015/UM).
Położona jest około 9 km na północ od Świerzawa, w ciągu drogi wojewódzkiej nr 328, łączącej
Świerzawą ze Złotoryją. Miejscowość położona jest w dolinie Kaczawy. Wśród problemów
społecznych jest przestępczość (powyżej średniej wartości dla gminy) oraz skoncentrowane
terytorialnie problemy ubóstwa i bezrobocia (Osiedle Krzeniów, Różana). Miejscowość pozbawiona
jest dostępu do sieci kanalizacyjnej oraz wodociągowej. Z uwagi na swoją wielkość skupia znaczną
liczbę usług społecznych oraz aktywność gospodarczą.
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinno być włączenie społeczne mieszkańców
obszarów o szczególnym natężeniu problemów społecznych oraz integracja społeczna. Ponadto
rewitalizacji powinna być prowadzona w kierunku poprawy dostępności do infrastruktury technicznej
oraz poprawy dostępności do atrakcji turystycznych.
187
Tabela 96. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 10 Nowy Kościół
Mocne strony
 Rozwinięte usługi społeczne Funkcjonowanie Wiejskiego Domu Kultury,
biblioteki, ośrodka zdrowia, szkoła, punkt
przedszkolny, punkt apteczny, świetlica,
boisko sportowe),
 Rozwinięta agroturystyka,
 Zasoby naturalne (największe w Polsce
zasoby agatów),
 Aktywność gospodarcza (zakłady
mechaniczne, zakłady metalowe),
Słabe strony
 Znaczna liczba bezrobotnych oraz osób
korzystających z pomocy społecznej (wg
wskazać badanych skoncentrowana na
Osiedlu Nowy Krzeniów, Różana,
i wodociągi),
 Nieczynny hotel,
 Tereny pokopalniane.
Szanse
 Rozwój zawodów sportowych krosowych,
motorowych,
 Moda na geoturystykę,
 Uruchomienie turystycznej trasy kolejowej,
 Istniejące złoża mineralne (np. bazalt),
 Potencjał KGHM – wykorzystanie złóż
miedzi w Nowym Kościele.
Zagrożenia
 Budowa S3,
wojewódzkiej – brak chodników, pasów dla
pieszych,
 Degradacja linii kolejkowej (rozkradanie linii
kolejowej).
Fot. 14. Zabudowa wielorodzinna na Osiedlu Krzeniów w Nowym Kościele
188
OBSZAR REWITALIZACJI NR 11 RZĄŚNIK
Lokalizacja: Rząśnik, centrum miejscowości
Opis:
Rząśnik, to wieś położona około 11 km na zachód od Świerzawy, zamieszkana przez 411 osób (wg
stanu na 31.12.2015/UM). Wśród istotnych problemów społecznych, należy wymienić ubóstwo
(powyżej średniej wartości dla gminy). Miejscowość wykazuje się bardzo złym skomunikowaniem
z centrum gminy. Miejscowość nie posiada dostępu do sieci kanalizacyjnej i wodociągowej.
W centrum wsi znajduje się zdegradowany obiekt pałacowy z otoczeniem (w sąsiedztwie kościoła
i świetlicy wiejskiej).
Nadrzędnym celem działań rewitalizacyjnych powinno być włączenie i integracja społeczna, skupiona
na wychodzeniu ze stanu ubóstwa, przeciwdziałająca bezrobociu oraz działania mające na celu
poprawę stanu infrastruktury technicznej oraz społecznej.
Tabela 97. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 11 Rząśnik
Mocne strony
 Dokumentacja pozwalająca na wykonanie
kanalizacji i wodociągów,
 Dobry stan drogi powiatowej,
 Atrakacyjność osiedleńcza,
 Infrastruktura społeczna (biblioteka,
świetlica),
 Walory przyrodniczo-krajobrazowe.
Słabe strony
 Ubóstwo,
i wodociągi),
 Zdegradowany pałac z otoczeniem,
komunikacyjnymi.
Szanse
 Rozwój osadnictwa,
 Położenie na Agatowym szlaku rowerowym.
Zagrożenia
 Zła dostępność do usług medycznych.
189
Fot. 15. Ruiny pałacu w Rząśniku
190
4. Wizja obszaru po przeprowadzeniu
rewitalizacji oraz cele rewitalizacji
Wizja przemian na obszarze rewitalizacji (czyli wizja tego obszaru po przeprowadzeniu działań
rewitalizacyjnych) MUSI BYĆ SPÓJNA z wizją rozwoju całego obszaru, w skład którego wchodzi obszar
rewitalizacji.
Spójność wizji obszarów wskazanych do rewitalizacji, analizowana była w odniesieniu do Strategii
Rozwoju Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2025
Wizja gminy Świerzawa zdefiniowana w wyżej wymienionej strategii brzmi:
„Gmina Świerzawa ważnym elementem obszaru Gór i Pogórza Kaczawskiego, czerpiącym ze
swojego bogactwa przyrodniczego i kulturowego z poszanowaniem zrównoważonego rozwoju,
oraz opierającym swój rozwój gospodarczy na posiadanych zasobach, turystyce i przedsiębiorczości
mieszkańców, a także wykorzystującym położenie przygraniczne regionu, którego ludność cechuje
się otwartością i aktywnością.”
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Świerzawa na lata 2015-2025 określiła cele strategiczne rozwoju
społeczno-gospodarczego gminy:
1.
Aktywizacja gospodarcza gminy.
2.
Rozwój infrastruktury wpływający na poziom jakości życia mieszkańców.
3.
Czyste środowisko naturalne.
4.
Aktywne i bezpieczne społeczeństwo.
5.
Rozwój turystyczny regionu.
W trakcie sesji warsztatowych z liderami społeczności lokalnej, w oparciu o wyżej zdefiniowaną wizję
oraz cele rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Świerzawa, zdefiniowana została wizja
poszczególnych obszarów wskazanych do rewitalizacji oraz cele rewitalizacji.
Tabela 98. Wizja oraz cele rewitalizacji
L.p.
Obszar rewitalizacji
Wizja
Cele rewitalizacji
1.
Świerzawa
Miasto wykorzystujące w pełni swój
potencjał historycznoarchitektoniczny, realizujące funkcję
centrum usługowego dla
mieszkańców Gminy.
1. Poprawa jakości i estetyki zasobów
historyczno-architektonicznych oraz
budynków mieszkalnych.
2. Ograniczenie niskiej emisji.
Rozwój oferty usługowej skierowanej do
mieszkańców.
3. Podniesienie aktywności
i świadomości społecznej mieszkańców.
191
4. Poprawa infrastruktury rekreacyjnowypoczynkowej.
2.
Rzeszówek
Miejsce wykorzystujące w sposób
zrównoważony zasoby naturalne przy
aktywności mieszkańców.
1. Rozwój oferty turystycznowypoczynkowe wykorzystującej
posiadane zasoby.
2. Poprawa jakości życia poprzez rozwój
infrastruktury technicznej.
3.
Stara Kraśnica
Miejsce rozwijające się w sposób
równoważony, zintegrowane
funkcjonalno-przestrzennie ze
Świerzawą.
4. Podniesienie aktywności społecznej
mieszkańców.
4.
Podgórki
Obszar wykorzystujący w pełni swoje
potencjały.
1. Rozwój oferty turystycznej
wykorzystującej posiadane zasoby.
infrastruktury technicznej i społecznej.
5.
Sędziszowa
Miejsce atrakcyjne turystycznie
zintegrowane społecznie i aktywne
gospodarczo.
2. Podniesienie integracji społecznej
mieszkańców.
3. Wzrost aktywności gospodarczej.
6.
Gozdno
wykorzystujące lokalne zasoby
z poszanowaniem środowiska.
1. Rozwój infrastruktury turystycznej
2. Poprawa jakości środowiska i jego
ochrona.
7.
Lubiechowa
Centrum aktywności turystycznowypoczynkowej.
1. Zwiększenie aktywności społecznogospodarczej mieszkańców.
i świadomości społecznej.
8.
Biegoszów
i osiedleńczo powiązane
funkcjonalno-przestrzennie
z obszarem Gminy.
1. Rozwój infrastruktury turystycznej.
2. Poprawa atrakcyjności osiedleńczej.
9.
Sokołowiec
Miejsce zadbane, atrakcyjne
osiedleńczo i turystycznie ze
zintegrowaną oraz aktywną
społecznością.
i świadomości społecznej.
10.
Nowy Kościół
Miejsce zintegrowane społecznie
rozwijające się w sposób
zrównoważony.
192
mieszkańców.
wykorzystującej posiadane zasoby
naturalne.
11.
Rząśnik
Miejsce atrakcyjne osiedleńczo
i przyjazne dla mieszkańców.
193
mieszkańców.
5. Lista planowanych, podstawowych
projektów i przedsięwzięć
rewitalizacyjnych (Lista A)
Lista podstawowych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych zawiera projekty, które wykazują
zbieżność z zakresem wsparcia przewidzianym dla Działania 6.3 „Rewitalizacja zdegradowanych
obszarów” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014
– 2020. Działanie 6.3 „Rewitalizacja zdegradowanych obszarów” przewiduje wsparcie dla
następujących projektów:
- 6.3.A Remont, przebudowa, rozbudowa, adaptacja, wyposażenie istniejących zdegradowanych
budynków, obiektów, zagospodarowanie terenów i przestrzeni (np. monitoring miejski lub
dostosowanie przestrzeni do potrzeb osób niepełnosprawnych) – w celu przywrócenia lub nadania im
nowych funkcji społecznych, kulturalnych, gospodarczych, edukacyjnych lub rekreacyjnych,
- 6.3.B Remont, odnowa części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych (nie ma
możliwości budowy nowych obiektów),
- 6.3.C Inwestycje w tzw. drogi lokalne (gminne i powiatowe) wraz z infrastrukturą towarzyszącą.
Wsparcie będzie możliwie jedynie wtedy, gdy inwestycje takie będą stanowiły element szerszej
koncepcji związanej z rewitalizacją (fizyczną, gospodarczą i społeczną) i będą stanowiły element
lokalnego programu rewitalizacji.
194
Lista A
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
Cele, opis problemu, zakres realizowanych
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
1.
Gmina
Świerzawa
Remont części
wspólnych
budynku
Problem:
Obszar miasta Świerzawa charakteryzuje się
koncentracją negatywnych zjawisk społecznych,
w tym ubóstwa oraz bezrobocia. Z tymi
zjawiskami współwystępuje szereg problemów
przestrzenno-funkcjonalnych i technicznych oraz
środowiskowych. Centrum miasta
charakteryzuje się niską estetyką oraz złym
stanem technicznym obiektów mieszkalnych.
Świerzawa
Plac Wolności 50
100 tys.
20162020
Planowany efekt
rewitalizacji, wskaźniki
produktu
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
przestrzennego Gminy
Wskaźniki produktu:
Liczba zrewitalizowanych
obiektów mieszkalnych – 1
Liczba obiektów poddanych
termomodernizacji – 1
Cele:
historyczno-architektonicznych oraz budynków
mieszkalnych.
Zakres realizowanych zadań:
Poprawa warunków mieszkaniowych
i zabezpieczenie nieruchomości przed
degradacją poprzez remont pokrycia
dachowego, ocieplenia ścian, remont klatek
schodowych.
2.
Gmina
Świerzawa
Remont części
wspólnych
budynku
Problem:
195
Świerzawa
Plac Bolesława
Piasta 11
100 tys.
20162020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Cele:
mieszkalnych.
schodowych.
3.
Gmina
Świerzawa
Remont części
wspólnych
budynku
Problem:
Cele:
mieszkalnych.
196
Świerzawa
Skowronia Góra
1a
80 tys.
20162020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Świerzawa
Jeleniogórska 18
140 tys.
20162020
Zachowanie dziedzictwa
kulturowego , poprawa
środowiska naturalnego.
Poprawa jakości życia
lokalnej wspólnoty.
schodowych.
4.
Henryk
Gadomski
zarządca
budynku ZLG
Świerzawa
ul.
Jeleniogórska
18
Wykonanie
termomodernizacj
i budynku, wraz
z wykonaniem
pokrycia dachu.
Problem:
Cele:
mieszkalnych.
Przywrócenie nieruchomościom ich utraconej
wartości oraz poprawa standardu zasobów
mieszkaniowych poprzez wykonanie
termomodernizacji wraz z wykonaniem nowego
pokrycia dachu na budynku mieszkalnoużytkowym.
5.
Gmina
Remont części
Problem:
Stara Kraśnica 65
197
100 tys.
2016-
Poprawa warunków
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Świerzawa
wspólnych
budynku
Na obszarze wskazanych do rewitalizacji
w Starej Kraśnicy obserwowana jest
koncentracja negatywnych zjawisk społecznych,
w tym bezrobocia, ubóstwa oraz przestępczości.
Problemy te współwystępują z problemami sfery
przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej.
Obiekty mieszkalne odznaczają się bardzo złym
stanem technicznym.
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
2020
Planowany efekt
produktu
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
Cele:
mieszkalnych.
schodowych,
6.
Gmina
Świerzawa
Zagospodarowani
e otoczenia
budynków w
Starej Kraśnicy 64
i 65
Problem:
Cele:
198
Stara Kraśnica 64
i 65
65 tys.
20162020
Poprawa warunków życia,
Poprawa wizerunku
przestrzeni publicznych – 1
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Stara Kraśnica 63
80 tys.
20162020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
mieszkańców.
Poprawa warunków życia mieszkańców,
pobudzenie inicjatyw społecznych, integracja
poprzez budowę chodników, miejsc
odpoczynku, malej infrastruktury.
7.
Gmina
Świerzawa
Remont części
wspólnych
budynku
Problem:
stanem technicznym.
Cele:
mieszkalnych.
schodowych.
8.
Gmina
Remont części
Problem:
Stara Kraśnica 64
199
70 tys.
2016-
Poprawa warunków
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Świerzawa
wspólnych
budynku
stanem technicznym.
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
2020
Planowany efekt
produktu
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
Cele:
mieszkalnych.
schodowych.
9.
Gmina
Świerzawa
Rewitalizacja
Osiedla
KRZENIÓW
Problem:
Osiedle Krzeniów jest miejscem szczególnej
koncentracji negatywnych zjawisk społecznych,
w tym bezrobocia, ubóstwa. Problemy te
współwystępują z problemami sfery
stanem technicznym.
Cele:
200
Nowy Kościół,
Osiedla Krzeniów
250 tys.
20162020
Poprawa warunków życia,
stworzenie możliwości
aktywnego wypoczynku.
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Nowy Kościół,
Ul. Fabryczna 18
60 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
mieszkańców.
Poprawa warunków życia mieszkańców,
pobudzenie inicjatyw społecznych, integracja
poprzez remonty części wspólnych budynków,
zagospodarowanie otoczenia, montaż malej
infrastruktury.
10.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
ul. Fabryczna
18 w Nowym
Kościele
Remont pokrycia
dachowego i
kominów
Problem:
Osiedle Krzeniów jest miejscem szczególnej
koncentracji negatywnych zjawisk społecznych,
w tym bezrobocia, ubóstwa. Problemy te
współwystępują z problemami sfery
stanem technicznym.
Cele:
mieszkańców.
degradacją poprzez remont pokrycia dachowego
i kominów.
11.
Biuro Obsługi
Remont pokrycia
Problem:
Świerzawa,
201
70 tys.
2016 -
Poprawa warunków
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Pl. Wolności
36 Świerzawa
dachowego i
kominów
Pl. Wolności 36
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
2020
Planowany efekt
produktu
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
Cele:
mieszkalnych.
i kominów.
12.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Pl. Wolności
40-40a
Świerzawa
Remont pokrycia
dachowego i
kominów
Problem:
Cele:
202
Świerzawa,
Pl. Wolności 4040a
70 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Świerzawa,
Pl. Wolności 52
60 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
mieszkalnych.
degradacją remont pokrycia dachowego i
kominów.
13.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Pl. Wolności
52 Świerzawa
Remont pokrycia
dachowego i
kominów
Problem:
Cele:
mieszkalnych.
i kominów.
14.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
Remont pokrycia
dachowego i
Problem:
203
Świerzawa,
Ul. Jeleniogórska
55 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Ul.
Jeleniogórska
13 Świerzawa
kominów
13
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Poprawa wizerunku
Cele:
mieszkalnych.
degradacją remont pokrycia dachowego
i kominów.
15.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Ul.
Jeleniogórska
19 Świerzawa
Remont pokrycia
dachowego i
kominów
Problem:
Cele:
204
Świerzawa,
Ul. Jeleniogórska
19
65 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Świerzawa,
Ul. Złotoryjska
21C
160 tys.
2016 2020
mieszkalnych.
i kominów.
16.
Wspólnota
Mieszkaniowa
Ul. Złotoryjska
21C
59-540
Świerzawa
Beata
Bojanowska
Remont elewacji
budynku
Problem:
Cele:
mieszkalnych.
Remont elewacji wraz z dociepleniem ścian
budynku Wspólnoty Mieszkaniowej ul.
Złotoryjska 21C połączony z wymianą obróbek
blacharskich.
17.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
Remont pokrycia
dachowego,
Problem:
205
Świerzawa,
Plac Piasta
70 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Plac Bolesława
Piasta 15
Świerzawa
kominów i
elewacji
Bolesława 15 19
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Poprawa wizerunku
Cele:
mieszkalnych.
dachowego, kominów i elewacji.
18.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Plac Wolności
26-26a
Świerzawa
Remont pokrycia
dachowego,
kominów, remont
elewacji
Problem:
Cele:
206
Świerzawa,
Plac Wolności 2626a
120 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Świerzawa,
Plac Wolności 29
90 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
mieszkalnych.
dachowego, kominów i elewacji.
19.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Plac Wolności
29 Świerzawa
Remont pokrycia
dachowego i
kominów
Problem:
Cele:
mieszkalnych.
i kominów.
20.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Remont pokrycia
dachowego,
kominów, remont
Problem:
207
Świerzawa,
Plac Wolności 4849
75 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Plac Wolności
48-49
Świerzawa
elewacji
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Cele:
mieszkalnych.
dachowego, kominów, remont elewacji.
21.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Ul.
Jeleniogórska
30 Świerzawa
Remont pokrycia
dachowego,
kominów, remont
elewacji
Problem:
Cele:
mieszkalnych.
208
Świerzawa,
Ul. Jeleniogórska
30
121 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Świerzawa,
Ul. Jeleniogórska
35
65 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
dachowego, kominów, remont elewacji.
22.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Ul.
Jeleniogórska
35 Świerzawa
Remont pokrycia
dachowego,
kominów
Problem:
Cele:
mieszkalnych.
dachowego, kominów.
23.
Biuro Obsługi
Nieruchomości
ARS-BUD
Andrzej
Remont pokrycia
dachowego,
kominów
Problem:
209
Świerzawa,
Ul. Jeleniogórska
38
74 tys.
2016 2020
Poprawa warunków
mieszkaniowych
Poprawa wizerunku
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
Górzański
Zarządca
Wspólnoty
Mieszkaniowej
Ul.
Jeleniogórska
38 Świerzawa
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Cele:
mieszkalnych.
dachowego, kominów.
24.
Mieszkańcy
kamienicy przy
ul.
Jeleniogórskiej
32
w Świerzawie.
59-540,
Ewa
TelatyńskaDubiel,
Elżbieta Kulig
Kamienica z
potencjałem
Problem:
Cele:
mieszkalnych.
210
Świerzawa,
ul. Jeleniogórska
32
200 tys.
2016 2020
Poprawa bezpieczeństwa,
estetyki, integracji
sąsiedzkiej, podniesienie
samooceny mieszkańców,
zwiększenie atrakcyjności
przestrzeni poprzez walory
architektoniczne.
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Stara Kraśnica
– boisko przy
świetlicy wiejskiej
blisko posesji nr
41, 41b, 42 i 81.
60 tys.
2016 2020
Poprawa jakości życia
mieszkańców, wspieranie
włączenia społecznego
i walka z ubóstwem
poprzez aktywną
integrację, uczestnictwo
w kulturze, rekreacji,
aktywizację obywatelską
i wolontariat.
Poprawa estetyki
i uporządkowanie
przestrzeni publicznych.
-remont dachu i kominów oraz holu (renowacja
fresku sufitowego),
-odnowienie elewacji.
25.
Gmina
Świerzawa
(Podmiot
zgłaszający:
Stowarzyszeni
e na Rzecz
Rozwoju Wsi
Stara Kraśnica
Prezes –
Tadeusz
Kossowski,
Członek –
Elżbieta Bąk
Rozwój
i modernizacja
infrastruktury
rekreacyjno –
sportowej oraz
kulturalnej na
obszarze
zdegradowanym.
Problem:
stanem technicznym.
Cele:
mieszkańców.
Montaż „Siłowni Parkowej”, oświetlenie boiska,
montaż stolików szachowych 2 szt. i 4 siedziska,
stolików 5 szt. z 10 ławkami z oparciem,
ogrodzenia boiska, nasadzenie drzewek
i krzewów, wykonanie miejsca piknikowego
z ławkami. Poprawa rowów i budowa chodnika
od mostu przy drodze 365 do posesji nr 42
w obrębie boiska.
26.
Gmina
Świerzawa
(Podmiot
Budowa chodnika
w obszarze
rewitalizacji.
Problem:
211
Stara Kraśnica –
chodnik przy
drodze nr 328 –
150 tys.
2016 2020
Poprawa bezpieczeństwa
mieszkańców wsi, estetyki
i uporządkowanie
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
zgłaszający:
Stowarzyszeni
e na Rzecz
Rozwoju Wsi
Stara Kraśnica
Prezes –
Tadeusz
Kossowski,
Członek –
Elżbieta Bąk)
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
stanem technicznym.
od nr 76 (nowy
most) do posesji
nr 81, przy drodze
nr 365 i 328 od nr
24 do przystanku
PKS obok szkoły
jazdy konnej
„Kadarka”
Cele:
mieszkańców.
Budowa chodnika przy drodze 365 i 328.
212
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
Planowany efekt
produktu
Umożliwienie bezpiecznego
dojścia do świetlicy
wiejskiej, boiska
i przystanku PKS
Wskaźnik produktu:
Długość
zmodernizowanych ciągów
komunikacyjnych.
6. Lista pozostałych projektów i przedsięwzięć
rewitalizacyjnych (Lista B)
Lista B
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
1
Gmina
Świerzawa
Pracujmy razem
Problem:
Na obszarach wskazanych do rewitalizacji
występuje koncentracja negatywnych zjawisk
społecznych, w tym bezrobocia oraz ubóstwa.
Obszary
rewitalizacji,
obszary
zdegradowane
300 tys.
2016 2020
Celem projektu będzie rozbudzenie wśród
mieszkańców umiejętności współdziałania, które
jest kluczowym elementem integracji
społecznej, pomocnej przy wychodzeniu ze
stanów kryzysowych takich jak bezrobocie, w
tym bezrobocie długotrwałe oraz ubóstwo.
Planowany efekt
produktu
Rozwinięcie umiejętności
współpracy przy realizacji
założonych celów.
Rozwinięcie integracji.
Liczba osób objętych
działaniami edukacyjnymi.
Działania edukacyjne skierowane do
mieszkańców obszarów rewitalizacji oraz
zdegradowanych członków wspólnot
i spółdzielni.
2
Gmina
Kreujmy swoją
Problem:
Obszary
213
300 tys.
2016-
Rozwinięcie umiejętności
L.p.
Nazwa
wnioskodawcy
Tytuł projektu
zadań
Lokalizacja
Świerzawa
rzeczywistość
Zauważalny jest niski poziom estetyki obszarów
rewitalizacji, co związane jest ze słabo
rozwiniętym kapitałem społecznym.
rewitalizacji,
obszary
zdegradowane
Planowane
nakłady (zł)
Termin
realizacji
2020
mieszkańców obszarów rewitalizacji i obszaru
zdegradowanego poczucia odpowiedzialności za
swoje otoczenie. Działania edukacyjne
skierowane do mieszkańców obszarów
rewitalizacji obszarów zdegradowanych.
3
Gmina
Świerzawa
Wzrost
kompetencji
mieszkańców
obszarów
zdegradowanych
Celem projektu będzie poprawa zakresu
posiadania umiejętności zawodowych przez
obszarów zdegradowanych, która wspierać
będzie aktywność zawodową.
obszarów zdegradowanych.
214
Planowany efekt
produktu
samoorganizacji,
rozbudzenie poczucia
współwłasności obiektów
publicznych, wzrost
inicjatyw oddolnych.
Obszary
rewitalizacji,
obszary
zdegradowane
300 tys.
20162020
Wzrost poziomu
umiejętności zawodowych,
pewności siebie i innych
cech psycho-fizycznych
przydatnych w podjęciu
pracy i funkcjonowaniu na
rynku pracy i grupie
społecznej.
W programie rewitalizacji ujęto również działania komplementarne i uzupełniające w stosunku do
zdefiniowanych celów rewitalizacji, wynikające z założeń Strategii Rozwoju Gminy Świerzawa.
L.p.
Przedsięwzięcie
Opis
Powiązanie z problemami
1.
Promocja gospodarcza
i turystyczna gminy.
Przedsięwzięcie obejmować będzie
działania promocji walorów
gospodarczych i turystycznych
gminy. Realizacja skutecznej
promocji zależy nie tylko od budżetu,
ale przede wszystkim, od współpracy
lokalnej i ponadlokalnej. Promocja
gospodarcza realizowana powinna
być w szczególności na rzecz branż
gospodarki posiadających największy
potencjał rozwoju – tzw. lokalnych
specjalizacji. Promocja powinna
wpisywać się szerszy aspekt
promocji subregionu, powiatu lub
np. Lokalnej Grupy Działania.
Turystyka wykorzystująca lokalny
potencjał przyrodniczo-krajobrazowy
jest jedną z lokalnym specjalizacji.
Wzrost aktywności turystycznego
obszaru gminy pozytywnie przełoży
się na spadek bezrobocia, wzrost
dochodów mieszkańców gminy,
a tym samym na spadek ubóstwa.
2.
Działania
aktywizujące/wspierające
przedsiębiorczość.
Przedsięwzięcie obejmować będzie
działania zarówno miękkie, np.
związane z pozyskiwaniem wiedzy,
organizacją współpracy
przedsiębiorców oraz wybrane
działania infrastrukturalne, np.
związane z tworzeniem terenów
inwestycyjnych, oddziaływujące
pozytywnie na wzrost aktywności
gospodarczej i rozwój
przedsiębiorczości na obszarze
gminy.
Działania aktywizujące
przedsiębiorczość powinny być
ukierunkowane na wykorzystanie
lokalnych specjalizacji, w tym
związanych z gospodarką rolną oraz
turystyką. Działania będą
odpowiedzią na diagnozowany niski
poziom przedsiębiorczości
indywidualnej oraz wysokie
bezrobocie.
3.
Ścieżki rowerowe łączące
wszystkie miejscowości
gminy (zintegrowany
system dróg i ścieżek
rowerowych).
Przedsięwzięcie obejmuje działania
planistyczne oraz infrastrukturalne
zmierzające do stworzenia
powiązanego przestrzenie wewnątrz
gminy oraz poza gminą – systemu
sieci dróg i ścieżek rowerowych.
Mając na uwadze potencjał
turystyczny gminy – sieć dróg i
ścieżek rowerowych stanie się jedną
z istotnych elementów infrastruktury
turystycznej. Przedsięwzięcie
wspierać będzie także mobilność
mieszkańców gminy, mając na
uwadze tworzenie zintegrowanego
systemu komunikacji.
Integracja funkcjonalnoprzestrzenna poprzez rozbudowę
system dróg i ścieżek rowerowych
pozytywnie wpływać będzie na
aktywność turystyczną gminy.
Wzmocni także dostępność
komunikacyjną wybranych
miejscowości w gminie, umożliwiając
integrację różnych form komunikacji.
Zwiększenie atrakcyjności
turystycznej pozytywnie wpłynie na
dochody przedsiębiorców i
mieszkańców gminy. Integracja
komunikacyjna zmniejszy poziom
wykluczenia społecznego
(dostępność do usług publicznych,
miejsc pracy, etc.).
4.
Zachowanie zabytków.
miękkie i organizacyjne jak również
infrastrukturalne, związane z
Dziedzictwo kulturowe jest jednym z
istotnym walorów turystycznych
gminy. Oddziałuje także na
215
promocją, zachowaniem
i rozwojem dziedzictwa naturalnego
i kulturowego. Główny ciężar działań
położony będzie na działania
modernizacyjne, remontowe,
zabezpieczające obiekty dziedzictwa
naturalnego i kulturowego przed
niszczeniem i degradacją. Istotne
będzie także tworzenie nowych
funkcji takich obiektów – co stworzy
dodatkowe możliwości ich
zachowania i ochrony.
tożsamość lokalną. Wiele obiektów
zabytkowych na obszarze gminy
wymaga podjęcia działań mających
na celu ich zachowanie. Dotyczy to
m. in. znacznej ich liczby w mieście
Świerzawa, jak również w
pozostałych miejscowościach.
Zachowanie zabytków pozytywnie
wpływać będzie na atrakcyjność
turystyczną gminy.
5.
Rozwój infrastruktury
wodno-kanalizacyjnej.
Przedsięwzięcie jest jednym
z istotniejszych wyzwań
infrastrukturalnych gminy, mając na
uwadze znaczenie tej infrastruktury
dla zachowania standardów ochrony
środowiska, specyfikę przestrzenną
i ukształtowanie terenu gminy oraz
koszt tej inwestycji. Działanie
związane jest z rozbudową systemu
kanalizacji – uwzględniając lokalne
uwarunkowania (system
przydomowych oczyszczalni
ścieków).
Część obszaru gminy pozbawiona
jest dostępu do sieci kanalizacyjnej.
Powoduje to presję na środowisko
wodne i glebowe. Jak wykazała
diagnoza oraz konsultacje
z mieszkańcami jakość środowiska
jest jednym z atutów gminy, m. in.
w kontekście rozwijania oferty
turystycznej.
6.
Realizacja programu
ograniczania niskiej
emisji.
Realizacja przedsięwzięcia zwiana
będzie z wdrażaniem zapisów Planu
gospodarki niskoemisyjnej (PGN).
Gmina posiada plan gospodarki
niskoemisyjnej, który jest
strategicznym dokumentem,
mającym wpływ na lokalną
gospodarkę ekologiczną i
energetyczną. PGN zawiera
informacje o ilości wprowadzanych
do powietrza pyłów i gazów
cieplarnianych na terenie gminy,
podając jednocześnie propozycje
konkretnych i efektywnych działań
ograniczających te ilości.
Problem niskiej emisji jest
szczególnie zauważalny na obszarach
koncentracji zabudowy oraz
indywidualnych źródeł ciepła (brak
sieci ciepłowniczej). W gminie
Świerzawa problem ten występuje
ze szczególnym natężeniem na
obszarze Świerzawy. Jakość
powietrza atmosferycznego wpływa
na stan zdrowia mieszkańców.
7.
Poprawa stanu dróg
lokalnych.
inwestycyjne związane
z remontami oraz przebudową dróg
lokalnych o szczególnym znaczeniu
dla celów rozwojowych gminy, w
tym pod kątem rozwoju
zintegrowanego systemu transportu
i komunikacji, zwiększeniem
dostępności gminy dla ruchu
turystycznego oraz zwiększenie
atrakcyjności inwestycyjnej oraz
konkurencyjności lokalnej
Zły stan dróg lokalnych jest istotną
barierą w dogodnej komunikacji
między miejscowościami gminy.
Wpływa istotnie na jakość życia
mieszkańców. Ma również istotne
znaczenie w budowie marki gminy
turystycznej, ograniczając
dostępność wybranych atrakcji
i usług turystycznych.
216
gospodarki.
8.
Rozbudowa i
modernizacja
infrastruktury społecznej
i rekreacyjnej.
infrastrukturalne związane
z rozbudową i modernizacją
infrastruktury społecznej i
rekreacyjnej, np. domów kultury,
świetlic wiejskich, terenów
aktywności fizycznej, społecznej,
kulturalnej.
Infrastruktura społeczna
i rekreacyjna ma pozytywny wpływ
na integrację społeczną
mieszkańców gminy. Jest również
uzupełnieniem oferty turystycznej
gminy.
9.
Zagospodarowanie
terenów publicznych.
planistyczne, w tym angażujące
społeczność lokalną oraz działania
infrastrukturalne
i organizacyjne, mające na celu
poprawę jakości i funkcjonalności
Jakość terenów publicznych wpływa
na aktywność i integrację społeczną.
Jest również elementem istotnym
przy ocenie atrakcyjności
turystycznej.
10.
Działania
wspierające/pobudzające
rozwój aktywności
społecznej.
miękkie, mające na celu pobudzenie,
zwiększenie aktywności społecznej
mieszkańców gminy.
Wzrost aktywności społecznej jest
jednym z największych wyzwań
stojących przed Gminą Świerzawa.
Budowa kapitału społecznego
pozytywnie wpływać będzie na wiele
aspektów życia, zarówno związanych
z aktywnością społeczną,
gospodarczą oraz m. in. estetyką
przestrzeni.
217
7. Mechanizmy zapewnienia
komplementarności
Program rewitalizacji ujmuje działania w sposób kompleksowy (z uwzględnieniem projektów
rewitalizacyjnych, które mogą być współfinansowane ze środków EFRR, EFS oraz innych publicznych
lub prywatnych) tak, aby nie pomijać aspektu społecznego oraz gospodarczego lub przestrzennofunkcjonalnego, lub technicznego, lub środowiskowego związanego zarówno z danym obszarem, jak
i jego otoczeniem.
Program rewitalizacji złożony z wielu różnorodnych projektów jest konstrukcją warunkującą
osiągnięcie kompleksowości interwencji. Oczekuje się wzajemnego powiązania oraz synergii
projektów rewitalizacyjnych. Nie oznacza to w każdym przypadku obowiązku jednoczesnej realizacji
projektów, lecz synchronizację efektów ich oddziaływania na sytuację kryzysową.
Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 wskazują na
następujące rodzaje komplementarności pomiędzy poszczególnymi projektami/przedsięwzięciami
rewitalizacyjnymi oraz pomiędzy działaniami różnych podmiotów i funduszy na obszarze objętym
programem rewitalizacji:

komplementarność przestrzenna,

komplementarność problemowa,

komplementarność proceduralno-instytucjonalna,

komplementarność międzyokresowa,

komplementarność źródeł finansowania.
Komplementarność przestrzenna
Komplementarność przestrzenna oznacza konieczność wzięcia pod uwagę podczas tworzenia
i realizacji programu rewitalizacji wzajemnych powiązań pomiędzy projektami/przedsięwzięciami
rewitalizacyjnymi zarówno realizowanych na obszarze rewitalizacji, jak i znajdujących się poza nim,
ale oddziałujących na obszar rewitalizacji. Zapewnienie komplementarności przestrzennej projektów/
przedsięwzięć rewitalizacyjnych ma służyć temu, by program rewitalizacji efektywnie oddziaływał na
cały dotknięty kryzysem obszar (a nie punktowo, w pojedynczych miejscach), poszczególne projekty
rewitalizacyjne wzajemnie się dopełniały przestrzennie oraz by zachodził między nimi efekt synergii.
Celem zapewnienia komplementarności przestrzennej interwencji jest także to, by prowadzone
działania nie skutkowały przenoszeniem problemów na inne obszary lub nie prowadziły do
niepożądanych efektów społecznych takich jak segregacja społeczna i wykluczenie.
Komplementarność przestrzenna skutkuje ciągłą analizą następstw decyzji przestrzennych w skali
całej gminy i jej otoczenia (np. przeznaczanie nowych terenów pod zabudowę) dla skuteczności
programu rewitalizacji.
Komplementarność przestrzenna polegać będzie na:
218

Wykorzystaniu potencjału położenia na obszarze Pogórza i Gór Kaczawskich. Wzrost
aktywności turystycznej tego obszaru, w tym gminy jest jednym z istotnych elementów
aktywizacji gospodarczej oraz społecznej obszarów rewitalizowanych oraz zdegradowanych.
W układzie przestrzenno-funkcjonalnym obszar miasta Świerzawa jest istotnym miejscem
integracji ruchu turystycznego oraz aktywności gospodarczej obszaru gminy oraz jej
otoczenia. Program rewitalizacji zakłada poprawę estetyki tego miejsca, które ponadto jest
istotną atrakcją turystyczną regionu, ze względu na historyczny układ urbanistyczny,
nagromadzenie zabytków oraz występowanie szeregu usług.

Powiązaniach funkcjonalno-przestrzennych w obszarze gminy. Miasto Świerzawa jest
centralnym miejscem gminy, skupiającym szereg usług publicznych. Pozostałe miejscowości
gminy wykazują się zróżnicowaną dostępnością tych usług. Większe miejscowości gminy
wyposażone są w podstawowe usługi publiczne na miejscu (szkoły, obiekty kulturalne, tereny
rekreacyjne). Z jednej strony działania rewitalizacyjne zakładają wykorzystanie lokalnych
potencjałów do działań aktywizujących społeczności lokalne. Istotne jest jednak, w przypadku
małych miejscowości, zwiększenie integracji funkcjonalno-przestrzennej gminy. Działania
uzupełniające cele programu rewitalizacji związane są m. in. z modernizacją dróg lokalnych
oraz rozbudową sieci dróg i ścieżek rowerowych, które pozytywnie wpływać będą na
dostępność komunikacyjną obszaru gminy.
Komplementarność problemowa
Komplementarność problemowa oznacza konieczność realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych,
które będą się wzajemnie dopełniały tematycznie, sprawiając, że program rewitalizacji będzie
oddziaływał na obszar rewitalizacji we wszystkich niezbędnych aspektach (społecznym,
gospodarczym, przestrzennofunkcjonalnym, technicznym, środowiskowym).
Zapewnienie komplementarności problemowej ma przeciwdziałać fragmentacji działań (np. tzw.
„rewitalizacji technicznej”, „rewitalizacji społecznej” – określeń błędnie stosowanych, ponieważ
rewitalizacja jest zawsze kompleksowa) koncentrując uwagę na całościowym spojrzeniu na przyczyny
kryzysu danego obszaru. Skuteczna komplementarność problemowa oznacza konieczność powiązania
działań rewitalizacyjnych ze strategicznymi decyzjami gminy na innych polach, co skutkuje lepszą
koordynacją tematyczną i organizacyjną działań administracji.
Komplementarność problemowa polegać będzie na:

Zaplanowaniu w programie rewitalizacji projektów o charakterze infrastrukturalnym (głównie
lista A),

Zaplanowaniu w programie rewitalizacji projektów o charakterze miękkim (lista B) oraz
organizacyjnym (np. promocja turystyczna gminy),

Uspołecznieniu procesu tworzenia i realizacji programu rewitalizacji (m. in. Zespół ds.
rewitalizacji), co pozytywnie wpływa na efekt „włączenia” i „współdecydowania”
mieszkańców w odniesieniu do działań rewitalizacyjnych.
219
Komplementarność proceduralno-instytucjonalna
Komplementarność proceduralno-instytucjonalna oznacza konieczność takiego zaprojektowania
systemu zarządzania programem rewitalizacji, który pozwoli na efektywne współdziałanie na jego
rzecz różnych instytucji oraz wzajemne uzupełnianie się i spójność procedur. W tym celu niezbędne
jest osadzenie systemu zarządzania programem rewitalizacji w przyjętym przez daną gminę systemie
zarządzania w ogóle.
Komplementarność proceduralno-instytucjonalna polegać będzie na:

Włączeniu społeczności lokalnej, w tym interesariuszy programu rewitalizacji w proces
tworzenia i realizację programu rewitalizacji, m. in. poprzez działalność Zespołu ds.
rewitalizacji oraz działania Public Relations,

Koordynacji działania Zespołu ds. rewitalizacji przez Gminę Świerzawa (zapewnienie obsługi),

Prowadzeniu działań monitorujących oraz ewaluacji wdrażania programu rewitalizacji przez
Gminę.
Komplementarność międzyokresowa IŻ RPO
W celu zapewnienia komplementarności międzyokresowej IZ RPO opracowuje analizę i krytyczną
ocenę oraz formułuje wnioski na temat dotychczasowego (w kontekście zaangażowania środków
wspólnotowych, szczególnie w ramach polityki spójności 2007-2013) sposobu wspierania procesów
rewitalizacji, jego skuteczności, osiągnięć i problemów wdrażania projektów i programów
rewitalizacji w województwie. Na tej podstawie dokonywane jest zaplanowanie sposobu wspierania
procesów rewitalizacji w ramach polityki spójności 2014-2020.
W oparciu o dokonaną analizę możliwe jest uzupełnianie przedsięwzięć już zrealizowanych
w ramach polityki spójności 2007-2013 (np. o charakterze infrastrukturalnym) projektami
komplementarnymi (np. o charakterze społecznym), realizowanymi w ramach polityki spójności
2014-2020.
Zachowanie ciągłości programowej (polegającej na kontynuacji lub rozwijaniu wsparcia z polityki
spójności 2007-2013) ma w procesach rewitalizacji kluczowe znaczenie. Zmiany wprowadzane
w programach rewitalizacji odpowiadają na te potrzeby zmian, które wynikają głównie z ich
ewaluacji, opartej na systematycznym monitoringu.
Komplementarność międzyokresowa polegać będzie na:

Kontynuacji działań rewitalizacyjnych na obszarze miasta Świerzawa,

Kontynuacji działań prowadzonych na obszarach wiejskich gminy w oparciu o Program
Rozwoju Obszarów Wiejskich, w szczególności poprzez Oś Leader oraz inicjatywy Odnowy
Wsi.
Komplementarność źródeł finansowania
Komplementarność źródeł finansowania, w kontekście polityki spójności 2014-2020, oznacza, że
projekty/przedsięwzięcia rewitalizacyjne, wynikające z programu rewitalizacji opierają się na
220
konieczności umiejętnego uzupełniania i łączenia wsparcia ze środków EFRR, EFS i FS z wykluczeniem
ryzyka podwójnego dofinansowania. Silna koordynacja i synergia projektów rewitalizacyjnych
finansowanych szczególnie w ramach EFS i EFRR jest konieczna dla uzyskania korzystnych efektów dla
obszarów rewitalizacji.
Koordynacja środków programów operacyjnych ze środkami polityk i instrumentów krajowych jest
konieczna dla realizacji zasady dodatkowości środków UE. Komplementarność finansowa oznacza
także zdolność łączenia prywatnych i publicznych źródeł finasowania, przy założeniu, że stymulowanie
endogenicznych zdolności inwestycyjnych ma kluczowe znaczenie dla dynamiki pożądanych zmian.
Komplementarność źródeł finansowania polegać będzie na:

Finasowaniu działań rewitalizacyjnych ze środków prywatnych (wspólnoty mieszkaniowe,
organizacje pozarządowe), publicznych (Gmina) oraz środków UE,

Finansowaniu działań rewitalizacyjny z różnych Programów UE lub/i źródeł krajowych, w tym
w szczególności RPO WD, PROW (w tym Oś Leader) oraz ze względu na położenie na
obszarach pogranicza – z Programów EWT (Interreg).
Budowa i realizacja programu rewitalizacji jest zabiegiem złożonym. Wymaga bowiem
przeprowadzenia wielu działań o charakterze diagnostycznym, konsultacyjnym, negocjacyjnym,
planistycznym, prawnym, wdrożeniowym i monitoringowym – korygowania projektów i działań
w trakcie ich realizacji oraz kompleksowej oceny po zakończeniu. Skuteczne, terminowe
i efektywne wdrażanie programu rewitalizacji wymaga utworzenia lub wyznaczenia przez podmiot
rewitalizacji organu, któremu czynność ta zostanie powierzona.
Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji – wskazuje, że jednym z najważniejszych
narzędzi realizacji programu rewitalizacji – zapewniających jego uspołecznienie oraz
komplementarność jest Komitet Rewitalizacji.
Traktując zapisy Ustawy z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji jako wykładnię dobrych
praktyk, które warto wdrożyć lub naśladować również w przypadku działań rewitalizacyjnych
prowadzonych w gminie Świerzawa, proponuje się powołać Zespół ds. rewitalizacji, który spełniać
będzie podobną funkcję i rolę jak opisany w tejże Ustawie Komitet Rewitalizacji.
Zespół ds. rewitalizacji stanowić będzie forum współpracy i dialogu interesariuszy z organami gminy
w sprawach dotyczących przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji oraz pełnić będzie funkcję
opiniodawczo-doradczą wójta. Dopuszcza się powołania osobnych Zespołów ds. rewitalizacji dla
wyznaczonych podobszarów rewitalizacji.

Zasady wyznaczania składu oraz zasady działania Zespołu ds. rewitalizacji ustala się
uwzględniając jego funkcję oraz zapewniając wyłanianie przez interesariuszy ich
przedstawicieli. Zasady określa, w drodze uchwały, rada gminy przed uchwaleniem programu
rewitalizacji albo w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia jego uchwalenia. Podjęcie
uchwały jest poprzedzone konsultacjami społecznymi.

Burmistrz niezwłocznie po podjęciu przez radę gminy uchwały powołuje Zespół ds.
rewitalizacji.

W przypadku gdy Zespół ds. rewitalizacji został powołany przed uchwaleniem programu
rewitalizacji, w programie tym określa się niezbędne zmiany w uchwale dot. zasad
221
wyznaczania składu oraz zasady działania Zespołu ds. rewitalizacji, w tym dotyczące
powołania Zespołu ds. rewitalizacji dla podobszaru rewitalizacji objętego tym programem.

Zmiana uchwały, w sposób zgodny z programem rewitalizacji, następuje niezwłocznie po
uchwaleniu tego programu. Po zmianie uchwały Burmistrz zmienia zarządzenie powołujące
Zespół ds. rewitalizacji.

Obsługę organizacyjną Zespołu ds. rewitalizacji zapewnia urząd obsługujący Burmistrza.

W przypadku gdy Zespół ds. rewitalizacji zajmuje stanowisko w drodze głosowania,
przedstawiciele gminy, gminnych jednostek organizacyjnych, w tym gminnych osób
prawnych, nie biorą udziału w głosowaniu, jeżeli dotyczy ono projektów dokumentów,
których opracowanie jest zadaniem Burmistrza.
Mając na uwadze powyższe, proponuje się powołać, w oparciu o wyżej
wymienione zasady, ZESPÓŁ DS. REWITALIZACJI, który pełnić będzie wskazaną
wyżej rolę.
Zgodnie z Ustawą54 o rewitalizacji Komitet Rewitalizacji (Zespół ds. rewitalizacji w gminie Świerzawa)
stanowi forum współpracy i dialogu interesariuszy z organami gminy. Ustawa, jak również analiza
zakresu realizacji programu rewitalizacji, wskazuje, że największy ciężar organizacyjny, zarządczy
i finansowy – będzie udziałem samorządu lokalnego i jego jednostek podległych. Dla zapewnienia
„dobrego zarządzania” procesem rewitalizacji, a tym samym komplementarności realizowanych
działań – istotne wydaje się być stworzenie lub dostosowanie istniejących struktur administracyjnozarządczych do specyfiki i potrzeb realizacji programu rewitalizacji – także w kontekście właściwego
funkcjonowania Zespołu ds. rewitalizacji (obsługę organizacyjną Zespołu ds. rewitalizacji zapewnia
urząd obsługujący Burmistrz).
Proponuje się zatem powołanie przez Burmistrza Zespołu ds. Rewitalizacji, który realizować może
wiele różnorodnych działań koncepcyjnych, organizacyjnych, koordynacyjnych, ewaluacyjnych
i informacyjnych związanych z programem. Zespół realizować powinien także działania
monitoringowe, w obszarze których mieści się pomiar efektów rewitalizacji. Nie jest konieczne
sytuowanie Zespołu w strukturze organizacyjnej urzędu gminy jako odrębnej komórki organizacyjnej,
bowiem w jego skład wchodzić będą przede wszystkim osoby z różnych istniejących już komórek,
np. Zastępca Burmistrza (jako przewodniczący), członek rady gminy, skarbnik gminy, kierownicy
wybranych wydziałów urzędu.55
54
Przyp. w niniejszym opracowaniu rozwiązania dot. uspołecznienia procesu realizacji programu rewitalizacji
zaproponowane w Ustawie o rewitalizacji traktowane są jako przykłady dobrych praktyk.
55
Na podstawie: Andrzej Sztando – Pomiar rezultatów programu rewitalizacji miasta, Samorząd Terytorialny,
2008 rok.
222
8. Indykatywne ramy finansowe
Zabezpieczenie finansowe działań związanych z realizacją Programu Rewitalizacji stanowią przede
wszystkim środki budżetowe gminy. Jednakże środki własne gminy wspomagane będą środkami
zewnętrznymi pochodzącymi m. in. ze środków Unii Europejskiej.
Podstawowe źródła pozabudżetowe wykorzystywane do realizacji strategii obejmują:

środki Unii Europejskiej – m. in. fundusze strukturalne i inwestycyjne: Europejski Fundusz
Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Spójności, Instrument Łącząc
Europę, Europejski Fundusz na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich,

środki budżetu państwa – przewidziane na współfinansowanie projektów, jak i jako
niezależne źródło finansowania,

środki budżetów samorządów – wojewódzkich, powiatowych – na współfinansowanie
projektów lub jako niezależne źródło finansowania,

inne środki publiczne – np. fundusze celowe,

środki prywatne – np. środki organizacji pozarządowych,

kredyty, pożyczki, obligacje komunalne i inne narzędzia i instrumenty finansowe kierowane
do JST.
223
Tabela 99. Indykatywne ramy finansowe związane z realizacją Programu Rewitalizacji, w odniesieniu do podstawowych projektów
i przedsięwzięć rewitalizacyjnych
L.p.
Nazwa projektu
Cel
Nazwa wnioskodawcy
1.
Remont części wspólnych budynku
2.
3.
4.
Wykonanie termomodernizacji
budynku, wraz z wykonaniem pokrycia
dachu.
5.
6.
Zagospodarowanie otoczenia
budynków w Starej Kraśnicy 64 i 65
Świerzawa:
Świerzawa:
Świerzawa:
Świerzawa:
Stara Kraśnica:
Stara Kraśnica:
mieszkańców.
224
Termin
realizacji
Źródła
finansowania
Gmina Świerzawa
Szacowana
wartość
projektu (zł)
100 tys.
20162020
Gmina, UE
Gmina Świerzawa
100 tys.
20162020
Gmina, UE
Gmina Świerzawa
80 tys.
20162020
Gmina, UE
Henryk Gadomski zarządca
budynku ZLG
Świerzawa ul. Jeleniogórska
18
140 tys.
20162020
Środki
prywatne,
UE
Gmina Świerzawa
100 tys.
20162020
Gmina, UE
Gmina Świerzawa
65 tys.
20162020
Gmina, UE
7.
Stara Kraśnica:
Stara Kraśnica:
Nowy Kościół:
mieszkańców.
Nowy Kościół:
mieszkańców.
8.
9.
Rewitalizacja Osiedla KRZENIÓW
10.
Remont pokrycia dachowego i kominów
11.
Świerzawa:
12.
Świerzawa:
13.
Świerzawa:
225
Gmina Świerzawa
80 tys.
20162020
Gmina, UE
Gmina Świerzawa
70 tys.
20162020
Gmina, UE
Gmina Świerzawa
250 tys.
20162020
Gmina, UE
Biuro Obsługi
Nieruchomości ARS-BUD
Andrzej Górzański
Zarządca Wspólnoty
Mieszkaniowej ul. Fabryczna
18 w Nowym Kościele
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Pl. Wolności
36 Świerzawa
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
40-40a Świerzawa
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
60 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
70 tys.
2016 –
2020
Środki
prywatne,
UE
70 tys.
2016 –
2020
Środki
prywatne,
UE
60 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
14.
Świerzawa:
15.
Świerzawa:
16.
Remont elewacji budynku
Świerzawa:
17.
Remont pokrycia dachowego,
kominów i elewacji
Świerzawa:
18.
kominów, remont elewacji
Świerzawa:
19.
Remont pokrycia dachowego i
kominów
Świerzawa:
226
52 Świerzawa
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Ul.
Jeleniogórska 13 Świerzawa
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Ul.
Wspólnota Mieszkaniowa
Ul. Złotoryjska 21C
59-540 Świerzawa
Beata Bojanowska
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Plac
Bolesława Piasta 15
Świerzawa
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Plac
Wolności 26-26a Świerzawa
Biuro Obsługi
55 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
65 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
160 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
70 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
120 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
90 tys.
2016 -
Środki
prywatne,
20.
Świerzawa:
21.
Świerzawa:
22.
kominów
Świerzawa:
23.
kominów
Świerzawa:
24.
Kamienica z potencjałem
Świerzawa:
227
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Plac
Wolności 29 Świerzawa
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Plac
Wolności 48-49 Świerzawa
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Ul.
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Ul.
Biuro Obsługi
Andrzej Górzański
Mieszkaniowej Ul.
Mieszkańcy kamienicy przy
ul. Jeleniogórskiej 32
w Świerzawie.
59-540,
Ewa Telatyńska-Dubiel,
Elżbieta Kulig
2020
UE
75 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
121 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
65 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
74 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
200 tys.
2016 2020
Środki
prywatne,
UE
25.
Rozwój i modernizacja infrastruktury
rekreacyjno – sportowej oraz
kulturalnej na obszarze
zdegradowanym.
Stara Kraśnica:
mieszkańców.
26.
Budowa chodnika w obszarze
rewitalizacji.
Stara Kraśnica:
mieszkańców.
RAZEM
Gmina Świerzawa (Podmiot
zgłaszający:
Stowarzyszenie na Rzecz
Rozwoju Wsi Stara Kraśnica
Prezes – Tadeusz Kossowski,
Członek – Elżbieta Bąk
Gmina Świerzawa (Podmiot
zgłaszający:
Stowarzyszenie na Rzecz
Rozwoju Wsi Stara Kraśnica
Prezes – Tadeusz Kossowski,
Członek – Elżbieta Bąk)
60 tys.
2016 2020
Gmina, UE
150 tys.
2016 2020
Gmina
prywatne,
UE
2550 tys.
228
Tabela 100. Indykatywne ramy finansowe związane z realizacją Programu Rewitalizacji, w odniesieniu do pozostałych projektów
i przedsięwzięć rewitalizacyjnych
L.p.
Nazwa projektu
Cel
Nazwa wnioskodawcy
1
Pracujmy razem
2
Kreujmy swoją rzeczywistość
mieszkańców umiejętności współdziałania,
które jest kluczowym elementem integracji
społecznej, pomocnej przy wychodzeniu ze
stanów kryzysowych takich jak bezrobocie,
w tym bezrobocie długotrwałe oraz ubóstwo.
mieszkańców obszarów rewitalizacji i obszaru
zdegradowanego poczucia odpowiedzialności
za swoje otoczenie. Działania edukacyjne
skierowane do mieszkańców obszarów
rewitalizacji obszarów zdegradowanych.
3
Wzrost kompetencji mieszkańców
obszarów zdegradowanych
Celem projektu będzie poprawa zakresu
posiadania umiejętności zawodowych przez
obszarów zdegradowanych, która wspierać
będzie aktywność zawodową.
obszarów zdegradowanych.
RAZEM
Termin
realizacji
Źródła
finansowania
Gmina Świerzawa
Szacowana
wartość
projektu (zł)
300 tys.
20162020
Gmina, UE
Gmina Świerzawa
300 tys.
20162020
Gmina, UE
Gmina Świerzawa
300 tys.
20162020
Gmina, UE
900 tys.
229
9. Mechanizmy włączenia
mieszkańców, przedsiębiorców
i innych podmiotów i grup
aktywnych w proces rewitalizacji
Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji podkreśla znaczenie zasady partnerstwa
i partycypacji w procesie tworzenia i realizacji/wdrażania programu rewitalizacji.
Program rewitalizacji jest wypracowywany przez samorząd gminny i poddawany dyskusji w oparciu
o diagnozę lokalnych problemów: społecznych, gospodarczych, przestrzenno-funkcjonalnych,
technicznych i środowiskowych. Prace nad przygotowaniem programu, bądź jego aktualizacją, jak
również wdrażanie (realizacja) programu oparte są na współpracy ze wszystkimi grupami
interesariuszy, w tym szczególnie ze społecznością obszarów rewitalizacji, innymi ich użytkownikami,
przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi.
Partycypacja społeczna obejmuje przygotowanie, prowadzenie i ocenę rewitalizacji w sposób
zapewniający aktywny udział interesariuszy, w tym poprzez uczestnictwo w konsultacjach
społecznych oraz w pracach Zespołu ds. rewitalizacji.
Przygotowanie, prowadzenie i ocena rewitalizacji polegają w szczególności na:

poznaniu potrzeb i oczekiwań interesariuszy oraz dążeniu do spójności planowanych działań
z tymi potrzebami i oczekiwaniami;

prowadzeniu, skierowanych do interesariuszy, działań edukacyjnych i informacyjnych
o procesie rewitalizacji, w tym o istocie, celach, zasadach prowadzenia rewitalizacji,
wynikających z ustawy, oraz o przebiegu tego procesu;

inicjowaniu, umożliwianiu i wspieraniu działań służących rozwijaniu dialogu między
interesariuszami oraz ich integracji wokół rewitalizacji;

zapewnieniu udziału interesariuszy w przygotowaniu dokumentów dotyczących rewitalizacji,
w szczególności gminnego programu rewitalizacji;

wspieraniu inicjatyw zmierzających do zwiększania udziału interesariuszy w przygotowaniu
i realizacji gminnego programu rewitalizacji;

zapewnieniu w czasie przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji możliwości
wypowiedzenia się przez interesariuszy.
Partycypacja społeczna jest wpisana w proces rewitalizacji jako fundament działań na każdym etapie
tego procesu (diagnozowanie, programowanie, wdrażanie, monitorowanie). Skonsolidowanie
wysiłków różnych podmiotów na rzecz obszaru rewitalizacji jest ważnym warunkiem sukcesu.56
56
Na podstawie: Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji
230
Procedura uspołecznienia na etapie przygotowania programu rewitalizacji.
Forma konsultacji
Opis
1. Warsztaty
Proces formułowania Programu Rewitalizacji realizowany był w oparciu
o metodę partycypacji społecznej. Określenie wizji rozwoju, celów
głównych, szczegółowych i wreszcie formułowanie kluczowych zadań
realizowane było w oparciu o partnerstwo lokalne przy zaangażowaniu
przedstawicieli życia społecznego, gospodarczego oraz politycznego
gminy Świerzawa.
Przeprowadzono następujące sesje warsztatowe oraz spotkania z
mieszkańcami:

22.04.2016 roku – spotkania inaugurujące prace nad programem
rewitalizacji, prezentacja diagnozy, publiczna dyskusja nt.
problemów gminy Świerzawa, definiowanie stanów kryzysowych,

13/14.05.2016 roku – dwudniowe warsztaty strategiczne (2 x 8
godz.) „Ocena sytuacji i wskazanie priorytetów”,

31.05 – konferencja pod tytułem „Partnerstwo lokalne”,
prezentacja założeń oraz dyskusja nt. sposobu uspołecznienia
procesu realizacji programu rewitalizacji,
Sesje warsztatowe poprowadzili moderatorzy z firmy Instytut Badawczy
IPC Spółka z o.o. z Wrocławia – dr Przemysław Wołczek oraz mgr inż.
Marek Karłowski.
2. Ankiety
W badaniu wzięło udział 471 osób – dorosłych mieszkańców gminy
Świerzawa. Badania ankietowe przeprowadzone zostały w marcu 2016
roku.
3. Korespondencyjne
zbierania pomysłów
rewitalizacyjnych.
Przeprowadzone zostało korespondencyjne zbieranie pomysłów
i projektów rewitalizacyjnych w oparciu przygotowany i uzgodniony
formularz projektów/przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Zgłoszone projekty
i pomysły zostały ujęte w programie rewitalizacji.
Procedura uspołecznienia na etapie realizacji programu rewitalizacji.
Efektywność partycypacji społecznej zależy od skuteczności dwustronnego przepływu informacji, co
oznacza, że nie tylko Gmina, jako podmiot zarządzający procesem rewitalizacji powinien informować
stronę społeczną o planowanych działaniach i zamierzeniach, ale także strona społeczna powinna
mieć szanse wyrażenia swojej opinii na temat realizowanych działań.
Poniżej prezentowane są zasady, którymi kierować się będzie Gmina Świerzawa w realizacji procesu
konsultacji społecznych.
Zasady partycypacji w projekcie:
231
1.
2.
3.
4.
5.
Dwustronny przepływ informacji.
Rzetelne diagnozowanie i prezentowanie informacji.
Angażowanie społeczności na możliwie wielu etapach działań rewitalizacyjnych.
Wieloetapowość konsultacji społecznych.
Wieloaspektowość konsultacji społecznych.
W procesie rewitalizacji wykorzystywane zostaną bierne i czynne formy konsultacji społecznych:
1.
2.
Formy bierne, a więc takie, w których prowadzona komunikacja jest jednokierunkowa to
m.in. artykuły w informatorach samorządowych oraz krótkie informacje na stronach
internetowych Gminy, bądź też w lokalnych mediach. Komunikacja jednokierunkowa będzie
miała głównie charakter informacyjny.
Formy czynne tzn. komunikacja dwukierunkowa będzie miała charakter informacyjnokonsultacyjny i prowadzona będzie w sposób dedykowany.
Założenia koncepcji procesu konsultacji społecznych:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Proces uspołecznienia realizacji programu rewitalizacji realizowany będzie wśród
interesariuszy programu rewitalizacji, a więc podmiotów (osób fizycznych i prawnych), na
które rezultaty będą miały wpływ.
W ramach procesu następować będzie komunikacja jedno- i dwukierunkowa z zespołami
i osobami zarówno biorącymi bezpośredni udział w projektach rewitalizacji, jak również
z zespołami i osobami, powiązanymi pośrednio z działaniami rewitalizacyjnymi.
Wstępnie zidentyfikowane w niniejszym opracowaniu grupy interesariuszy (przedsiębiorcy,
organizacje społeczne, lokalni liderzy, mieszkańcy poszczególnych sołectw, jednostki
organizacyjne gminy, parafie) będą szczegółowo zweryfikowane na etapie prac
realizacyjnych.
Uspołecznienie będzie prowadzone w sposób bezpośredni.
Wszystkie działania zaplanowane w ramach procesu uspołecznienia zostaną szczegółowo
zweryfikowane po zapoznaniu się z oczekiwaniami, potrzebami i możliwościami
uczestników procesu.
Po każdym spotkaniu konsultacyjnym/warsztatowym dotyczących programu rewitalizacji
zostanie sporządzony raport.
Istotnym narzędziem partycypacji społecznej jest działalność Zespół ds. rewitalizacji.
232
10. System realizacji programu
rewitalizacji oraz monitoring
System realizacji
Opracowanie i przyjęcie programu rewitalizacji rozpoczyna pierwszy i najistotniejszy etap procesu
wdrażania. Proces wdrażania zależny będzie od podejmowanych działań, a proces realizacji programu
– od procedur gwarantujących jej realizację oraz od organizacji prac nad programem, czyli podziału
obszarów odpowiedzialności za realizację pomiędzy struktury/jednostki organizacyjne Gminy.
Dla powodzenia wdrożenia programu rewitalizacji należy przyjąć tzw. zasadę partnerstwa, czyli
współpracę poszczególnych aktorów rozwoju (instytucji samorządowych, organizacji społecznych,
przedstawicieli mieszkańców, przedsiębiorców) oraz zasadę partycypacji społecznej, czyli
prowadzenie dialogu społecznego pomiędzy różnymi podmiotami na terenie gminy, w zakresie
wdrażania programu rewitalizacji.
Współpraca podmiotów powinna dotyczyć w szczególności:

prowadzenia dialogu społecznego pomiędzy różnymi podmiotami w zakresie przedsięwzięć
rewitalizacyjnych i ich komplementarności,

budowy trwałej sieci partnerstwa na rzecz rozwoju gminy, a tym samym zapewnienia
kompleksowego podejścia do rozwiązywania problemów zdiagnozowanych w programie
rewitalizacji,

kojarzenia partnerów do wspólnych przedsięwzięć oraz projektów, poprzez tworzenie
płaszczyzny i podstaw wymiany pomysłów, potencjału i potrzeb,

poprawy skuteczności działania tych podmiotów poprzez wymianę doświadczeń i informacji
o trendach/pomysłach rozwojowych,

prowadzenia badań i analiz w zakresie zmian społeczno-gospodarczych w gminie, które są
rezultatem prowadzonych działań rewitalizacyjnych,

współdziałania w zakresie doboru rozwiązań zapobiegających sytuacjom kryzysowym
o charakterze społeczno-gospodarczym,

budowy warunków sprzyjających wdrażaniu programu rewitalizacji,

wdrażania programu rewitalizacji.
Skuteczność realizacji programu rewitalizacji i jego celów zapewniać będzie sprawny system oceny
skuteczności wdrażania obejmujący:

monitoring, czyli podsystem zbierania i selekcjonowania informacji,

ewaluację, czyli podsystem oceny i interpretacji zgromadzonego materiału.
Prace nad realizacją działań rewitalizacyjnych powinny rozpocząć się natychmiast po przyjęciu
programu rewitalizacji. Skuteczne, terminowe i efektywne wdrażanie programu rewitalizacji
233
wymagać będzie szeregu działań: koordynacyjnych, organizacyjnych, koncepcyjnych, kontrolnych
i informacyjnych.
Proces tworzenia oraz realizacji programu rewitalizacji można podzielić na kilka istotnych etapów:
1)
Przygotowanie do sporządzania programu rewitalizacji.
2)
Sporządzenie projektu programu rewitalizacji.
3)
Konsultacje społecznego programu rewitalizacji.
4)
Opiniowanie projektu programu rewitalizacji.
5) Wprowadzenie zmian wynikających z przeprowadzonych
i uzyskanych opinii oraz uchwalenie programu rewitalizacji.
6)
konsultacji
społecznych
Realizacja programu rewitalizacji.
Kluczowe działania związane z realizacją programu rewitalizacji
L.p.
1.
Działanie
Wprowadzenie przedsięwzięć rewitalizacyjnych, zawartych
w programie rewitalizacji, niezwłocznie po uchwaleniu tego
programu, do załącznika do wieloletniej prognozy
finansowej gminy. Jeżeli dane dotyczące tych przedsięwzięć
nie są wystarczające do wpisania ich do wieloletniej
prognozy finansowej, Rada Miasta wprowadza
przedsięwzięcia do tej prognozy niezwłocznie po ustaleniu
niezbędnych danych.
Odpowiedzialność
Rada Miasta
Termin
Po uchwaleniu
programu
rewitalizacji
2
Powołanie i działalność Zespołu ds. rewitalizacji.
Zespół ds. rewitalizacji stanowi forum współpracy i dialogu
interesariuszy z organami gminy w sprawach dotyczących
przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji oraz pełni
funkcję opiniodawczo-doradczą.
Zakłada się cykliczność spotkań Zespołu ds. rewitalizacji,
w trakcie których omawiane będą poszczególne
przedsięwzięcia rewitalizacji, ich stan wdrażania oraz
rezultaty programu rewitalizacji.
Zespół ds.
rewitalizacji,
burmistrz
Lata 1 – n
(okres
realizacji
programu)
Podmioty realizujące
zadania ujęte
w programie
rewitalizacji.
Lata 1 – n
(okres
realizacji
programu)
Zespół ds. rewitalizacji pełnić będzie funkcję multiplikatora,
tj. jest zobowiązany do komunikowania się w sprawach
istotnych dla rewitalizacji z intereseriuszami, których
reprezentuje.
3.
Opracowywanie dokumentacji technicznej dla projektów
wpisanych do programu rewitalizacji, kosztorysów,
uzyskiwanie wszelkich pozwoleń.
Opracowanie studiów wykonalności i wniosków
aplikacyjnych oraz niezbędnych załączników.
Zgodnie z harmonogramami opracowywania, składania,
234
realizacji i rozliczenia poszczególnych projektów na
współfinansowanie zadań.
4.
Ocena aktualności i stopnia realizacji programu rewitalizacji
co najmniej raz na trzy lata, zgodnie z systemem
monitorowania i oceny określonym w tym programie.
Ocena sporządzona przez Burmistrza podlega
zaopiniowaniu przez Zespół ds. rewitalizacji oraz ogłoszeniu
na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej
gminy.
W przypadku stwierdzenia, że program rewitalizacji
wymaga zmiany Burmistrz występuje do Rady Miasta
z wnioskiem o jego zmianę. Do wniosku załącza się opinię.
Zmiana programu rewitalizacji nie wymaga uzyskania opinii,
ani przeprowadzenia konsultacji społecznych, jeżeli:
1)
nie dotyczy przedsięwzięć rewitalizacyjnych,
2)
nie wymaga zmiany uchwały.
Burmistrz, Zespół ds.
rewitalizacji
Lata 1 – n
(okres
realizacji
programu)
5.
Uzupełnienie i rozszerzanie programu rewitalizacji o nowe
zadania zgłaszane przez instytucje, organizacje i firmy
działające na obszarze objętym programem rewitalizacji,
w tym także o zadania miasta i gminy.
rewitalizacji,
podmioty
zamierzające
realizować
przedsięwzięcia
rewitalizacyjne w
oparciu
o zaktualizowany
program rewitalizacji
Lata 1 – n
(okres
realizacji
programu)
6.
Działania Public Relations, bieżąca i stała komunikacja
z mieszkańcami miasta nt. założeń rewitalizacji, postępów
w realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych oraz efektów.
rewitalizacji,
podmioty realizujące
przedsięwzięcia
rewitalizacyjne.
Lata 1 – n
(okres
realizacji
programu)
Rada Miasta
Lata 1 – n
(okres
realizacji
programu)
Zbieranie i analizowanie zgłaszanych przez społeczność
miasta uwag, opinii, wniosków.
Działania komunikacyjne realizowane za pośrednictwem
narzędzi komunikacyjnych miasta, lokalnych mediów,
Zespołu ds. rewitalizacji oraz podmiotów realizujących
przedsięwzięcia rewitalizacyjne.
7.
Uchylenie uchwały w sprawie programu rewitalizacji
w całości albo w części, w przypadku stwierdzenia,
w wyniku przeprowadzonej oceny stopnia realizacji
programu rewitalizacji, osiągnięcia celów rewitalizacji w nim
zawartych.
235
Monitoring
Monitoring procesu wdrażania programu rewitalizacji i jego efektów jest odpowiedzialnym
i ważnym zadaniem, warunkującym skuteczne zarządzanie procesem wdrażania programu.
Proces realizacji będzie monitorowany i oceniany przez zespół zadaniowy (Zespołu ds. rewitalizacji).
Głównymi obszarami monitorowania i ewaluacji programu rewitalizacji są:

cele główne i szczegółowe wytyczone w programie,

Kierunki działań i poszczególne przedsięwzięcia oraz projekty rewitalizacyjne.
Proces monitorowania polegał będzie na systematycznym obserwowaniu zmian zachodzących
w ramach poszczególnych celów wytyczonych w programie. Zaleca się, aby monitoring prowadzony
był jednocześnie na kilku płaszczyznach. Powinien dostarczać informacji na temat postępów
w osiąganiu przyjętych celów oraz umożliwić kwantyfikację efektów zrealizowanych projektów
(zarówno efektów ekonomicznych jak i społecznych).
Monitoring programu będzie odbywał się w dwóch etapach:

Roczne sprawozdania z realizacji celów, zawierające podstawowe informacje na temat
podejmowanych działań, stopnia realizacji projektów, ewentualnych efektów końcowych
tych projektów.

Analiza wskaźnikowa, służąca odpowiedzi na pytanie o zbieżność podejmowanych działań
z osiąganymi wynikami społeczno-gospodarczymi gminy wg wskaźników zaproponowanych
dla poszczególnych celów.
Ewaluacja
W szerokim aspekcie ewaluacja dotyczy realizacji programu rewitalizacji oraz jego wpływu na
wszelkie dziedziny życia społeczno-gospodarczego. Ewaluacja musi także odpowiadać na pytanie,
w jakim stopniu program rozwiązuje realne problemy gminy i jej społeczności.
W wąskim aspekcie ewaluacja koncentruje się na realizacji poszczególnych elementów programu,
przy czym kryteriami oceny zapisów są:

wskaźniki realizacji celów,

rozwiązywanie problemów (wyzwań przyjętych w programie),

realizacja wizji rozwoju (wg przyjętych składników wizji).
Ewaluacja będzie opierać się na trzech rodzajach ocen:

ocena przed realizacją działań - czy i w jaki sposób program, a w szczególności poszczególne
działania i przedsięwzięcia rewitalizacyjne wpłyną na grupy docelowe, przyczynią się do
poprawy sytuacji na terenie gminy,

ocena w trakcie realizacji działań - odpowiada na pytanie, czy przyjęte cele i podjęte
w następstwie działania zmierzają w dobrym kierunku,

ocena po realizacji działań - ocena długoterminowego wpływu programu rewitalizacji na
grupy docelowe, czy efekty wynikłe z zastosowania strategii są trwałe.
236
WSKAŹNNIKI REZULTATU (w odniesieniu do obszaru zdegradowanego)
Wskaźnik
Jednostka
Źródło
pozyskania
informacji
Częstotliwość
pomiaru
Oczekiwana zmiana
w 2020 roku
Saldo migracji
Liczba osób
GUS/BDL
1 raz na rok
Dodatnie saldo migracji
Ruch naturalny
Liczba osób
GUS/BDL
1 raz na rok
Liczba osób
w wieku
przedprodukcyjnym
Liczba mieszkańców
Liczba osób
GUS/BDL
1 raz na rok
Liczba osób
GUS/BDL
1 raz na rok
Zmiana lub zahamowanie
negatywnego trendu przewagi
zgonów nad urodzeniami
Zwiększenie liczby osób oraz
odwrócenie negatywnego trendu
spadku liczebności tej grupy
Wzrost liczby mieszkańców
Liczba osób
długotrwale
bezrobotnych
Liczba osób
korzystających
z pomocy społecznej
Osoby
PUP
1 raz na rok
Zmniejszenie liczby osób
długotrwale bezrobotnych
Liczba osób
OPS
1 raz na rok
Spadek liczby osób korzystających
z pomocy społecznej
237
11. Spis map, tabel i wykresów
Fot. 1. Centrum Świerzawy (Plac Wolności) w ciągu drogi wojewódzkiej nr 328, na pierwszym planie
Ratusz .................................................................................................................................................. 172
Fot. 2. Centrum Świerzawy (Plac Wolności) ........................................................................................ 172
Fot. 3. Zabudowa mieszkalna na Placu Piasta Bolesława w Świerzawie ............................................. 173
Fot. 4. Obiekty mieszkalne przy ulicy Jeleniogórskiej w Świerzawie ................................................... 173
Fot. 5. Kościół pw. Św. Józefa Opiekuna Zbawiciela w Świerzawie ..................................................... 174
Fot. 6. Witacze na wjeździe do miejscowości Rzeszówek ................................................................... 175
Fot. 7. Ruiny pałacu w Rzeszówku ....................................................................................................... 176
Fot. 8. Ruiny pałacu w Starej Kraśnicy ................................................................................................. 178
Fot. 9. Tereny rekreacyjne w okolicach ruin pałacu w Starej Kraśnicy ............................................... 178
Fot. 10. Wieża widokowa, na bazie wieży kościoła z XIV/XVII wieku w Podgórkach .......................... 180
Fot. 11. Kamieniołom po wydobyciu melafiru w Lubiechowej ........................................................... 184
Fot. 12. Pałac z XVII wieku w Lubiechowej .......................................................................................... 184
Fot. 13. Ruiny pałacu w Sokołowcu ..................................................................................................... 187
Fot. 14. Zabudowa wielorodzinna na Osiedlu Krzeniów w Nowym Kościele ...................................... 188
Fot. 15. Ruiny pałacu w Rząśniku ........................................................................................................ 190
Mapa 1. Obszar objęty Lokalnym Programem Rewitalizacji Miasta Świerzawa na lata 2009-2020 ..... 11
Mapa 2. Mapa gminy Świerzawa .......................................................................................................... 14
Mapa 3. Natężenie negatywnych zjawisk społecznych występujących na obszarze gminy Świerzawa, w
podziale na sołectwa ........................................................................................................................... 165
Wykres 1. Ludność faktycznie zamieszkała w gminie Świerzawa w latach 2004-2014 ......................... 15
Wykres 2. Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku w gminie Świerzawa w latach 20102014 ....................................................................................................................................................... 18
Wykres 3. Małżeństwa zawarte w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 .......................................... 24
Wykres 4. Saldo migracji w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ..................................................... 25
Wykres 5. Bezrobotni ogółem w gminie Świerzawa w latach 2010-2015............................................. 27
Wykres 6. Gospodarstwa domowe korzystające z pomocy społecznej według kryterium dochodowego
w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ............................................................................................. 40
Wykres 7. Odsetek osób korzystających z pomocy społecznej według kryterium dochodowego w 2014
roku ....................................................................................................................................................... 41
Wykres 8. Struktura podmiotów gospodarczych według podstawowych profili działalności w 2014
roku ....................................................................................................................................................... 54
Wykres 9. Udział terenów zieleni w powierzchni ogółem w 2014 roku ............................................... 83
Wykres 10. Lesistość obszarów w 2014 roku ........................................................................................ 84
Wykres 11. Uczniowie i absolwenci szkół podstawowych w gminie Świerzawa w latach 2010-2014.. 93
Wykres 12. Uczniowie i absolwenci szkół gimnazjalnych w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ... 94
Wykres 13.Obiekty noclegowe na 1000 mieszkańców w 2014 roku .................................................. 113
Wykres 14. Miejsca noclegowe całoroczne na 1000 mieszkańców w 2014 roku ............................... 113
Wykres 15. Turyści w okresie I-XII na 1000 mieszkańców w 2014 roku ............................................. 114
Wykres 16. Udzielone noclegi w okresie I-XIII na 1000 mieszkańców w 2014 roku ........................... 114
238
Tabela 1. Ludność na 1 km2 w latach 2010-2014 .................................................................................. 16
Tabela 2. Odsetek kobiet w ludności faktycznie zamieszkałej w latach 2010-2014 ............................. 17
Tabela 3. Współczynnik feminizacji ogółem w latach 2010-2014 ......................................................... 17
Tabela 4. Odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym w ogóle ludności w latach 2010-2014 ....... 19
Tabela 5. Odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym w ogóle ludności w latach 2010-2014 ............ 20
Tabela 6. Wskaźniki obciążenia demograficznego w 2014 roku ........................................................... 21
Tabela 7. Ruch naturalny w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 .................................................... 22
Tabela 8. Urodzenia żywe na 1000 ludności w latach 2010-2014......................................................... 22
Tabela 9. Zgony na 1000 ludności w latach 2010-2014......................................................................... 23
Tabela 10. Przyrost naturalny na 1000 ludności w latach 2010-2014................................................... 24
Tabela 11. Małżeństwa zawarte na 1000 mieszkańców w latach 2010-2014....................................... 25
Tabela 12. Saldo migracji na 1000 osób w latach 2010-2014 ............................................................... 26
Tabela 13. Saldo migracji zagranicznych na 1000 osób w latach 2010-2014 ........................................ 27
Tabela 14. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych i udział w ogóle mieszkańców wg sołectw i ulic
gminy Świerzawa w latach 2010-2015 .................................................................................................. 28
Tabela 15. Bezrobotni w gminie Świerzawa w latach 2010-2015 ......................................................... 29
Tabela 16. Bezrobotni wg wybranych kategorii w sołectwach gminy Świerzawa w 2015 roku ........... 30
Tabela 17. Udział bezrobotnych w liczbie osób w wieku produkcyjnym w latach 2010-2014 ............. 31
Tabela 18. Świadczenia przyznane przez MGOPS w Świerzawie w 2015 roku ..................................... 38
Tabela 19. „Niebieskie Karty” w ewidencji M-GOPS w Świerzawie w 2015 roku ................................. 39
Tabela 20. Przestępstwa popełnione na terenie gminy Świerzawa w latach 2013-2015 ..................... 43
Tabela 21. Przestępstwa na 1000 mieszkańców w latach 2012-2014 .................................................. 45
Tabela 22. Frekwencja wyborcza w wyborach samorządowych w latach 2006, 2010 i 2014. ............. 46
Tabela 23. Organizacje pozarządowe prowadzące działalność na terenie gminy Świerzawa .............. 47
Tabela 24. Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 000 mieszkańców w latach 20102014 ....................................................................................................................................................... 49
Tabela 25. Podmioty gospodarcze wg liczby pracowników w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 51
Tabela 26. Podmioty gospodarcze wg sektora własności w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 .. 52
Tabela 27. Podmioty zarejestrowane w CEIDG oraz w KRS wg ulic i sołectw gminy Świerzawa w 2016
roku ....................................................................................................................................................... 53
Tabela 28. Podmioty gospodarcze wg sekcji PKD w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ............... 55
Tabela 29. Struktura sekcji podmiotów gospodarczych w latach 2010 i 2014 ..................................... 57
Tabela 30. Podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności w latach 2010-2014 ................ 59
Tabela 31. Jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności w latach 2010-2014
............................................................................................................................................................... 60
Tabela 32. Jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności w latach 2010-2014 .............. 61
Tabela 33. Saldo jednostek nowych i wykreślonych z rejestru REGON na 10 tys. ludności w latach
2010-2014 ............................................................................................................................................. 62
Tabela 34. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym
w latach 2010-2014 ............................................................................................................................... 63
Tabela 35. Podmioty gospodarcze zatrudniające 0-9 pracowników na 10 tys. mieszkańców w wieku
produkcyjnym w latach 2010-2014 ....................................................................................................... 64
Tabela 36. Podmioty gospodarcze zatrudniające 10-49 pracowników na 10 tys. mieszkańców w wieku
produkcyjnym w latach 2010-2014 ....................................................................................................... 65
Tabela 37. Podmioty gospodarcze zatrudniające 50-249 pracowników na 10 tys. mieszkańców w
wieku produkcyjnym w latach 2010-2014 ............................................................................................ 66
Tabela 38. Podmioty gospodarcze zatrudniające powyżej 250 pracowników na 10 tys. mieszkańców w
wieku produkcyjnym w latach 2010-2014 ............................................................................................ 66
239
Tabela 39. Liczba pracujących w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ............................................. 67
Tabela 40. Pracujący na 1000 ludności w latach 2010-2014 ................................................................. 68
Tabela 41. Grunty zabudowane i zurbanizowane ogółem – udział w powierzchni ogółem w latach
2010-2014 ............................................................................................................................................. 80
Tabela 42. Odsetek terenów mieszkaniowych – udział w gruntach zabudowanych i zurbanizowanych
ogółem w latach 2010-2014 .................................................................................................................. 81
Tabela 43. Odsetek terenów przemysłowych – udział w gruntach zabudowanych i zurbanizowanych
ogółem w latach 2010-2014 .................................................................................................................. 81
Tabela 44. Odsetek terenów rekreacji i wypoczynku – udział w gruntach zabudowanych i
zurbanizowanych ogółem w latach 2010-2014 ..................................................................................... 82
Tabela 45. Tereny zielone w gminie Świerzawa – stan na 31.12.2014 roku ......................................... 84
Tabela 46. Odpady zmieszane na 1 mieszkańca w kg w latach 2010-2014 .......................................... 85
Tabela 47. Przychodnie podległe samorządowi na 10 tys. ludności w latach 2010-2014 .................... 88
Tabela 48. Porady lekarskie na 1000 mieszkańców w latach 2010-2014.............................................. 89
Tabela 49. Ludność na aptekę ogólnodostępną i punkt apteczny w latach 2010-2014 ....................... 90
Tabela 50. Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objętych wychowaniem przedszkolnym w latach 2010-2014
............................................................................................................................................................... 91
Tabela 51. Dzieci w wieku 3-5 lat przypadające na jedno miejsce w placówce wychowania
przedszkolnego w latach 2010-2014 ..................................................................................................... 92
Tabela 52. Uczniowie szkoły podstawowej przypadający na 1 oddział (klasę) w latach 2010-2014 .... 94
Tabela 53. Uczniowie gimnazjum przypadający na 1 oddział (klasę) w latach 2010-2014 ................... 95
Tabela 54. Liczba dzieci i dorosłych korzystających z oferty instytucji kultury w latach 2010, 2014 i
2015 ....................................................................................................................................................... 98
Tabela 55. Liczba mieszkańców na 1 dom, ośrodek kultury, klub i świetlicę w latach 2011-2014 ....... 99
Tabela 56. Zespoły artystyczne na 10 tys. mieszkańców w latach 2011-2014.................................... 100
Tabela 57. Imprezy artystyczne na 10 tys. mieszkańców w latach 2011-2014 ................................... 100
Tabela 58. Ludność na 1 placówkę biblioteczną w latach 2010-2014................................................. 102
Tabela 59. Księgozbiór bibliotek na 1000 ludności w latach 2010-2014............................................. 102
Tabela 60. Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności w latach 2010-2014 ........................... 103
Tabela 61. Wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach w latach 2010-2014 ............. 104
Tabela 62. Kluby sportowe, członkowie oraz ćwiczący w latach 2010-2014 ...................................... 106
Tabela 63. Kluby sportowe na 10 tys. mieszkańców w latach 2010-2014 .......................................... 106
Tabela 64. Członkowie klubów sportowych na 10 tys. mieszkańców w latach 2010-2014 ................ 107
Tabela 65. Ćwiczący w klubach sportowych na 10 tys. mieszkańców w latach 2010-2014 ................ 108
Tabela 66. Ścieżki rowerowe na 10 tys. km2 w latach 2011-2014....................................................... 128
Tabela 67. Ścieżki rowerowe na 10 tys. ludności w latach 2010-2014 ............................................... 128
Tabela 68. Charakterystyka sieci wodociągowej w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 .............. 130
Tabela 69. Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej w latach 2010-2014 ...................... 131
Tabela 70. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ............... 132
Tabela 71. Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej w latach 2010-2014 ....................... 132
Tabela 72. Oczyszczalnie ścieków w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ..................................... 133
Tabela 73. Odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków miejskich i wiejskich w latach 20102014 ..................................................................................................................................................... 134
Tabela 74. Charakterystyka sieci gazowej w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ........................ 135
Tabela 75. Odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej w latach 2010-2014 ................................ 136
Tabela 76. Zużycie energii elektrycznej w miastach na 1 mieszkańca w latach 2010-2014................ 137
Tabela 77. Budynki mieszkalne i zasoby mieszkaniowe w gminie Świerzawa w latach 2010-2014 ... 138
Tabela 78. Mieszkania na 1000 mieszkańców w latach 2010-2014 .................................................... 139
240
Tabela 79. Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w latach 2010-2014 ............................. 140
Tabela 80. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę w latach 2010-2014 ............. 140
Tabela 81. Stany kryzysowe zdiagnozowane na obszarze gminy Świerzawa. ..................................... 145
Tabela 82. Najczęściej pojawiające się wskazania występowania koncentracji stanów kryzysowych na
obszarze gminy Świerzawa na podstawie analizy danych zastanych, badań ankietowych z
mieszkańcami oraz wywiadów jakościowych z liderami lokalnymi. ................................................... 159
Tabela 83. Wskaźniki użyte do oceny współwystępowania i natężenia negatywnych zjawisk
społecznych, gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych oraz technicznych w
gminie Świerzawa ................................................................................................................................ 163
Tabela 84. Wyniki analizy wskaźnikowej służące do oceny współwystępowania i natężenia
negatywnych zjawisk społecznych w gminie Świerzawa ..................................................................... 164
Tabela 85. Dane źródłowe, które posłużyły do sporządzenie analizy wskaźnikowej
współwystępowania i natężenia negatywnych zjawisk społecznych w gminie Świerzawa ................ 166
Tabela 86. Współwystępowanie i natężenie negatywnych zjawisk społecznych oraz negatywnych
zjawisk w sferach gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej w
gminie Świerzawa ................................................................................................................................ 168
Tabela 87. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 1 w Świerzawie ............................................... 171
Tabela 88. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 2 Rzeszówek ................................................... 175
Tabela 89. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 3 Stara Kraśnica .............................................. 177
Tabela 90. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 4 Podgórki....................................................... 179
Tabela 91. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 5 Sędziszowa................................................... 181
Tabela 92. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 6 Gozdno......................................................... 182
Tabela 93. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 7 Lubiechowa.................................................. 183
Tabela 94. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 8 Biegoszów .................................................... 185
Tabela 95. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 9 Sokołowiec................................................... 186
Tabela 96. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 10 Nowy Kościół ............................................. 188
Tabela 97. Analiza SWOT dla obszaru rewitalizacji nr 11 Rząśnik ....................................................... 189
Tabela 98. Wizja oraz cele rewitalizacji ............................................................................................... 191
Tabela 99. Indykatywne ramy finansowe związane z realizacją Programu Rewitalizacji, w odniesieniu
do podstawowych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych ....................................................... 224
241
12. Załączniki
Wykaz zabytków w powiecie złotoryjskim – Miasto
i Gmina Świerzawa
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
1
Biegoszów
Historyczny układ
przestrzenny wsi
2
Biegoszów
Budynek mieszkalny
1
Budynek mieszkalny
3
Biegoszów
Budynek mieszkalny
2
Budynek mieszkalny
4
Biegoszów
Obora
2
Budynek gospodarczy
5
Biegoszów
Stodoła
2
Budynek gospodarczy
6
Biegoszów
Budynek mieszkalny
3
Budynek mieszkalny
7
Biegoszów
Stodoła I
3
Budynek gospodarczy
8
Biegoszów
Stodoła II
3
Budynek gospodarczy
9
Biegoszów
Budynek mieszkalny
3a
Budynek mieszkalny
10
Biegoszów
Budynek mieszkalny
4
Budynek mieszkalny
11
Biegoszów
Stodoła I
4
Budynek gospodarczy
12
Biegoszów
Stodoła II
4
Budynek gospodarczy
13
Biegoszów
Budynek mieszkalny
5
Budynek mieszkalny
14
Biegoszów
Stodoła
5
Budynek gospodarczy
Obszar
242
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
15
Biegoszów
16
Biegoszów
17
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Budynek mieszkalny
6
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalno –
gospodarczy
7
Budynek mieszkalno - gospodarczy
Biegoszów
gospodarczy
8
18
Biegoszów
Budynek mieszkalny
9
Budynek mieszkalny
19
Biegoszów
Budynek mieszkalny
10
Budynek mieszkalny
20
Biegoszów
Budynek mieszkalny
11
Budynek mieszkalny
21
Biegoszów
Stodoła
11
Budynek gospodarczy
22
Biegoszów
Obora
11
Budynek gospodarczy
23
Biegoszów
Budynek mieszkalny
12
Budynek mieszkalny
24
Biegoszów
Stodoła I
12
Budynek gospodarczy
25
Biegoszów
Stodoła II
12
Budynek gospodarczy
26
Biegoszów
Budynek mieszkalny
13
Budynek mieszkalny
27
Biegoszów
Stodoła
13
Budynek gospodarczy
28
Biegoszów
Budynek mieszkalny
14
Budynek mieszkalny
29
Biegoszów
Budynek mieszkalny
14
Budynek mieszkalny
30
Biegoszów
Stodoła
14
Budynek gospodarczy
31
Biegoszów
Budynek mieszkalno gospodarczy
15
32
Biegoszów
Obora
15
Budynek gospodarczy
33
Biegoszów
Budynek mieszkalny
16
Budynek mieszkalny
34
Biegoszów
17
35
Biegoszów
18
243
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
36
Biegoszów
37
Biegoszów
38
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Stodoła
18
Budynek gospodarczy
Budynek mieszkalny
19
Budynek mieszkalny
Biegoszów
Budynek mieszkalny
19
Budynek mieszkalny
39
Biegoszów
Budynek mieszkalny
20
Budynek mieszkalny
40
Biegoszów
Stodoła
20
Budynek gospodarczy
41
Biegoszów
21
42
Biegoszów
22
43
Biegoszów
Budynek mieszkalny
23
Budynek mieszkalny
44
Biegoszów
Budynek mieszkalny
25
Budynek mieszkalny
45
Biegoszów
Budynek mieszkalny
26
Budynek mieszkalny
46
Biegoszów
Stodoła
26
Budynek gospodarczy
47
Biegoszów
Budynek mieszkalny
27
Budynek mieszkalny
48
Biegoszów
Budynek mieszkalny
28
Budynek mieszkalny
49
Biegoszów
Stodoła
28
Budynek gospodarczy
50
Biegoszów
29
51
Biegoszów
Budynek mieszkalny
30
Budynek mieszkalny
52
Biegoszów
Budynek mieszkalny
31
Budynek mieszkalny
53
Biegoszów
32
1
Dobków
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Dobków
Kościół filialny p.w. Św.
Idziego
Kościół
244
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/1537/544
03-03-1959
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
3
Dobków
Kaplica cmentarna przy
kościele p.w. św. Idziego
Kaplica
4
Dobków
Cmentarz przykościelny
Cmentarz
5
Dobków
Mur ogrodzeniowy
cmentarza przykościelnego
Ogrodzenie
6
Dobków
Zespół kapliczek
domkowych
wzdłuż głównej drogi wsi
oraz za wsią od strony
południowej
Kapliczka
7
Dobków
Ruiny kaplicy
północne podnóże Góry
Kapliczna
Kaplica
8
Dobków
1
9
Dobków
Budynek mieszkalny
2
Budynek mieszkalny
10
Dobków
Budynek gospodarczy
Rolniczej Spółdzielni
Produkcyjnej Dobków
2
Budynek gospodarczy
11
Dobków
Budynek gospodarczy
Rolniczej Spółdzielni
Produkcyjnej Dobków
2
Budynek gospodarczy
12
Dobków
3
13
Dobków
Budynek mieszkalny
4
Budynek mieszkalny
14
Dobków
Budynek gospodarczy
4
Budynek gospodarczy
15
Dobków
Budynek gospodarczy
4
Budynek gospodarczy
245
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/1538/1091/J
24-10-1991
Miejscowość
Obiekt
16
Dobków
17
Dobków
18
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Budynek mieszkalny
5
Budynek mieszkalny
Budynek gospodarczy
5
Budynek gospodarczy
Dobków
Budynek mieszkalny
6
Budynek mieszkalny
19
Dobków
Budynek gospodarczy
6
Budynek gospodarczy
20
Dobków
Budynek mieszkalny
7
Budynek mieszkalny
21
Dobków
Budynek mieszkalny
9
Budynek mieszkalny
22
Dobków
Budynek gospodarczy
9
Budynek gospodarczy
23
Dobków
Budynek gospodarczy
9
Budynek gospodarczy
24
Dobków
Budynek mieszkalny
10
Budynek mieszkalny
25
Dobków
Budynek mieszkalny
11
Budynek mieszkalny
26
Dobków
Budynek mieszkalny
13
Budynek mieszkalny
27
Dobków
Budynek mieszkalny
15
Budynek mieszkalny
28
Dobków
Budynek gospodarczy
15
Budynek gospodarczy
29
Dobków
Budynek mieszkalny
14
Budynek mieszkalny
30
Dobków
Budynek mieszkalny
17
Budynek mieszkalny
31
Dobków
Budynek mieszkalny
18
Budynek mieszkalny
32
Dobków
Budynek mieszkalny
19
Budynek mieszkalny
33
Dobków
Budynek gospodarczy
19
Budynek gospodarczy
34
Dobków
Budynek mieszkalny
21
Budynek mieszkalny
35
Dobków
Budynek mieszkalny
22
Budynek mieszkalny
36
Dobków
Budynek gospodarczy
22
Budynek gospodarczy
37
Dobków
Budynek mieszkalny
24
Budynek mieszkalny
38
Dobków
25
39
Dobków
Budynek gospodarczy
25
Budynek gospodarczy
40
Dobków
Budynek mieszkalny
26
Budynek mieszkalny
246
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
41
Dobków
42
Dobków
43
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Budynek mieszkalny
26
Budynek mieszkalny
Budynek gospodarczy
26
Budynek gospodarczy
Dobków
Budynek gospodarczy
26
Budynek gospodarczy
44
Dobków
Budynek mieszkalny
28
Budynek mieszkalny
45
Dobków
29
46
Dobków
Budynek gospodarczy
29
Budynek gospodarczy
47
Dobków
Budynek gospodarczy
31
Budynek gospodarczy
48
Dobków
Budynek mieszkalny
33
Budynek mieszkalny
49
Dobków
Budynek mieszkalny
34
Budynek mieszkalny
50
Dobków
Budynek gospodarczy
34
Budynek gospodarczy
51
Dobków
Budynek mieszkalny
42
Budynek mieszkalny
52
Dobków
Budynek gospodarczy
42
Budynek gospodarczy
53
Dobków
Budynek gospodarczy
42
Budynek gospodarczy
54
Dobków
Budynek mieszkalny
43
Budynek mieszkalny
55
Dobków
Budynek mieszkalny
45
Budynek mieszkalny
56
Dobków
Budynek gospodarczy I
45
Budynek gospodarczy
57
Dobków
Budynek gospodarczy II
45
Budynek gospodarczy
58
Dobków
46
59
Dobków
Budynek mieszkalny
48
Budynek mieszkalny
60
Dobków
Budynek mieszkalny
49
Budynek mieszkalny
61
Dobków
Budynek mieszkalny
51
Budynek mieszkalny
62
Dobków
52
63
Dobków
Remiza strażacka
52
Publiczny
247
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
64
Dobków
65
Dobków
66
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Budynek mieszkalny
53
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
54
Budynek mieszkalny
Dobków
Budynek gospodarczy
58
Budynek gospodarczy
67
Dobków
Budynek mieszkalny
59
Budynek mieszkalny
68
Dobków
59
Budynek gospodarczy
69
Dobków
Budynek gospodarczy II
59
Budynek gospodarczy
70
Dobków
60
71
Dobków
Budynek mieszkalny
62
Budynek mieszkalny
72
Dobków
Budynek mieszkalny
66
Budynek mieszkalny
73
Dobków
Budynek gospodarczy
66
Budynek gospodarczy
74
Dobków
Budynek gospodarczy
66
Budynek gospodarczy
75
Dobków
Budynek mieszkalny
70
Budynek mieszkalny
76
Dobków
Budynek gospodarczy
70
Budynek gospodarczy
77
Dobków
Budynek mieszkalny
72
Budynek mieszkalny
78
Dobków
Budynek mieszkalny
75
Budynek mieszkalny
79
Dobków
Budynek mieszkalny
77
Budynek mieszkalny
80
Dobków
Budynek mieszkalny
78
Budynek mieszkalny
81
Dobków
Budynek mieszkalny
81
Budynek mieszkalny
82
Dobków
Zespół budynków młyna
83
Przemysłowy
83
Dobków
Wiejski Dom Kultury –
schronisko turystyczne;
dawna plebania oraz szkoła
85
Publiczny
84
Dobków
89
248
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
85
Dobków
86
Dobków
87
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Budynek mieszkalny
92
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
93
Budynek mieszkalny
Dobków
Budynek gospodarczy
93
Budynek gospodarczy
88
Dobków
Budynek gospodarczy z
bramą
93
Budynek gospodarczy
89
Dobków
Budynek mieszkalny
94
Budynek mieszkalny
90
Dobków
Budynek mieszkalny
96
Budynek mieszkalny
91
Dobków
Budynek mieszkalny
100
Budynek mieszkalny
92
Dobków
Budynek mieszkalny
104
Budynek mieszkalny
93
Dobków
Zespół kamiennych i
Na rzece Bukownica
ceglanych mostków na rzece
Bukownica
Inżynieryjny
1
Gozdno
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Gozdno
1
3
Gozdno
Obora
1
Budynek gospodarczy
4
Gozdno
Budynek mieszkalny
2
Budynek mieszkalny
5
Gozdno
Budynek mieszkalny
3
Budynek mieszkalny
6
Gozdno
Budynek mieszkalny
4
Budynek mieszkalny
7
Gozdno
Budynek mieszkalny
5
Budynek mieszkalny
8
Gozdno
Budynek mieszkalny
8
Budynek mieszkalny
9
Gozdno
Stodoła
8
Budynek gospodarczy
10
Gozdno
9
11
Gozdno
Stodoła
9
Budynek gospodarczy
249
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
12
Gozdno
13
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
10
Gozdno
Budynek mieszkalny
11
Budynek mieszkalny
14
Gozdno
13
15
Gozdno
14
16
Gozdno
15
17
Gozdno
Stodoła I
15
Budynek gospodarczy
18
Gozdno
Stodoła II
15
Budynek gospodarczy
19
Gozdno
16
20
Gozdno
Budynek mieszkalny
18
Budynek mieszkalny
21
Gozdno
19
22
Gozdno
Stodoła I
19
Budynek gospodarczy
23
Gozdno
Stodoła II
19
Budynek gospodarczy
24
Gozdno
20
25
Gozdno
Budynek mieszkalny
21
Budynek mieszkalny
26
Gozdno
Budynek mieszkalny
22
Budynek mieszkalny
27
Gozdno
23
28
Gozdno
Budynek mieszkalny
23
Budynek mieszkalny
1
Janochów
Budynek mieszkalny
1
Budynek mieszkalny
250
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
2
Janochów
3
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
2
Janochów
3
4
Janochów
6
5
Janochów
8
6
Janochów
10
1
Lubiechowa
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Lubiechowa
Kościół filialny pw. śś. Piotra
i Pawła
3
Lubiechowa
4
Lubiechowa
Budynek bramy w murze
obronnym wokół cmentarza
przykościelnego
Budynek bramny
5
Lubiechowa
Mur obronny wokół
Ogrodzenie
6
Lubiechowa
Kaplica przy budynku
bramnym w murze
cmentarnym
Kaplica
Przy kościele filialnym
251
Rejestr zabytków
Data wpisu
Kościół
A/1987/484
09-05-1958
Cmentarz
A/2148/1103/J
07-02-1992
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
7
Lubiechowa
Cmentarz parafialny
na północ od wsi, poza
zabudowaniami, przy
drodze do Sokołowca
Cmentarz
8
Lubiechowa
Kaplica cmentarna
cmentarz parafialny
Kaplica
9
Lubiechowa
Zespół pałacowo-parkowy z
folwarkiem:
ul. Wczasowa
Zespół
10
Lubiechowa
Pałac
ul. Wczasowa
1
11
Lubiechowa
Park
ul. Wczasowa
1
12
Lubiechowa
Oficyna mieszkalna z dawna
kaplicą ewangelicką w
zespole
ul. Wczasowa
4
Budynek mieszkalny
13
Lubiechowa
Oficyna mieszkalna w
zespole
ul. Wczasowa
6
Budynek mieszkalny
14
Lubiechowa
Budynek mieszkalny; dawna
rządcówka w zespole
ul. Wczasowa
8
Budynek mieszkalny
15
Lubiechowa
Budynek mieszkalny w
zespole
ul. Kościelna
1
Budynek mieszkalny
16
Lubiechowa
Zespół dworski:
ul. Długa
38
Zespół
17
Lubiechowa
Dwór, później spichlerz
(ruina)
ul. Długa
38
Dwór
18
Lubiechowa
Budynek mieszkalno gospodarczy I w zespole
dworskim
ul. Długa
38
252
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
Pałac
A/3059/665/J
11-05-1981
Park
A/1988/536/J
06.07.1979
1277/J
06-11-1996
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
19
Lubiechowa
Budynek mieszkalno gospodarczy II w zespole
dworskim; obecnie
nieużytkowany
ul. Długa
38
20
Lubiechowa
gospodarczy
ul. Długa
1
21
Lubiechowa
ul. Długa
2
22
Lubiechowa
ul. Długa
5
23
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
7
Budynek mieszkalny
24
Lubiechowa
ul. Długa
8
25
Lubiechowa
ul. Długa
9
26
Lubiechowa
ul. Długa
11
27
Lubiechowa
ul. Długa
12
28
Lubiechowa
ul. Długa
13
29
Lubiechowa
ul. Długa
14
30
Lubiechowa
ul. Długa
15
31
Lubiechowa
Obora
ul. Długa
15
Budynek gospodarczy
32
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
15
Budynek gospodarczy
253
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
33
Lubiechowa
ul. Długa
16
34
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
17
Budynek mieszkalny
35
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
18
Budynek mieszkalny
36
Lubiechowa
ul. Długa
19
37
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
19
Budynek gospodarczy
38
Lubiechowa
Obora
ul. Długa
20
Budynek gospodarczy
39
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
20
Budynek mieszkalny
40
Lubiechowa
Budynek gospodarczy
ul. Długa
20
Budynek gospodarczy
41
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
20
Budynek gospodarczy
42
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
21
Budynek mieszkalny
43
Lubiechowa
Budynek gospodarczy;
dawna kuźnia
ul. Długa
21
Budynek gospodarczy
44
Lubiechowa
ul. Długa
22
45
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
23
Budynek mieszkalny
46
Lubiechowa
Budynek dawnej szkoły
ul. Długa
24
Publiczny
47
Lubiechowa
szkoła
ul. Długa
24
Budynek mieszkalny
48
Lubiechowa
ul. Długa
24
49
Lubiechowa
ul. Długa
26
50
Lubiechowa
ul. Długa
27
254
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
51
Lubiechowa
ul. Długa
29
52
Lubiechowa
ul. Długa
30
53
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
połączony z Wiejskim
Domem Kultury
ul. Długa
31
Budynek mieszkalny
54
Lubiechowa
Wiejski Dom Kultury
ul. Długa
31
Publiczny
55
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
31
Budynek gospodarczy
56
Lubiechowa
ul. Długa
31
Budynek gospodarczy
57
Lubiechowa
Budynek gospodarczy III
ul. Długa
31
Budynek gospodarczy
58
Lubiechowa
ul. Długa
33
59
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
33
Budynek gospodarczy
60
Lubiechowa
ul. Długa
35
61
Lubiechowa
ul. Długa
37
62
Lubiechowa
ul. Długa
39
63
Lubiechowa
ul. Długa
43
64
Lubiechowa
ul. Długa
45
65
Lubiechowa
ul. Długa
47
255
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
66
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
48
Budynek mieszkalny
67
Lubiechowa
ul. Długa
49
68
Lubiechowa
ul. Długa
50
69
Lubiechowa
ul. Długa
51
70
Lubiechowa
ul. Długa
51
71
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
51
Budynek gospodarczy
72
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
53
Budynek mieszkalny
73
Lubiechowa
ul. Długa
54
74
Lubiechowa
ul. Długa
55
75
Lubiechowa
ul. Długa
56
76
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
57
Budynek mieszkalny
77
Lubiechowa
ul. Długa
58
78
Lubiechowa
ul. Długa
59
79
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
59
Budynek gospodarczy
80
Lubiechowa
ul. Długa
60
81
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
62
Budynek mieszkalny
256
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
82
Lubiechowa
ul. Długa
62
83
Lubiechowa
ul. Długa
63
84
Lubiechowa
ul. Długa
65
85
Lubiechowa
ul. Długa
66
86
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
66a
Budynek gospodarczy
87
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
67
Budynek mieszkalny
88
Lubiechowa
ul. Długa
68
89
Lubiechowa
ul. Długa
71
90
Lubiechowa
ul. Długa
71
91
Lubiechowa
ul. Długa
73
92
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
73
Budynek gospodarczy
93
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
73
Budynek gospodarczy
94
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
74
Budynek mieszkalny
95
Lubiechowa
ul. Długa
75
96
Lubiechowa
ul. Długa
76
97
Lubiechowa
Obora
ul. Długa
76
Budynek gospodarczy
257
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
98
Lubiechowa
ul. Długa
77
99
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
77
Budynek gospodarczy
100
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Długa
78
Budynek mieszkalny
101
Lubiechowa
Stodoła
ul. Długa
78
Budynek gospodarczy
102
Lubiechowa
ul. Długa
79
103
Lubiechowa
ul. Długa
80
104
Lubiechowa
Transformator
ul. Długa
105
Lubiechowa
ul. Kościelna
2
106
Lubiechowa
ul. Kościelna
3
107
Lubiechowa
ul. Kościelna
4
108
Lubiechowa
ul. Kościelna
5
109
Lubiechowa
ul. Kościelna
6
110
Lubiechowa
ul. Kościelna
8
111
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Kościelna
9
Budynek mieszkalny
112
Lubiechowa
ul. Polna
1
113
Lubiechowa
Obora
ul. Polna
1
Budynek gospodarczy
Transformator
258
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
114
Lubiechowa
ul. Polna
1a
115
Lubiechowa
Stodoła
ul. Polna
1a
Budynek gospodarczy
116
Lubiechowa
ul. Polna
2
117
Lubiechowa
Stodoła
ul. Polna
2
Budynek gospodarczy
118
Lubiechowa
ul. Polna
3
119
Lubiechowa
ul. Polna
4
120
Lubiechowa
ul. Polna
5
121
Lubiechowa
ul. Polna
7
122
Lubiechowa
ul. Polna
8
123
Lubiechowa
ul. Polna
10
124
Lubiechowa
Stodoła
ul. Polna
10
Budynek gospodarczy
125
Lubiechowa
ul. Polna
14
126
Lubiechowa
ul. Polna
15
127
Lubiechowa
ul. Polna
17
128
Lubiechowa
ul. Polna
18
259
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
129
Lubiechowa
ul. Polna
19
130
Lubiechowa
Stodoła
ul. Polna
19
Budynek gospodarczy
131
Lubiechowa
ul. Polna
27
132
Lubiechowa
ul. Polna
28
133
Lubiechowa
Stodoła
ul. Polna
28
Budynek gospodarczy
134
Lubiechowa
ul. Polna
30
135
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
32
Budynek mieszkalny
136
Lubiechowa
ul. Polna
34
137
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
35
Budynek mieszkalny
138
Lubiechowa
ul. Polna
36
139
Lubiechowa
Transformator
ul. Polna
140
Lubiechowa
ul. Wczasowa
2
141
Lubiechowa
Budynek mieszkalny
ul. Wczasowa
3
Budynek mieszkalny
1
Nowy Kościół
Historyczny układ
przestrzenny wsi
2
Nowy Kościół
Kościół poewangelicki,
obecnie parafialny p.w.
Matki Bożej Różańcowej
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/2120/1924
05-06-1967
Transformator
Obszar
ul. Jeleniogórska
Kościół
260
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
3
Nowy Kościół
Dzwonnica przy kościele
parafialnym
ul. Jeleniogórska
4
Nowy Kościół
Plebania przy kościele
parafialnym
ul. Jeleniogórska
5
Nowy Kościół
Cmentarz parafialny
Na zachód od kościoła
parafialnego
Cmentarz
A/2121/1090/J
24-10-1991
6
Nowy Kościół
Dawny cmentarz
ewangelicki (cmentarz
rodowy)
Na zachód od koscioła
parafialnego, za
cmentarzem parafialnym
Cmentarz
7
Nowy Kościół
Kościół p.w. NMP (ruina)
Kościół
A/2251/313
18-07-1956
8
Nowy Kościół
Cmentarz
A/2252/1088/J
24-10-1991
9
Nowy Kościół
Mur ogrodzeniowy
Ogrodzenie
10
Nowy Kościół
Budynek bramny w murze
ogrodzeniowym cmentarza
przykościelnego
Budynek bramny
11
Nowy Kościół
Park
A/3202/534/J
06-07-1979
12
Nowy Kościół
Brama dawnego zespołu
pałacowego prowadząca na
teren parku
Inny
56a
Przy ruinach kościoła p.w.
NMP
ul. Jeleniogórska
Budynek mieszkalny
Park
Inny
261
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
13
Nowy Kościół
gospodarczy I na terenie
dawnego zespołu pałacowo
– parkowego
ul. Jeleniogórska
53
14
Nowy Kościół
gospodarczy II na terenie
dawnego zespołu pałacowo
– parkowego
ul. Jeleniogórska
53
15
Nowy Kościół
ul. Fabryczna
1
16
Nowy Kościół
Budynek gospodarczy
ul. Fabryczna
1
Budynek gospodarczy
17
Nowy Kościół
Stodoła
ul. Fabryczna
1
Budynek gospodarczy
18
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
2
Budynek mieszkalny
19
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
3
Budynek mieszkalny
20
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
4
Budynek mieszkalny
21
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
5
Budynek mieszkalny
22
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
6
Budynek mieszkalny
23
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
7
Budynek mieszkalny
24
Nowy Kościół
Stodoła
ul. Fabryczna
7
Budynek gospodarczy
25
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
8
Budynek mieszkalny
26
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
9
Budynek mieszkalny
27
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
10
Budynek mieszkalny
28
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
11
Budynek mieszkalny
29
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
12
Budynek mieszkalny
30
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
13
Budynek mieszkalny
262
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
31
Nowy Kościół
Budynek gospodarczy
ul. Fabryczna
13
Budynek gospodarczy
32
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Fabryczna
16
Budynek mieszkalny
33
Nowy Kościół
Zespół dawnej kopalni
miedzi:
ul. Fabryczna
19
Zespół
34
Nowy Kościół
Budynek biurowy dawnej
kopalni miedzi
ul. Fabryczna
19
Budynek biurowy
35
Nowy Kościół
Hala fabryczna I dawnej
kopalni miedzi
ul. Fabryczna
19
Przemysłowy
36
Nowy Kościół
Hala fabryczna II dawnej
kopalni miedzi
ul. Fabryczna
19
Przemysłowy
37
Nowy Kościół
Hala fabryczna III dawnej
kopalni miedzi
ul. Fabryczna
19
Przemysłowy
38
Nowy Kościół
Piec wapienniczy
ul. Fabryczna
19
Przemysłowy
39
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
3
40
Nowy Kościół
Budynek gospodarczy
ul. Jeleniogórska
3
Budynek gospodarczy
41
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
4
Budynek mieszkalny
42
Nowy Kościół
Wiejski Dom Kultury
ul. Jeleniogórska
4
Publiczny
43
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
7
44
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
8
45
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
9
Budynek mieszkalny
46
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
10
Budynek mieszkalny
47
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
11
263
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
48
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
13
49
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
15
50
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
16
51
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
17
52
Nowy Kościół
Budynek gospodarczy
ul. Jeleniogórska
17
Budynek gospodarczy
53
Nowy Kościół
Brama do zagrody
ul. Jeleniogórska
17
Inny
54
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
18
Budynek mieszkalny
55
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
21
Budynek mieszkalny
56
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
22
Budynek mieszkalny
57
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
23
Budynek mieszkalny
58
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
25
Budynek mieszkalny
59
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
27
Budynek mieszkalny
60
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
28
61
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
29
Budynek mieszkalny
62
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny; dawny
Wiejski Ośrodek Zdrowia
ul. Jeleniogórska
30
Budynek mieszkalny
63
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
34
Budynek mieszkalny
64
Nowy Kościół
Zespół folwarczny:
ul. Jeleniogórska
65
Nowy Kościół
zespole
ul. Jeleniogórska
Zespół
35
264
Budynek mieszkalny
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
66
Nowy Kościół
zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek mieszkalny
67
Nowy Kościół
dawny budynek
warsztatowo garażowy w
zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
68
Nowy Kościół
dawny magazyn w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
69
Nowy Kościół
dawna obora I w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
70
Nowy Kościół
dawna obora II w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
71
Nowy Kościół
dawna wiata w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
72
Nowy Kościół
dawny jałownik w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
73
Nowy Kościół
dawna stodoła w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
74
Nowy Kościół
dawny magazyn i stodoła w
zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
265
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
75
Nowy Kościół
Budynek mieszkalnobiurowy w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek mieszkalny
76
Nowy Kościół
dawny magazyn w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
77
Nowy Kościół
Budynek wagi w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
78
Nowy Kościół
Piwnica w zespole
ul. Jeleniogórska
Budynek gospodarczy
79
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
39
80
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
40
81
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
43
Budynek mieszkalny
82
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
43
Budynek mieszkalny
83
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
46
Budynek mieszkalny
84
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
48
Budynek mieszkalny
85
Nowy Kościół
Stodoła
ul. Jeleniogórska
48
Budynek gospodarczy
86
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
49
Budynek mieszkalny
87
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
52
Budynek mieszkalny
88
Nowy Kościół
ul. Jeleniogórska
54
89
Nowy Kościół
Bank Spółdzielczy
ul. Jeleniogórska
54
Publiczny
90
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny, dawny
młyn
ul. Jeleniogórska
56
Budynek mieszkalny
91
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
59
Budynek mieszkalny
92
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
61
Budynek mieszkalny
93
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Kolejowa
1
Budynek mieszkalny
266
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
94
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Kolejowa
2
Budynek mieszkalny
95
Nowy Kościół
Budynek gospodarczy
ul. Kolejowa
2
Budynek gospodarczy
96
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Kolejowa
3
Budynek mieszkalny
97
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Kolejowa
4
Budynek mieszkalny
98
Nowy Kościół
Urząd PocztowoKomunikacyjny
ul. Kolejowa
6
Publiczny
99
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Kolejowa
7
Budynek mieszkalny
100
Nowy Kościół
Dworzec PKP
ul. Kolejowa
8
Dworzec kolejowy
101
Nowy Kościół
Budynek dworca kolejowego ul. Kolejowa
8
Publiczny
102
Nowy Kościół
Szalet dworcowy
ul. Kolejowa
8
Publiczny
103
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny;
leśniczówka
ul. Kolejowa
9
Budynek mieszkalny
104
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Kolejowa
10
Budynek mieszkalny
105
Nowy Kościół
Stodoła
ul. Kolejowa
10
Budynek gospodarczy
106
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Kolejowa
14
Budynek mieszkalny
107
Nowy Kościół
ul. Kolejowa
15
108
Nowy Kościół
ul. Kolejowa
17
109
Nowy Kościół
ul. Kolejowa
18
110
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
1
Budynek mieszkalny
111
Nowy Kościół
młyn
ul. Szkolna
3
Budynek mieszkalny
112
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
5
Budynek mieszkalny
113
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
6
Budynek mieszkalny
267
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
114
Nowy Kościół
ul. Szkolna
9
115
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
10
Budynek mieszkalny
116
Nowy Kościół
ul. Szkolna
11
117
Nowy Kościół
Budynek gospodarczy
ul. Szkolna
11
Budynek gospodarczy
118
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
13
Budynek mieszkalny
119
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
14
Budynek mieszkalny
120
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
16
Budynek mieszkalny
121
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
17
Budynek mieszkalny
122
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
17
Budynek mieszkalny
123
Nowy Kościół
Stodoła
ul. Szkolna
17
Budynek gospodarczy
124
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
18
Budynek mieszkalny
125
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
19
Budynek mieszkalny
126
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
20
Budynek mieszkalny
127
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
21
Budynek mieszkalny
128
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
22
Budynek mieszkalny
129
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
23
Budynek mieszkalny
130
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
24
Budynek mieszkalny
131
Nowy Kościół
Budynek mieszkalny
ul. Szkolna
25
Budynek mieszkalny
132
Nowy Kościół
Budynek gospodarczy
ul. Szkolna
25
Budynek gospodarczy
1
Nowy Kościół Dynowice
Budynek mieszkalny
1
Budynek mieszkalny
2
Budynek mieszkalny
3
Budynek mieszkalny
268
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
3
4
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
3
7
5
8
6
9
7
Budynek mieszkalny
10
Budynek mieszkalny
8
Budynek mieszkalny
13
Budynek mieszkalny
9
Budynek mieszkalny
14
Budynek mieszkalny
10
Stodoła
14
Budynek gospodarczy
11
20
12
21
13
22
14
Budynek mieszkalny
24
Budynek mieszkalny
15
Budynek mieszkalny
26
Budynek mieszkalny
269
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
16
Budynek mieszkalny
1
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
28
Budynek mieszkalny
Nowy Kościół – Zespół dawnej tkalni:
Krzeniów
1
Zespół
2
Nowy Kościół – Budynek mieszkalno –
Krzeniów
administracyjny w zespole
1
Budynek mieszkalny
3
Nowy Kościół – Budynek mieszkalny
Krzeniów
robotniczy I w zespole
2
Budynek mieszkalny
4
Krzeniów
robotniczy II w zespole
4
Budynek mieszkalny
5
Nowy Kościół – Budynek gospodarczy z
Krzeniów
bramą w zespole
5
Budynek gospodarczy
6
Nowy Kościół – Zespół dworsko –
Krzeniów
folwarczny:
ul. Ciemna
7
Nowy Kościół – Dwór; obecnie budynek
Krzeniów
mieszkalny w zespole
ul. Ciemna
1
Budynek mieszkalny
8
Nowy Kościół – Budynek gospodarczy I –
Krzeniów
wielofunkcyjny; dawna
obora, stodoła, spichlerz;
obecnie budynek
inwentarski w zespole
ul. Ciemna
1
Budynek gospodarczy
9
Nowy Kościół – Budynek gospodarczy II w
Krzeniów
zespole
ul. Ciemna
1
Budynek gospodarczy
10
Nowy Kościół – Stodoła w zespole
Krzeniów
ul. Ciemna
1
Budynek gospodarczy
Zespół
270
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
11
Nowy Kościół – Budynek mieszkalno –
ul. Ciemna
Krzeniów
gospodarczy z dawną stajnią
i spichlerzem; ob. Z
magazynem i garażami w
zespole
2
12
Krzeniów
ul. Ciemna
3
Budynek mieszkalny
13
Krzeniów
ul. Ciemna
5
Budynek mieszkalny
14
Krzeniów
ul. Ciemna
7
Budynek mieszkalny
15
Nowy Kościół – Budynek mieszkalno Krzeniów
gospodarczy
ul. Złotoryjska
1
16
Krzeniów
ul. Złotoryjska
3
Budynek mieszkalny
17
Krzeniów
ul. Złotoryjska
4
Budynek mieszkalny
18
Krzeniów
ul. Złotoryjska
6
Budynek mieszkalny
19
Krzeniów
ul. Złotoryjska
8
Budynek mieszkalny
20
Nowy Kościół – Budynek gospodarczy
Krzeniów
ul. Złotoryjska
8
Budynek gospodarczy
21
Krzeniów
ul. Złotoryjska
10
Budynek mieszkalny
22
Nowy Kościół – Stodoła
Krzeniów
ul. Złotoryjska
10
Budynek gospodarczy
271
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
23
Krzeniów
ul. Złotoryjska
10
Budynek gospodarczy
24
gospodarczy
ul. Złotoryjska
11
25
Krzeniów
ul. Złotoryjska
14
Budynek mieszkalny
26
Krzeniów
ul. Złotoryjska
14
Budynek gospodarczy
27
gospodarczy
ul. Złotoryjska
15
28
Krzeniów
ul. Złotoryjska
16
Budynek mieszkalny
29
Krzeniów
ul. Złotoryjska
17
Budynek mieszkalny
30
Krzeniów
ul. Złotoryjska
17
Budynek gospodarczy
31
Krzeniów
ul. Złotoryjska
19
Budynek mieszkalny
32
Krzeniów
ul. Złotoryjska
19
Budynek gospodarczy
1
Nowy Kościół,
przysiółek
Różana
Nowy Kościół,
przysiółek
Różana
Nowy Kościół,
przysiółek
Różana
2
Młyn
3
Przemysłowy
Budynek mieszkalny
4
Budynek mieszkalny
2
3
272
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/3295/613/J
28-02-1980
Miejscowość
Obiekt
1
Nowy Kościół,
przysiółek
Różana
Nowy Kościół,
przysiółek
Różana
Nowy Kościół,
przysiółek
Różana
Nowy Kościół,
przysiółek
Różana
Nowy Kościół,
przysiółek
Różana
Podgórki
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Podgórki
Kościół poewangelicki ob.
katolicki filialny pw. Św.
Józefa
3
Podgórki
Dzwonnica przy kościele
filialnym
4
Podgórki
pastorówka
5
Podgórki
Cmentarz parafialny
6
Podgórki
Ruiny kościoła
4
5
6
7
8
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Budynek mieszkalny
6
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
7
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
8
Budynek mieszkalny
Budynek gospodarczy
8
Budynek gospodarczy
Budynek mieszkalny
9
Budynek mieszkalny
28
Poza zabudowaniami wsi,
na północny – wschód od
kościoła filialnego
Rejestr zabytków
Data wpisu
Kościół
A/2146/666/J
12-05-1981
Inny
A/5831
05-06-2012
A/3234/556
17-03-1959
Budynek mieszkalny
Cmentarz
Kościół
273
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
7
Podgórki
Przy ruinach kościoła
8
Podgórki
Mur ogrodzeniowy
cmentarza wraz z bramą
Ogrodzenie
9
Podgórki
Zespół pałacowy:
Zespół
10
Podgórki
Pałac
11
Podgórki
Park
12
Podgórki
Galeria pałacowa łącząca
budynek pałacu z atelier
Galeria
13
14
Podgórki
Podgórki
Atelier
Budynek mieszkalno gospodarczy w zespole
110
Inny
15
Podgórki
gospodarczy w zespole
110
16
Podgórki
Budynek gospodarczy w
zespole
110
Budynek gospodarczy
17
Podgórki
1
18
Podgórki
Budynek mieszkalny
2
Budynek mieszkalny
19
Podgórki
Stodoła I
2
Budynek gospodarczy
20
Podgórki
Stodoła II
2
Budynek gospodarczy
21
Podgórki
Budynek mieszkalny
3
Budynek mieszkalny
22
Podgórki
8
110
274
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
Cmentarz
A/2147/1089/J
24-10-1991
Pałac
A/3235/557
17-03-1959
Park
A/3236/535/J
06-07-1979
318/A/04
14-07-2004
Miejscowość
Obiekt
23
Podgórki
24
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
9
Podgórki
10
25
Podgórki
12
26
Podgórki
Stodoła
12
Budynek gospodarczy
27
Podgórki
14
28
Podgórki
15
29
Podgórki
Stodoła
15
Budynek gospodarczy
30
Podgórki
16
31
Podgórki
Obora
16
Budynek gospodarczy
32
Podgórki
17
33
Podgórki
Budynek mieszkalny
21
Budynek mieszkalny
34
Podgórki
22
35
Podgórki
Obora
22
Budynek gospodarczy
36
Podgórki
Budynek mieszkalny
23
Budynek mieszkalny
37
Podgórki
24
38
Podgórki
Stodoła I
24
Budynek gospodarczy
39
Podgórki
Stodoła II
24
Budynek gospodarczy
275
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
40
Podgórki
41
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
26
Podgórki
26
42
Podgórki
Budynek mieszkalny
30
Budynek mieszkalny
43
Podgórki
31
44
Podgórki
Stodoła
31
Budynek gospodarczy
45
Podgórki
Budynek mieszkalny
32
Budynek mieszkalny
46
Podgórki
33
47
Podgórki
34
48
Podgórki
37
49
Podgórki
Budynek mieszkalny
40
Budynek mieszkalny
50
Podgórki
Budynek mieszkalny
41
Budynek mieszkalny
51
Podgórki
Budynek mieszkalny
43
Budynek mieszkalny
52
Podgórki
44
53
Podgórki
45
54
Podgórki
Budynek mieszkalny
47
Budynek mieszkalny
55
Podgórki
48
56
Podgórki
49
276
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
57
Podgórki
58
Podgórki
59
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Budynek mieszkalny
51
Budynek mieszkalny
52
Podgórki
53
60
Podgórki
54
61
Podgórki
55
62
Podgórki
56
63
Podgórki
Stodoła
56
Budynek gospodarczy
64
Podgórki
Budynek mieszkalny
57
Budynek mieszkalny
65
Podgórki
Budynek mieszkalny
58
Budynek mieszkalny
66
Podgórki
59
67
Podgórki
62
68
Podgórki
Budynek mieszkalny
63
Budynek mieszkalny
69
Podgórki
Budynek mieszkalny
64
Budynek mieszkalny
70
Podgórki
Budynek mieszkalny
65
Budynek mieszkalny
71
Podgórki
Budynek mieszkalny
67
Budynek mieszkalny
72
Podgórki
70
73
Podgórki
Stodoła
70
Budynek gospodarczy
74
Podgórki
Budynek mieszkalny
71
Budynek mieszkalny
277
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
75
Podgórki
76
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
72
Podgórki
73
77
Podgórki
Budynek mieszkalny
74
Budynek mieszkalny
78
Podgórki
Budynek mieszkalny
75
Budynek mieszkalny
79
Podgórki
Budynek mieszkalny
77
Budynek mieszkalny
80
Podgórki
78
81
Podgórki
81
82
Podgórki
Budynek mieszkalny
83
Budynek mieszkalny
83
Podgórki
86
84
Podgórki
88
85
Podgórki
89
86
Podgórki
Budynek mieszkalny
91
Budynek mieszkalny
87
Podgórki
92
88
Podgórki
95
89
Podgórki
Budynek mieszkalny
97
Budynek mieszkalny
90
Podgórki
99
91
Podgórki
Budynek mieszkalny
105
Budynek mieszkalny
278
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
92
Podgórki
93
Podgórki
94
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
Budynek mieszkalny
106
Budynek mieszkalny
107
Podgórki
Budynek mieszkalny
112
Budynek mieszkalny
95
Podgórki
Budynek mieszkalny
115
Budynek mieszkalny
96
Podgórki
Budynek mieszkalny
116
Budynek mieszkalny
97
Podgórki
Budynek mieszkalny
117
Budynek mieszkalny
98
Podgórki
118
99
Podgórki
Stodoła
118
Budynek gospodarczy
100
Podgórki
Obora
118
Budynek gospodarczy
101
Podgórki
Piec wapienniczy
1
Przemysłowy
102
Podgórki
Transformator
1
Radzyń
Budynek mieszkalny
1
Rząśnik
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Rząśnik
Kościół filialny pw. Trójcy
Świętej
Kościół
A/1990/573
18-03-1959
3
Rząśnik
Cmentarz przy kościele
filialnym p.w. Trójcy Świętej
Cmentarz
A/1991/1102/J
07-02-1990
4
Rząśnik
Mur ogrodzeniowy
Ogrodzenie
5
Rząśnik
Kaplica cmentarna na
cmentarzu przykościelnym
Kaplica
Transformator
125
279
Budynek mieszkalny
Miejscowość
Obiekt
6
Rząśnik
7
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
Plebania, obecnie budynek
mieszkalny
24
Budynek mieszkalny
A/3293/574
18-03-1959
Rząśnik
Cmentarz komunalny (stara
część cmentarza)
W pdwsch
części
wsi
Cmentarz
8
Rząśnik
Aleja lipowa prowadząca do
starej części cmentarza
Aleja
9
Rząśnik
Kaplica cmentarna na
cmentarzu komunalnym
Kaplica
10
Rząśnik
Zespół pałacowofolwarczny:
Zespół
11
Rząśnik
Pałac
Pałac
572
18-03-1959
12
Rząśnik
Budynki gospodarcze
folwarku w zespole
22
Budynek gospodarczy
13
Rząśnik
oficyna pałacowa w zespole
22a
Budynek mieszkalny
14
Rząśnik
rządcówka w zespole
22c
Budynek mieszkalny
15
Rząśnik
Gołębnik w zespole
Budynek gospodarczy
16
Rząśnik
Park
Park
A/3294/510/J
08-12-1977
17
Rząśnik
Budynek mieszkalny
7
Budynek mieszkalny
18
Rząśnik
Budynek mieszkalny
20
Budynek mieszkalny
280
Miejscowość
Obiekt
19
Rząśnik
20
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
biblioteka publiczna
21
Budynek mieszkalny
Rząśnik
Budynek mieszkalny
25
Budynek mieszkalny
21
Rząśnik
Budynek mieszkalny
28
Budynek mieszkalny
22
Rząśnik
Budynek mieszkalny
55
Budynek mieszkalny
23
Rząśnik
Budynek mieszkalny
70
Budynek mieszkalny
24
Rząśnik
76
25
Rząśnik
Stodoła
76
Budynek gospodarczy
26
Rząśnik
Budynek mieszkalny
85
Budynek mieszkalny
1
Rzeszówek
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Rzeszówek
folwarkiem:
Zespół
3
Rzeszówek
Pałac (ruiny)
52
Pałac
4
Rzeszówek
Oficyna pałacowa I; obecnie
budynek mieszkalny w
zespole
52
Budynek mieszkalny
5
Rzeszówek
Oficyna pałacowa II; obecnie
zespole
52b
Budynek mieszkalny
6
Rzeszówek
Oficyna pałacowa III;
obecnie budynek mieszkalny
w zespole
Budynek mieszkalny
281
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
7
Rzeszówek
zespole pałacowo –
folwarcznym
52
Budynek gospodarczy
8
Rzeszówek
Aleja lipowa przy zespole
Aleja
9
Rzeszówek
Dawny park z fragmentami
muru ogrodzeniowego w
zespole
Park
10
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
1
Budynek mieszkalny
11
Rzeszówek
Stodoła
1
Budynek gospodarczy
12
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
4
Budynek mieszkalny
13
Rzeszówek
Stodoła I
4
Budynek gospodarczy
14
Rzeszówek
Stodoła II
4
Budynek gospodarczy
15
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
5
Budynek mieszkalny
16
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
6
Budynek mieszkalny
17
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
7
Budynek mieszkalny
18
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
9
Budynek mieszkalny
19
Rzeszówek
Stodoła
9
Budynek gospodarczy
20
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
10
Budynek mieszkalny
21
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
11
Budynek mieszkalny
22
Rzeszówek
Stodoła
11
Budynek gospodarczy
23
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
12
Budynek mieszkalny
24
Rzeszówek
Stodoła I
12
Budynek gospodarczy
25
Rzeszówek
Stodoła II
12
Budynek gospodarczy
26
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
14
Budynek mieszkalny
282
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
27
Rzeszówek
28
Rzeszówek
29
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Stodoła
14
Budynek gospodarczy
Budynek mieszkalny
15
Budynek mieszkalny
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
17
Budynek mieszkalny
30
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
18
Budynek mieszkalny
31
Rzeszówek
gospoda Jarg'sa
19
Budynek mieszkalny
32
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
20
Budynek mieszkalny
33
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
24
Budynek mieszkalny
34
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
27
Budynek mieszkalny
35
Rzeszówek
Budynek gospodarczy
27
Budynek gospodarczy
36
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
29
Budynek mieszkalny
37
Rzeszówek
31
38
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
32
Budynek mieszkalny
39
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
33
Budynek mieszkalny
40
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
35
Budynek mieszkalny
41
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
37
Budynek mieszkalny
42
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
39
Budynek mieszkalny
43
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
40
Budynek mieszkalny
44
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
45
Budynek mieszkalny
45
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
47
Budynek mieszkalny
46
Rzeszówek
Stodoła
47
Budynek gospodarczy
47
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
49
Budynek mieszkalny
48
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
50
Budynek mieszkalny
49
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
51
Budynek mieszkalny
283
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
50
Rzeszówek
51
Rzeszówek
Budynek mieszkalny
51
Budynek mieszkalny
Stodoła
51
Budynek gospodarczy
1
Sędziszowa
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Sędziszowa
Kościół p.w. Św. Katarzyny
(ruiny)
Kościół
3
Sędziszowa
Zespół dworsko –
folwarczny:
ul. Polna
6
Zespół
4
Sędziszowa
Dwór z wieżą mieszkalną;
ob. budynek
administracyjno – biurowy
Zarządu Lokali Gminnych
ul. Polna
6
Dwór
5
Sędziszowa
Oficyna dworska; obecnie
zespole
ul. Polna
6a
Budynek mieszkalny
6
Sędziszowa
Chlewnia; obecnie obora w
zespole
ul. Polna
Budynek gospodarczy
7
Sędziszowa
Obora; obecnie chlewnia w
zespole
ul. Polna
Budynek gospodarczy
8
Sędziszowa
Stodoła; obecnie chlewnia w ul. Polna
zespole
Budynek gospodarczy
9
Sędziszowa
Spichlerz; obecnie budynek
ul. Polna
Budynek gospodarczy
10
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Górna
1
284
Budynek mieszkalny
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/2399/576
18-03-1959
A/3370/577
18-03-1959
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
11
Sędziszowa
Stodoła
ul. Górna
1
Budynek gospodarczy
12
Sędziszowa
ul. Górna
2
13
Sędziszowa
ul. Górna
3
14
Sędziszowa
ul. Górna
5
15
Sędziszowa
ul. Górna
6
16
Sędziszowa
Stodoła
ul. Górna
6
Budynek gospodarczy
17
Sędziszowa
ul. Górna
7
18
Sędziszowa
ul. Górna
8
19
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Górna
9
Budynek mieszkalny
20
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Górna
12
Budynek mieszkalny
21
Sędziszowa
ul. Górna
13
22
Sędziszowa
Świetlica Wiejska
ul. Górna
19
Publiczny
23
Sędziszowa
ul. Polna
2
24
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
4
Budynek mieszkalny
25
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
5
Budynek mieszkalny
26
Sędziszowa
ul. Polna
5
27
Sędziszowa
ul. Polna
7
285
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
28
Sędziszowa
ul. Polna
8
29
Sędziszowa
ul. Polna
9
30
Sędziszowa
ul. Polna
10
31
Sędziszowa
ul. Polna
11
32
Sędziszowa
ul. Polna
12
33
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
13
Budynek mieszkalny
34
Sędziszowa
ul. Polna
14
35
Sędziszowa
ul. Polna
15
36
Sędziszowa
ul. Polna
16
37
Sędziszowa
ul. Polna
17
38
Sędziszowa
ul. Polna
18
39
Sędziszowa
ul. Polna
19
40
Sędziszowa
Stodoła
ul. Polna
19
Budynek gospodarczy
41
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
20
Budynek mieszkalny
42
Sędziszowa
Stodoła
ul. Polna
20
Budynek gospodarczy
286
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
43
Sędziszowa
ul. Polna
21
44
Sędziszowa
ul. Polna
22
45
Sędziszowa
Stodoła
ul. Polna
22
Budynek gospodarczy
46
Sędziszowa
ul. Polna
23
47
Sędziszowa
ul. Rzeczna
1
48
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Rzeczna
3
Budynek mieszkalny
49
Sędziszowa
ul. Rzeczna
5
50
Sędziszowa
ul. Rzeczna
6
51
Sędziszowa
ul. Rzeczna
8
52
Sędziszowa
Stodoła
ul. Rzeczna
8
Budynek gospodarczy
53
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Rzeczna
8a
Budynek mieszkalny
54
Sędziszowa
ul. Rzeczna
9
55
Sędziszowa
ul. Rzeczna
10
56
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Środkowa
1
Budynek mieszkalny
57
Sędziszowa
ul. Środkowa
2
58
Sędziszowa
ul. Środkowa
4
287
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
59
Sędziszowa
ul. Środkowa
6
60
Sędziszowa
ul. Środkowa
8
61
Sędziszowa
ul. Środkowa
9
62
Sędziszowa
ul. Środkowa
11
63
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Środkowa
13
Budynek mieszkalny
64
Sędziszowa
Stodoła
ul. Środkowa
14
Budynek gospodarczy
65
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
1
Budynek mieszkalny
66
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
2
67
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
3
Budynek mieszkalny
68
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
5
69
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
6
70
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
9
71
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
10
72
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
11
Budynek mieszkalny
73
Sędziszowa
Budynek mieszkalny I
ul. Złotoryjska
13
Budynek mieszkalny
74
Sędziszowa
Budynek mieszkalny II
ul. Złotoryjska
13
Budynek mieszkalny
75
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
14
Budynek mieszkalny
76
Sędziszowa
Dworzec PKP
ul. Złotoryjska
18
Dworzec kolejowy
288
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
77
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
19
78
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
20
Budynek mieszkalny
79
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
22
80
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
24
81
Sędziszowa
Obora; obecnie budynek
gospodarczy
ul. Złotoryjska
24
Budynek gospodarczy
82
Sędziszowa
Budynek mieszkalno gospodarczy I
ul. Złotoryjska
25
83
Sędziszowa
Budynek mieszkalno gospodarczy II
ul. Złotoryjska
25
84
Sędziszowa
Stodoła
ul. Złotoryjska
25
Budynek gospodarczy
85
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
26
86
Sędziszowa
Stodoła
ul. Złotoryjska
26
Budynek gospodarczy
87
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
27
88
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
28
89
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
29
90
Sędziszowa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
30
Budynek mieszkalny
91
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
31
289
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
92
Sędziszowa
ul. Złotoryjska
32
93
Sędziszowa
Transformator
przy dworcu PKP
94
Sędziszowa
Transformator
95
Sędziszowa
Most kamienny
na rzece Kaczawie
1
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Budynek mieszkalny
ul. Młyńska
1
Budynek mieszkalny
Willa
ul. Młyńska
2
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
ul. Młyńska
3
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
ul. Młyńska
5
Budynek mieszkalny
ul. Młyńska
6
Zespół młyna:
ul. Młyńska
7, 8, 9
Zespół
Budynek mieszkalny ze
stajnią; obecnie budynek
mieszkalny w zespole młyna
ul. Młyńska
7
Budynek mieszkalny
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
młyna
ul. Młyńska
8
2
3
4
5
6
7
8
Transformator
Transformator
Inżynieryjny
290
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
9
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Stodoła; obecnie garaże i
magazyny w zespole młyna
ul. Młyńska
8
Budynek gospodarczy
10
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Piwnica w zespole młyna
Za Młynówką
Młyn wodny; obecnie
adaptowany na pensjonat
ul. Młyńska
9
Przemysłowy
12
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Obora i spichlerz; obecnie
budynek gospodarczy w
zespole młyna
ul. Młyńska
9
Budynek gospodarczy
13
Ruiny spichlerza w zespole
młyna
ul. Młyńska
9
Budynek gospodarczy
Ruiny zamku
Na spłaszczeniu szczytu
Wielisławka
1
Sędziszowa,
przysiółek
Różana
Sędziszowa –
Wielisław
Złotoryjski
Sokołowiec
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Sokołowiec
Kościół parafialny pw. Św.
Jadwigi
3
Sokołowiec
4
5
11
1
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/3296/615/J
28-02-1980
A/3395/1930
08-06-1967
Kościół
A/1992/575
18-03-1959
Cmentarz
A/1994/1057/J
08-11-1990
Sokołowiec
Mur ogrodzeniowy
Ogrodzenie
Sokołowiec
Plebania
A/1993/667/J
11-05-1981
Budynek gospodarczy
Ruiny zamku
126
291
Plebania
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
6
Sokołowiec
Cmentarz; dawny cmentarz
ewangelicki
Sokołowiec tzw. Górny
pd-zach Cmentarz
wsi
7
Sokołowiec
folwarkiem:
Sokołowiec tzw. Dolny
1
8
Sokołowiec
Pałac
1
9
Sokołowiec
Oficyna mieszkalna (ruiny) w Sokołowiec tzw. Dolny
zespole
Budynek mieszkalny
10
Sokołowiec
Obora I; obecnie budynek
gopsodarczy w zespole
Budynek gospodarczy
11
Sokołowiec
Stodoła; obecnie budynek
Budynek gospodarczy
12
Sokołowiec
zespole
Budynek gospodarczy
13
14
Sokołowiec
Sokołowiec
Spichlerz w zespole
Park
Budynek gospodarczy
Park
15
Sokołowiec
folwarkiem:
Sokołowiec tzw. Środkowy 44
Zespół
16
Sokołowiec
Pałac
Sokołowiec tzw. Środkowy 44
Pałac
17
Sokołowiec
Oficyna mieszkalno –
gospodarcza I w zespole
Sokołowiec tzw. Środkowy
292
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
Zespół
A/3372/1044/J
01-08-1990
Pałac
A/3371/532/J
21-06-1979
A/3372/1044/J
01-08-1990
A/3373/531/J
17-06-1979
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
18
Sokołowiec
Oficyna mieszkalno –
gopodarcza II w zespole
19
Sokołowiec
Stodoła w zespole
Budynek gospodarczy
20
Sokołowiec
dawna owczarnia w zespole
Budynek gospodarczy
21
Sokołowiec
dawny spichlerz w zespole
Budynek gospodarczy
22
Sokołowiec
Park
Park
23
Sokołowiec
folwarkiem:
124
Zespół
24
Sokołowiec
Pałac
124
Pałac
25
Sokołowiec
Oficyna mieszkalna z dawną
stajnią w zespole
26
Sokołowiec
dawna stajnia w zespole
Budynek gospodarczy
27
Sokołowiec
dawna chlewnia oraz
magazyn w zespole
Budynek gospodarczy
28
29
Sokołowiec
Sokołowiec
Park
Szkoła Podstawowa
Park
Publiczny
293
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/3374/713/J
10-11-1981
A/3375/637/J
13-05-1980
Miejscowość
Obiekt
30
Sokołowiec
31
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
5
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
8
Budynek mieszkalny
32
Sokołowiec
9
33
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
10
Budynek mieszkalny
34
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
12
Budynek mieszkalny
35
Sokołowiec
13
36
Sokołowiec
19
37
Sokołowiec
20
38
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
22
Budynek mieszkalny
39
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
23
Budynek mieszkalny
40
Sokołowiec
Budynek gospodarczy
26
Budynek gospodarczy
41
Sokołowiec
29
42
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
30
Budynek mieszkalny
43
Sokołowiec
32
44
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
33
Budynek mieszkalny
45
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
35
Budynek mieszkalny
46
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
36
Budynek mieszkalny
47
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
38
Budynek mieszkalny
48
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
39
Budynek mieszkalny
49
Sokołowiec
Budynek gospodarczy
40
Budynek gospodarczy
294
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
50
Sokołowiec
51
Sokołowiec
52
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Stodoła
44
Budynek gospodarczy
Budynek mieszkalny
48
Budynek mieszkalny
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
54
Budynek mieszkalny
53
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
59
Budynek mieszkalny
54
Sokołowiec
72
55
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
73
Budynek mieszkalny
56
Sokołowiec
90
57
Sokołowiec
96
58
Sokołowiec
98
59
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
106
Budynek mieszkalny
60
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
107
Budynek mieszkalny
61
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
108
Budynek mieszkalny
62
Sokołowiec
110
63
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
111
Budynek mieszkalny
64
Sokołowiec
Stodoła
111
Budynek gospodarczy
65
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
112
Budynek mieszkalny
66
Sokołowiec
Stodoła
112
Budynek gospodarczy
67
Sokołowiec
113
68
Sokołowiec
Budynek gospodarczy
113
Budynek gospodarczy
69
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
114
Budynek mieszkalny
295
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
70
Sokołowiec
71
Sokołowiec
72
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Budynek mieszkalny
115
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
116
Budynek mieszkalny
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
117
Budynek mieszkalny
73
Sokołowiec
Stodoła
117
Budynek gospodarczy
74
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
119
Budynek mieszkalny
75
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
121
Budynek mieszkalny
76
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
123
Budynek mieszkalny
77
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
128
Budynek mieszkalny
78
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
129
Budynek mieszkalny
79
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
130
Budynek mieszkalny
80
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
131
Budynek mieszkalny
81
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
132
Budynek mieszkalny
82
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
133
Budynek mieszkalny
83
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
146
Budynek mieszkalny
84
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
147
Budynek mieszkalny
85
Sokołowiec
148
86
Sokołowiec
151
87
Sokołowiec
152
88
Sokołowiec
153
89
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
154
Budynek mieszkalny
90
Sokołowiec
Budynek gospodarczy
154
Budynek gospodarczy
91
Sokołowiec
Budynek mieszkalny
155
Budynek mieszkalny
296
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
92
Sokołowiec
93
Sokołowiec
Budynek gospodarczy
156
Budynek gospodarczy
180
1
Transformator
Transformator
1
Sokołowiec
Górny
Stara Kraśnica
Historyczny układ
przestrzenny wsi
Obszar
2
Stara Kraśnica
Zespół dworsko – parkowy z ul. Kusocińskiego
folwarkiem:
3
Stara Kraśnica
Brama wjazdowa na teren
folwarku
Inny
A/1007
17-05-2007
4
Stara Kraśnica
Fragmenty muru obronnego
z bastejami
Mur obronny
5
Stara Kraśnica
Dwór renesansowy (ruina)
Dwór
A/3367/545
03-03-1959
6
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny (wł.
Pałac w ruinie)
Budynek mieszkalny
A/3369/668/J
11-05-1981
7
Stara Kraśnica
budynek mieszkalny,
browar, stajnia w zespole
Budynek mieszkalny
8
Stara Kraśnica
dawna wartownia w zespole
Budynek gospodarczy
9
Stara Kraśnica
dawana kuźnia w zespole
Budynek gospodarczy
5
297
Zespół
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
10
Stara Kraśnica
młyn w zespole
Budynek mieszkalny
11
Stara Kraśnica
zespole
Budynek mieszkalny
12
13
14
Stara Kraśnica
Stara Kraśnica
Stara Kraśnica
Obora w zespole
Stodoła w zespole
dawana chlewnia w zespole
Budynek gospodarczy
Budynek gospodarczy
Budynek gospodarczy
15
16
Stara Kraśnica
Stara Kraśnica
Gołębnik w zespole
Park
Budynek gospodarczy
Park
17
18
Stara Kraśnica
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
1
2
Budynek mieszkalny
Budynek mieszkalny
19
Stara Kraśnica
3
20
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
4
Budynek mieszkalny
21
Stara Kraśnica
Młyn
5
Młyn
22
Stara Kraśnica
7
23
Stara Kraśnica
8
24
Stara Kraśnica
9
25
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
10
Budynek mieszkalny
26
Stara Kraśnica
11
298
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/3368/603/J
16-01-1980
Miejscowość
Obiekt
27
Stara Kraśnica
28
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
12
Stara Kraśnica
13
29
Stara Kraśnica
14
30
Stara Kraśnica
15
31
Stara Kraśnica
19
32
Stara Kraśnica
20
33
Stara Kraśnica
22
34
Stara Kraśnica
Stodoła
23
Budynek gospodarczy
35
Stara Kraśnica
Obora
23
Budynek gospodarczy
36
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
24
Budynek mieszkalny
37
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
25
Budynek mieszkalny
38
Stara Kraśnica
26
39
Stara Kraśnica
27
40
Stara Kraśnica
28
41
Stara Kraśnica
29
299
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
42
Stara Kraśnica
43
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
30
Stara Kraśnica
31
44
Stara Kraśnica
32
45
Stara Kraśnica
Stodoła
32
Budynek gospodarczy
46
Stara Kraśnica
33
47
Stara Kraśnica
34
48
Stara Kraśnica
35
49
Stara Kraśnica
36
50
Stara Kraśnica
37
51
Stara Kraśnica
38
52
Stara Kraśnica
39
53
Stara Kraśnica
40
54
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
41
Budynek mieszkalny
55
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
42
Budynek mieszkalny
56
Stara Kraśnica
Stodoła
42
Budynek gospodarczy
300
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
57
Stara Kraśnica
58
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
43
Stara Kraśnica
44
59
Stara Kraśnica
45
60
Stara Kraśnica
48
61
Stara Kraśnica
49
62
Stara Kraśnica
50
63
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
52
Budynek mieszkalny
64
Stara Kraśnica
53
65
Stara Kraśnica
54
66
Stara Kraśnica
55
67
Stara Kraśnica
56
68
Stara Kraśnica
57
69
Stara Kraśnica
58
70
Stara Kraśnica
59
301
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
71
Stara Kraśnica
72
Stara Kraśnica
73
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Stodoła
59
Budynek gospodarczy
60
Stara Kraśnica
61
74
Stara Kraśnica
62
75
Stara Kraśnica
63
76
Stara Kraśnica
64
77
Stara Kraśnica
65
78
Stara Kraśnica
66
79
Stara Kraśnica
Obora
66
Budynek gospodarczy
80
Stara Kraśnica
Budynek gospodarczy
66
Budynek gospodarczy
81
Stara Kraśnica
67
82
Stara Kraśnica
70
83
Stara Kraśnica
72
84
Stara Kraśnica
Stodoła
72
Budynek gospodarczy
85
Stara Kraśnica
73
302
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
86
Stara Kraśnica
87
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
74
Stara Kraśnica
75
88
Stara Kraśnica
76
89
Stara Kraśnica
77
90
Stara Kraśnica
79
91
Stara Kraśnica
80
92
Stara Kraśnica
81
93
Stara Kraśnica
Budynek mieszkalny
115
Budynek mieszkalny
94
Stara Kraśnica
Remiza strażacka
Publiczny
95
Stara Kraśnica
Transformator
Transformator
96
Stara Kraśnica
Transformator
Transformator
97
Stara Kraśnica
Most kamienny
jednoprzęsłowy
na rzece Kaczawie; dz.
138/2 (przy nr 63, 64, 65)
Inżynieryjny
98
Stara Kraśnica
Most kamienny
dwuprzęsłowy
na rzece Kaczawie; dz.
138/2 (przy nr 46, 47)
Inżynieryjny
1
Świerzawa
Miejski ośrodek historyczny
Obszar
2
Świerzawa
Nowożytny układ
przestrzenny miasta
Obszar
303
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/1818/537/835/J
24-08-1959
Miejscowość
Obiekt
3
Świerzawa
4
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
Kościół parafialny p.w.
Wniebowzięcia Najświętszej
Maryi Panny
Kościół
A/1988/536
03-03-1959
Świerzawa
Cmentarz parafialny przy
Plac Najświętszej Marii
kościele p.w. Wniebowzięcia Panny
Najświętszej Maryi Panny
Cmentarz
5
Świerzawa
Plebania
Plac Najświętszej Marii
Panny
2
Plebania
A/3377/1928
05-06-1967
6
Świerzawa
Organistówka; obecnie
budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
4
Budynek mieszkalny
7
Świerzawa
Kościół poewangelicki;
obecnie katolicki p.w. Św.
Józefa
pl. Wolności
Kościół
A/2463/837/J
17-05-1984
8
Świerzawa
Kościół p.w. ŚŚ. Jana i
Katarzyny
ul. Złotoryjska
Kościół
A/2465/483
08-05-1958
9
Świerzawa
Przy kościele p.w. ŚŚ. Jana
i Katarzyny
Cmentarz
A/2464/1056/J
08-11-1990
10
Świerzawa
Mur wokół kościoła ŚŚ. Jana
i Katarzyny
Ogrodzenie
11
Świerzawa
Budynek bramny w murze
przy kościele p.w. ŚŚ. Jana i
Katarzyny
Budynek bramny
12
Świerzawa
Cmentarz komunalny
ul. Lipowa
Cmentarz
304
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
Rejestr zabytków
Data wpisu
13
Świerzawa
Kaplica cmentarna
ul. Lipowa
14
Świerzawa
Ratusz
pl. Wolności
Publiczny
A/3378/1927
05-06-1967
15
Świerzawa
Park
ul. Reymonta
Park
A/3376/602/J
16-01-1980
16
Świerzawa
Szkoła Podstawowa
ul. Dworcowa
3
Publiczny
17
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Dworcowa
4
Budynek mieszkalny
18
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Dworcowa
5
Budynek mieszkalny
19
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Folwarczna
1
Budynek mieszkalny
20
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
1
Budynek mieszkalny
21
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
2
Budynek mieszkalny
22
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
3
Budynek mieszkalny
23
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
5
Budynek mieszkalny
24
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
7
Budynek mieszkalny
25
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
8
Budynek mieszkalny
26
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
9
Budynek mieszkalny
27
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
10
Budynek mieszkalny
28
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
11
Budynek mieszkalny
29
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
12
Budynek mieszkalny
30
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
13
Budynek mieszkalny
31
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
15
Budynek mieszkalny
32
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
16
Budynek mieszkalny
33
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
17
Budynek mieszkalny
34
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
18
Budynek mieszkalny
35
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
19
Budynek mieszkalny
36
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
20
Budynek mieszkalny
37
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
21
Budynek mieszkalny
38
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
22
Budynek mieszkalny
Kaplica
60
305
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
39
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
23
Budynek mieszkalny
40
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
24
Budynek mieszkalny
41
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
25
Budynek mieszkalny
42
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
26
Budynek mieszkalny
43
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
27
Budynek mieszkalny
44
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
28
Budynek mieszkalny
45
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
29
Budynek mieszkalny
46
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
30
Budynek mieszkalny
47
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
31
Budynek mieszkalny
48
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
32
Budynek mieszkalny
49
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
33
Budynek mieszkalny
50
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
34
Budynek mieszkalny
51
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
35
Budynek mieszkalny
52
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
36
Budynek mieszkalny
53
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
37
Budynek mieszkalny
54
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
38
Budynek mieszkalny
55
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
39
Budynek mieszkalny
56
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
40
Budynek mieszkalny
57
Świerzawa
rozlewnia wód gazowanych
ul. Jeleniogórska
41
Budynek mieszkalny
58
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
42
Budynek mieszkalny
59
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
45
Budynek mieszkalny
60
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
46
Budynek mieszkalny
61
Świerzawa
Stodoła
ul. Jeleniogórska
46
Budynek gospodarczy
62
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
48
Budynek mieszkalny
306
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
63
Świerzawa
Budynek dawnego kina
ul. Jeleniogórska
56
Publiczny
64
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
58
Budynek mieszkalny
65
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
60
Budynek mieszkalny
66
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
62
Budynek mieszkalny
67
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Jeleniogórska
64
Budynek mieszkalny
68
Świerzawa
Willa
ul. Kościuszki
2
Budynek mieszkalny
69
Świerzawa
Willa
ul. Kościuszki
4
Budynek mieszkalny
70
Świerzawa
Willa
ul. Kościuszki
6
Budynek mieszkalny
71
Świerzawa
Willa
ul. Kościuszki
8
Budynek mieszkalny
72
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Kościuszki
10
Budynek mieszkalny
73
Świerzawa
Przedszkole
ul. Kościuszki
12
Publiczny
74
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Kusocińskiego
1
Budynek mieszkalny
75
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Kusocińskiego
2
Budynek mieszkalny
76
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Kusocińskiego
4
Budynek mieszkalny
77
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Łączna
1
Budynek mieszkalny
78
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
1
Budynek mieszkalny
79
Świerzawa
Budynek dawnej gazowni
miejskiej
ul. Mickiewicza
2
Przemysłowy
80
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
6
Budynek mieszkalny
81
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
8
Budynek mieszkalny
82
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
10
Budynek mieszkalny
83
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
12
Budynek mieszkalny
84
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
14
Budynek mieszkalny
85
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
16
Budynek mieszkalny
86
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
18
Budynek mieszkalny
87
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
20
Budynek mieszkalny
307
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
88
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
22
Budynek mieszkalny
89
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Mickiewicza
30
Budynek mieszkalny
90
Świerzawa
ul. Mostowa
1
91
Świerzawa
Budynek gospodarczy
ul. Mostowa
1
Budynek gospodarczy
92
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Ogrodowa
1
Budynek mieszkalny
93
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Ogrodowa
2
Budynek mieszkalny
94
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Ogrodowa
3
Budynek mieszkalny
95
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Bolesława Piasta
1
Budynek mieszkalny
96
Świerzawa
Budynek mieszkalny
2
Budynek mieszkalny
97
Świerzawa
Budynek mieszkalny
3
Budynek mieszkalny
98
Świerzawa
Budynek mieszkalny
4
Budynek mieszkalny
99
Świerzawa
Budynek mieszkalny
5
Budynek mieszkalny
100
Świerzawa
Budynek mieszkalny
6
Budynek mieszkalny
101
Świerzawa
Budynek mieszkalny
7
Budynek mieszkalny
102
Świerzawa
Budynek mieszkalny
8
Budynek mieszkalny
103
Świerzawa
Budynek mieszkalny
9
Budynek mieszkalny
104
Świerzawa
Budynek mieszkalny
10
Budynek mieszkalny
105
Świerzawa
Budynek mieszkalny
11
Budynek mieszkalny
106
Świerzawa
Budynek mieszkalny
12
Budynek mieszkalny
107
Świerzawa
Budynek mieszkalny
13
Budynek mieszkalny
108
Świerzawa
Budynek mieszkalny
14
Budynek mieszkalny
109
Świerzawa
Budynek mieszkalny
15
Budynek mieszkalny
110
Świerzawa
warsztat ślusarski
ul. Polna
1
Budynek mieszkalny
308
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
111
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
3
Budynek mieszkalny
112
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
4
Budynek mieszkalny
113
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Polna
6
Budynek mieszkalny
114
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Poprzeczna
1
Budynek mieszkalny
115
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Poprzeczna
3
Budynek mieszkalny
116
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Poprzeczna
4
Budynek mieszkalny
117
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
1
Budynek mieszkalny
118
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
2
Budynek mieszkalny
119
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
3
Budynek mieszkalny
120
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
5
Budynek mieszkalny
121
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
6
Budynek mieszkalny
122
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
7
Budynek mieszkalny
123
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
8
Budynek mieszkalny
124
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
9
Budynek mieszkalny
125
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
10
Budynek mieszkalny
126
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
13
Budynek mieszkalny
127
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
29
Budynek mieszkalny
128
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
37
Budynek mieszkalny
129
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
39
Budynek mieszkalny
130
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
40
Budynek mieszkalny
131
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Reymonta
42
Budynek mieszkalny
132
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Skowronia Gora
1
Budynek mieszkalny
133
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Skowronia Gora
4
Budynek mieszkalny
134
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Skowronia Gora
5
Budynek mieszkalny
135
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Strzelecki
1
Budynek mieszkalny
136
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Strzelecki
2
Budynek mieszkalny
309
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
137
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Strzelecki
3
Budynek mieszkalny
138
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
1
Budynek mieszkalny
139
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
2
Budynek mieszkalny
140
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
3
Budynek mieszkalny
141
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
4
Budynek mieszkalny
142
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
5
Budynek mieszkalny
143
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
6
Budynek mieszkalny
144
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
08 lip
Budynek mieszkalny
145
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
9
Budynek mieszkalny
146
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
12
Budynek mieszkalny
147
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
18
Budynek mieszkalny
148
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
19
Budynek mieszkalny
149
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
20
Budynek mieszkalny
150
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
21
Budynek mieszkalny
151
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
22
Budynek mieszkalny
152
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
23
Budynek mieszkalny
153
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
24-25
Budynek mieszkalny
154
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
26
Budynek mieszkalny
155
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
27
Budynek mieszkalny
156
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
28
Budynek mieszkalny
157
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
29
Budynek mieszkalny
158
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
31
Budynek mieszkalny
159
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
32
Budynek mieszkalny
160
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
33
Budynek mieszkalny
161
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
34
Budynek mieszkalny
162
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
35
Budynek mieszkalny
310
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/3379/1220
17-12-1965
A/3380/836/J
27-03-1984
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
163
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
36
Budynek mieszkalny
164
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
37
Budynek mieszkalny
165
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
38
Budynek mieszkalny
166
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
40
Budynek mieszkalny
167
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
41
Budynek mieszkalny
168
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
42
Budynek mieszkalny
169
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
43
Budynek mieszkalny
170
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
44
Budynek mieszkalny
171
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
45
Budynek mieszkalny
172
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
46
Budynek mieszkalny
173
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
47
Budynek mieszkalny
174
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
48 - 49
Budynek mieszkalny
175
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
50
Budynek mieszkalny
176
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
51
Budynek mieszkalny
177
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
52
Budynek mieszkalny
178
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
53
Budynek mieszkalny
179
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
54
Budynek mieszkalny
180
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
55
Budynek mieszkalny
181
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
57
Budynek mieszkalny
182
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
58
Budynek mieszkalny
183
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Wolności
59
Budynek mieszkalny
184
Świerzawa
Budynek mieszkalny
pl. Zamkowy
1
Budynek mieszkalny
185
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
1
Budynek mieszkalny
186
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
2
Budynek mieszkalny
187
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
3
Budynek mieszkalny
188
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
4
Budynek mieszkalny
311
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
189
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
5
Budynek mieszkalny
190
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
6
Budynek mieszkalny
191
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
8
Budynek mieszkalny
192
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
10
Budynek mieszkalny
193
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
12
Budynek mieszkalny
194
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Zielona
14
Budynek mieszkalny
195
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
1
Budynek mieszkalny
196
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
3
Budynek mieszkalny
197
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
5
Budynek mieszkalny
198
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
7
Budynek mieszkalny
199
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
11
Budynek mieszkalny
200
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
12
Budynek mieszkalny
201
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
13
Budynek mieszkalny
202
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
14
Budynek mieszkalny
203
Świerzawa
Poczta Polska
ul. Złotoryjska
15
Publiczny
204
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
16
Budynek mieszkalny
205
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
17
Budynek mieszkalny
206
Świerzawa
Przychodnia lekarska
ul. Złotoryjska
18
Publiczny
207
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
19
Budynek mieszkalny
208
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
20
Budynek mieszkalny
209
Świerzawa
Budynek mieszkalny
ul. Złotoryjska
22
Budynek mieszkalny
210
Świerzawa
Budynek policji
ul. Złotoryjska
23
Publiczny
211
212
Świerzawa
Świerzawa
Stacja kolejowa
ul. Dworcowa
Budynek dworca kolejowego ul. Dworcowa
1
1
Zespół
Publiczny
312
Rejestr zabytków
Data wpisu
Miejscowość
Obiekt
Adres
Nr
Rodzaj obiektu
213
Świerzawa
zespole dworca kolejowego
ul. Dworcowa
2
Budynek mieszkalny
214
Świerzawa
Wodociągowa wieża ciśnień
w zespole dworca
kolejowego
ul. Dworcowa
1
Wieża
215
Świerzawa
Most kamienny
ul. Zielona oraz ul.
Kościuszki
Inżynieryjny
216
Świerzawa
Most
ul. Polna
Inżynieryjny
217
Świerzawa
Most
ul. Złotoryjska
Inżynieryjny
218
Świerzawa
Most kamienny
ul. Dworcowa; most
prowadzący do zespołu
dworskiego w Sędziszowej
Inżynieryjny
219
Świerzawa
Młyn
ul. Skowronia Góra
220
Świerzawa
Transformator
ul. Skowronia Góra
Transformator
221
Świerzawa
Most kamienny
na rzece Kaczawie
Inżynieryjny
222
Świerzawa
Zbiornik
przeciwpowodziowy z
infrastrukturą techniczną
Na rzece Kamiennik w
północnej części miasta
Inżynieryjny
3
Źródło: http://wosoz.ibip.wroc.pl/public/?id=92697
313
Przemysłowy
Rejestr zabytków
Data wpisu
A/3381/934/J
09-08-1988

Program Rewitalizacji Gminy Świerzawa

Transkrypt

Podobne dokumenty

OŚWIADCZENIE Oświadczam, iż jestem osobą niebędącą w

nieruchomość na sprzedaż

szlakiem zabytków architektury drewnianej w warszawie

zał. nr 19 - zbiorcze zestawienie kosztów realizacji inwestycji

baza noclegowa 8.10.2012.cdr

ewidencja działalności gospodarczej miasta i gminy świerzawa 1999

ewidencja działalności gospodarczej miasta i gminy świerzawa 2003

ewidencja działalności gospodarczej miasta i gminy świerzawa 1989

Świerzawa, dnia 30.11.2012 r. Nr Br.0003.5.225

600 000 146 m2 - Studio Nieruchomości