1. USA – raport z rynku pracy za grudzień: zatrudnienie wzrosło o

1.
2.
3.
4.
5.
USA – raport z rynku pracy za grudzień: zatrudnienie wzrosło o 156 tys. m/m, względem 204 tys. poprzednio (rewizja ze 178 tys.)
i poniżej prognozowanych 177 tys. Rewizje za ostatnie dwa miesiące wyniosły łącznie +20 tys., ale rewizje w górę są zazwyczaj
(w trakcie ekspansji) oczekiwane przez rynek, więc nie rekompensują w pełni słabszego od prognoz, choć ciągle dobrego, wyniku za
grudzień. W całym 2016 r. zatrudnienie zwiększyło się o 2.2 mln osób, wobec 2.7 mln w 2015 r., 3.0 mln w 2014 r. i 2.3 mln w 2013 r.
Średni miesięczny wzrost zatrudnienia w 2016 r. wyniósł więc 180 tys., co jest solidnym wynikiem, choć słabszym niż w poprzednich
latach. Obecnie średnia 3-miesięczna wynosi 165 tys., więc też nie odbiega znacząco od ubiegłorocznej średniej. Dynamika roczna
zatrudnienia nadal jednak spowalnia. Tym razem wyniosła 1.5% wobec 1.6% po listopadzie i jest to najsłabszy wynik od początku
2013 r. W przypadku sektora prywatnego spadek dynamiki rocznej do 1.6% z 1.7% oznacza natomiast najgorszy wynik od początku
2011 r. Trend na pracach tymczasowych nie zapowiada, by ten wzrost ogólnego zatrudnienia miał przyspieszyć. Po kilku
przyzwoitych miesiącach w grudniu dynamika roczna spadła tu bowiem do słabych 0.8% z 2.2%, wracając na cykliczne minima
(wykres 1). Podobne wnioski daje nam niski obecnie poziom bezrobocia. W przeszłości, przy stopie bezrobocia poniżej 5% (obecnie
4.7%, oczekuję zejścia w okolice 4%), zatrudnienie albo rosło stabilnie, albo wolniej, ale już nie przyspieszało. Zmiana zatrudnienia
z kolei łączy się ze wzrostem PKB, który prawdopodobnie przyspieszy z obecnych 1.6% r/r w okolice 2%, może 2.5% w którymś
z najbliższych kwartałów, ale o trwalszy wzrost w okolicach 2.5% może być bardzo trudno, z ryzykiem, że będzie to bliżej 2%.
Wyniki w II połowie roku w okolicach 1.5-2% (zbliżone do obecnych), których też nie można wykluczyć, mało kto bierze pod uwagę.
Na chwilę obecną planowane większe inwestycje infrastrukturalne w USA łagodzą obawy inwestorów o kolejne głębsze
spowolnienie w gospodarce w 2018 r. (poprzednie mieliśmy w okresie III kw. 2015 – II kw. 2016, kiedy wzrost się „przepołowił”).
Wtedy powinien wygasać obecny silny impuls wzrostowy (odbicie inwestycji w sektorze surowcowym i mieszkaniowym; odbicie
eksportu wraz z poprawą w przemyśle na świecie i zaabsorbowaniem przez firmy największej fali umocnienia się dolara; ogólna
poprawa nastrojów firm i konsumentów). Póki co nie ma jednak wielu szczegółów o nadchodzących inwestycjach publicznych, o ich
skali, a poza tym ich wpływ wcale nie musi okazać się specjalnie silny. Dlatego nie można wykluczyć, że wzrost PKB zacznie znów
spowalniać pod koniec roku i w 2018 r.
Na razie jednak mamy solidne momentum zarówno w gospodarce USA, jak i globalnej (tu być może najlepsze od kilku lat),
co pokazują choćby poniżej opisywane indeksy koniunktury.
Wracając do grudniowego raportu z rynku pracy, w końcu zobaczyliśmy przyzwoity (+17 tys.) i całkiem szeroki wzrost zatrudnienia
w przemyśle. Poprawa w tym aspekcie była też sygnalizowana przez szereg indeksów koniunktury. Gorzej wypadły tym razem dane
z budownictwa (-3 tys., pop. +17 tys.) oraz handlu detalicznego (+6 tys., pop +20 tys.), choć tu wiele zamieszania mogą wprowadzać
(niedoskonałe) korekty sezonowe. Podobnie jak przy pracach tymczasowych (-16 tys.).
Dużą uwagę zwraca się obecnie na płace. W grudniu średnia płaca tygodniowa wzrosła o 0.4% m/m (mieliśmy bardzo pozytywny
układ kalendarza, który spotęgował miesięczną skalę zmiany), nieznacznie powyżej prognozy, odrabiając straty po słabym
listopadzie (-0.1%; wtedy z kolei mieliśmy wyjątkowo negatywny układ kalendarza). W efekcie dynamika roczna na płacach
przyspieszyła do 2.9% z 2.5%, najlepszego poziomu w tym cyklu. W poprzednich cyklach wzrost płac docierał do poziomów 4% i nie
można wykluczyć, że tak stanie się i w tym cyklu. Na razie presja na płace, choć ma miejsce, nie jest jeszcze specjalnie destruktywna
dla marż spółek, zwłaszcza, że jednocześnie towarzyszy jej odbicie na inflacji.
USA – indeksy koniunktury w przemyśle za grudzień:
a. ISM przemysłu: indeks wzrósł do 54.7 pkt z 53.2, powyżej prognozy 53.6. Szczegóły raportu były bardzo mocne. Nowe
Zamówienia (+7 pkt) i Produkcja (+4 pkt) wzrosły do 60 pkt i to te dwa kluczowe wskaźniki zdecydowały o pozytywnym
zaskoczeniu na indeksie ISM. Zapasy u Klientów ciągle są dla mnie za wysokie (49 pkt, bez zmian m/m) względem subindeksu
Produkcji. Zapasy (faktyczne) nieco rozładowały się w ostatnim roku, ale ciągle ta redukcja może być zbyt mała, by liczyć
na silniejsze i trwalsze odbicie w przemyśle.
b. PMI przemysłu: indeks wzrósł w listopadzie do 54.3 pkt z 54.1 i wobec 54.2 w odczycie wstępnym. Jest to najwyższy poziom
od blisko 2 lat. Razem z powyższym ISM oraz regionalnymi indeksami koniunktury potwierdza to dobre momentum
w amerykańskim przemyśle.
Europa – PMI przemysłu za grudzień:
a. strefa euro: PMI dla regionu wzrósł do 54.9 pkt z 53.7, zgodnie z odczytem wstępnym. Jest to najwyższy poziom od kwietnia 2011
r. Poprawa miała miejsce w każdym badanym kraju. Cieszy szerokość poprawy, ale w końcu cieszą też i same poziomy indeksów,
gdyż przez ostatnie lata okolice 53 punktów wyznaczały maksimum możliwości, a teraz widzimy w niejednym przypadku
wyniki powyżej 55 pkt (wykres 2), co jest już solidnym odczytem.
b. reszta Europy: jeśli spojrzymy na Europę poza eurolandem, to też widać szeroką poprawę, łącznie z Polską (54.3 pkt, wzrost
z 51.9, prognoza 52.2), gdzie odnotowaliśmy najlepszy wynik od połowy 2015 r. Spadki odnotowano jedynie w Turcji (48), która
w całym 2016 r. rozczarowywała wynikami PMI, w Szwajcarii, gdzie PMI jest i tak wysoko (56) oraz na Węgrzech (52). Patrząc na
całą Europę średni wynik to solidne 54.9 pkt, a średnia poprawa w grudniu wyniosła mocne 1.1 pkt (wykres 2).
Strefa euro – indeks koniunktury ESI za grudzień: wzrost do 107.8 pkt z 106.6, punkt powyżej prognozy. Jest to najwyższy wynik
od marca 2011 r. Indeks ten obejmuje wszystkie kluczowe sektory gospodarki. Subindeks przemysłowy potwierdza już od kilku
miesięcy silne odbicie widoczne na wcześniej wspomnianym indeksie PMI. Rozczarowujące przez większą część roku (po silnym
2015 r.) indeksy związane z konsumentem (nastroje konsumentów, usługi, handel detaliczny) w ostatnim kwartale też zaczęły się
poprawiać i w bardzo dobrym stylu zakończyły rok. Są blisko ubiegłorocznych wieloletnich rekordów. Dokładając do tego
kontynuację silnego trendu wzrostowego na subindeksie budowlanym, mamy obraz szerokiego przyspieszenia w gospodarce
eurolandu. Obecny poziom ESI koresponduje ze wzrostem PKB r/r dla strefy euro w okolicach 2-2.5% (wzrost w III kw. wyniósł 1.7%;
wykres 3).
Azja – PMI przemysłu za listopad: w Azji nie było aż takiej „siły” na indeksach PMI jak w Europie, ale dobry trend został
utrzymany. Średni regionalny PMI (ważony PKB) wzrósł do 51.5 pkt z 51.0 i jest to wyrównanie wyniku sprzed 30 miesięcy. PMI dla
Chin mocno zaskoczył wzrostem do 51.9 z 50.9 i jest najwyżej od czterech lat. W najbliższych dwóch miesiącach chiński indeks będzie
„zakłócany” przez odchody Nowego Roku, więc trzeba będzie ostrożnie podchodzić do jego interpretacji.
Noble Funds Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st.
Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS: 0000256540, NIP 108 000 19 23, REGON 140546970, wysokość kapitału zakładowego: 500 200 złotych (opłacony w
całości). Tel. +48 22 427 46 46, fax. +48 22 276 25 85, e-mail: [email protected].
Wykres 1. USA.
Roczna zmiana zatrudnienia w sektorze prywatnym (lewa oś) oraz w pracach tymczasowych (prawa oś). Źródło: U.S. Bureau of Labor
Statistics, obliczenia własne.
6%
25%
20%
4%
15%
10%
2%
5%
sty 16
sty 15
sty 14
sty 13
sty 12
sty 11
sty 10
sty 09
sty 08
sty 07
sty 06
sty 05
sty 04
sty 03
sty 02
sty 01
sty 00
sty 99
sty 98
sty 97
sty 96
sty 95
sty 94
sty 93
sty 92
0%
sty 91
0%
-5%
-2%
-10%
Poziom zatrudnienia w sektorze prywatnym (r/r%)
-15%
-4%
Poziom zatrudnienia tymczasowego (r/r%)
-20%
3 okr. śr. ruch. (Poziom zatrudnienia tymczasowego (r/r%))
-6%
-25%
Wykres 2. Europa.
Indeksy PMI przemysłu. Źródło: Markit, Macronext, Bloomberg.
62
Sierpieo
Wrzesieo
Październik
Listopad
Grudzieo
60,1
60
58
57,3
55,6
56
54,9
56,1
55,7
55,3
56,0
54,3
53,5
54
53,7
53,2
52
50
EURO
Niemcy
Francja
Włochy
Hiszpania Holandia
Irlandia
Wielka
Bryt.
48
Szwajcaria
Szwecja
Polska
Turcja
Rosja
47,7
46
Wykres 3. Strefa euro.
Indeks koniunktury ESI (lewa oś) oraz PKB r/r (prawa oś). Źródło: European Commission, Eurostat, obliczenia własne.
120
5
4
110
3
2
100
1
0
90
-1
ESI - strefa euro
-2
Strefa euro PKB r/r (prawa oś)
80
-3
-4
70
-5
-6
sie-16
sty-16
cze-15
lis-14
kwi-14
wrz-13
lip-12
lut-13
gru-11
maj-11
paź-10
mar-10
sie-09
sty-09
cze-08
lis-07
kwi-07
wrz-06
lut-06
lip-05
gru-04
maj-04
paź-03
sie-02
mar-03
sty-02
lis-00
cze-01
kwi-00
wrz-99
lut-99
lip-98
gru-97
paź-96
maj-97
mar-96
sie-95
-7
sty-95
60
Noble Funds Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st.
Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS: 0000256540, NIP 108 000 19 23, REGON 140546970, wysokość kapitału zakładowego: 500 200 złotych (opłacony w
całości). Tel. +48 22 427 46 46, fax. +48 22 276 25 85, e-mail: [email protected].