Zastosowanie maski twarzowej w leczeniu ortodontycznym

Opis przypadku
Case report
Tom 8, nr 4, 2012
Volume 8, no 4, 2012
Face mask in orthodontic
treatment - three case studies
Zastosowanie maski
twarzowej w leczeniu
ortodontycznym opis trzech przypadków
Małgorzata Pobol-Aidi 1 A B C D E F
Joanna Czaplińska 2 A B C D E F
Nedal Aidi 3 A B D
Teresa Matthews-Brzozowska 4 A D E
Wkład autorów: A – Plan badań; B – Zbieranie danych; C – Analiza statystyczna; D – Interpretacja danych;
E – Redagowanie pracy; F – Wyszukiwanie piśmiennictwa
Authors’ Contribution: A – Study design; B – Data Collection; C – Statistical Analysis; D – Data Interpretation;
E – Manuscript Preparation; F – Literature Search
1, 2, 3
4
Poradnia Stomatologiczna Orto-Aidi w Poznaniu
„Ortho-Aidi” Dental Clinic, Poznan, Poland
Klinika Ortodoncji Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Department of Dentofacial Orthopedics and Orthodontics, Poznan University of Medical Sciences,
Poland
Streszczenie
Abstract
Maska twarzowa jest aparatem zewnątrzustnym
stosowanym od wielu lat w leczeniu ortodontycznym.
Aparat ten został skonstruowany w 1968 roku przez Delaire
i jest nadal wykorzystywany w leczeniu wad doprzednich,
takich jak wady klasy III oraz przodozgryzu rzekomego,
wynikającego z niedorozwoju przedniego odcinka szczęki
Face mask is an extra-oral device, which has been used in
orthodontic treatment for many years. This mask has been
constructed in 1968 by Delaire and is still used in treating
mesiocclusions such as class III malocclusion and pseudomesio-occlusion, resulting from underdeveloped anterior
jaw segment (clefts, lacking foundations of lateral incision
dr n. med.; doctor of medical sciences
Specjalista ortodonta; orthod. spec.
prof. dr hab. n. med., kierownik Kliniki Ortodoncji; D.M.D, Ph.D. the Head of Department of Orthodontics
1, 2, 3
3
4
Adres do korespondencji; correspondence adress:
Poradnia Stomatologiczna Orto-Aidi
60-479 Poznań, ul. Strzeszyńska 198
[email protected]
tel.605-447-595
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
183
Opis przypadku
Case report
Tom 8, nr 4, 2012
Volume 8, no 4, 2012
(rozszczepy, braki zawiązków zębów siecznych bocznych).
Aparat stosuje się zarówno u pacjentów z uzębieniem
mlecznym, mieszanym jak i stałym.
Celem pracy było zaprezentowanie działania maski
twarzowej w zależności od wieku pacjenta, w leczeniu wad
doprzednich - przodogryzu rzekomego. W przedstawionych
trzech przypadkach zastosowano leczenie za pomocą
aparatu stałego cienkołukowego i maski twarzowej.
Zastosowana metoda leczenia ortodontycznego u pacjenta
z uzębieniem mlecznym, mieszanym lub stałym, skutkowała
zarówno poprawą warunków okluzji jak i 3 pozytywnymi
zmianami w zakresie estetyki twarzy.
Zmiany szkieletowe były przede wszystkim wynikiem
uaktywnienia wzrostu i ruchu szczęki ku przodowi, co
w analizie cech metrycznych ujawniło się zwiększeniem
wielkości kąta SNA i ANB, a zmiany te były większe
u pacjentów z uzębieniem mlecznym i mieszanym.
Natomiast zmiany zębowe polegały na wychyleniu
zębów siecznych szczęki ku przodowi, co w analizie cech
metrycznych ujawniło się zmianą wielkości kąta 1/NS,
1/ML i 1/1.
Wniosek. Zastosowanie aparatu stałego segmentowego
lub całkowitego i maski twarzowej, prowadzi do zmian
wartości kątów szkieletowych i zębowych, a także do
uzyskania prawidłowego nagryzu pionowego i poziomego
w wyniku ortopedyczno-ortodontycznego działania maski
twarzowej, jednakże zmiany te zależne są od okresu
rozwojowego pacjenta, w którym podjęto terapię. (Forum
Ortod. 2012; 8: 183 - 95).
teeth). It is utilized both in patients with deciduous teeth,
mixed dentition and permanent teeth.
The aim of the thesis was to present how the mask
acts, depending on the age of the patient, in the course
of treating mesiocclusions – pseudo-mesio-occlusion.
In the three presented cases the therapy was based on
fixed appliance and face mask. The utilized method of
orthodontic treatment in case of a patient with deciduous
teeth, mixed dentition or permanent teeth resulted not
only in improvement of occlusal conditions, but also lead
to positive changes within facial aesthetics.
Skeletal lesions were mainly caused by activation of
maxillary growth and shift to the front, and analysis of
metric features revealed an increase within the scope of
the SNA and ANB angles, and these changes were more
significant in patients with deciduous and mixed teeth.
What concerns dental changes, they were mainly related
with inclination of incisor teeth to the front, which resulted
in change of 1/NS, 1/ML and 1/1 angles within the scope
of metric features’ analysis.
The use of segmental brackets or full brackets as well as
facemask therapy results in changes of the values of skeletal
and dental angles as well as leads to regular overbite and
overjet due to the orthopaedic and orthodontic effects of
a facemask. These changes, however, are dependent upon
the stage of patient development at which the therapy is
initiated. (Orthod. Forum 2012; 8: 183 - 95).
Słowa kluczowe: leczenie ortodontyczne, maska twarzowa,
przodozgryz rzekomy
Keywords: face mask, orthodontic treatment, pseudomesio-occlusion
Wstęp
Introduction
Maska twarzowa jest aparatem stosowanym od wielu
lat w leczeniu ortodontycznym. Jest wykorzystywana
w leczeniu wad doprzednich takich jak wady klasy III oraz
przodozgryzu rzekomego, wynikającego z niedorozwoju
przedniego odcinka szczęki (rozszczepy, braki zawiązków
zębów siecznych bocznych). Stosuje się ją zarówno u pacjentów z uzębieniem mlecznym, mieszanym jak i stałym (1,2
3,4,5).
Aparat ten po raz pierwszy został skonstruowany
w 1968 roku przez Delaire, a w jego skład wchodziły: maska
twarzowa – nowy sposób zakotwienia zewnątrzustnego,
aparat stały grubołukowy lub wielopierścieniowy
cienkołukowy – zakotwienie wewnątrzustne oraz wyciągi
elastyczne rozpięte między obu tymi elementami. Według
Delaire działanie maski twarzowej polegało na wysunięciu
Face mask is a device used in orthodontic treatment
for many years. It is used in treating mesiocclusions such
as class III malocclusion and pseudo-mesio-occlusion,
resulting from underdeveloped anterior jaw segment
(clefts, lacking foundations of lateral incision teeth). The
mask is utilised both in patients with deciduous teeth, as
well as patients with mixed dentition and permanent teeth
(1,2,3,4,5). This device was constructed in 1968 by Delaire,
and it initially included the following: a face mask – a new
manner of extra-oral anchoring, fixed appliance or multiring thin bow wire device – intra-oral anchoring, as well as
elastic tractions expanded between both these elements.
According to Delaire, the functioning of the face mask is
focused on protrusion of the dental arch and shift of the
maxillary alveolar arch to the front, associated with shift of
Nadesłano: 30.06.2012
Przyjęto do druku: 30.11.2012
Received: 30.06.2012
Accepted: 30.11.2012
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
184
Opis przypadku
Case report
Tom 8, nr 4, 2012
Volume 8, no 4, 2012
łuku zębowego i zębodołowego szczęki ku przodowi oraz
cofnięcie żuchwy w kierunku dotylnym (6,7,8).
Pierwotnie maska twarzowa była rzeczywistym
odlewem twarzy pacjenta z wykonanymi otworami,
która ulegała ciągłym modyfikacją. W 1976 roku Delaire
skonstruował standardowy model maski. Była ona
wykonana z płaskownika dogiętego w linii pośrodkowej
z przesuwanym łukiem przedwargowym z haczykami
dla wyciągów elastycznych. Konstrukcja ta pozwoliła na
dopasowanie maski indywidualnie do kształtu twarzy
każdego pacjenta. Natomiast Petit udoskonalił maskę,
poprzez zastosowanie wodzidła w obrębie jednego z jej
elementów, najczęściej kapy bródkowej. Taka konstrukcja
pozwoliła na optymalne dopasowanie maski do kształtu
twarzy, dynamiczny ruch żuchwy oraz zmianę kąta
przyłożenia siły wyciągów elastycznych, co spowodowało
wyższy komfort użytkowania, a także umożliwiło
opuszczanie i unoszenie żuchwy (9).
Kolejne ulepszenie maski twarzowej polegało na
ograniczeniu wielkości podparcia czołowego i redukcji
wielkości nakładki bródkowej oraz możliwość pełnej
regulacji poszczególnych jej części w osi pionowej. Dolna
krawędź listwy czołowej znajdowała się 1 cm powyżej linii
brwi, a nakładka bródkowa przebiegała w taki sposób, aby
nie uciskać punktu antropometrycznego supramentale,
natomiast łuk przedwargowy był ustawiony w zależności od
potrzeb leczniczych na wysokości linii szpary ust lub nieco
poniżej. Zakotwienie stanowiło czoło i broda, a rozkład
sił na te dwa miejsca podparcia wynosił odpowiednio 1:2.
Taka konstrukcja maski twarzowej i jej sposób działania
jest powszechnie stosowana do dnia dzisiejszego w leczeniu
ortodontycznym (9,10).
Celem pracy było zaprezentowanie efektu działania maski
twarzowej w leczeniu wad doprzednich - przodogryzu
rzekomego, w zależności od wieku pacjenta.
the lower maxillary bone to the back (6,7,8).
Initially the face mask was a true cast of patient’s
face with drilled holes, which underwent constant
modifications. In 1976 Delaire constructed a standard
model of the mask. It was made from a flat bar bent within
the medial line and equipped with shifted prelabial arch
equipped with hooks for elastic tractions. This particular
construction enabled to adjust the mask individually to
the shape of every patient’s face. However, it was Petit who
perfected the mask by using a guide bar within the scope of
one element, usually the chin cover. This type of structure
allowed to optimally adjust the mask to the shape of
patient’s face, as well as enabled the dynamic mandibular
movement, not to mention the change in clearance angle
concerning the strength within the flexible tractions, which
lead to improved comfort of usage and made it possible to
lower and lift the mandible (9).
Yet another improvement of the face mask lied in
limiting the size of frontal support and reducing the chin
cover, as well as offering the chance to fully adjust its
individual parts within the vertical axis. Lower margin
of the forehead bar was located 1cm below the eyebrow
line, and the chin cover was conducted as to prevent
pressing the anthropometric supramentale point, whereas
the prelabial arch was set depending on therapeutic
requirements on the level of oral fissure or slightly lower.
The forehead and the chin constituted the anchoring,
and division of force between these two places equalled
respectively 1:2. Such construction of the face mask and
the manner of its functioning is still commonly used in
orthodontic treatment (9,10).
The aim of the thesis was to present the result of using
the face mask in treating mesiocclusions – pseudo-mesioocclusion, depending on the age of the patient.
Opis przypadków
Case studies
Przypadek 1
– pacjent z uzębieniem mlecznym
Pacjent w wieku 5 lat i 3 miesięcy zgłosił się z rodzicami
do ortodonty w celu konsultacji. Wykonano badanie
anamnestyczne oraz kliniczne. W badaniu klinicznym
stwierdzono, odwrotne zachodzenie mlecznych zębów
siecznych, I klasę wg Bauma, a także zapadnięcie okolicy
podnosowej. Zdiagnozowano zaburzenie zębowo-zgryzowe
w przednim odcinku szczęki i żuchwy - przodozgryz
rzekomy. Ze względu na fakt, iż pacjent zgłosił się
z dokumentacją radiologiczną, analizy cefalometrycznej
dokonano na jej podstawie.
Dodatkowo wykonano dokumentację fotograficzną
zewnątrzustną i wewnątrzustną oraz modele diagnostyczne.
Case 1
– Patient with deciduous teeth
Patient who was 5 years and 3 months old reported
to orthodontist with his parents for consultation. The
patient underwent anamnestic and clinical examination.
The clinical examination revealed a reversed overlapping
of incisor deciduous teeth, I class according to Baum, as
well as collapsing of the subnasal area. The patient was
diagnosed with dental and occlusal disorder within the
frontal segment of upper and lower maxillary bone –
pseudo-mesio-occlusion. Due to the fact that the patient
reported with radiological documentation, it constituted
the basis to conduct cephalometric analysis. Additionally,
an extra-oral and intra-oral photographic documentation
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
185
Opis przypadku
Tom 8, nr 4, 2012
Case report
Volume 8, no 4, 2012
Leczenie ortodontyczne, zaproponowane przez lekarza
ortodontę, obejmowało zastosowanie maski twarzowej
i szyny z hakami do rozpięcia wyciągów, zacementowanej
na zębach lub maski twarzowej i stałego aparatu
segmentowego cienkołukowego. Rodzice wraz z lekarzem
podjęli decyzję o leczeniu ortodontycznym pacjenta za
pomocą stałego aparatu segmentowego cienkołukowego
i maski twarzowej, po uprzednim obustronnym
rozklinowaniu zwarcia materiałem glasjonomerowym
na powierzchniach żujących dolnych mlecznych zębów
trzonowych. Po zakończeniu leczenia, które trwało siedem
miesięcy, wykonano ponownie dokumentację fotograficzną
wewnątrzustną i zewnątrzustną oraz na życzenie
rodziców telerentgenogram boczny głowy. W analizie
cefalometrycznej według Steinera zarówno wartości kątów
szkieletowych ANB, SNA, jak i katów zębowych 1/NS,
1/ML, 1/1, uległy zmianie (Tab. 1). Ponadto w badaniu
klinicznym stwierdzono prawidłowe zachodzenie siekaczy
oraz poprawę profilu twarzy polegającą na jego większym
uwypukleniu. Ze względu na wiek pacjenta, a także na
ograniczone możliwości prognozowania przebiegu procesu
wzrostu, pacjent pozostaje nadal pod obserwacją lekarza
specjalisty - Ryc. 1.
was made, and diagnostic models were prepared. The
orthodontic treatment suggested by the doctor included
use of a face mask as well as a hooked splint to undo the
traction appliances previously cemented on the teeth or
a face mask and a fixed segmented appliance. Both the
parents and the doctor decided that the patient would
undergo orthodontic treatment with a fixed segmented
appliance and a face mask, after previous both-sided
unwedging of the articulation with glassionomer material
on the masticatory surface of lower deciduous molar teeth.
After ending the therapy, which lasted seven months,
once again an extra-oral and intra-oral photographic
documentation was made, as well as lateral cephalometric
radiograph of the head, following the request of the
parents. Cephalometric analysis according to Steiner
revealed that both the values of ANB and SNA skeletal
angles, as well as 1/NS, 1/ML and 1/1 dental angles have
changed (Table 1). What is more, the clinical examination
showed proper lapping of incisor teeth and improvement
in the form of slightly lifted facial profile. Because of the age
of the patient, as well as due to limited ability to anticipate
the course of the growing process, the patient still remains
under observation of a specialist - Fig. 1.
A
FORUM
ORTODONTYCZNE
186
ORTHODONTIC
FORUM
Opis przypadku
Tom 8, nr 4, 2012
Case report
Volume 8, no 4, 2012
B
C
Ryc. 1. Dokumentacja fotograficzna zewnątrzustna i wewnątrzustna pacjenta, wykonana przed leczeniem ortodontycznym (a), w trakcie leczenia (b) oraz po jego zakończeniu (c).
Fig. 1. Extra-oral and intra-oral photographic documentation of the patient, performed before orthodontic treatment (a),
during the therapy (b) and after the end of the treatment (c).
FORUM
ORTODONTYCZNE
187
ORTHODONTIC
FORUM
Opis przypadku
Tom 8, nr 4, 2012
Case report
Volume 8, no 4, 2012
Przypadek 2
- pacjent z uzębieniem mieszanym
Pacjent w wieku 8 lat i 8 miesięcy, zgłosił się z rodzicami
do ortodonty w celu konsultacji. Przeprowadzono
badanie anamnestyczne i kliniczne. W badaniu klinicznym
stwierdzono odwrotne zachodzenie stałych zębów siecznych
oraz zębów 53, 54, 55 i 16 po stronie prawej, I klasę Angle’a,
a także zapadnięcie okolicy podnosowej. Zdiagnozowano
zaburzenie zębowo-zgryzowe - przodozgryz rzekomy i zgryz
krzyżowy boczny prawostronny. Wykonano dokumentację
fotograficzną zewnątrzustną, wewnątrzustną, a także
modele diagnostyczne oraz dokumentację radiologiczną.
Dokonano analizy telerentgenogramu bocznego głowy.
Leczenie ortodontyczne, zaproponowane przez specjalistę,
obejmowało zastosowanie maski twarzowej i aparatu
do rozerwania szwu podniebiennego (RPE). Rodzice
pacjenta nie wyrazili zgody na zastosowanie aparatu RPE.
Podjęto decyzję o leczeniu ortodontycznym za pomocą
aparatu stałego segmentowego cienkołukowego i maski
twarzowej. Elementy aparatu zostały zamontowane na
stałych górnych zębach siecznych i pierwszych górnych
trzonowcach. Po zakończeniu leczenia, które trwało
jedenaście miesięcy, zdemontowano aparat i wykonano
dokumentację
fotograficzną
wewnątrzustną
oraz
zewnątrzustną, a także telerentgenogram boczny głowy.
Case 2
– Patient with mixed dentition
Patient who was 8 years and 8 months old reported to
orthodontist with his parents for consultation. The patient
underwent anamnestic and clinical examination. The clinical
examination revealed a reversed overlapping of incisor
permanent teeth and teeth 53, 54, 55 and 16 on the right side,
I class according to Angle, as well as collapsing of the subnasal
area. The patient was diagnosed with dental and occlusal
disorder – pseudo-mesio-occlusion, next to right-sided
lateral crossbite. An extra-oral and intra-oral photographic
documentation was made, diagnostic models were
prepared and radiological documentation was elaborated.
Lateral cephalometric radiograph of the head was analysed.
The orthodontic treatment suggested by a specialist doctor
implied the use of a face mask and an appliance to split the
palatine raphe (RPE). The patient’s parents, however, did
not agree to use the RPE appliance. The decision was made
that the patient would undergo the orthodontic treatment
with a fixed segmented appliance and face mask. Brackets
were fixed on upper permanent incisor teeth and first
upper molar teeth. After the end of treatment, which lasted
eleven months, the device was disassembled and an extraoral and intra-oral photographic documentation was made,
as well as lateral cephalometric radiograph of the head.
A
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
188
Opis przypadku
Tom 8, nr 4, 2012
Case report
Volume 8, no 4, 2012
B
C
Ryc. 2. Dokumentacja fotograficzna zewnątrzustna i wewnątrzustna pacjenta, wykonana przed leczeniem ortodontycznym (a), w trakcie (b) oraz po jego zakończeniu (c).
Fig. 2. Extra-oral and intra-oral photographic documentation of the patient, performed before orthodontic treatment (a),
during the therapy (b) and after the end of the treatment (c).
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
189
Opis przypadku
Tom 8, nr 4, 2012
Case report
Volume 8, no 4, 2012
W badaniu klinicznym stwierdzono, prawidłowy nagryz
poziomy i pionowy na zębach siecznych, oraz uwypuklenie
okolicy podnosowej. W analizie cefalometrycznej według
Steinera zarówno wartości kątów szkieletowych ANB, SNA,
jak i katów zębowych 1/NS, 1/ML, 1/1, uległy zmianie
(Tab. 1). W celu stabilizacji uzyskanego u pacjenta efektu
leczniczego zastosowano dodatkowo aparat wyjmowany Ryc. 2.
Przypadek 3
- pacjent z uzębieniem stałym
Pacjent w wielu 16 lat i 2 miesiące zgłosił się do ortodonty w celu konsultacji. Wykonano badanie anamnestyczne
i kliniczne. W badaniu klinicznym stwierdzono
odwrotne zachodzenie stałych zębów siecznych, I klasę
Angle’a a także zapadnięcie okolicy podnosowej.
Zdiagnozowano zaburzenie zębowo-zgryzowe w przednim
odcinku szczęki i żuchwy - przodozgryz rzekomy.
Wykonano dokumentację fotograficzną zewnątrzustną,
wewnątrzustną, modele diagnostyczne oraz dokumentację
radiologiczną.
Clinical examination revealed a proper horizontal and
vertical bite on incisor teeth, as well as lifting of the
subnasal area. Cephalometric analysis according to Steiner
revealed that both the values of ANB and SNA skeletal
angles, as well as 1/NS, 1/ML and 1/1 dental angles have
changed (Table 1). Additionally, a removable appliance
was used in case of this patient in order to stabilize the
obtained therapeutic result - Fig. 2.
Case 3
– Patient with permanent teeth
Patient who was 16 years and 2 months old reported to
orthodontist with his parents for consultation. The patient
underwent anamnestic and clinical examination. The
clinical examination revealed a reversed overlapping of
incisor permanent teeth, I class according to Angle, as well as
collapsing of the subnasal area. The patient was diagnosed
with dental and occlusal disorder within the frontal segment
of upper and lower maxillary bone – pseudo-mesio-occlusion.
An extra-oral and intra-oral photographic documentation
was made, diagnostic models were prepared and
radiological documentation was elaborated.
A
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
190
Opis przypadku
Tom 8, nr 4, 2012
Case report
Volume 8, no 4, 2012
B
C
Ryc. 3. Dokumentacja fotograficzna zewnątrzustna i wewnątrzustna pacjenta, wykonana przed leczeniem ortodontycznym (a), w trakcie (b) oraz po jego zakończeniu (c).
Fig. 3. Extra-oral and intra-oral photographic documentation of the patient, performed before orthodontic treatment (a),
during the therapy (b) and after the end of the treatment (c).
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
191
Opis przypadku
Case report
Tom 8, nr 4, 2012
Volume 8, no 4, 2012
Dokonano analizy telerentgenogramu bocznego głowy.
Pacjenta poddano leczeniu ortodontycznemu za pomocą
aparatów stałych i maski twarzowej po uprzednim
obustronnym rozklinowaniu zwarcia materiałem glasjonomerowym na powierzchniach żujących dolnych
pierwszych zębów trzonowych. Po zakończeniu leczenia,
które trwało dwadzieścia miesięcy, zdemontowano aparaty
oraz wykonano stabilizację w postaci retajnerów stałych,
obejmujących górne i dolne zęby sieczne. W badaniu
klinicznym stwierdzono prawidłowy nagryz poziomy
i pionowy na zębach siecznych, oraz uwypuklenie
okolicy podnosowej. Wykonano dokumentację fotograficzną wewnątrzustną oraz zewnątrzustną, a także
telerentgenogram boczny głowy. Analiza cefalometryczna
według Steinera wykazała zmiany wartości zarówno kątów
szkieletowych ANB, SNA, jak i katów zębowych 1/NS,
1/ML, 1/1, (Tab. 1). Uzyskany efekt był satysfakcjonujący
zarówno dla lekarza jak i pacjenta - Ryc. 3.
Lateral cephalometric radiograph of the head was
analysed. The patient underwent orthodontic treatment
with fixed appliance and face mask, after previous bothsided unwedging of the articulation with glass ionomer
material on the masticatory surface of first lower
molar teeth. After the end of treatment, which lasted
twenty months, the fixed appliance were disassembled
and stabilization was prepared in the form of fixed
retainers, covering upper and lower incisor teeth. Clinical
examination revealed a proper horizontal and vertical bite
on incisor teeth, as well as lifting of the subnasal area. An
extra-oral and intra-oral photographic documentation was
made, as well as lateral cephalometric radiograph of the
head. Cephalometric analysis according to Steiner revealed
that both the values of ANB and SNA skeletal angles, as
well as 1/NS, 1/ML and 1/1 dental angles have changed
(Table 1). The obtained result was satisfactory both for
the doctor and for the patient - Fig. 3.
Tabela 1. Tabela 1. Zestawienie wartości kątów prezentowanych przypadków
Table 1. Listing presenting the values of angles in described cases
Czas pomiaru
Time of
measurement
Przypadek
Patient
Wiek
Age
Przed
leczeniem
Before
treatment
1
Po leczeniu
After
treatment
1
2
3
2
Kąty szkieletowe
Skeletal angles
Kąty zębowe
Dental angles
ANB
SNA
SNB
1/NS
1/ML
1/1
5.3
-1.9
78.6
80.5
97.1
90.0
141
5.10
2.0
81.5
79.5
103.0
88.0
138
8.8
16.2
9.7
-4.0
77.0
-0.9
79.1
1.0
81.0
3
17.10
0.1
80.1
1- Pacjent z uzębieniem mlecznym / Patient with deciduous teeth
2- Pacjent z uzębieniem mieszanym / Patient with mixed dentition
3- Pacjent z uzębieniem stałym / Patient with permanent teeth
81.0
80.0
80.0
80.0
99.2
98.0
101.2
102.4
84.0
89.0
84.0
88.0
147
144
142
136
Dyskusja
Discussion
W opisywanych trzech przypadkach efektem
przeprowadzonego leczenia ortodontycznego było
uzyskanie prawidłowego nagryzu pionowego i poziomego
oraz poprawa profilu twarzy. Przeprowadzone przez
nas analizy cefalometryczne przed rozpoczęciem i po
zakończeniu leczenia ortodontycznego, ujawniły zmiany
wartości kątów szkieletowych i zębowych.
Z piśmiennictwa wynika, że wartości kątów SNA i ANB
(kąt SNA określa pozycję szczęki względem podstawy
czaszki, kąt ANB określa wzajemne położenie szczęki
i żuchwy) poniżej normy, wskazują na niedorozwój szczęki
lub brak jej wyprofilowania w przednim odcinku (11).
Normal overbite and overjet as well as facial
profileimprovement were achieved by means of
orthodontic treatment performed in the three described
cases. Cephalometric analyses, which were conducted
both prior to as well as after the treatment, revealed
changes in the values of skeletal and dental angles. As
demonstrated in various publications, values of SNA
and ANB angles (SNA angle indicatestheposition of the
maxilla relativeto the cranial base, ANB angle indicates
the reciprocal position of maxilla and mandible) below
the norm indicate maxillary underdevelopment or lack of
maxillary anterior segment shaping (11). As a result ofthe
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
192
Opis przypadku
Tom 8, nr 4, 2012
Case report
Volume 8, no 4, 2012
W wyniku przeprowadzonego leczenia ortodontycznego
wartości obu tych kątów w opisywanych przez nas
przypadkach uległy zwiększeniu, co spowodowane było
ortopedycznym działaniem maski twarzowej, zatem punkt
A uległ przesunięciu ku przodowi. W literaturze jest wiele
doniesień dotyczących zastosowania maski twarzowej
w leczeniu ortodontycznym (12, 13 14,15). Kajiyama i wsp.
(12) badali grupę 64 pacjentów z III klasą Angle’a leczonych
za pomocą aparatu stałego i maski twarzowej. Analizy
cefalometrycznej dokonali w grupie dzieci z uzębieniem
mlecznym (średnia wieku 5 lat i 5 miesięcy) i w grupie
z uzębieniem mieszanym (średnia wieku 8 lat i 8 miesięcy).
Wartości kątów szkieletowych SNA i ANB w obu tych
grupach wzrosły w wyniku leczenia ortodontycznego,
odpowiednio w grupie dzieci z uzębieniem mlecznym
o 4,16° i o 7,83°, a w grupie z uzębieniem mieszanym
o 1,48° i o 2,85°. Większe zmiany odnotowali w grupie
dzieci młodszych.
Godt i wsp. (13) analizowali wyniki wczesnego leczenia
wad zgryzu w klasie III Angle’a z użyciem maski twarzowej
u 17 dzieci z Tübingen w wieku 6-7 lat. W materiale tych
autorów średnie zmiany wartości kąta SNA i ANB wynosiły
odpowiednio 0,29° oraz 0,88°.
Lee i wsp. (14) analizowali grupę 49 pacjentów w wieku
6-8 lat, w zakresie wartości kątów szkieletowych SNA i ANB.
Autorzy w grupie dzieci z uzębieniem mlecznym i grupie
z uzębieniem mieszanym z III klasą Angle’a leczonych
maską twarzową, wykazali, iż średnie wartości kątów
w wyniku zastosowanego leczenia wzrosły, w przypadku
kąta SNA z 78,95° do 81,20°, a w przypadku kąta
ANB z wartości -0,47° do 3,53° w grupie dzieci młodszych
(średnia wieku 6 lat). Natomiast w grupie dzieci starszych
(średnia wieku 8 lat) średnia wartość kąta SNA wzrosła
z 78,13° do 80,19°, a kąta ANB z -1,4° do 1,81°. Odnotowali
oni większe zmiany u dzieci młodszych co sugeruje, że
wcześniejsze podjęcie leczenia ortodontycznego w doprzednich
wadach zgryzu daje lepsze rezultaty.
Yavuz i wsp. (15) przeprowadzili badania w grupie 13
dzieci w wieku 14-16 lat z pełnym uzębieniem stałym
z III klasa Angle’a, leczonych maską twarzową. Średnie
wartości kątów szkieletowych wynosiły odpowiednio
przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego i po jego
zakończeniu - dla kąta SNA 76,67° i 77,45° oraz dla kąta ANB
-2,16° i 0,09°. Wyniki badań wielu autorów (12, 13, 14, 15)
dotyczące przypadków zaburzeń zgryzu z III klasą Angle’a,
wykazały, iż leczenie za pomącą maski twarzowej powoduje
wzrost wartości kąta SNA i zmniejszenie wartości kąta ANB,
jednak wielkość tych zmian, zależy od okresu rozwojowego
pacjenta, w którym podjęto terapię. Taką samą zależność
można zauważyć również w prezentowanych trzech
własnych przypadkach z I klasą Angle’a.
Nὂzel (11) podaje, że kąt 1/NS (określa ustawienie
przyśrodkowych zębów siecznych szczęki względem
płaszczyzny podstawy czaszki) wskazuje na większe lub
performedorthodontic treatment, the values of these two
angles increased in both of the described cases due to the
orthopaedic effects of facemask therapy. Therefore, point A
moved forward. In specialist literature there are numerous
reports referring to the use of a face mask in orthodontic
treatment (12,13,14,15).
Kajiyama et al. (12) studied a group of 64 Angle's class
III patients, treated by means of orthodontic braces and
a facemask. Cephalometric analysis included a group of
children with deciduous dentition (an average age of 5
years and 5 months) as well as a group of children with
mixed dentition (an average age of 8 years and 8 months).
As a result of orthodontic treatment, the values of SNA and
ANB angles increased in both treated groups, by 4.16° and
7.83° in children with deciduous dentition and by 1.48°
and 2.85° in children with mixed dentition, respectively.
Greater improvement was reported in younger children.
Godt et al. (13) analysed the results obtained inearly
facemask therapy performed in a group including
seventeen 6-7-year-old children from Tübingen, diagnosed
with Angle's class III malocclusion. The data obtained by
these authors revealed mean changes in SNA and ANB
values of0.29° and 0.88°, respectively, both of which proved
lower than the values obtained in the cases presented in
our study.
Lee et al. (14) analysed a group of 49 patients aged
6-8 years, with respect to the values of skeletal SNA and
ANB angles. In the group of Angle's class III children
with deciduous and mixed dentition who were treated
by means of facemask, the authors demonstrated the
following increase in the mean values of angles resulting
from the performed therapy: from 78.95° up to 81.20° for
SNA; from -0.47° up to 3.53° for ANB as well as from -0.47°
up to 3.53° for ANB in younger children (an average age
of 6 years). As for the group of older children (an average
age of 8 years), the mean SNA value increased from 78.13°
up to 80.19°,whereas the mean ANB value increased from
-1.4° up to 1.81°. More considerable changes in younger
children indicate that an early orthodontic treatment of
class III malocclusions is more effective.
Similarly, our studies also revealed greater changes in
the values of skeletal angles in a patient with deciduous
dentition. However, it ought to be emphasised, that cases
described by the above cited authors included Angle's
class III malocclusion.
Yavuz et al. (15) studied a group of 13 Angle's class III
children aged 14-16 years, with permanent dentition,
who were treated by means of facemask. The mean
values of skeletal angles prior to as well as following the
therapy were as follows: 76.67° and 77.45° for SNA and
2.16° and 0.09° for ANB. Similar changes were achieved
in Angle's class I patient (Table 1) with permanent
dentition (the described case 3) included in our study.
The results of studies regarding cases of Angle’s class III
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
193
Opis przypadku
Tom 8, nr 4, 2012
Case report
Volume 8, no 4, 2012
mniejsze wychylenie przyśrodkowych zębów siecznych
górnych ku przodowi lub przechylenie ku tyłowi. Kąt
1/ML (określa ustawienie przyśrodkowych zębów
siecznych żuchwy względem płaszczyzny podstawy
żuchwy) wskazuje na większe lub mniejsze wychylenie
ku przodowi lub przechylenie przyśrodkowych zębów
siecznych dolnych ku tyłowi. W prezentowanych przez
nas przypadkach, wartości kątów 1/NS wzrosły w wyniku
ortodontycznego działania maski twarzowej, a wartości
kątów 1/ML zmalały ze względu na zmianę pozycji
górnych zębów siecznych przyśrodkowych (tabela 1).
Uzyskana po terapii maską twarzową zmiana pozycji
zębów siecznych górnych i dolnych, poprawiła warunki
zgryzowe i profil twarzy.
Wartości kątów zębowych były analizowane przez wielu
autorów (12,13,15). Kajiyama i wsp. (12) odnotowali wzrost
wartości kąta 1/SN o 12,43° w grupie dzieci z uzę-bieniem
mlecznym, a w grupie z uzębieniem mieszanym o 9,10°,
natomiast wartość kąta 1/ML uległa zmniejszeniu o 5,38°
u dzieci z uzębieniem mlecznym i o 4,57° w grupie
z uzębieniem mieszanym. Zmiany wartości kątów
zębowych odnotował także Godt i wsp. (13) wśród
badanych pacjentów w wieku 6-7 lat. W wyniku leczenia
ortodontycznego średnie wartości obu kątów 1/NS i 1/ML
wzrosły odpowiednio o 4,27° i o 0,59°. W wyniku
zastosowania maski twarzowej u pacjentów w wieku
10-16 lat Yavuz i wsp. (15) zaobserwowali wzrost
średniej wartości kąta 1/NS z 107,03° do 109,72°, oraz
zmniejszenie średniej wartości kąta 1/ML z 85,48° do
81,52°.
Podobny kierunek zmian dotyczący kąta 1/NS
można zaobserwować w przedstawionych przez nas
przypadkach z I klasą Angle’a, nie mniej jednak należy
podkreślić, że analizowane przypadki w piśmiennictwie
dotyczyły pacjentów z zaburzeniami zgryzu z III klasą
Angle’a.
Zastosowane metody leczenia ortodontycznego w analizowanych przypadkach własnych skutkowały zarówno
poprawą warunków okluzji, jak i pozytywnymi
zmianami w zakresie estetyki twarzy. Korekta warunków
zgryzowych dotycząca zaburzeń w odcinku przednim
szczęki i żuchwy, uzyskana po terapii aparatem stałym
lub aparatem stałym segmentowym i maską twarzową
była kombinacją uzyskanych zmian szkieletowych i zębowych.
Zmiany szkieletowe były przede wszystkim wynikiem
uaktywnienia wzrostu i ruchu szczęki ku przodowi, co
w analizie cech metrycznych ujawniło się zwiększeniem
wielkości kąta SNA i ANB i były one większe u pacjentów
z uzębieniem mlecznym i mieszanym. Natomiast zmiany
zębowe polegały na przesunięciu zębów siecznych
szczęki ku przodowi, co w analizie cech metrycznych
ujawniło się zmianą wielkości kąta 1/NS, 1/ML.
Proporcje zmian szkieletowych do zmian zębowych były
occlusion disturbances presented by a number of authors
(12,13,14,15) indicate that facemask therapy increases
SNA angle and decreases ANB angle, however the scope
of these changes is dependent upon the stage of patient
development at which the therapy is initiated. A similar
relationship may be observed in the three Angle's class I
cases presented in our study.
According to Nözel (11), 1/NS angle (indicating the
position of the medial maxillary incisors relative to the
cranial baseplane) indicates increased or decreasedforward
or backward deflection of the upper medial incisors.1/ML
angle (indicating the position of the medial mandibular
incisors relative to the mandibular base plane) indicates
increased or decreased forward or backward deflection
of the lower medial incisors. In the cases presented in our
studies, the values of 1/NS angles increased due to the
orthodontic effect of facemask therapy, whereas the values
of 1/ML angles decreased as a result of a change in the
position of the upper medial incisors (Table 1). Changing
the position of lower and upper incisors by means of
facemask therapy resulted in the improvement of both
occlusion and facial profile. The values of dental angles
were analysed by a number of authors (12,13,15).
Kajiyama et al. (12) reported an increase in the value of
1/SN angle by 12.43° in a group of children with deciduous
dentition and by 9.10° in a mixed dentition group, whereas
1/ML value decreased by 5.38° in children with deciduous
dentition and by 4.57° in a mixed dentition group. Also,
Godt et al. (13) reported changes in the values of dental
angles in studied patients aged 6-7 years. As a result of
orthodontic therapy, the mean values of both 1/NS and 1/
ML angles increased by 4.27° and 0.59°, respectively. An
increase in the mean value of 1/NS angle from 107.03°
up to 109.72° and a decrease in the mean value of 1/ML
angle due to a facemask therapy were observed by Yavuz et
al. (15)
A similar direction of 1/NS angle changes may be
observed in Angle's class I cases presented in our study,
nevertheless, it ought to be emphasized that the analysed
cases cited in the literature include patients with Angle's
class III malocclusion. The methods of orthodontic
treatment employed in the cases analysed in our studies
resulted in the improvement of both occlusion and facial
aesthetics. The resulting correction of the occlusion,
connected with irregularities within maxilla and mandible
anterior section and achieved following a therapy by means
of brackets or segmental brackets as well as facemask,
constituted a combination of the achieved skeletal and
dental changes. Skeletal changes resulted chiefly from
the activation the forward growth and movement of the
maxilla, which was shown in metric features analysis as
an increase of SNA and ANB, both of which were greater
in patients with deciduous and mixed dentition. Dental
changes consisted in moving the maxillary incisors
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
194
Opis przypadku
Case report
Tom 8, nr 4, 2012
Volume 8, no 4, 2012
większe u pacjentów z uzębieniem mlecznym i mieszanym niż z uzębieniem stałym.
towards the front, which was shown in metric features
analysis as a change of angles 1/NS, 1/ML. Patients
with deciduous dentition exhibited more considerable
proportions of skeletal changes compared to those with
permanent dentition.
Wniosek
Conclusion The use of segmental brackets or full brackets well as
facemask therapy results in changes of the values of skeletal
and dental angles as well as leads to regular overbite and
overjet due to the orthopaedic and orthodontic effects of
a facemask. These changes, however, are dependent upon
the stage of patient development at which the therapy is
initiated.
Zastosowanie aparatu stałego segmentowego lub
całkowitego i maski twarzowej, prowadzi do zmian
wartości kątów szkieletowych i zębowych, a także do
uzyskania prawidłowego nagryzu pionowego i poziomego
w wyniku ortopedyczno-ortodontycznego działania maski
twarzowej, jednakże zmiany te zależne są od okresu
rozwojowego pacjenta, w którym podjęto terapię.
Piśmiennictwo / References
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Deguchi T, Kanomi R, Ashizawa Y, Rosenstein SW. Very early
face mask therapy in Class III children. Angle Orthod 1999; 69:
349-55.
Hiyama S, Suda N, Ishii-Suzuki M, Tsuiki S, Ogawa M, Suzuki
S, Kuroda T. Effect of maxillary protraction on craniofacial
structures and upper-airway dimension. Angle Orthod 2002;
72: 43-7.
Pobol-Aidi M, Aidi N, Czaplińska J, Matthews-Brzozowska T.
Zmiany w przednim odcinku szczęki i żuchwy po terapii maską
twarzową lub płytką Schwarza – opis dwóch przypadków.
Stomat Współ 2011; 5: 13-8.
Matthews-Brzozowska T, Pobol-Aidi M, Czaplińska J, Aidi
N. Leczenie ortopedyczno – ortodontyczne dziecka z
przodozgryzem rzekomym za pomocą maski twarzowej – opis
przypadku. Dental Forum 2012; 1: 121-5.
Cooke MS, Wreakes G. Fabrication of the face mask reverse
headgear: clinical and technical procedures. Brit J Orthod
1979; 6: 49-51.
9.
Masztalerz A. Maska Delaire’a. Czas Stomatol 1979; 32: 971-4.
Szeląg J, Seeger D. Maska twarzowa Delaire’a w leczeniu wad
poprzednich. Czas Stomatol 1990; 43: 554-60.
10. Scott MW. Zalety leczenia z zastosowaniem wyciągu
wysuwającego szczękę. Moja Praktyka 2001; 6: 15-9.
11. Nὂtzel F, Schultz Ch. Kompendium diagnostyki ortodontycznej.
Wyd. Czelej 2004; Lublin.
Lekan A. Maska twarzowa Delaire’a. Przegląd piśmiennictwa.
Mag Stomatol 2010; 7-8: 32-7.
Cooke MS, Wreakes G. The face mask: a new form of reverse
head-gear. Brit J Orthod 1977; 4: 163-8.
8.
12. Kaijyama K, Murakami T, Suzuki A. Comparison of orthodontic
and orthopedic effects of modified maxillary protractor
between deciduous and early mixed dentitions. Am J Orthod
Dentofac Orthop 2004; 126: 23-2.
13. Godt A, Zeyher C, Schatz-Maier D, Göz G. Early treatment to
correct Class III relations with or without face masks. Angle
Orthod 2008; 78: 44-9.
14. Lee DY, Kim ES, Lim YK, Ahn SJ. Skeletal changes of maxillary
protraction without rapid maxillary expansion. Angle Orthod
2010; 80: 504-10.
15. Yavuz I, Halicioğlu K, Ceylan I. Face mask therapy effects in two
skeletal maturation groups of female subjects with skeletal
Class III malocclusions. Angle Orthod 2009; 79: 842-8.
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
195