7 grzechów głównych Spisu Powszechnego

7 grzechów głównych Spisu Powszechnego

7 Grzechów Głównych Spisu
Powszechnego Online
Kontakt
Dane adresowe
Symetria
Agencja e-biznes
ul. Wyspiańskiego 1060-749 Poznań
tel.: 061 864 36 55
Faks: 061 864 36 55
e-mail: [email protected]
www.symetria.pl
Spis treści
I. O badaniu
II. Grzechy Główne Spisu Powszechnego Online
1. Nieznajomość celu
2. Problem z trafieniem na stronę
3. Problem z formularzem identyfikacyjnym
4. Problem z miejscem zamieszkania
5. Problem ze znalezieniem pomocy kontekstowej
6. Jak działa przycisk „Sprawdź”?
7. Zakończenie badania
III. Podsumowanie
IV. O autorach
© Copyright 2011
2
www.symetria.pl
I. O badaniu
Pierwszego Kwietnia ruszył Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Po raz
pierwszy w historii umożliwiono obywatelom przesłanie informacji
za pośrednictwem
Internetu. Na stronie www.spis.gov.pl można dokonać tzw. samospisu. Dzięki temu, jak
szacuje Główny Urząd Statystyczny, zaoszczędzone zostanie ok 200 mln złotych. Czy uda się
zaoszczędzić aż tak dużą sumę? Nie wiadomo. Jedno jest jednak pewne – elektroniczny spis
nie zaoszczędzi nerwów Polakom.
Agencja Symetria pokusiła się o analizę użyteczności internetowego formularza spisowego.
W celu tym zdecydowano się na przeprowadzenie badań z użytkownikami z wykorzystaniem
Eye Trackingu, jako narzędzia uzupełniającego pozyskane informacje. Podsumowanie
wyników znajduje się w poniższym artykule. Obnaża on siedem grzechów głównych
samospisu.
© Copyright 2011
3
www.symetria.pl
II. Grzechy Główne Spisu Powszechnego Online
1. Nieznajomość celu
Ponad 20% przebadanych użytkowników nie wiedziało, że ruszył spis powszechny. Bardziej
niepokojący jest jednak brak świadomości Polaków co do jego celu i przebiegu. Ponad
połowa osób słyszała o spisie, ale nie wiedziała lub nie była pewna w jaki sposób można wziąć
w nim udział. Badane przez nas osoby nie potrafiły również stwierdzić po co Główny Urząd
statystyczny zbiera dane na temat Polaków. Informacja ta nie jest dostępna na stronie spisu.
Około 30% zaproszonych do laboratorium osób nie wyraziło chęci wzięcia udziału w spisie
powszechnym. Wspomniane osoby twierdziły, że nie czują się bezpiecznie podając
szczegółowe dane na swój temat. Strona www.spis.gov.pl nie budzi poczucia bezpieczeństwa
w użytkownikach. Najistotniejsza w tym wypadku informacja, dotycząca bezpieczeństwa
przechowywanych danych została udostępniona w szczątkowej formie – jednego zdania w
ostatnim akapicie „Informacji o samospisie”. Jak pokazują poniższe dane eyetrackingowe,
spojrzenia badanych nie dotarły do tej informacji.
© Copyright 2011
4
www.symetria.pl
Rysunek1: Spojrzenia badanych nie dotarły do informacji o bezpieczeństwie przekazywania danych.
© Copyright 2011
5
www.symetria.pl
2. Problem jak trafić na stronę
Gdy w trakcie szukania możliwości wzięcia udziału w spisie, ktoś pokusi się o odwiedzenie
strony GUS, odkryje niemiłą niespodziankę. Od progu powita go baner informujący o Spisie
Powszechnym. To bardzo ryzykowny krok – od dłuższego czasu wiadomo bowiem o istnieniu
zjawiska ślepoty banerowej. Polega ono na tym, że internauci pomijają wzrokiem elementy
strony, które swoim wyglądem przypominają reklamy. Świetnie obrazuje to poniższa mapa
cieplna, zarejestrowana na stronie poznańskiego oddziału GUS. Użytkownik przez półtorej
minuty pracy zdążył przejrzeć całe menu główne i boczne, ale skierował jedynie pojedyncze
spojrzenia na umieszczone w centralnej części strony banery.
Rysunek 2: Zjawisko ślepoty banerowej.
© Copyright 2011
6
www.symetria.pl
Sama forma przekazu informacji o spisie nie jest jedyną kłodą, rzucaną pod nogi chętnym
do uczestnictwa w badaniu. Wspomniany baner, poza wyświetlaniem pojedynczego zdania
w kilku językach, nie robi nic. Dziwi umieszczanie na stornie GUS baneru, w który nie da się
kliknąć. Jeżeli mieliśmy to szczęście i znaleźliśmy się na podstronie GUS dedykowanej
spisowi, możemy dotrzeć do formularza klikając w umieszczony poniżej czerwony link.
Niestety, wyróżnienie odnośnika poprzez zastosowanie wielkich liter oraz krwistoczerwonego
koloru czcionki nie zachęca użytkowników do działania. Co więcej, początkowo nie jest dla nich
jasne, że mają do czynienia z linkiem.
Rysunek 3: Wyróżnienie odnośnika poprzez zastosowanie wielkich liter oraz krwistoczerwonego koloru czcionki
nie zachęca użytkowników do działania.
© Copyright 2011
7
www.symetria.pl
3. Problem z Formularzem Identyfikacyjnym
Pierwszym
krokiem
identyfikacyjnego.
samospisu
internetowego
jest
uzupełnienie
formularza
Idea tego narzędzia jest dla wielu badanych niezrozumiała. Skoro
formularz ma ich „zidentyfikować” sądzą, że jego wypełnienie jest konieczne do uzyskania
hasła. Badani spodziewali się, że wpisane dane zostaną zweryfikowane i jeśli proces ten
zakończy się pomyślnie, otrzymają hasło do wzięcia udziału w spisie. Podobną intuicję nasuwa
również umieszczony w nagłówku formularza komunikat: „W celu uzyskania hasła dostępu do
aplikacji proszę wypełnić pola formularza identyfikacyjnego”.
Rysunek4: Formularz informacyjny nie jest intuicyjny.
© Copyright 2011
8
www.symetria.pl
Dopiero pod koniec pracy użytkownicy orientowali się, że hasło muszą utworzyć sami.
Załączona mapa cieplna wyraźnie wskazuje na zwiększoną koncentracje wzroku w obszarze,
hasła, co w połączeniu z obserwacjami z badania pozwala stwierdzić, że element ten był
niezrozumiały dla użytkowników.
Rysunek 5: Użytkownicy koncentrowali wzrok w obszarze hasła, nie zdawali sobie sprawy, że muszą utworzyć je
sami.
Kolejnym problemem było rozróżnienie pól wymaganych i opcjonalnych. Badani sadzili, że
muszą uzupełnić każde pole. W konsekwencji wszystkie przebadane osoby podały swój adres
e-mail oraz numer telefonu.
Najbardziej martwi jednak fakt, że aż polowa przebadanych osób sadziła, że uzupełnienie
formularza identyfikacyjnego jest jednoznaczne z wzięciem udziału w spisie. Tylko badani,
którzy dokładnie przeczytali informacje o spisie, wiedziali, że jest to jedynie krok wstępny.
Pozostali uczestnicy myśleli, że tworząc konto w systemie spełnili swój obywatelski
obowiązek. Gdyby nie automatyczne logowanie do formularza spisowego, wspomniani
użytkownicy nie wróciliby na stronę byliby przekonani, że już się zapisali.
© Copyright 2011
9
www.symetria.pl
4. Problem z miejscem zamieszkania
Po przebrnięciu procesu weryfikacji przyszła pora na właściwy formularz spisowy. Na
podstawie wcześniej wprowadzonych danych wyświetlany jest adres zameldowania
użytkownika, wraz z prośbą o jego potwierdzenie. Niestety, wspomniany komunikat jest mało
czytelny.
Dodatkowo, poszczególne opcje zostały rozdzielone adresem zameldowania. Badani nie
zaznaczali w formularzu odpowiedniego pola i próbowali przejść dalej, co powodowało błąd.
Jedna z badanych zaczęła edytować podany adres zameldowania, po czym okazało się, że
musi zmienić opcję wyboru poniżej (inny adres w Polsce) i ponownie wpisać właściwe dane.
Rysunek6: Występował problem z podaniem miejsca zamieszkania.
© Copyright 2011
10
www.symetria.pl
5. Problem ze znalezieniem pomocy kontekstowej
Ze względu na specyfikę badania jakim jest spis powszechny, w pytaniach pojawiają się często
bardzo precyzyjne możliwośći odpowiedzi (opcje do wyboru). Cieszyć mógłby więc fakt, że
twórcy systemu zadbali o umieszczenie w nim szerokiej pomocy kontekstowej.
Mógłby, gdyby nie forma w jakiej została ona zaprezentowana użytkownikom.
Sformułowania, które mogą okazać się niezrozumiałe zostały zapisane inną czcionką i
podkreślone – tak jakby były linkami. Tak też zinterpretowali je badani. Sądzili oni, że mają do
czynienia z odnośnikami, a ich klikniecie spowoduje przekierowanie do innego adresu
internetowego.
Badania nie zdają sobie sprawy z umieszczonej w serwisie pomocy, przez co jej nie
wykorzystują.
Rysunek 7: Używane sformułowania były dla użytkowników niejasne.
© Copyright 2011
11
www.symetria.pl
6.Jak działa przycisk „Sprawdź”?
Podczas uzupełniania formularza użytkownik przez cały czas ma do dyspozycji dolną belkę
nawigacyjną. Wśród innych elementów można tam znaleźć enigmatyczny przycisk
„Sprawdź”. Połowa badanych, którzy zdecydowali się wziąć udział w spisie nie miała
pojęcia jakie jest jego działanie.
Rysunek 8: Użytkownicy nie mieli pojęcia do czego służy przycisk „Sprawdź”.
7.Zakończenie badania
Dużym zaskoczeniem dla badanych był czas, jaki zajęło im uzupełnienie całego
formularza. Zaskoczenie internautów ma oczywiście charakter pozytywny, jednak ma to
swoje dwie strony.
Na podstawie publikowanych w sieci informacji o jego tematyce, zakresie pytań oraz
personalnych doświadczeń związanych z uzupełnianiem urzędowych formularzy, badani
wnioskowali, że czeka ich długi i czasochłonny proces. Skoro taka jest powszechna opinia o
badaniu należy się zastanowić ilu internautów nie zdecydowało się odwiedzić strony
www.spis.gov.pl w obawie przed godzinami żmudnej, papierkowej roboty.
© Copyright 2011
12
www.symetria.pl
III. Podsumowanie
Dobrze, że GUS oraz inne instytucje rządowe otwierają się na nowe technologie. Użycie
medium jakim jest Internet pozwala bowiem nie tylko zaoszczędzić urzędowe pieniądze, ale
też sprawia, ze wzięcie udziału w spisie jest wygodniejsze dla jego uczestników.
Niemniej jednak w kwestii wygody i łatwości obsługi formularza spisowego pozostaje
jeszcze wiele do nadrobienia. Jako ze, zgodnie z dyrektywą ONZ spisy powinny odbywać się
co 10 lat , żywimy głęboka nadzieję, że do czasu przyszłego spisu w 2021 wszystkie błędy
zostaną wyeliminowane, a tytuł artykułu będzie raczej traktował o jego cnotach, a nie
grzechach Spisu.
© Copyright 2011
13
www.symetria.pl
O autorach
Symetria specjalizuje się w obsłudze projektów związanych z prowadzeniem biznesu
w Internecie. Od 1998 roku eksperci agencji doradzają i wykonują wdrożenia dla największych
polskich firm. Z usług firmy korzystali m.in. Volkswagen, BZ WBK, Kredyt Bank, Link4,
Telekomunikacja Polska, Era, Orange, Wirtualna Polska, TVP, Nestle, Hochland, Ministerstwo
Rozwoju Regionalnego.
Realizacja badania
Przygotowanie raportu
Agnieszka Mozol – Research Specialist
Krystian Mrozek – Research Specialist
Jagoda Sielska – PR Specialist
Więcej o firmie
www.symetria.pl
www.symetryczna.pl
www.facebook.pl/symetria.news/
Dodatkowych informacji o raporcie udziela Jagoda Sielska, PR Specialist Symetria, e-mail:
[email protected], tel.(61) 8643655 w. 28
© Copyright 2011
14
www.symetria.pl
Więcej nowości, ciekawostek oraz opracowania ze świata e-biznesu znajdziesz na blogu Symetrii.
© Copyright 2011
15
www.symetria.pl