Trawy poradnikOK.indd - Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin

TRAWY MNIEJ ZNANE
TRAWY OZDOBNE
Trawy, jako element aranżacji ogrodowych i parkowych, wykorzystywane były już
w ubiegłych stuleciach. Trawy należą do grupy najbardziej wytrzymałych roślin ozdobnych. Łatwość uprawy, trwałość oraz odporność traw na niekorzystne warunki, choroby
i szkodniki zapewnia powodzenie uprawy. Zróżnicowany pokrój, atrakcyjne barwy oraz
wymagania siedliskowe powodują, że są one interesującym elementem ozdobnym, służącym do nasadzeń pojedynczych (gatunki wysokie) lub w grupach oraz w kompozycjach
z bylinami. Gatunki niskie bardzo dobrze prezentują się na rabatach jako rośliny okrywowe
i obwódkowe oraz w kompozycjach roślinnych ogródków skalnych. Otoczenie zbiorników
wodnych obsadzone gatunkami pochodzącymi z wilgotnych siedlisk, w połączeniu z innymi bylinami, stwarza przyjemne, naturalne wrażenie. Większość gatunków traw wytwarza efektowne kwiatostany, które po ścięciu i zasuszeniu nadają się do tworzenia suchych
kompozycji, natomiast pozostawione na roślinie są ozdobą ogrodu zimą. Materiały stosowane do suchych kompozycji to w większości kwiatostany traw jednorocznych.
W Polsce największe kolekcje traw znajdują się w Ogrodzie Botanicznym Instytutu
Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Bydgoszczy oraz w Katedrze Terenów Zieleni Akademii Rolniczej w Poznaniu.
Metody rozmnażania
Rozmnażanie generatywne. Materiałem siewnym traw są oplewione, bądź nieoplewione ziarniaki lub fragmenty kłosków. Nasiona traw wysiewa się wiosną do doniczek na głębokość około 1 cm, w podłoże przygotowane z ziemi kompostowej, torfu
i piasku, w stosunku 3:3:1. Przy rozmnażaniu niektórych gatunków traw należy pamiętać o ich stratyfikacji, czyli przechłodzeniu nasion (np. ostnice). Najprostszym sposobem jest zadołowanie doniczek w gruncie przed nadejściem zimy. Uzyskane siewki
rozsadzamy do pojedynczych doniczek z taką samą mieszanką glebową. Dobrze rozkrzewione rośliny sadzimy na miejsce stałe. Większość gatunków traw jednorocznych
wysiewa się wiosną bezpośrednio do gruntu.
Rozmnażanie wegetatywne. Wieloletnie gatunki traw rabatowych przeważnie rozmnaża się wegetatywnie, dzieląc kępy na kilka części. Przed wysadzeniem do gruntu zaleca się skrócenie części nadziemnej do 1/3 wysokości w celu ograniczenia transpiracji.
Podobnie dzieli się trawy rozłogowe i ten sposób rozmnażania nazywamy klonowaniem.
Klonowanie jest głównym sposobem rozmnażania odmian traw, pozwalającym na zachowanie ich charakterystycznych cech. Innym sposobem rozmnażania wegetatywnego
traw jest „żyworodność” związana z wytwarzaniem w kwiatostanach, zamiast ziarniaków,
drobnych ulistnionych rozmnóżek. Opadając na powierzchnię gleby ukorzeniają się, dając początek nowej roślinie. Zjawisko żyworodności (viviparia) spotykane jest u traw rosnących w niekorzystnych warunkach klimatycznych, które nie pozwalają na rozmnażanie generatywne.
98
Trawy i rośliny motylkowate
wrzesień 2005 r.
AGRO
SERWIS
TRAWY MNIEJ ZNANE
Tabela 1. Przegląd gatunków proponowanych do uprawy w Polsce
Gatunki roczne
Dmuszek jajowaty
Lagurus ovatus
Drżączka większa
Briza maxima
Lamarkia złota
Lamarckia aurea
Jęczmień grzywiasty
Hordeum jubatum
Mozga kanaryjska
Phalaris canariensis
Proso nitkowate
Panicum capillare
Proso zwyczajne
Panicum miliaceum
Piórkówka oścista1
Pennisetum setaceum
Piórkówka kosmata
Pennisetum villosum
Polipogon montpeliański
Polypogon monspeliensis
Stokłosa długooścista
Bromus lanceolatus
Stokłosa drżączkowa
Bromus briziformis
Trawa przylądkowa1
Rhynchelytrum repens
Włośnica ber
Setaria italica
Włośnica sina
Setaria pumila
1)
Gatunki wieloletnie
Niskie
Średnie
Kostrzewa miotlasta
Festuca scoparia
Kostrzewa owcza
Festuca ovina
Kostrzewa sina
Festuca cinerea
Sesleria błotna
Sesleria uliginosa
Strzęplica nadobna
Koeleria gracilis
Wyczyniec łąkowy
Alopecurus pratensis
‘variegata’
Butelua smukła
Bouteloua gracilis
Gatunek wieloletni, ale w Polsce nie zimuje
2)
Drżączka średnia
Briza media
Kłosówka miękka f. pasiasta
Holcus mollis ‘Albovariegatus’
Kostrzewa prosowata
Festuca paniculata
Mozga trzcinowata
Phalaris arundinacea
‘Luteopicta’, ‘Picta’
Perłówka orzęsiona
Melica ciliata
Perłówka siedmiogrodzka
Melica transsilvanica
Perłówka wyniosła
Melica altissima
Piórkówka spłaszczona
Pennisetum alopecuroides
Piórkówka wschodnia
Pennisetum orientale
Piórkówka zwisła
Pennisetum flaccidum
Uniola szerokolistna
Uniola latifolia
Wysokie
Manna wodna
Glyceria maxima
Miskant chiński
Miscanthus sinensis
Miskant cukrowy
Miscanthus
sacchariflorus
Miskant olbrzymi
Miscanthus giganteus
Palczatka Gerarda
Andropogon gerardi
Paleratka syberyjska
Spodiopogon sibiricus
Proso rózgowate
Panicum virgatum
Spartina preriowa
Spartina pectinata
Śmiałek darniowy
Deschampsia caespitosa
Trawa indiańska
Sorghastrum nutans
Trawa pampasowa2
Cortaderia selloana
Trzcina laskowa2
Arundo Donat
Trzcina pospolita
Phragmites australis
‘Variegata’
Trzcinnik
Calamagrostis x
acutiflora
Trzęślica modra
Molinia caerulea
Wydmuchrzyca
groniasta
Leymus racemosus
Wydmuchrzyca
piaskowa
Leymus arenarius
Złotobródek
Chrysopogon gryllus
Na zimę wymaga okrycia
Trawy mniej znane. Są rzadko spotykane w centrach ogrodniczych i szkółkarskich
w naszym kraju. Możliwość uprawy w warunkach klimatycznych Polski została poAGRO
SERWIS
Trawy i rośliny motylkowate
wrzesień 2005 r.
9
TRAWY MNIEJ ZNANE
twierdzona w Ogrodzie Botanicznym IHAR w Bydgoszczy, gdzie rośliny te gromadzone są w specjalistycznej kolekcji. Ze względu na wysokie walory dekoracyjne warto
zwrócić na nie uwagę podczas wyjazdów turystycznych do innych krajów, gdzie mogą
znajdować się w ofercie handlowej.
Bambusy. Do uprawy w warunkach europejskich nadaje się ponad 20 gatunków
i odmian, pochodzących ze strefy podzwrotnikowej i umiarkowanej. Znoszą spadek
temperatury do -15 lub -20 °C, ale zwykle nie osiągają takich rozmiarów, jak w środowisku naturalnym. W ogrodach mogą być uprawiane ze względu na atrakcyjny, egzotyczny pokrój, jako rośliny soliterowe lub w grupach. Często wysadzane są w sąsiedztwie zbiorników wodnych, a także w pojemnikach, które w okresie zimowym należy
przechować w chłodnym pomieszczeniu. Większość bambusów wymaga miejsc słonecznych, osłoniętych od wiatru. Najlepiej rosną w żyznej, próchnicznej, umiarkowanie wilgotnej glebie, o odczynie lekko kwaśnym. Dla zabezpieczenia przed mrozem
zalecane jest okrywanie korzeni warstwą suchych liści, słomy i gałązek. W małych
ogrodach należy pamiętać o ograniczeniu ekspansywności gatunków rozłogowych.
Bambusy niskie: Sasa pumila, Pleioblastus variegatus.
Bambusy wysokie: bambus lśniący (Fargesia nitida), Fargesia murielae
Ostnice. Często są dominującym składnikiem w stepach, sawannach i zbiorowiskach naskalnych. Wytwarzają wąskie wiechy z dużymi, wąskimi kłoskami, zakończonymi długimi, często pierzastymi ośćmi, długości 5-50 cm, umożliwiającymi rozsiewanie ostnic przez wiatr i zwierzęta oraz wkręcanie ziarniaków w glebę. W Polsce można spotkać 4 gatunki ostnic, z których najbardziej znane to Stipa joannis i S. capillata.
Wszystkie objęte są ścisłą ochroną, dlatego w ogrodach można wysadzać wyłącznie
rośliny pochodzące ze specjalistycznych firm ogrodniczych.
Wiechliny. Rośliny roczne lub trwałe, kępowe albo rozłogowe, występujące w różnych strefach klimatycznych, od chłodnych i umiarkowanych po wysokogórskie rejony
tropikalne. Niektóre gatunki wiechlin mają duże znaczenie gospodarcze, jako rośliny paszowe (łąkowe i pastwiskowe) oraz trawnikowe. Gatunki z rodzaju Poa można spotkać
zarówno w siedliskach dobrze nasłonecznionych, jak też na terenach zacienionych. Cechą wspólną wiechlin są rozłożyste kwiatostany – wiechy, z licznymi drobnymi kłoskami.
Wiechlina badeńska (Poa badensis), gęstokępowa, wieloletnia trawa, wysokości 20-40 cm, spotykana w zbiorowiskach muraw naskalnych w południowej
i środkowej Europie, Azji Mniejszej i na Kaukazie. Wyróżnia się niebieskawo-zieloną
barwą, sztywnych, biało obrzeżonych liści oraz gęstymi, rozłożystymi, wybarwionymi na kolor słomkowy z odcieniem różu wiechami, 4-7 cm dł. W ogrodach może być
stosowana jako roślina rabatowa oraz na skalniakach.
Wiechlina cebulkowata f. żyworodna (Poa bulbosa var. vivipara), trawa polecana
do ogrodów skalnych jako ciekawostka ze względu na oryginalne wiechy, w których typowe dla traw kłoski zastąpione są cebulkowatymi rozmnóżkami, powstałymi na drodze
wegetatywnej. Ten sposób bezpłciowego rozmnażania określany jest jako żyworodność
(viviparia). W naturalnych warunkach gatunek występuje w suchych murawach o charakterze stepowym, na brzegach dróg, nasypach, wzgórzach i skałkach, zwykle zasobnych w wapń. Rozprzestrzeniony od Europy po Azję Mniejszą, Iran i Kaukaz.
100
Trawy i rośliny motylkowate
wrzesień 2005 r.
AGRO
SERWIS
TRAWY MNIEJ ZNANE
Wiechlina sina (Poa glauca), trawa 10-40 cm wysokości, wyróżniająca się sinozieloną barwą liści, pokrytych woskowym nalotem i fioletowymi wiechami. Gatunek alpejsko-arktyczny, spotykany w górach całej Europy oraz w Azji i Ameryce
Północnej. W Polsce rośnie tylko w Tatrach i na Babiej Górze, na piargach i żwirach
oraz w szczelinach skalnych. W ogrodach może być uprawiana na dobrze nasłonecznionych skalniakach, na podłożu wapiennym.
Palczatka miotlasta (Schizachyrium scoparium), bardzo efektowny, wieloletni, kępowy gatunek, zmieniający pod koniec sezonu wegetacyjnego zabarwienie pędów i liści z niebieskozielonego na brązowopurpurowe. Źdźbła wyprostowane lub rozłożyste,
50-150 cm wysokości, z równowąskimi, płaskimi, owłosionymi liśćmi i wąskimi groniastymi kwiatostanami. Schizachyrium jest składnikiem północnoamerykańskiej prerii. Można go spotkać także na leśnych polanach oraz suchych wzgórzach i polach.
W ogrodach należy uprawiać na umiarkowanie żyznej, przepuszczalnej glebie, w pełnym słońcu. Kwiatostany przydatne w bukieciarstwie.
Proso (Panicum clandestinum), wieloletnia, kępowa trawa, z krótkimi kłączami, podobna
do niskiego bambusa (Sasa pumila). W ogrodach może być wysadzana w rozstawie 25x25 cm,
w celu utworzenia zwartego, jasnozielonego pokrycia gleby. Jesienią liście zmieniają barwę na
purpurową. Najlepiej rośnie na piaszczystej, ale umiarkowanie wilgotnej glebie.
Gabriela Majtkowska
Włodzimierz Majtkowski
Ogród Botaniczny IHAR w Bydgoszczy
Przedsiębiorstwo
Produkcyjno-Usługowo-Handlowe
„AGRO - FARM - RS”
Sp. z o.o.
OFERUJEMY:
środki ochrony roślin
nawozy rolnicze i ogrodnicze
nasiona zbóż, traw i kukurydzy
nasiona roślin ogrodniczych
pasze
otręby pszenne
sprzęt i narzędzia ogrodnicze
podłoża ogrodnicze
sznurek rolniczy do pras i snopowiązałek
folie kiszonkarskie i ogrodnicze
Miętne 64, 08-400 Garwolin
tel.: (025) 682 27 52, fax: (025) 682 45 44