SPIS TREŒCI

Transkrypt

SPIS TREŒCI
SPIS TREŒCI
SPIS TREŒCI
Od Wydawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1. Demografia historyczna — od nauki pomocniczej historii do samodzielnoœci . . . . . . . . . 13
1.1. Przedmiot i charakter demografii historycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Prekursorzy badañ historyczno–demograficznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.1. Prace arytmetyków politycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.2. Pierwsze tablice wymieralnoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Pionierzy polskiej myœli demograficznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Demografia historyczna na progu XXI wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.1. Wspó³czesna orientacja nauki europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4.2. Powojenny dorobek polskiej demografii przesz³oœci (1945–2007) . . . . . . . . . . . . . . .
13
17
17
20
22
25
25
36
2. ród³a do badañ szacunków stanu zaludnienia i ruchu naturalnego ludnoœci
do koñca XVIII wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
2.1. Spisy ludnoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
2.1.1. Spisy pañstwowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
2.1.1.1. Spis ludnoœci z 1789 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
2.1.1.2. Spisy cywilno–wojskowe z lat 1790–1792 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
2.1.1.3. Spis ¯ydów z 1764–1765 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
2.1.1.4. Spisy ludnoœci na ziemiach Rzeczypospolitej pod panowaniem zaborców
do koñca XVIII wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
2.1.2. Spisy koœcielne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
2.1.2.1. Spisy diecezjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
2.1.2.2. Spisy parafialne wiernych — status animarum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
2.1.2.3. Spisy spowiednicze i komunikuj¹cych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
2.2. ród³a skarbowe — rejestry ³anowego, podymnego i pog³ównego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
2.3. Rejestracja metrykalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
2.3.1. Koœció³ katolicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
2.3.2. Koœcio³y protestanckie i wschodnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
2.3.3. Ludnoœæ ¿ydowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
2.3.4. Metryki w pañstwach zaborczych do koñca XVIII wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
2.3.5. Elementy treœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
2.3.6. Czynniki Ÿród³otwórcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
3. Metody badañ stanu i ruchu naturalnego ludnoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
3.1. Eksploatacja ksi¹g status animarum i spisów ludnoœci . . . . .
3.1.1. Struktura ludnoœci wed³ug p³ci, wieku i stanu cywilnego
3.1.2. Cykl ¿ycia rodziny i jednostki . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.3. Typologia rodzinnych gospodarstw domowych . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
130
130
142
149
4
SPIS TREŒCI
3.2. Eksploatacja ksi¹g metrykalnych i akt stanu cywilnego
3.2.1. Metoda agregatywna . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.2. Metoda rekonstrukcji rodzin . . . . . . . . . . .
3.2.3. Metoda projekcji odwróconej . . . . . . . . . .
3.3. Techniki komputerowe . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
156
156
174
195
197
4. Stosunki ludnoœciowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
4.1. Rozwój liczebny i rozmieszczenie ludnoœci. Gêstoœæ zaludnienia
4.2. Struktura spo³eczna, etniczna i wyznaniowa . . . . . . . . . . . .
4.3. Podzia³ ludnoœci na miejsk¹ i wiejsk¹. Proces urbanizacji . . . .
4.4. Ludnoœæ wed³ug p³ci, wieku i stanu cywilnego . . . . . . . . . . .
4.5. Ruch naturalny ludnoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6. Kryzysy demograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6.1. Prokreacja a kryzys? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7. Migracje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
210
220
224
236
243
249
257
261
5. Ma³¿eñstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
5.1. Ma³¿eñstwo w religii ¿ydowskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2. Ma³¿eñstwo u chrzeœcijan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2.1. Nierozerwalnoœæ œlubu koœcielnego? . . . . . . . . . . . . . . .
5.3. Ma³¿eñskoœæ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.1. Czêstotliwoœæ celibatu definitywnego . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.2. Wiek nowo¿eñców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.3. Stan cywilny nowo¿eñców i czêstotliwoœæ ma³¿eñstw powtórnych
5.3.4. Trwanie ma³¿eñstwa i okres wdowieñstwa . . . . . . . . . . . .
5.4. Wybór ma³¿onka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.1. Determinanty wyboru: rodzice i strategie rodzinne . . . . . . .
5.4.2. Zwi¹zki homogeniczne i endogamiczne . . . . . . . . . . . . .
5.4.3. Przymus parafialny i dyspensy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.4. Ma³¿eñstwa mieszane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.5. Sezonowoœæ ma³¿eñstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.6. Œwiadkowie œlubów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
270
271
274
276
276
277
284
285
287
287
291
293
295
298
303
6. Urodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
6.1. Dawaæ ¿ycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.1. Urodzenia w doktrynie Koœcio³a . . . . . . . . .
6.1.2. Urodzenia tradycyjne: baby po³o¿ne i akuszerki
6.2. Umieralnoœæ oko³oporodowa kobiet . . . . . . . . . .
6.3. Urodzenia mnogie i martwe. Sezonowoœæ urodzeñ . .
6.4. Chrzest i wywody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.1. Sakrament chrztu . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.2. Czas chrztu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.3. Rodzice chrzestni . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.4. Wywody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.5. Imiona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5. Niemowlêta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.6. Mamki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
305
305
306
312
313
314
314
317
320
324
325
328
329
7. Rodzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
7.1. P³odnoœæ ma³¿eñska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
7.1.1. P³odnoœæ naturalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
7.1.2. P³odnoœæ kontrolowana i jej przyczyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
5
SPIS TREŒCI
7.1.3. Poczêcia przedma³¿eñskie . . . . . . . . . . .
7.1.4. Sezonowoœæ poczêæ . . . . . . . . . . . . . . .
7.2. Struktury rodzinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.1. Definicje rodziny i typologia form rodzinnych
7.2.2. Staropolska geografia form rodzinnych . . . .
7.2.3. WielkoϾ gospodarstwa rodzinnego . . . . . .
7.2.4. Cykl ¿ycia jednostki . . . . . . . . . . . . . . .
7.3. Stosunki w obrêbie rodziny . . . . . . . . . . . . . .
7.3.1. Rodzice i dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3.2. Czy by³o dzieciñstwo? . . . . . . . . . . . . . .
7.3.3. Rodzina i edukacja dzieci . . . . . . . . . . .
7.3.4. Miejsce ludzi starych . . . . . . . . . . . . . .
7.3.5. Szpitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.4. Rodzina niedokoñczona . . . . . . . . . . . . . . .
7.4.1. Rozmiary urodzeñ pozama³¿eñskich . . . . .
7.4.2. Dzieciobójstwo . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.5. Dzieci porzucone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.5.1. Szpitale dzieci podrzutków . . . . . . . . . . .
7.5.2. Skala zjawiska . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.5.3. Dlaczego porzucano? . . . . . . . . . . . . . .
7.5.4. Umieralnoœæ podrzutków . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
347
351
354
354
356
359
362
369
369
371
374
376
379
384
384
390
392
392
394
397
398
8. Zgony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
8.1. Miary umieralnoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1.1. UmieralnoϾ dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1.2. Umieralnoœæ doros³ych . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1.3. Sezonowoœæ zgonów . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1.4. Przyczyny zgonów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2. Przeciêtne trwanie ¿ycia ludzkiego . . . . . . . . . . . . . .
8.3. ¯yæ z myœl¹ o œmierci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.1. Lêk przed œmierci¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.2. Œmieræ w nauce Koœcio³a . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.3. Testament — œrodkiem przygotowania siê na œmieræ .
8.3.4. Ceremonia³ œmierci i pogrzebu . . . . . . . . . . . .
8.3.5. Termin pogrzebu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
401
402
406
409
414
416
418
418
420
422
425
428
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433
S³ownik ³aciñsko–polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
Indeks nazw geograficznych i administracyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
Spis wykresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523
Spis ilustracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
Mapy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527

Podobne dokumenty