HISTORIA ZNANA I NIEZNANA

HISTORIA ZNANA I NIEZNANA
'U(ZD&UDQH
SURPRWRUHPSROVNLFKSV]F]HOQLF]\FKEDGDľQDXNRZ\FK
IRW‡-HU]\:R\NH
-HU]\:R\NH
: VLHUSQLX URNX ]PDUáD 'U (ZD &UDQH G\UHNWRU
0LĊG]\QDURGRZHJR 7RZDU]\VWZD %DGDĔ 3V]F]HOQLF]\FK
,QWHUQDWLRQDO %HH 5HVHDUFK $VVRFLDWLRQ ± ,%5$ %\áD RQD
ZLHONLP SU]\MDFLHOHP SROVNLHJR SV]F]HOQLFWZD 3R ZRMQLH
]DUyZQRZ3ROVFHMDNLZLQQ\FKNUDMDFK(XURS\:VFKRGQLHM
QLH E\áR GREU]H ZLG]LDQH SXEOLNRZDQLH Z ]DFKRGQLFK
F]DVRSLVPDFK
3UDFH QDXNRZH SUyF] VWUHV]F]HQLDZMĊ]\NXQDURGRZ\PPLDá\
VWUHV]F]HQLH Z MĊ]\NX URV\MVNLP
DOH Z MĊ]\NX DQJLHOVNLP QLH ]DZV]H : UH]XOWDFLH ZLHOH FHQQ\FK
Z\QLNyZEDGDĔSU]HSURZDG]RQ\FK
Z (XURSLH ĝURGNRZR±:VFKRGQLHM
GRW\FKF]DVQLHMHVW]QDQ\FKĞZLDWRZHMVSRáHF]QRĞFLSV]F]HODUVNLHM
'U (ZD &UDQH SRVWDZLáD VRELH ]D SXQNW KRQRUX DE\ ZV]\VWNLH Z\QLNL SV]F]HOQLF]\FK EDGDĔ
QDXNRZ\FK XGRVWĊSQLü ĞZLDWRZHM
VSRáHF]QRĞFLSV]F]HODUVNLHM:W\P
FHOX]DWUXGQLáDZ,%5$RVREĊ]QDMąFąMĊ]\NURV\MVNLDE\ZWHQVSRVyEPLHüGRVWĊSGRVWUHV]F]HĔSLVDQ\FKZW\PMĊ]\NX6WUHV]F]HQLDWH
SXEOLNRZDáD Z Z\GDZDQ\P SU]H]
VLHELH F]DVRSLĞPLH ± Ä$SLFXOWXUDO
$EVWUDFWV´RF]\PZLĊFHMQLĪHM
3ROVF\ SUDFRZQLF\ QDXNRZL
QLH Z\áąF]DMąF PQLH ZLHOH MHM ]DZG]LĊF]DMą 6SRĞUyG NUDMyZ (XURpy Wschodniej szczególnie promoZDáD SROVNą QDXNĊ SV]F]HOQLF]ą
0RMą NDULHUĊ QDXNRZą Z GXĪHM
F]ĊĞFL ]DZG]LĊF]DP ZáDĞQLH MHM
%DGDQLD QDXNRZH QDG SV]F]RáDPL
UR]SRF]ąáHP Z URNX 3UDFRZDáHP ZWHG\ QDG ZLHORNURWQ\P
unasienianiem matek pszczelich
'U(ZD&UDQHQDQDXNRZHMNRQIHUHQFMLSV]F]HODUVNLHMZ%DQJNRNXZ7DMODQGLL
ZURNX=OHZHMVWURQ\SURI6:RQJVLUL]7DMODQGLL]SUDZHMDXWRU
w jednym locie godowym. Wyniki
SXEOLNRZDáHP Z Ä3V]F]HOQLF]\FK
=HV]\WDFK1DXNRZ\FK´SRSROVNX
OXE Z Ä%XOOHWLQ GH O¶$FDGHPLH 3Rlonaise de Sciences” po angielsku.
2ED WH SLVPD E\á\ WUXGQR GRVWĊSne dla zagranicznych naukowców
L QLHNWyUH ZDĪQH LQIRUPDFMH GR WHM
SRU\ QLH Vą ]QDQH ]DJUDQLF]Q\P
F]\WHOQLNRP 7DN ZLĊF GU (ZD
Pa s i eka 1 /2 0 0 8
&UDQHSRGMĊáDZ\VLáHNSURPRZDQLD
moich naukowych wyników. Takie
SRVWĊSRZDQLH QLH QDOHĪ\ GR SRZV]HFKQ\FK2SXEOLNRZDáDZÄ%HH
Word” , DUW\NXá
Z MĊ]\NX DQJLHOVNLP SW Ä1DWXUDO
DQGDUWL¿FLDOLQVHPLQDWLRQRITXHHQ
honeybees” („Naturalne i sztuczne
unasienianie matek pszczelich”). To
QLH MD QDSLVDáHP WHQ DUW\NXá DF]-
HISTORIA ZNANA I NIEZNANA
kolwiek jestem tam podany jako
DXWRU &Dá\ DUW\NXá RSUDFRZDáD GU
Ewa Crane. W pierwszym paragra¿HQDSLVDáD'U-HU]\:R\NHRSXEOLNRZDá RVWDWQLR V]F]HJyáRZH VSUDZR]GDQLH]QLHNWyU\FKVZRLFKSUDF
Z Ä3V]F]HOQLF]\FK =HV]\WDFK 1DXNRZ\FK´SR
SROVNX8]\VNDQHSU]H]QLHJRZ\QLNL Vą EDUG]R ZDĪQH GOD KRGRZFyZ
PDWHN RUD] GOD ZV]HONLFK LQQ\FK
SV]F]HODU]\]DLQWHUHVRZDQ\FKXQDVLHQLDQLHP VZRLFK PDWHN 1DVWĊSQLHSU]HGVWDZLáDZQLRVNLLQLHNWyUH
VWUHV]F]HQLD PRLFK SUDF GRW\F]ących naturalnego i sztucznego unaVLHQLDQLD PDWHN SV]F]HOLFK -HVWHP
-HM]DWREDUG]RZG]LĊF]Q\LVąG]Ċ
ĪH ĪDGQD LQQD SUDFD WHJR W\SX QLH
XND]DáDVLĊZÄ%HH:RUOG´
'U (ZD &UDQH RGZLHG]LáD
3ROVNĊ Z URNX 3LV]H R W\P
ZVZRMHMNVLąĪFHÄ0DNLQJD%HHOLQH´,%5$VWURQ\±6SĊG]LáDPRNRáRW\JRGQLDZ3ROVFHSR
RGZLHG]HQLX Z URNX =ZLą]NX
5DG]LHFNLHJR 3V\FKLF]QLH F]XáDP
VLĊ WX MDN Z GRPX 3RG Z]JOĊGHP
QDXNRZ\P E\á WR MHGHQ ] QDMEDUG]LHM VW\PXOXMąF\FK NUDMyZ NWyUH
RGZLHG]LáDP:FLąJXNLONXJRG]LQ
Z 3ROVFH SR]QDáDP ZLĊFHM QDXNL
] G]LHG]LQ\ SV]F]HOQLFWZD DQLĪHOL
SU]H]GQLZ=655:5ROQLF]\P
8QLZHUV\WHFLH Z :DUV]DZLH GU -HU]\ :R\NH SURZDG]Lá EDGDQLD QDG
GLSORLGDOQ\PLWUXWQLDPL±VDPFDPL
NWyUHUR]ZLMDMąVLĊ]QLH]DSáRGQLRQ\FK MDM ]áRĪRQ\FK SU]H] ZVREQH
PDWNLGRNRPyUHNURERF]\FK7UXWQLH WH PDMą FKURPRVRP\ SRGF]DV JG\ QRUPDOQH WUXWQLH PDMą
LFK W\ONR %\áDP ZWHG\ Z\GDZFą PLĊG]\QDURGRZHJR F]DVRSLVPD
Ä-RXUQDORI$SLFXOWXUDO5HVHDUFK´
NWyUHJR Z\GDZDQLH 3V]F]HOQLF]H
7RZDU]\VWZR1DXNRZH%5$ZáDĞQLH UR]SRF]\QDáR =DSURVLáDP -HU]HJR GR RSXEOLNRZDQLD Z\QLNyZ
VZRLFKSUDFZáDĞQLHZW\PSLĞPLH
JG]LH X]\VND ZV]HFKĞZLDWRZą F]\WHOQRĞü8F]\QLáWDN]SHZQąOLF]Eą
SUDFRSXEOLNRZDQ\FKZODWDFK
LRUD]QDVWĊSQ\FK
W tamtym czasie mój angielVNL E\á EDUG]R VáDE\ 7DN ZLĊF 'U
&UDQH VDPD ZV]\VWNR SRSUDZLDáD
LSU]\JRWRZ\ZDáDGRGUXNX
'U
&UDQH
RSXEOLNRZDáD
Z Ä%HH :RUG´ ±
DUW\NXá SW Ä1D IURQFLH QDXNRZ\P´ZNWyU\PRSLVDáD]DZDUWRĞü
SLHUZV]HJR URF]QLND Ä-RXUQDO RI
$SLFXOWXUDO5HVHDUFK´1DSLVDáDWDP
m.in.: 1DVWURQDFK±'U:R\NH
UR]ZLHZD GDZQR DNFHSWRZDQą
NRQFHSFMĊÄOHWDOQ\FKMDM´SURGXNRZDQ\FKSU]H]ZVREQHPDWNLSRQLHZDĪF]HUZWHQQLHE\áQLJG\ZLG]LDQ\SR]DID]ąMDMD8ZDĪDQRĪHMDMD
E\á\ OHWDOQH SRQLHZDĪ ]DPLHUDá\
'U :R\NH Z\ND]Dá ĪH MDMD WH Z\OĊJDá\ VLĊ QRUPDOQLH JG\ SV]F]Rá\
NDUPLFLHONLQLHPLDá\GRQLFKGRVWĊSX=DQLNDá\]FDáNLHPLQQ\FKEDUG]R LQWHUHVXMąF\FK SU]\F]\Q NWyUH
EĊGą SUH]HQWRZDQH Z QDVWĊSQ\FK
URF]QLNDFKàąF]QLHZ Ä-RXUQDORI
$SLFXOWXUDO 5HVHDUFK´ XND]Dá\ VLĊ
64 moje prace naukowe.
: URNX ;,; .RQJUHV
$SLPRQGLL RGE\ZDá VLĊ Z 3UDG]H
Z &]HFKRVáRZDFML 3U]HGVWDZLáHP
WDPSUDFĊRGLSORLGDOQ\FKWUXWQLDFK
na sympozjum naukowym w LiEOLFDFK 'U (ZD &UDQH RSLVDáD WHQ
.RQJUHVZÄ%HH:RUG´URN
2GQRĞQLH V\PSR]MXP Z /LEOLFDFK
napisano: 'U - :R\NH RSLVDá Z\FKyZ WUXWQL GLSORLGDOQ\FK 3U]H]
Z\FKyZ Z FLHSODUFH Z\FKRZDá WH
WUXWQLH GR ID]\ LPDJR 7D SUDFD
E\áD U]HF]\ZLĞFLH QRYXP Z QDXFH
SV]F]HOQLFWZD 3U]HZRGQLF]ąF\ VHVML3URI)5XWWQHU]áRĪ\áDXWRURZLZ\MąWNRZ\NRPSOHPHQWPyZLąF
ĪHJG\E\QDW\P.RQJUHVLHQLHXVá\V]DáQLFLQQHJRDQLĪHOLW\ONRUHIHUDW
3URIHVRUD:R\NHWRX]QDáE\ĪHW\ONRSRWRZDUWRE\áRSU]\MHĪGĪDüGR
3UDJLÄ%HH:RUG´
&]áRQNLHP %5$ 3V]F]HOQLF]H
7RZDU]\VWZR1DXNRZH]RVWDáHPZ
URNXWMODWDWHPX:W\P
URNXRGZLHG]LáHPGU(ZĊ&UDQHZ
MHM GRPX Z *HUUDUG &URVV %\áHP
SRG ZUDĪHQLHP EDUG]R ZLHOX NVLąĪHN L F]DVRSLVP NWyUH WDP ]REDF]\áHP:QDVWĊSQ\PURNXGU
&UDQH]DSURVLáDPQLHGRZ\JáRV]HQLD Z\NáDGX R WUXWQLDFK GLSORLGDOQ\FKQDNRQIHUHQFML%5$QDWHPDW
WUXWQL SV]F]HOLFK .RQIHUHQFMD RGE\ZDáDVLĊZ1HZWRQ$EERW±
OLSFDURNX
Rezultatem przedstawionej wyĪHM SURPRFML PRLFK EDGDĔ SU]H]
GU (ZĊ &UDQH E\á IDNW ĪH GXĪR
] PRLFK QDXNRZ\FK RVLąJQLĊü VWDáR VLĊ ]QDQ\FK ZĞUyG ZLHOX ]DJUD-
'U(ZD&UDQHQDQDXNRZHMNRQIHUHQFMLSV]F]HODUVNLHMZ&KLDQJ0DLZ7DMODQGLL
ZURNX=OHZHMVWURQ\DXWRUSRĞURGNXSURI/*RQFDOYHV]%UD]\OLL
Pa s i eka 1 /2 0 0 8
HISTORIA ZNANA I NIEZNANA
G]LáLPDE\]DOHFLOLPL
sprawdzenie moich wyników. OdpowiedziaáHP ĪH MHVWHP SHZLHQ
swoich wyników. NaVWĊSQLH SRPLPR EUDNX
jakichkolwiek moich
VWDUDĔ SURI GU .HUU
SRLQIRUPRZDá PQLH
ĪH RWU]\PDáHP JUDQW
z Uniwersytetu w Sao
3DXOR0LDáHPSU]\E\ü
GR 5LEHLUDR 3UHWR DE\
SRND]Dü WDP Z\FKyZ
trutni diploidalnych.
3RMHFKDáHP GR 5LEHLUDR 3UHWR L VSĊG]LáHP WDP PLHVLĊF\
Z\FKRZXMąF
trutnie
diploidalne.
2NáDGNDNVLąĪNL+LVWRULD%5$3V]F]HOQLF]HJR
7RZDU]\VWZD1DXNRZHJRZFLąJXSLHUZV]\FK
:\QLNL ]RVWDá\ RSXODW±
blikowane
najpierw
w sprawozdaniu dla
QLF]Q\FK QDXNRZFyZ -DN RSLVXMĊ 86'$DSHáQDSUDFDÄ*HQLF
SRQLĪHM PLDáR WR QDVWĊSQLH ZLHOH EDODQFH KHWHUR]\JRVLW\ DQG LQKHistotnych konsekwencji.
ritance of size of testes in diploid
Pod koniec mojego roczne- drone honeybees.” (”Równowaga
JR SRE\WX Z 86$ GU JHQHW\F]QD KHWHUR]\JRW\F]QRĞü
2 0DFNHQVHQ ]DSURSRQRZDá PL L G]LHG]LF]HQLH ZLHONRĞFL MąGHU
]áRĪHQLH SRGDQLD R JUDQW ] 86'$ X WUXWQL GLSORLGDOQ\FK SyĨQLHM
(Ministerstwo Rolnictwa USA) – ZÄ-RXUQDORI$SLFXOWXUDO5HVHDUFK´
(PL480) na projekt „Dojrzewanie ±7XWDMSUDJQĊSRGi wychów trutni oraz naturalne una- NUHĞOLüKRQRURZH]DFKRZDQLHSURIHsienianie matek pszczelich”. Otrzy- VRUD.HUU¶D3RGDáHPMHJRQD]ZLVNR
PDáHPWHQJUDQWQDODWD± MDNR ZVSyáDXWRUD *G\ SU]HVáDáHP
: PLĊG]\F]DVLH Z\QLNL PR- PX ZVWĊSQ\ PDV]\QRSLV RGSRZLHLFK SUDF GRW\F]ąFH WUXWQL GLSOR- G]LDáĪHZRZ\PF]DVLHE\áSU]H]
LGDOQ\FK VWDá\ VLĊ V]HURNR ]QDQH PLHVLąFH SR]D 5LEHLUDR 3UHWR
G]LĊNL SURPRFML GU (Z\ &UDQH LMHJRZNáDGMHVW]DPDá\QDWRDE\
: UH]XOWDFLH WHJR RWU]\PDáHP PyJáE\üZVSyáDXWRUHP
Z URNX MXĪ GUXJL SLĊFLROHWQL
: URNX GU (ZD &UDQH
JUDQW]86'$QDUHDOL]DFMĊWHPDWX ]DSURVLáD PQLH GR XF]HVWQLFWZD
Ä%LRORJLD UHSURGXNFML MDNR SRGVWD- ZFKDUDNWHU]HF]áRQNDGR5DG\5HZD KRGRZOL QRZ\FK SV]F]yá´ %\á GDNF\MQHM Ä-RXUQDO RI $SLFXOWXUDO
RQ SRĞZLĊFRQ\ SU]HGH ZV]\VWNLP 5HVHDUFK´DZURNXSRSURVLáD
diploidalnym trutniom.
DE\P]RVWDáUHJLRQDOQ\PSU]HGVWDW tym samym czasie prof. dr ZLFLHOHP%5$QD3ROVNĊ
( .HUU ] 5LEHLUDR 3UHWR Z %UD'U (ZD &UDQH LQWHUHVRZDáD
]\OLL PLDá UyZQLHĪ JUDQW ] 86'$ VLĊ PRLPL EDGDQLDPL L SURPRZDZUDPDFKNWyUHJRSURZDG]LáEDGD- áD MH : URNX RSXEOLNRZDáD
QLDQDGGHWHUPLQDFMąSáFLXSV]F]yá ±OHWQLąKLVWRULĊ%5$±
: VSUDZR]GDQLX GOD ZáDG] 86'$ %\áR WDP W\ONR UR]G]LDáyZ NWyZ %HOWVYLOOH SRGDá ĪH QLH ]QDOD]á UH GRW\F]\á\ UR]ZRMX QDMEDUG]LHM
ĪDGQ\FKWUXWQLGLSORLGDOQ\FKLSRUD- LVWRWQ\FK Z\QLNyZ EDGDĔ Z W\P
Pa s i eka 1 /2 0 0 8
RNUHVLH3RSURVLáDPQLHRQDSLVDQLH
MHGQHJR]W\FKUR]G]LDáyZDPLDQRwicie: „The story of diploid drones
in the honey-bee” („Historia trutni
GLSORLGDOQ\FK´VWU±
1LHRFHQLRQą ]DVáXJą GU (Z\
&UDQH E\áR Z\GDZDQLH SHULRG\NX
„Apicultural Abstracts” („PszczelQLF]H6WUHV]F]HQLD´7ąGURJąRVLąJQLĊFLD QDXNRZH ZLHOX EDGDF]\
Z W\P WDNĪH L PRMH VWDZDá\ VLĊ
szeroko znane. Pierwsze streszczenie mojej pracy „Multiple mating
RIWKHKRQH\EHHTXHHQLQRQHQXSWLDO ÀLJKW´ Ä:LHORNURWQH ]DSáRGnienie matki pszczelej w jednym
ORFLH JRGRZ\P´ ]RVWDáR RSXEOLNRZDQH Z URNX Ä$SLFXOWXUDO $EVWUDFWV´ D RVWDWQLH
Z URNX àąF]QLH Z FLąJX ODW VWUHV]F]HQLD PRLFK SUDF
QDXNRZ\FK ]RVWDá\ RSXEOLNRZDQH
Z Z\ĪHM Z\PLHQLRQ\P F]DVRSLĞPLH
.LHG\ĞGU(&UDQHRĞZLDGF]\áD
R¿FMDOQLH*G\E\NWyU\Ğ]SV]F]HODU]\ FKFLDá VLĊ XF]\ü REFHJR MĊ]\ND
SR]D NRQJUHVRZ\PL WR SRZLQLHQ
XF]\üVLĊMĊ]\NDSROVNLHJR
6SRW\NDáHP GU (ZĊ &UDQH QD
wielu kongresach i sympozjach
SV]F]HOQLF]\FK QD FDá\P ĞZLHFLH
=DZV]HLQWHUHVRZDáDVLĊPRLPLEDGDQLDPL L GRS\W\ZDáD R GDOV]H LFK
SURMHNW\ 7DN ZLĊF SURSDJRZDQLH
PRLFK QDXNRZ\FK RVLąJQLĊü SU]H]
GU(ZĊ&UDQH-HMFLąJáH]DLQWHUHVRZDQLHLSRPRFVWDQRZLá\SRZDĪQ\
ZNáDGZPRMDNDULHUĊQDXNRZą
SURIGUKDE-HU]\:R\NH
=DNäDG3V]F]HOQLFWZD6**:
:DUV]DZD
MHU]\BZR\NH#VJJZSO
ZZZMHU]\BZR\NHXVHUVVJJZSO
ZR\VWUSROKWPl
2DXWRU]H
.LHURZQLN =DNáDGX 3V]F]HO
3V]F]HOQLFWZD 6**: Z :DUV]DZLH
ZODWDFK±
1DGDO SUDFXMH LQWHQV\ZQLH
QDXNRZR