Industriada 2016

Strona 1 / 2
OBIEKT
ODDZIAŁ ODLEWNICTWA
ARTYSTYCZNEGO
ul. Bojkowska 37
44-100 Gliwice
muzeum.gliwice.pl
[email protected]
TEL: +48 32 2310854
FAX: +48 32 3324742
OPIS
Wszystko zaczęło się w 1796 roku, kiedy to w mieście nad Kłodnicą uruchomiono pierwszy na
kontynencie (poza Wielką Brytanią) wielki piec opalany koksem. Sukces miał wielu ojców, ale
najwięcej do powiedzenia miał szkocki wynalazca i przedsiębiorca – John Baildon. Po dwóch
latach w hucie ruszyła gisernia, zajmująca się odlewaniem gotowych przedmiotów. Gliwicka
odlewnia, wraz z bliźniaczymi zakładami w Berlinie i Sayn, zajmowała się produkcją zarówno
armat, jak i odlewów artystycznych. Współpracowała z najwybitniejszymi artystami, wśród
których były tak znane nazwiska, jak Karl Friedrich Schinkel, August Kiss czy Teodor Kalide.
Hutą zachwycał się Julian Ursyn Niemcewicz, podróżujący po Śląsku w 1821 roku. Pisał:
„Gliwice odlewają w rozmaitych robotach do 100 000 cetnarów żelaza. Od ogromnych dział
szturmowych do przedmiotów sztuk i najdrobniejszych łańcuszków, wszystko znaleźć tam
można. Widziałem tam mosty całe, kraty, lwy, kandelabry, wazy, krucyfixy, medaliony wielkie
i małe, krzyżyki, pierścionki, łańcuszki.” Warto wspomnieć, że najwyższe pruskie odznaczenie
wojskowe – Żelazny Krzyż – zostało po raz pierwszy odlane w Gliwicach w 1813 roku. Po II
wojnie światowej tradycje huty gliwickiej przejęły Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych
(GZUT). Stąd wyszły tak znane pomniki, jak warszawska Nike, Pomnik Powstańców Śląskich w
Katowicach, Wyspiańskiego w Krakowie. Muzeum Odlewnictwa utworzono w 1991 roku w
jednej z hal dawnej huty na terenie GZUT. W 2010 r. zostało ono przeniesione i obecnie
mieści się w odnowionej maszynowni dawnej kopalni „Gliwice”. Budynki założonej w 1901
roku kopalni projektowali Emil i Georg Zillmanowie – twórcy katowickich osiedli: Giszowca i
Nikiszowca. W XXI wieku zrewitalizowano maszynownię, cechownię i willę dyrektora. W
2010 roku zaprezentowano w nowym miejscu wystawę multimedialną. Tak opisuje ją sam
twórca aranżacji , Mirosław Nizio: „Inspiracją dla wystroju ekspozycji stała się struktura
miasta oraz architektura starych pieców hutniczych. Już same dokumenty ryciny, szkice po
trosze określały charakter tego miejsca. W ten sposób powstały obiekty, które symbolicznie
mają przedstawiać fabrykę oraz piece hutnicze: cztery kubiki, z których wydobywa się żar.
(…) Bardzo ciekawym elementem są wnętrza pieców, do których zwiedzający mogą wchodzić
i w których zapoznają się z uporządkowaną już chronologicznie historią odlewnictwa
artystycznego od XVIII- do XX-wiecznych budowli przemysłu żeliwnego, gliwickich i
okolicznych wyrobów artystycznych”. Muzeum znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki.
Strona 2 / 2
Kronika Szlakowa
214 lat temu w Gliwicach powstała Królewska Odlewnia Żeliwa. Była to pierwsza odlewnia w
naszej części Europy oparta na nowej technologii opalania pieca hutniczego koksem. Obecnie
wytwory odlewni prezentuje Odział Odlewnictwa Artystycznego Muzeum w Gliwicach.
Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje misterna i precyzyjnie wykonana żeliwna
biżuteria. W przeszłości była ona bardzo popularna, do czego przyczyniły się dwa wydarzenia.
Pierwszym była śmierć pruskiej królowej Luizy, żony Fryderyka Wilhelma III. W Prusach
zapanowała wówczas żałoba - kobiety do czarnych sukien zaczęły nosić odlane z żeliwa
krzyże z wprawioną podobizną królowej. Wkrótce potem rozpoczęto skuteczną akcję
propagującą oddawanie klejnotów na poczet funduszy wojennych - w zamian obywatele
pruskiego państwa otrzymywali żeliwne płytki lub sygnety.
PROGRAM
11.06.2016
15:00 - 19:00
15:00 - 19:00
15:00 - 19:30
15:00 - 19:30
15:00 - 20:00
15:00 - 20:00
15:00 - 20:00
15:30 - 16:30
15:30 - 16:30
15:30 - 16:30
15:30 - 16:30
17:00 - 18:00
17:00 - 18:00
17:00 - 18:00
17:00 - 18:00
18:30 - 19:30
18:30 - 19:30
18:30 - 19:30
18:30 - 19:30
20:00 - 22:00
Odlewnictwo – żywa opowieść
HIT! W tych murach nie spotkasz już górników… - spacer z przewodnikiem po
dawnej Kopalni „Gliwice”
Skarby Królewskiej Odlewni Żelaza - malowanie żeliwnych replik
Tworzenie formy odlewniczej
Pionierzy śląskiego przemysłu. Gliwickie tropy – warsztaty artystyczne, historyczne
gry i zabawy, wystawy, pokazy, inscenizacja komiksu „Człowiek z żeliwa”.
Wystawa planszowa „Człowiek z żeliwa”
W tych murach nie spotkasz już górników… - warsztaty i zabawy z węglem dla
dzieci
Żeliwna opowieść – oprowadzanie po wystawie „Słusznie słyną dziś Gliwice…”
Pionierzy śląskiego przemysłu: Reden, Baildon i Holzthausen – warsztaty
Zaułek jubilera – warsztaty z wykorzystaniem replik żeliwnej biżuterii
Śląscy przemysłowcy i ich baśniowe pałace – zajęcia edukacyjne i gra historyczna
Żeliwna opowieść – oprowadzanie po wystawie „Słusznie słyną dziś Gliwice…”
Pionierzy śląskiego przemysłu: Reden, Baildon i Holzthausen – warsztaty
Zaułek jubilera – warsztaty z wykorzystaniem replik żeliwnej biżuterii
Śląscy przemysłowcy i ich baśniowe pałace – zajęcia edukacyjne i gra historyczna
Żeliwna opowieść – oprowadzanie po wystawie „Słusznie słyną dziś Gliwice…”
Pionierzy śląskiego przemysłu: Reden, Baildon i Holzthausen – warsztaty
Zaułek jubilera – warsztaty z wykorzystaniem replik żeliwnej biżuterii
Śląscy przemysłowcy i ich baśniowe pałace – zajęcia edukacyjne i gra historyczna
Krzysztof Kobyliński i przyjaciele - koncert