Ewald Stefan Pollok - Polscy Nobliści
Transkrypt
Ewald Stefan Pollok - Polscy Nobliści
Ewald Stefan Pollok - Polscy Nobliści ? Wszyscy interesujący się sprawami związanymi z przyznaniem Nobla wiedzą, że Polska była uhonorowana 7-ma tak prestiżowymi nagrodami, ale czy to wszystkie?. W kolejności wygląda to tak: 1903 - Maria Skłodowska-Curie - w dziedzinie fizyki. 1905 – Henryk Sienkiewicz – w dziedzinie literatury. 1911 – Maria Skłodowska-Curie – w dziedzinie chemii. 1924 – Władysław Reymont – w dziedzinie literatury. 1980 – Czesław Milosz – w dziedzinie literatury. 1983 – Lech Wałęsa – Pokojowa Nagroda Nobla. 1996 – Wisława Szymborska – w dziedzinie literatury. Należy się cieszyć z 7-miu nagród, choć są jednak pewne rysy na tej satysfakcjonującej budowie. Ponoć, tak mi powiedział znajomy znawca historii, Polska wśród krajów europejskich ma najmniejszą liczbę noblistów w stosunku do liczby ludności. Czy to prawda trudno mi w tej chwili stwierdzić, choćby dlatego, że interesuje mnie inna strona dotyczącą polskich noblistów. Dobrze byłoby się zastanowić, kogo należy do polskich noblistów zaliczać. Sprawa jest na pozór prosta, każdy kto czuje się Polakiem lub mający polskie korzenie lub obywatelstwo. Nie takie to jednak łatwe. Przypomnijmy sobie kiedy szybko dano obywatelstwo Afrykańczykowi Emmanuel Olisabebe z Nigerii, by mógł grac w polskiej reprezentacji piłki nożnej. Zagrał kilka razy i słuch o nim zaginął, grał później w kilku europejskich klubach, a w międzyczasie zakończył karierę. Czy gdyby zdobył znaczącą nagrodę – Pulitzera, Oskara czy Nobla jak by go w polskim kraju traktowano? Przyjęto by z radością do wiadomości, że znowu Polak zdobył coś dla nas? Czy też uważalibyśmy, że to jednak czarny (kolorowy), mało do Polaków podobny i wtedy nie zaliczylibyśmy go do panteonu polskich sław. Weźmy za przykład Marię Skłodowską-Curie. Ona nigdy nie miała polskiego obywatelstwa (początkowo była obywatelką Rosji, potem Francji), a Polskę opuściła na zawsze w wieku 24 lat. Czesław Miłosz przez wiele lat posiadał tylko obywatelstwo litewskie, a pisał głównie w języku angielskim. Wiele jego wypowiedzi wskazuje, że uważał się za Litwina, mówiącego po polsku. Wygląda na to, kiedy przejrzymy listy noblowskie, że Polska posiada jeszcze dodatkowo 9 noblistów, ale jakoś nikt o tym, nie ma odwagi pisać. Podam poniżej krótkie życiorysy tych osób, a czytelnik niech sam oceni jak to z tym pochodzeniem i nagrodami jest. 1. Tadeusz Reichstein * 20 lipca 1897 we Włocławku , zm. 1 sierpnia 1996 w Bazylei/Basel.(Szwajcaria), chemik i botanik, pochodzenia polsko-żydowskiego. Rodzina wyprowadziła die do Zürichu, gdzie studiował chemię na politechnice w Zurychu (ETHZ) uzyskując dyplom w 1920 roku. W 1922 r. uzyskał doktorat i kontynuował prace na ETHZ (Eidgenössische Technische Hochschule Zürich) gdzie w latach 1930-1938 był profesorem chemii organicznej. W 1933 roku dokonał syntezy kwasu askorbinowego. W wyniku pracy nad hormonami kory nadnercza wyizolował 26 hormonów, m.in. kortyzon (1936). W latach 1938-1967 był profesorem uniwersytetu w Bazylei. W 1947 roku otrzymał doktorat honoris causa Sorbony w Paryżu. W 1952 został wybrany członkiem Royal Society w Londynie, i był członkiem PAN (Polska Akademia Nauk). W 1950 otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. 2. Izaak Singer (Isaac Bashevis Singer) * 21 listopada 1902 (w niektórych książkach podaje się datę urodzenia 14.07 jak i 28.11 w Leoncinie w pobliżu Nowego Dworu Mazowieckiego, zm. 24 lipca 1991 w Miami. W Polsce mieszkał do 1935 roku. Pisarz, wydal kilkadziesiąt książek, m.in. Krotki piątek, Namiętności, Moc światła,Niewolnik, Spuścizna, Dwór, Sztukmistrz z Lublina i dalsze. Pracował z kilkoma redakcjami, w Polsce pisał jako Icchok Warszawski. W 1978 roku otrzymał nagrodę Nobla z literatury. 3. Józef (Joseph) Rotblat ur. 4 listopada 1908 w Warszawie jako piąte z siedmiorga dzieci. Zmarł 31 sierpnia 2005 w Londynie. W 1932 zdobył tytuł magistra w Wolnej Wszechnicy Polskiej na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym z zakresu fizyki, uprawniający do podjęcia pracy w charakterze nauczyciela i do zdobywania stopni naukowych oraz podjął pracę w pracowni radiologicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. 1 października 1936, na VIII Zjeździe Fizyków Polskich we Lwowie wygłosił trzy referaty: "Selektywna absorpcja powolnych neutronów w srebrze, złocie i jodzie", "Zasięgi cząsteczek, powstających przy bombardowaniu boru i litu powolnymi neutronami", "Zderzenia prędkich neutronów z protonami". W programie Zjazdu występuje jako pracownik Pracowni Radiologicznej im. Kernbauma w Warszawie. W 1938 obronił doktorat na Uniwersytecie Warszawskim. Stypendium zagraniczne uzyskał prawie zaraz po doktoracie. Przeniósł się w 1939 do Wielkiej Brytanii. Prof. uniw. w Londynie i St. Bartholomew´s Hospital Medical College. Członek PAN. W 1995 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za wysiłki w celu zredukowania broni jądrowej na świecie. Współzałożyciel i lider pacyfistycznego ruchu naukowców Pugwash. Całe życie mówił po polsku i podkreślał, że jest Polakiem z brytyjskim paszportem. Protestował przeciwko zapisywaniu jego imienia jako „Joseph” 4) Mieczysław Biegun (Menachem Begin) ur. 16 sierpnia 1913 w Brześciu nad Bugiem, zm. 9 marca 1992 w Tel Awiwie. Opuścił Polskę w 1940 roku, został szóstym premierem Izraela. W 1979 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za podpisanie traktatu z Egiptem. 5. Leonid Hurwicz, urodzony 21 sierpnia 1917 roku w Moskwie. Pochodził z rodziny polskich żydów, która ewakuowana z Królestwa Polskiego w czasie I wojny światowej schroniła się na krótko w Moskwie. Na początku 1919 wraz z rodzina wrócił do Warszawy, gdzie ukończył studia prawnicze. W latach 1938-39 studiował w Londynie, a w 1939-1940 w genewskim Instytucie Wyższych Studiów Międzynarodowych. W 1940 roku wyjechał do USA, gdzie kontynuował studia ekonomiczne na Uniw. Chicagowskim i Uniw. Harwarda. Był prof. Uniwersytetu w Minnesota. W 2007 roku otrzymał Nagrodę Nobla z ekonomii. Zm. 24 czerwca 2008 w Minneapolis 6) Szymon Perski (Szimon Peres) urodzony 2 sierpnia 1923 r. w Wiszniewie (województwo wileńskie), wyjechał z Polski w 1934 roku, został dziewiątym prezydentem Izraela, w 1994 roku otrzymał pokojową Nagrodę Nobla. 7) Jerzy Szarpak (Georges Charpak) urodzony 1 sierpnia 1924 roku w Dąbrowicy (województwo wołyńskie), zmarł 29 września 2010 r. w Paryżu. Wyjechał do Francji w 1931 roku. Od 1941 r. współpracował z Résistance jako Jacques Charpentier. Mieszkal w Troyes. W 1943 r. został wywieziony do KZ Dachau. W roku 1946 przyjął obywatelstwo francuskie. Otrzymał nagrodę Nobla z fizyki w 1992 roku. 8) Andrzej Wiktor Schally (Andrew Viktor Schally), urodzony 30 listopada 1926 roku w Wilnie, syn generała Kazimierza Schally, szefa gabinetu prezydenta RP Mościckiego. Matka Maria z Łąckich. Schally pochodził z żydowsko- szwedzkofrancusko-polskiej rodziny o nieokreślonej przynależności religijnej. Według rasowych kryteriów nazizmu był tzw. „mieszańcem” i groziła mu śmierć. Po wybuchu II wojny świat. wyjechał z Polski. Ocalał z masakry holokaustu ukrywając się w Rumunii w środowisku polskich Żydów. W 1945 dostał się przez Włochy, Francję do Anglii i Szkocji. Studiował chemię na University of London, następnie medycynę w londyńskim National Institute for Medical Research. W 1952 wyjechał do Kanady, gdzie uzupełniał studia na McGill University w Montrealu. W 1957 obronił doktorat i wyjechał do USA. Pracował w Waco w Texasie, a od 1962 w Nowym Orleanie. Był tam kierownikiem laboratorium polipetydów i enddokrynologii w Szpitalu Weteranów oraz profesorem Tulane University. W 1962 przyjął obywatelstwo amerykańskie. Został wyróżniony doktoratem honoris causa przez blisko 20 wyższych uczelni, m.in. Uniwersytet Jagielloński. W 1975 otrzymał Nagrodę Laskera, a w 1977 – Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za odkrycie zjawiska wydzielania hormonów w podwzgórzu mózgu oraz badanie ich budowy i czynności, co zapoczątkowało neuroendokrynologię. 9) Roald Hoffman, urodzony 18 lipca 1937 roku w Złoczowie (województwo lwowskie), pochodzi z żydowskiej rodziny. Wyemigrował do USA w 1949 roku. Studiował na Harvard Uniwersytet gdzie obronił pracę doktorską w 1965 r. Objął katedrę w Cornell Uniwersytet w Ithaca gdzie jeszcze w 2007 r. uczył. Otrzymał Nagrodę Nobla z chemii w 1981 roku. Dlaczego Polska nie uważa tych noblistów za Polaków? Ośmiu z nich (z jedynym wyjątkiem Reichstein) posiadało obywatelstwo polskie i zdobywało w Polsce wykształcenie. Język polski był dla nich językiem macierzystym lub drugim najważniejszym. Jeden z naszych czytelników napisał, pozwolę sobie zacytować fragmenty jego listu: Dlaczego Polska przyznaje się do Skłodowskiej i Miłosza, a nie przyznaje się do Reichsteina, Singera, Rotblata, Szarpaka, Hurwicza, Perskiego, Bieguna, Schally’ego i Hoffmana? Powód jest, niestety, typowy: są to Żydzi, a więc według polskich władz nie mogą być nazwani Polakami. Polska jest niechlubnym wyjątkiem, bo na przykład Niemcy szczycą się wszystkimi swoimi laureatami Nobla, z których wielu było niemieckimi Żydami. Bardzo dużo laureatów Nobla jest zaliczanych jednocześnie do dwóch narodowości, na przykład Skłodowska do francuskiej i polskiej. Oficjalny spis laureatów Nobla nie zawiera kategorii „Żydzi”, a nagrodzonych klasyfikuje według kraju pochodzenia lub zamieszkania. Dlaczego w takim razie Polska nie uznaje na przykład Perskiego i Bieguna za polsko-izraelskich noblistów? Wstyd, że Polska wobec polskich laureatów nagrody Nobla wyraźnie stosuje kryteria religijne. Są to raczej kryteria rasowe, a nie religijne, ponieważ wśród polskich noblistów pochodzenia żydowskiego są osoby nie praktykujące judaizmu. „Urodzili się jako katolicy”, to polscy Nobliści. Ale Skłodowska i Miłosz faktycznie stali się później ateistami. Miłosz nawet otwarcie krytykował tradycyjny polski katolicyzm, nazywając go „ciemnogrodem”. Jednak przed śmiercią oficjalnie powrócił „na łono Kościoła”. Wszyscy pamiętamy jakie problemy były z pogrzebem, prawda? Wstyd tym większy, że pięciu z wymienionych, odtrąconych przez Polskę noblistów cudem uratowało się z Holokaustu. Wątpliwe, że Polska kiedykolwiek się do nich przyzna. Silniejszy jest propagowany przez Kościół mit, że „Polak to tylko katolik”. Widocznie dlatego Polska woli mieć siedmiu noblistów, zamiast szesnastu. Ślązacy mogą się szczycić trzynastoma Noblistami, są nimi: 1) Paul Ehrlich , ur. w Strehlen (Strzelin), medycyna, 2) Gerhard Hauptmann, ur. w Ober Salbrun (Szczawno), literatura, 3) Fritz Haber, ur. w Breslau (Wrocław), chemia, 4) Friedrich Bergius, ur. w Goldschmieden (Złotniki), chemia, 5) Otto Stern, ur. w Sohrau (Żory), fizyka, 6) Kurt Adler, ur. w Königshütte (Chorzów), chemia, 7) Max Born, ur. w Breslau (Wrocław), fizyka, 8) Maria Giepert-Mayer, urodzona w Katowicach, fizyka, 9) Konrad Bloch, ur. w Neiße /Nysa), medycyna, 10) Hans Konr-Georg Dehmelt, ur. w Görlotz (Zgorzelec), fizyka, 11) Rheinhard Selten ur. w Breslau (Wrocław), ekonomia, 12) J. Georg Bednorz, ur. w Neuenkirchen, fizyka, 13) Günter Blobel, ur. w Waltersdorf (Niegosławice), medycyna