Jak dostać nagrodę Nobla? Bernard Korzeniewski Jeżeli włączysz

Jak dostać nagrodę Nobla?
Bernard Korzeniewski
Jeżeli włączysz radio i usłyszysz w nim szumy oraz trzaski, to czym prędzej powiadom o
tym Komitet Nagrody Nobla Szwedzkiej Akademii Nauk, a niechybnie nagroda ta zostanie Ci
przyznana. Musisz jeszcze tylko dowiedzieć się od jakiegoś specjalisty, dlaczego Ci szumi. Nie
wierzysz? Kiedy w 1965 Penzias i Wilson testowali antenę rejestrującą fale radiowe, używaną
wcześniej do łączności z satelitami, odkryli dochodzący ze wszystkich stron szum, którego w
żaden sposób nie mogli wytłumaczyć. Pierwotnie posądzali gołębie, które pozostawiały w
aparacie swoje odchody. Jednakże usunięcie ich (tzn. zarówno odchodów, jak i gołębi) niewiele
pomogło. Zakłócenia pozostały. Stwierdzili więc, że szumi. Zinterpretowali to jako fakt, że szumi
oraz podali wyjaśnienie, iż jest to szum niewyjaśniony. Za to kilkanaście lat później dostali
nagrodę Nobla.
To, co im szumiało, było słynnym promieniowaniem tła, stanowiącym koronny argument
na rzecz hipotezy Wielkiego Wybuchu i znakomite potwierdzenie modeli wczesnych etapów
ewolucji Wszechświata. W konstrukcji tych modeli największe zasługi położyli: Gamow, Dicke i
Peebles. Dwaj ostatni dowiedzieli się o kłopotach z aparaturą Penziasa i Wilsona z przypadkowej
rozmowy telefonicznej i od razu poprawnie zinterpretowali ich obserwacje. Kto więc "odkrył"
promieniowanie tła? Czy istotą odkrycia naukowego jest przypadek, czy też uzyskanie nowej
wiedzy na bazie wiedzy już posiadanej? Szumy w radiu może stwierdzić każdy, natomiast nie
każdy umie wytłumaczyć, dlaczego szumi.
Inną receptą na dostanie nagrody Nobla, szczególnie jeżeli brak Ci iskierki geniuszu i
szczęścia w badaniach naukowych, jest zostanie szefem. Wtedy będziesz jedynie musiał
zgromadzić wokół siebie przynajmniej kilku młodych naukowców na tyle zdolnych, że rokują
nadzieję na uzyskanie odpowiedniej klasy rezultatów, zapewnić im odpowiednią aparaturę (do
obu tych zadań musisz wykazać dużą obrotność w zdobywaniu funduszy) oraz jak najmniej
przeszkadzać im w pracy poprzez wysuwanie swoich własnych pomysłów i udzielanie
zbawiennych rad (szczególnie to ostatnie jest trudnym zadaniem). Potem możesz już założyć
ręce, usiąść w fotelu ze swoją ulubioną fajką i spokojnie czekać na wiadomą nominację.
D., młody francuski biochemik, który wyjechal za ocean w celu prowadzenia badań w
jednym z tamtejszych laboratoriów, był głównym i faktycznym odkrywcą onkogenów, czyli genów
odpowiedzialnych za powstanie i rozwój nowotworów. Nie on jednak dostał nagrodę Nobla za to
odkrycie, lecz jego amerykańscy szefowie. W obecnej nauce utarł się model lwiego stada ktokolwiek by nie "upolował" odkrycia naukowego, i tak lwia część łupu (splendoru) przypada
przewodnikowi stada.
Jeżeli Nobel Twój ma być solidną pracą doświadczalną, a nie li tylko teoretycznymi
mrzonkami wymyślanymi w wolnych chwilach w jakimś, na przykład, urzędzie patentowym, to
warto jest urodzić się w kraju, który jest skłonny łożyć na naukę, a nie na spokój Twej duszy, lub
do takiego kraju wyemigrować.
Często w osiągnięciach naukowych na miarę nagrody Nobla pomocny jest łut szczęścia,
tak jak to było w przypadku odkrycia pulsarów (notabene, tutaj także nagrodę otrzymał szef
odkrywczyni, którą była Jocelyn Bell; nazwiska szefa nie wspomnę, aby go nie uwiecznić). Jeżeli
jednak nie szumi Ci radio, nie masz predyspozycji do bycia szefem i nie sprzyja Ci niewiarygodne
wprost szczęście, to musisz sięgnąć po bardziej niekonwencjonalną metodę, a mianowicie zostać
kimś wybitnym. Porada, jak tego dokonać, wykracza, niestety, poza wąskie ramy niniejszego
artykułu.