docINFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego
download 
Reklamacja Transkrypt
INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15‐264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel./fax 085 742‐53‐78 e‐mail: [email protected] INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ BIAŁYSTOK, październik 2010 1 2 WSTĘP ......................................................................................................................................................... 5 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE.....................................................................................................................5 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO – KONTROLNA I BADAWCZA ..................................................................................................6 POWIETRZE .................................................................................................................................................. 8 PRESJE – EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA .........................................................................................................8 STAN – OCENA JAKOŚCI POWIETRZA ...........................................................................................................................9 PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA ...........................................................................................................9 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH ............................................................................................ 11 PRESJE – ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD ....................................................................................................................11 STAN – OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH .....................................................................................................12 PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA .........................................................................................................15 WODY PODZIEMNE .................................................................................................................................... 17 PRESJE ................................................................................................................................................................17 STAN ‐ OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH ...............................................................................................................18 GOSPODARKA ODPADAMI ......................................................................................................................... 19 PRESJE ................................................................................................................................................................19 STAN ..................................................................................................................................................................20 PRZECIWDZIAŁANIA – KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH ...................................................................23 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY ................................................................................................. 26 PRESJE – ŹRÓDŁA HAŁASU .......................................................................................................................................26 STAN – POMIARY HAŁASU .......................................................................................................................................27 PRZECIWDZIAŁANIA ...............................................................................................................................................28 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE.................................................................................................................... 29 PRESJE – ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO ....................................................................................29 STAN – POMIARY MONITORINGOWE .........................................................................................................................30 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI............................................................................................... 31 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH........................................................................31 TRANSPORT .........................................................................................................................................................31 KONTROLE INTERWENCYJNE ....................................................................................................................................32 OBOWIĄZKI SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA ....................... 32 ORGANY SAMORZĄDU POWIATOWEGO ......................................................................................................................33 ORGANY SAMORZĄDU GMINNEGO .................................................................................................................34 3 4 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat sokólski położony jest w w środkowo ‐ wschodniej części woj. podlaskiego, na obszarze Wzgórz Sokólskich, bę‐ dących częścią Niziny Północnopodlaskiej. Zajmuje po‐ wierzchnię 2054,51km2, co stanowi 11% obszaru wojewódz‐ twa podlaskiego. Struktura administracyjna i ludność W skład powiatu sokólskiego wchodzą 4 gminy miejsko‐ wiejskie: Dąbrowa Białostocka, Sokółka, Suchowola i Krynki oraz 6 gmin wiejskich: Janów, Korycin, Kuźnica, Nowy Dwór, Sidra i Szudziałowo. Liczba ludności ogółem wynosi ok.71 tys. osób. Gęstość za‐ ludnienia 34 os./km2. Ludność [tys.] Jednostki samorządowe powiatu Powierzchnia sokólskiego [km2] Gminy miejsko‐wiejskie: Sokółka 314 Dąbrowa Białostocka 264 Suchowola 256 Krynki 166 Gminy wiejskie: Janów 208 Korycin 117 Kuźnica 133 Nowy Dwór 121 Sidra 174 Szudziałowo 302 25,9 12,4 7,1 3,2 4,3 3,5 4,1 2,8 3,7 3,3 dane: GUS Gospodarka1 Na obszarze powiatu sokólskiego pod koniec 2009 roku zarejestrowane były 3672 podmioty gospodarcze, z czego 188 należy do publicznego sektora własności. Największy udział w działalności podmiotów gospodar‐ czych stanowią firmy: handlowe, usługowe i produkcyjne. Przemysł na terenie powiatu rozwija się głównie w oparciu o miejscowe surowce: drewno, kruszywo, płody rolne. Do większych zakładów pracy należą w powiecie: „Sokółka Okna i Drzwi S.A.” producent stolarki budow‐ lanej; „Somlek” Sokółka – zakład przetwórstwa mlecznego; Gtx Hanex – Plastic Sp. z o.o.; „Agrikur”; „Saga‐ Trans”; „Eskimos”; Wytwórnia Wód Gazowanych „Krynka”– G.S., Kopalnia Surowców Mineralnych ( Białostoc‐ kie Kopalnie Surowców Mineralnych Sp. z o.o.). Licznie występują też małe zakłady wytwarzające półfabrykaty przemysłu drzewnego. 1 źródło: GUS, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Sokólskiego 5 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Znaczna część obszaru powiatu to tereny służące do produkcji rolnej. Przeważająca sfera produkcji w gospo‐ darstwach indywidualnych to produkcja: roślinna (zboża okopowe, uprawy truskawek, tytoniu, rzepaku, po‐ rzeczki.); zwierzęca (bydło mleczno opasowe, trzoda chlewna, drób). Niektóre regiony powiatu specjalizują się w uprawie truskawek i porzeczek. Obszar Ziemi Sokólskiej jest dobrym miejscem do produkcji ekologicznej, zdrowej żywności. Przez powiat przebiega droga międzynarodowa nr 19 Warszawa ‐ Białystok ‐ Kuźnica – Grodno, a także zlokalizowany jest kolejowy terminal przeładunkowy (Geniusze), które stwarzają dogodne warunki handlu z rynkiami wschodnimi. Walory turystyczne powiatu Powiat sokólski posiada wiele walorów przyrodniczych. Na jego terenie znajduje się znaczna część Puszczy Knyszyńskiej. Teren puszczy jest bogato urzeźbiony, z licznymi wzniesieniami morenowymi. Można znaleźć tam wspaniałe punkty widokowe. Szczególnie cenne są tereny objęte siecią Natura 2000, za które uznaje się tereny najważniejsze dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy. Podstawą utworzenia sieci Natura 2000 jest unijna Dyrektywa Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa. Postanowieniem Ustawy o ochronie przyrody wprowadzają‐ cej obszar Natura 2000 na terenie powiatu utworzono: • • Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO): Ostoja Biebrzańska (149929 ha) i Puszcza Knyszyńska (136145 ha), Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) to: Dolina Biebrzy (121003 ha) i Ostoja Knyszyńska (136084 ha). Rezerwaty przyrody znajdujące się w powiecie sokólskim: • • • • • • • • • • Budzisk ‐ utworzony w 1970 r., zachowany w naturalnym stanie fragment Puszczy Knyszyńskiej z grądami i torfowiskami. Stare Biele ‐ utworzony w 1970 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z wieloma chronionymi gatunkami flory i fauny. Góra Pieszczana – 1987 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z naturalnym drzewostanem świerkowo ‐ so‐ snowym. Stara Dębina – 1987 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z drzewostanem dębowym. Woronicza – 1989 r., zachowana w stanie naturalnym dolina strumienia Woronicza oraz przyległe wznie‐ sienia morenowe. Międzyrzecze – 1990 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z urozmaiconą rzeźbą terenu i występowaniem dużej ilości źródlisk. Bahno w Borkach – 1990 r., torfowiskowe zbiorowiska o charakterze borealnym. Starodrzew Szyndzielski – 1990 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z starodrzewem typu ciepłolubnego lasu sosnowo ‐ świerkowo ‐ dębowego. Nietupa – 199 6r., ostoja bobrów w zatorfionej dolinie rzeki Nieputa. Kozłowy Ług – 1997 r., zachowany ze względów naukowych i dydaktycznych rozległego torfowiska niskiego w początkowym stadium sukcesji leśnej. Obszar powiatu jest zamieszkiwany przez wyznawców mniejszości religijnych ‐ prawosławia i islamu o bogatych tradycjach kulturowych. Stąd do atrakcji powiatu można zaliczyć ciekawe zabytki religijne czy szlaki turystycz‐ ne: Szlak Tatarski, Szlak Napoleoński, Szlak Śladami Powstania Styczniowego, Szlak Rękodzieła Ludowego. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO – KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: • • • kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. 6 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Cele działalności inspekcyjno – kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na pod‐ stawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz propozycji zgłaszanych przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO‐KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscypli‐ nujące, między innymi: • • • • • • wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia, a także znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, wydać decyzję wstrzymują‐ cą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. Kompetencje samorządów powiatowych i gminnych zamieszczono na końcu niniejszego opracowania. W okresie od przedstawienia poprzedniej informacji o stanie środowiska na terenie powiatu (wrzesień 2009), w powiecie przeprowadzono łącznie 62 kontrole w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W wyniku przeprowadzonych kontroli, w przypadkach stwierdzanych przekroczeń wymierzono kary pieniężne za naru‐ szenie warunków korzystania za środowiska. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków ‐ zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. Zadania PMŚ realizowane są głównie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Stanowią one również wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmu‐ je następujące komponenty środowiska: • • • • • • monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie na potrzeby wykonywanych ocen wyszczególniono 3 elementy: presje, stan i przeciw‐ działanie. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska na terenie powiatu przedstawiono poniżej. 7 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok POWIETRZE PRESJE – EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu sokólskiego są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno – bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głów‐ nie na trasie samochodowej Białystok – Sokółka – Kuźnica Białostocka. Największa emisja zanieczyszczeń powietrza pochodzi z miast gdzie głównymi źródłami zanieczyszczeń są miej‐ skie przedsiębiorstwa energetyki cieplnej i zakłady przemysłowe zlokalizowane w Sokółce i Dąbrowie Biało‐ stockiej. Emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem (t/r) Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi najwięk‐ szy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlen‐ ki azotu (NO‐NO2), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO‐NO2) i benzen (C6H6). 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2000 Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2009 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem z terenu powiatu sokólskiego wyniosła 5 ton. W po‐ równaniu do lat ubiegłych jest to znaczny spadek. 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem (t/r) 30 000 25 000 20 000 Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2009 r. wynosiła 7 094 ton. Tu również zaobserwowano znaczny spadek w porównaniu do lat ubiegłych. 15 000 10 000 5 000 Emisję z powiatu na tle województwa przedstawiono w tabeli. 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH jm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Emisja zanieczyszczeń pyłowych woj. podlaskie ogółem t/r 2 016 1 969 2 020 1 972 2 176 2 004 1 740 1 748 1 324 1 146 powiat sokólski ogółem t/r 28 26 15 19 26 36 38 38 29 5 ze spalania paliw t/r 27 25 15 18 25 35 37 38 29 5 Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem t/r 1 708 958 1 901 866 1 873 814 1 983 537 1 874 115 1 799 787 1 703 946 1 716 244 1 602 796 1 597 587 powiat sokólski ogółem t/r 24 789 23 686 16 000 25 123 25 626 24 673 20 037 20 910 20 251 7 094 ogółem (bez CO2)) t/r 161 117 129 54 nie zorganizowana t/r 0 1 1 1 dwutlenek siarki t/r 130 113 67 33 45 40 43 46 47 10 tlenki azotu t/r 39 39 24 45 45 41 41 40 37 10 tlenek węgla t/r 78 19 14 44 33 43 45 22 36 27 dwutlenek węgla t/r 24 425 23 428 15 838 24 965 25 465 24 519 19 876 20 793 20 122 7 040 Zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do redukcji woj.podlaskie pyłowe t/r 102 442 121 019 121 233 137 184 121 810 118 417 116 765 117 089 83 472 68 884 powiat sokólski pyłowe t/r 755 892 427 282 396 395 403 407 390 164 dane: GUS 8 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok STAN – OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitorin‐ gowe substancji powstających w atmosferze (imisja). Na terenie strefy moniecko – sokólskiej, w której leży powiat sokólski oceny jakości powietrza dokonano na podstawie metod uzupełniających (pomiarów prowadzonych metodą pasywną) oraz szacowania emisji z bazy opłatowej Urzędu Marszałkowskiego. Wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) „Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego w 2009 roku” nie wykazała przekroczeń norm dopusz‐ czalnych zanieczyszczenia powietrza w strefie moniecko ‐ sokólskiej. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary prowadzone na stacji tła wiejskiego, która znajduje się w nadleśnictwie Borsukowizna (gm. Szudziałowo). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2009 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryteriów: ochrony zdrowia i ochrona roślin, co potwierdzają wyniki badań prowadzone w latach poprzednich (od 2004 r.). Należy podkreślić, że zakres badań jakości powietrza, w związku z wejściem w życie Dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, uległ poszerzeniu m.in. o pomiary pyłu PM2,5. W związku z tym Inspektorat wdrożył pomiary pyłu PM2,5. Zgodnie z wykonaną wstępną oceną dla tego zanie‐ czyszczenia, w województwie podlaskim pomiary pyłu PM2,5 uruchomiono w strefach: aglomeracji białostoc‐ kiej oraz strefie podlaskiej (która obejmuje wszystkie pozostałe powiaty województwa podlaskiego). PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Na terenie powiatu największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe zlokalizowane w Sokółce. Wyniki kontroli tych źródeł przedstawiono poniżej. • • • • Metal – Fach Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: listopad 2009 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są procesy technologiczne: spawanie (65 stanowisk), malowanie (2 kabiny do malowania techniką natry‐ sku pneumatycznego i kabiną do malowania metodą proszkową) oraz galwanizowanie (10 wanien galwa‐ nizerskich). Zakład pobiera energie cieplną od firmy MVV Sokółka i nie ma własnych źródeł emisji zanie‐ czyszczeń z procesów energetycznego spalania paliw. Posiada decyzję na wprowadzanie gazów i pyłów jednakże nie są ujęte w niej procesy galwanizacyjne i w związku tym wymaga ona uaktualnienia. Kontrola wykazała również, że zakład nie realizuje obowiązku wykonywania okresowych pomiarów emisji lotnych związków organicznych do powietrza z procesów technologicznych. Wydano zarządzenie nakazujące ure‐ gulowanie stwierdzonych nieprawidłowości. „FARMER” Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: luty/kwiecień 2010 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powie‐ trza jest strefa przygotowawcza. Kontrola wykazała, że zakład nie posiada uregulowanego stanu formalno – prawnego w zakresie emisji zanieczyszczeń z eksploatowanej strefy przygotowawczej. Wydano zarzą‐ dzenie nakazujące uregulowanie stwierdzonej nieprawidłowości. Ferma Drobiu Marek Kumiałowski w Przystawce (kontrola: wrzesień/listopad 2009 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiektach inwentar‐ skim. Kurnik nr 2 jest wyposażony w 4 nagrzewnice gazowe typu o mocy 75 kW każda, 8 wentylatorów da‐ chowych o wydajności po 12.840 m3/h oraz 6 wentylatorów szczytowych o wydajności po 38.000 m3/h. Kurnik nr 1 (stary) jest wyposażony w 2 nagrzewnice, 4 wentylatory dachowe i 2 szczytowe o wydajności jak wyżej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. PHU „IGLOTERM” Jerzy Joszczy w Sokółce (kontrola: grudzień 2009 r.) Na terenie zakładu znajduje się wyposażenie techniczne do wykonywania działalności związanej z substancjami kontrolowanymi. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. 9 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • • • • • • • WIOŚ Białystok BARTER S.A. w Białymstoku – Oddział SAGA w Sokółce (kontrole: luty i marzec 2010 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są: procesy przeładunkowe i załadunkowe; sortowniki mobilne; inne urzą‐ dzenia mechaniczne i środki transportu. W trakcie wizji na terenie zakładu prowadzony był rozładunek węgla a także sortowanie (z uwagi na ujemne temperatury nie stosowano zraszania). Dodatkowo stwier‐ dzono zanieczyszczenie pyłem węglowym powierzchni terenu w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu (prze‐ prowadzono również oględziny na terenie posesji przy ul. Kresowej, gdzie na śniegu, elewacji budynku i meblach ogrodowych stwierdzono obecność zanieczyszczeń pyłowych. Wydano zarządzenie pokontrolne dotyczące ograniczenia emisji oraz przedstawienia harmonogramu działań zmierzających do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko, poprzez redukcję emisji zanieczyszczeń pyłu węglowego, emi‐ towanego w trakcie procesów technologicznych. Podczas kolejnej kontroli stwierdzono ponownie zanie‐ czyszczenie pyłem węglowym powierzchni terenu w sąsiedztwie zakładu. Obecnie brak metod badaw‐ czych pozwalających na ocenę stopnia zanieczyszczenia w zakresie emisji niezorganizowanej. PKN ORLEN S.A. Terminal Paliw w Sokółce (kontrola: grudzień 2009r., sierpień 2010 r.) Do przeładunku benzyn silnikowych zastosowano hermetyzację procesów przeładunkowych. Opary powstające przy prze‐ ładunku i magazynowaniu benzyn są odzyskiwane przy pomocy instalacji OPB (odzysku par benzyn). W 2009 r. wykonano pomiary stężeń, unosu i emisji węglowodorów wprowadzanych do powietrza z instalacji OPB. Podczas ponownej kontroli stwierdzono, że do jej zakończenia zakład ,na terenie terminalu, nie prze‐ prowadził pomiarów z instalacji OPB oraz sprawności jej działania. Dodatkowo wykazano, że pomiary emisji z instalacji OPB prowadzone są nieregularnie w okresach o niskich temperaturach powietrza (mniej‐ sza ilość oparów). Ponadto w 2009 r. nie określono sprawności działania instalacji. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące regularne prowadzenie pomiarów emisji z instalacji OPB w okresie letnim z okre‐ śleniem sprawnoności działania instalacji. Ferma Drobiu Marcin Marek Sawicki w Kusińce (kontrola: maj/czerwiec 2010 r.) Źródłem emisji zanie‐ czyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych w obiektach inwestorskich. Na fermie wystę‐ pują 4 nagrzewnice o mocy 95 kW każda, 40 promienników oraz 3 gazowe ogrzewacze pomieszczeń so‐ cjalnych. Agregat prądotwórczy o mocy 120 kW jest uruchamiany sporadycznie w przypadku braku w do‐ stawie energii elektrycznej. Kontrola wykazała, że zakład nie posiadał wymaganego pozwolenia zintegro‐ wanego (aktualnie firma posiada wymagany dokument). ORLEN GAZ Sp. z o.o. Terminal Gazu Płynnego w Sokółce (kontrola: czerwiec/ lipiec 2010 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są procesy technologiczne (przeładunek gazu płynnego) prowadzony w systemie hermetycznym. Pomimo tego procesy wraz z niezbędnymi przy tym obiektami ‐ urządzeniami technologicznymi mogą być jednak źródłem niewielkiej emisji zanieczyszczeń powietrza wskutek: ubytków gazu podczas napełniania i magazynowania w zbiornikach, nieszczelności urządzeń znajdujących się pod ciśnieniem, wycieków gazu spowodowanych sytuacjami awaryjnymi. Budynki socjalne obsługi ogrzewane i chłodzone są przy wykorzystaniu energii elektrycznej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. PPHU „SKÓREX” Marek Kułakowski, Wacław Kurcewicz w Krynce (kontrole: czerwiec, sierpień 2010 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są dwa piece o łącznej mocy ok. 75 kW. W trakcie kontroli stwierdzono spalanie skrawków skór wygarbowanych. W zakładzie dokonywane są procesy malowania skór. Kontrola wykazała, że procesy malowania nie zostały zgłoszone Staroście Powiatowemu. Wydano za‐ rządzenie nakazujące uregulowanie stanu formalno – prawnego. Ponowna kontrola potwierdziła brak zgłoszenia prowadzonych procesów. Ponownie nakazano uregulowanie stwierdzonej nieprawidłowości. ROL – BUD Toczyłowscy, Michalczuk Sp.J. w Lipsku (kontrola: maj 2010 r.) Na potrzeby ogrzewania obiek‐ tu wykorzystywany jest kocioł o mocy 50 kW. Moc nominalna kotła pozwala na zakwalifikowanie jej jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Kontrola nie wy‐ kazała nieprawidłowości. Spółdzielnia Mleczarska „MLEKPOL”; Zakład Zaopatrzenia Rolnictwa w Dąbrowie Białostockiej (kontrola: kwiecień 2010 r.) Magazyn środków ochrony roślin ogrzewany będzie w okresie zimowym przy pomocy grzejnika zasilanego energią elektryczną. Na potrzeby ogrzewania budynku biurowego i stacji diagnostycz‐ nej wraz z warsztatem wykorzystywane są dwa kotły o łącznej mocy 180 kW. Moc nominalna rozpatrywa‐ nej kotłowni pozwala na zakwalifikowanie jej jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiada‐ nia decyzji o emisji dopuszczalnej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Spółdzielnia Usług Rolniczych w Sokółce ( kontrola: marzec/kwiecień 2010 r.) Źródłem emisji zanieczysz‐ czeń do powietrza jest kocioł o mocy ok. 50 kW. Moc nominalna kotła pozwala na zakwalifikowanie jej ja‐ ko źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. 10 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE – ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodno‐ ściekową. Długość czynnej sieci wodociągowej w 2009 roku w powiecie sokólskim wynosiła 1200,4km. Prawie 76% lud‐ ności powiatu korzystało z sieci wodociągowej, najwięcej w gminie Suchowola – 86,8%, najmniej w gminie Szudziałowo – 54,2%. Wyposażenie w wodociąg w gminach w poprzednich latach prezentuje tabela poniżej. Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2002 2003 Powiat sokólski 72,3 72,9 Dąbrowa Białostocka 78,5 79 Janów 66,2 67,1 Korycin 70,1 70,8 Krynki 74,6 74,7 Kuźnica 44,2 45,8 Nowy Dwór 73,8 74,8 Sidra 46 48,6 Sokółka 78,3 78,5 Suchowola 84,1 84,7 Szudziałowo 49,9 50,4 2004 73,4 79,2 67,3 70,8 75,3 46,1 74,8 49,6 79,4 85,1 50,5 2005 74,9 79,4 67,9 72,7 75,6 50,6 74,9 54,7 81,1 86,4 51,1 2006 75,4 79,7 68,1 72,8 76,8 52,7 76,6 54,7 81,3 86,6 51,3 2007 75,9 79,8 68,3 73,2 77,7 52,9 76,7 55,6 82,3 86,7 51,4 2008 76,2 79,9 68,3 73,3 78,3 53,1 76,7 55,6 82,3 86,7 51,4 2009 75,8 80,0 68,6 73,3 62,7 55,6 77,5 56,1 82,5 86,8 54,2 dane:GUS Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2009 roku w powiecie sokólskim wynosiła 143,9 km, co umożliwiło pod‐ lacznie 40% ludności powiatu do sieci. Najwyższy wskaźnik skanalizowania ma Sokółka – 58,5%, natomiast najmniejszy wystepuje w gminie Korycin – 11,7%. Wyposażenie w sieć kanalizacyjną w gminach w poprzednich latach prezentuje tabela poniżej. Od 2002 roku najwyższy wzrost wskaźnika ludności korzystającej z sieci kana‐ lizacyjnej zarejestrowano w gminie Nowy Dwór (o 16,6%). Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2002 2003 Powiat sokólski 36,6 37,5 Dąbrowa Białostocka 43 43,1 Janów 16,9 17 Korycin 10,4 10,7 Krynki 51,4 51,8 Kuźnica 31,2 31,2 Nowy Dwór 6 22,4 Sidra 0 0 Sokółka 54,9 55,2 Suchowola 22,1 22,3 Szudziałowo 17,7 17,7 2004 38,4 43,4 17,2 10,9 53,7 31,5 22,5 0 57 22,4 17,7 2005 38,8 43,3 17,4 10,9 53,9 31,6 22,5 0 57,9 22,7 17,7 2006 39 43,7 17,6 11,2 54,1 31,8 22,5 0 58,1 22,7 17,8 2007 39,8 43,5 17,7 11,3 54,2 32,1 22,6 11,9 58,6 23 17,8 2008 39,9 43,5 17,7 11,6 54,2 32,4 22,6 11,9 58,6 23,2 17,8 2009 40,0 43,5 17,7 11,7 53,5 32,6 22,6 11,9 58,5 23,3 17,8 W 2009 roku na terenie powiatu funkcjonowało 11 komunalnych oczyszczalni ścieków. Tylko 2 były wyposa‐ żone w system podwyższonego usuwania biogenów. Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków ‐ ogółem ilość obiektów Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 Powiat sokólski 11 14 10 10 Dąbrowa Białostocka 2 2 2 2 Janów 1 1 1 1 Korycin 1 1 1 1 Krynki 1 1 1 1 Kuźnica 1 1 1 1 Nowy Dwór 1 2 1 1 11 2006 10 2 1 1 1 1 1 2007 10 2 1 1 1 1 1 2008 11 2 1 1 1 1 1 2009 11 2 1 1 1 1 1 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego Sidra Sokółka Suchowola Szudziałowo 0 2 1 1 WIOŚ Białystok 0 4 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 W 2009 roku ponad 43% mieszkańców korzystało z oczyszczalni ścieków. Najmniej korzystających było w gmi‐ nie Sidra, a najwięcej w gminie Sokółka. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Powiat sokólski 41,25 42,36 43,06 44,01 44,41 45,59 46,84 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków ‐ dane GUS Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Powiat sokólski 30 777 31 394 31 602 32 021 31 997 32 620 33 272 Dąbrowa Białostocka 6 539 6 514 6 466 6 405 6 364 6 324 6 330 Janów 1 200 865 865 865 865 865 867 Korycin Krynki Kuźnica Nowy Dwór Sidra Sokółka Suchowola Szudziałowo 800 2 200 1 225 213 0 16 000 2 100 500 800 2 250 1 230 835 0 16 300 2 100 500 800 2 260 1 220 766 0 16 600 2 125 500 800 2 290 1 240 766 0 16 900 2 255 500 800 800 800 2 300 2 310 2 310 1 176 1 235 1 260 768 775 778 0 0 420 17 000 17 600 17 800 2 224 2 211 2 207 500 500 500 2009 43,02 2009 30 335 5 705 865 800 1 296 1 263 778 488 18 000 640 500 dane: GUS STAN – OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód uwzględniają badanie i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytko‐ wania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania objęły: • • • • monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w warunkach natu‐ ralnych, monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, monitoring jakości wód granicznych. KLASYFIKACJE WÓD • Ogólna ocena jakości wód – stan wód2. Punkty monitoringowe zlokalizowane są na zamknięciach zlewni tzw. jednolitych części wód (JCW). Monitoring prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności parametrów biologicznych, hydromorfologicznych, fi‐ zykochemicznych i chemicznych. Stan wód dla wód naturalnych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj.: oceny stanu ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. Stan wód sztucznych i silnie zmienionych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj.: oce‐ nę potencjału ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. 2 Podstawą oceny jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Rozporządzenie określa sposób klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych i przybrzeżnych oraz sztucznych jednolitych części wód powierzchniowych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych. 12 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • • WIOŚ Białystok W zależności od stanu ekologicznego/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego stan wód natural‐ nych, sztucznych i silnie zmienionych może być: dobry lub zły. Ocena przydatności do bytowania ryb. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Ocena przydatności wody do spożycia. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wyko‐ rzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204 poz. 1728). Ocena wrażliwości wód na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych i podatności na eutro‐ fizację. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241 poz. 2093). OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK W 2009 roku na terenie powiatu sokólskiego w ramach programu monitoringu wód płynących przeprowadzo‐ no badania następujących rzek: • • • • • • • Sokołda w profilu powyżej ujścia Kamionki w m. Straż, Słoja w profilu w m. Kondycja (punkt zamykający zlewnię zlokalizowany w powiecie białostockim), Brzozówka w profilu ujściowym w m. Karpowicze, Kropiwna w profilu ujściowym w m. Ostrowo, Kamienna w profilu Stara Kamienna, Krynka w profilu granicznym w m. Krynki, Łosośna w profilu granicznym m. Kowale. Sokołda rozpoczyna swój bieg w punkcie połączenia wód cieków Kładziewo i Poganica. Ma charakter rzeki typowo nizinnej o stosunkowo niewielkim spadku i prędkości przepływu. W górnym i dolnym biegu koryto rzeki dość silnie meandruje. Sokołda zasila wodami rzekę Supraśl, będącą źródłem zaopatrzenia w wodę pitną aglomeracji białostockiej z ujęcia powierzchniowego zlokalizowanego w Wasilkowie. Stąd jej zlewnia należy do obszaru pośredniej strefy ochronnej ujęcia. Większymi dopływami Sokołdy są: Poganica, Jałówka i Kamionka. Długość rzeki wynosi 54,0 km a powierzchnia zlewni ‐ 484,2,1 km2. Dużą powierzchnię zlewni zajmują lasy Puszczy Knyszyńskiej, stąd też wszelkie zmiany stosunków wodnych w obrębie zlewni mogą wywrzeć wyraźny wpływ na ekosystem leśny podlegający szczególnej ochronie ze względu na swoje unikalne walory przyrodni‐ cze. Były one podstawą utworzenia obszaru chronionego ‐ Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. Ocena jakości wód rzeki Sokołdy ‐ profil powyżej ujścia Kamionki w m. Straż • • • Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (Makrofitowego Indeksu Rzecznego ‐ MIR) wskazała dobry stan ekologiczny wód (II klasa). Natomiast zbadane stężenia wskaźników fizykoche‐ micznych przekroczyły wartości określone dla stanu dobrego, w związku z tym ostatecznie stan ekologicz‐ ny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego. O klasyfikacji zadecydowała zawartość tle‐ nu rozpuszczonego. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w warun‐ kach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: azotyny, tlen rozpuszczony i fos‐ for ogólny. Ocena podatności na eutrofizację wykazała przekroczeń wartości granicznej fosforu ogólnego, powyżej której występuje eutrofizacja. Słoja jest prawobrzeżnym dopływem Supraśli. Bierze swój początek w okolicach wsi Słoja. Przepływa przez Puszczę Knyszyńską, aby w okolicach m. Kondycja połączyć się z wodami Supraśli. Ocena jakości wód rzeki Słoi – profil ujściowy w m. Kondycja • Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (MIR) wskazała dobry stan wód (II kla‐ sa). Wyniki parametrów fizykochemicznych potwierdziły tę ocenę, w związku z tym ostatecznie stan eko‐ 13 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • WIOŚ Białystok logiczny w JCW zakwalifikowano do II klasy – stan dobry. O klasyfikacji zadecydowało stężenie ogólnego węgla organicznego i biologicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5). Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w warun‐ kach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: azotyny i fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych wskaźników stosowa‐ nych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. Brzozówka jest lewobrzeżnym dopływem Biebrzy o długości 55,8 km. Źródła rzeki zlokalizowane są w rejonie wsi Niemczyn na terenie Puszczy Knyszyńskiej. Do Biebrzy uchodzi na 81 km, między miejscowościami Dębowo i Dolistowo Stare. Główne dopływy Brzozówki to: Kumiałka, Biebła, Olszanka. Zlewnia rzeki ma charakter rolni‐ czy. Brzozówka jest odbiornikiem ścieków z Jaświł, Jasionówki, Janowa, Korycina i Suchowoli. Ocena jakości wód rzeki Brzozówki ‐ profil ujściowy w m. Karpowicze • • • Klasyfikacja stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (MIR) wskazała umiarkowany stan wód (III klasa). Stężenia wskaźników fizykochemicznych także przekroczyły wartości określone dla stanu dobrego, w związku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiar‐ kowanego. O klasyfikacji zadecydowały następujące parametry: MIR, tlen rozpuszczony, OWO (ogólny wę‐ giel organiczny), azot Kjeldahla oraz fosfor ogólny. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w wa‐ runkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: tlen rozpuszczony, azotyny i fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych wskaźników stosowa‐ nych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. Kropiwna – jest lewostronnym dopływem Biebrzy o długości 8,5 km. Powierzchnia zlewni całkowitej wynosi 23,9 km2. Koryto jest uregulowane. Rzeka przepływa przez Dąbrowę Białostocką i jest odbiornikiem ścieków z miasta. Ocena jakości wód rzeki Kropiwnej – profil‐ ujściowy w m. Ostrowo • • • Klasyfikacja stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (MIR) wskazała dobry stan wód (II klasa). Natomiast zbadane stężenia wskaźników fizykochemicznych przekroczyły wartości określone dla stanu dobrego, w związku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego. O klasyfikacji zadecydowały następujące parametry: tlen rozpuszczony, BZT5, azot amo‐ nowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy oraz fosfor ogólny. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w warun‐ kach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: tlen rozpuszczony, BZT5, azot amonowy, azotyny oraz fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację wykazała przekroczenia wartości granicznej fosforu ogólnego, azotu, powyżej której występuje eutrofizacja. Kamienna jest lewostronnym dopływem Biebrzy, o długości 15,3 km. Powierzchnia zlewni całkowitej rzeki wynosi 55,5 km2. Rzeka jest uregulowana, odwadnia zlewnię rolniczą. Ocena jakości wód rzeki Kamiennej – profil w m. Stara Kamienna • • • Klasyfikacja stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (MIR) wskazała dobry stan wód (II klasa). Natomiast zbadane stężenia wskaźników fizykochemicznych przekroczyły wartości określone dla stanu dobrego, w związku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego. O klasyfikacji zadecydowało zbyt niskie stężenie tlenu rozpuszczonego. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w warun‐ kach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: tlen rozpuszczony, azotyny i fos‐ for ogólny. Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych wskaźników stosowa‐ nych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. 14 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Krynka jest lewobrzeżnym dopływem Świsłoczy o długości ok. 4,5 km na terenie Polski. Swój początek bierze na północny zachód od m. Krynki. Jest odbiornikiem ścieków z Krynek. Ocena jakości wód rzeki Krynki ‐ profil graniczny w m. Krynki • • • Klasyfikacja stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (fitobentosu) wskazała dobry stan wód (II klasa). Wyniki parametrów fizykochemicznych potwierdziły tę ocenę, w związku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do II klasy – stanu dobrego. O klasyfikacji zadecydowały następu‐ jące parametry: tlen rozpuszczony, BZT5, chemiczne zapotrzebwanie tlenu (ChZT‐Mn), OWO, azot amono‐ wy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny oraz fosfor ogólny. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w warun‐ kach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: tlen rozpuszczony, (BZT5), azoty‐ ny oraz fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację wykazała przekroczenia wartości granicznych: fosforu ogólnego i azoty‐ nów, powyżej których występuje eutrofizacja. Łosośna jest lewobrzeżnym dopływem Niemna (uchodzi do niego po stronie białoruskiej). Na obszarze Polski znajduje się górny odcinek rzeki (o długości 17 km od źródeł do granicy państwa). Łosośna jest odbiornikiem ścieków z Kuźnicy Białostockiej. Ocena jakości wód rzeki Łosośna ‐ profil graniczny w m. Kowale • • • Klasyfikacja stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (MIR) wskazała dobry stan wód (II klasa). Wyniki parametrów fizykochemicznych potwierdziły tę ocenę, w związku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do II klasy – stanu dobrego. O klasyfikacji zadecydowały następujące parametry: tlen rozpuszczony, BZT5, ChZT‐Mn, OWO, oraz azot Kjeldahla. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wodynie spełniają kryteriów bytowania ryb w warun‐ kach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: tlen rozpuszczony, azotyny i fos‐ for ogólny. Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych wskaźników stosowa‐ nych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA KONTROLE PROBLEMOWE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO‐ŚCIEKOWEJ • • • Oczyszczalnia ścieków w Sidrze, ZGKiM w Sidrze (kontrola: sierpień 2010 r.). Stan formalno‐prawny w zakresie oczyszczania ścieków jest uregulowany. Badania automonitoringowe ścieków są prowadzone zgodnie z warunkami określonymi w pozwoleniu wodnoprawnym. W przedłożonych raportach z badań z lat 2008‐2010 stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych wartości BZT5 i ChZT, które zanotowano w dniu 18.04.2008 r. Ponadto podmiot nie realizował obowiązku przesyłania Podlaskiemu Wojewódzkiemu In‐ spektorowi Ochrony Środowiska w Białymstoku okresowych wyników pomiarów jakości ścieków z oczysz‐ czalni. Wydano zarządzenie pokontrolne nakładające obowiązek przedkładania wyników badań jakości ścieków do WIOŚ oraz bieżącego monitorowania jakości ścieków i utrzymywania parametrów ścieków na poziomie określonym w pozwoleniu wodnoprawnym. Oczyszczalnia ścieków, gm. Szudziałowo (kontrola: lipiec 2010 r.). Stan formalno‐prawny w zakresie pobo‐ ru wody podziemnej z ujęcia w Szudziałowie i odprowadzania ścieków oczyszczonych z gminnej oczysz‐ czalni ścieków jest uregulowany. Do oczyszczalni ścieków w Szudziałowie są doprowadzane ścieki z budyn‐ ków mieszkalnych i użyteczności publicznej w Szudziałowie oraz dowożone ścieki z nie skanalizowanej czę‐ ści gminy. Ilość ścieków jest mierzona za pomocą wodomierza. Odczyty wskazań są mierzone codziennie i zapisywane w rejestrze. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości w postaci braku wykonania w 2008 roku obowiązkowych, dwukrotnych pomiarów ścieków oczyszczonych oraz nieprzekazywania wyni‐ ków badań ścieków do WIOŚ, mimo iż podmiot był do tego zobligowany przez pozwolenie wodnoprawne. Podmiot pouczono o obowiazku wykonywania badań zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym. Oczyszczalnia ścieków w Różanymstoku, PGKiM Sp. z o.o. Dąbrowa Białostocka (kontrola: czerwiec 2010 r.). Stan formalno‐prawny w zakresie oczyszczania ścieków jest uregulowany. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Sidra. Badania automonitoringowe ścieków są prowadzone zgodnie z warunkami 15 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • • • • WIOŚ Białystok określonymi w pozwoleniu wodnoprawnym. W przedłożonych raportach z badań z lat 2008‐2010 nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych stężeń substancji w ściekach oczyszczonych. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno‐ściekowej. Oczyszczalnia ścieków w gminie Nowy Dwór (kontrola: grudzień 2009 r.). Stan formalno‐prawny w zakre‐ sie oczyszczania ścieków jest uregulowany. Badania automonitoringowe ścieków są prowadzone zgodnie z warunkami określonymi w pozwoleniu wodnoprawnym. W przedłożonych raportach z badań z lat 2008‐ 2009 nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych stężeń substancji w ściekach oczyszczonych. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno‐ściekowej. Ferma Drobiu M.M. Sawicki, Kuścińce, gm. Kuźnica (kontrola: czerwiec 2010 r.). Woda na potrzeby firmy pobierana jest z wodociągu gminnego. Jest ona zużywana do pojenia drobiu, na cele socjalno‐bytowe pra‐ cowników i porządkowe. Na fermie powstają jedynie ścieki socjalno‐bytowe. W wyniku eksploatacji nie prowadzi się mycia kurników po zakończonym cyklu hodowlanym. Budynki są sprzątane na sucho, a na‐ stępnie prowadzona jest dezynfekcja przy użyciu preparatów chemicznych oraz wapnowanie posadzek. Powstające ścieki socjalno‐bytowe są gromadzone w szczelnych zbiornikach, a następnie wywożone przez firmę asenizacyjną. Wody opadowe i roztopowe spływają na powierzchnie nieutwardzone i wsiąkają w grunt. Ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. W wyniku kontroli stwierdzono, iż zakład nie po‐ siada pozwolenia zintegrowanego (aktualnie zakład uzyskał wymagane pozwolenie). PPHU SKÓREX M. Kułakowski, Zaułek Nowy, gm. Krynki (kontrole: październik 2009, czerwiec 2010, sier‐ pień 2010). Woda na potrzeby firmy pobierana jest z wodociągu gminnego. Jest ona zużywana na cele so‐ cjalno‐bytowe pracowników i technologiczne (produkcyjne). Ścieki są gromadzone w dwóch zbiornikach bezodpływowych. Brzeczka chromowa jest gromadzona w oddzielnym zbiorniku. Podczas kontroli w czerwcu i sierpniu 2010 r. stwierdzono nieprawidłowości w postaci przepompowywania ścieków z szamba do gruntu (zlokalizowano zastoiskoa ścieków o mętnym zabarwieniu przy terenie zakładu). Wydano zarzą‐ dzenie pokontrolne nakazujące zaprzestania odprowadzania ścieków do gruntu. Polski Koncern Naftowy ORLEN Spółka Akcyjna, Terminal Paliw w Sokółce Osiedle Buchwałowo 1 (kon‐ trola: grudzień 2009, sierpień 2010 r.). W kontrolowanym obiekcie powstają ścieki socjalno‐bytowe z bu‐ dynku administracyjnego, które są odprowadzane do bezodpływowych zbiorników szczelnych, okresowo opróżnianych. Ścieki opadowe z terenu zmodernizowanej części bazy paliw, narażone na zanieczyszczenia produktami ropopochodnymi ujęte zostały we wspólny system kanalizacyjny. Zebrane poprzez wpusty li‐ niowe i punktowe wody opadowe odprowadzane są do zakładowej sieci kanalizacji deszczowej. Oczysz‐ czone wody opadowe odprowadzane są do przepompowni, wyposażonej w dwie pompy zatapialne, a na‐ stępnie poprzez betonowy wylot do rowu melioracyjnego, następnie do kanału „Sokółka”, którym dopły‐ wają do rzeki Sokołda. Stan formalno‐prawny w zakresie odprowadzania wód opadowych do ziemi jest uregulowany. Na terenie bocznicy kolejowej znajduje się osiem stanowisk (po cztery na torze normalnym i szerokim) przystosowanych do hermetycznego przeładunku w/w mediów (ksylen, toluen, wodorotlenek sodu itd.). Do zabezpieczenia podłoża zastosowano tu panele z laminatów poliestrowo‐szklanych. Podczas kontroli w sierpniu 2010 r. stwierdzono, że w wyniku eksploatacji tych stanowisk w kilku miejscach wystę‐ pują ubytki i przełamania paneli oraz braki izolacji na połączeniach. Uszkodzenia te powodują, że środowi‐ sko gruntowo‐wodne nie jest właściwie zabezpieczone przed awaryjnymi wyciekami niebezpiecznych sub‐ stancji przeładowywanych na tych stanowiskach. Odbiornikiem wód opadowych z tac i peronu stanowiska przeładunkowego jest rów melioracyjny, odbierający wody opadowe po przejściu przez piaskownik oraz separator koalescencyjny. Stan formalno‐prawny jest uregulowany. W sierpniu 2010 r. przeprowadzono analizy jakości ścieków odprowadzanych do odbiornika z separatora. Badania wykazały przekroczenia war‐ tości dopuszczalnych zanieczyszczeń (podczas poprzedniej kontroli w grudniu 2009 r. parametry ścieków były w normie). W wyniku kontroli wydano zarządzenie pokontrolne obligujące zakład do: przeprowadze‐ nie modernizacji tacy na stanowiskach przeładunkowych „mediów”, nadzór nad sprawnym działaniem se‐ paratora odprowadzającego ścieki opadowe z „mediów chemicznych” oraz podjęcie działań naprawczych w porozumieniu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Białymstoku w zakresie rekultywacji zanie‐ czyszczonego substancjami ropopochodnymi środowiska gruntowo‐wodnego co wykazały badania próbki wody z piezometru zlokalizowanego w północnej części zakładu. Przedsiębiorstwo Produkcyjno‐Usługowo‐Handlowe „AGROMECH” Spółka z o.o., Sokółka (kontrola: wrzesień 2009 r.). Woda na cele bytowe i technologiczne pobierana jest z sieci wodociągu miejskiego. W zakładzie powstają ścieki: socjalno‐bytowe z budynku warsztatowo‐administracyjnego oraz technolo‐ giczne z mycia sprzętu i pojazdów. Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodar‐ ki wodno‐ściekowej. 16 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • • • • • • WIOŚ Białystok Gospodarstwo rolne państwa M. i C. Hońko w Czerwonce, gm. Suchowola (kontrola: styczeń 2010 r.). Podmiot zajmuje się chowem bydła opasowego. Woda na potrzeby firmy pobierana jest z sieci wodociągu gminnego. Ścieki powstają jedynie w gospodarstwie domowym. Sa one odprowadzane do zbiornika bez‐ odpływowego, a następnie w miarę potrzeb wywożone na oczyszczalnię ścieków. Przedstawiono faktury za wywóz nieczystości. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno‐ ściekowej. FARMER Sp. z o.o., Sokółka (kontrola: luty‐marzec 2010 r.). Firma zajmuje się produkcją ciągników rolni‐ czych. Firma pobiera wodę ze studni głębinowej na podstawie umowy najmu nieruchomości, w której prowadzona jest działalność. Woda wykorzystywana jest do celów socjalno‐bytowych. Ścieki odprowadza‐ ne są do zbiornika bezodpływowego i okresowo wywożone na oczyszczalnię ścieków w Sokółce. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno‐ściekowej. Spółdzielnia Usług Rolniczych, Sokółka (kontrola: marzec‐kwiecień 2010 r.). Woda na potrzeby firmy po‐ bierana jest z wodociągu miejskiego. Jest ona zużywana na cele socjalno‐bytowe pracowników i porząd‐ kowe. Ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidło‐ wości z zakresu gospodarki wodno‐ściekowej. Ferma Drobiu Marek Kumpiałowski, Przystawka, gm. Janów (kontrola: wrzesień 2009 r.). Woda na po‐ trzeby firmy pobierana jest z wodociągu gminnego. Jest ona zużywana do pojenia drobiu, na cele socjalno‐ bytowe pracowników i porządkowe. Na fermie powstają jedynie ścieki socjalno‐bytowe. Powstające ścieki socjalno‐bytowe są gromadzone w szczelnym zbiorniku. Do dnia kontroli zbiornik nie był opróżniany. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno‐ściekowej. ORLEN GAZ Spółka z o.o., Terminal Gazu Płynnego LPG Orlen Gaz Spółka z o.o. w Sokółce, Osiedle Bu‐ chwałowo 1 (kontrola: czerwiec‐lipiec 2010 r.). Źródłem zaopatrzenia obiektu w wodę na potrzeby socjal‐ no‐bytowe pracowników (oprócz wody do picia, która dowożona jest w zamkniętych pojemnikach) oraz na potrzeby gospodarcze, jest studnia wiercona eksploatowana przez PKN ORLEN. Stan formalno‐prawny w zakresie poboru wody jest uregulowany. W kontrolowanym obiekcie będą powstawać ścieki socjalno‐ bytowe z budynku dyspozytorni oraz budynku kierownika terminalu odprowadzane są do dwóch bezod‐ pływowych szczelnych zbiorników. Będą one odbierane okresowo, po zgłoszeniu telefonicznym. Ścieki opadowe z terenu, narażone na zanieczyszczenia produktami ropopochodnymi ujęte są we wspólny sys‐ tem kanalizacyjny. Zebrane poprzez wpusty punktowe wody opadowe odprowadzane są do zakładowej sieci kanalizacji deszczowej. Oczyszczone wody opadowe odprowadzane są do zbiornika a następnie przy pomocy pompy wypompowywane na przyległe tereny zielone i leśne. Stan formalno‐prawny w zakresie odprowadzania wód opadowych do ziemi jest uregulowany. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawi‐ dłowości z zakresu gospodarki wodno‐ściekowej. Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL, Zakład Zaopatrzenia Rolnictwa w Dąbrowie Białostockiej (kontrola: kwiecień 2010 r.). Kontrola dotyczyła obiektu, w którym prowadzony będzie obrót środkami ochrony roślin w Dąbrowie Białostockiej zlokalizowany Obiekt jest własnością Spółdzielni Mleczarskiej Mlekpol. W wyniku kontroli stwierdzono, iż woda do celów socjalnych, na podstawie umowy pobierana jest z miejskiej sieci wodociągowej. Powstające ścieki odprowadzane są do szamba o konstrukcji żelbetowej, opróżnianego okresowo. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki ściekowej. ROL‐BUD Toczyłowscy, Michalczuk Spółka Jawna (kontrola: maj 2010 r.). Woda do celów socjalnych po‐ bierana jest z miejskiej sieci wodociągowej. Powstające ścieki sanitarne odprowadzane są do zbiornika żelbetowego, natomiast odcieki z pomieszczenia magazynowego środków ochrony roślin odprowadzane są do zbiornika żelbetowego. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki ściekowej. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z po‐ wierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. 17 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: azotany, fosfo‐ rany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanie‐ czyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych wysypisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzeda‐ ży paliw do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (są one także przyczyną degradacji zbior‐ ników wodnych). STAN ‐ OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących klas jakości wód podziemnych: • Klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których: a) wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów za‐ chodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla ba‐ danych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b)wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka • Klasa II – wody dobrej jakości, w których: a) wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów za‐ chodzących w wodach podziemnych b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby • Klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka • Klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyż‐ szone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka • Klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka Na terenie powiatu zlokalizowanych jest 7 studni sieci monitoringu wód podziemnych, które są opomiarowane przez Państwowy Instytut Geologiczny. Badania prowadzono w 3 punktach pomiarowych sieci monitoringu krajowego (Sieruciowce, Sokółka i Ostrówek) oraz w 4 punktach w sieci regionalnej (Sidra, Janów, Kuźnica Białostocka i Krynki). Od 2008 roku w wyniku przeprowadzonych prac nad modernizacją sieci zoptymalizowano liczbę badanych studni i od 2008 roku nie prowadzono badań na obszarze powiatu sokólskiego. Wyniki klasyfi‐ kacji wód w latach 1999‐2007 przedstawiono w poniższej tabeli. Jakość wód podziemnych w latach 1999 ‐ 2007 Miejscowość / Gmina Głębokość stropu (m) Użytkowanie terenu Wody Nr Klasa wód / przekroczone wskaźniki 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Ib/ bp - - - - - Ib/ bp Ib/ bp - IV/ NH4, FET IV/ NH4, FET III/ bp III/ bp - Ib/ bp IV/ NH4, FET II/ bp - - - - 9 Sidra/ Sidra [sw] 34 3 W II/ bp III/ bp 10 Janów/ Janów, [sw] 40 3 W Ib/ bp Ia/ bp III/ HCO3, N-NO2 Ib/ HCO3 58 7 W - 82 7 W Ib/ bp Ia/ bp Ib/ bp Ib/ bp 11 35 Kuźnica B-stocka/ Kuźnica B-stocka [sw] Krynki/ Krynki [sw] Ib/ bp 18 - III/ bp III/ bp Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok 741 743 749 Ostrówek/ Szudziałowo [sw] Sokółka/ Sokółka, [sw] Sieruciowce/ Nowy Dwór, [sw] 7 3 G 65,5 7 W 33 3 W Ib/ Mn Ia/ bp Ib/ bp Ib/ bp III/ N-NO2 III/ bp II/ bp Ib/ bp Ib/ bp Ia/ bp - Ia/ bp Ib/ FET Ib/ bp Ib/ FET Ib/ bp Ib/ FET I/ bp III/ bp II/ bp III/ bp V/ NH4, FET II/ bp III/ Fe III/ FET I/ bp III/ FET źródło:PIG OBJAŚNIENIA DO TABELI Rodzaj studni: [sw]‐studnia wiercona [sk]‐studnia kopana Rodzaj wód: W – wgłębne – wody poziomów artezyjskich i subartezyjskich G – gruntowe – wody płytkiego krążenia o swobodnym zwierciadle wody Użytkowanie terenu – dominujący sposób użytkowania w promie‐ niu 500 m 2 – użytki zielone 3 – grunty orne – gospodarka rozdrobniona 7 – obszary zabudowane bp – brak przekroczeń wskaźników ‐ ‐ nie prowadzono badań. Jakość wód w Sidrze należy uznać za niską (wody zadowalającej i niezadowalającej jakości). Stwierdzono prze‐ kroczenia norm azotynów, wodorowęglanów, a w latach 2004‐2005 azotu amonowego i żelaza, co świadczy o przeniknięciu do warstwy wodonośnej zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Jakość wód w Janowie od 2005 roku uległa pogorszeniu. Stwierdzono przekroczenia norm żelaza i azotu amo‐ nowego, co świadczy o przeniknięciu do warstwy wodonośnej zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Jakość wód w Kuźnicy Białostockiej była bardzo dobrej i zadowalającej jakości. W latach 1999‐2007 nie zano‐ towano przekroczeń wskaźników. Jakość wód w Krynkach odpowiadała wodom bardzo dobrej, a w ostatnich badaniach, zadowalającej jakości. W latach 1999‐2007 nie zanotowano przekroczeń wskaźników. Jakość wód w Ostrówku należy uznać za dobrą (wody bardzo dobrej i zadowalającej jakości). Jednakże w 2006 roku ulega ona pogorszeniu. Stwierdzono przekroczenia norm żelaza, manganu, azotynów i azotu amonowego, co świadczy o przeniknięciu do warstwy wodonośnej zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Jakość wód w Sokółce odpowiadała wodzie bardzo dobrej i dobrej jakości. Nie stwierdzono przekroczeń. Jakość wód w Sieruciowcach była dobra (wody bardzo dobrej i zadowalającej jakości). Stwierdzono przekro‐ czenia norm żelaza. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanie‐ czyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu sokólskiego w 2009 r. wyniosła 18,4 tys. Mg co stanowiło 2,5% odpadów wytworzonych na terenie całego województwa. Odpady wytworzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku Jednostka teryto‐ rialna powiat sokólski woj. podlaskie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] 9,6 9,3 7,7 10,2 10,0 9,1 12,6 19,2 18,4 744,6 807,1 927,5 887,4 927,9 957,4 1057,2 źródło:GUS W 2009 r. ilość odpadów przemysłowych poddanych procesom odzysku wyniosła blisko 59%. 19 838,3 737,9 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok ODPADY KOMUNALNE W latach 2006‐2008 roczna ilość wytworzonych odpadów komunalnych na ternie powiatu nieznacznie zmalała. W 20083 r. zebrano 9 407,62 Mg odpadów, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 130,83 kg/rok4. Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty handlowo usługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich kierowanie na składowiska. Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatu sokólskiego w latach 2006‐2008 źródło: GUS Ilość odpadów komunalnych [Mg] 12000 Problem zmniejszenia ilości odpadów komunal‐ nych trafiających na składowiska w Polsce, wyni‐ ka m.in. z niedoskonałości systemu pobierania opłat za ich wywóz z gospodarstw domowych. 10000 8000 6000 W budownictwie wielorodzinnym, opłaty są po‐ bierane nie od ilości wytwarzanych odpadów, ale od ilości osób w nim mieszkających. 4000 2000 Jeszcze gorsze rozwiązania funkcjonują w wyli‐ czeniach opłat w budownictwie indywidualnym, 2006 2007 2008 gdzie mieszkańcy samodzielnie deklarują wiel‐ kość pojemników na odpady i częstotliwość ich wywożenia. Taka polityka nie wpływa korzystnie na zmniejsze‐ nie masy odpadów faktycznie wytwarzanych. Ich ilość mogłaby być także dużo mniejsza, gdyby większy nacisk położono na ich bezpośrednie zagospodarowanie (segregacja na potrzeby recyklingu czy kompostowanie na nawóz). 0 STAN SKŁADOWISKA Na terenie powiatu sokólskiego zlokalizowanych jest 10 składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obo‐ jętne przyjmujących odpady komunalne. W wyniku przeprowadzonych kontroli Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku oraz danych pochodzących z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, jako spełniające wymogi zakwa‐ lifikowano zaledwie dwa składowiska odpadów w Poświętnem i w Janowie. Dwa obiekty przeznaczono do modernizacji: składowisko w Dąbrowie Białostockiej i składowisko w Sidrze. Pozostałe wysypiska przeznaczono do zamknięcia do końca 2009 roku. 3 Brak danych GUS za 2009 rok 4 Masa odpadów w przeliczeniu na mieszkańca zależy od poziomu życia, struktury zabudowy, poziomu obsługi oraz sposobu ogrzewania budynków 20 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Gminne składowisko odpadów stałych w Dąbrowie Białostockiej/ PGKIM Sp. z o.o., ul. Gen. Sulika 1 16‐100 Sokółka 2 Składowisko odpadów komunal‐ nych kol. Karcze/ Urząd Gminy Plac Kościuszki1, 16‐ 100 Sokółka/ MPO Sp. z o.o. ul.Towarowa 10 16‐100 Sokółka Gminne składowisko odpadów w Poświętnem/ Urząd Miejski Pl. Kościuszki 5, 16‐ 150 Suchowola Międzygminne składowisko odpa‐ dów w Janowie/ Związek Gmin Kumiałka –Biebrza z siedzibą w Korycinie ul. Knyszyńska 2A, 16‐140 Korycin Składowisko odpadów Korycinie/ Urząd Gminy ul. Knyszyńska 2 16‐140 Korycin 3 4 5 6 7 8 9 1 0 Wysypisko gminne we wsi Ozier‐ skie/ Urząd Gminy ul. Garbarska 16 Krynki/ Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Krynkach Zakład Budżetowy Gminy Krynki Gminne wysypisko odpadów stałych we wsi Cimanie/ Urząd Gminy Pl.1000 Lecia PP 1 16‐123 Kuźnica Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Kuźnicy Składowisko odpadów komunal‐ nych gminy Nowy Dwór/ Urząd Gminy ul. Plac Rynkowy 21 16‐205 Nowy Dwór Składowisko odpadów w Sidrze/ Urząd Gminy, ul. Rynek 5 16‐124 Sidra/ Zakład Obsługi Komunalnej i Mieszkaniowej w Sidrze‐Zakład Budżetowy Gminy Sidra Składowisko odpadów w Szudzia‐ łowie/ Urząd Gminy ul. Bankowa 1 16‐113 Szudziałowo a) glina b) drenaż i zbiornik żelbetonowy c) rów opaskowy i zbiornik d) drenaż gazowy a) glina b) rowy odciekowe i 2 zbiorniki c) rów opaskowy d) nie ujmowany 1997 2012 61 137 200* 83 805* 783,16* < do modernizacji < nie podlega 1992 2009 91 230 000* 210 000* 1 730,00* < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < podlega a) geomembrana b) drenaż c) nie ujmowane d) nie ujmowany a) geomembrana b) drenaż c) nie ujmowane d) nie ujmowany a) brak b) nie ujmowane c) nie ujmowane d) nie ujmowany a) glina b) nie ujmowane c) nie ujmowane d) nie ujmowany 2003 2012 26 48 000* 12 508* 475,71* < spełnia wymogi < nie podlega 1997 2012 86 70 000* 60 500* 520,60* < spełnia wymogi < nie podlega 1985 2009 68 9 900* 6 709* 55,00* 1992 2009 73 27 980* 20 550* 225,00* < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega a) glina b) nadmiar wywożony do oczyszczalni c) nie ujmowane d) nie ujmowany 1995 2009 13 75 524* 9 707* 601,00* < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega a) glina b) rowy opaskowe c) rowy opaskowe d) nie ujmowany a) geomembrana b) drenaż c) ściek opaskowy d) nie ujmowany 1991 2012 90 12 000* 10 766* 114,85* 1996 2009 60 9 600* 5 800* 17,00* < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega < do modernizacji < nie podlega 1989 2009 90 33 000* 29 700* 110,58* a) brak b) zbiornik na odcieki c) nie ujmowane d) nie ujmowany Ilość odpadów zdepo‐ nowana w 2009 roku [Mg] Pojemność całkowita [m3] Pojemność wyko‐ rzystana [m3] 1 Stopień zapełnienia [%] Lp Nazwa obiektu/ właściciel/ zarządzający Elementy wyposażenia a) uszczelnienie b) odcieki c) wody opadowe d) gaz składowiskowy Rok uruchomienia/ deklarowany rok za‐ mknięcia Wykaz eksploatowanych składowisk komunalnych na terenie powiatu sokólskiego Uwagi ‐ ocena WIOŚ ‐ pozwolenie zintegrowane < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega opracowanie: WIOŚ; * dane z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego Żadne z eksploatowanych składowisk nie jest przystosowane do przyjmowania odpadów niebezpiecznych poza gminnym składowiskiem we wsi Poświętne, gdzie znajduje się pojemnik na magazynowane tymczasowo odpa‐ dy „problemowe”. 21 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Na terenie powiatu nie ma składowisk odpadów przemysłowych, brak jest również wyznaczonego miejsca do wywożenia produktów zneutralizowanych w wyniku przeprowadzonych akcji ratowniczych o znamionach po‐ ważnych awarii. Monitoring składowisk Zgodnie z art. 147a prawa ochrony środowiska (Dz. U. 2008 Nr 25 poz. 150 z póź. zm.) prowadzący instalację jest zobowiązany prowadzić monitoring składowiska. Wyniki badań powinny być przekazane do Wojewódz‐ kiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku. Za 2009 rok, pomimo obowiązku przekazywania wyników badań do WIOŚ przez wszystkich zarządzających, Inspektorat otrzymał wyniki badań jedynie z 3 składowisk: w Nowym Dworze, w Poświętnem i w Janowie. Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach na terenie powiatu w 2009 roku L p. Nazwa składowiska 1 SOK w Nowym Dworze 2 SOK w Poświętnem 3 SOK w Janowie Data pobrań prób do badań Luty 2009 Maj 2009 Sierpień 2009 Listopad 2009 Marzec 2009 Luty 2010 Marzec 2009 Luty 2010 Monitoring wód gruntowych Podwyższona zaw. ogólnego węgla organicznego -OWO (kl. IV), wody niezadawalającej jakości Podwyższona zaw. OWO (kl. IV), wody niezadawalającej jakości Podwyższona zaw. OWO (kl. IV), wody niezadawalającej jakości Podwyższona zaw. OWO (kl. IV), wody niezadawalającej jakości Przewyższona zaw. OWO (kl. V), wody złej jakości Przewyższona zaw. Cd i OWO (kl. V), wody złej jakości Przewyższona zaw. OWO (kl. V), wody złej jakości Przewyższona zaw. Cd i OWO (kl. V), wody złej jakości opracowanie: WIOŚ 5 Ocena jakości wód podziemnych wyróżnia 5 klas jakości wód. Wyniki uzyskanych badań wykazały że wody podziemne przy składowisku w Nowym Dworze odpowiadały wodom niezadawalającej jakości, natomiast przy składowisku w Poświętnem oraz Janowie ‐ złej jakości. ODPADY NIEBEZPIECZNE Informacje o odpadach niebezpiecznych pochodzą z ankiet rozsyłanych do wytypowanych zakładów przez WIOŚ w Białymstoku. Na podstawie danych uzyskanych za 2009 rok, zgromadzono informacje o 13 producen‐ tach odpadów niebezpiecznych prowadzących działalność na terenie powiatu. Łączna ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez wszystkie zakłady na terenie powiatu wyniosła 111,764 Mg, gdzie 13,761 Mg zostało przekazanych do odzysku, 97,963 Mg unieszkodliwiono poza składowa‐ niem, a 6,049 Mg tymczasowo zmagazynowano u producenta6. Pod względem ilości wytworzonych odpadów niebez‐ piecznych do największych producentów w 2009 roku należały zakłady: • BARTER S.A. Oddział w Sokółce 51,978 Mg • Metal‐Fach Sp. z o.o. w Sokółce 25,400 Mg • Samodzielny Publiczny Zakład Opieki 20,796 Mg Zdrowotnej w Sokółce • Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Białostockiej 4,675 Mg Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodo‐ wej/oddział w Sokółce 3,020 Mg. 5 Rozporządzenie z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008 Nr 143 poz. 896) klasyfi‐ kuje wody podziemne na 5 klas. 6 Wymienione dane nie bilansują się, gdyż w niektórych przypadkach zakłady przekazały do wykorzystania bądź unieszko‐ dliwienia większą ilość odpadów od wytworzonej w 2007 roku (były one czasowo magazynowane w roku poprzednim). 22 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Struktura odpadów niebezpiecznych wytworzonych w największej ilości w 2009 roku i sposób postępowania Ilość w Mg Lp. Rodzaj odpadu Kod odpadu Wytworzo‐ na Magazyno‐ wana Przekazana do odzysku Unieszkodli‐ wiona poza składowa‐ niem 1 Mieszanina odpadów z piaskowników i z odwadniania olejów w separatorach 130508 46,380 2,900 46,380 2 Kwasy trawiące 110105 25,400 25,400 3 4 5 Inne odpady, które zawierają żywe drobno‐ ustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materia‐ łu genetycznego, o których wiadomo lub co 180103 do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków chlo‐ 130205 rowcoorganicznych Baterie i akumulatory ołowiowe 160601 Unieszkodli‐ wiona przez składowanie 22,151 22,151 13,019 1,200 13,019 7,501 1,477 8,546 źródło: WIOŚ Białystok Znaczącą ilość odpadów niebezpiecznych stanowią odpady pochodzące z piaskowników i odwadniania olejów w separatorach. Głównym odbiorcą z terenu powiatu sokólskiego jest firma Separator Service z Piaseczna. Kolejną grupą pod względem ilości wytworzonej masy są kwasy trawiące oraz odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetyczne‐ go. Te grupy odpadów niebezpiecznych zostały w całości unieszkodliwione poza składowaniem. PRZECIWDZIAŁANIA – KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH Od września 2009 r. Inspektorat przeprowadził następujące kontrole podmiotów pod kątem gospodarki odpa‐ dami: • • PPHU”AGROMECH” Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: wrzesień 2009 r.). Na terenie stacji demontażu pojaz‐ dów wyznaczone są poszczególne sektory: przyjmowania pojazdów, magazynowania przyjętych pojazdów, demontażu, magazynowania wymontowanych z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia oraz magazynowania odpadów pochodzących z demontażu pojazdów. Strefy te nie są oznakowane. Wytworzone odpady podczas demontażu (do czasu przekazania ich odbiorcom) maga‐ zynowane są na terenie zakładu w niewyznaczonych miejscach w nieoznakowanych pojemnikach. Zużyte płyny eksploatacyjne i oleje gromadzone są oddzielnie w nieoznaczonych pojemnikach. Akumulatory gro‐ madzone są poza pojemnikami przeznaczonymi na tego typu odpady, między oponami. Kontrolowany obiekt nie posiada zezwolenia na zbieranie odpadów oraz nieprawidłowo prowadzi ewidencję wytwarza‐ nych odpadów. Firma przedłożyła Urzędowi Marszałkowskiemu nieprawidłowe sprawozdanie dotyczące ilości wytworzonych odpadów w roku 2007 i 2008. W wyniku stwierdzonych w toku kontroli naruszeń po‐ uczono, wydano zarządzenie pokontrolne oraz nałożono grzywnę w postaci mandatu karnego. Naprawa aut powypadkowych Mariusz Woronowicz w Sokółce (kontrole: październik 2009 r., czerwiec 2010 r.).W 2009 roku kontrolowany podmiot nie prowadził ilościowej i jakościowej ewidencji wytwarza‐ nych, zbieranych i poddawanych odzyskowi odpadów. W trakcie kontroli stwierdzono brak oznakowania sektorów przyjmowania oraz magazynowania przyjętych pojazdów, demontażu, magazynowania wymon‐ towanych z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia oraz maga‐ zynowania odpadów pochodzących z demontażu pojazdów. Kontrolowana jednostka nie zawarła umów z wprowadzającymi pojazdy w celu zapewnienia przez nich sieci zbierania pojazdów. Firma nieterminowo przekazywała sprawozdania dotyczące opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska do Marszałka Wo‐ jewództwa Podlaskiego. W wyniku stwierdzonych w toku kontroli naruszeń pouczono w zakresie prawi‐ dłowego prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji wszystkich odpadów, wydano zarządzenie pokon‐ 23 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • • • WIOŚ Białystok trolne oraz nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego. Podczas ponownej kontroli w czerwcu 2010 ro‐ ku nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. „FARMER” Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: luty 2010 r.). Zakład nie prowadzi ewidencji wytwarzanych odpadów. Stan formalno‐prawny w zakresie gospodarki odpadami nie jest uregulowany. Brak zbiorczego sprawozdania o wytworzonych odpadach. W wyniku stwierdzonych w toku kontroli naruszeń pouczono i udzielono instruktażu prezesowi zarządu. Składowisko odpadów komunalnych w Cimaniach, gm. Kuźnica (kontrola: marzec 2010 r.). Właścicielem składowiska położonego na gruntach wsi Cimanie jest Gmina Kuźnica, natomiast zarządzającym jest Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Kuźnicy. Składowisko jest gminnym składowiskiem odpadów stałych, na którym składowano odpady pochodzące z terenu gminy Kuźnica. Odpady dowożone były do dnia 31.12.2009 r. W trakcie kontroli kierownik ZGKiM w Kuźnicy przedstawił wniosek o wydanie zgody na zamknięcie składowiska. Obecnie odpady pochodzące z terenu gm. Kuźnica kierowane są do ZZO Euro So‐ kółka Sp. z o.o. w Karczach. Składowisko w dniu kontroli było nieczynne. Brama była zamknięta i zaopa‐ trzona w informację o zakazie składowania odpadów. Podczas oględzin składowiska stwierdzono uszko‐ dzenia ogrodzenia. Szczegółowa ocena stanu składowiska, urządzeń technicznych oraz terenu wokół skła‐ dowiska w dniu kontroli nie była możliwa z powodu zalegania znacznej warstwy pokrywy śnieżnej. Ustalo‐ no, że składowisko nie zostało dostosowane do aktualnych wymogów technicznych7. Składowisko nie zo‐ stało wyposażone w wagę samochodową, posiada natomiast brodzik do dezynfekcji kół pojazdów opusz‐ czających obiekt, który w dniu kontroli przysypany był warstwą śniegu. Obecny rów opaskowy do zbierania wód opadowych był zarośnięty, w związku z czym nie spełniał założonych funkcji. Na składowisku brak jest przyłączy wodociągowych, kanalizacyjnych, elektroenergetycznych, systemu drenażu wód odciekowych, a także zbiornika na odcieki oraz zaplecza sanitarnego. Ponadto brakuje syntetycznej izolacji dna oraz insta‐ lacji do odprowadzania gazu składowiskowego. Składowisko nie posiada stosownych metod zabezpiecze‐ nia przeciwpożarowego. Brak instrukcji przeciwpożarowej oraz sprzętu przeciwpożarowego. Prowadzone były prace porządkowe polegające na rozplanowywaniu i zagęszczaniu wyładowanych odpadów. Dowo‐ żone odpady składowane były nieselektywnie bez zastosowania warstw izolacyjnych. Decyzja zatwierdza‐ jąca instrukcję eksploatacji składowiska dopuszcza do składowania odpady komunalne, tymczasem na przedmiotowym składowisku składowane są również odpady z grupy 19 (ustabilizowane osady ściekowe) oraz w 2008 roku oprócz osadów ściekowych również skratki. W/w decyzja nie określa warunków depo‐ nowania osadów ściekowych. Zarówno w zbiorczym zestawieniu danych o rodzajach i ilości odpadów, jak i wykazie zawierającym informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych opłat, nastąpiła błędna klasyfikacja składowanych odpadów. Z uwagi na brak wagi samochodowej oraz do‐ zoru stałego ilość zdeponowanych odpadów określano szacunkowo po przeprowadzeniu wizji lokalnej. Ilo‐ ściowa i jakościowa ewidencja odpadów nie była prowadzona prawidłowo. Przedmiotowe składowisko odpadów nie posiada jakichkolwiek urządzeń kontrolno – pomiarowych. Monitoring składowiska nie jest prowadzony zgodnie z wymogami. Nie ma możliwości wykonywania badań objętości i składu wód pod‐ ziemnych (brak piezometrów) i odciekowych (brak systemu drenażu) oraz emisji i składu gazu składowi‐ skowego (brak instalacji do odprowadzania gazu skladowiskowego). Na terenie składowiska brak jest rów‐ nież reperów geodezyjnych, w związku z czym niemożliwe jest prowadzenie kontroli osiadania powierzch‐ ni składowiska. W wyniku stwierdzonych w toku kontroli naruszeń nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego oraz udzielono pouczenia w zakresie składowania odpadów niezgodnie z decyzją zatwierdzającą instrukcję eksploatacji. Spółdzielnia Usług Rolniczych w Sokółce (kontrola: marzec 2010 r.). Kontrolowana jednostka nie realizo‐ wała dotychczas obowiązków wynikających z przepisów ustawy o odpadach. W trakcie kontroli pouczono prezesa spółdzielni o konieczności uregulowania stanu formalno‐prawnego w zakresie gospodarki odpa‐ dami, o obowiązku prowadzenia ewidencji wytwarzanych odpadów oraz przedkładania Marszałkowi Wo‐ jewództwa Podlaskiego zbiorczych rocznych zestawień danych o rodzajach i ilości odpadów i o sposobach gospodarowania nimi. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Krynkach, składowisko odpadów komunalnych w m. Ozierskie, gm. Krynki (kontrola: kwiecień 2010 r.). Zarządzającym składowiskiem jest ZGKiM w Krynkach, 7 określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn. 24 marca 2003 r. zmienionym rozporządzeniem z dn. 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia jakim powinny od‐ powiadać poszczególne typy składowisk odpadów. 24 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • WIOŚ Białystok zaś właścicielem jest Urząd Miejski w Krynkach. Składowisko jest składowiskiem odpadów innych niż nie‐ bezpieczne i obojętne, na którym składowane były odpady z terenu gminy Krynki. Odpady dowożone były do końca 2009 r. Podczas kontroli ustalono, że brama wjazdowa jest zamknięta, na niej mieszczono infor‐ mację (kartka zabezpieczoną folią), że składowisko jest nieczynne. W marcu Urząd Miejski w Krynkach za‐ warł umowę na wykonanie dokumentacji zamknięcia i rekultywacji składowiska. W okresie kontroli, odpa‐ dy z terenu gm. Krynki odbierane były jedynie przez ZGKiM w Krynkach i magazynowane na składowisku na specjalnie przygotowanej folii do czasu zebrania odpowiedniej do transportu ilości, która będzie skie‐ rowana do Zakładu Zagospodarowania Odpadów „EURO‐SOKÓŁKA” w Sokółce. ZGKiM w Krynkach rozdaje bezpłatnie worki i odbiera wyselekcjonowane z odpadów surowce: szkło, papier i tekturę oraz tworzywa sztuczne. Ponadto ZGKiM w Krynkach wystąpił z wnioskiem do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o wpisanie podmiotu do rejestru, w celu prowadzenia odbioru zużytego sprzętu elektrycznego i elektro‐ nicznego. Składowisko nie zostało dostosowane do obowiązujących wymogów. Nie posiada syntetycznej izolacji dna, systemu drenażu wód odciekowych, zewnętrznego systemu rowów drenażowych uniemożli‐ wiającego dopływ wód powierzchniowych i podziemnych do składowiska odpadów, zbiornika na odcieki, instalacji do odprowadzania gazu składowiskowego, wagi samochodowej, a także zaplecza sanitarnego, przyłączy wodociągowych, kanalizacyjnych, elektroenergetycznych. Zarządzający składowiskiem zebrane odpady poddaje odzyskowi bez wymaganego zezwolenia. W okresie kontroli prowadzone były prace po‐ rządkowe polegające na rozplantowaniu i zagęszczaniu wyładowanych odpadów. Prowadzono książkę ewidencji pracy sprzętu, z której wynika, że ostatnie prace polegające na zagęszczeniu odpadów wykona‐ no 4 marca 2010 r. Dowożone odpady składowane były bez zastosowania warstw izolacyjnych. Ilość ze‐ składowanych odpadów o kodzie 19 08 05 (ustabilizowane komunalne osady ściekowe) i 20 03 01 (niese‐ gregowane odpady komunalne) przekraczała ilości określone w decyzji Starostwa Powiatowego w Sokółce zezwalającej na unieszkodliwianie odpadów innych niż niebezpieczne na terenie składowiska. Składowisko nie posiada jakichkolwiek urządzeń kontrolno – pomiarowych, w związku z czym nie ma możliwości wyko‐ nywania badań objętości i składu wód podziemnych (brak piezometrów) i odciekowych (brak systemu drenażu) oraz emisji i składu gazu składowiskowego (brak instalacji do odprowadzania gazu skladowisko‐ wego). W 2010 roku do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku przesłano pismo informujące o zakresie prowadzonych działań w 2009 roku w ramach monitoringu składowiska, nie dołą‐ czono jednak wyników prowadzonych badań. W wyniku stwierdzonych w toku kontroli nieprawidłowości pouczono w sprawie konieczności uregulowania stanu formalno – prawnego w zakresie odzysku odpadów, prawidłowego prowadzenia ewidencji odpadów, konieczności podjęcia działań w celu prowadzenia moni‐ toringu w pełnym zakresie, obowiązku przesyłania wyników przeprowadzonych badań do WIOŚ. ZZO „EURO‐SOKÓŁKA” Sp. z o.o. w Sokółce, Składowisko odpadów w miejscowości Karcze, gm. Sokółka. (kontrola: maj 2010 r.). Właścicielem nieruchomości położonej w obrębie 20 Karcze jest Gmina Sokółka. Nieruchomość, na podstawie umowy dzierżawy, wykorzystywana jest na prowadzenie Zakładu Zagospoda‐ rowania Odpadów, w tym składowiska odpadów komunalnych, przez Zakład Zagospodarowania Odpadów Zagospodarowania Odpadów „EURO‐SOKÓŁKA” Sp. z o.o. będący zarządzającym. Obecnie na terenie nie‐ ruchomości odbywa się magazynowanie odpadów w celu późniejszego ich poddania procesom odzysku. Na terenie nieruchomości znajduje się waga oraz brodzik do dezynfekcji kół pojazdów. Składowisko nie jest wyposażone w urządzenia techniczne zabezpieczające przed negatywnym wpływem na środowisko: brak izolacji syntetycznej, systemu drenażu wód odciekowych, instalacji do odprowadzania gazu składowi‐ skowego, jakichkolwiek urządzeń kontrolno ‐ pomiarowych umożliwiających badanie wpływu obiektu na środowisko. Brak otworów do poboru i badań wód podziemnych, instalacji do ujmowania gazu składowi‐ skowego. Badania monitoringowe składowiska nie były prowadzone. W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2009 – 2012 składowisko odpadów komunalnych w Karczach, gm. So‐ kółka, jako niespełniające wymagań technicznych oraz nieposiadające możliwości dostosowania do wyma‐ gań ochrony środowiska, zostało przeznaczone do zamknięcia do końca 2009 r. W dniu 25.02.2010 r. ZZO „EURO‐SOKÓŁKA” Sp. z o.o. wystąpił z wnioskiem do Starostwa Powiatowego w Sokółce o wydanie zgody na zamknięcie składowiska odpadów (na działce oznaczonej nr geod. 25/5). W trakcie przeprowadzonej kontroli stwierdzono szereg uchybień; sprawa eksploatacji składowiska jest przedmiotem postępowania WIOŚ i innych organów. Spółdzielnia Produkcyjno‐Handolwa KRYNKA w Krynkach (kontrola: czerwiec 2010 r.). Podczas kontroli podmiot rozpoczął prowadzenie ewidencji wytwarzanych odpadów oraz przesłał do Urzędu Marszałkow‐ skiego sprawozdanie o rodzajach i ilości odpadów wytworzonych w 2009 r. W sprawozdaniach stwierdzo‐ no nieprawidłowości. Ustalono, że zakład wytworzył w 2009 roku opakowania z tworzyw sztucznych (kod 15 01 02) oraz opakowania ze szkła (kod 15 01 07) w ilościach większych niż podane w sprawozdaniu. Po‐ 25 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • WIOŚ Białystok nadto nie zrealizował obowiązku przekazania sprawozdań z opłat za korzystanie ze środowiska do WIOŚ. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne. PPHU „SKÓREX” Marek Kułakowski, Wacław Kurcewicz w Krynkach (kontrole: czerwiec, sierpień 2010 r.).Podczas kontroli w czerwcu stwierdzono brak sprawozdania do Marszałka Województwa Podlaskiego dotycząca gospodarki odpadami, brak ewidencji wytwarzanych odpadów oraz brak pozwolenia na wytwa‐ rzanie odpadów. Odpady skóry wygarbowanej magazynowane były na zewnątrz, narażone na działanie warunków atmosferycznych. Odpady ścinek i skrawek skór spalano w piecu. W wyniku stwierdzonych w toku kontroli nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne oraz nałożono mandat karny. W sierpniu, w wyniku zgłoszonego spalania odpadów garbarskich oraz wylewania nieczystości podjęto przeprowadzo‐ no kolejną kontrolę interwencyjną. Nie stwierdzono palenia odpadów na terenie zakładu. Ustalono, że od‐ pady z mizdrowania gromadzone są na terenie hali w pojemnikach z tworzywa sztucznego. Odbieranie i transport odpadów prowadzony jest przez wyspecjalizowane w tym celu jednostki. Sprawozdanie doty‐ czące odpadów wytworzonych w 2009 roku zostało przedłożone do Urzędu Marszałkowskiego Wojewódz‐ twa Podlaskiego. Nie wykazano nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami. Pozostałe skontrolowane zakłady, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpa‐ dami to: Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowo – Handlowym „Agropol” Sp. z o.o. w Szudziałowie (kontro‐ la: wrzesień 2009 r.), Ferma Drobiu Marek Kumpiałowski w Przystawce, gm. Janów (kontrola: wrzesień 2009 r.), Metal‐Fach Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: listopad 2009 r.), Oczyszczalnia ścieków w Nowym Dworze (kon‐ trola: grudzień 2009 r.), Gospodarstwo rolne Państwa M. i Cz. Hońko w Czerwonce, gm. Suchowola (kontrola: styczeń 2010 r.), Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL – Zakład Zaopatrzenia Rolnictwa w Dąbrowie Białostockiej (kontrola: marzec 2010 r.), Ferma Drobiu Marcin Marek Sawicki w Kusińcach, gm. Kuźnica (kontrola: maj 2010 r.), Spółdzielnia Producentów Drobiu „EKO‐GRIL” w Sokółce (kontrola: maj 2010 r.), ROL‐BUD Toczyłowscy, Michalczuk Spółka Jawna w Suchowoli (kontrola: maj 2010 r.), Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Dąbrowie Białostockiej, Oczyszczalnia w Różanymstoku (kontrola: czerwiec 2010 r.), Terminal Gazu Płynnego LPG Orlen Gaz Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: czerwiec ‐ lipiec 2010 r.), Zakład Gospo‐ darki Komunalnej i Mieszkaniowej w Sidrze, oczyszczalnia ścieków (kontrola: sierpień 2010 r.). HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE – ŹRÓDŁA HAŁASU Klimat akustyczny województwa podlaskiego kształtuje głównie komunikacja drogowa oraz w niewielkim stop‐ niu hałas przemysłowy, którego uciążliwość ma charakter lokalny o stosunkowo niedużym zasięgu. W zależności od pochodzenia hałasu środowiskowego (źródła) dokonuje się jego podziału na następujące pod‐ stawowe kategorie hałasu: komunikacyjny (drogowy, lotniczy, kolejowy) oraz przemysłowy. Uregulowania prawne dotyczące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska. Według tej ustawy ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlep‐ szego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku (Dz. U. Nr 120, poz.826). Według powyższego rozporządzenia wartości poziomów dopusz‐ czalnych hałasu są zależne od funkcji urbanistycznej, jaką spełnia dany teren oraz od pory dnia i nocy. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi badania hałasu komunikacyjnego i przemysłowego na terenie całego województwa podlaskiego. Badania przeprowadzane są w ramach plano‐ wych kontroli, a także w ramach działań interwencyjnych w wyniku skarg społeczeństwa. 26 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok STAN – POMIARY HAŁASU HAŁAS KOMUNIKACYJNY Hałas komunikacyjny jest obecnie najpowszechniejszym i najbardziej uciążliwym źródłem hałasu w środowisku zurbanizowanym. Ciągły wzrost ilości pojazdów mechanicznych, przy jednoczesnym braku właściwych rozwią‐ zań drogowych, braku obwodnic miejskich, złej jakości nawierzchni znacząco powiększa obszar środowiska o ponadnormatywnym hałasie drogowym. Od roku 2008 badania monitoringowe hałasu realizowano zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Środo‐ wiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 z dnia 5 lipca 2007 r., poz. 826) oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Na terenie powiatu sokólskiego Inspektorat przeprowadził w 2009 roku ponowne pomiary hałasu komunika‐ cyjnego w Suchowoli. Celem badań było określenie uciążliwości akustycznej drogi krajowej Nr 8 przebiegającej przez miasto. Wykonane pomiary posłużyły do wyznaczenia poziomów długookresowych (LDWN i LN), które są podstawą prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem. Podczas pomiaru prowa‐ dzono również rejestrację natężenia ruchu pojazdów z wyodrębnieniem pojazdów ciężkich. Wyniki badań przedstawiono w poniżeszej tabeli. Wyniki badań hałasu komunikacyjnego w Suchowoli w 2009 r. – wartości dobowe i długookresowe (LDWN, LN) Lp. Dane identyfikujące punkt i obszar, na którym dokony‐ wano pomiarów Nazwa punktu 1 2 3 współrzędne Suchowola N 53°34’16,3” ul. Białostocka E 023°06’13,6” Suchowola N 53°34’16,3” ul. Białostocka Suchowola ul. Białostocka Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźnika oceny hałasu Wyniki pomiarów LAeq,D LAeq,N LDWN LN LAeq,D LAeq,N LDWN LN [dB] [dB] [dB] [dB] [dB] [dB] [dB] [dB] 11‐12.05.2009 70,3 69,5 10,3 19,5 03‐04.12.2009 73,1 70,2 13,1 20,2 16,6 19,6 05‐06.12.2009 73,0 68,7 13,0 18,7 Data pomiaru E 023°06’13,6” 76,6 69,6 N 53°34’16,3” E 023°06’13,6” źródło: WIOŚ Podobnie jak w roku 2008, ponowne pomiary w 2009 roku w Suchowoli wykazały przekroczenia wartości do‐ puszczalnych hałasu w porze dziennej i nocnej (LAeq,D, LAeq,N). Wyliczone wartości poziomów długookresowych (LDWN – długookresowy średni poziom dźwięku wyrażony w decybelach, wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia 600‐1800, pory wieczoru 1800‐2200, pory nocy 2200‐600 oraz LN – długookresowy średni poziom dźwięku wyrażony w decybelach, wyzna‐ czony w ciągu wszystkich pór nocy w roku 2200‐600) pokazały występowanie przekroczeń poziomów dopusz‐ czalnych hałasu. Poziom LDWN został przekroczony o 16,6 dB, zaś poziom LN o 19,6 dB. W porównaniu z pomia‐ rami długookresowymi wykonywanymi również w tym samym roku w Mońkach przekroczenia poziomów dłu‐ gookresowych w Suchowoli są dwukrotnie wyższe. W roku 2009 Inspektorat w Białymstoku wykonał całodobowy pomiar monitoringowy hałasu w Kuźnicy. Punkt pomiarowy wyznaczono przy ul. 1000‐lecia Państwa Polskiego 1. Pomiaru dokonywano zgodnie z metodyką zawartą w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 października 2007 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kole‐ jową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. Nr 192, poz. 1392). 27 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Z pomiarów wynika, iż równoważny poziom dźwięku A dla pory dnia został przekroczony o 4,9 dB, zaś równo‐ ważny poziom dźwięku A dla pory nocy był przekroczony o 7,6 dB. Podczas pomiarów hałasu rejestrowano natężenie ruchu pojazdów i warunki meteorologiczne. W porze dziennej tj. 600 – 2200, odnotowano 2832 po‐ jazdy lekkie i 83 pojazdy ciężkie, natomiast w porze nocnej tj. 2200 – 600, zarejestrowano 585 pojazdów lekkich i 19 pojazdów ciężkich. Na rok 2010 Inspektorat zaplanował ponowne przeprowadzenie pomiarów w Kuźnicy, tym razem w celu okre‐ ślenia uciążliwości drogi krajowej Nr 19. Wyniki z przeprowadzonego pomiaru zostaną przedstawione w kolej‐ nej Informacji o stanie środowiska na terenie powiatu. PRZECIWDZIAŁANIA HAŁAS KOMUNIKACYJNY Środki ochrony przed hałasem komunikacyjnym dzieli się na dwa rodzaje: • • ochrona przed hałasem „u źródła” – wszystkie przedsięwzięcia ingerujące w źródło dźwięku, powodujące zmniejszenie promieniowania energii akustycznej do środowiska. Dzieli się na następujące rodzaje zadań: 9 ingerencja w konstrukcję pojazdów w celu zmniejszenia emisji hałasu – jest przedmiotem kilku Dyrek‐ tyw Unii Europejskiej oraz przepisów krajowych, które są zharmonizowane z Dyrektywami UE, 9 dobór konstrukcji arterii – emisja hałasu samochodowego jest m.in. efektem hałasu powodowanego interakcją kół i nawierzchni drogowej. Wypadkowa emisja hałasu zależy od rodzaju i jakości opon i nawierzchni drogowej, 9 oddziaływanie na mniej hałaśliwą eksploatację pojazdów – istotne znaczenie dla zmniejszenia emisji hałasu pojazdów mają ograniczenia prędkości oraz zapobieganie częstym startom, hamowaniom, a szczególnie gwałtownym przyspieszeniom samochodów na niskich biegach i przy wysokich obrotach silników. Przyspieszanie samochodów występuje na ogół w obrębie skrzyżowań. Dlatego też istotny efekt ograniczenia emisji hałasu można osiągnąć poprzez wymuszenie spokojnej jazdy ze stałą umiar‐ kowaną prędkością stosując zsynchronizowaną sygnalizację świetlną tzw. „zieloną falę”. urbanistyczne i architektoniczno – budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej – działania zmierzają‐ ce do ograniczenia hałasu już wyemitowanego „do środowiska”. Urbanistyczne i organizacyjne rozwiązania zmniejszania hałasu komunikacyjnego ‐ rozwiązania tego typu dotyczą dużych obszarów mieszkaniowych i mają związek ze zmianami zagospodarowania. Dzielą się na następujące grupy: 9 budowa obwodnic miast, tworzenie nowych tras międzydzielnicowych, tworzenie nowych obwodnic wewnątrz miejskich. Rozwiązania te pozwalają na wyprowadzenie przede wszystkim ruchu ciężkiego oraz na zmniejszenie ruchu samochodów osobowych na terenach mieszkalnych. 9 strefy „ruchu uspokojonego”. Ideą tworzenia stref jest hasło „jak najmniej ruchu samochodowego”. Realizowane jest ono poprzez: ograniczanie przepustowości ulic, ograniczanie prędkości, stwarzanie innych ograniczeń i utrudnień dla ruchu samochodów, całkowita eliminacja ruchu tranzytowego, two‐ rzenie preferencji dla transportu zbiorowego, przyjaznego środowisku. Strefami takimi obejmowane są przede wszystkim obszary mieszkalne. Architektoniczno – budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej, o charakterze raczej lokalnym: 9 ekranowanie akustyczne – jest najczęściej stosowanym środkiem ochrony przeciwdźwiękowej w oto‐ czeniu tras komunikacyjnych. Ekrany akustyczne mają za zadanie zasłaniać odbiorcę przed dźwiękiem dochodzącym bezpośrednio od źródła. Dobrze zaprojektowane powinny służyć przede wszystkim do ochrony niskiej zabudowy mieszkaniowej. Aby ochronić wysoką zabudowę należy stosować rozwiąza‐ nia specjalne: budowa drogi w wykopie, budowa tuneli lub półtuneli. 9 architektoniczno – budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej; najczęściej stosowanym rozwiąza‐ niem jest podwyższanie izolacyjności akustycznej otworów okiennych. Dodatkową możliwością za‐ bezpieczenia przed hałasem mieszkańców terenów zlokalizowanych wzdłuż tras komunikacyjnych jest odpowiednie ukształtowanie bryły budynku i funkcjonalne rozplanowanie pomieszczeń. Elewacje ist‐ niejących już budynków eksponowane na hałas mogą być także chronione za pomocą przezroczystych ekranów zawieszanych na tej elewacji. 28 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok HAŁAS PRZEMYSŁOWY – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Hałas przemysłowy na terenie województwa stanowi zagrożenie o charakterze lokalnym, występujące głównie w dzielnicach przemysłowych miast. Przyczyną wzrostu uciążliwości jest rozbudowa miast, wchłanianie tere‐ nów przemysłowych i rozbudowa w ich sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. Zagrożenie hałasem przemysłowym związane jest głównie z niekorzystną lokalizacją zabudowy mieszkaniowej, w pobliżu zakładów przemysłowych. Emisja hałasu przemysłowego jest uzależniona w dużym stopniu od pro‐ cesu technologicznego i wykorzystywanych w nim maszyn i urządzeń, których ilość, stan techniczny, poziom nowoczesności, a także izolacyjność akustyczna i lokalizacja źródła są czynnikami decydującymi o stopniu uciąż‐ liwości dla otoczenia. Od września 2009 roku Inspektorat przeprowadził na terenie powiatu sokólskiego 2 kontrole podmiotów. • • BARTER S.A ‐ Oddział w Sokółce SAGA. (Kontrola interwencyjna: marzec ‐ kwiecień 2010 r.). Podstawową działalnością oddziału SAGA jest import i dystrybucja gazu propan – butan oraz materiałów masowych tj. węgiel, nawozy sztuczne. Ponadto na terenie zakładu prowadzony jest przeładunek i magazynowanie gazu jak również przeładunek i składowanie materiałów masowych. Głównymi źródłami emisji hałasu do śro‐ dowiska jest praca 3 mobilnych sortowników węgla. Podczas kontroli trwał rozładunek wagonów z wę‐ glem przy pomocy urządzeń, pracowały ładowarki, a także odbywał się transport samochodowy związany z odbiorem węgla i gazu. Innymi źródłami hałasu jest przeładunek gazu propan – butan z wagono‐cystern do zbiorników podziemnych, tankowanie gazu do autocystern oraz praca karuzelowej rozlewni gazu do butli 11 kg. Urządzenia będące źródłami hałasu pracują w określonym czasie: rozładunek węgla i sortowanie trwa ok. 7,5 godziny w czasie jednej zmiany w porze dziennej, natomiast w porze nocnej zaprzestano roz‐ ładunku i sortowania; przeładunek gazu propan‐butan z wagono – cystern trwa 12 godzin; rozlewnia karu‐ zelowa gazu pracuje w godzinach 700 – 2200; tankowanie gazu do autocystern trwa w zależności od potrzeb nawet cały dzień. Oddział w Sokółce posiada decyzję określającą dopuszczalne poziomy hałasu przenikają‐ cego do środowiska powstających w wyniku prowadzonej działalności. Przeprowadzone w trakcie kontroli pomiary emisji hałasu do środowiska w porze dziennej nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu na przyległych terenach. Ferma Drobiu Marcin Marek Sawicki, Kuścińce 29. (Kontrola: maj ‐ czerwiec 2010 r.). Od początku 2010 r. na fermie hodowane są brojlery. Hodowla odbywa się w 3 budynkach. Najbliższa zabudowa mieszkaniowa znajduje się w odległości ok. 200 m. Stan formalnoprawny w zakresie eksploatacji instalacji nie był uregu‐ lowany w okresie kontroli (aktualnie podmiot posiada wymagane pozwolenie). Głównym źródłem hałasu na terenie fermy są wentylatory (ścienne i dachowe) oraz środki transportu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), równoważny poziom hałasu przenikającego do środowiska, powodowany funk‐ cjonowaniem fermy, na terenie najbliższej zabudowy zagrodowej nie może przekroczyć 55 dB w godz. 600 – 2200 oraz 45 dB w godz. 2200 – 600. Pomiarów hałasu dotychczas nie przeprowadzano. Wiele zakładów przemysłowych wprowadziło już lub wprowadza szereg zabezpieczeń akustycznych, które skutecznie wyeliminowały nadmierny hałas przemysłowy z terenów mieszkalnych. Dzieje się tak między innymi ze względu na przeprowadzane przez jednostki WIOŚ kontrole zakładów oraz ze względu na wprowadzenie dla niektórych przedsiębiorstw obowiązku uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Najczęściej stosowanymi zabezpieczeniami przed hałasem przemysłowym są: wyciszenia i wygłuszenia maszyn, obudowy akustyczne, tłumiki, kabiny dźwiękoszczelne, środki natury organizacyjnej (np. zmiana trybu pracy zakładu), dobór mało hałaśliwej technologii produkcji, urządzeń, maszyn i środków transportu, ekrany aku‐ styczne. POLA ELEKTROMAGNETYCZNE PRESJE – ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO Pola elektromagnetyczne (wg Ustawy Prawo ochrony środowiska) to pola elektryczne, magnetyczne oraz elek‐ tromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz, tworzących zakres promieniowania elektromagne‐ 29 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok tycznego niejonizującego. Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM), w tym promieniowanie niejonizujące zaliczane jest do podstawowych rodzajów zanieczyszczeń środowiska naturalnego. Zgodnie z art. 123 ustawy Prawo ochrony środowiska, oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowi‐ sku dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a wojewódzki inspektor ochrony środowi‐ ska prowadzi okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne od zawsze występowało w środowisku naturalnym. Po‐ chodzi ono z naturalnych źródeł takich jak Słońce, Ziemia, zjawiska atmosferyczne. Dodatkowo w środowisku występują sztuczne pola elektromagnetyczne, które związane są z techniczną działalnością człowieka. Promien‐ iowanie elektromagnetyczne występuje wszędzie, a jego najważniejszymi źródłami są: • • • • • stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje i linie energetyczne, nadajniki radiowe i telewizyjne oraz CB ‐ radio i radiostacje amatorskie, wojskowe i cywilne urządzenia radionawigacji i radiolokacji, urządzenia powszechnego użytku: kuchenki mikrofalowe, monitory, aparaty komórkowe itp. Ciągły rozwój techniki powoduje znaczny wzrost ilości nadajników radiowo‐telewizyjnych oraz stacji bazowych telefonii komórkowej. STAN – POMIARY MONITORINGOWE Od roku 2008 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska realizuje trzyletni program badań pól elektroma‐ gnetycznych opracowany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w spra‐ wie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Program ten zakłada skoncentrowanie pomiarów na obszarach dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich. Zakres badań obejmuje pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycz‐ nego w przedziale częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz. W 2009 roku Inspektorat przeprowadził pomiary w 45 punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na terenie województwa, w tym na obszarze powiatu pomiary przeprowadzono w Dąbrowie Białostockiej i Suchowoli. Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych wykonanych na terenie powiatu w 2009 r. Lp. Lokalizacja punktu Współrzędne 1 Dąbrowa Białostocka, Plac Kościuszki – przy dworcu PKS N 53º39’18,0’’ 2 Suchowola, park w centrum miejscowości N 53º34’41,8’’ Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego . [V/m] Wartość niepewności pomiaru [V/m] Procent wartości dopuszczalnej [%] 0,21 0,0105 3,0 0,28 0,014 4,0 E 023º20’55,8’’ E 023º06’27,6’’ Na podstawie przeprowadzonych pomiarów należy stwierdzić, iż w żadnym z punktów na obszarze powiatu nie odnotowano przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Należy podkreślić, że przeprowadzone na terenie województwa podlaskiego pomiary, w żadnym z 45 zbada‐ nych punktów pomiarowych nie wykazały występowania przekroczeń norm. Zmierzone wartości składowej elektrycznej wyniosły, w większości przypadków, do 10% normy dopuszczalnej, a jedynie w Drohiczynie (punkt usytuowany w centrum miejscowości) wartość składowej elektrycznej przekroczyła poziom 10% normy. Na rok 2010 Inspektorat zaplanował pomiary pól elektromagnetycznych w Krynkach, Suchowoli, Sokółce i Janowie. 30 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI Poważne awarie mogą powstawać w przypadku awarii i katastrof w obiektach przemysłowych zlokalizowanych na terenach miast powiatu oraz w wyniku wypadków kolejowych i drogowych z udziałem cystern i autocystern przewożących materiały niebezpieczne. Zdarzenia te charakteryzują się specyficznymi cechami takimi jak nie‐ pewność ich wystąpienia, złożoność przyczyn, różnorodność bezpośrednich skutków oraz indywidualnym, niepowtarzalnym przebiegiem. NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH WIOŚ w Białymstoku prowadzi rejestr obiektów mogących spowodować poważne awarie (zakłady dużego ryzyka i zakłady zwiększonego ryzyka), a także kontroluje te obiekty. W rejestrze znajdują się 3 zakłady zlokalizowane na terenie powiatu, które zostały zaliczone do grupy zakładów o dużym ryzyku powstania poważnej awarii przemysłowej. Na terenie powiatu sokólskiego znajdują się nastę‐ pujące jednostki, które mogą powodować zagrożenie poważną awarią: • • BARTER Sp. z o.o. w Białymstoku Oddział w Sokółce „Saga”, Osiedle Buchwałowo 2, 18‐100 Sokółka. Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. w Płocku Terminal Paliw w Sokółce Osiedle Buchwałowo 1, 16‐100 Sokółka. • ORLEN GAZ Spółka z o.o. w Płocku Terminal Gazu Płynnego LPG Orlen Gaz Spółka z o.o. w Sokółce Osiedle Buchwałowo 1, 16‐100 Sokółka. Powyższe zakłady, ze względu na magazynowane substancje i ich ilości, zostały zaliczone do zakładów dużego ryzyka powstania poważnej awarii przemysłowej8. WIOŚ w Białymstoku przeprowadza kontrole tych obiektów co najmniej raz w roku. W wyniku kontroli przeprowadzonych w 2010 roku, w zakresie przeciwdziałania po‐ ważnym awariom stwierdzono uchybienia, które to zostały szczegółowo omówione we wcześniejszych rozdzia‐ łach. Zakłady opracowały oraz dokonują bieżących aktualizacji, wymaganych przepisami dokumentacji z zakre‐ su bezpieczeństwa (raporty o bezpieczeństwie we wszystkich przypadkach zostały zatwierdzone decyzjami przez Wojewódzkiego Komendanta Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku). Ponadto na terenie powiatu sokólskiego znajdują się dalsze 3 zakłady, które posiadają na swoim terenie nie‐ bezpieczne substancje (w mniejszych ilościach), stąd mogą być również potencjalnymi sprawcami poważnych awari w środowisku. Należą do nich: • Spółdzielnia Mleczarska „Somlek” w Sokółce, • Spółdzielnia Mleczarska „Somlek” Zakład w Dąbrowie Białostockiej, • „Eskimos” sp. z o.o. w Sokółce. W przypadku tych zakładów, podstawową stosowaną niebezpieczną substancją jest amoniak, wykorzystywany w instalacjach chłodniczych. Przeprowadzone przez WIOŚ kontrole nie wykazały uchybień w zakresie bezpie‐ czeństwa eksploatacji tych instalacji. Ponadto należy podkreślić, że wszystkie instalacje są na bieżąco moderni‐ zowane i wyposażane w urządzenia zabezpieczająco‐alarmujące np.: zawory bezpieczeństwa, systemy detekcji par amoniaku. TRANSPORT Poważne źródło zagrożenia na terenie powiatu, oceniane nawet na większe niż pochodzące od obiektów sta‐ cjonarnych, mogą stwarzać katastrofy kolejowe oraz wypadki drogowe środków transportu, przewożących materiały niebezpieczne. Szczególnie groźne są awarie w rejonach przepraw mostowych na tych trasach, grożą one bezpośrednim skażeniem wód płynących. 8 kryteria zakwalifikowania zakładu zawarte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r., w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej; Dz.U. Nr 58, poz. 535 z późn. zmianami. 31 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Na terenie powiatu sokólskiego znajduje się kilkanaście stacji paliw. Eksploatacja ich stwarza lokalne zagroże‐ nie dla środowiska np. możliwości awarii czy pożary. Głównie jednak wypadki o znamionach poważnych awarii wynikają z transportu paliw płynnych i gazowych do zaopatrzenia stacji na terenie województwa podlaskiego, jak również wywozu paliw płynnych i gazowych z funkcjonujących na terenie powiatu baz magazynowych. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku uczestniczy w cyklicznie powtarzanych kilkudnio‐ wych akcjach organizowanych pod kryptonimem „TRACK” prowadzonych na obszarze województwa, na głów‐ nych drogach wylotowych z Białegostoku, w tym na kierunku Białystok – Sokółka – Kuźnica Białostocka – grani‐ ca państwa. Akcje organizowane są przez Komendę Wojewódzką Policji przy współpracy Państwowej Straży Pożarnej, Transportowego Dozoru Technicznego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Straż Graniczną i Inspekcję Transportu Drogowego. Kontrolą objęto kołowe i kolejowe środki transportu materiałów toksycznych i surowców chemicznych. Zakres kontroli obejmuje sprawdzenie stanu technicznego środków transportu, wymaganego wyposażenia i prawidłowości oznakowania oraz kompletności dokumentacji. KONTROLE INTERWENCYJNE W rozpatrywanym okresie (od września 2009 r.) na terenie powiatu odnotowano jedno zdarzenie o znamio‐ nach poważnej awarii. Miało ono miejsce w dniu 29.04.2010 r., na terenie Terminalu Gazu Płynnego LPG Orlen Gaz Spółka z o.o. w Sokółce Osiedle Buchwałowo 1. W wyniku przepełnienia zbiornika magazynowego nastąpił wyciek gazu poprzez zawór bezpieczeństwa instala‐ cji. Według danych ORLEN GAZ do powietrza wyciekło ok. 1,5 Mg gazu. Nie wystąpiły szkody w środowisku. Działania ratownicze przeprowadzono bez udziału zewnętrznych służb ratowniczych (PSP). W związku z kontrolami WIOŚ i PSP w systemie automatyki wprowadzono dodatkowe zabezpieczenia przed przepełnieniem zbiorników, wprowadzono nowy system szkoleń pracowników, przeprowadzono dodatkowe szkolenia i ćwiczenia wewnętrzne, zweryfikowano system nadzoru nad przeładunkiem gazu. Opracował: Wydział Monitoringu Środowiska Akceptował: 32 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok OBOWIĄZKI SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA ORGANY SAMORZĄDU POWIATOWEGO Zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, powiaty wykonują zadania publiczne o charakterze ponad gminnym. W zakresie spraw związanych z ochroną środowiska powiaty wykonują zadania dotyczące ładu przestrzennego i ekologicznego (które obejmują działania z zakresu geodezji, zagospodarowa‐ nia przestrzennego, nadzoru budowlanego, gospodarki wodnej, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa śródlądo‐ wego i ochrony środowiska). W szczególności warto zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. Poniżej wymieniono niektóre zadania należące do kompetencji organów samorządowych szczebla powiatowego i gminnego (zadania zbieżne wytłuszczono). Powiaty w ograniczonym zakresie mogą prowadzić, własną politykę ekologiczną poprzez powiatowy program ochrony środowiska i plan gospodarki odpadami. Politykę może także kształtować Starosta, poprzez wydanie pozwoleń emisyjnych dla szeregu rodzajów instalacji oraz przedsięwzięć. ZADANIA I KOMPETENCJE STAROSTY • • • • • • • • • sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym jego właściwością oraz upoważnia do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległego mu urzędu; w drodze decyzji nakłada obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia, a także przywrócenia środowiska do stanu właściwego, jeżeli podmiot korzystający ze środowiska nega‐ tywnie oddziałuje na środowisko; występuje do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji , jeżeli w wyniku kontroli stwierdzi naruszenie przez kontrolowany przedmiot przepi‐ sów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić; dokonuje rekultywacji powierzchni ziemi, jeżeli podmiot, który spowodował zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, nie dysponuje prawami do powierzchni ziemi, pozwalającymi na jej przeprowadzenie, lub nie można wszcząć postępowania egzeku‐ cyjnego dotyczącego obowiązku rekultywacji albo egzekucja okazała się bezskuteczna, lub zanieczyszcze‐ nie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu nastąpiło w wy‐ niku klęski żywiołowej; dokonuje rekultywacji powierzchni ziemi wówczas, gdy z uwagi na zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub możliwość zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku konieczne jest natychmiastowe jej dokonanie; prowadzi okresowe badania jakości gleby i ziemi; prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi, z wyszczególnieniem obszarów, na których obowiązek rekultywacji obciąża starostę; może przeprowadzić rekultywację powierzchni ziemi pomimo nieujęcia zadania w programie ochrony środowiska, jeżeli stwierdzi, iż nieprzeprowadzenie rekultywacji spowoduje pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi; na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska, sporządza, co 5 lat, mapy akustyczne; 33 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • WIOŚ Białystok wydaje pozwolenia wodno‐prawne, jest właściwy w sprawach stwierdzenia wygaśnięcia, cofnięcia lub ograniczenia tego pozwolenia, a także orzeczenia o przeniesieniu prawa własności urządzenia wodnego na własność właściciela wody; wzywa zakład do usunięcia, w określonym terminie, zaniedbań w zakresie gospodarki wodnej, w wyniku których może powstać stan zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi albo zwierząt bądź środowisku. ZADANIA I KOMPETENCJE RADY POWIATU • • • • • • • • • • uchwala powiatowy program ochrony środowiska; może, w drodze uchwały, wyznaczyć obszary ciche w aglomeracji lub obszary ciche poza aglomeracją, uwzględniając szczególne potrzeby ochrony przed hałasem tych obszarów i podając wymagania zapew‐ niające utrzymanie poziomu hałasu co najmniej na istniejącym poziomie; uchwala programy działań, których celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego, dla aglomeracji o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys. oraz terenów określonych w powiatowym programie ochrony środowiska; dokonuje aktualizacji programu ochrony środowiska przed hałasem co najmniej raz na pięć lat, a także w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających zmianę planu lub harmonogramu realizacji; tworzy obszary ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko; uchwala powiatowy plan gospodarki odpadami; wprowadza ograniczenia lub zakazuje używania jednostek pływających lub niektórych ich rodzajów na określonych zbiornikach powierzchniowych wód stojących oraz wodach płynących, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno‐ wypoczynkowe; rozpatruje informację wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa; określa kierunki działania właściwego organu Inspekcji Ochrony Środowiska; zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków powiatowego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na dany rok. KOMPETENCJE ZARZĄDU • • • • • • • • • sporządza projekt powiatowego programu ochrony środowiska, po zasięgnięciu opinii zarządu woje‐ wództwa; opracowuje projekt powiatowego planu gospodarki odpadami; sporządza co 2 lata raport z wykonania powiatowego programu ochrony środowiska; składa co 2 lata, radzie powiatu sprawozdania z realizacji powiatowego planu gospodarki odpadami; opiniuje projekt gminnego programu ochrony środowiska; opiniuje projekt wojewódzkiego i gminnego planu gospodarki odpadami; opiniuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami opracowanego dla gmin, będących członkami związków międzygminnych; opracowuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmującego zadania powiatowego planu gospodarki odpadami dla powiatów, będących członkami związków powiatów; aktualizuje powiatowy plan gospodarki odpadami, nie rzadziej niż co 4 lata. ORGANY SAMORZĄDU GMINNEGO Organy samorządu gminy mogą prowadzić własną politykę, której kluczowym instrumentem powinien być miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ‐ dokument dotyczący wprawdzie polityki przestrzennej, ale o ogromnym wpływie również na kwestie ochrony środowiska. Dodatkowo organy gminy opracowują plany ochrony środowiska i programu gospodarki odpadami, jak też regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminie. Ponadto wydają niektóre decyzje z zakresu ochrony środowiska, choć ich kompetencje są dużo mniej znaczące niż decyzje wydawane na szczeblu powiatu lub przez wojewodę w zakresie pozwoleń emisyjnych. 34 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok ZADANIA I KOMPETENCJE WÓJTA, BURMISTRZA LUB PREZYDENTA MIASTA Do podstawowych kompetencji i obowiązków należą: • • • • • możliwość nakazania w drodze decyzji, osobie fizycznej eksploatującej instalację w ramach zwykłego korzystania ze środowiska lub eksploatującej urządzenie, wykonanie w określonym czasie czynności zmierzających do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko; możliwość, wstrzymania w drodze decyzji, użytkowania instalacji lub urządzenia, jeżeli osoba fizyczna nie dostosowała się do powyższych wymagań; występowanie do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będą‐ cych w jego kompetencji, jeżeli w wyniku kontroli wójt, burmistrz lub prezydent miasta stwierdził narusze‐ nie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrze‐ nie, że takie naruszenie mogło nastąpić; uprawnienie do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska; przedkładanie wojewodzie corocznie informacji dotyczących: 9 informacji o stanie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków komunalnych, 9 informacji o postępie realizacji przedsięwzięć określonych w krajowym programie oczyszczania ście‐ ków komunalnych, 9 informacji o ilości wytworzonych w ciągu roku Mg suchej masy osadów ściekowych w oczyszczalniach ścieków komunalnych aglomeracji oraz sposób postępowania z tymi osadami z uwzględnieniem po‐ działu państwa na obszary dorzeczy i regiony wodne, za rok ubiegły 9 coroczne przedkładanie wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska. ZADANIA I KOMPETENCJE RADY GMINY Rada gminy jest organem stanowiącym. Na tym poziomie nie funkcjonują obecnie organy odpowiadające za‐ rządowi województwa lub powiatu. Organem wykonawczym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Organy samorządu gminy mogą prowadzić własną politykę, której kluczowymi instrumentami są miejscowy plan zago‐ spodarowania przestrzennego, plan ochrony środowiska i program gospodarki odpadami, jak też regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminie. W szczególności rada gminy: • • • • • • • uchwala gminny program ochrony środowiska; ustanawia ograniczenia co do czasu funkcjonowania instalacji lub korzystania z urządzeń, z których emi‐ towany hałas może negatywnie oddziaływać na środowisko; ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, a w szczególności: 9 może określić inne sposoby udokumentowania wykonania obowiązków dotyczących dokumentowania korzystania z usług firmy wywozowej i opróżniania zbiorników na nieczystości, niż okazanie umowy i dowodów płacenia za usługi 9 może ustalić górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi, o których mowa wyżej 9 może przejąć od właścicieli nieruchomości wszystkie lub wskazane obowiązki, o których mowa wyżej 9 ustala opłatę ponoszoną przez właścicieli nieruchomości za wykonywanie przejętych obowiązków. zatwierdza plan gospodarowania dla gruntów położonych na obszarach ograniczonego użytkowania, istniejących wokół zakładów przemysłowych po uzyskaniu opinii izby rolniczej; uzgadnia ustalenia dotyczące infrastruktury technicznej, zagospodarowania turystycznego, sposobu użyt‐ kowania gruntów, eliminacji lub ograniczania zagrożeń zewnętrznych oraz ustaleń do studiów uwarunko‐ wań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w odniesieniu do nieruchomości niebędących własnością Skarbu Państwa; opiniuje projekt planu ochrony parku narodowego, rezerwatu przyrody oraz parku krajobrazowego; uzgadnia projekt rozporządzenia w sprawie wyznaczenia lub powiększenia obszaru chronionego krajobra‐ zu; 35 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego • • • • • • • • • • • WIOŚ Białystok wyznacza obszar chronionego krajobrazu; określa jego nazwę, położenie, obszar, sprawującego nadzór, ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów oraz zakazy właściwe dla danego obszaru chronionego krajobrazu lub jego części; dokonuje likwidacji lub zmiany granic obszaru chronionego krajobrazu (jeśli nie wykonał tego w ramach swoich zadań wojewoda); znosi ustalane przez siebie formy ochrony przyrody; uzgadnia projekt planu ochrony obszaru Natura 2000; ustanawia pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny lub zespół przyrodniczo‐ krajobrazowy; opiniuje wnioski Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych o uznanie lasu za ochronny lub pozbawienie go tego charakteru – w odniesieniu do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa; opiniuje wnioski starosty o uznanie lasu za ochronny lub pozbawienie go tego charakteru – w odniesieniu do lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa; może podjąć uchwałę o objęciu ochroną znajdujących się na obszarze jej działania gruntów rolnych okre‐ ślonych w ewidencji gruntów jako użytki rolne; sporządza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego; rozpatruje informację wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa; zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na dany rok. 36
