Stosowanie Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej

Zofia Zarachowicz
Stosowanie Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej przy
opracowywaniu rzeczowym publikacji z dziedziny teatru w Bibliotece
Publicznej m. st. Warszawy.
Wstęp
Zacznę nieco prowokacyjnie, cytując dawno w „Tekstach” przeczytane zdanie, które na
początku XX wieku zanotował Paul Valèry, a które przypomniało mi się w kontekście
rozważań o stosowaniu Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej przy
opracowaniu rzeczowym publikacji z dziedziny teatru.
Oto ono – „Nie mam wcale nazwy – mówi Rzecz – i kiedy nazywasz mnie Tym – patrzysz
na rzecz inną i odwracasz się ode mnie”.
- Nie mam wcale nazwy – mówi Teatr – i kiedy nazywasz mnie Teatrem – patrzysz na
rzecz inną i odwracasz się ode mnie – chciałoby się powiedzieć, gdy okazuje się, że do
craigowskiej Nadmarionety, teatru okrucieństwa Artauda, teatru politycznego Piscatora, teatru
epickiego Brechta ma – w wyniku zastosowania JHP BN – doprowadzić czytelnika hasło
„Teatr – teoria – 20 w.”
Tylko, czy to wina JHP BN, czy może owego „stosowania”. Moze adekwatność i
precyzja nazywania treści dokumentów zależy od aktywności w uzupełnianiu słownika JHP,
od konsekwencji, przestrzegania reguł tworzenia tematów, budowania haseł i charakterystyk
przedmiotowych. Nie można oczekiwać, że jakikolwiek uniwersalny język informacyjnowyszukiwawczy stanie się dla jakiejś dziedziny wiedzy jej słownikiem terminologicznym.
Należy zakładać, że ludzie stosujący ten sam język informacyjno-wyszukiwawczy, to samo
słownictwo, przestrzegający reguł tej samej gramatyki będą tworzyć różne charakterystyki
wyszukiwawcze stosownie do swoich potrzeb i przyzwyczajeń. Mówili o tym uczestnicy
Warsztatów w ubiegłych latach. Inni wielokrotnie, precyzyjnie lub ogólnie określali reguły
rządzące tworzeniem i użytkowaniem języka, opisywali jego charakter, wskazując m. in., jak
pani Maria Bereśniewicz w ubiegłym roku, na takie właściwości JHP BN jak: „zastępowanie
słowa oznaczającego dany przedmiot, czynność, cechę poprzez opis, uogólnienie,
charakterystykę; inaczej: omówienie”.
Nie czas tu mówić o tym, co można przeczytać w obszernej już literaturze przedmiotu,
albo dowiedzieć się od obecnych tu współautorek Słownika.
Problemem, z którym przy całej dostępnej wiedzy, jak sądzę, najtrudniej się uporać w
codziennej pracy są – proporcje. Dotyczy to w równej mierze stopnia szczegółowości
(ogólności) tematów, co reguł ich uogólniania.
Kiedy używamy tematu Teatr – to nie wiadomo, czy mówimy o teatrze jako zjawisku
kulturowym, badanym przez socjologię, antropologię społeczną, czy o teatrze jako instytucji z
jej personelem, repertuarem, organizacją, ekonomią i siedzibą, czy o teatrze - jako o sztuce,
pokazywanym przez przedstawienie jej tworzywa, środków wyrazu za pomocą których
odnajduje formę dla pewnych treści i międzyludzkich relacji, formę zależną też od
historycznych i nowych kierunków w sztuce, czy może mówimy o teatrze jako budynku o
określonej formie architektonicznej. Bada to wszystko teatrologia.
.
W Bibliotece całą tę złożoną problematykę pokazujemy poprzez zgromadzone w Dziale
Sztuki i Rzemiosł Artystycznych teatralia – książki, czasopisma, dokumenty ikonograficzne,
dokumenty życia społecznego, takie jak: programy teatralne, katalogi wystaw teatralnych,
afisze, plakaty. Pokazujemy w stopniu, na jaki pozwala nam - zainteresowanie czytelnika,
nasze zainteresowanie czytelnikiem, dostępne w czytelni katalogi i kartoteki, nasza
specjalistyczna wiedza i pamięć, umiejętność korzystania z bibliografii i – Język Haseł
Przedmiotowych Biblioteki Narodowej, który jest przyjętym w Bibliotece językiem
informacyjno wyszukiwawczym. Dostarcza on nam narzędzi w postaci istniejących już
tematów osobowych, korporatywnych, geograficznych, ogólnych i określników oraz ,
bardziej lub mniej precyzyjnie określonych, zasad tworzenia nowych tematów i określników.
W związku ze stosowaniem tematów osobowych, korporatywnych, geograficznych mamy
dwie zasadnicze kategorie problemów. Pierwsza dotyczy wyboru źródeł z jakich należy
korzystać przy określaniu formy nazwy, jaką formę nazwy wybrać gdy znajdujemy odmienne
w różnych, obiektywnie równie wiarygodnych, źródłach. Druga wiąże się z pytaniem - czy
zastosować jakiś temat w opisie przedmiotowym publikacji. Przy stosowaniu tematów
ogólnych pojawiają się także pytania typu: czy zbudować opis przedmiotowy z haseł
rozwijających kilka tematów węższych, czy zastosować temat szerszy, ogólniejszy.
Wiadomo, że funkcją haseł przedmiotowych jest reprezentowanie pewnego zbioru
dokumentów. Nie jest jednak do końca jasne, co oznacza sformułowanie „pewien zbiór
dokumentów”, jak duży ma być ten zbiór, lub jak może być mały, kto, co, jakie zasady
powinny decydować o tworzeniu reprezentowanego zbioru – stan wiedzy określonej
dziedziny, bibliotekarz , potrzeby czytelnika, osoby decydujące o kierunku rozwoju JHP BN?
Jakie w tym zakresie stosuje się reguły? Co ma znaczenie decydujące – dotychczasowa
tradycja stosowania języka, czy właśnie pozyskiwana wiedza?
Spośród , wspomnianych, gromadzonych w Dziale Sztuki i Rzemiosł Artystycznych
teatraliów opracowaniu rzeczowemu podlegają dotychczas jedynie książki, katalogi wystaw,
programy teatralne, także czasopisma, o których w szerszym kontekście mówiła przed chwilą
Pani Alina Grochowska.
Dalsza część mojego wystąpienia będzie próbą aktywnego udziału w warsztatach poprzez
przedstawienie pewnej popartej przykładami listy różnego typu niepewności, pytań,
pomysłów „racjonalizatorskich”, jakie na co dzień towarzyszą pracy z Językiem Haseł
Przedmiotowych Biblioteki Narodowej.
I. Obserwujemy m.in. zanikanie tematów, zmniejszanie skuteczności informacyjnej
języka, z powodu nadmiernego lub chybionego uogólniania.
- Uogólnianie, zdarza się, kieruje czytelnika do innego zbioru, niż ten, w którym
powinien się znaleźć. Temat węższy może być przyporządkowany jednocześnie kilku
tematom szerszym, jeżeli go w SHP BN nie ma, pozostaje (tymczasem) wybór między
tematami szerszymi. To, który zostanie wybrany nie zależy już od języka ale sposobu
myślenia osoby opracowującej – wszystko jest dobrze, zgodnie z zasadami, ale kartoteka jest
rozsypana.
Np. domyślny temat - Ruch sceniczny (nie ma takiego tematu) mógłby być tematem
węższym dla tematów: inscenizacja, reżyseria, aktorstwo, choreografia. Powstaje pytanie, do
którego zbioru odesłać czytelnika.
Kim był Mei Lanfang mistrz opery pekińskiej?, którego twórczą działalność opisano w
książce:
Mei Lanfang – mistrz opery pekińskiej/ pod red. Ewy Guderian-Czaplińskiej i Grzegorza
Ziółkowskiego. – Wrocław: Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań
Teatralno-Kulturowych, 2005
600 19 a Mei, Lanfang/ d(1894-1961)
650 9 a Opera/ x historia/ z Chiny/ y 20 w.
651 9 a Pekin (Chiny)/ x muzyka/ y 20 w.
Mei Lanfang był aktorem
Spis treści obejmuje m. in. : autobiografię - Mei Lanfang: Moje życie; Nicola Savarese: Mei
Lanfang i dwudziestowieczny teatr chiński; Bertold Brecht: Efekty osobliwości w chińskiej
sztuce aktorskiej; N. Savarese: Bertold Brecht i Mei Lanfang; Huang Zuolin: Mei Lanfang,
Stanisławski i Brecht – szkic porównawczy
Może należałoby dodać hasła:
600 19 a Mei, Lanfang/ d(1894-1961)/ t [Moje życie] – tyt. w wersji oryginalnej
650 9 a Aktorzy/ x biografie/ z Chiny/ y 20 w.
650 9 a Aktorstwo/ z Chiny/ y 20 w.
650 9 a Pamiętniki chńskie/ y 20 w.
i jeszcze hasła dla Brechta i Stanisławskiego ?
Może hasło Opera – historia , powinno się zamienić na Teatr operowy - historia
Bywa, że choć potrzebne tematy istnieją w słowniku , rezygnuje się z ich zastosowania
na rzecz tematu szerszego; bywa, że zbyt ogólnego i zarazem zbyt wąskiego
24510
260
650 9
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
Popular theatres of nineteenth-century France / |c John McCormick.
London ; |a New York : |b Routledge, |c 2006.
Cenzura |z Francja |y 19 w.
Teatr francuski |x historia |y 19 w.
Teatr |x socjologia |z Francja |y 19 w.
O francuskim teatrze narodowym, artystycznie ambitnym czytelnik niczego się z tej książki
nie dowie, gdyż opowiada się w niej o francuskim teatrze popularnym, o: teatrach
bulwarowych, cyrku, teatrzykach rewiowych, zasadach finansowania i organizacji tego
„przemysłu”, publiczności, cenzurze, wodewilach, pantomimie, feeriach, melodramacie. W
JHP BN brakuje haseł dla:
Teatr francuski – organizacja – 19 w.
Publiczność teatralna francuska – 19 w.
Teatr bulwarowy francuski – 19 w.
Te, które już są w JHP – są węższe w stos. do tematu Widowisko
Cenzura nie jest w stosunku do Widowiska tematem węższym, więc zaistniała jako
hasło, choć poświęcony jej rozdział nie należy do szczególnie ważnych (nie jest też nie
ważny).
Definicję teatru bulwarowego można znaleźć w Słowniku terminów literackich: „- teatr
przeznaczony dla szerokiej publiczności mieszczańskiej, wystawiający sztuki mogące liczyć
na sukces kasowy(...) T. b. ukształtował się w XIX w., najsłynniejsze teatry tego rodzaju
mieściły się na wielkich bulwarach paryskich, stąd jego nazwa.”
Możnaby utworzyć rekord:
U Teatr bulwarowy
TS Teatr
[TK Teatr mieszczański] – gdyby istniał taki temat
[TK Teatr popularny] – gdyby istniał taki temat
Publiczność wg Nowej Encyklopedii Powszechnej PWN, 1996, to : - forma życia
zbiorowego polegająca na wyodrębnieniu się pewnej grupy ludzi oczekujących podobnych
przeżyć bądź zainteresowanych tym samym przedmiotem lub zjawiskiem
Według opinii Patrice Pavis wyrażonej w Słowniku terminów teatralnych: „Specyficznych
warunków odbioru sztuki teatru i roli publiczności teatralnej nie traktowano dawniej z
należytą uwagą, dziś widz stał się szczególnym przedmiotem zainteresowania semiologii
teatru, antropologii teatru i estetyki recepcji”. Dlatego przydałyby się tematy:
U Widz
NU Publiczność teatralna
NU Publiczność filmowa
TS Publiczność
[TK Teatr uczestnictwa] – gdyby istniał taki temat
[TK Teatr enwironmentalny] – gdyby istniał taki temat
U Publiczność
TW Widz
TK Teatr – socjologia
TK Film – socjologia
Na temat widza napisano już wiele książek, lub obszernych w książkach rozdziałów.
|a Uwzględniając widza : |b od Pirandella do Bergmana / |c pod red. Wojciecha
Balucha i Małgorzaty Sugiery.
260
|a Kraków : |b "Księgarnia Akademicka", |c 2001.
650 9 |a Teatr |x historia |y 20 w.
650 9 |a Teatr |x teoria
650 9 |a Komunikacja społeczna |x zagadnienia
24500
Dotyczy m. in.: motyw publiczności w dramaturgii Luigiego Pirandella, widz jako aktor: o
publiczności lat 20-tych w teatrze politycznym Erwina Piscatora, kształtowanie widza
krytycznego w teatrze Patrice’a Chéreau, komunikacja i publiczność w teatrze plenerowym,
Broadway, musical i widzowie, także szkic: Tadeusz Kantor – idealny widz własnego
spektaklu.
- Zwyczaj stosowania haseł: Teatr – teoria, lub Teatr – historia zamiast haseł
adekwatnych, np. dla książki, której autor użył wielu przyjkładów z dziejów teatru, by
zilustrować nimi temat główny.
24500
260
300
650 9
|a
|a
|a
|a
Ciało widzialne : |b wykłady otwarte / |c [red. Marcin Rochowski] ; Teatr Narodowy.
Warszawa : |b TN, |c 2006.
248, [4] s. : |b il. ; |c 20 cm.
Teatr |x historia
Książka dotyczy m. in. takich zagadnień jak: język ciała, aktorstwo, chór w dramacie i w
teatrze, estetyka teatru, spektakl niszczenia (relacje z niszczenia pomników), dotyczy także
konkretnych dzieł i artystów – Książę Niezłomny Calderona/Słowackiego, Inferno Augusta
Strindberga, Iwona Księżniczka Burgunda Witolda Gombrowicza i in.
Są tematy: Ciało ludzkie w literaturze
Ciało ludzkie w sztuce
Pomniki – historia – 20 w.
Można utworzyć hasła dla konkretnych inscenizacji, są przykłady:
|a Ciało mówiące : |b "Iwona, księżniczka Burgunda" Witolda Gombrowicza / |c Monika
Żółkoś.
260
|a Gdańsk : |b Słowo/Obraz Terytoria, |c cop. 2001.
60019 |a Gombrowicz, Witold |d (1904-1969). |t Iwona, księżniczka Burgunda |x inscenizacje
650 9 |a Dramat polski |x historia |y od 1944 r.
650 9 |a Inscenizacja |z Polska |y od 1989 r.
24500
Nie ma chyba jednomyślności, co do tego kiedy używać hasła „teatr- teoria”, kiedy
„teatrologia”, a kiedy teatr - historiografia
|a Od dokumentacji do interpretacji, od interpretacji do teorii : |b wybór materiałów z
24500 sesji Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk : Nieborów 9-11.10.1991 r. / |c
pod red. Danuty Kuźnickiej i Hanny Samsonowicz.
260
|a Warszawa : |b IS PAN, |c 1998.
650 9 |a Teatr |x teoria |y 20 w. |v materiały konferencyjne
Książka dotyczy metodologii, badania teatru, historii badań teatralnych, mówi też o źródłach m. in. o
prywatnych archiwach aktorów
II. Przejdę teraz do przytoczenia kilku przykładów unikania podawania zdefiniowanych
w słownikach nazw historycznych zjawisk teatralnych. Obserwujemy też unikanie
tworzenia dla nich tematów, chociaż tworzy się tematy dla wojen i rewolucji.
|a Composing ourselves : |b the little theatre movement and the American audience /
|c Dorothy Chansky.
260
|a Carbondale : |b Southern Illinois University Press, |c cop. 2004.
650 9 |a Teatr amerykański |x historia |y 1901-1939 r.
24500
Możnaby to hasło zastąpić co najmniej dwoma innymi, bliższymi treści książki:
Teatr amatorski amerykański – historia – 1901-1939 r.
Teatr studencki amerykański – historia – 1901-1939 r.
Lub - Little Theatre (ruch)
Ta książka w Bibliotece Kongresu została opisana:
245 10 |a Composing ourselves : |b the Little Theatre movement and the American audience / |
c Dorothy Chansky.
260 __ |a Carbondale : |b Southern Illinois University Press, |c c2004.
650 _0 |a Little theater movement |z United States.
650 _0 |a Theater audiences |z United States.
Little Theatre movement według The Oxford Companion to the Theatre, 1967, s. 975 – był
częścią większego zjawiska w historii amerykańskiego życia teatralnego, zdefiniowanego
jako: „The Theatre outside New York. The American movement known for a time as The
Tributary or Nationwide Theatre – terms no longer in use – is active throughout the fifty
United States, in myriad forms and with a wide range of qualities. No new major playhouses
have been built on Broadway since 1932, but more than fifty were built as college, university
and community theatres during tje 1950s alone. (...) The date usually given for the start of the
Little Theatre movement in the United States is 1900...”
off-off- Broadway
Awangarda (lit. szt.)
24500
260
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
American avant-garde theatre : |b a history / |c Arnold Aronson.
London ; |a New York : |b Routledge, |c 2005.
Teatr amerykański |x historia |y 1945-1989 r.
Dramat amerykański |x historia |y 1945-1989 r.
Dotyczy m.in.: off-off Broadway, Happening, Performance, Body art., The Living Theatre, Open
Theatre, The Performance Group, Ontological-Hysteric Theatre
Teatr monumentalny
|a W kręgu teatru monumentalnego / |c pod red. Lidii Kuchtówny i Jana Ciechowicza ;
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
260
|a Warszawa : |b IS PAN, |c 2000.
650 9 |a Dramat polski |x historia |y 19-20 w. |v materiały konferencyjne
650 9 |a Dramat polski |x inscenizacje |v materiały konferencyjne
650 9 |a Teatr polski |x historia |y 20 w. |v materiały konferencyjne
24500
Dotyczy m.in.: Wysiańskiego „Teatr Ogromny”, Leona Schillera i Wilama Horzycy koncepcje teatru
monumentalnego, teatr plenerowy.
Teatr Forum, Teatr Opresji
24514
260
60019
650 9
650 9
650 9
650 9
|a The rainbow of desire : |b the Boal method of theatre and therapy / |c Augusto Boal ; transl.
by Adrian Jackson.
|a London ; |a New York : |b Routledge - Taylor & Francis Group, |c 2006.
|a Boal, Augusto |d (1931- ) |x twórczość
|a Aktorstwo |v ćwiczenia i zadania
|a Aktorstwo |x technika |x metody |y 20 w.
|a Teatr |x teoria
|a Teatroterapia
Teatr Opresji to znana na świecie metoda pracy z grupą z pogranicza teatru i edukacji dla życia
stworzona przez Brazylijczyka Augusto Boala.
teatr okrucieństwa
24503
260
60019
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
Le langage théâtral d'Antonim Artaud / |c Grażyna Starak.
Katowice : |b Wydaw. UŚ, |c 2000.
Artaud, Antonin |d (1896-1948) |x twórczość
Aktorstwo |x teoria |x historia |z Francja |y 20 w.
Teatr |x teoria |x historia |z Francja |y 20 w.
Dotyczy m.in.: teatr okrucieństwa, twórczość Alfreda Jarry, surrealizm.
Wg Słownika Terminów Literackich, teatr okrucieństwa to wizja teatru sformułowana przez
Antonina Artauda w manifeście z r. 2932, a następnie rozwinięta w książce Teatr i jego sobowtór
245 10 Teatr i jego sobowtór /|cAntonin Artaud ; przekł. [z fr.]
i wstęp Jan Błoński ; noty J. Błoński i Konstanty Puzyna.
600 19 Artaud, Antonin|d(1896-1948)
650 9 Teatr
Teatr absurdu a dramat absurdu
Wg Słownika Terminów Literackich teatr absurdu to „ jeden z głównych gatunków we
współczesnym dramacie i teatrze, operujący groteską i parodią.
24510
4901
60019
650 9
650 9
650 9
650 9
|a Śmiertelnicy : |b Teatr Absurdu Samuela Becketta w przestrzeni Misterium Mortis /
|c Dariusz Piotr Klimczak.
|a Trylogia tanatyczna Teatru Absurdu / Dariusz Piotr Klimczak ; |v 1
|a Beckett, Samuel |d (1906-1989) |x twórczość
|a Dramat francuski |x tematyka |y 20 w.
|a Dramat irlandzki |x tematyka |y 20 w.
|a Śmierć |x literatura francuska
|a Śmierć |x literatura irlandzka
Dotyczy m.in.: teatr śmierci w dramacie i w teatrze absurdu, Dada, Surrealizm, definicja pojęć
Dramat absurdu i Teatr absurdu
Przydałby się ten temat np.:
U
NU
TS
TK
TK
Teatr absurdu
Dramat absurdu
Dramat
Teatr
Surrealizm
Można utworzyć hasło Polityka a teatr - dlaczego nie mogą pojawić się tematy teatr
polityczny i teatr uliczny – temat odrzucony na rzecz tematu „widowiska uliczne”
nazwy takie jak: teatr polityczny, teatr agitacyjny odnoszą się do innej kategorii zagadnień niż
- teatr uliczny, widowisko plenerowe
24510
260
650
650
650
650
9
9
9
9
|a Theatre, sacrifice, ritual : |b exploring forms of political theatre / |c Erika FischerLichte.
|a London ; |a New York : |b Routledge - Taylor & Francis Group, |c 2005.
|a Polityka |x a teatr
|a Widowiska |x historia
|a Teatr |x historia
|a Zgromadzenia i imprezy masowe |x historia
Dotyczy m.in.: teatr a rytuał, Maxa Reinhardta, Teatr Pięciu Tysięcy, Igrzyska Olimpijskie,
Radzieckie widowiska masowe z l. 1917-1920, Tingspiel faszystowskich Niemiec, parady
amerykańskich syjonistów z l. 1932-1946
|a The theater is in the street : |b politics and performance in sixties America / |c
Bradford D. Martin.
260
|a Amherst ; |a Boston : |b University of Massachusetts Press, |c cop. 2004.
650 9 |a Teatr |x a polityka |z Stany Zjednoczone
650 9 |a Dramat amerykański |x historia |y 20 w. |v szkice
24504
W treści m.in.: teatry enwironmentalne, teatr uliczny w Ameryce, teatr polityczny, The Living
Theatre, The Diggers (anarchistyczna grupa, która dokarmiała uczestników Lata Miłości w San
Francisco w 1967 r., feministyczny teatr guerilla
245 02 V Międzynarodowy Festiwal Teatru Ulicznego - Jelenia Góra
/|c[oprac. red. Henryk Szoka i Andrzej Grzelak].
260
Jelenia Góra :|bWojewódzki Dom Kultury : nakł. Teatru im.
C. Norwida,|c1988|e(Wroc. :|fRSW"PKR").
611 29 Międzynarodowy Festiwal Teatru Ulicznego|n(5 ;|d1987 ;
|cJelenia Góra)
650 9 Teatr|xkonkursy i festiwale|zPolska|y1980-1989 r.
650 9 Widowiska uliczne|xkonkursy i festiwale|zPolska|y1980-1989
r.
651 9 Jelenia Góra (woj. dolnośląskie)|xteatr|xkonkursy i
festiwale|y1980-1989 r.
Byłoby wygodnie, gdyby udało się odzyskać temat teatr uliczny, np.:
U teatr uliczny
TS widowiska uliczne
TK teatr agitacyjny
TK teatr polityczny
TK teatr enwironmentalny
Łatwiej wówczas byłoby zbudować temat
U teatr guerilla
NU teatr partyzancki
TS teatr uliczny
Teatr ludowy – teatr obrzędowy [prototeatr], teatr popularny, teatr plebejski
a teatr amatorski
Są tematy – sztuka ludowa, malarstwo ludowe, rzeźba ludowa, z nieznanych powodów temat
teatr ludowy jest tematem odrzuconym na rzecz teatru amatorskiego.
Wydaje się, że stosowanie tematu teatr amatorski powinno być dopuszczalne tylko w
odniesieniu do teatrów działających od drugiej połowy XIX w.
- teatr ludowy, wg Słownika Terminów Literackich, to:” widowiska teatralne stanowiące
element folkloru, związane z obrzędami ludowymi; wywodzą się zwykle z dramatu
średniowiecznego. T. l. nie dysponował niezmiennym zapisanym tekstem przedstawienia,
opierał się na tradycyjnym repertuarze sytuacji i schematów, przekazywanym z pokolenia na
pokolenie. Od 2 poł. XIX w. jako t. l. określane są amatorskie przedstawienia chłopów,
korzystające ze specjalnie pisanych w tym celu utworów np. Anczyca.”, teatrem ludowym
nazywano też teatr tworzony dla ludu wiejskiego i miejskiego, nazwa tyleż myląca, co hasło
teatr dziecięcy i młodzieżowy stosowane do publikacji o teatrze dla dzieci
|a Semiotyka kultury ludowej / |c Piotr Bogatyriew ; wstęp, wybór i oprac. Maria
Renata Mayenowa.
250
|a Wyd. 2 poszerz.
260
|a Warszawa : |b Państ. Instytut Wydawniczy, |c 1979.
650 9 |a Etnografia |x zagadnienia
650 9 |a Teatr amatorski czeski
650 9 |a Teatr amatorski słowacki
24500
Bogatyriew pisał o teatrze ludowym!
|a Teatro popular peruano : |b del precolombino al siglo XX / |c Małgorzata
Oleszkiewicz.
24615 |a Peruwiański teatr ludowy od czasów prekolumbijskich do XX wieku
|a Warszawa : |b CESLA ; |a [s.l.] : |b Instituto Austríaco para América Latina - LAI, |
260
c 1995.
650 9 |a Teatr amatorski peruwiański |x historia |y 16-20 w.
24510
- książka mówi o peruwiańskim teatrze etnicznym ludowym i popularnym
Temat teatr amatorski w odniesieniu do teatru peruwiańskiego z czasów
prekolumbijskich brzmi równie absurdalnie (jaki tam był w wtedy teatr zawodowy?) co
temat „teatr dziecięcy i młodzieżowy” w odniesieniu do teatrów konwiktowych, które przez
długi okres – w Polsce do czasów powstania publicznej sceny narodowej, były ważnymi
ośrodkami życia kulturalnego i literackiego, obok prywatnych teatrów dworskich.
Może mimo wszystko uda się utworzyć temat:
U Teatr konwiktowy
NU Teatr szkolny
TS Teatr dziecięcy i młodzieżowy polski - historia
TS Teatr polski – historia
NU Teatr jezuicki
NU Teatr pijarski
NU Teatr franciszkański
NU Teatr kalwinistyczny
Teraz mamy:
|a Europejskie związki dawnego teatru szkolnego i europejska wspólnota dawnych
kalendarzy / |c red. nauk. Irena Kadulska.
260
|a Gdańsk : |b Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego, |c 2003.
650 9 |a Kalendarze |x historia |z Europa |y 15-18 w. |v materiały konferencyjne
|a Teatr dziecięcy i młodzieżowy polski |x historia |y 17-19 w. |v materiały
650 9
konferencyjne
|a Teatr dziecięcy i młodzieżowy węgierski |x historia |y 16-18 w. |v materiały
650 9
konferencyjne
24500
Spis treści tej książki zawiera m.in. : Gotajskie kalendarze teatralne w badaniach nad gdańską sceną II
połowy XVIII w.;- Pijarski teatr szkolny w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w l. 1658-1740;
- Osiemnastowieczny teatr Kalwinistyczny na Węgrzech- Balet na scenie teatru jezuickiego w XVIII
w.; - Wędrówka jako praktyka i zwyczaj szkolnego teatru- Szkolny teatr franciszkanów ; - przedstawienie pasyjne
61029
650 9
650 9
650 9
|a Teatr jezuicki XVIII i XIX wieku w Polsce : |b z antologią dramatu / |c wstęp i oprac.
Irena Kadulska.
|a Teatr jezuicki osiemnastego i dziewiętnastego wieku w Polsce
|a Gdańsk : |b Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego, |c 1997 |e ([s. l.] : |g "Stefan
Lipiński").
|a Jezuici |x kultura |z Polska |y 18-19 w.
|a Dramat francuski |y 18 w.
|a Dramat polski |y 18-19 w. |v antologia
|a Teatr dziecięcy i młodzieżowy polski |x historia |y 18-19 w.
24500
260
60019
61029
650 9
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
|a
|a
24500
24630
260
Komedia w polskim teatrze jezuickim XVIII wieku / |c Irena Kadulska.
Wrocław [etc.] : |b Zakład Narodowy im. Ossolińskich, |c 1993.
Bohomolec, Franciszek |d (1720-1784)
Jezuici |x kultura |z Polska |y 18 w.
Komedia |x teoria |x historia |y 16-18 w.
Komedia polska |x historia |y 18 w.
Teatr dziecięcy i młodzieżowy polski |x historia |y 18 w.
|a The Jesuits II : |b cultures, sciences, and the arts : 1540-1773 / |c ed. by John W.
O'Malley [et al.]
504
|a Indeks.
61029 |a Jezuici |x kultura |v materiały konferencyjne
24504
24510
260
|a Na scenach jezuickich w dawnej Polsce : |b (rodzimość i europejskość) / |c Jan
Okoń.
|a Warszawa : |b Wydawnictwo DiG : |b Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w
Polsce i w Europie Środkowowschodniej Uniwersytet Warszawski, |c 2006.
61029 |a Jezuici |x kultura |z Polska |y 16-17 w.
650 9 |a Dramat polski |x historia |y 16-17 w.
650 9 |a Teatr dziecięcy i młodzieżowy polski |x historia |y 16-17 w.
24510
260
60019
61029
650 9
650 9
|a Wzgardzony wielogłos : |b kultura teatralna czasów saskich i jej tradycje / |c
Barbara Judkowiak.
|a Poznań : |b Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, |c 2007.
|a Radziwiłł, Franciszka Urszula |d (1705-1753) |x twórczość
|a Jezuici |x kultura |z Polska |y 18 w.
|a Dramat polski |x historia |y 18 w.
|a Teatr polski |x historia |y 18 w.
Zawiera m. in.: teatr sowizdrzałów jako polska komedia dell’arte - Andrzej Załuski
projektodawca teatralny, autor dramatów do czytania –teatr jezuicki jako miejski teatr
masowy – historia na scenie szkolnej – tradycje szkolnej tragedii męczeńskiej - teatr szkolny
teatr dziecięcy i młodzieżowy jest tematem węższym dla teatru amatorskiego
teatr dla dzieci, gdyby był taki temat, byłby tematem węższym dla tematu Teatr lub, gdyby
zastosować analogię z filmem także tematem węższym, brakującego, tematu Teatr – rodzaje
i gatunki, dla którego tematem węższym byłby także teatr dziecięcy i młodzieżowy
24500
260
650
650
650
650
9
9
9
9
|a Bibliografia literatury dla dzieci 1945-1960 : |b przekłady, adaptacje / |c oprac.
Alina Łasiewicka, Felicja Neubert.
|a Warszawa : |b Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, |c 1971.
|a Literatura dziecięca |y 1945-1989 r. |v bibliografia
|a Literatura dziecięca polska |y 1944-1989 r. |v bibliografia
|a Przekłady polskie |y 1944-1989 r. |v bibliografia
|a Teatr dziecięcy i młodzieżowy polski |y 1944-1989 r. |v bibliografia
Zawodowy teatr, tworzony przez profesjonalnych aktorów lalkarzy nie jest teatrem
dziecięcym i młodzieżowym
24500
260
61029
650 9
650 9
651 9
|a Teatr Lalek Banialuka : |b 1997-2007 / |c [red. Lucyna Kozień, wpółpr. red.
Małgorzata Słonka ; oprac. graf. Michał Kliś].
|a Bielsko-Biała : |b Teatr Lalek Banialuka im. Jerzego Zitzmana, |c 2007.
|a Teatr Lalek Banialuka (Bielsko-Biała)
|a Teatr dziecięcy i młodzieżowy polski |x historia |y od 1989 r.
|a Teatr lalek polski |x historia |y od 1989 r.
|a Bielsko-Biała (woj. śląskie) |x teatr |y od 1989 r.
|a Raport o stanie polskiego teatru dla dzieci i młodzieży w latach 1989-2003 / |c red.
Zbigniew Rudziński, Juliusz Tyszka.
260
|a Poznań : |b Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu, |c 2005.
650 9 |a Teatr dziecięcy i młodzieżowy polski |x historia |y od 1989 r.
24500
Oto powiązania, jakie mamy dla tematu teatr dziecięcy i młodzieżowy:
150
550
550
550
550
\a Sztuka dziecka
\w g \a Sztuka
\w g \a Twórczość dzieci i młodzieży
\a Gry i zabawy
\w h \a Teatr dziecięcy i młodzieżowy
150
%a Teatr dziecięcy i młodzieżowy
450
%a Teatr młodzieżowy
450
%a Teatr szkolny
550
%a Dziecko %x kultura
550
%a Młodzież %x kultura
550
%w g %a Sztuka dziecka
550
%w g %a Teatr amatorski
550
%w h %a Teatr studencki
150
%a Film dla dzieci i młodzieży
450
%a Film dla młodzieży
550
%a Dziecko %x kultura
550
%w g %a Film %x rodzaje i gatunki
550
%a Młodzież %x kultura
III. Brak niektórych tematów utrudnia precyzyjne przekazanie informacji o treści
książki:
Brak tematu Chór (postać dram.), także np. wcześniej wspominanego tematu Ruch
sceniczny, zdarzyło się, że opisu książki o ruchu scenicznym użyto hasła Ruchy (ruch
sceniczny i ruchy cząsteczek to nie to samo)
Podstawą utworzenia tematu Chór, są takie publikacje jak:
24510
260
650 9
650 9
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
|a
Chór dramatyczny w poszukiwaniu tożsamości teatralnej / |c Ewa Partyga.
Kraków : |b Księgarnia Akademicka, |c 2004.
Tragedia grecka |x historia
Tragedia grecka |x recepcja
Teatr europejski |x historia
Dramat polski |x historia |y 20 w.
W spisie treści mamy m.in. teksty: o artystycznych wizjach i naukowych dociekaniach na
temat chóru , o funkcjach chóru, o personie chóru, o sposobach ujęcia persony chóru w
wybranych inscenizacjach tragedii antycznej, o wcieleniach persony chóru w dramatach
Claudela i Yeatsa, o nowoczesnej koncepcji persony chóru w twórczości Stanisława
Wyspiańskiego, o chórach zabłąkanych pośród teatralnej osobności Białoszewskiego i
Kantora
O potrzebie utworzenia tematu Iluzja i hasła Czas a teatr
24510
260
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
Teatr realności : |b o iluzji i realności w teatrze współczesnym / |c Artur Duda.
Gdańsk : |b Słowo/Obraz Terytoria, |c cop. 2006.
Teatr polski |x historia |y 20 w.
Teatr |x teoria |y 20 w.
„Moja książka ma charakter teoretyczno teatralny i jest poświęcona jednej z – jak się wydaje
– najistotniejszych tendencji we współczesnym teatrze, mianowicie tendencji do
eksponowania realności w spektaklu teatralnym kosztem niejako jego iluzyjności” – powiada
autor
W spisie treści mamy: Iluzja i realność - problem definicji, przedmiot w teatrze – rzecz,
narzędzie i dzieło sztuki, aktor a problem bycia sobą, iluzja i realność czasu w teatrze, iluzja i
realność przestrzeni w teatrze.”
Brak tematu – Iluzja
- jest w Słowniku terminów teatralnych: „ Iluzja dotyczyć może wszystkich – choć w różnym
stopniu i na różne sposoby – elementów spektaklu „ – jak – świat przedstawiony, scenografia,
fabuła, postać
- jest w Słowniku terminów literackich : „właściwość świata przedstawionego utworów
epickich i dramatycznych, nakazująca odbiorcy traktować go jako samoistną i rządzącą się
własnymi prawami rzeczywistość...”
Mógłby powstać temat:
U Iluzja
NU Realność
TS Świat przedstawiony
W podanym przykładzie nie zastosowano zresztą żadnego spośród haseł które już są, jak:
Przestrzeń a teatr, Teatr – estetyka, Aktorzy – psychologia, Czas – kultur, Czas – symbolika
Temat - Czas a teatr – byłby tu najbliższy treści przedstawionej w książce i tradycji JHP BN
Według cyt. wcześniej Słownika terminów teatralnych - Mówiąc o teatrze, należałoby
odróżnić dwa rodzaje czasu: czas sceniczny, w jakim istnieje widz w trakcie rozwoju
spektaklu teatralnego oraz czas pozasceniczny(dramatyczny) - czas fikcji dramatycznej; czas
teatralny – czas będący wynikiem relacji między cz. scenicznym i pozascenicznym
Brak wzmiankowanego tematu powoduje, że otrzymujemy:
24500
260
650 9
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
Między niebem a sceną : |b przestrzeń i czas w teatrze / |c Jerzy Limon.
Gdańsk : |b "Słowo/Obraz Terytoria", |c [2002].
Przestrzeń |x a teatr
Teatr |x historia
Teatr |x teoria
Martwi i nie wydaje się zrozumiałe ograniczenie stosowania określnika teatr po nazwach
kierunków literackich i artystycznych, skoro dopuszcza się stosowanie po nich
określników: budownictwo, literatura, muzyka, sztuka, skoro wszystkie te dziedziny to
tworzywo teatru. Są hasła: Barok – budownictwo, Barok – literatura, Barok – muzyka, Barok
– sztuka, nie ma – Barok – teatr. Są hasła :Naturalizm – filozofia, Naturalizm – literatura,
Naturalizm – sztuka , nie ma Naturalizm – teatr
Piszemy więc:
24502
260
60019
60019
60019
650 9
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
|a
|a
|a
A sourcebook on naturalist theatre / |c ed. and introd. by Christopher Innes.
London ; |a New York : |b Routledge, |c 2005.
Čehov, Anton Pavlovič |d (1860-1904) |x twórczość
Ibsen, Henrik |d (1828-1906) |x twórczość
Shaw, George Bernard |d (1856-1950) |x twórczość
Dramat |x historia |y 19-20 w.
Naturalizm |x literatura
Teatr |x historia |y 19-20 w.
Dlaczego: Naturalizm – literatura?, lepiej byłoby poprzestać na prostym Naturalizm.
– książka zawiera informacje o dziejach scenicznych wybranych dramatów m. in. teksty
korespondencji autorów z reżyserami ich dramatów, w której przedstawiali swoje koncepcje
teatru naturalistycznego.
Według Słownika terminów teatralnych naturalistyczny sposób przedstawiania polega na
dążeniu do tego, by świat sceny uchodził za samą rzeczywistość, a nie jej artystyczną
transpozycję...”
Modernizm i postmodernizm w teatrze
24510
260
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
Theatre, performance, and the historical avan-garde / |c Günter Berghaus.
New York : |b Palgrave Macmillan, |c cop. 2005.
Awangarda (lit., szt.)
Teatr |x historia |y 20 w.
Autor pisze o teatrze i sztukach widowiskowych w kontekście rozwoju kolejnych kierunków
w sztuce, omawiając kolejno: genezę modernizmu (wskazuje na Romantyzm, Realizm,
Symbolizm), powstanie koncepcji awangardy, konfrontuje zasadniczy nurt teatru z awangardą
i modernizmem, o awangardowej koncepcji widowiska, o Alfredzie Jarry i Kandinsky’m, by
następnie omówić ekspresjonizm, futuryzm, dadaizm, konstruktywizm – także w teatrze
Dlaczego - Holocaust – literatura , a nie Holocaust – w teatrze?
24510
260
650
650
650
650
9
9
9
9
|a Performing history : |b theatrical representations of the past in contemporary
theatre / |c Freddie Rokem.
|a Iowa City : |b University of Iowa Press, |c cop. 2000.
|a Dramat |x tematyka |y od 1945 r.
|a Holocaust |x literatura
|a Rewolucja 1789 r. francuska |x literatura
|a Teatr |x historia |y od 1945 r.
W książce omówiono także takie tematy jak: historia w teatrze(za pomocą jakich środków
scenicznych i rodzajów teatrów jest reprezentowana) – teatr izraelski – Holocaust w teatrze –
Rewolucja 1789 r. francuska w teatrze; także konkretne inscenizacje autorstawa takich
reżyserów jak: Peter Brook: Marat/Sade, Adriane Mnouchine: 1789, Ingmar Bergman:
Madame de Sade...
Od niedawna mamy w JHP BN nowy temat - Teatr eksperymentalny – kiedy i jak go
stosować
150
450
450
550
%a Teatr eksperymentalny
%a Teatr awangardowy
%a Teatr poszukujący
%w g %a Teatr
24510 |a Experimental theatre : |b from Stanislavsky to Peter Brook / |c James Roose-Evans.
260
|a London ; |a New York : |b Routledge - Taylor & Francis Group, |c 2004.
650 9 |a Teatr eksperymentalny |x historia |y 20 w.
Czy nie należałoby dodać hasła:
Teatr – historia – 20 w.
Według Słownika terminów teatralnych: „Nazwanie teatru eksperymentalnym nie jest
określeniem jakiegoś typu teatru, ale raczej postawy jego twórców wobec tradycji lub wobec
teatru zinstytucjonalizowanego czy komercyjnego.”
Książka z serii - Wielkie Dzieła Teatralne, choć opowiada o dokonaniach tych samych
wielkich inscenizatorów, otrzymała inną charakterystykę . Właściwie także poprawną,
ale ubożeje reprezentacja zbioru dokumentów określonego hasłem – teatr eksperymentalny:
24500
260
650 9
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
Mity teatru XX wieku : |b od Stanisławskiego do Kantora / |c [red. Dorota Heliasz].
Kraków : |b nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, |c 1995.
Inscenizacja |x historia |y 20 w. |v podręcznik akademicki
Reżyseria |x historia |y 20 w. |v podręcznik akademicki
Teatr |x historia |y 20 w. |v podręcznik akademicki
Czy nie należałoby jednak dodać hasła: Teatr eksperymentalny – historia – 20 w.
Dotyczy to także kolejnej książki tej serii:
24500
260
60019
650 9
650 9
650 9
650 9
|a "Dziady" od Wyspiańskiego do Grzegorzewskiego / |c pod red. Tadeusza Kornasia i
Grzegorza Niziołka.
|a Kraków : |b "Księgarnia Akademicka", |c 1999.
|a Mickiewicz, Adam |d (1798-1855). |t Dziady
|a Dramat polski |x historia |y 19 w.
|a Inscenizacja |x historia |z Polska |y 20 w.
|a Reżyseria |x historia |z Polska |y 20 w.
|a Teatr polski |x historia |y 20 w.
Dotyczy mickiewiczowskich inscenizacji – eksperymentatorów: Wyspiańskiego, Schillera,
Grotowskiego, Kotlarczyka
O teatrze poszukującym traktuje też książka:
24500
260
650 9
650 9
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
|a
W stronę rytuału : |b od Yeatsa do Węgajt / |c pod red. Małgorzaty Sugiery.
Kraków : |b "Księgarnia Akademicka", |c 1999.
Obrzędy |x zagadnienia
Teatr |x historia |y 20 w.
Teatr |x teoria
Teatr polski |x historia |y od 1944 r.
Nie ma tematu Rytuał, nawet w tematach odrzuconych, choć poświęconych mu książek
przybywa w związku z rozwijaniem się dziedziny zwanej performatyką, pojawieniem się
pojęcia prototeatr
24500
2461
260
300
504
650 9
650 9
650 9
|a Przyszłość rytuału / |c Richard Schechner ; przekł. Tomasz Kubikowski.
|i Tyt. oryg.: |a Future of ritual
|a Warszawa : |b Volumen, |c 2000.
|a 269 s. : |b il., mapy, pl. ; |c 24 cm.
|a Bibliogr. s. [257]-266.
|a Antropologia społeczna |v szkice
|a Performance |x socjologia |v szkice
|a Teatr |x teoria |v szkice
24500 |a Rytuał a teatr czyli O drogach myślenia / |c Jacek Wachowski.
260
|a Gniezno : |b Gnieźnieńska Oficyna Wydawnicza TUM, |c 2004.
650 9 |a Teatr |x teoria
24500
260
546
650 9
|a
|a
|a
|a
Geneza teatru w świetle antropologii kulturowej / |c Marta Steiner.
Wrocław : |b Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, |c 2003.
Streszcz. ang.
Teatr |x antropologia społeczna
Autorka opowiada o: pantomimie myśliwskiej, o pierwszych badaczach kultur pierwotnych, o
prototeatrze życia odnowionego – inicjacjach, totemizmie, festiwalu wiosennym i magii
przyrodniczej, o przeżytkach form rytualnych w tragedii greckiej, o prototeatralnym charakterze
praktyk szamańskich, możliwości tworzenia paradygmatu prototeatru w świetle współczesnej
antropologii kulturowej, o prototeatrze i teatrze jako zjawiskach kulturowych, wreszcie o teorii teatru
w świecie widowisk Richarda Schechnera
24500
260
650 9
650 9
650 9
650 9
|a
|a
|a
|a
|a
|a
Dziady - teatr święta zmarłych / |c Leszek Kolankiewicz.
Gdańsk : |b "Słowo/Obraz Terytoria", |c cop. 1999.
Antropologia społeczna |x zagadnienia |v szkice
Krytyka teatralna polska |y 20 w.
Obrzędy |x historia |v szkice
Teatr |x historia |v szkice
Przedstawia m.in. próbę rekonstrukcji pogańskich widowisk prototeatranych, o obrzędzie Dziadów, o
Dziadach Mickiewicza, o prototeatrze, o mitologii Słowian.
Na zakończenie tej długiej, ale przecież nie pełnej listy przykładów wspomnę tylko o
Performatyce, która jako osobna, prężna dyscyplina, nieco konkurencyjna wobec teatrologii
bo zajmująca się całym światem widowisk, pojawia się na horyzoncie problemów
związanych ze stosowaniem JHP BN.
|a Performans / |c Marvin Carlson ; przeł. Edyta Kubikowska ; red. nauk. wyd. pol.
Tomasz Kubikowski.
260
|a Warszawa : |b Wydawnictwo Naukowe PWN, |c 2007.
650 9 |a Performance
24510
24510
260
300
440
504
504
650
650
650
0
9
9
9
|a Performatyka : |b wstęp / |c Richard Schechner ; przekł. Tomasz Kubikowski ; red.
przekł. Marcin Rochowski.
|a Wrocław : |b Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań
Teatralno-Kulturowych, |c 2006.
|a 402 s. : |b il. ; |c 30 cm.
|a Ścieżka Teatru i Kultury
|a Bibliogr. s. 369-381. Indeks.
|a Bibliogr. s. 382-390.
|a Obrzędy |x historia
|a Performance |x historia
|a Widowiska |x historia
Programy teatralne.
Metoda opracowania rzeczowego programów teatralnych nie stwarza większych
problemów. W 2004 r. sposób ich opisywania za pomocą JHP BN określiły Wanda Klenczon
i Anna Stolarczyk. W Materiałach Metodycznych JHP BN Nr 1 „Hasło korporatywne w
opracowaniu przedmiotowym” pisały:
„W opracowaniu przedmiotowym tego typu dokumentów stosuje się określnik formalny –
program teatralny.
Poza tematem wyrażającym nazwę korporatywną należy stosować hasło dodatkowe typu
autor-tytuł ( w wypadku dzieł anonimowych lub składanek jedynie tytuł) oraz hasło – nazwę
geograficzną wyrażającą siedzibę danego ciała zbiorowego z określnikiem ogólnym – teatr i
odpowiednim określnikiem chronologicznym...” Autorki zastrzegły wówczas również, że „w
opisie programów teatralnych nie stosuje się
- tematów wyrażających narodowość autora sztuki (np. Dramat angielski)
- tematu Teatr z przymiotnikiem etnicznym (np. Teatr rosyjski)
- określnika inscenizacje po nazwie autora i/ lub tytule
Nie zaznacza się również problemu adaptacji dzieła niescenicznego. W przypadku
reżyserskich przedstawień autorskich w haśle autor-tytuł jako autor wystąpi reżyser
spektaklu”. – Zmieniały tym swoje wcześniejsze ustalenia z 2000 r. ( referat „Opracowanie
wybranych grup dokumentów życia społecznego” ogłoszony w publikacji: Opracowanie
przedmiotowe w bibliotekach publicznych. Materiały z ogólnopolskich warsztatów.
Warszawa 18-20 października 2000r./ pod red. Jadwigi Woźniak i Piotra Bierczyńskiego. –
Warszawa 2000), według których wymaganymi elementami opisu były poza wymienionymi
wyżej, także: hasło typu autor-tytuł dla autora inscenizacji i – wycofany w 2004 r. – temat
wyrażający rodzaj/gatunek literacki z przymiotnikiem językowo-etnicznym (takie jak: Dramat
włoski, Komedia polska). Określnik formalny - „ programy teatralne” zastąpił – „program
teatralny”
Rezygnacja ze stosowania hasła autor-tytuł dla autora inscenizacji wydaje się
decyzją kontrowersyjną – to reżyser uznawany jest za autora spektaklu, którego śladem jest
program teatralny, tekst dramatu jest jednym z wielu tworzyw, jakie użył do zrealizowania
przedstawienia.
Opracowanie programów teatralnych dla przedstawień dramatycznych odbywa się
według schematu:
Jerzy Dobrowolski – Zaświadczenie o inteligencji [red. programu Ewa Natorska]; Ateneum – Teatr
im. Stefana Jaracza. – [Warszawa]: Teatr Ateneum, [ca 2002]
600 19 a Dobrowolski, Jerzy/ d (1930-1897)./ t Zaświadczenie o inteligencji/ v program teatralny
610 29 a Teatr „Ateneum” im. Stefana Jaracza (Warszawa)/ y od 2001 r./ v program teatralny
651 9 a Warszawa/ x teatr/ y od 2001 r./ v program teatralny
Opracowanie programów teatralnych dla programów przedstawień rewiowych
odbywa się według schematu:
Miss America; wielka rewja inauguracyjna w 2-ch aktach 20 obrazach;[program]. – [Warszawa: s. n.,
1927]
610 29 a Morskie Oko (Warszawa; teatr)/ y 1918-1939 r./ v program teatralny
630 9 a Miss America (rewia) / v program teatralny
651 9 a Warszawa/ x teatr/ y 1918-1938 r./ v program teatralny
Dla tej instytucji ustalono rekord wzorcowy:
110 2 a Morskie Oko (Warszawa; teatr)
410 2 a Teatr Morskie Oko w Warszawie
410 2 a Nowe Perskie Oko
410 2 a Perskie Oko
451 a Warszawa/ x Morskie Oko (teatr)
665 a Teatrzyk rewiowy „Perskie Oko” został założony w 1925 w Warszawie (Nowy Świat 63),
istniał do 1927, kiedy jego tradycje przejął teatrzyk Nowe Perskie Oko, przemianowany w 1928 na
Morskie Oko
670 a Miss America:[program/ Nowe Perskie Oko]. – [Warszawa, 1927].
670 a Warszawskie sceny 1918-1939/ Edward Krasiński. – Warszawa, 1927.
670 a Encyklopedia teatru polskiego/ Bożena Frankowska. – Warszawa, 2003.
Opracowanie programów przedstawień operowych:
Rigoletto;[opera w trzech aktach]/ Giuseppe Verdi; [oprac. programu Katarzyna Liszkowska]; Teatr
Wielki in. Stanisława Moniuszki w Poznaniu, stary Browar. – [Poznań: TW, 2002]
600 19 a Verdi, Giuseppe/ d (1813-1901)./ t Rigoletto/ v Program teatralny
610 29 a Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki (Poznań)/ v program teatralny
651 9 a Poznań (woj. wielkopolskie)/ x teatr/ y od 2001 r./ v program teatralny
Nazwisko autora adaptowanego dramatu, autora libretta, reżysera można znaleźć w polach
5XX opisu formalnego:Libretto Francesco Maria Piave wg dramatu Wiktora Hugo „Król się
bawi”, kier. muz. Antoni Gref, insc. i reż. Krzysztof Jasiński, scenogr. Zofia de Ines,
choreogr. Emil Wesołowski.
Umówiliśmy się sami ze sobą, że taka forma opisu będzie obowiązującą zasadą. Zdarzają
się od niej odstępstwa – gdy dokument zawiera informacje godne uwagi, czy np. tekst libretta.
W takim przypadku charakterystyka przedmiotowa dokumentu jest bardziej złożona.
Dymitr Szostakowicz, Krzysztof Meyer – Gracze + Igroki/[oprac. programu Katarzyna Liszkowska];
Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. – [Poznań; Teatr Wielki, 2005]
600 19 a Gogol’, Nikolaj Vasil’evič/ d (1809-1852)./ t Igroki/ v adaptacja
600 19 a Meyer, Krzysztof / d(1943- )./ t Gracze/ v program teatralny
600 19 a Šostakovič, Dmitrij Dmitrievič/ d (1906-1975)./ t Igroki/ v program teatralny
610 29 a Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki (Poznań)/ v program teatralny
650 9 a Dramat rosyjski/ y 19 w.
650 9 a Dramat rosyjski/ x historia/ y 19 w.
650 9 a Opera/ x historia/ z Polska/ y od 1944 r.
650 9 a Opera/ x historia/ z ZSRR
651 9 a Poznań (woj. wielkopolskie)/ x teatr/ y od 2001 r./ v program teatralny
- w tym opisie hasło Opera/ x historia/ z Polska/ y od 1944 r. zastąpimy hasłem Teatr operowy polski/
x historia/ y od 1944 r.
Opracowanie programów przedstawień baletowych:
Dziadek do orzechów – Piotr Czajkowski: opowieść wigilijna w czterech obrazach, z prologiem i
epilogiem+ The Nuteracker/ [oprac. programu Michał J. Stankiewicz]. – [Poznań: Teatr Wielki, 2006]
600 19 a Čajkovskij, Pëtr Il’ič / d (1840-1893)./ t Ŝelkunčik/ v program teatralny
610 29 a Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki (Poznań)/ v program teatralny
651 9 a Poznań (woj. wielkopolskie)/ x teatr/ y od 2001 r./ v program teatralny
W polach 500 – Libretto Mariusz Petipa wg opowiadania Ernsta Theodora Amadeusa
Hoffmanna „Dziadek do orzechów” i „Król Myszy”; insc. i choreogr. Sławomir Woźniak,
dekoracje Grzegorz Jaśniak, kostiumy Ryszard Kaja
Czy przy opracowywaniu programów baletów nie należałoby użyć hasła:
Ŝelkunčik (balet) – inscenizacje - program teatralny
Balet może się okazać dziełem choreografa stworzonym do muzyki wielu kompozytorów
Rekord tematu zawierałby :
130 Tytuł (balet)
400 Nazwa osob. dla kompozytora/ t Tytuł (balet)
400 Nazwa osob. dla choreografia/ t Tytuł (balet)
Można, zachowując dla klasycznego baletu schemat dotychczas stosowany, nowy, wyżej
proponowany, stosować do programów przedstawień nowych form teatru tańca i wówczas
stosować hasło typu - tytuł z dopowiedzeniem: „widowisko baletowe” lub „widowisko
taneczne”
Programy festiwali teatralnych
Programy ogólnopolskich i międzynarodowych festiwali teatrów dramatycznych
- zdarza się, że mamy „dwa w jednym”
Spotkania teatrów jednego aktora: 36. Ogólnopolski Festiwal Teatrów Jednego Aktora, 41.
Wrocławskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora: Wrocław 15-20 XI 2007, Dolny Śląsk 20-22 XI
2007/ [oprac. i red. programu Wiesław Geras, Maria Lubieniecka, Karolina Michalska]; Ośrodek
Kultury i Sztuki we Wrocławiu, Wrocławskie Towarzystwo Przyjaciół Teatru. – [Wrocław: Ośrodek
Kultury i Sztuki; Wrocławskie Towarzystwo Przyjaciół Teatru, 2007].
611 29 a Ogólnopolski Festiwal Teatrów Jednego Aktora/ n (36;/ d 2007;/ c Wrocław)/ v program
611 29 a Wrocławskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora/ n (41;/ d 2007)/ v program
650 9 a Teatr jednego aktora polski/ x konkursy i festiwale/ y od 2001 r.
651 9 a Wrocław (woj. dolnośląskie)/ x teatr/ x konkursy i festiwale/ y od 2001 r.
Być może należałoby dodać hasło: 651 9 a Wrocław (woj. dolnośląskie; okręg)/ x teatr/ x
konkursy i festiwale/ y od 2001 r.
Programy festiwali operowych
Festiwal Hoffmannowski: polsko-niemiecki festiwal operowy, Poznań, 2-22 kwietnia 2005/ [tł.
Kornelia Śmigielska, Ekkehard Grube, Katarzyna Liszkowska; oprac. i red. Katarzyna Liszkowska];
Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. – [Poznań: Teatr Wielki, 2005].
610 29 a Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki (Poznań) / v program teatralny
611 29 a Festiwal Hoffmannowski/ n (5;/ d 2005;/ c Poznań)
650 9 a Opera/ x konkursy i festiwale/ z Polska/ y od 2001 r.
651 9 a Poznań (woj. wielkopolskie)/ x muzyka/ x konkursy i festiwale/ y od 2001 r.
651 9 a Poznań (woj. wielkopolskie)/ x teatr/ y od 2001 r./ v program teatralny
- dlaczego określnik „program teatralny” a nie „program” – bywają programy festiwali
pełniące jednocześnie funkcję programu teatralnego i zawierają wszystkie szczegółowe dane
zwykle umieszczane w programach teatralnych
- dlaczego nie dodano hasła – Teatr operowy/ x konkursy i festiwale/ z Polska/ y od 2001 r.
- dlaczego w drugim przykładzie pominięto hasło „Poznań (woj. wielkopolskie)/ x teatr/ x
konkursy i festiwale/ y od 2001 r.]
W opisie VII Festiwalu Mozartowskiego zdecydowano się zwrócić uwagę na część
dokumentu odnoszącą się do programu koncertów, nie dodano haseł - korporatywnego dla
instytucji organizującej i goszczącej festiwal, ani geograficznego dla jej siedziby:
VII Festiwal Mozartowski w Warszawie: 15 czerwca-26 lipca 1998/ [red. programu Magdalena
Cybulska]; Warszawska Opera Kameralna. –[Warszawa]: Agencja Reklamowo-Wydawnicza A.
Grzegorczyk, [1998]
611 29 a Festiwal Mozartowski/ n (8;/ d 1998;/ c Warszawa)
650 9 a Koncert (utwór muz.)/ x historia/ z Austria/ y 18 w.
650 9 a Koncert (utwór muz.)/ x konkursy i festiwale/ z Polska
650 9 a Opera/ x historia/ z Austria/ y 18 w.
650 9 a Opera/ x konkursy i festiwale/ z Polska/ y od 1989 r.
Inaczej opracowano charakterystykę XV Festiwalu Mozartowskiego
XV Festiwal Mozartowski w Warszawie: 15 czerwca – 26 lipca 2005 = The Fifteenth Mozart Festival
in Warsaw: June 15 – July 26 2005/ [red. progr. Magdalena Cybulska; przekład tekstów na jęz. ang.
John Comber, Michał Kubicki, Paul Mc Namara]: Warszawska Opera Kameralna. – Stare Babice:
Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk, 2005.
600 19 a Mozart, Wolfgang Amadeus/ d (1756-1791)/ x recepcja/ z Polska
610 29 a Warszawska Opera Kameralna
611 29 a Festiwal Mozartowski/ n (15;/ d 2005;/ c Warszawa)
650 9 a Opera/ z Austria/ y 18 w./ v libretto
650 9 a Opera/ x konkursy i festiwale/ y od 2001 r.
Różnice powstały też przy opracowywaniu programów VI Festiwalu Oper Barokowych i
Festiwalu Barokowych Oper Angielskich
VI Festiwal Oper Barokowych w Warszawie: 20 października – 18 listopada 1998/ Warszawska
Opera Kameralna. – [Warszaa]: Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk, [1998]
611 29 a Festiwal Oper Barokowych/ n (6;/ d 1998;/ c Warszawa)
650 9 a Barok/ x muzyka
650 9 a Libretto/ y 17-18 w./ v antologia
650 9 a Opera/ x historia/ y 17-18 w.
650 9 a Opera/ x konkursy i festiwale/ z Polska/ y od 1989 r.
- nie dodano określnika – program,
- zrezygnowano z hasła korporatywnego dla instytucji i z hasła geograficznego dla jej
siedziby
- dodano hasło Libretto- 17-18 w. – antologia, gdyż program zawiera teksty
- dodano hasło charakteryzujące styl muzyki
Festiwal Barokowych Oper Angielskich: 12-22 października 2004 = English Baroque Opera Festival:
12-22 October 2004/ [red. Zofia Moassakowska; tł. John Comber, Michał Kubicki]; Warszawska
Opera Kameralna. – Warszawa: WOK, [2004]
610 29 a Warszawska Opera Kameralna/ x imprezy/ v program
611 29 a Festiwal Barokowych Oper Angielskich/ d (2004; Warszawa)/ v program
650 9 a Opera/ x konkursy i festiwale/ z Polska/ y od 2001 r.
650 9 a Opera/ x historia/ z Wielka Brytania/ y 17-18 w.
651 9 a Warszawa/ x muzyka/ x konkursy i festiwale/ y od 2001 r/ v program
- nie dodano hasła Warszawa – teatr – konkursy i festiwale – od 2001 r. – program
Wydawnictwa jubileuszowe, informatory
Warszaw Chamber Opera: 1961-2001/ [transl. John Comber]. – Warszaw: Agencja ReklamowoWydawnicza A. Grzegorczyk, [2001]
610 29 a Warszawska Opera Kameralna
650 9 a Opera/ x historia/ z Polska/ y od 1944 r.
650 9 a Teatr polski/ x historia/ y od 1944 r.
651 9 a Warszawa/ x muzyka/ y od 1944 r.
651 9 a Warszawa/ x teatr/ y od 1944 r.
- dokument opracowywano zanim pojawił się temat – Teatr operowy, po korekcie hasło
Teatr polski – historia – od 1944 r. zostanie zastąpione hasłem Teatr operowy polski – historia
– od 1944 r.