BI X NsRejZa 6/07/6 - Sąd Rejonowy w Białymstoku

POSTANOWIENIE SĄDU REJONOWEGO W BIAŁYMSTOKU
z dnia 29 listopada 2007 r., Sygn. akt BI X NsRejZa 6/07/6
Przewodnicząca: SSR Małgorzata Kozłowska
Sąd Rejonowy w Białymstoku X Wydział Gospodarczy Rejestru Zastawów, po rozpoznaniu w
dniu 29 listopada 2007 roku w Białymstoku, na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Jana
B. przy uczestnictwie B. S.A. w W. o wykreślenie zastawu z rejestru zastawów postanawia
Oddalić wniosek.
UZASADNIENIE
Zastawca Jan B. w dniu 22 października 2007 r. wystąpił do tutejszego Sądu z wnioskiem
w postaci formularzy o wykreślenie przedmiotu zastawu zapisanego pod pozycją rejestru
123456.
Zarządzeniem z dnia 24 października 2007 r. wezwano wnioskodawcę m.in. do złożenia
pełnomocnictw udzielonych Grzegorzowi N. i Marii P. do składania oświadczeń w imieniu
zastawnika - w oryginale lub odpisie uwierzytelnionym notarialnie - w terminie 10 dni pod
rygorem oddalenia wniosku.
Zarządzenie wzywające zostało doręczone wnioskodawcy w dniu 30 października 2007
roku. Jednakże w wyznaczonym terminie nie uzupełniono wskazanego zarządzenia i w efekcie
wniosek podlegał oddaleniu.
Należy wskazać, że zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 19 ustawy z dnia 6 grudnia 1996
r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. Nr 149, poz. 703 z późn. zm.) w razie
wygaśnięcia zastawu rejestrowego podlega on wykreśleniu z rejestru zastawów na wniosek
jednego z uprawnionych podmiotów, m.in. zastawcy. W sytuacji jednak, gdy z wnioskiem o
wykreślenie zastawu rejestrowego występuje zastawca, stosownie do przepisu art. 19 pkt 2
ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, powinien on dołączyć do wniosku pisemne
oświadczenie zastawnika o wygaśnięciu wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym
lub zrzeczeniu się tego zabezpieczenia albo prawomocny wyrok sądowy ustalający wygaśnięcie
zastawu rejestrowego. To na nim bowiem spoczywa obowiązek wykazania, że wierzytelność
zabezpieczona zastawem rejestrowym rzeczywiście wygasła. Wymóg dołączenia do wniosku o
wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów stosownego oświadczenia zastawnika
albo prawomocnego orzeczenia Sądu stwierdzającego wygaśnięcie zabezpieczonej
wierzytelności podyktowany został względami bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, potrzebą
ochrony zastawnika przed negatywnymi konsekwencjami wykreślenia zastawu rejestrowego w
sytuacji, gdy nie doszło do wygaśnięcia wierzytelności, a także daleko idącymi skutkami
wykreślenia zastawu rejestrowego z rejestru zastawów.
W niniejszej sprawie z wnioskiem o wykreślenie zastawu rejestrowego wystąpił Jan B., a
więc zastawca. W związku z tym do wykreślenia przedmiotowego zastawu konieczne było
przedstawienie przez niego dokumentów potwierdzających zaistnienie przesłanek
uzasadniających wykreślenie zastawu rejestrowego, a konkretnie oświadczenia zastawnika o
1
wygaśnięciu wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym lub wyrażeniu zgody na
wykreślenie powyższego zastawu z rejestru zastawów.
Na uwagę zasługuje fakt, iż w przypadku gdy zastawnikiem jest bank, oświadczenie o
wygaśnięciu wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym ma szczególny charakter,
albowiem w sytuacji spełnienia wszystkich wymogów przewidzianych prawem dla tego typu
oświadczeń ma ono moc prawną dokumentów urzędowych i stanowi podstawę wpisu w rejestrze
zastawów. Należy mieć też na względzie, że z dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 §
1 i 2 k.p.c. wiążą się dwa domniemania prawne, a mianowicie domniemanie autentyczności, z
którego wynika, że dokument ten został sporządzony przez osobę, która podpisała pismo, oraz
domniemanie zgodności złożonego oświadczenia z prawdą.
Zgodnie z art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140,
poz. 939 z późn. zm.) – zwanej dalej prawem bankowym - księgi rachunkowe banków, wyciągi
z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i
obowiązków majątkowych banku i opatrzone pieczęcią banku oraz wszelkie wystawione w ten
sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw
lub pokwitowanie odbioru należności oraz stwierdzające udzielenie kredytu, pożyczki
pieniężnej, ich wysokość, zasady oprocentowania, warunki spłaty, przeniesienie wierzytelności
zabezpieczonej hipoteką lub zastawem rejestrowym, mają moc dokumentów urzędowych oraz
stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych.
Jednakże, aby oświadczenie banku miało moc dokumentu urzędowego musi spełniać wszystkie
merytoryczne i formalne wymagania przewidziane w art. 95 prawa bankowego, a więc zostać
opatrzone stosowną pieczęcią oraz podpisane przez osobę uprawnioną do składania oświadczeń
woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku. W przypadku, gdy oświadczenie takie
nie spełnia chociażby jednego z tych warunków nie stanowi ono dokumentu urzędowego, w
związku z czym nie może stanowić dowodu tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone
przez powołany do tego organ w zakresie jego działania.
Jeżeli chodzi o wymóg opatrzenia oświadczenia banku stosowną pieczęcią, powinna to
być pieczęć, którą dany bank standardowo posługuje się na co dzień przy tego typu
czynnościach, wskazująca m.in. jego nazwę i siedzibę, a także kolejny numer pieczęci, gdy
wykorzystywanych jest kilka pieczęci. Stanowi ona bowiem najbardziej charakterystyczną
zewnętrzną cechę dokumentu urzędowego.
Natomiast odnośnie opatrzenia oświadczenia podpisem osoby uprawnionej do składania
oświadczeń woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku w doktrynie przyjmuje się,
że osobami upoważnionymi do składania oświadczeń w imieniu i na rzecz banku są osoby
wskazane w statucie danego banku (tak A. Frań, Komentarz do art. 95 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. Prawo bankowe pod red. F. Zolla, Zakamycze 2005). Statut banku winien zaś być
zgodny z prawem. Na jego podstawie dokonywane są wpisy w rejestrze przedsiębiorców KRS.
Dlatego też wyciąg z rejestru KRS stanowi w zasadzie jedyny dowód tego, kto może
reprezentować dany podmiot, w tym wypadku bank. Odpis z KRS-u nie został w niniejszej
sprawie złożony. W żaden więc sposób nie można stwierdzić, kto jest uprawniony do
skutecznego składania oświadczeń w imieniu zastawnika. Zaznaczyć należy, że osoby wskazane
w KRS mogą ustanawiać pełnomocników do działania w imieniu zastawnika w zakresie
wskazanym w treści pełnomocnictwa (co jest regułą w sprawach z udziałem banków).
2
Skoro wykreślenie zastawu rejestrowego na wniosek zastawcy wymaga złożenia oprócz
wniosku także oświadczenia zastawnika, które w przypadku banku powinno spełniać wymogi
przewidziane w art. 95 ust. 1 prawa bankowego, konieczne jest wykazanie umocowania osoby
składającej podpis pod powyższym oświadczeniem w imieniu i na rzecz banku. Załączone przez
wnioskodawcę oświadczenie banku o wygaśnięciu wierzytelności zabezpieczonej zastawem
rejestrowym z dnia 7.08.2007 roku zostało podpisane przez osoby, których umocowania do
złożenia tego typu oświadczenia nie wynikają z samego wskazania pełnionych funkcji. Nadto
należy zauważyć, iż adwokat, bądź radca prawny może poświadczyć za zgodność jedynie
pełnomocnictwa w sprawie, w której jest pełnomocnikiem. W przedmiotowej zaś sprawie
pełnomocnictwa zostały poświadczone za zgodność z oryginałem przez radców prawnych,
którzy nie zostali umocowani do działania w niniejszej sprawie.
Wobec niezłożenia przez wnioskodawcę powyższego dokumentu należy uznać, że
powyższe oświadczenia nie spełniają wymogu podpisania przez osoby upoważnione. Skoro zaś
nie spełniają one wszystkich przewidzianych prawem wymogów formalnych i merytorycznych,
nie stanowią dokumentów urzędowych w rozumieniu art. 95 ust. 1 prawa bankowego i nie mogą
być wobec tego podstawą do dokonania wnioskowanego wpisu w rejestrze zastawów.
Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia na podstawie art.
19 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów w zw. z art. 95
ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Wobec tego na podstawie art.40 ust.3
ustawy z dnia 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. Nr 149, poz.703
z późn. zm.) wniosek podlega oddaleniu.
3