Druga młodość komórki nerwowej - benfotiamina

Alergia
Strona 1 z 3
ALERGIA 4/15 2002
Dr n. farm.
Przemysław
Rechowicz
Doradca
farmaceutyczny
01-318 Warszawa,
ul. Karabeli 13/77
N O W E
L E K I
Druga młodość komórki nerwowej
- benfotiamina
W komórkowych przemianach metabolicznych kluczową rolę odgrywają
koenzymy, a szczególnie witaminy grupy B. Od dawna jest znane znaczenie
witaminy B1 dla prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych.
Aktywną fizjologicznie formą tiamny jest di-fosforan tiaminy TDP. Związany jest on
z aktywnością takich enzymów, jak: transketolazy cyklu pentozowego oraz
dehydrogenaz cyklu cytrynianowego i przemian pyruwatu. Powyższe komórkowe
przemiany metaboliczne są ważnymi ogniwami oksydacyjnej przemiany glukozy.
Mają one wpływ na syntezę ketokwasów, kwasów tłuszczowych i kwasów
nukleinowych. Liczne badania potwierdzają także znaczenie TTP (tri-fosforanu
tiaminy) w przewodnictwie nerwowym i indukcji czynnika wzrostu nerwów. W
normalnych warunkach zapotrzebowanie na tiaminę zapewnia prawidłowa dieta.
Jednak w okresach wzmożonego wysiłku, nieodpowiedniego żywienia, ciąży czy
wielu chorób - jak alkoholizm, cukrzyca - wzrasta znacząco zapotrzebowanie na
tiaminę
W
komórkowych przemianach metabolicznych kluczową rolę odgrywają koenzymy, a
szczególnie witaminy grupy B. Od dawna jest znane znaczenie witaminy B1 dla
prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych.
Aktywną fizjologicznie formą tiamny jest di-fosforan tiaminy TDP. Związany jest
on z aktywnością takich enzymów, jak: transketolazy cyklu pentozowego oraz
dehydrogenaz cyklu cytrynianowego i przemian pyruwatu. Powyższe komórkowe
przemiany metaboliczne są ważnymi ogniwami oksydacyjnej przemiany glukozy.
Mają one wpływ na syntezę ketokwasów, kwasów tłuszczowych i kwasów
nukleinowych. Liczne badania potwierdzają także znaczenie TTP (tri-fosforanu
tiaminy) w przewodnictwie nerwowym i indukcji czynnika wzrostu nerwów. W
normalnych warunkach zapotrzebowanie na tiaminę zapewnia prawidłowa dieta.
Jednak w okresach wzmożonego wysiłku, nieodpowiedniego żywienia, ciąży czy
wielu chorób - jak alkoholizm, cukrzyca - wzrasta znacząco zapotrzebowanie na
tiaminę.
W wyniku jej niedoboru powstają zespoły z niedoboru. Przedłużający się okres
zaburzeń metabolizmu komórkowego wpływa degeneracyjnie na komórki
nerwowe. Osłabia się przewodnictwo nerwowe, pojawiają się parestezje i
neuropatie. Skrajnym, dobrze znanym przypadkiem jest choroba beri-beri.
W leczeniu stanów z niedoboru tiaminy zastosowanie nawet dużych dawek
rozpuszczalnych w wodzie preparatów witaminy B1 nie zawsze bywa skuteczne.
Główną przyczyną jest tu bariera lipidowa komórek nerwowych.
W latach 50. zsyntetyzowano szereg pochodnych tiaminy rozpuszczalnych w
tłuszczach.
Wkrótce do lecznictwa wprowadzono pro-lek tiaminy -benfotiamine- BTMP (omonofosforan S-benzylotiamine). Z punktu widzenia medycznego ta nowoczesna
forma pro-leku wykazuje wiele interesujących własności fizyko-chemicznych i
file://K:\www\alergia\archiwum\02_04\TMPd5uqlp9txp.htm
2003-12-02
Alergia
Strona 2 z 3
farmakologicznych. Jest ona bezwonna, stabilna termicznie i chemicznie
niehigroskopijna, a przede wszystkim dobrze rozpuszczalna w tłuszczach. Nie
daje interakcji z innymi lekami.
Benfotiamina jest podawana doustnie ze względu na bardzo dobrą resorbcję z
przewodu pokarmowego. W wyniku biernej dyfuzji dostaje się do krwi i dalej, po
pokonaniu bariery lipidowej, do komórki docelowej. W komórce pod wpływem
enzymów powstaje aktywny biologicznie TDP (cmax 60-120 min) (1) (rys. 1).
Z badań porównawczych podawania równoważnych dawek benfotiaminy i
rozpuszczalnych w wodzie pochodnych tiaminy wynika, że po podaniu
benfotiaminy osiaga się około 5 razy wyższe stężenie tiaminy w komórkach (23). Rys. 2.
Benfotiamina kumuluje się w takich organach, jak mózg, mięśnie szkieletowe,
wątroba, a także przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego.
Eliminacja tego leku zachodzi w dwóch fazach w ciągu 21 godzin (przedłużone
działanie).
file://K:\www\alergia\archiwum\02_04\TMPd5uqlp9txp.htm
2003-12-02
Alergia
Strona 3 z 3
W wyniku eliminacji powstają nietoksyczne metabolity, głównie siarczany
wydalane przez nerki.
W porównaniu z innymi pochodnymi tiaminy benfotiamina jest mniej toksyczna, a
LD50 dla psów, wynosi ok. 15 g/kg. Badania toksyczności chronicznej także nie
wykazały żadnych zmian patologicznych (7-8).
Powyższe własności farmako-kinetyczne pro-leku tiaminy, jej wysoka
biodostępność, mała toksyczność, a przede wszystkim rozpuszczalność w
tłuszczach, zostały szeroko wykorzystane w terapii przyczynowej chorób z
niedoboru tiaminy. Piśmiennictwo donosi o zastosowaniu tego preparatu glównie
w leczeniu neuropatii alkoholowej, polekowej, neuropatii cukrzycowej,
neuralgiach i myalgiach. Dawkowanie terapeutyczne wynosi 150-300 mg/dzień
przez okres 6 tygodni (4-6).
Preparat ten jest też skuteczny w profilaktyce - przez przyjęcie 2-3 drażetek
tygodniowo.
Benfotiamina jest zarejestrowana w Polsce od niedawna, ale w wielu krajach
stosowana jest z powodzeniem od ponad 10 lat, gdzie w większości jest
refundowana. W Polsce dostępny jest preparat pod nazwą BENFOGAMMA, w
opakowaniach po 50 i 100 tabletek zawierających po 50 mg benfotiaminy. Jest to
lek wydawany na receptę, ale pełnopłatny.
Cena opakowania 50 tabl. dla pacjenta wynosi ok. 29 PLN.
Nie jest to na pewno lek dający młodość komórce nerwowej, ale zapewnia jej
sprawność funkcjonowania i zmniejsza dolegliwości, poprawiając komfort życia.
Piśmiennictwo
1. Bitsch. Ann. Nutr. Metab. 1991; 35: 292-296. 2. Greb J. Clin. Pharmacol. Therap. 1998; 36: 216-221. 3.
Yamazaki, Vitamins. 1968; 38: 12-20. 4. Woelk Alcohol & Alkoholism. 1998; 33: Nr 6 631-638. 5. Stracke Exp.
Clin. Endocrinol. & Diabetes. 1996; 104: 312-316. 6. Kempler Neuropathies Springer 2003. 7. Araki Vitamins
1963 28 132-143 8. Wolf, Praca hab Giessen 1995
file://K:\www\alergia\archiwum\02_04\TMPd5uqlp9txp.htm
2003-12-02