Agresywne zachowania młodzieży – jak sobie radzić w sytuacjach

 Obowiązków
domowych
 Konieczności powrotu o określonej porze
 Nauki i odrabiania lekcji
 Przyjaciół
 Używek
 Kontaktów z płcią przeciwną, pierwszych
miłości i seksu
 Spędzania czasu przed
komputerem/telewizorem
 Typowe
wyrazy nastoletniego buntu
przejawiają się m.in. w:
 opryskliwym tonie
 trzaskaniem drzwiami
 stwierdzeniami takimi jak:




Nie będziesz mi mówił, co mam robić
Wrócę o której zechcę
Tato nie sprząta, więc ja też nie muszę
Ty jak zwykle nic nie rozumiesz !
Agresja impulsywna
Biologiczne podłoże zachowania
Można ją modelować technikami
socjoterapeutycznymi
i leczeniem farmakologicznym
Pobudliwość, wybuchy
niewspółmierne do bodźca
i niekontrolowane
Agresja zsocjalizowana
Wyuczone zachowanie
Można ją modelować technikami
behawioralnymi
i poznawczymi
Mała pobudliwość, kontrola
sprawcy, działanie z wyboru
Brak ukierunkowania na osiągnięcie
celu
Ukierunkowana na osiągnięcie celu
– sprawca uznaje agresję jako
skuteczny sposób na rozwiązywanie
problemów
Może być skierowana przeciwko
samemu sobie lub przeciwko innym
Skierowana przeciwko innym
osobom
Agresja reaktywna
Reakcja na silne emocje, zagrożenie
Reakcja na prowokację lub poczucie
zagrożenia wywołane strachem lub
lękiem
Np. rozpoczęcie bójki po ustnej
prowokacji lub ataku ze strony innej
osoby, nieadekwatna do bodźca
próba rozwiązania trudnej sytuacji
Osoby te traktują obojętne lub
przychylne nastawienie rówieśników
jako wrogie, reagują dużą agresją
po niewielkiej prowokacji
Odrzucenie, uznanie za
nieszczęśliwe i stale złe
Agresja zamierzona
Jest sposobem na osiągnięcie
zamierzonego celu
Inicjowana w celu osiągnięcia
korzyści
Np. bezwzględne traktowanie
innych, wymuszanie, rozbój
(kradzież z użyciem przemocy),
zastraszanie słabszych dzieci
Brak zniekształceń poznawczych
w ocenie zachowania otoczenia
Odrzucenie jest rzadsze, często
pełnią rolę lidera, w ocenie
otoczenia mają zdolność
żartowania
 Zachowania
Zachowanie
Pożądane
Wyniósł śmieci
pożądane
Wzmocnienie
Pozytywne
Więcej
Zachowań
Pożądanych
Radość mamy i
pochwała
Chętnie
zrobi to
następnym
razem
 Zachowania
Zachowanie
Pożądane
Wyniósł śmieci
pożądane
Brak
wzmocnienia
(brak uwagi –
wygaszanie)
Mniej
Zachowań
Pożądanych
Nikt nie
zauważył
Nie zrobi
tego
następnym
razem
 Zachowania
niepożądane mające na celu
przyciągnięcie naszej uwagi
Zachowanie
Niepożądane
Dziecko siada do
lekcji. Po chwili rzuca
wszystko i krzyczy, że
nie będzie odrabiał
zadania domowego,
bo on nic nie rozumie
Wzmocnienie
pozytywne
(nagroda –
uwaga)
Rodzic siada z
dzieckiem i
odrabia
zadanie
domowe
Więcej Zachowań
Niepożądanych
Dziecko nie
będzie
samodzielnie
odrabiało
zadań
 Zachowania
niepożądane mające na celu
przyciągnięcie naszej uwagi
Zachowanie
Niepożądane
Podczas
odrabiania
lekcji robi
głupie miny
Brak
wzmocnienia
(brak uwagi –
wygaszanie)
Rodzic nie
reaguje, dba
aby nikt z
otoczenia nie
rozmawiał z
dzieckiem
Mniej Zachowań
Niepożądanych
Stopniowe
zmniejszenie
ilości zachowań
 Uwaga
ważnej dorosłej osoby zawsze jest dla
dziecka czynnikiem wzmacniającym dane
zachowanie.
 Zarówno
pozytywna jak i negatywna uwaga
ze strony dorosłego jest dla dziecka bardziej
nagradzająca niż jej brak.
 Zachowania
niepożądane mające na celu osiągnięcie
korzyści innej niż uwaga
Zachowanie
Niepożądane
Darek
uderzył
siostrę, bo
nazwała go
pacanem
Wzmocnienie
negatywne
(wycofanie
kary)
Więcej Zachowań
Niepożądanych
Rodzic pogroził
mu palcem i
wrócił do swoich
obowiązków
Dla Darka nagrodą
jest pokonanie
siostry. Uczy się,
że może bić
siostrę jeśli na to
zasłuży.
 Zachowania
niepożądane mające na celu osiągnięcie
korzyści innej niż uwaga
Zachowanie
Niepożądane
Darek
uderzył
siostrę, bo
nazwała go
pacanem
Konsekwencja
(kara)
Rodzic przeprowadził
rozmowę na temat
agresji. Darek musi
przeprosić siostrę i
wynieść za nią
śmieci
Mniej Zachowań
Niepożądanych
Dziecko uczy się,
że jego
zachowanie
wiąże się z
poniesieniem
konsekwencji.
Techniki behawioralne
Niedopuszczanie
do trudnych
zachowań
(zapobieganie)
Techniki
behawioralne
Wygaszanie
niepożądanych
zachowań
Kształtowanie
nowych,
pożądanych
zachowań
A – zdarzyło się tuż
przed
B – co on dokładnie
robi
C – co nastąpiło
bezpośrednio po
Są to miejsca,
konteksty, bodźce
wpływające na
zachowanie dziecka
(np. wydawane
polecenie,
prowokacja kolegi)
Samo zachowanie,
czyli co dokładnie
dziecko robi (bez
tego, czego nie robi)
Negatywne lub
pozytywne
konsekwencje dla
dziecka i innych
osób. Konsekwencje
mówią nam czy
zachowanie jest
wzmacniane czy
wygaszane
A – przed trudnym
zachowaniem
B – trudne
zachowanie
C – następstwa
zachowania
Mama prosi dziecko o
wyrzucenie śmieci,
dziecko mówi, że
zaraz wyrzuci i nie
robi tego przez 4
godziny bo gra w grę.
Mama krzyczy,
dziecko pyskuje,
ciągle grając na
komputerze.
Mama wyrzuca śmieci
i wycofuje polecenie.
Nastolatek nie
wyrzucił śmieci, za
to w tym czasie
przeszedł do
następnego ‘levelu’.
A – przed trudnym
zachowaniem
B – trudne
zachowanie
C – następstwa
zachowania
Maciek nudzi się przy
stole z dorosłymi
podczas imienin
mamy
Maciek idzie do
pokoju, w którym
bawią się dzieci.
Wyłącza dzieciom
bajkę i sam włącza
sobie grę
komputerową.
Dzieci przychodzą
zapłakane na skargę,
rodzice przerywają
swoją rozmowę z
przyjaciółmi, krzyczą
na niego.
 Poprzez
niedopuszczenie do powstania
trudnego zachowania (wdrożenie interwencji
na poziomie A)
 Poprzez spowodowanie, by dziecko ponosiło
negatywne konsekwencje trudnego
zachowania (wygaszanie)
 Poprzez wzmacnianie zachowania
pożądanego, które pojawia się zamiast
trudnego zachowania (wzmacnianie)
A – przed trudnym
zachowaniem
B – trudne zachowanie
C – następstwa
zachowania
Zaskocz dziecko –
zachowaj się inaczej
Działania w B mogą
doprowadzić tylko do
skrócenia lub
zakończenia trudnego
zachowania.
Konsekwencje
Odesłanie w nudne
miejsce
Zabranie nagrody,
przywileju
Zabranie uwagi
Konsekwencje naturalne
Odwróć uwagę dziecka
od niepożądanej
aktywności
Zmień A
Zasady – konkretne,
jasne w tej sytuacji
Skuteczne wydawanie
poleceń
Nie wpływają na
częstość zachowania w
przyszłości.
Przerwanie trudnego
zachowania.
Ignorowanie jako wstęp
do konsekwencji
Praca na pozytywach
Dostrzeganie pozytywów
Pochwały
Nagrody
Systemy żetonowe
 Wzbogacanie
otoczenia dziecka
 Ograniczanie ilości bodźców dochodzących z
otoczenia
 Zastąpienie jednego zajęcia innym
 Odwrócenie uwagi
 Sprawienie, by otoczenie było bardziej
bezpieczne dla dziecka


Nałożenie limitu dziennego korzystania z
internetu / komputera
Zakodowanie telewizora na pilocie

Zasada, zgodnie z którą czynność bardziej
preferowana może posłużyć do wzmocnienia
czynności mniej preferowanej
Morał:
 Przyjemność przed nauka czyni naukę karą;
przyjemność po nauce czyni naukę czynnością
zyskowną.
 Jak odrobisz lekcje, to pójdziesz do kolegi.
 Spełniam tylko te prośby, które zaczynają się
od słowa „Proszę”
 Wojtek zawsze rano rzuca piżamę na podłogę,
zamiast ją chować pod kołdrę. → słodki batonik
do szkoły dostają tylko Ci, którzy schowali piżamę.
Pakiet przywilejów
ZASADY
Konsekwencje
Rodzice tworzą
pakiety przywilejów
Rodzice tworzą listę
domowych zasad
Do konkretnej zasady
przypisany jest
konkretny przywilej.
Dziecko traci
przywilej za
złamanie zasady
Deser
Deser dostają osoby,
które wyniosły
naczynia do zlewu
Brak deseru
Słodycze do szkoły
Codziennie rano
ścielimy łóżko
Brak batonika do
szkoły
Odwiezienie rano do
szkoły
Odrobienie lekcji do
godz. 20:00 –
pokazanie zeszytów
Pójście do szkoły na
piechotę
Podanie ciepłego
obiadu
Obiad jest między
godz. 15:30, a 16:00
Obiad w lodówce
Nagrody
Pakiet przywilejów
Zestaw gwarantowany
przez prawo
 Cztery
pełnowartościowe posiłki w ciągu dnia
(nie muszą być bardzo smaczne)
 Najtańsze ubrania z supermarketu – czyste,
całe i odpowiednie do pory roku
 Wysyłanie dziecka do szkoły z podręcznikami,
zeszytami i podstawowymi przyborami
 Łóżko (nie ma mowy o własnym pokoju)
 Zapewnienie opieki lekarskiej
Pakiet przywilejów
Nagrody
1.Posiadanie komórki i doładowanie za 25
zł na miesiąc
2.Korzystanie z komputera do godziny
dziennie
3.Oglądanie telewizji godzinę dziennie do
godz. 20:00
4.Zapraszanie kolegów / koleżanek do
domu
5.Drzwi do pokoju
6.Możliwość wyboru potrawy na obiad
7.Gra z tatą w piłkę nożną, wycieczka
rowerowa i tym podobne w weekend
8.Kieszonkowe – 10zł
9.Głośne słuchanie muzyki do godziny
dziennie
10.Codzienne zawiezienie do szkoły
11.Ciasto pieczone przez mamę w
weekend
12.Wybór ubrania do szkoły według
własnego gustu
13.Uczestnictwo w klasowych
wycieczkach/wyjściach do kina itp.
1.Korzystanie z komputera dłużej niż
godzinę dziennie
2.Dłuższe lub późniejsze oglądanie TV
3.Śniadanie zgodne z zachciankami
4.Dodatkowe słodycze
5.Zamiast drugiego śniadania – 3zł
6.Pizza na kolację
7.Modne ubrania
8.Wyjście do kręgielni, na bilard
9.Wyjście na obiad do restauracji
10.Rezygnacja z uczestnictwa w rodzinnej
uroczystości
11.„dzień dziecka” - wieczorem nie
trzeba się myć ani sprzątać
12.Nowa płyta
13.Wyprawienie imprezy urodzinowej
14.Wystąpienie w butach na obcasie
podczas imprezy rodzinnej
15.Makijaż zrobiony kosmetykami mamy
na dyskotekę
16.Zagranie z tatą w pokera
17.Przeczytanie połowy lektury na głos
przez rodziców
Czas spędzony z ważnym dla dziecka dorosłym
(rozmowa, wspólne słuchanie muzyki, oglądanie
filmu, granie w scrable, wyjazd na ryby)
 Uzyskanie przywileju związanego z możliwością
wyboru
 Wydłużenie czasu dostępu do niektórych
przywilejów (godzina powrotu do domu, czas na
korzystanie z komputera)
 Korzystanie z limitowanej rzeczy lub wejście w jej
posiadanie (laptop taty, perfumy mamy, pilot)
 Zakazany owoc – pozwolić robić dziecku to, co
najbardziej lubi i co jest zazwyczaj ograniczane
przez dorosłych

 Nagroda
natychmiast
 Dotrzymywanie umowy – nie odbieramy
nagrody za przewinienie
 Nagroda tylko za konkretne zachowanie (nie
używamy zamienników)
 Nagradzamy nie za doskonałe zachowanie, ale
za jego poprawę
 Wręczanie nagrody łączymy z pochwałą
(najcenniejsze są te o charakterze społecznym
np. „podoba mi się, że tak starannie zająłeś
się siostrą)
 Jeśli
chcesz by dziecko stosowało się do zasad
– połącz zasadę z posiadanym przywilejem
 Jeśli chcesz, by dziecko zrobiło coś więcej,
zaproponuj mu nagrodę za dodatkowy wysiłek
 Podejdź
do dziecka
 Zdobądź jego uwagę
 Wydaj polecenie (2-3 wyrazowe)
 Poproś by dziecko powtórzyło polecenie
 Powtórz
polecenie raz, a następnie poproś,
by dziecko je powtórzyło *
 Dopilnuj wykonania polecenia (nie odchodź
od dziecka dopóki nie wykona polecenia)
Konsekwencje
Algorytm postępowania w
czasie wybuchu złości
Zasady
Przypominanie zasad
Wyliczanie
Zaskocz dziecko
Odwróć uwagę
Skuteczne wydawanie poleceń
Nagrody
Systemy żetonowe
Chwalenie
Dostrzeganie pozytywów
Cyberprzemoc – przemoc z użyciem
technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
Najczęściej terminu tego używa się w
odniesieniu do przemocy rówieśniczej
z użyciem telefonów komórkowych lub
Internetu.
nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem
Sieci
 rejestrowanie niechcianych zdjęć i filmów
 publikowanie w Internecie lub rozsyłanie przy
użyciu telefonu komórkowego ośmieszających,
kompromitujących informacji, zdjęć
 podszywanie się w Sieci pod rówieśników
 włamania na blog lub stronę internetową i
zamieszczanie ośmieszających i upokarzających
treści
 groźby przy użyciu komunikatorów, telefonów
 rozsyłanie do znajomych informacji o
ośmieszających treściach e-mailem, smsem

 poczta
elektroniczna
 czaty, komunikatory
 strony internetowe
 blogi
 serwisy społecznościowe
 grupy dyskusyjne
 telefony komórkowe
 serwisy SMS i MMS
 Sposób
na trudne dziecko, A.Kołakowski, A.
Pisula
 Zaburzenia zachowania u dzieci. Teoria i
praktyka, A. Kołakowski
 Analiza zachowania od A do Z, P. Ostaszewski,
P. Bąbel, M. Suchowierska
 Niegrzeczne dzieci. 9 kroków do posłuszeństwa,
G.M. Kapalka
LOGO
Your site here