przystanek decyzja i orzecznictwo

Sygn. akt III Ca 595/14
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt
III Ns 1041/06 z wniosku (...) spółki z graniczoną odpowiedzialnością w Ł. z udziałem (...) spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w Ł. i (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. o ustanowienie służebności drogi
koniecznej:
1. oddalił wniosek;
2. ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.
Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o ustalenie, że nieruchomość położona w Ł. przy ul. (...), oznaczona
jest w ewidencji gruntów jako działki nr (...), o powierzchni 0,0989ha (Ba - tereny przemysłowe) i 285/2, o
powierzchni 0,0122ha (dr - droga). Dla nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta (...). W dacie wszczęcia
postępowania nieruchomość była opisana w księdze wieczystej jako „plac zabudowany” bez oznaczenia, o powierzchni
0,1111ha, po odłączeniu go z księgi wieczystej KW (...). Oznaczenie nieruchomości według danych z ewidencji gruntów
wprowadzono do księgi w czerwcu 2010 roku. W dacie wystąpienia z wnioskiem właścicielem nieruchomości był Z.
G., który przeniósł własność nieruchomości na podstawie umowy z dnia 10 października 2006 roku na (...) spółkę
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Dobrej, a ta z kolei aportem na rzecz (...) spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., która jest aktualnym właścicielem nieruchomości. Nieruchomość położona w
Ł. przy ul. (...), oznaczona jako działka nr (...), o powierzchni 0,1522ha (Bi – tereny przemysłowe), uregulowana
jest w księdze wieczystej (...). Jej właścicielem jest Skarb Państwa. Użytkownikiem wieczystym nieruchomości do
dnia 5 grudnia 2089 roku oraz właścicielem znajdującej się na niej stanowiącego odrębną własność budynku jest
obecnie Spółka pod firmą (...) spółka ograniczoną odpowiedzialnością, z siedzibą w Ł., nabywszy je na mocy umowy
przeniesienia użytkowania wieczystego z dnia 17 marca 2009 roku od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w Ł.. Obie działki stanowiły wcześniej jedną nieruchomość, a na teren można było wjeżdżać przez utwardzoną
część placu znajdującego się bezpośrednio przed nieruchomością położoną obecnie przy ul. (...). Przejazd posiadał
utwardzenie wykonane z kostki trylinki i był ograniczony z dwóch stron krawężnikiem, do dziś widocznym. Wjazd
znajdował się przy ul. (...), przy przystanku tramwajowym. Cała nieruchomość nie stanowiła ogólnodostępnego
terenu dla wszystkich, lecz była ograniczona do wjazdów gospodarczych lub dla osób upoważnionych do przebywania
wewnątrz terenu. Wjazd do nieruchomości przy ul. (...) (działka (...)) prowadzi do ulicy (...). Wjazd ten kończy
się na wysokości przejścia dla pieszych, przed którym po wschodniej stronie znajduje się budynek z lokalem
użytkowym na parterze. Na granicy nieruchomości od strony zachodniej posadowione jest metalowe ogrodzenie z
bramą wjazdową, które kończy się przy szczycie budynku od strony ulicy (...). Ogrodzenie to zostało postawione
przez poprzednika wnioskodawcy. Budynek (...) posadowiony jest bezpośrednio przy chodniku. Znajduje się w
nim wiele lokali użytkowych, do których wejście znajduje się od strony północnej. Do budynku prowadzi sześć
schodów usytuowanych wzdłuż całej szerokości budynku, rozchodzących się na trzy strony. Od strony ulicy (...) przy
końcu schodów usytuowany jest przystanek tramwajowy. Odległość między przystankiem a chodnikiem prowadzącym
wzdłuż ulicy (...) do ulicy (...) jest faktycznie drogą, przez którą do czasu postawienia ogrodzenia, dojeżdżały
samochody do posesji przy ul. (...). Na wysokości bramy wjazdowej w ogrodzeniu, w nawierzchni betonowej, wystają
dwa metalowe słupy o wysokości około 30 centymetrów każdy. W dacie dokonywania oględzin przed posesją
przy ul. (...), przed schodami i na dawnej drodze dojazdowej parkują samochody. Samochody znajdują się też
na chodniku w narożniku ulic (...). Nieruchomość położona w Ł. przy ul. (...) zabudowana jest od strony ulicy
(...) budynkiem murowanym III kondygnacyjnym z podpiwniczeniem. Parter wykorzystywany jest jako sklep, II
kondygnacja to pomieszczenia magazynowe. W dalszej części posesji znajduje się kolejny budynek murowany III
kondygnacyjny podpiwniczony, wykorzystywany w części na biura, bar i sklep. Między nieruchomością przy ul. (...)
nieruchomością przy ul. (...) znajduje się metalowe ogrodzenie, którego powstanie nie zostało udokumentowane
technicznie. Obie nieruchomości znajdują się w zwartej zabudowie śródmiejskiej, o przeważającej funkcji mieszkalnej.
Obecny wjazd na nieruchomość (...) odbywa się z ulicy (...), wzdłuż budynku ze sklepem i wychodzi na przejście dla
pieszych. Obie nieruchomości nie mają zatwierdzonych planów, w taki sposób, aby mogły być na nich usytuowane
parkingi ogólnodostępne, w rozumieniu rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690, ze
zm.). Nieruchomość położona przy ul. (...) jest zabudowana budynkiem murowanym V kondygnacyjnym o funkcji
handlowej. Przed budynkiem znajduje się wolny, niezagospodarowany plac, który jest wykorzystywany jako miejsce
postojowe dla samochodów. Na nim istnieje wydzielona i utwardzona droga, która w przeszłości stanowiła fragment
drogi dojazdowej na tył nieruchomości położonej przy ul. (...) i na podwórko wewnętrzne nieruchomości (...).
Wyniesiony ślad drogi dojazdowej prowadzi wprost na ulicę (...) obok przystanku tramwajowego. Na terenie posesji
(...) znajduje się czynny, użytkowany parking zorganizowany na 18 miejsc postojowych. Spółka (...) prowadzi
działalność gospodarczą, polegającą, między innymi, na wynajmie powierzchni biurowych w budynku przy ul. (...),
i wynajmując lokale oferuje również najemcom miejsca parkingowe. Jest to działanie standardowe, niezbędne dla
kontynuacji umów najmu lokali i ewentualnego pozyskiwania nowych najemców lokali biurowych. Spółka (...) ma
zawartych 18 umów najmu miejsc parkingowych i 36 umów najmu lokali. Przynajmniej 4 z istniejących miejsc
parkingowych leży centralnie na terenie, którym miałby być, w razie uwzględnienia wniosku, przeznaczony na
drogę konieczną. Zmniejszenie liczby miejsc parkingowych skutkowałoby dla uczestnika istotnymi utrudnieniami w
relacjach z najemcami. Decyzją z dnia 10 sierpnia 2006 roku Zarząd Dróg i (...) w Ł. nie zezwolił firmie (...) na
lokalizację zjazdu publicznego z ulicy (...) na teren nieruchomości przy ul. (...). W uzasadnieniu decyzji organ wskazał,
że zaproponowana i jedyna możliwa lokalizacja zjazdu publicznego ze względu na usytuowanie nieruchomości
znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie przejścia dla pieszych przez jezdnię ulicy (...). Jezdnia zjazdu usytuowana
byłaby w części naprzeciw linii wyznaczających przejście dla pieszych. Tym samym zaproponowany zjazd usytuowany
byłby w obszarze oddziaływania ulic (...), co jest niezgodne z § 113 ust. 7 rozporządzenia Ministra Transportu i
Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi
publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43, poz. 430 ze zm.) i stwarzał zagrożenie dla bezpieczeństwa pieszych i dla
ruchu kołowego. Wnioskodawca nie złożył odwołania od decyzji administracyjnej z dnia 10 sierpnia 2006 roku. Dnia
21 listopada 2007 roku spółka (...) wystąpiła do właściwej jednostki Urzędu Miasta Ł. z wnioskiem o wydanie decyzji o
warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na modernizacji i rozbudowie budynku na budynek szkolno-biurowy
wraz z infrastrukturą techniczną, parkingiem i z komunikacją wewnętrzną na terenie przy ul. (...), działka nr (...)
w obrębie P-19. W uzasadnieniu spółka wskazała, że dotychczas znajdujący się na nieruchomości budynek posiada
przeznaczenie biurowo-handlowo-usługowe, planuje się zaś modernizację i rozbudowę budynku na cele szkolnobiurowe. Wnioskodawca zapewnił spełnienie warunku dostępu nieruchomości do drogi publicznej, stwierdzając we
wniosku: „dojazd do planowanej inwestycji (dostęp do drogi publicznej) z ulicy (...)”. W toku postępowania Zarząd
Dróg i (...) pismem z dnia 26 marca 2008 roku poinformował inwestora ( spółkę (...)), iż nie jest możliwe wydanie
postanowienia o uzgodnieniu w obszarze przyległym do pasa drogowego ulicy (...) projektu decyzji o warunkach
zabudowy dla inwestycji polegającej na rozbudowie i nadbudowie istniejącego budynku handlowego z przeznaczeniem
na budynek szkolno-biurowy, przewidzianej do realizacji na terenie nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) (działka
(...)). (...) na tym etapie postępowania zwrócił się o przesłanie informacji dotyczących planowanego sposobu obsługi
komunikacyjnej inwestycji, w szczególności o wskazanie lokalizacji projektowanego zjazdu z ulicy (...). Zarząd wskazał,
że nieruchomość przy ul. (...) położona jest po południowej stronie pasa drogowego ulicy (...) i przylega do ulicy (...)
na krótkim odcinku niezabudowanej działki w obszarze oddziaływania skrzyżowania ulicy (...) z ulicą (...), na odcinku
opuszczania skrzyżowania, gdzie zlokalizowane są urządzenia obsługi uczestników ruchu - sygnalizacja i przejście dla
pieszych. (...) wskazał, że lokalizacja zjazdu z ulicy (...) na wysokości działki nr (...) nie spełnia warunku określonego w
§ 113 ust. 7 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43, poz. 430 ze zm.) i ze
względu na zagrożenie, jakie taka lokalizacja może powodować, nie może być akceptowana. W związku z brakiem
możliwości zapewnienia zgodnej z obowiązującymi przepisami obsługi komunikacyjnej działki nr (...) od strony ulicy
(...), jej obsługa powinna odbywać się na dotychczasowych warunkach, to jest przez zjazd z ulicy (...) i działkę nr
(...), a użytkownik nieruchomości powinien podjąć wszelkie możliwe, wynikające z przepisów prawa działania, aby
taka obsługa była w dalszym ciągu kontynuowana. Postanowieniem z dnia 8 grudnia 2008 roku Zarząd Dróg i (...)
uzgodnił w obszarze przyległym do pasa drogowego ulicy (...) projekt decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji
polegającej na rozbudowie i nadbudowie istniejącego budynku handlowego z przeznaczeniem na budynek szkolno-
biurowy, przewidzianej do realizacji na terenie nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) (działka (...) w obrębie
P-19), pod warunkiem, że obiekt budowlany będzie usytuowany w odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni co
najmniej 8 metrów, miejsca postojowe i dostawcze mające obsługiwać planowaną inwestycję będą zlokalizowane poza
pasem drogi publicznej, na terenie przedmiotowej nieruchomości, ilość miejsc postojowych, mających obsługiwać w/
w inwestycję oraz sposób ich urządzenia powinny zostać ustalone w decyzji o warunkach zabudowy. W postanowieniu
tym wskazano, między innymi, że obsługa komunikacyjna przedmiotowej nieruchomości może odbywać się poprzez
zjazd z ulicy (...), zlokalizowany przy granicy posesji (...), przy czym zjazd ten powinien być do charakteru
zagospodarowania działki, do parametru zgodnych z rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej
z dnia 2 marca 1999 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie (Dz. U. nr 43, poz. 430 ze zm.). Pismem z dnia 2 września 2009 roku J. Ł., prezes zarządu (...) spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością wystąpił o umorzenie postępowania wszczętego wnioskiem z dnia 21 listopada
2007 roku. Wobec powyższego Prezydent Miasta Ł. decyzją z dnia 9 września 2009 roku umorzył postępowanie w
sprawie ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji przy ul. (...), prowadzonego pod sygnaturą (...).I.P. (...)-916/07.
W dniu 12 marca 2008 roku (...) spółka z o.o. zgłosiła organowi nadzoru architektoniczno-budowlanego zamiar
przystąpienia do wykonania robót budowlanych, związanych z budową pochylni dla niepełnosprawnych do budynku
biurowo-handlowego na nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), działka nr (...) w obrębie P-19, zgodnie z
przedłożonym projektem. Prezydent Miasta Ł. nie wniósł sprzeciwu co do zamiaru wykonania przedmiotowych
robót budowlanych. Pochylnia ta miała przebiegać wzdłuż granicy działki i kończyć się w miejscu, gdzie istniał
przejazd z działki (...) do ulicy (...). Dotychczasowy wieczysty użytkownik działki nr (...) w obrębie P-19 oraz właściciel
znajdujących się na niej budynków i naniesień, stanowiących odrębną nieruchomość, (...) spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. umową przeniesienia prawa użytkowania wieczystego działek gruntu wraz z
prawem własności budynków, z dnia 17 marca 2009 roku, w wykonaniu zobowiązania spółki (...) i celem pokrycia
nabytych udziałów w kapitale zakładowym spółki (...), przeniósł powyższe prawa na rzecz (...) spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością – w organizacji, z siedzibą w Ł.. W dniu 25 września 2009 roku Prezydent Miasta Ł. zawiadomił o
wszczęciu postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na rozbudowie budynku
mieszkalno-usługowego i budowie budynku usługowego na nieruchomości po-łożonej w Ł. przy ul. (...) (działka
nr (...) w obrębie P-19). W toku tego postępowania zaproponowany został sposób obsługi komunikacyjnej obiektu
inwestycji poprzez dojazd do ulicy (...) (poprzez służebność). Alternatywnym sposobem obsługi został wskazany
wjazd od ulicy (...). Decyzją z dnia 28 lutego 2011 roku, nr UA-I.120.2011, w sprawie o sygn. (...).I.P. (...)-273/09
Prezydent Miasta Ł. ustalił warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na przebudowie i nadbudowie budynku
mieszkalno-usługowego oraz budowie budynku usługowego, przewidzianej do realizacji na terenie nieruchomości
przy ul. (...), działka nr (...) w obrębie P-19. Inwestycja ma polegać na: przebudowie i nadbudowie frontowego budynku
mieszkalno-usługowego, budowie w głębi działki budynku usługowego (usługi biurowo -edukacyjne), budowie
urządzeń budowlanych oraz budowie zjazdu z ulicy (...). Warunki i szczegółowe zasady zabudowy i zagospodarowania
w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji przewidywały, między innymi, obsługę komunikacyjną z ulicy (...)
przez projektowany zjazd. Powołane postanowienie (...) z dnia 16 listopada 2010 roku wskazywało, że „zjazd z ul. (...)
powinien funkcjonować wyłącznie przy zachowaniu relacji prawoskrętnych (z wykluczeniem relacji lewoskrętnych)
- co powinno zostać potwierdzone projektem organizacji ruchu”. Inwestor zobowiązany został także do zapewnienia
odpowiedniej, podanej w decyzji, liczby miejsc postojowych poza pasem drogi publicznej. W uzasadnieniu organ
wskazał, między innymi, że wydanie decyzji było możliwe w przypadku łącznego spełnienia warunków określonych
przepisem art. 61 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr
80, poz. 717, ze zm.), wśród których to warunków jest posiadanie przez teren objęty inwestycją dostępu do drogi
publicznej, i wnioskujący warunki te spełnił. Nieruchomość położona przy ul. (...) (działka nr (...) w obrębie P-19)
posiada bezpośredni dostęp do drogi publicznej – ulicy (...), ale z uwagi na bezpośredni zjazd dla pieszych, jest
on nieodpowiedni. Proponowana droga konieczna mogłaby przebiegać przez część nieruchomości (...), tj. przez
działkę oznaczoną w ewidencji gruntów numerem 285/2, drogą określoną jako pole (...), a powierzchnia zajęta pod
tak planowany przejazd wyniosłaby około 54m2. Droga przebiegłaby istniejącym wjazdem asfaltowym z ulicy (...)
o szerokości około 4.40 m, a następnie terenem utwardzonym trylinką betonową, do istniejącej bramy wjazdowej
z działką (...), o szerokości około 3,3 m. Ustanowienie drogi koniecznej w zaproponowanej formie nie wymagałoby
dokonywania żadnych nakładów finansowych ani prac inwestycyjnych. Zjazd od działki nr (...) przez nieruchomość
(...) do ulicy (...), zaproponowany przez biegłego geodetę i wiodący po śladzie wcześniej istniejącego dojazdu, znajduje się w miejscu, gdzie na ulicy (...) jest już poszerzenie ruchu dla pojazdów samo-chodowych z 4 metrów, a w
miejscu zjazdu jest już 5 metrów i 5.70 metra, a to poszerzenie pasa ruchu dodatkowo potwierdza, że jest to już
obszar oddziaływania skrzyżowania. Ponadto w odległości około 80 cm od proponowanej krawędzi zjazdu, po jego
lewej stronie ustawiona jest wiata przystankowa zbiorowej komunikacji autobusowej i tramwajowej, co ogranicza
widoczność dla pojazdów wyjeżdżających ze zjazdu. Zjazd z proponowanej drogi jest niemożliwy w sytuacji, gdy na
skrzyżowaniu z ulicą (...) jest czerwony sygnał dla samochodów jadących ulicą (...), stające pojazdy całkowicie wówczas
blokują wyjazd. Sygnalizacja świetlna oraz linia zatrzymania się pojazdów znajdują się około 12 metrów od zjazdu
proponowanej drogi dojazdowej. Sama proponowana droga konieczna odpowiada warunkom drogi dojazdowej.
Istotnym jednak nie jest sam przebieg drogi koniecznej po działce nr (...), lecz miejsce jej włączenia do jezdni ulicy
(...), a miejsce to pozostaje w obrębie obszaru oddziaływania skrzyżowania ulicy (...) z ulicą (...), w rozumieniu § 113
pkt 7 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43, poz. 430 ze zm.). W świetle
przesłanek tego przepisu nie jest możliwe zorganizowanie dostępu do drogi publicznej. Zjazd na ulicę (...) aktualnie
używanym dojazdem także pozostaje w obszarze oddziaływania skrzyżowania ulic (...), gdyż część zjazdu wychodzi na
przejście dla pieszych. Zjazd ten jest jednak inaczej zlokalizowany niż zjazd z ulicy (...), nie ma przy nim przystanku
komunikacji zbiorowej, co znacznie pogarsza sytuację dla zjazdu do ulicy (...). I zjazd z ulicy (...), i zjazd z ulicy (...)
pozostają w obrębie obszaru oddziaływania skrzyżowania ulicy (...) z ulicą (...), ale „gorszy” jest zjazd na ulicę (...), zaś
„bezpieczniejszy” na ulicę (...), zwłaszcza w prawo. Oba zjazdy są niezgodne z obecnie obowiązującymi przepisami.
Przed 1999 rokiem obowiązujące przepisy dotyczące dróg nie przewidywały zakazu usytuowania wyjazdów z dróg do
obiektów w miejscach zagrażających bezpieczeństwu ruchu drogowego, a w szczególności w obszarze oddziaływania
skrzyżowania, tak jak reguluje to obecne rozporządzenie w § 113 pkt 7 ppkt 1). Nie wiadomo zaś, kiedy każdy ze zjazdów
powstał. Rozporządzenie nie określa przesłanek „obszaru oddziaływania skrzyżowania”. Nie określa odległości w
metrach od skrzyżowania. Oba rozważane zjazdy są w obszarze oddziaływania skrzyżowania: od ulicy (...) zjazd
prowadzi na przejście dla pieszych, od ulicy (...) zjazd prowadzi na przystanek tramwajowy i jest usytuowany w
miejscu, gdzie rozszerza się ulica przed skrzyżowaniem. Samo przesunięcie przystanku znajdującego się przy wjeździe
na ulicę (...) nie spowoduje więc, że nie byłby to już obszar oddziaływania skrzyżowania, gdyż w miejscu zjazdu
istnieje obszar poszerzenia jezdni ulicy (...) przed skrzyżowaniem. Reasumując – zjazd do ulicy (...) nie spełnia
wymogów rozporządzenia, gdyż jest zlokalizowany w obszarze oddziaływania skrzyżowania ulic (...), zatem ocena
dopuszczalności techniczno-eksploatacyjnej jest negatywna. Nieruchomość stanowiąca działkę gruntu nr (...) w
obrębie P-19, ma bezpośredni dostęp do drogi publicznej, w rozumieniu § 14 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z
dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. nr 75, poz. 690, ze zm.). Dostęp ten jest realizowany poprzez niezagospodarowaną część nieruchomości
przylegającą bezpośrednio do chodnika należącego do ulicy (...). Dostęp ten w świetle § 14 powołanego rozporządzenia
spełnia tylko warunek dojścia do nieruchomości, gdyż szerokość niezagospodarowanej działki, przy-legającej do
chodnika położonego przy ul. (...), jest większa niż 4,5 metra. Ani dla nieruchomości położonej przy ul. (...), ani dla
nieruchomości położonej przy ul. (...), nie można zorganizować zjazdów z ulicy (...) i ulicy (...), gdyż możliwe zjazdy
znajdują się w obszarze wpływu oddziaływania skrzyżowania ulic (...). W ocenie tego biegłego „bezpieczniejszy” jest
zjazd do ulicy (...), gdyż w miejscu zjazdu na ulicy (...) zawsze są korki. Jedyną możliwością przeprowadzenia drogi
koniecznej w taki sposób, aby był możliwy odpowiedni zjazd dla obu działek, jest przeprowadzenie zmiany organizacji
skrzyżowania ulic (...), np. poprzez przesunięcie przejścia dla pieszych lub przesunięcie przystanku tramwajowego.
Nie ma możliwości zorganizowania zjazdu z ulicy (...) w postaci drogi koniecznej, gdyż bezpośredni dostęp do
przedmiotowej działki znajduje się w miejscu usytuowania przystanku tramwajowego i w obszarze oddziaływania
skrzyżowania ulic (...). Na taką interpretację oceny braku możliwości zorganizowania drogi koniecznej dla działki nr
(...) nie wpływa fakt istnienia wyniesionego na gruncie (leżącego na działce nr (...)) przejazdu w postaci utwardzenia
go trylinką, lecz brak dokumentów zezwalających na zorganizowanie na obu działkach, kiedy stanowiły jedną całość,
parkingu ogólnodostępnego. Nie ma definicji pojęcia „obszaru oddziaływania skrzyżowania”; jest to kwestia ocenna,
a odległość od zjazdu od skrzyżowania jest tylko jednym z elementów oceny, przy czym nie jest powiedziane jaka
to powinna być odległość. Rozporządzenie mówi o indywidualnych rozwiązaniach. Budynek położony przy ul. (...)
w pierwotnej funkcji nie był przystosowany do możliwości korzystania przez osoby poruszające się na wózkach
inwalidzkich. Nowy właściciel kupując obiekt był świadomy jego ograniczeń jeżeli chodzi o możliwość proponowania
usług takim potencjalnym klientom. W świetle przepisów prawnych dotyczących możliwości prowadzenia działalności
gospodarczej, inwestor w budynku położonym przy ul. (...) zobowiązany jest do uzyskania stosownych zezwoleń,
które pozwalają na wykorzystanie go wg jego możliwości finansowych. Natomiast występują ograniczenia dotyczące
instytucji, z których osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim chciałaby skorzystać. Zatem, aby zorganizować taki
dostęp, wymaga się przeprowadzenia szeregu prac adaptacyjnych, do których w przypadku prac prowadzonych na
zewnątrz budynku, ingerujących w konstrukcję budynku lub zmieniających funkcję pomieszczeń, należy otrzymać
stosowne zezwolenia instytucji publicznych (Sanepid, straż pożarna, delegatury (...)). Zjazd można zorganizować na
dwa sposoby. Po pierwsze, w postaci platformy, która może być obsługiwana przez osoby o ograniczonej możliwości
poruszania się, i po drugie, w postaci rampy o nachyleniu wynoszącym 6%, długość pochylni wyniesie wtedy około
27 metrów, nie licząc podestów pośrednich. Szerokość dojścia do rampy powinna wynosić 1,50 metra, a sama
rampa powinna mieć 1,20 metra szerokości (w świetle poręczy). W przypadku analizowanej nieruchomości jedynie
dojście w postaci rampy może być usytuowane w śladzie utwardzonego trylinką placu. Zatem, wykonanie rampy
spowoduje ograniczenie w sposobie korzystania z placu, który znajduje się na działce (...). Budynki zlokalizowane
na nieruchomościach należy zaliczyć do kategorii ZL (zagrożenia ludzi) ZL III, tj. budynki użyteczności publicznej,
z częścią powierzchni magazynowych w budynku przy ul. (...). Budynek przy ul. (...) jest tzw. budynkiem średniowysokim, zaś budynki przy ul. (...) – tzw. budynkami niskimi, w myśl § 8 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z
dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. nr 75, poz. 690, ze zm.). Droga pożarowa powinna być doprowadzona do budynku przy ulicy (...), stanowiącego
budynek średniowysoki, zakwalifikowany jako ZL III. Droga ta jest zapewniona poprzez ulicę (...), której szerokość
wynosi według mapy zasadniczej około 11,5m. Przebiega ona wzdłuż dłuższego boku budynku na całej jego długości.
Dodatkowo jest możliwy dojazd od strony szczytowej północnej. Spełnia ona wymagania drogi pożarowej, określone
w przepisach Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 roku, w sprawie
przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. nr 124, poz. 1030, ze zm.). W przedmiocie
drogi koniecznej przez działkę numer (...) do budynku zlokalizowanego na działce (...), opierając się na obliczeniu
powierzchni strefy pożarowej dla kondygnacji nadziemnej innej niż pierwsza, nieprzekraczającej 1000m2, nie jest
wymagane doprowadzenie drogi pożarowej. Jeżeli jednak dokładna inwentaryzacja budowlana wykazałaby inną
powierzchnię, tj. ponad 1000m2, taka droga byłaby wymagana. Pokazany przez biegłego z zakresu geodezji przebieg
drogi koniecznej określił szerokość wytyczonego przejazdu przez działkę nr (...) od 4,40m (szerokość między punktami
A-D od ul. (...)), do 3,30m (szerokość w punktach B-C do granicy działki (...). Jest to zbyt mała szerokość wobec
wymaganej 4.0 m. Dalszy przebieg drogi nie został określony. Rozpatrując dalej, po dojeździe do granicy działki
(...), droga pożarowa powinna przebiegać wzdłuż budynków w odległości od 5 do 15m. Wytyczając taką drogę nie
będzie ona spełniała wymagań - brak zapewnienia przejazdu bez cofania w prawą stronę i brak możliwości wykonania
placu manewrowego o wymiarach 20m x 20m, gdzie odległość pomiędzy budynkiem (...) a (...) wynosi około
12,5m. Dopuszczalny odcinek drogi pożarowej, z którego wyjazd jest możliwy jedynie przez cofanie pojazdu wynosi
nie więcej niż 15 m. Z wyliczeń biegłego wynika, że w realiach nieruchomości będzie to około 50 m. Ponadto,
najmniejszy promień zewnętrznego łuku drogi pożarowej nie może wynosić mniej niż 11 m, co jest niemożliwe do
osiągnięcia przy takim usytuowaniu wjazdu. Biorąc pod uwagę prowadzenie działań ratowniczo-gaśniczych przez
jednostki straży pożarnej, zaproponowany dojazd do działki (...) jest korzystniejszy niż poprzez wjazd od ul. (...).
Szerokość wjazdu od ul. (...) w punktach B-C można zaplanować do wymaganych 4,0 m - jest to możliwe biorąc pod
uwagę krawężniki ,,starego wjazdu”. Szerokość wjazdu od ul. (...) ograniczona jest poprzez schody z barierką przy
wejściu od strony zachodniej. Samochód pożarniczy w przypadku wjazdu od ulicy (...) ma możliwość prowadzenia
działań w dwu kierunkach, dostęp do 100% elewacji budynków łącznie z możliwością pracy drabiny lub podnośnika
w celu dotarcia do wszystkich dachów budynków. Nieruchomość położona przy ul. (...) składa się z ciągu budynków
od ulicy (...) w głąb podwórka, zróżnicowanych pod względem szerokości i wysokości. Część frontowa od ulicy (...) jest
trzykondygnacyjna, środkowa – trzy, i dwu kondygnacyjna, ostatnia – parterowa (budynek gospodarczy). Wysokość
budynków nie przekracza 12 metrów, są to więc budynki niskie. Z naniesień na mapie wynika, że - biorąc pod uwagę
ilość konsygnacji budynków oraz fakt, że znajdują się one w jednej strefie pożarowej - ogólna powierzchnia wynosi
około 1580m2. Powierzchnia zawierająca strefę pożarową, obejmującą kondygnację nadziemną, inną niż pierwsza,
wynosi około 960m2. Powierzchnia tej strefy nie przekracza 1000m2, i nie jest wymagane doprowadzenie drogi
pożarowej. Obecnie możliwości sprzętowe straży pożarnej są dużo lepsze, więc jest większa możliwość dotarcia i
ewakuacji. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy spełnienie wymagań dotyczących doprowadzenia drogi
pożarowej do obiektu budowlanego jest niemożliwe ze względu na lokalne uwarunkowania lub jest uzasadnione
przyjęcie innych rozwiązań, na wniosek właściciela budynku (obiektu budowlanego, terenu) dopuszcza się stosowania
rozwiązań zamiennych, zapewniających niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu, uzgodnionych
z właściwym miejscowo Komendantem Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej. Strony podjęły próby ugodowego,
pozasądowego rozwiązania kwestii dojazdu do nie-ruchomości. W szczególności pismem z dnia 3 marca 2010 roku
spółka (...) wystąpiła do spółki (...) z propozycją ustanowienia nieodpłatnych służebności dojazdu dla siebie nawzajem,
motywując to ukształtowaniem nieruchomości. Strony nie wykluczyły też możliwości zawarcia umowy dzierżawy na
okres 10 lat. Ostatecznie do ugodowego rozwiązania sprawy nie doszło.
W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że w świetle przesłanek określonych w art. 145 k.c.,
wniosek o ustanowienie drogi koniecznej złożony w tej sprawie nie zasługuje na uwzględnienie. Wnioskodawczyni
posiada wprawdzie interes prawny w wystąpieniu z roszczeniem, a nieruchomość położona w Ł. przy ulicy (...)
nie ma odpowiedniego dojazdu do drogi publicznej. Niemniej jednak w razie, gdy dostęp do drogi publicznej jest
nieodpowiedni, zasadą powinno być przystosowanie go do użytku zamiast ustanawiania służebności drogi koniecznej
przez cudzą nieruchomość, chyba, że przystosowanie takie byłoby niemożliwe lub wymagałoby niewspółmiernych
i nieopłacalnych nakładów, a zgodnie z opinią biegłych z zakresu szeroko rozumianego budownictwa, najlepszym
wyjściem byłoby nowe całościowe i kompleksowe ukształtowanie kwestii dojazdów do nieruchomości. Tymczasem w
związku z zamiarem przystąpienia przez wnioskodawczynię do inwestycji polegającej na przebudowie i nadbudowie
budynku mieszkalno-usługowego oraz budowie budynku usługowego na przedmiotowej nieruchomości rysuje
się realna szansa na przełom w tej kwestii w najbliższym czasie. Warunki i szczegółowe zasady zabudowy i
zagospodarowania w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji przewidują obsługę komunikacyjną z ulicy (...)
przez projektowany zjazd. Nie jest także odpowiednim proponowany przez wnioskodawczynię dojazd do ulicy (...)
przez nieruchomość uczestników, a jego nieodpowiedniość przejawia się tymi samymi okolicznościami, co dojazd do
nieruchomości przy ulicy (...) od ulicy (...). Co więcej, zjazd z nieruchomości (...) do ulicy (...) położony jest przy
samym przystanku tramwajowym, a ponadto uchodzi do ulicy (...) w miejscu, na którym w związku ze skrzyżowaniem
znajduje się dodatkowy pas ruchu. Oba zjazdy są więc niezgodne z obecnie obowiązującymi przepisami. Niemniej
jednak zjazd na ulicę (...) jest bezpieczniejszy, gdyż zjazd do ulicy (...) jest w ogóle nieprzejezdny w okresie natężenia
ruchu. Niedopuszczalną jest zaś sytuacja, w której orzeczenie sądowe usankcjonowałoby stan, w którym wykonywanie
określonego prawa zwiększyłoby realne zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Uwzględnienie wniosku
skutkowałoby koniecznością przeprowadzenia drogi koniecznej praktycznie przez środek nieruchomości uczestników,
stanowiąc dla nich faktycznie zbyt duże obciążenie i ingerencję w wykonywanie prawa własności. Droga konieczna
winna być nadto przeprowadzona w taki sposób, który eliminować będzie zarzewie konfliktów i przyszłe spory
a przebieg drogi koniecznej przez nieruchomość uczestników nie może nie powodować takich konfliktów. Za
uwzględnieniem wniosku nie przemawia także wzgląd na ochronę przeciwpożarową nieruchomości, gdyż nie
jest wymagane przeprowadzenie drogi pożarowej do nieruchomości położonej przy ulicy (...) biorąc pod uwagę
prowadzenie działań ratowniczo-gaśniczych korzystniejszy jest dojazd do nieruchomości od ulicy (...) niż poprzez
wjazd od ulicy (...). O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.
Apelację od powyższego postanowienia wniosła wnioskodawczyni, zaskarżając je w całości. Rozstrzygnięciu Sądu
Rejonowego skarżąca zarzuciła naruszenie:
- art. 285 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu przez Sąd, iż uregulowania
dotyczące zjazdu odnoszą się do treści przedmiotu służebności, gdy tymczasem zjazd znajduje się poza przedmiotem
służebności, zaś sama służebność ma być tylko ustanowiona na nieruchomości uczestników, a to nie ma nic wspólnego
z prawidłowością samego zjazdu;
- art. 233 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nierozpatrzenie wszechstronnie wszystkich
istotnych okoliczności w sprawie, a mianowicie możliwego wpływu zmiany decyzji o warunkach zabudowy lub wydania
nowej decyzji o warunkach zabudowy dla nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...) na treść rozstrzygnięcia, a
także czy w okresie przed rozpoczęciem inwestycji i w jej trakcie zjazd z przedmiotowej nieruchomości na ulicę (...)
będzie możliwy, bardziej bezpieczny oraz proponowanego we wniosku zjazdu na ulicę (...) stanowiący podstawę wyżej
wymienionej decyzji.
W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia w ten sposób, by uwzględnić zmodyfikowany
wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej na okres 10 lat, ewentualnie uchylenie postanowienia w całości i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasądzenie od uczestniczek postępowania na
rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego
oraz o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego do spraw budownictwa drogowego na okoliczność ustalenia czy
w okresie przed rozpoczęciem przedmiotowej inwestycji budowlanej i w jej trakcie zjazd z nieruchomości przy
ulicy (...) na ulicę (...) będzie możliwy i bardziej bezpieczny od proponowanego we wniosku, ewentualnie z jakiego
innego zjazdu ma być zapewniona obsługa komunikacyjna dla planowanej inwestycji budowlanej, zwrócenie się do
Komendanta Straży Pożarnej na okoliczność odstępstw w zakresie dopuszczania do użytkowania zjazdu na ulicę
(...) w celu przeprowadzenia działań pożarniczych oraz zwrócenie się do Urzędu Miasta Ł. o wskazanie czy możliwe
jest prowadzenie przedmiotowej inwestycji budowlanej na nieruchomości przy ulicy (...) poprzez zjazd do ulicy (...)
oraz czy możliwa jest zmiana lokalizacji przystanku tramwajowego usytuowanego na ulicy (...), którego to lokalizacja
powoduje, że zdaniem Sądu zjazd ten nie jest bezpieczny dla uczestników ruchu (apelacja – k. 661-665).
W odpowiedzi na apelację uczestniczki wniosły o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na
ich rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych
(odpowiedź na apelację – k. 680-682).
Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik wnioskodawczyni poparł apelację i wnioski w niej zawarte a pełnomocnik
uczestniczek wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego. Sąd oddalił wnioski
dowodowe zawarte w apelacji (protokół rozprawy apelacyjnej – k. 691-692).
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja jest niezasadna.
Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własny ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny, podzielając również
dokonaną przez tenże sąd zgodnie z dyrektywami zawartymi w art.. 233 § 1 k.p.c. ocenę prawną.
Odnosząc się do zarzutów apelacji, wolno powiedzieć, że skonstruowany na kanwie art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 §
2 k.p.c. zarzut nie jest trafny. Sąd Okręgowy w pełni podziela w tej kwestii stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w
wyroku z dnia 7 stycznia 2010 roku wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 148/09 opubl. w LEX nr 577847, zgodnie z
którym zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może znaleźć zastosowanie w tych wyjątkowych sytuacjach, w których treść
uzasadnienia orzeczenia Sądu I Instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził
do wydania orzeczenia. A to dlatego, że sposób sporządzenia uzasadnienia orzeczenia z natury rzeczy nie ma wpływu
na wynik sprawy, jako że uzasadnienie wyraża jedynie motywy wcześniej podjętego rozstrzygnięcia. Powyżej wskazana
sytuacja w realiach niniejszej sprawy nie ma zaś miejsca. W pisemnych motywach zaskarżonego rozstrzygnięcia Sąd
Rejonowy szczegółowo wyjaśnił, z jakich powodów i w oparciu o jakie dowody wyprowadził wnioski, będące podstawą
orzeczenia. Pisemne motywy zaskarżonego postanowienia przedłożone przez Sąd Rejonowy spełniają zatem należycie
funkcję przypisaną przez ustawę temu dokumentowi sprawozdawczemu, umożliwiając odtworzenie rozumowania
sądu orzekającego, które znalazło wyraz w sentencji zapadłego orzeczenia i które pozwala na dokonanie kontroli
instancyjnej zaskarżonego postanowienia. Zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w niniejszej
sprawie nie mógł zatem okazać się skuteczny.
Nie sposób także dopatrzeć się akcentowanego w apelacji naruszenia art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.,
zwłaszcza, że sama apelująca nie wyjaśnia z jakich okoliczności owo naruszenie wywodzi.
Na gruncie pozostałych zarzutów skarżąca koncentruje się natomiast na zwalczaniu dokonanej przez Sąd Rejonowy
oceny prawnej i znaczeniu faktów ustalonych w toku postępowania, nie kwestionując w istocie prawidłowości
poczynionych ustaleń.
Tak jest również, gdy apelująca przypisuje Sądowi I instancji zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
w kontekście wniosków wypowiedzianych w przedmiocie zasadności żądania. Skarżąca zgłasza w istocie zastrzeżenia
do oceny znaczenia poszczególnych okoliczności niniejszej sprawy w kontekście dyspozycji relewantnych przepisów
prawa. Tego rodzaju zastrzeżenia oceniane być muszą przez pryzmat przepisów prawa materialnego i tak właśnie
ocenił je Sąd Odwoławczy w niniejszej sprawie.
W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy, jak powyżej wskazano, podzielił podstawę faktyczną zaskarżonego postanowienia
i przyjął ją za własną. Natomiast argumenty apelacji rozważył w aspekcie zastosowania norm prawa materialnego do
ujawnionych okoliczności sprawy.
Analiza zaskarżonego rozstrzygnięcia w tej płaszczyźnie nie pozwala jednak podzielić stanowiska apelacji odnośnie
jego nieprawidłowości.
Uzasadnienie szczegółowo powyżej zreferowanego zarzutu apelacji opartego na dyspozycji art. 285 § 1 k.c. czyni
bowiem nieodzowną uwagę, że skarżąca zdaje się nie dostrzegać, że ustanowienie służebności drogi koniecznej
ma na celu zapewnienie określonej nieruchomości odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. A skoro tak,
z gruntu chybioną musi być zatem argumentacja, że planowany zjazd do drogi publicznej znajduje się poza
przedmiotem służebności. Pole oceny na gruncie art. 145 k.c. z natury rzeczy nie może przecież zawężać się jedynie do
weryfikacji stanu rzeczy na obu nieruchomościach. Immanentną przesłanką oceny zasadności wniosku o ustanowienie
służebności drogi koniecznej jest wszak ustalenie czy dostęp danej nieruchomości do drogi publicznej jest odpowiedni,
a następnie czy taki dostęp zapewni poprowadzenie drogi koniecznej przez nieruchomość sąsiednią wskazaną we
wniosku. Z istoty rzeczy ocena w tym względzie nie może pomijać sposobu dostępu do drogi publicznej nieruchomości
oznaczonej we wniosku jako nieruchomość władnąca.
Nie sposób również podzielić stanowiska apelacji na gruncie pozostałych zastrzeżeń w niej podnoszonych. Przede
wszystkim nie wolno tracić z pola widzenia, że okoliczność inwestycji planowanej na nieruchomości położonej w Ł.
przy ulicy (...) stanowiła tylko jeden z kilku, trafnie przywołanych przez Sąd Rejonowy argumentów przemawiających
za oddaleniem wniosku złożonego w tej sprawie przez skarżącą.
Wbrew zapatrywaniom apelującej, w świetle ugruntowanego stanowiska doktryny i judykatury, nie można także
odmówić słuszności poglądowi Sądu I instancji, że w razie gdy dostęp do drogi publicznej jest nieodpowiedni,
zasadą powinno być przystosowanie go do użytku, nie zaś ustanawianie służebności drogi koniecznej przez cudzą
nieruchomość, chyba, że przystosowanie takie byłoby niemożliwe lub wymagało niewspółmiernych i nieopłacalnych
nakładów (postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 18 marca 2005 r. wydane w sprawie o sygn. akt III CK 447/04
opublikowane w bazie orzecznictwa LEX pod nr 197623, z dnia 6 kwietnia 2004 r. wydane w sprawie o sygn. akt I CK
552/03 opublikowane w OSNC 2005, nr 4, poz. 70 oraz z dnia 26 maja 2008 r. wydane w sprawie o sygn. akt V CSK
81/06 opublikowane w bazie orzecznictwa LEX pod nr 421045, a także K. Matuszyk (glosa do postanowienia SN z dnia
6 kwietnia 2004 r., I CK 552/03, PS 2006, nr 4, s. 107 i n.), S. Rudnicki (w:) G. Bieniek, S. Rudnicki, Nieruchomości...,
s. 62; A. Zbiegień-Turzańska (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Przepisy wprowadzające (art. I-LXV PWKC). Część
ogólna. Własność i inne prawa rzeczowe (art. 1-352 KC), red. K. Osajda, Warszawa 2013, s. 949-950).
W kontekście powyższego niewątpliwie rację ma zaś Sąd Rejonowy, że ocena zasadności wniosku złożonego w
tej sprawie nie może pomijać płynącego ze zgromadzonego materiału dowodowego wniosku, że realnym jest
dostosowanie zjazdu do ulicy (...) w taki sposób, iż nieruchomość położona w Ł. przy ulicy (...) uzyska odpowiedni
dostęp do drogi publicznej. Szansę taką daje bowiem realizacja planowanej przez wnioskodawczynię inwestycji
polegającej na przebudowie i nadbudowie budynku mieszkalno – usługowego i budowie budynku usługowego na
nieruchomości przy ulicy (...), której warunki i szczegółowe zasady zabudowy ustalone decyzją Prezydenta Miasta Ł.
z dnia 28 lutego 2011 roku przewidują obsługę komunikacyjną z ulicy (...) przez projektowany zjazd. Postanowienie
Zarządu Dróg i (...) z dnia 16 listopada 2010 roku wskazuje zaś, że zjazd z ulicy (...) powinien funkcjonować wyłącznie
przy zachowaniu relacji prawoskrętnych, co powinno zostać potwierdzone projektem organizacji ruchu. Okoliczność,
że istnieje możliwość takiego ukształtowania stanu rzeczy, iż przedmiotowa nieruchomość uzyska odpowiedni dostęp
do drogi publicznej bez konieczności ustanawiania służebności drogi koniecznej z pewnością nie może pozostać
bez znaczenia w tej sprawie, w której żadne z aktualnie dostępnych rozwiązań, w tym również to proponowane
przez wnioskodawczynię, takiego dostępu nie zapewnia. Zwłaszcza, że, jak celnie zważył Sąd Rejonowy, z oświadczeń
składanych przez wnioskodawczynię w tej sprawie na końcowym etapie postępowania, jak również z samej modyfikacji
żądania, ograniczającego czas trwania służebności do 10 lat wynika, że jest ona zdecydowana przystąpić do inwestycji
i istotnie dokona przebudowy wjazdu zgodnie z obowiązkiem nałożonym przez organ administracyjny.
Za nieskuteczną należy uznać argumentację, że Sąd Rejonowy nie uwzględnił „możliwego wpływu zmiany decyzji
o warunkach zabudowy lub wydania nowej decyzji o warunkach zabudowy dla nieruchomości położonej w Ł.
przy Zielonej 20 na treść rozstrzygnięcia.” Zgromadzony w tej sprawie materiał dowodowy nie wskazuje bowiem
ani na taką zmianę ani nawet na realną możliwość jej zaistnienia w przyszłości. Skarżąca kwestionuje zatem
prawidłowość zaskarżonego rozstrzygnięcia nie w kontekście stanu faktycznego i prawnego tej sprawy, ale stanu
jedynie hipotetycznego, a zatem takiego, który co najwyżej może dopiero zdarzyć się w przyszłości. Tego rodzaju
argumentacja nie znajduje zaś oparcia w jednoznacznej dyspozycji art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
W kontekście przedmiotowej inwestycji chybione są również zastrzeżenia apelacji dotyczące okresu przed jej
rozpoczęciem oraz w jej trakcie. Z przedstawionych dowodów wynika przecież, że aktualnie nieruchomość położona
w Ł. przy ulicy (...) posiada dostęp do drogi publicznej. Dostęp ten jest wprawdzie nieodpowiedni, lecz zgromadzony
materiał dowodowy nie pozwala na wyprowadzenie wniosku, że wskutek poprowadzenia drogi koniecznej przez
nieruchomość położoną przy ulicy (...) dostęp przedmiotowej nieruchomości do drogi publicznej stanie się odpowiedni
lub co najmniej ulegnie poprawie. Przeciwnie, z przedstawionych dowodów wynika, że bardziej bezpiecznym od
wariantu wskazywanego przez wnioskodawczynię jest dojazd, jaki nieruchomość ta posiada obecnie, a zatem do
ulicy (...). Nie ulega wątpliwości, że aktualnie inwestycja na nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...) nie jest
realizowana. Nawet więc obecnie, gdy inwestycja jest dopiero na etapie planowania, na co trafnie zwróci uwagę
Sąd Rejonowy, nie zachodzą podstawy do poprowadzenia drogi koniecznej w przebiegu żądanym przez skarżącą.
Dostęp przedmiotowej nieruchomości do drogi publicznej przy zastosowaniu wariantu wskazanego we wniosku byłby
bowiem nadal nieodpowiedni, a przy tym mniej bezpieczny od tego, który nieruchomość ta aktualnie posiada a przede
wszystkim, co wymaga podkreślenia, niezgodny z aktualnymi regulacjami prawnymi zawartymi w przywołanym wyżej
rozporządzeniu.
Powyższa konstatacja stanowi dodatkowy argument przemawiający za tym, że nie może mieć takiego znaczenia, jakie
nadaje jej skarżąca, okoliczność, iż planowana przez wnioskodawczynię inwestycja może nie dojść do skutku.
Zamierzonego przez skarżącą rezultatu nie mogą odnieść również zastrzeżenia apelacji dotyczące okresu realizacji
inwestycji. Zgodnie z dyspozycją art. 316 k.p.c. Sąd winien przecież rozstrzygać na podstawie stanu rzeczy, jaki istnieje
w dacie orzekania, nie zaś jaki hipotetycznie może nastąpić w przyszłości. Okoliczność, że nie można wykluczyć, iż na
skutek zmiany okoliczności, w przyszłości nieruchomość przy ulicy (...) w Ł. utraci dostęp do drogi publicznej, jaki
aktualnie posiada lub też dostęp ten ulegnie pogorszeniu, w żadnej mierze nie może świadczyć o nieprawidłowości
zaskarżonego rozstrzygnięcia. Ewentualna zmiana stanu rzeczy w przyszłości może co najwyżej stanowić podstawę do
wystąpienia przez wnioskodawczynię z nowym wnioskiem.
Na podstawie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c oddaleniu podlegały wnioski dowodowe zgłoszone w tym
względzie w apelacji, jako nieprzydatne dla rozstrzygnięcia. Jak wynika z powyżej przedstawionych rozważań, ujęte
w nich środki dowodowe nakierowane były na wykazanie okoliczności, które nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia
niniejszej sprawy. Na marginesie jedynie zauważyć trzeba, że wskazane przez apelującą dowody były nadto częściowo
nieprzydatne do stwierdzenia przytoczonych okoliczności. W myśl art. 278 k.p.c., rolą biegłego nie jest bowiem
dokonywanie samodzielnych ustaleń faktycznych istotnych dla zastosowania określonej normy prawnej. Opinia
biegłego nie może być zatem źródłem materiału faktycznego sprawy. Do tego zaś w istocie prowadziłoby powierzenie
biegłemu wypowiedzenia się na temat konkretnych skutków realizacji inwestycji, która aktualnie jest dopiero na
etapie planowania. Zadaniem biegłego jest przecież jedynie naświetlenie wyjaśnianych okoliczności z punktu widzenia
wiadomości specjalnych, jednak przy uwzględnieniu zebranego w toku procesu i udostępnionego mu materiału sprawy
(tak m. in. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 12 grudnia 2013 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 704/13
opublikowanym w bazie orzecznictwa L. pod nr (...)).
Z tego samego powodu oddaleniu na podstawie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. podlegać musiały pozostałe
wnioski dowodowe zgłoszone w apelacji, które podobnie jak wnioski dotyczące powyżej wskazanych okoliczności,
zmierzały do wykazania okoliczności nie mających znaczenia w sprawie.
Powyższe prowadzi do wniosku, że apelacja wniesiona przez wnioskodawczynię stanowi jedynie polemikę z
prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu I instancji.
W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy w punkcie 1. postanowienia na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. 13 § 2 k.p.c. oddalił
apelację jako bezzasadną.
Mając na względzie wynik niniejszego postępowania oraz fakt, że interesy skarżącej wnioskodawczyni i uczestniczek
są sprzeczne, a uczestniczki reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika złożyły wnioski o zasądzenie
na ich rzecz zwrotu kosztów poniesionych w związku z postępowaniem apelacyjnym, o kosztach przedmiotowego
postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. Na koszty poniesione przez każdą z uczestniczek w tej sprawie
złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika, którego wysokość ustalono na podstawie § 2 ust. 1 i 2, § 8 pkt 3 w zw. z §
13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U.
2013.461).