pobierz

Pro mernoria
BARWNE ŻYCIE DOKTORA ALEKSANDRA RYTLA
Gdyby mnie proszono o scharakteryzowanie dra Rytla w kilku
słowach to powiedziałbym, że był człowiekiem o niespożytej energii,
nieco despotycznym, skutecznym w działaniu, wielkim patriotą, niezmordowanym działaczem społecznym, propagatorem kultury i nauki
polskiej w USA, a także i w innych krajach świata, które często
odwiedzał jako uczestnik zjazdów naukowych.
W latach pięćdziesiątych dr Rytel przyjechał do Wenezueli, ażeby
wziąć udział w jakimś sypozjum odbywającym się na uniwersytecie
miasta Merida w Andach. W tym czasie przebywała tam dr Irena Stosio,
moja koleżanka ze studiów i z pracy w wenezuelskim Ministerstwie
Zdrowia. Przygotowywała się do nostryfikacji swojego dyplomu
otrzymanego na Uniwersytecie w Edymburgu. Starszy pan Rytel zakochał się od pierwszego wejrzenia w dwa razy młodszej koleżance i to nie
bez wzajemności. Ich charaktery wspaniale dopełniały się.
Nostryfikacja została nagle przerwana, Aleksander porwał Irenę do
Stanów, gdzie natychmiast wzięli ślub. Było to małżeństwo bardzo
udane.
Dr Aleksander Rytel urodził się 30 marca 1896 roku w Sokołowie
Podlaskim. Uczęszczał do gimnazjum im. Ziemi Mazowieckiej w Warszawie. Maturę otrzymał w 1916 r. w Homlu. Studiował medycynę w
Charkowie, a następnie w Warszawie. Jako wiceprzewodniczący Koła
Medyków został wybrany na prezesa Komitetu Budowy Domu Medyka
w Warszawie. Dyplom lekarza otrzymał 30 czerwca 1923 r.
Współpracował z Edwardem Żebrowskim, profesorem chorób wewnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego, a także z prof. Witoldem
Orłowskim, na którego zlecenie kierował wydawaniem „Polskiego
Archiwum Medycyny Wewnętrznej". Jako wieloletni prezes Stowarzyszenia Lekarzy Ubezpieczeń Społecznych brał czynny udział w Sekcji
Współpracy Międzynarodowej Naczelnej Izby Lekarskiej.
Po kilkuletnich studiach zagranicznych, w roku 1934, został ordynatorem Szpitala Wolskiego, a w roku 1938 dyrektorem tego szpitala.
Na kilka tygodni przed wybuchem wojny, na prośbę prezydenta stolicy
Stefana Starzyńskigo, dr Rytel wyjeżdża do USA i Kanady, ażeby
zapoznać się z tamtejszymi metodami walki z gruźlicą. Ten wyjazd
niewątpliwie uratował mu życie. Jak wiemy, podczas Powstania
Warszawskiego, 5 sierpnia 1944 r., hitlerowcy zamordowali w bestialski
sposób cały personel szpitalny i wszystkich pacjentów.
W Kanadzie dr Rytel pracował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu
w Toronto. Po ukończeniu Kanadyjskiej Szkoły Oficerskiej w Toronto,
został komendantem ośrodka rekrutacyjnego Wojska Polskiego w kanadyjskim Windsorze, dzięki czemu mógł zakupić od armii kanadyjskiej
sprzęt chirurgiczny dla Polskiego Wydziału Lekarskiego w Edymburgu.
W roku 1943 dr Rytel został członkiem delegacji polskiej w UNRRA.
W roku 1946 współpracował z pismem „Journal of American Medical
Association" jako referent polskich czasopism naukowych. Nabyte
doświadczenie wykorzystał do założenia prestiżowego pisma w języku
angielskim - „Biuletin of Polish Medical Science and History", którego
był wydawcą i naczelnym redaktorem.
1
Dr Rytel był organizatorem budowy pomnika Mikołaja Kopernika w
Chicago. W roku 1973 odsłonięto ten pomnik przed chicagoskim
planetarium. Będąc przyjacielem prof. Stanisława Lorentza, zorganizowali wspólnie obchody Milenium w Chicago, podczas których zaprezentowali także i w kilku innych miastach cenne zabytki Wawelskiego Muzeum, między innym słynny szczerbiec i arasy.
Dr Rytel jako pierwszy uzyskał zgodę rządu USA na uchylenie
zakazu sprzedaży szczepionki przeciwko poliomyelitis do Polski.
Szczepionki tej nie wolno było wówczas wywozić do innych krajów.
W roku 1946 powołał do życia w USA Związek Lekarzy Polskich,
którego był prezesem przez okres trzydziestu lat. Związek liczył przeszło
dwadzieścia tysięcy członków. W roku 1976 zorganizował w Polsce
pierwszy powojenny Zjazd Naukowy Lekarzy Polonijnych. Tego
samego roku Akademia Medyczna w Warszawie, w uznaniu zasług dla
medycyny polskiej, obdarzyła go godnością doktora honoris causa.
Nie sposób wymienić wszystkich osiągnięć i dokonań dra Aleksandra
Rytla, tego wielkiego społecznika i patrioty. Zmarł 15 listopada 1984
roku w Daytona Beach na Florydzie. Cześć jego pamięci.
2