Pytania o norowanie i norowce

66 norowce (03/2008)
2/22/2008
12:20
Page 66
Pytania o norowanie
i norowce
PAWE¸ LISIAK
Polowania z norowcami stajà si´ coraz powszechniejsze, a myÊliwi chcà zdobyç jak
najpe∏niejszà wiedz´ na ten temat. O najwa˝niejszych sprawach pisa∏em w artyku∏ach z cyklu
„Sztuka norowania”. Czytelnicy zadajà mi jednak wiele dodatkowych pytaƒ, uwa˝am wi´c,
˝e warto wyjaÊniç najcz´stsze wàtpliwoÊci.
Jak wybraç dobrego u˝ytkowo norowca?
Wybierajàc rodziców swojego psiaka, do
niedawna warto by∏o korzystaç z wyników konkursów i rankingu norowców.
DziÊ niestety jest to informacja niemiarodajna, poniewa˝ zwyci´stwo w konkursie jest cz´sto efektem szcz´Êcia, a nie
prawdziwych umiej´tnoÊci psa. Proponuj´ wi´c zasi´gnàç opinii na temat rzeczywistej pracy i wyników z ∏owiska.
Organizowane sà tak˝e warsztaty szkoleniowe pod nazwà „Biesiada” (sprawdzajàce jednoczeÊnie przygotowanie psa
do pracy), które równie˝ dajà poglàd na
u˝ytkowoÊç. Mo˝na tam zasi´gnàç porady praktyków, którzy prezentujà swoje
osiàgni´cia.
W jakim wieku mo˝na zaczàç polowaç
z norowcem?
Dla mnie jest to oko∏o pó∏tora roku, ale
tak naprawd´ najlepiej kierowaç si´ wyczuciem. Z norowcami jest podobnie jak
z ludêmi – jedni dojrzewajà emocjonalnie w wieku 18 lat, drudzy oko∏o trzydziestki, a jeszcze inni – nigdy.
Co zrobiç, gdy pies nie chce wyjÊç z nory lub stogu?
Najcz´stsze przyczyny takiego zachowania to brak doÊwiadczenia m∏odego
psa, który ma pasj´, ale nie mo˝e si´
zdecydowaç na bezpoÊrednie natarcie
na drapie˝nika. Pozostaje z nim w bliskim kontakcie i nie wypuszcza go
z nory, a jednoczeÊnie nie podejmuje
walki. W takim przypadku najlepszym
sposobem jest dotarcie do psa i zach´cenie go do podj´cia ataku, aby si´ zorientowa∏, ˝e trzeba wygoniç przeciwnika
z nory. Po takiej lekcji pies powinien
66
Braç ¸owiecka 3/2008
zrozumieç, o co chodzi. Dobrà metodà
jest te˝ przygotowanie norowca do pracy prowadzone w sztucznej norze.
Zdarzajà si´ psy, które przy drapie˝niku zastygajà w bezruchu, i dopóki ten nie
podejmie walki, zachowujà si´ jak wy˝∏y
wystawiajàce ptactwo. Takie norowce
mogà byç wy∏àcznie pomocnikami i nie
nale˝y wpuszczaç ich do nory pojedynczo. Cecha ta jest, niestety, dziedziczna.
Bywajà równie˝ psy, które wchodzà do
pustej nory i nie chcà jej opuÊciç. Tutaj
jedynà metodà jest oddalenie si´ w taki
sposób, aby nasz norowiec s∏ysza∏, ˝e
odchodzimy. (Odwo∏ywanie psa znajdujàcego si´ przy drapie˝niku najcz´Êciej
przynosi odwrotny skutek, poniewa˝
s∏yszàc g∏os swojego pana, jeszcze natarczywiej atakuje przeciwnika). Dobrym
sposobem jest tak˝e umieszczenie we
wlocie nory skóry drapie˝nika i delikatne skrobanie, aby wzbudziç zainteresowanie psa. Z kolei opolowane psy cz´sto
reagujà na strza∏.
Kiedy podjàç akcj´ ratunkowà i jak jà
przeprowadziç?
Dopóki s∏yszymy odg∏osy walki, wiemy,
pies jest ca∏y czas w natarciu. Gdy natomiast odg∏osy dobiegajàce z nory (piszczenie, skomlenie itp.) wskazujà na to,
˝e pies próbuje si´ wydostaç, a póêniej
nast´puje cisza, to znak, ˝e nale˝y rozpoczàç akcj´ ratunkowà.
Je˝eli pies ma lokalizator, ustalamy
miejsce, w którym si´ znajduje, i podejmujemy próby dotarcia do niego. JeÊli lokalizatora nie ma, trzeba wykonaç sond´
z gi´tkiego kija i za jej pomocà kawa∏ek
po kawa∏ku przeszukaç nor´, ˝eby dotrzeç do psa. Z doÊwiadczenia wiem, ˝e
w 90 proc. przypadków taka akcja jest
podejmowana niepotrzebnie, ale lepiej
zgrzeszyç nadgorliwoÊcià ni˝ choç raz
pozostawiç psa bez pomocy.
Czy psy cz´sto chorujà w wyniku kontaktu z drapie˝nikami?
Nie. JeÊli pies jest dobrze utrzymany, choroby zdarzajà si´ rzadko. Radz´ jedynie
przestrzegaç zasad post´powania po polowaniu, które poda∏em w artykule „Sztuka norowania (I)” (B¸ nr 9/2007).
Czy pies wychowywany w domu, a nie
w kojcu, nadaje si´ do polowania?
OczywiÊcie, ˝e tak. Tutaj decydujà jego
wrodzone predyspozycje.
Czy suka w okresie cià˝y musi polowaç, ˝eby mieç szczeniaki wykazujàce
pasj´ ∏owieckà?
Nie. Pasja jest cechà, która wynika z selekcji, i okres cià˝y nie ma na to wp∏ywu.
Czy norowce mogà polowaç na dziki
lub byç tropowcami?
Jak najbardziej. Norowiec, jeÊli tylko
b´dzie dostatecznie cz´sto zabierany na
∏owy, zorientuje si´, jak ma polowaç. Mimo wszystko jednak polecam psy wyspecjalizowane w danej dziedzinie – sà po
prostu pewniejsze.
Dlaczego pisze Pan tylko o psach rasowych? Przecie˝ mieszaƒce te˝ sà dobre.
KiedyÊ polowa∏em tak˝e z mieszaƒcami.
Teraz mam psy rasowe i mog´ zapewniç,
˝e – o ile pochodzà z dobrych hodowli –
sà one pewniejsze. Rasa to nie tylko wyglàd zewn´trzny, ale te˝ cechy psychiczne, a pasja ∏owiecka czy ci´toÊç sà wro-
66 norowce (03/2008)
2/21/2008
10:14
Page 67
dzone. MyÊliwskie psy rasowe powsta∏y
g∏ównie w oparciu o u˝ytkowoÊç, która
by∏a podstawowym kryterium rasowoÊci.
Dzisiaj niektórzy pseudohodowcy w pogoni za wyglàdem zapomnieli o charakterze,
wyrzàdzajàc psom myÊliwskim ogromnà
krzywd´. Rasy sà darem od pokoleƒ hodowców dla myÊliwych, którzy je dzisiaj
u˝ytkujà, i uwa˝am, ˝e nie wolno nam
tego zepsuç!
Co mam zrobiç, jeÊli pies nie wchodzi
do nory, mimo ˝e w Êrodku jest lis?
Niestety, cz´Êç psów nie nadaje si´ do
polowania. Proponuj´ sprawdziç to
w sztucznej norze. Warto te˝ rozwa˝yç,
czy to pies nie ma racji. Mo˝e nie wchodzi do nory, bo czuje, ˝e jest pusta...
Czy do norowania lepszy jest terier, czy
jamnik?
Wybór rasy zale˝y g∏ównie od charakteru myÊliwego. U˝ytkowo jedne i drugie
psy osiàgajà dobre rezultaty.
Mam psa, który nie interesuje si´ lisami. Jak zrobiç z niego norowca?
Proponuj´ zajrzeç do artyku∏u na temat
przygotowania norowca w sztucznej norze (B¸ nr 12/2007). Jednak˝e istnieje
prawdopodobieƒstwo, ˝e pies nigdy nie
zainteresuje si´ polowaniem czy drapie˝nikami, bo po prostu nie ma wrodzonych
cech norowca.
Czy mo˝na wpuszczaç do nory wi´cej
psów?
Tak, ale trzeba je dobrze znaç. Cz´sto
w obecnoÊci drapie˝nika dochodzi do
walki mi´dzy psami. Nie wolno do tego
dopuszczaç. Sam dobrze wiem, które
moje norowce pomagajà sobie w norze,
a które zamiast drapie˝nika b´dà atakowa∏y si´ wzajemnie.
Lepiej kupiç psa doros∏ego czy
szczeniaka?
Osoby zainteresowane pracà z norowcem
i wszelkimi zagadnieniami zwiàzanymi
z norowaniem mogà si´ kontaktowaç
z Paw∏em Lisiakiem pod numerem telefonu
0 604 401 113.
Fot. K. Staniszewski (3)
Doros∏y pies, który pokaza∏ swój kunszt,
jest mniejszà zagadkà i po fazie aklimatyzacji oraz akceptacji swojego nowego pana
na pewno b´dzie pracowa∏. Z kolei szczeni´
dostarczy nam wi´cej radoÊci, swoje ewentualne braki nadrabiajàc ch´cià pracy dla
nas. JeÊli zdecydujemy si´ na szczeni´, wy8
bierzmy sprawdzonà hodowl´.
Wybór rasy norowca zale˝y g∏ównie od charakteru myÊliwego. U˝ytkowo i teriery,
i jamniki osiàgajà dobre rezultaty
Braç ¸owiecka 3/2008
67