Łomża Test humanistyczny

Tekst I
Młodzi dawniej i dzi
Benedyktyn anglosaski Elfryk o yciu codziennym w szkole klasztornej.
Ucze : (1) Robiłem du o rzeczy. W nocy, skoro usłyszałem dzwonek, zerwałem si
z łó ka, poszedłem do ko cioła i piewałem nokturn [cz
nabo e stwa porannego, przed
jutrzni ] wraz z bra mi. Potem piewali my o wszystkich wi tych i jutrzni . Nast pnie
prym [poranna modlitwa ko cielna] i siedem psalmów z litaniami, i pierwsz msz . Potem
piewali my tercj [nabo e stwo przed południem] i pierwsz msz dzienn . Nast pnie
piewali my sekst [nabo e stwo południowe], potem jedli my, pili, poło yli my si spa
i znów wstali my, aby od piewa non [nabo e stwo popołudniowe]. A teraz jeste my
tu przy tobie, gotowi słucha , co nam b dziesz mówił.
Nauczyciel:
Ucze :
(2) Kiedy b dziesz piewa
modlitwy] ?
(2) Kiedy przyjdzie pora.
Nauczyciel:
Ucze :
nieszpory i kompletoria [ostatnie wieczorne
(3) Dostałe dzi bicie?
(3) Nie, bo bardzo ostro nie si prowadziłem.
Nauczyciel: (4) A jak e twoi koledzy?
Ucze : (4) Po co mnie o to pytasz? Nie miem opowiada ci nieswoich sekretów.
Ka dy wie, czy dostał bicie, czy nie.
Nauczyciel: (5) Gdzie sypiasz ?
Ucze : (5) W dormitarzu [sala sypialna w klasztorze] wraz z bra mi.
Nauczyciel: (6) Kto ci budzi na nokturny ?
Ucze : (6) Czasem sam usłysz dzwonek i wstaj , czasem budzi mnie nauczyciel
szorstko rózg .
Nauczyciel: (7) O zacni chłopcy i mili uczniowie, do was zwraca si wasz nauczyciel
z upomnieniem, aby cie byli posłuszni wi tej dyscyplinie i wsz dzie
zachowywali si przyzwoicie. Nie oci gajcie si , gdy zasłyszycie dzwonek
ko cielny, id cie do oratorium
i skłaniajcie si gł boko przed
błogosławionymi ołtarzami, stójcie karnie, piewajcie razem składnie, módlcie
si za wasze bł dy i wychod cie potem bez strojenia figli do celi lub
do szkoły!
Wiek V-XV w ródłach. Wybór tekstów ródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i
studentów, opr. M. Soba ska – Bondaruk i S.B.Lenard, Warszawa 1997
Zadanie 1. (0-1)
Podaj nazw pomieszczenia, w którym uczniowie szkoły klasztornej odmawiali
modlitw .
A. Dormitarz.
B. Oratorium.
C. Nokturn.
Zadanie 2. (0-1)
W szkole klasztornej kary cielesne stosowano za
A. złe zachowanie.
B. niechlujny ubiór.
C. brak higieny.
D. brak gimnastyki.
1
D. Pryma.
Zadanie 3. (0-1)
Nagromadzenie czasowników w czasie przeszłym i tera niejszym w I wypowiedzi ucznia
wiadczy o tym, e ucze
A. opisuje.
B. opowiada.
C. ocenia.
D. charakteryzuje.
Zadanie 4. (0-1)
Grupa społeczna, do której nale ał redniowieczny nauczyciel, to
A. mieszcza stwo.
B. stan chłopski.
C. duchowie stwo.
D. rycerstwo.
Zadanie 5. (0-1)
Co było najwa niejsze w yciu młodego człowieka w redniowieczu?
A.
piew.
B. Nauka.
C. Religia.
D. Rozmowa.
Zadanie 6. (0-1)
W tek cie I dominuje funkcja
A. poetycka.
B. informatywna.
C. ekspresywna.
Tekst II
(...) S dzia, z boku rzuciwszy wzrok na Tadeusza
I poprawiwszy nieco wylotów kontusza,
Nalał w grzyna i rzekł: „Dzi , nowym zwyczajem,
My na nauk młodzie do stolicy dajem,
I nie przeczym, e nasi synowie i wnuki
Maj od starszych wi cej ksi kowej nauki;
Ale co dzie postrzegam, jak młód cierpi na tem,
e nie ma szkół ucz cych y z lud mi i wiatem.
Dawniej na dwory pa skie jechał szlachcic młody,
Ja sam lat dziesi byłem dworskim Wojewody(...)
On mnie rad do usług publicznych sposobił,
Z opieki nie wypu cił, a człowiekiem zrobił.
(...)
Przynajmniej tom skorzystał, e mi w moim domu
Nikt nigdy nie zarzuci, bym uchybił komu
W uczciwo ci, w grzeczno ci; a ja powiem miało,
Grzeczno nie jest nauk łatw ani mał .
(...)
To mówi c S dzia go ci obejrzał porz dkiem;
Bo cho zawsze i płynnie mówił, i z rozs dkiem,
Wiedział, e niecierpliwa młodzie tera niejsza,
e j nudzi rzecz długa, cho najwymowniejsza.
(A.Mickiewicz „Pan Tadeusz”)
2
D. impresywna.
Zadanie 7. (0-1)
U yty przez S dziego wyraz „młód ” jest współcze nie
A. neologizmem.
B. zapo yczeniem.
C. dialektyzmem.
D. archaizmem.
Zadanie 8. (0-1)
Co to jest „kontusz”?
A. Taniec staropolski.
B. Napój bogów.
C. Potrawa francuska.
D. Strój szlachecki.
Zadanie 9. (0-1)
Co znaczy zwrot: „ksi kowa nauka” ?
A. Nauka na pami .
B. Wiedza teoretyczna.
C. Nauka dykcji.
D. Praktyczne umiej tno ci.
Zadanie 10. (0-1)
Którym z podanych frazeologizmów mo na podsumowa wypowied S dziego ?
A.
B.
C.
D.
Zapomniał wół, jak ciel ciem był.
Czym skorupka za młodu nasi knie, tym na staro
Staro nie rado , młodo nie wieczno .
Młodo ma swoje prawa.
tr ci.
Zadanie 11. (0-1)
Wska wydarzenie historyczne zwi zane z akcj „Pana Tadeusza”.
A.
B.
C.
D.
Powstanie listopadowe.
Wyprawa Jana III Sobieskiego na Wiede .
Wyprawa Napoleona na Rosj .
Powstanie ko ciuszkowskie.
Tekst III
„Id młody i genialny, trzymam r ce w kieszeniach,
Stawiam kroki milowe, zamaszyste jak wiat. (...)
Tak mi dobrze, tak mojo, a rechoce si serce.
Same nogi mnie nios gdzie – i po co mi gdzie?”
(Bruno Jasie ski „But w butonierce”)
Zadanie 12. (0-1)
Podmiot liryczny wiersza B. Jasie skiego odczuwa
A. rado i trosk .
B. zm czenie i niech .
C. zachwyt i triumf.
D. melancholi i al.
3
Zadanie 13. (0-1)
Przeno ni w utworze B. Jasie skiego jest:
A. „tak mi dobrze”.
B. „rechoce si serce”.
C. „i po co mi gdzie”.
D. „r ce w kieszeniach”.
Tekst IV
Rudy i Alek mieli wyj tkowo szcz liwe warunki młodo ci: dobry dom, dobra szkoła,
dobra organizacja młodzie owa; a wszystkie te czynniki współdziałały ze sob i wzajemnie
si wspierały.
Jak e – niestety – niewielu jeszcze chłopców w Polsce ma takie warunki młodo ci.
Oczywi cie szkoła, dom, rodowisko kole e skie ogromnie ułatwiły dobry start
yciowy tym chłopcom. Ale nie popełnijmy bł du złej oceny: o poziomie sportowca
nie decyduje nawet najlepsze boisko ani najbardziej wygodny ubiór, ani skrupulatne
przestrzeganie trybu ycia sportowego – o poziomie sportowca decyduje co innego: jego
istotne uzdolnienia sportowe i jego praca nad sob . To porównanie jest odpowiedzi
na pytanie o rol dobrych warunków młodo ci Rudego, Alka i niektórych ich kolegów.
Warunki te ułatwiły kształtowanie si dobrych charakterów. Ale wła ciwa i pełna
zasługa, e Alek i Rudy stali si tym, czym si stali, przypada w udziale samym tym
chłopcom i ich woli, z jak chwycili w dłonie ster swego ycia. Ilu młodych ludzi marnuje
si tym i zatraca w ród tych samych, jakie mieli ci dwaj, warunków młodo ci.
(A. Kami ski „Kamienie na szaniec”)
Zadanie 14. (0-1)
Wska synonimy u ytego w tek cie słowa „skrupulatne”.
A.
B.
C.
D.
Stosowne, ukierunkowane.
Rzetelne, dokładne.
Dobre, wła ciwe.
Odpowiednie, pi kne.
Zadanie 15. (0-1)
Który z wymienionych czynników miał najwi kszy wpływ na kształtowanie si
osobowo ci Rudego i Alka ?
A.
B.
C.
D.
Dom rodzinny.
Harcerstwo.
Praca nad sob .
Szkoła.
Zadanie 16. (0-1)
„Kamienie na szaniec” A. Kami skiego to
A.
B.
C.
D.
powie historyczna.
pami tnik.
nowela.
powie dokumentalna.
4
Obejrzyj wnikliwie zamieszczone poni ej reprodukcje i wykonaj zadania 17-19.
A. Pablo Picasso „Taniec”.
B. „Rózg zawsze z sob nosi ”, lekcja
C. Artur Grottger „Po egnanie powsta ca”
D. Artur Grottger „Plac Zygmunta III”
gramatyki, drzeworyt z ko ca XV wieku.
Zadanie 17. (0-1)
Tre tekstu I najtrafniej oddaje
A. reprodukcja A.
B. reprodukcja B.
C. reprodukcja C.
D. reprodukcja D.
5
Zadanie 18. (0-1)
Przytoczony utwór Adama Mickiewicza zawieraj cy tre ci charakterystyczne dla epoki
romantyzmu, ł czy si z
A. reprodukcj A.
B. reprodukcj B.
C. reprodukcj C.
D. reprodukcj D.
Zadanie 19. (0-1)
Rado z ycia, przyja i miło to cechy młodo ci. Wybierz reprodukcj , która
najbardziej podkre la te warto ci.
A. Reprodukcja A.
B. reprodukcj B.
C. reprodukcj C.
D. reprodukcj D.
Tekst V
Ju po raz trzeci Towarzystwo NASZ DOM organizuje pod patronatem Ministra
Edukacji Narodowej i Sportu Pani Krystyny Łybackiej – akcj GÓRA GROSZA. Akcja
ta polega na zbiórce w dniach od 7 do 11 pa dziernika 2002 monet groszowych w szkołach
całej Polski. Zebrane rodki s przeznaczone na dofinansowanie nowych rodzinnych domów
dziecka. Dzi ki zebranym rodkom w dwóch poprzednich edycjach akcji pomogli my
37 nowym rodzinnym domom dziecka. Zebrali my ponad 300 ton monet. To ogromna liczba
i ogromny wysiłek dzieci i młodzie y, nauczycieli i organizatorów akcji.
(Informacja rozpowszechniana przez Towarzystwo NASZ DOM)
Zadanie 20. (0-1)
Dzi ki zebranym rodkom w dwóch poprzednich edycjach akcji pomogli my 37 nowym
rodzinnym domom dziecka.
W podanym zdaniu wyst puje podmiot
A. szeregowy.
B. w mianowniku.
C. w dopełniaczu.
D. domy lny.
Zadanie 21. (0-2)
Okre l jak funkcj pełni wyrazy podane w tabeli w zdaniu: Dzi ki zebranym rodkom
w dwóch poprzednich edycjach akcji pomogli my 37 nowym rodzinnym domom dziecka.
Wyraz
Cz
zebranym
domom
6
zdania
Zadanie 22. (0-2)
Na podstawie tekstu II wyja nij, jakie braki w wykształceniu młodzie y dostrzega S dzia.
Podaj dwa przykłady. Nie cytuj.
......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 23. (0-2)
Odwołuj c si do tekstu II, uzasadnij aktualno słów S dziego:
Wiedział, e niecierpliwa młodzie tera niejsza,
e j nudzi rzecz długa, cho najwymowniejsza
Podaj dwa argumenty.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 24. (0-1)
Z tekstu III (Bruno Jasie ski „But w butonierce”) wypisz porównanie.
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 25. (0-2)
W formie równowa nika zdania wyja nij znaczenie zwi zku frazeologicznego: „chwyci
w dłonie ster swego ycia”.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 26. (0-5)
Na podstawie tekstu V napisz zaproszenie do wzi cia udziału w akcji GÓRA GROSZA.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
7
Zadanie 27. (0-16)
Młodo – czas pi kny, ale trudny. Sformułuj swoj opini i uzasadnij j , odwołuj c si
do dwóch znanych tekstów kultury i własnych prze y .
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Przy tworzeniu materiałów wykorzystano arkusz
opracowany przez nauczycieli:
Krystyna Kami ska
Monika Pikul
Małgorzata Baran
Donata Biłda
Mariusz Białobrzewski
pod kierunkiem pracowników Okr gowej Komisji
Egzaminacyjnej w Łom y.
8