Kazimierz Telesfor Kostanecki (1863 - 1940)

Kazimierz Telesfor Kostanecki (1863 - 1940)
Urodzony 25 grudnia 1863 roku w Myszakowie. Po trzyletniej edukacji w gimnazjum
realnym w Poznaniu kontynuuje naukę w gimnazjum filologicznym św. Marii
Magdaleny.
W 1883 roku rozpoczyna studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Berlińskiego,
poświęcając się historii sztuki. W tym czasie z pasją poszerza zainteresowania
sztuką. Zamiłowanie do malarstwa i rzeźby będzie mu towarzyszyć przez resztę
życia. W przyszłości krakowskie mieszkanie stanie się małym muzeum z cennymi
kolekcjami obrazów i rzeźb, a przyjaciółmi zostaną tacy mistrzowie pędzla i dłuta, jak
Jacek Malczewski, Julian Fałat, Teodor Axentowicz, Wojciech Weiss czy Ludwik
Puget.
Młody Kostanecki po roku studiów filozoficznych zwraca się ku studiom
przyrodniczym. W 1885 roku zapisuje się na Wydział Lekarski Uniwersytetu w
Berlinie. Głównym przedmiotem jego zainteresowań jest anatomia człowieka. Dostaje
się pod opiekę znanego anatoma prof. Waldeyera i już w 1886 roku otrzymuje złoty
medal za pracę konkursową na temat szczegółów anatomii trąbki słuchowej.
W latach 1889-1890 (prawdopodobnie jeszcze w czasie studiów) Kostanecki pracował
jako asystent w pierwszym zakładzie anatomii w Berlinie. Stopień doktora medycyny i
chirurgii uzyskał w 1890 roku. W tym czasie przeprowadza się do Wrocławia, aby
podjąć pracę w zakładzie fizjologii u prof. Heidenhaina. Po roku wyjeżdża do Giessen
i na tamtejszym uniwersytecie obejmuje posadę prosektora w zakładzie anatomii prof.
Bonneta.
W roku 1892 Kostanecki wrócił na ziemie polskie jako uznany naukowiec. Osiadł w
Krakowie, gdzie otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego anatomii
porównawczej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uczelni tej
pozostał wierny do końca życia.
Wiosną 1893 roku korzystając z funduszów dotacji rządowej, udał się na
kilkumiesięczne badania naukowe do Morskiej Stacji Zoologicznej w Neapolu.
W 1894 roku uczony zostaje profesorem zwyczajnym i obejmuje po prof. Teichmannie
zakład anatomii na Wydziale Lekarskim.
W latach 1897-1898 profesor piastował funkcję dziekana wydziału lekarskiego, a w
czasie I wojny światowej trzykrotnie w latach 1913-1916 wybierany był na stanowisko
rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kazimierz Kostanecki zasłużył się dla Polskiej Akademii Umiejętności. Jej
członkiem-korespondentem został 12 maja 1896 roku, a członkiem czynnym 13
marca 1902 roku. W PAU piastował wiele funkcji. Był sekretarzem generalnym,
dyrektorem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, a w latach 1929-1934 został
delegatem PAU do Conseil International des Recherches w Londynie.
Działał czynnie i był członkiem honorowym wielu towarzystw naukowych, polskich i
zagranicznych. Pięciokrotnie otrzymał tytuł doktora honoris causa, m in. od
uniwersytetów w Aberdeen, Genewie i Padwie.
Dorobek naukowy pozwala nazwać Kostaneckiego twórcą największej w Polsce
krakowskiej szkoły anatomicznej i anatomoporównawczej. Jest uznawany za
najwybitniejszego polskiego anatoma XX wieku. Był wszechstronnym i nowoczesnym
badaczem, wspaniałym mówcą i wykładowcą, niezrównanym mistrzem języka
polskiego, niemieckiego i francuskiego. Według W. Bujaka: „był człowiekiem o
wytwornych ruchach, ubiorze i obejściu, punktualnym dżentelmenem w każdym calu,
darzył miłością dzieci i kwiaty, hodował róże, kolekcjonował cenne rzeźby i obrazy,
ubierał się bardzo wykwintnie, był wielkim filantropem”.
Kazimierz Kostanecki, jako kurator Bratniej Pomocy Medyków Uniwersytetu
Jagiellońskiego, przyczynił się do budowy Domu Medyków w Krakowie. W latach
1914-1918 piastował urząd wiceprezydenta miasta Krakowa. Należy również dodać,
3.03.2017
www.informatyk24.nazwa.pl/zagorow_zsp/ // strona 1/2
że był świetnym pedagogiem uwielbianym przez młodzież akademicką. Spod jego ręki
wyszło wielu znakomitych naukowców, spośród których kilkunastu zajęło katedry na
uniwersytetach polskich.
Opublikował blisko 70 prac o trwałej wartości naukowej. Zajmował się anatomią i
fizjologią mięśniówki gardła, podniebienia, trąbki słuchowej, wadami rozwojowymi,
embriologią jaj jeżowców, prowadził badania porównawcze nad jelitem ślepym,
narządem moczowo-płciowym oraz rozwojem otrzewnej i jej fałdów.
W roku 1935 przeszedł w stan spoczynku, a rok później mianowano go profesorem
honorowym.
6 listopada 1939 roku Kazimierz Kostanecki został wraz z grupą profesorów
Uniwersytetu Jagiellońskiego podstępnie aresztowany przez hitlerowców
(„Sonderaktion Krakau”) i wywieziony do obozu koncentracyjnego w
Sachsenhausen, gdzie zmarł 11 stycznia 1940 roku.
Łukasz Parus
Powyższy biogram opracowałem na podstawie:
Lewicki Robert, Bracia Kostaneccy. Związki z Ziemią Zagórowską, Zagórów 1993.
Kohmann Stanisław, Kazimierz Kostanecki [w:] Złota Księga Wydziału Lekarskiego
Uniwersytetu Jagiellońskiego.600-lecie Odnowienia Akademii Krakowskiej, Kraków
2000.
Internet: informacje o K. Kostaneckim: http://www.khm.cm-uj.krakow.pl/anatom.html.
3.03.2017
www.informatyk24.nazwa.pl/zagorow_zsp/ // strona 2/2