Projekt założeń.

Projekt z dnia 24 września 2012 r.
Projekt załoŜeń projektu ustawy o standaryzacji niektórych wzorów pism
w procedurach administracyjnych
I. Cel projektowanej ustawy
Podstawowym celem projektowanej regulacji jest uproszczenie otoczenia prawnego
i stworzenie
ułatwień
w
wykonywaniu
działalności
gospodarczej
przez
polskich
przedsiębiorców.
Standaryzacja
wzorów
pism
w
procedurach
administracyjnych
umoŜliwi
przeprowadzenie procesu elektronizacji tych procedur. Pozytywnie wpłynie teŜ na szybkość
postępowań i efektywność procedur administracyjnych oraz zmniejszy obciąŜenia
administracyjne obywateli i przedsiębiorców.
Mając na względzie potrzebę elektronizacji procedur administracyjnych proponuje się
wprowadzenie wzorów pism wykorzystywanych w procedurach objętych nowelizowanymi
przepisami.
Standaryzacja wzorów pism w procedurach polegać będzie na:
1. wprowadzeniu w drodze rozporządzenia wzoru pisma, który będzie miał moc
powszechnie obowiązującą (prawnie wiąŜące wzory pism) bądź
2. wprowadzeniu w przepisach prawa zobowiązania dla właściwego organu
do opracowania wzoru pisma w postaci elektronicznej, który będzie
wykorzystywany w procedurze .
Są to rozwiązania komplementarne. W niektórych ustawach zakłada się stosowanie
obu tych mechanizmów, w pozostałych – jedynie obowiązek opracowania wzoru pisma
w postaci elektronicznej. Prawnie wiąŜące wzory pism zostaną wprowadzone w przypadku
skomplikowanych procedur lub w sytuacji, gdy konieczne jest podanie duŜej liczby danych
we
wniosku.
Będą
one
równieŜ
wprowadzone,
gdy
decyzja
jest
wydawana
w procedurze stosowanej przez róŜne organy (rządowej administracji terenowej
lub administracji samorządowej) oraz gdy wymagana jest duŜa liczba załączników
do wniosku. W szczególności będą to wzory wniosków inicjujących procedurę, np. wpisu
do właściwego rejestru lub zmiany danych w rejestrze, czy teŜ o wydanie zezwolenia
lub koncesji. Systemowo takie wnioski będą miały charakter zintegrowany, czyli jeden
wniosek
będzie
jednocześnie
wnioskiem
o
wpis
czy
uzyskanie
rozstrzygnięcia
1
oraz wnioskiem o zmianę danych, a w treści wniosku zostaną zawarte wszelkie oświadczenia,
o ile ich złoŜenie przewiduje dana procedura.
Jednolite w skali kraju wzory pism w postaci elektronicznej zostaną wprowadzone
w przypadku formularzy o mniejszym stopniu złoŜoności, wymagających podania niewielu
danych, zazwyczaj składanych bez załączników, tj. w szczególności wniosków o wykreślenie
z
właściwego
rejestru
czy
dotyczących
zgłoszenia
zamiaru
świadczenia
usług
transgranicznych.
Ustalenie wzoru pisma w postaci elektronicznej czy teŜ prawnie wiąŜącego wzoru
pisma na podstawie upowaŜnienia ustawowego do wydania rozporządzenia ma znaczenie
w kontekście późniejszej jego elektronizacji oraz zamieszczenia przez właściwe organy
wskazane w przepisie ustawy w centralnym repozytorium wzorów dokumentów
elektronicznych (CRWD) umieszczonym na elektronicznej platformie usług administracji
publicznej (ePUAP). Platforma ePUAP daje moŜliwość tworzenia i wysyłania wniosków
w postaci elektronicznej, niezbędne jest jednak stworzenie takiego wzoru pisma oraz jego
opublikowanie w CRWD.
Standaryzacja
niektórych
wzorów
pism
uprości
procedury
administracyjne
i przyspieszy ich realizację. Ułatwi teŜ przedsiębiorcy uzyskanie rozstrzygnięcia
administracyjnego. Wprowadzenie ustandaryzowanych wzorów wniosków sprzyjać będzie
przejrzystości prawa oraz ograniczy uznaniowość urzędniczą. Wzory pism będą teŜ zawierać
wskazania, które załączniki mają być dołączone do wniosku, co znacząco ułatwi realizację
procedury. Dzięki przyspieszeniu procedury zaoszczędzony zostanie czas przedsiębiorców.
Skróceniu ulegnie czas rozpatrywania wniosków przez organy właściwe w danej sprawie,
poniewaŜ precyzyjne wskazanie we wniosku wymaganych danych oraz koniecznych
do przedstawienia dokumentów ograniczy liczbę wezwań do uzupełnienia braków,
a w konsekwencji – liczbę wniosków pozostawionych bez rozpatrzenia.
Przedsiębiorca otrzyma gotowy wzór pisma, w którym wyszczególnione zostaną
wszystkie wymagane dane oraz wskazane zostaną załączniki, które musi przedstawić,
by uzyskać decyzję. Nie będzie zatem zmuszony do wyszukiwania wymagań określonych
w przepisach prawa. Wszystkie dane konieczne do przekazania, poświadczające spełnianie
warunków określonych w przepisach prawa przez przedsiębiorcę, zostaną precyzyjnie
i w sposób przejrzysty wskazane w odpowiednim wzorze.
ZłoŜenie ustandaryzowanych wzorów pism będzie moŜliwe zarówno w formie
papierowej, jak i elektronicznej, w zaleŜności od wyboru wnioskodawcy.
2
Standaryzacja wzorów pism w procedurach jest elementem niezbędnym dla docelowej
elektronizacji procedur administracyjnych, która – poza celami wskazanymi powyŜej –
pozwoli ograniczyć koszty działania administracji publicznej.
Ponadto w celu umoŜliwienia elektronizacji procedur proponuje się wprowadzenie
takŜe zmian przepisów innych ustaw, które utrudniają realizację procedur drogą
elektroniczną:
- likwidację zbędnych załączników dołączanych do wniosków, np. włączenie
oświadczeń składanych wraz z wnioskami do treści wniosków,
- zmianę formy składania załączników z oryginału lub kopii poświadczonej
notarialnie na zwykłą kopię dokumentu,
- usunięcie słów nierekomendowanych z punktu widzenia elektronizacji procedur, np.
słowa „pisemnie”, które powoduje brak moŜliwości złoŜenia pisma drogą elektroniczną,
- stworzenie wniosków zintegrowanych, np. połączenie wniosku o wydanie
zezwolenia z wnioskiem o zmianę zezwolenia.
W ramach przedmiotowego projektu udostępnionych zostanie 79 projektów wzorów
pism
do
procedur
administracyjnych
określonych
w
22
ustawach.
Rozwiązania
zaproponowane w projekcie pozwolą równieŜ, na precyzyjne wskazanie, który z organów
właściwych jest zobowiązany do publikacji wzorów w CRWD, umieszczonym na ePUAP.
Zgodnie rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 września 2011 r. w sprawie
sporządzania pism w formie dokumentów elektronicznych, doręczania dokumentów
elektronicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych
(dalej: rozporządzenie w sprawie dokumentów elektronicznych), w sytuacji, gdy w przepisach
prawa został wskazany organ właściwy do określenia wzoru, przekazuje on odpowiedni wzór
dokumentu elektronicznego do CRWD. W sytuacji, gdy w przepisach prawa nie został
wskazany właściwy organ do określenia wzoru, kaŜdy organ właściwy do załatwienia
określonej sprawy moŜe opracować i przekazać wzór pisma do CRWD. W praktyce pojawia
się więc kilka lub kilkanaście wzorów dokumentów do tych samych procedur
administracyjnych, realizowanych przez róŜne organy. W przypadku, gdy organem
właściwym do załatwienia sprawy administracyjnej jest gmina, moŜe zostać zamieszczonych
w CRWD nawet 2478 (liczba gmin w Polsce) wzorów pism.
Pozostawienie całkowitej swobody w definiowaniu wzorów pism moŜe skutkować
ponadto
powielaniem
prac
oraz
zbędnym
wydatkowaniem
środków
publicznych
i poświęcaniem czasu na podobne przedsięwzięcia.
3
Obecnie obowiązujący stan prawny, zgodnie z którym upowaŜniono dwa rodzaje
organów do zamieszczania w centralnym repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych
(CRWD), spowodował funkcjonowanie wielu wzorów dokumentów stosowanych w ramach
tych samych procedur administracyjnych, realizowanych przez róŜne organy (np. wnioski w
ramach procedury uzyskania zezwolenia na sprzedaŜ detaliczną napojów alkoholowych,
regulowanej ustawą z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, z późn. zm.)).
Przyjęcie rozwiązania przewidzianego w projekcie doprowadzi do jednoznacznego
określenia organu właściwego dla określenia wzoru pisma. W ten sposób wskazany zostanie
organ odpowiedzialny za określenie wzoru pisma w drodze rozporządzenia lub organ
odpowiedzialny za określenie wzoru pisma w postaci elektronicznej. Przyjęte rozwiązanie
pozwoli na ograniczenie liczby wzorów pism funkcjonujących w obiegu prawnym.
Elektronizacja jest niezwykle waŜna dla uproszczenia procedur administracyjnych
niezbędnych do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej i stanowi znaczące
ułatwienie w kontaktach między właściwymi organami a przedsiębiorcami, pozwalające
na dopełnienie procedur „na odległość”.
Projekt częściowo związany jest z realizacją przyjętych przez Polskę zobowiązań
wynikających
z
dyrektywy
2006/123/WE
o
usługach
na
rynku
wewnętrznym,
w szczególności art. 8 („Państwa Członkowskie zapewniają, aby wszelkie procedury
i formalności dotyczące podejmowania i prowadzenia działalności usługowej były łatwe
do wypełnienia na odległość oraz drogą elektroniczną przez pojedynczy punkt kontaktowy
i
w
odpowiednich
właściwych
organach”).
Polska
implementując
przedmiotowe
postanowienie wprowadziła dodatkowo przepisy o pojedynczym punkcie kontaktowym
do ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r.
Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.), tym samym odnosząc je do kaŜdego rodzaju działalności
gospodarczej, nie tylko działalności o charakterze usługowym. Przedmiotowy projekt wpisuje
się w idee dyrektywy usługowej, jakimi są ograniczenie formalności do niezbędnego
minimum oraz uproszczenie procedur administracyjnych. Porównanie stanu prac nad
wdroŜeniem dyrektywy 2006/123/WE w poszczególnych państwach członkowskich
wykazuje, Ŝe Polska jest w grupie państw najsłabiej zaawansowanych pod względem
wdraŜania procedur drogą elektroniczną.
Projekty wzorów pism zostały opracowane w ramach projektu finansowanego ze
środków
unijnych
”Uproszczenie
procedur
związanych
z
podejmowaniem
i prowadzeniem działalności gospodarczej poprzez ich elektronizację i wdroŜenie idei
4
„jednego okienka” (UEPA). Analizie poddano 112 procedur, wskazanych – zgodnie
z informacją podmiotu realizującego projekt – przez poszczególne ministerstwa, dla których
przygotowano wzory formularzy. NaleŜy podkreślić, Ŝe wskutek tego organy zobowiązane do
opracowania wzorów pism nie zostaną obciąŜone ich opracowywaniem, poniewaŜ ich
projekty zostały juŜ przygotowane w ramach projektu UEPA, którego liderem jest
Ministerstwo Gospodarki.
Przedmiotowy materiał stanowi I etap porządkowania procedur administracyjnych
związanych z podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej na terytorium RP.
NaleŜy podkreślić, Ŝe przedmiotowy projekt załoŜeń koncentruje się na zmianach
w ustawach szczegółowych i wprowadzeniu rozwiązań polegających na wskazaniu organów
odpowiedzialnych za przygotowanie wzorów pism oraz zobowiązaniu tych organów do ich
opracowania.
Projekt załoŜeń jest komplementarny względem projektu załoŜeń projektu
ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz
niektórych innych ustaw, który zawiera propozycje rozwiązań o charakterze horyzontalnym,
regulujących obowiązki organów w zakresie opracowania wzorów pism w postaci
elektronicznej, w przypadku gdy organ jest zobowiązany do określenia wzoru pisma
przepisami odrębnymi. Ponadto w zakresie przepisów o charakterze ogólnym znajdują się
kwestie obowiązku publikacji w CRWD oraz aktualizacji wzorów opublikowanych, a takŜe
standardów jakie powinny spełniać wzory pism w postaci elektronicznej i formularze
elektroniczne.
Ponadto projekt wpisuje się w działania podejmowane przez Ministerstwo
Gospodarki,
zmierzające
do
szeroko
rozumianej
deregulacji
otoczenia
prawnego
funkcjonowania przedsiębiorstw w Polsce. Projekt ma na celu uproszczenie procedur
administracyjnych i stanowienie ułatwień w ich realizacji. Ułatwieniem takim jest
wprowadzenie standardowych wzorów pism, które przyspieszą realizację procedur i stanowić
będą element sprawnie funkcjonującej i przyjaznej obywatelowi administracji wspierając
proces jej elektronizacji.
Projektowana ustawa powinna zawierać przepisy przejściowe zapewniające realizację
nowelizowanych procedur do czasu wydania przewidywanych aktów wykonawczych
i wzorów dokumentów elektronicznych. W okresie tym naleŜy zapewnić stosowanie
dotychczasowych wzorów pism i formularzy, nie dłuŜej jednak niŜ przez jeden rok od dnia
wejścia w Ŝycie ustawy.
5
Projekt został umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej zgodnie z przepisami
ustawy 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z 2005 r.
Nr 169, poz. 1414).
Projekt był przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych.
Projekt, z uwagi na problematykę, został przedłoŜony takŜe pod obrady Komisji
Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W dniu 12 września 2012 r. został przyjęty
przez Zespół ds. Społeczeństwa Informacyjnego KWRiST.
II. Zakres projektowanej regulacji
Realizacja załoŜonych celów wymaga wprowadzenia zmian w ustawach, regulujących
poszczególne procedury związane z podejmowaniem i wykonywaniem działalności
gospodarczej (wykaz ustaw w załączeniu). Wskazane jest wprowadzenie do tych ustaw
upowaŜnień dla właściwych ministrów, do wydania rozporządzeń określających prawnie
wiąŜące wzory pism lub zobowiązań do opracowania wzorów pism w postaci elektronicznej
w procedurach związanych z podejmowaniem i wykonywaniem działalności.
III. Zasadnicze kwestie wymagające uregulowania w przedmiotowym akcie
Proponowane zmiany ustaw zostały przedstawione w załączniku do projektu załoŜeń („Wykaz
ustaw do projektu załoŜeń projektu ustawy o standaryzacji niektórych wzorów pism
w procedurach administracyjnych”).
IV. Test regulacyjny (w załączeniu)
V. Wyniki konsultacji społecznych (w załączeniu)
6