ZIELONOGÓRSKIE OBCHODY JUBILEUSZU 15

ZIELONOGÓRSKIE OBCHODY JUBILEUSZU 15-LECIA IPN
Instytut
Pamięci
Narodowej
obchodzi
w
tym
roku
Jubileusz
15-lecia.
Wydarzenia związane z jubileuszem organizowane są w każdym mieście, w którym są Oddziały
IPN, zainaugurował je w kwietniu szczeciński Oddział Instytutu. W Poznaniu uroczystości
związane z jubileuszem odbyły się w czerwcu.
W Zielonej Górze, stanowiącej wg ustawy o IPN właściwość terytorialną poznańskiego
Oddziałowi IPN, w ramach obchodów 15-lecia istnienia Instytutu Pamięci Narodowej w
przestrzeni publicznej, uroczystość jubileuszowa odbędzie się 18 września 2015 (piątek), w
Sali Dębowej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida.
Partnerem strategicznym obchodów jubileuszu 15-lecia IPN w Zielonej Górze jest
zielonogórska Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. C. Norwida.
W programie:
- uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności - kilkunastu działaczy opozycji
wobec dyktatury komunistycznej w PRL otrzyma z rąk Prezesa IPN, dr. Łukasza
Kamińskiego odznaczenia państwowe za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian
demokratycznych w Polsce.
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm w 2010 r. dla uhonorowania osób,
które w latach 1956-89 "mimo zagrożenia bezpośrednimi represjami, zasłużyły się czynnie dla
odzyskania przez Polskę pełnej niepodległości i suwerenności oraz dla obrony praw człowieka
i obywatela w PRL". Z wnioskiem o odznaczenie Krzyżem Wolności i Solidarności występuje do
prezydenta prezes IPN z inicjatywy własnej lub organizacji społecznych i zawodowych.
Odznaczenie nawiązuje do Krzyża Niepodległości, czyli odznaczenia, które II Rzeczpospolita
ustanowiła, by uhonorować tych, którzy walczyli o niepodległość w 1918 roku. Krzyż Wolności
i Solidarności jest symbolem wdzięczności dla tych, którym zawdzięczamy naszą wolność.
- uroczyste otwarcie Centrum Edukacyjnego IPN "Przystanek Historia" w Wojewódzkiej i
Miejskiej Bibliotece Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze - panel dyskusyjny wokół
serii publikacji wydanych nakładem IPN poświęconych zagadnieniu stosunku władz wobec
Kościołów i związków wyznaniowych na Środkowym Nadodrzu w okresie Polski Ludowej .
Uczestnicy dyskusji: ks. dr hab. Dariusz Śmierzchalski-Wachocz (Z-GWSD w Paradyżu), dr hab.
Elżbieta Wojcieszyk (IPN Oddział w Poznaniu).
Relacje pomiędzy komunistycznym aparatem władzy
PRL a Kościołami i związkami
wyznaniowymi stanowią jedno z ważniejszych zagadnień badawczych historii Polski po roku
1945. M.in. w latach 2007–2010 poznański Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu PN (IPN) realizował projekt „Władze wobec
kościołów i związków wyznaniowych w Wielkopolsce w latach 1945–1989”. Następnie
kontynuując badanie tego tematu podjęto wspólny projekt poznańskiego Oddziału IPN i Wyższego
Seminarium Duchownego Diecezji Zielonogórsko – Gorzowskiej w Gościkowie – Paradyżu, którego
celem było scharakteryzowanie najważniejszych obszarów działań Kościołów i związków
wyznaniowych po II wojnie światowej na wschód od Odry – zachodniej granicy Polski, w jej
środkowej części, która obecnie wychodzi w skład obszaru Województwa Lubuskiego.
Prawie pół wieku tych dziejów podzielono na cztery etapy chronologiczne: 1945–1956 (od
zakończenia działań wojennych II wojny światowej do tzw. odwilży październikowej)). Czas
sprawowania władzy w PRL przez Władysława Gomułkę w latach 1956–1970. Następnie okres
władzy Edwarda Gierka 1970–1980. Na koniec czas od powstania NSZZ „Solidarność” do upadku
systemu w 1989 r. Kolejne konferencje organizowane były zawsze w gościnnych murach
Zielonogórsko-Gorzowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Paradyżu. Projekt
zainaugurowała konferencja w auli Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji ZielonogórskoGorzowskiej w Gościkowie – Paradyżu w dniu 28 października 2010 r. Kolejne miały miejsce 28
listopada 2011 r., 16 października 2012 r. i 10 grudnia 2013 r.
Efektem konferencji były kolejne publikacje wydawane nakładem IPN, z których do tej pory
ukazały się trzy tomy: Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych na Środkowym Nadodrzu
1945-1956 w 2012 r., Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych na Środkowym Nadodrzu
1956-1970 w 2013 r., Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych na Środkowym Nadodrzu
1970-1980 w 2014 r. Obecnie przygotowywany jest do druku ostatni tom: Władze wobec Kościołów
i związków wyznaniowych na Środkowym Nadodrzu 1980-1989.
Główne zagadnienia poruszone w kolejnych tomach to:
1.
2.
3.
4.
5.
Terminologia i problemy tożsamości społeczeństwa Środkowego Nadodrza-Ziemi Lubuskiej
Problem migracji w XX w.
Kościół katolicki
Kościół prawosławny i greckokatolicki
Wyznania protestanckie inne związki wyznaniowe
Poza zamieszczanymi w nich artykułami pracowników IPN i Wyższego Seminarium Duchownego
w Paradyżu, w tym cennymi relacjami świadka tych czasów bp Pawła Sochy CM, efektami swych
badań zechcieli się podzielić także naukowcy z całej Polski: m.in. s. Małgorzata Krupecka USJK,
Anna Chabasińska, ks. prof. Zygmunt Zieliński, prof. Wojciech Polak, prof. Jan Żaryn, prof. Stefan
Dudra, dr hab. Igor Hałagida, dr hab. Dariusz Rymar, ks. prof. Grzegorz Wejman, dr Tadeusz
Dzwonkowski, Juliusz Sikorski, ks. dr hab. Robert Romuald Kufel, ks. dr hab. Tadeusz Stanisławski,
dr Paweł Karp, dr hab. Daniel Koteluk.
Publikacje zawarte w kolejnych tomach poszerzają wiedzę o sytuacji wyznaniowej w systemie
totalitarnym Polski Ludowej na przykładzie obszaru o ciekawej strukturze wyznaniowej.
Dodatkowe informacje:
http://ipn.gov.pl/aktualnosci/2015/poznan/zielonogorskie-obchody-jubileuszu-15-leciainstytutu-pamieci-narodowej-zielona-gora,-18-wrzesnia-2015
http://ipn.gov.pl/publikacje/ksiazki/wladze-wobec-kosciolow-i-zwiazkow-wyznaniowych-nasrodkowym
http://ipn.gov.pl/publikacje/ksiazki/wladze-wobec-kosciolow-i-zwiazkow-wyznaniowych-nasrodkowym-nadodrzu-w-latach-19561970
http://ipn.gov.pl/publikacje/ksiazki/wladze-wobec-kosciolow-i-zwiazkow-wyznaniowych-nasrodowym-nadodrzu-w-latach-19701980