Program praktyk pedagogicznych realizowany w ramach projektu

Program praktyk pedagogicznych realizowany w ramach projektu:
Od Praktykanta do Praktyka.
Praktyka kluczem do profesjonalizmu europejskiego nauczyciela języków obcych
6/POKL/3.3.2./2009
I. Cel programu
Przygotowanie
słuchacza,
przyszłego
nauczyciela
języka
obcego,
do
pracy
dydaktyczno-wychowawczej w różnych typach szkół, w podejściu refleksyjnopraktycznym.
Oczekiwane efekty
1. Słuchacz uzyskuje kompetencje w zakresie skutecznego nauczania języków obcych
w oparciu o wiedzę przedmiotową i dydaktyczną nabytą podczas zajęć w NKJO, w tym:
- zna zasady planowania jednostki lekcyjnej i potrafi zaplanować lekcję oraz
zrealizować ją zgodnie z planem,
- zna różne metody, podręczniki i pomoce dydaktyczne oraz potrafi wybrać i
dostosować
je
do
potrzeb
i umiejętności uczniów,
a
następnie
efektywnie
wykorzystywać,
- zna różne techniki pracy w klasie językowej i potrafi je stosować,
- zna zasady ewaluacji normatywnej i kształceniowej oraz umie je stosować zgodnie z
systemem oceniania w szkole,
- zna zasady funkcjonowania dyskursu edukacyjnego w klasie językowej i posługuje się
nim w kształceniu językowym.
2. Słuchacz jest przygotowany do rozwiązywania problemów wychowawczych na
podstawie wiedzy psychopedagogicznej, obserwacji własnych oraz doświadczenia
praktycznego.
1
3. Słuchacz jest przygotowany w zakresie organizacyjno-prawnym do pracy nauczyciela
w polskim systemie edukacji, tj. zna obowiązujące przepisy, podstawy programowe,
programy nauczania i inne dokumenty oraz potrafi wykorzystać je w planowaniu i
przeprowadzeniu procesu dydaktycznego.
4. Słuchacz nabywa umiejętności interpersonalne, oparte na wzajemnym szacunku, w
zakresie kierowania zespołem klasowym, potrafi organizować pracę własną i uczniów
oraz współpracować z pracownikami szkoły, rodzicami i opiekunami.
5. Słuchacz jest przygotowany do ciągłego rozwoju zawodowego i osobistego, zna
różne narzędzia i procedury autorefleksji, potrafi je tworzyć i z nich korzystać,
konstruować wiedzę na podstawie doświadczenia z praktyk oraz jest świadomy
konieczności ciągłego kształcenia.
6. Słuchacz jest refleksyjny, otwarty na zmiany oraz informację zwrotną, zdolny do
krytycznej analizy własnych doświadczeń, nastawiony na rozwój i kreatywny.
II. Metody i formy pracy
Obserwacje:
- lekcji prowadzonych w różnych typach szkół przez wykwalifikowanych nauczycieli
języków obcych
- lekcji prowadzonych przez opiekuna praktyk w trakcie praktyk ciągłych i asystentury
językowej
- lekcji prowadzonych przez słuchaczy NKJO w trakcie praktyk ciągłych i całorocznych
Narzędzia S: arkusze obserwacji lekcji, rejestr obserwowanych lekcji (w dzienniku
praktyk)
Planowanie lekcji oraz przygotowanie konspektu
Narzędzie S: konspekt lekcji w języku polskim
Konsultacje dotyczące planowania i przebiegu lekcji:
- z opiekunem praktyk
- z kierownikiem praktyk
- z nauczycielami NKJO
Narzędzia S: arkusze obserwacji lekcji, konspekt lekcji, arkusz ewaluacji i samooceny,
karta konsultacji (w dzienniku praktyk)
2
Prowadzenie lekcji:
- jako asystent opiekuna praktyk
- samodzielnie w trakcie praktyk ciągłych
- samodzielnie w trakcie praktyk całorocznych
Narzędzia S: rozkład materiału w języku polskim, konspekt lekcji w języku polskim,
rejestr przeprowadzonych lekcji (w dzienniku praktyk)
Działalność pozadydaktyczna studenta
Narzędzie S: karta działalności pozadydaktycznej (w dzienniku praktyk)
Praca z Europejskim Portfolio dla Studentów
Narzędzie S: EPS
Analiza dokumentów szkolnych
Narzędzia S: lista dokumentacji szkolnej (w dzienniku praktyk), ankieta weryfikująca
znajomość dokumentacji szkolnej
Samoocena
Narzędzia S: arkusz ewaluacji i samooceny, wybrane narzędzie autorefleksji, ankieta
dla uczniów z oceną pracy słuchacza, ocena opisowa OP, ocena opisowa KP
Opracowanie dokumentacji praktyk
Narzędzia S: dziennik praktyk, rozkład materiału, konspekty lekcji, arkusze obserwacji
lekcji, arkusze ewaluacji i samooceny, wybrane narzędzie autorefleksji, EPS, ankieta
dla uczniów z oceną pracy słuchacza, ankieta weryfikująca znajomość dokumentów
szkolnych, arkusz ewaluacji organizacji i realizacji praktyk przez NKJO i szkoły
przyjmujące, arkusz ewaluacji pracy opiekuna praktyk
Narzędzia OP: arkusz obserwacji lekcji, ocena opisowa OP (uwzględniające kryteria
oceny praktykanta)
Narzędzia KP: arkusze obserwacji lekcji, ocena opisowa KP (uwzględniające kryteria
oceny praktykanta)
Warsztaty rozwijające umiejętności psychopedagogiczne
Narzędzie S: rejestr udziału w warsztatach i treningach psychopedagogicznych w
dzienniku, analiza przypadku - model
3
III. Rodzaje praktyk pedagogicznych
Wymiar praktyk pedagogicznych wynosi co najmniej 150 godzin i obejmuje różne etapy
edukacyjne.
Praktyki obserwacyjne
Obowiązują słuchaczy II roku wszystkich specjalności i polegają na ukierunkowanej
obserwacji lekcji prowadzonych przez nauczycieli danego języka obcego.
Praktyki ciągłe
Dzielą się na:
- praktyki 3-tygodniowe (wrześniowe)
- praktyki 2-tygodniowe (lutowo-marcowe)
Obowiązują słuchaczy III roku specjalności języka angielskiego, francuskiego i
niemieckiego, a od roku szkolnego 2013/14 również hiszpańskiego. Odbywają się pod
kierunkiem opiekuna praktyk. Polegają na prowadzeniu i obserwacjach lekcji i zajęć
pozalekcyjnych, ich omawianiu oraz na zapoznaniu się z dokumentacją szkolną i
specyfiką pracy w danej placówce.
Praktyki całoroczne
Odbywają się od października do maja. Dotyczą słuchaczy III roku specjalności języka
francuskiego, hiszpańskiego i niemieckiego. Polegają na prowadzeniu lekcji w szkole
lub w przedszkolu, samodzielnie lub w tandemach, na podstawie opracowanego
rozkładu materiału, zaakceptowanego przez kierownika praktyk.
Asystentura językowa
Dotyczy słuchaczy specjalności języka angielskiego (w miejsce praktyk całorocznych
obowiązujących w pozostałych specjalnościach). Trwa od października do maja. Polega
na asystowaniu opiekunowi praktyk w jego pracy dydaktyczno-wychowawczej.
Praktyki zagraniczne
Słuchacze II i III roku specjalności języka niemieckiego mają możliwość ubiegania się o
skierowanie na część praktyk ciągłych w szkołach w Niemczech.
4
IV. Harmonogram praktyk w latach 2012- 2015
Obejmuje 2 roczniki rozpoczynające praktyki odpowiednio w latach 2012/13 i 2013/14.
Harmonogram
praktyk
dla
rocznika
rozpoczynającego
praktyki
w
roku
akademickim 2012/13:
Drugi rok studiów w roku akademickim 2012/13
miesiąc/
rok
formy praktyk
październik ‘12początek praktyk obserwacyjnych, udział w szkoleniach:
ABC wychowawcy i Dokumentacja szkolna
listopad ‘12
praktyki obserwacyjne, udział w szkoleniach:
Zasady pracy z EPS i Zasady pracy z EPJ
grudzień ‘12 praktyki obserwacyjne
styczeń ‘13
praktyki obserwacyjne
luty ‘13
praktyki obserwacyjne
marzec ‘13
praktyki obserwacyjne
kwiecień ‘13 praktyki obserwacyjne
maj ’13
praktyki obserwacyjne
czerwiec ‘13 spotkanie słuchaczy poświęcone samoocenie kompetencji
nauczycielskich - EPS
5
Trzeci rok studiów w roku akademickim 2013/14
miesiąc/
rok
formy praktyk
wrzesień ‘13 praktyki ciągłe
październik
‘13
początek praktyk całorocznych i asystentury językowej,
udział w szkoleniu: Trening umiejętności wychowawczych
listopad ‘13
praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w szkoleniu:
Trening umiejętności wychowawczych
grudzień ‘13
praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w szkoleniu:
Trening refleksyjności (cz. 1)
styczeń ‘14
praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w warsztatach
prowadzonych przez opiekunów praktyk: Analiza przypadku z zakresu
problemów wychowawczych
luty ‘14
praktyki ciągłe (również zagraniczne), praktyki całoroczne i asystentura
językowa, udział w szkoleniu: Trening refleksyjności (cz. 2)
marzec ‘14
praktyki ciągłe (również zagraniczne), praktyki całoroczne i asystentura
językowa
kwiecień ‘14
praktyki całoroczne i asystentura językowa
maj ’14
praktyki całoroczne i asystentura językowa
czerwiec ‘14 spotkanie dla słuchaczy poświęcone ocenie kompetencji nauczycielskich
– EPS
6
Harmonogram
praktyk
dla
rocznika
rozpoczynającego
praktyki
w
roku
akademickim 2013/14:
Drugi rok studiów w roku akademickim 2013/14
miesiąc/rok
formy praktyk
październik ‘13początek praktyk obserwacyjnych, udział w szkoleniach:
ABC wychowawcy i Dokumentacja szkolna
listopad ‘13
praktyki obserwacyjne, udział w szkoleniach:
Zasady pracy z EPS i Zasady pracy z EPJ
grudzień ‘13 praktyki obserwacyjne
styczeń ‘14
praktyki obserwacyjne
luty ‘14
praktyki obserwacyjne
marzec ‘14
praktyki obserwacyjne
kwiecień ‘14 praktyki obserwacyjne
maj ‘14
praktyki obserwacyjne
czerwiec ‘14 spotkanie słuchaczy poświęcone ocenie kompetencji nauczycielskich –
EPS
Trzeci rok studiów w roku akademickim 2014/15
miesiąc
formy praktyk
wrzesień ‘14 praktyki ciągłe
październik
‘14
początek praktyk całorocznych i asystentury językowej,
udział w szkoleniu: Trening umiejętności wychowawczych
listopad ‘14
praktyki całoroczne i asystentura językowa udział w szkoleniu:
Trening umiejętności wychowawczych
7
grudzień ‘14
praktyki całoroczne i asystentura językowa
styczeń ‘15
praktyki całoroczne i asystentura językowa, udział w warsztatach
prowadzonych przez opiekunów praktyk: Analiza przypadku z zakresu
problemów wychowawczych
luty ‘15
praktyki ciągłe (również zagraniczne), praktyki całoroczne i asystentura
językowa
marzec ‘15
praktyki ciągłe (również zagraniczne), praktyki całoroczne i asystentura
językowa
kwiecień ‘15
praktyki całoroczne i asystentura językowa
maj ‘15
praktyki całoroczne i asystentura językowa
czerwiec ‘15 spotkanie słuchaczy poświęcone ocenie kompetencji nauczycielskich –
EPS
V. Dokumentacja
Każdy z uczestników praktyk pedagogicznych opracowuje dokumentację konieczną do
przygotowania, przeprowadzenia i oceny praktyk. W tym celu wykorzystuje odpowiednie
narzędzia określone w pkt. II. Metody i formy pracy.
Dokumenty słuchacza (S):
S1. Dziennik praktyk, zawierający:
- rejestr obserwacji lekcji prowadzonych przez wykwalifikowanych nauczycieli języków
obcych
- rejestr przeprowadzonych lekcji
- rejestr lekcji prowadzonych w tandemie z opiekunem praktyk (asystentura)
- karta konsultacji – 20 rubryk: data, tematyka konsultacji, podpis opiekuna, podpis
słuchacza – min. 10 konsultacji (ogółem podczas praktyk ciągłych)
- lista dokumentacji szkolnej, z którą słuchacz ma obowiązek się zapoznać: WSO
(wewnątrzszkolny system oceniania), PSO (przedmiotowy system oceniania), statut
szkoły, podstawa programowa, plan wychowawczy szkoły, regulamin wycieczek
szkolnych,
8
PDW (program działań wspierających), KIPU (karta indywidualnych potrzeb ucznia),
IPET
(indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny), program profilaktyczny,
rozporządzenie dotyczące wypełniania dokumentacji szkolnej, dziennik lekcyjny,
- karta działalności pozadydaktycznej (data, ilość godzin, forma, podpis S, OP i/lub KP)
- rejestr udziału w warsztatach i treningach psychopedagogicznych (data, tytuł, podpis)
S2. Arkusze obserwacji lekcji
- dostosowane do typu praktyki i celu obserwacji, do wyboru, również do dyspozycji OP
(OP1) i KP (KP1)
S3. Konspekt lekcji
- przygotowany dla każdej przeprowadzonej lekcji
S4. Plan ramowy
- przygotowany na okres odbywania praktyk całorocznych i w trakcie asystentury
językowej
S5. Arkusze ewaluacji i samooceny
- uwzględniające specyfikę nauczania na I i II etapie edukacyjnym
(również do dyspozycji OP - OP5, KP - KP5 i nauczycieli NKJO)
- uwzględniające specyfikę nauczania na III i IV etapie edukacyjnym (również do
dyspozycji OP - OP5, KP - KP5 i nauczycieli NKJO)
S6. Arkusz ewaluacji pracy opiekuna praktyk
- umożliwiajace słuchaczowi konstruktywną krytykę współpracy z OP
- służące jako narzędzie refleksji dla OP (OP4)
S7. Arkusz ewaluacji organizacji i realizacji praktyk przez NKJO i szkoły
przyjmujące
- składający się z czterech formularzy AEP1, AEP2, AEP3, AEP4 służących ocenie
poszczególnych etapów oraz rodzajów praktyk
- przekazywane do analizy KP
S8. Europejskie Portfolio dla Studentów – przyszłych nauczycieli języków
- odpowiednie elementy dostosowane do celów poszczególnych etapów praktyk
S9. Ankieta dla uczniów
- przygotowana przez słuchacza, na podstawie wiedzy z dydaktyki przedmiotowej,
9
● w celu oceny jego pracy - przeanalizowana w sposób wybrany przez słuchacza
S10. Ankieta weryfikująca znajomość dokumentacji szkolnej
- wypełniana w formie testu i omawiana z nauczycielem NKJO
S11. Analiza przypadku przygotowana przez słuchacza (case study)
S12. Narzędzie autorefleksji
- wybrane przez S we współpracy z KP, OP, np. zapiski słuchacza prowadzone w
czasie
praktyk, blog, dziennik pokładowy
S13. Teczka praktykanta z dokumentacją praktyk, zawierająca:
- wszystkie dokumenty przygotowane przez słuchacza (S1 – S12)
- dokument przygotowany przez OP: OP3
Dokumenty opiekuna praktyk (OP):
OP1. Arkusze obserwacji lekcji
- różne typy arkuszy obserwacji w zależności od typu praktyki i celu obserwacji, do
wyboru, również do dyspozycji S (S2)
OP2. Ocena lekcji przeprowadzonej przez praktykanta
– na podstawie arkuszy obserwacji lekcji (S2), z uwzględnieniem specyfiki pracy OP
OP3. Ocena opisowa pracy słuchacza po odbyciu praktyk
- z wykorzystaniem kryteriów oceny pracy praktykanta (OP2)
OP4. Arkusz ewaluacji pracy opiekuna praktyk
- jako narzędzie autorefleksji dla OP w formie listy zadań oraz wypełniony przez
słuchacza (S6)
OP5. Arkusze ewaluacji i samooceny
- arkusz uwzględniający specyfikę nauczania na I i II etapie edukacyjnym
(również do dyspozycji S - S5, KP - KP5 i nauczycieli NKJO)
- arkusz uwzględniający specyfikę nauczania na III i IV etapie edukacyjnym (również do
dyspozycji S - S5, KP - KP5 i nauczycieli NKJO)
OP6. Arkusz ewaluacji organizacji i realizacji praktyk przez NKJO
- wypełniany przez OP po realizacji każdego rodzaju praktyk, przekazywany do analizy
KP
10
Dokumenty kierownika praktyk (KP):
KP1. Arkusze obserwacji lekcji
- różne typy arkuszy obserwacji w zależności od typu praktyki i celu obserwacji, do
wyboru, również do dyspozycji S (S2)
KP2. Ocena lekcji przeprowadzonej przez praktykanta
– na podstawie arkuszy obserwacji lekcji (S2), z uwzględnieniem specyfiki pracy KP
KP3. Ocena opisowa pracy słuchacza po odbyciu praktyk
- z wykorzystaniem kryteriów oceny pracy praktykanta (KP2)
KP4. Arkusze ewaluacji organizacji i realizacji praktyk
- analizowane po każdym etapie i rodzaju praktyk na podstawie formularzy
dostarczonych przez S i OP:
○ wypełniany przez S po każdym rodzaju praktyk (S8 - formularze AEP1,
AEP2, AEP3, AEP4)
○ wypełniany przez OP po każdym rodzaju praktyk (OP6)
KP5. Arkusze ewaluacji i samooceny
- arkusz uwzględniający specyfikę nauczania na I i II etapie edukacyjnym
(również do dyspozycji S - S5, OP - OP5 i nauczycieli NKJO)
- arkusz uwzględniający specyfikę nauczania na III i IV etapie edukacyjnym (również do
dyspozycji S - S5, OP - OP5 i nauczycieli NKJO)
Dokumentacja formalna:
- regulamin praktyk
- list do dyrekcji szkoły z prośbą o przyjęcie słuchaczy na praktyki
- porozumienie z dyrekcją szkoły, w której odbywają się praktyki
- umowa z opiekunem praktyk
Szczegółowa organizacja praktyk pedagogicznych jest określona Regulaminem
Praktyk NKJO w Bydgoszczy, który obowiązuje od 1 października 2012 roku.
11