Program profilaktyki

Szkolny Program Profilaktyki w ZSP im. gen. Władysława Andersa w Złocieńcu
Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły ,oraz program profilaktyki tworzą spójną całość. Ich przygotowanie i realizacja są
zadaniem całej szkoły, jak i każdego nauczyciela .
Szkolny program profilaktyki to projekt systemowych rozwiązań w środowisku szkolnym, działania mają charakter systematyczny i spójny z
działaniami wychowawczymi i edukacyjnymi , jest ukierunkowany na:
- wspomaganie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi
- ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają prawidłowy rozwój ucznia
- inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących, które sprzyjają rozwojowi i zdrowemu stylowi życia uczniów
Szkolny program profilaktyki jako system działań zapobiegawczych szkoły :
- zawiera opis wszystkich zaplanowanych celowych działań zapobiegawczych dostosowanych do potrzeb i problemów odbiorców
- ma na celu przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom
- adresowany jest do uczniów, rodziców, personelu szkoły
- jest skonstruowany na podstawie :oceny problemów, potrzeb uczniów ; oceny głównych zagrożeń w zakresie czynników ryzyka.
Program profilaktyki w ZSP w Złocieńcu odwołuje się do wartości cenionych przez młodzież ,a nie dorosłych. W hierarchii wartości człowieka
dorosłego zdrowie usytuowane jest wysoko, tymczasem zdrowie nie jest równie ważne dla młodzieży jak dla osób dorosłych. Obowiązek prowadzenia działań
profilaktycznych zapobiegających narkomanii skierowany jest nie tylko do młodzieży zagrożonej uzależnieniem, ale do wszystkich uczniów w szkole.
Działaniami profilaktycznymi objęci są wszyscy uczniowie w szkole.
Cele programu :
1. Budowanie postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia (promowanie zdrowia dotyczy wszystkich uczniów w szkole);
2. Kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych z najważniejszych wartości w życiu;
3. Wzmacnianie wśród uczniów i wychowanków więzi ze szkołą oraz społecznością lokalną;
4. Kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych, relacji uczniów i nauczycieli, wychowawców i
rodziców, wzmacnianie tych więzi
5. Uczenie umiejętności odpierania presji społecznej, rozwijanie postaw osobistego zaangażowania, trenowanie ważnych umiejętności
życiowych ;
6. Uświadamianie uczniom, rodzicom i nauczycielom o konieczności działań profilaktycznych, ich wpływu na przyszłe decyzje i życie młodych
ludzi; lepsza współpraca z rodzicami
7. Przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych;
8. Podniesienie skuteczności działań z zakresu przeciwdziałania narkomanii w oparciu o przeprowadzoną diagnozę środowiska szkolnego
w zakresie występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących oraz czynników ryzyka dotyczącą uczniów, rodziców, nauczycieli.
1
Warunki skutecznej profilaktyki szkolnej :
- podstawą programu profilaktyki w szkole są wyniki badań dotyczących problemów w środowisku domowym,
szkolnym, problemów osobistych uczniów; diagnozy zachowań ryzykownych, diagnozy czynników chroniących
- planowane i wdrażane działania profilaktyczne wynikają z potrzeb uczniów
- program profilaktyki w szkole jest ewaluowany i modyfikowany
- szkolny program profilaktyki stanowi element programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w gminie oraz
programu przeciwdziałania narkomanii w gminie.
Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez :
1. Szkolny zestaw programów nauczania, które uwzględniają wymiar wychowawczy, obejmują całą działalność szkoły z punktu widzenia
dydaktycznego;
2. Program wychowawczy szkoły, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym, profilaktycznym
3. Program profilaktyki dostosowany jest do możliwości, potrzeb i problemów odbiorców.
W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Złocieńcu dominującym celem i kierunkiem profilaktyki jest przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań
ryzykownych; wspieranie czynników chroniących i budowanie odporności uczniów z powodu występujących u nich problemów i życiowych nieszczęść.
Wspieranie czynników chroniących i budowanie odporności , rozwijanie potencjału , inicjowanie, kształtowanie , wspieranie postaw i zachowań społecznych
jest dominującym celem i kierunkiem profilaktyki problemów dzieci i młodzieży ( profilaktyka kreatywna, pozytywna).
Poznanie problemów umożliwia w sposób właściwy zaplanować działania zapobiegawcze tj. wychowawczo- profilaktyczne tak , aby ograniczyć negatywne
zachowania uczniów w szkole, zminimalizować występujące zagrożenia
Działania profilaktyczne służą :
-
uczeniu umiejętności odpierania presji społecznej
rozwijaniu postaw osobistego zaangażowania
trenowaniu ważnych umiejętności życiowych
budowaniu przekonań i systemu wartości u młodych ludzi
zaspokojeniu najważniejszych potrzeb psychicznych ( miłości, akceptacji, uznania, bezpieczeństwa, przynależności)
realizacji ważnych zadań rozwojowych ( np. określeniu własnej tożsamości)
zintensyfikowaniu wsparcia i pomocy wobec uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi którzy należą do grupy zwiększonego ryzyka
2
W działaniach profilaktycznych skupiamy się na tych czynnikach które umożliwiają prawidłowy przebiegu procesu adaptacji pomimo istniejących
czynników ryzyka i życiowych nieszczęść. Podejmujemy takie działania aby linia życia ucznia przebiegająca w obszarze ryzyka pokierowana została do
dobrego przystosowania ( wzmacniamy odporność ucznia poprzez pozytywny wpływ opiekuńczej osoby dorosłej spoza rodziny: nauczyciel, trener
sportowy, ksiądz. Wspierający dorosły może zawrócić dziecko ze ścieżki ryzyka i wzmocnić jego odporność.
1. Wzmacniamy czynniki chroniące - które zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia problemów, zaburzeń
Czynniki chroniące:
- silna więź uczuciowa z rodzicami
- zainteresowanie nauką szkolną
- życie zgodne z wartościami duchowymi
- poszanowanie prawa, wartości, autorytetów
- przynależność do pozytywnej grupy rówieśniczej
2. Czynniki ryzyka- wpływają na rozwój problemów w obszarze zdrowia i zaburzeń
Czynniki ryzyka mogą tkwić w środowisku rodzinnym i szkolnym.
Czynniki ryzyka dzielimy na dwie kategorie:
Czynniki rodzinne: nastoletnia matka, posiadanie tylko jednego rodzica, brak ojca w dzieciństwie, bardzo duża rodzina, antyspołeczne wzorce
ról w dzieciństwie, przemoc i dysharmonia w rodzinie, niezgoda rodziców w małżeństwie, słaby nadzór i kierowanie dzieckiem, zaniedbanie
w dzieciństwie , bezrobocie rodziców, przestępczość rodziców, nadużywanie środków psychoaktywnych przez rodziców, choroby psychiczne
u rodziców, surowa dyscyplina w domu, brak dyscypliny, izolacja społeczna rodziny, doświadczane odrzucenie, brak ciepła, czułości.
Czynniki ryzyka związane ze szkołą: przemoc rówieśnicza, odrzucenie przez rówieśników, słaba więź ze szkołą, destrukcyjna grupa
rówieśnicza, niepowodzenia szkolne.
Szczególne znaczenie dla powstawania zaburzeń w zachowaniu u dzieci mają czynniki obecne w sytuacji rodzinnej. Wpływając na rozwój
dziecka od jego narodzin dają początek tzw. indywidualnym ścieżkom ryzyka. Ścieżka ryzyka to zapoczątkowany w dzieciństwie łańcuch
przyczyn i skutków utrudniających normalny rozwój. Pojedynczych czynników ryzyka nie należy uznawać za bezpośrednią przyczynę
nieprawidłowych zachowań czy zaburzeń. Wyzwolić je może kombinacja wielu czynników ryzyka, utrzymujących się przez dłuższy czas
przy niskim poziomie czynników chroniących.
3
Dzieci walczące z poważnymi przeciwnościami życiowymi, aby w takich warunkach mogły się rozwijać muszą uruchomić wszystkie swoje
zasoby składające się na odporność. Nie mogą osiągnąć odporności same, muszą pomóc im inni dorośli z otoczenia.
Cenę którą płacą za swe przystosowanie są trudności emocjonalne, problemy zdrowotne, choroby psychosomatyczne, będące konsekwencją
przewlekłego stresu.
Określając stopień zagrożenia przyjmujemy obecność różnych problemów , wyróżniamy trzy stopnie zagrożenia:
a. grupa niskiego ryzyka – należą do niej osoby , które doświadczają większych trudności życiowych i nie podejmują zachowań
ryzykownych ( są przed inicjacją)
b. grupa podwyższonego ryzyka – to osoby u których obserwujemy liczne i poważne czynniki ryzyka ( są po inicjacji).
c. grupa wysokiego ryzyka – należą do niej osoby u których zachowania ryzykowne i problemy są głęboko utrwalone i które odczuwają
negatywne konsekwencje ( zdrowotne i społeczne) swoich zachowań ryzykownych ( alkoholicy, narkomani)
Osoby z grup wysokiego ryzyka wymagają leczenia, resocjalizacji. Pozostałe grupy powinny być objęte działaniami profilaktycznymi w szkole
Działania profilaktyczne są adresowane do całego środowiska szkolnego: uczniów, rodziców i nauczycieli. O skuteczności podejmowanych działań można
mówić dopiero wówczas, gdy zaczną ze sobą ściśle współpracować różne podmioty odpowiedzialne za wychowanie ,a przede wszystkim rodzina i szkoła.
Działania profilaktyczne adresowane do młodzieży można realizować na trzech poziomach:
Profilaktyka uniwersalna – adresowana jest do całej nie zdiagnozowanej populacji . Jej celem jest dostarczenie każdemu wiedzy i umiejętności niezbędnych
do zapobiegania problemom.
Profilaktyka selektywna adresowana do grup zwiększonego ryzyka które z uwagi na szczególne warunki życiowe, podlegają działaniu licznych czynników
ryzyka i są bardziej zagrożone występowaniem problemów i zaburzeń ( dzieci alkoholików, dzieci adoptowane...)
Profilaktyka wskazująca adresowana do tych jednostek z grup ryzyka u których występują wczesne sygnały problemów i liczne niepokojące zachowania (
np. częste wagary, okresowe upijanie się)
Realizatorami działań profilaktycznych w szkole są przede wszystkim : nauczyciele wspierani przez psychologów, pedagogów i innych specjalistów.
Działania prowadzone są w formie : informacyjnej , edukacyjnej , alternatywnej, interwencyjnej .
Na wszystkich poziomach profilaktyki stosuje się działania odpowiednie do wieku, rodzaju problemów i stopnia zagrożenia:
4
Działania informacyjne-ich celem jest dostarczenie informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie dokonywania
racjonalnych wyborów.
Działania edukacyjne- ich celem jest pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętność nawiązywania kontaktów z
ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom otoczenia)
Działania alternatywne- ich celem jest pomoc w zaspokojeniu ważnych potrzeb( sukcesu, przynależności, oraz satysfakcji życiowej) przez stwarzanie
możliwości zaangażowania się w działalność pozytywną( artystyczną, społeczną, sportową)
Działania interwencyjne- ich celem jest pomoc osobom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów oraz wspieranie w sytuacjach
kryzysowych ( działania realizują specjaliści)
Działania zmniejszania szkód- ich celem jest chronienie osób należących do grup ryzyka , a także społeczeństwa przed skutkami ich destrukcyjnych
zachowań.
Zintegrowane działania podejmowane np. przez gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, ośrodki pomocy społecznej, sądy rodzinne,
powiatowe centra pomocy rodzinie, poradnie psychologiczno- pedagogiczne, gminne ośrodki pomocy społecznej, ośrodki kultury, placówki służby zdrowia,
szkoły we współpracy z rodzicami młodzieży, stanowią podstawowy warunek skuteczności oddziaływań profilaktycznych.
Szkoła jest dobrym terenem oddziaływań profilaktycznych ponieważ jest miejscem:
- spotkania młodzieży oraz osób dorosłych odpowiedzialnych za opiekę i wychowanie(rodziców i nauczycieli)
- intensywnego rozwoju interpersonalnego i społecznego
- konfrontacji autorytetów i kształtowania się poczucia własnej tożsamości ucznia
- wypełniania znacznej części aktywnego życia młodzieży
- weryfikacji oczekiwań rodziców związanych z własnym dzieckiem
W związku z powyższym realizowane w szkole działania profilaktyczne powinny być:
- dostosowane do poziomu rozwoju adresata w zakresie informacji, ćwiczeń
- rzetelne pod względem przekazywanych informacji
- rzeczowe bez odwoływania się do emocji takich jak strach, poczucie winy czy rozbudzanie ciekawości
- ćwiczenia i informacje muszą być dostosowane do poziomu rozwoju adresata, przekazywane informacje muszą być rzetelne tzn. nie wolno
straszyć, informacje dotyczące zagrożeń nie powinny być zbyt szczegółowe aby nie stanowiły instruktażu nieprawidłowych zachowań
5
Działania profilaktyczne w szkole powinny być planowane ,mieć charakter długofalowy oraz dawać możliwość włączania nowych treści, stosownie do
zaistniałych problemów i potrzeb .Skuteczne działania profilaktyczne powinny być realizowane przez współpracujących ze sobą nauczycieli, zaakceptowane
przez radę pedagogiczną i rodziców.
W szkole dostępny jest wykaz osób i instytucji współpracujących w obszarze profilaktyki zachowań ryzykownych młodzieży, oraz świadczących pomoc na
rzecz dziecka i rodziny.
Program profilaktyki w ZSP jest wynikiem diagnozy, w której uwzględniono problemy i potrzeby uczniów. To potrzeby mają kształtować sposób pomagania.
Szkoła realizuje swą misję przez trzy nierozłączne , uzupełniające się programy: program nauczania, program wychowania, szkolny program profilaktyki.
Zadania realizacji programu, po zaopiniowaniu przez Radę Pedagogiczną i Radę Rodziców spoczywa na wszystkich nauczycielach
i
pracownikach szkoły, przy współpracy ze specjalistami z Poradni psychologiczno- pedagogicznej i instytucji działających na rzecz dzieci i rodziny.
Finansowanie działań profilaktycznych - pozyskiwaniem środków zajmują się pedagog szkolny, dyrektor i nauczyciele. Programy opłacane są ze środków
własnych ,oraz środków z Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy UMIG w Złocieńcu.
Program podlega ewaluacji. Wyniki jej podaje się do wiadomości rady pedagogicznej, rodziców i uczniów.
6
Potrzeby rozwojowe uczniów
Problemy młodzieży i środowiska
Potrzeby wynikające z problemów
1.Problemy okresu dojrzewania:
- społeczne np. kłopoty w nawiązywaniu kontaktów
- psychiczne np. huśtawka uczuć, anoreksja, bulimia
- prawne np. brak odpowiedzialności za swoje postępowanie
potrzeba pozytywnego obrazu własnej osoby
potrzeba samoakceptacji
potrzeba rzetelnej informacji
2.Problemy związane z kryzysem autorytetu dorosłych:
- nieporozumienia w domu
- kłopoty w szkole
- kwestionowanie wartości dorosłych
- bunt, przekora wobec dorosłych
- negatywne wzorce w mediach
- brak reakcji ze strony dorosłych
potrzeba konstruktywnych wzorców w rodzinie, w szkole, w mediach
potrzeba autonomii
potrzeba samodzielności
potrzeba sukcesu
potrzeba wymagań
potrzeba oczekiwań rodziców, nauczycieli
3.Problemy związane z wysokim poziomem neurotyzmu
- skłonność do przeżywania stanów lękowych
- niska odporność na stres
- problemy adaptacyjne w nowym środowisku
- odreagowanie emocji
potrzeba satysfakcji
potrzeba miłości i radości w życiu
potrzeba radzenia sobie w trudnych sytuacjach
potrzeba akceptacji
4.Problemy natury psychicznej
- mankamenty komunikowania się
- nieumiejętność nawiązywania kontaktów
- kłopoty w kontaktach z rówieśnikami
potrzeba poczucia bezpieczeństwa
potrzeba własnej wartości, akceptacji
potrzeba kontaktu z rówieśnikami
7
5.Problemy związane z zagrożeniami XXI wieku
- narkomania, dopalacze, alkoholizm, nikotynizm, lekomania,
uzależnienia behawioralne
- wczesna inicjacja seksualna
- choroby psychiczne, depresje, fobie społeczne, anoreksja, bulimia
- HIV i AIDS
6.Problemy tkwiące w środowisku
- adaptacyjno- integracyjne w nowym środowisku szkolnym
- kłopoty z rówieśnikami
- problemy w nauce
- niedostatek ekonomiczny
- dysfunkcja rodziny
potrzeba szczęścia, zadowolenia
potrzeba zabawy i odpoczynku
potrzeba rzetelnej wiedzy o zagrożeniach
potrzeba asertywnych zachowań
potrzeba akceptacji
potrzeba przynależności
potrzeba sukcesu
potrzeba miłości
potrzeba satysfakcji i zadowolenia z życia
Działania informacyjne :
-
ułatwiają uczniom wejście w społeczność szkolną poprzez znajomość regulaminów
dostarczają rzetelnej wiedzy o skutkach uzależnień, wyjaśnia mechanizm uzależnienia
zmniejszają stres związany z nauką szkolną, nową klasą
umożliwiają przejście od roli odbiorcy do aktywnego uczestnika warsztatów
realizowane są przez nauczycieli, pedagoga szkolnego ,zaproszonych ekspertów.
Działania informacyjne – dostarczenie adekwatnej informacji na temat skutków zachowań ryzykownych
8
Zadania
Formy realizacji
Prawa i obowiązki ucznia i człowieka
Godziny do dyspozycji wychowawcy na temat: Prawa i obowiązki w
aktach prawnych.
Zapoznanie z Konwencją Praw Dziecka, Deklaracją Praw Człowieka
Zapoznanie z prawami i obowiązkami uczniów w szkole.
Prowadzenie lekcji wychowawczych na temat antydyskryminacji
Prelekcje Stop Nienawiści, Handel Żywym Towarem
Instytucje udzielające pomocy uczniom i rodzicom
Poinformowanie uczniów o dostępnych instytucjach i formach pomocy
wsparcia psychologicznego, społecznego.(PP-P,MGOPS, Punkt
Konsultacyjno – Informacyjny , GKRPA, Sąd, Policja…)
Zwiększenie wiedzy o dostępnych miejscach i formach pomocy.
Zapoznanie z technikami skutecznego uczenia się.
Zapoznanie uczniów z W.S.O, PSO
Stawianie wymagań, motywowanie do edukacji
Mnemotechniki-poznanie mojego stylu uczenia się
Zapoznanie uczniów ze sposobami na poprawę efektywności uczenia
się ,poinformowanie uczniów o złych strategiach uczenia się
Informowanie uczniów o możliwości uczestniczenia w zajęciach
pozalekcyjnych i pozaszkolnych ,konkursach wiedzy
Diagnoza uzdolnień i zainteresowań uczniów. Opieka nad uczniami
zdolnymi. Prowadzenie rejestru uczniów zdolnych
Stypendia za osiągnięcia sportowe i naukowe dla uczniów zdolnych
Udział młodzieży w Pokazie Talentów.
Zagrożenia XXI wieku: uzależnienia behawioralne, nerwica,
depresja , fobia społeczna, anoreksja, bulimia, przemoc, HIV i
AIDS. Uzależnienia od substancji psychoaktywnych: dopalacze,
narkotyki, alkohol, tytoń, e-papierosy.
Przekazywanie rzetelnych informacji o realnych szkodach,
bezpośrednich i odległych skutkach podejmowania zachowań
Diagnoza problemów i potrzeb uczniów w szkole. Diagnoza
czynników ryzyka i czynników chroniących
Diagnoza problemów domowych, osobistych i szkolnych - uczniowie
klas pierwszych
Spotkania z ekspertami oświaty zdrowotnej (SANEPID)
- Europejski Kodeks Walki z Rakiem
9
ryzykownych.
- Program ARS – jak dbać o miłość
- HIV i AIDS
- Dopalacze , Narkotyki
- Nikotynizm
- Uzależnienia Behawioralne
- Anoreksja, bulimia
- Depresja, fobia społeczna, nerwice
Lekcje edukacyjno – profilaktyczne na temat współczesnych zagrożeń
młodzieży:
Projekcje filmowe DVD „Lekcje Przestrogi” „ Nie zamykaj oczu”
Konkursy profilaktyczne „ Nie piję nie biorę bo życie wolę”;
Realizacja szkolnego Programu przeciwdziałania narkomanii
Artystyczne Formy Profilaktyczne- konkurs kl I
10
Tworzenie bezpiecznego środowiska wychowawczego szkoły
Zminimalizowanie problemu wagarów szkolnych
Stosowanie wypracowanych procedur postępowania w sytuacjach
kryzysowych
Stosowanie wypracowanego w szkole skutecznego systemu
przeciwdziałania: uzależnieniom, przemocy, niskiej frekwencji.
Zawieranie kontraktów z uczniami problemowymi
Prowadzenie rejestru problemów wychowawczych. Karty porad dla
uczniów i rodziców
Diagnoza bezpieczeństwa uczniów w szkole ( przemoc fizyczna,
psychiczna, zaniedbanie, cyberprzemoc, zagrożenia behawioralne)
Diagnoza postaw uczniów wobec substancji psychoaktywnych.
Ocena bezpieczeństwa w szkole.
Realizacja szkolnego programu „ Rozminowywanie Przemocy ”
Realizacja szkolnego programu „Jak substancje psychoaktywne mogą
zmienić zabawę w tragedię – Bezpieczni na drogach”
„Kształtowanie postaw społecznych – potrafię udzielić pierwszej
pomocy „
Spotkania z Policjantami na temat: Odpowiedzialność za czyny
prawem zabronione; Handel Ludźmi; Stop Nietolerancji
;Przeciwdziałanie terroryzmowi; Bezpieczne wakacje.
Lekcje profilaktyczne: asertywne odmawianie i decydowanie; alko
gogle; Stop dopalaczom, narkotykom;
Źródło mej mocy nie tkwi w przemocy- udział w konkursie
profilaktycznym na prezentacje multimedialną
Organizacja pomocy psychologiczno –pedagogicznej w szkole.
Monitorowanie absencji uczniów wagarujących – Karta absencji
Zawieranie kontraktów z uczniami
Rejestr uczniów wagarujących. Ocena problemu niskiej absencji
uczniów wagarujących - diagnoza problemu
Stosowanie wypracowanego skutecznego systemu przeciwdziałania
wagarom szkolnym
Prelekcje na temat zagrożeń na wagarach szkolnych.
11
Problemem eurosieroctwa wynikającego z rosnącej fali emigracji
zarobkowej rodziców uczniów
Ocena funkcjonowania dziecka w środowisku szkolnym
Diagnozowanie problemu eurosieroctwa wśród uczniów
Opieka wychowawców nad uczniami, współpraca z opiekunami
dziecka
Wdrażanie procedury postępowania wobec ucznia eurosieroty , oraz
rodziców i opiekunów dzieci.
Treści ważne z punktu widzenia profilaktyki włączone są do programów nauczania różnych przedmiotów i mają się uzupełniać.
Realizowane są w ramach edukacji biologicznej, ekologicznej, obywatelskiej. Edukacja zdrowotna prowadzona na ścieżce międzyprzedmiotowej powinna być zintegrowana z wszystkimi przedmiotami .
Działania edukacyjne i wychowawcze – mają na celu pomoc uczniom w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych
- wspieranie rozwoju osobowego uczniów np. działalność w szkolnym klubie wolontariatu „ Niewidzialni ”
- rozwijanie umiejętności psychologicznych i społecznych np.: radzenie sobie ze stresem, złością i gniewem; przestrzeganie zasad współżycia z
ludźmi; przeciwstawianie się negatywnej presji ze strony innych ( rówieśników i mediów), powstrzymywanie się od eksperymentowania z
alkoholem, tytoniem, narkotykami, dopalaczami, środkami uspokajającymi…
- poszerzanie treści związanych z problemami dojrzewania ( seksualność, relacje z rodzicami, poszukiwanie własnej tożsamości i sensu życia,
szukanie pomocy w trudnościach zdrowotnych i emocjonalnych)
- działania zorientowane na właściwy wybór, rozwijanie samoświadomości
- wskazywanie bezpiecznych sposobów wchodzenia w dorosłość
12
Zajęcia edukacyjne i wychowawcze
Tematy zajęć edukacyjno- wychowawczych
Cele zajęć
Integracja i adaptacja nowych uczniów w klasie ,w środowisku
szkolnym kl. I
Socjogram klasy . Klasowa Puszka Pandory.
Eliminowanie zachowań agresywnych
Ułatwianie nawiązania bliższych kontaktów, wykorzystanie talentów
poszczególnych członków dla obsadzenia ról grupowych. Ułatwianie
wypracowania wspólnych celów i norm.
W każdej klasie znajdują się dzieci nieśmiałe, zahamowane. Ćwiczenia
dają szansę wszystkim , a szczególnie tym stojącym na uboczu klasy.
Wzmacnianie poczucia własnej wartości - klasy I i II
Pomoc uczniom w zmianie stosunku do samych siebie. Ułatwienie
dostrzeżenie mocnych stron . Wzmacnianie wiary we własne
możliwości. Dostarczenie pozytywnych informacji od innych osób,
weryfikujących dotychczasowe sądy, utrwalanie nawyków szukania w
ludziach tego co dobre i wartościowe. Uczenie aprobaty i akceptacji.
Zachęcanie do działań społecznych – wolontariat
Techniki szybszego uczenia się i zapamiętywania - klasy I i II
Pomoc w uwierzeniu, że zapamiętywanie to problem do rozwiązania,
powtarzanie wiadomości jest niezbędne, najważniejsza jest motywacja.
Stop Przemocy - klasy I, II, III
Uwrażliwienie na problem przemocy, uświadomienie że ludzie mają
różny stopień wrażliwości, przekonanie że przemoc nie może być
środkiem rozwiązywania problemów, uświadomienie że bierny świadek
zdarzeń jest moralnie współwinny popełnianego przestępstwa.
13
Uświadomienie sobie własnych praw w kontaktach społecznych, uczenie co
znaczy być asertywnym, jak realizować swoje potrzeby i interesy ,jak bronić
się przed naciskami innych. Poznanie etapów asertywnego odmawiania i
decydowania.
Zweryfikowanie swojej wiedzy na temat narkotyków i dopalaczy.
Narkotyki , Dopalacze – mity i prawda klasy I, II ,III
Współpraca z Ośrodkiem rehabilitacyjno -readaptacyjnym dla młodzieży Gdzie szukać pomocy ? Dlaczego nie warto po nie sięgać ?
uzależnionej „Czcibór” w Rudkach koło Wałcza
Postawa asertywna – uczenie konstruktywnego odmawiania
i decydowania – klasy I i II
Jak pomóc uczniowi z dysfunkcją wzroku i słuchu w klasie szkolnej kl. I, II
Nauka języka migowego i alfabetu brajlea kl I , II
Zajęcia edukacyjne mające na celu poznanie potrzeb i ograniczeń
uczniów niepełnosprawnych:
-
uczeń poznaje definicje: osoba niewidoma, ociemniała, słabowidząca,
uczeń poznaje definicje: osoba niesłysząca, niedosłysząca
dowiaduje się ,że uszkodzenie wzroku , słuchu może nastąpić w każdym
wieku z różnych przyczyn,
dowiaduje się co czuje osoba która nie widzi , lub nie słyszy od urodzenia
lub utraciła wzrok lub słuch nagle z powodu choroby lub w wypadku
uczeń dowiaduje się jak wygląda alfabet Brajla , poznaje litery języka
migowego (daktylografia i ideografia)
uczeń dowiaduje się w jaki sposób może pomóc osobie niewidomej,
niesłyszącej w klasie szkolnej, w szkole , w różnych sytuacjach społecznych:
Szkoła Promująca Zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem
kl. I , II , III
Budowanie świadomości onkologicznej wśród uczniów i ich rodzin poprzez
promowanie prozdrowotnego życia zgodnie z zaleceniami (kordynator
Sanepid)
Jak radzić sobie ze stresem – doraźne sposoby radzenia sobie ze
stresem . Trening kontroli złości i gniewu kl. I, II, III
Wskazanie możliwości minimalizowania skutków stresu, poprawy
samopoczucia, zwiększania odporności psychicznej. Nauka relaksu,
wyrażania uczuć, technik zmniejszania lęku, złości i gniewu
Preferencje zawodowe – klasy I , II, III
Zajęcia warsztatowe prowadzone przez doradcę zawodowego z
MCK OHP w Złocieńcu (Młodzieżowe Centrum Kariery )
Zwiększenie poczucia pewności siebie, autoprezentacja, doskonalenie
komunikacji.
Identyfikacja umiejętności, mocnych i słabych stron.
Zapoznanie z klasyfikacją zawodów. Określenie cech pracy
Zapoznanie z aktualnymi tendencjami na rynku pracy. Zawody
przyszłości. Poznanie zasad ułatwiających poszukiwanie pracy.
14
Zapoznanie z technikami poszukiwania ofert pracy.
Dokumenty aplikacyjne- umiejętność sporządzania CV, listów
motywacyjnych .
Indywidualne spotkania z doradcą zawodowym (uczniowie ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi)
Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach klasy I ,II, III
Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i
innych ludzi. Nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy.
Uwrażliwienie uczniów na reagowanie w sytuacjach kryzysowych
Podwyższenie umiejętności w zakresie ratownictwa wodnego.
Szkolny program edukacyjno – profilaktyczny
„Jak substancje psychoaktywne mogą zmienić zabawę w tragedię –
bezpieczni na drogach”
Program obejmuje:
Cele programu :
Przyczynienie się do wzrostu świadomości uczniów na temat zachowań
ryzykownych;
Uwrażliwienie uczniów na problemy ofiar wypadków i ich rodzin;
Przyczynienie się do właściwej oceny negatywnych zachowań na drodze;
Promowanie zdrowego stylu życia wolnego od używania substancji
psychoaktywnych.
Kształtowanie poczucie odpowiedzialności za bezpieczeństwo, zdrowie swoje i
innych ludzi.
Gdzie szukać pomocy !
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Diagnozę problemu postaw uczniów wobec substancji psychoaktywnych w
kl. I październik
Etapy asertywnego odmawiania i decydowania– ćwiczenia w kl. I listopad
Szkolny konkurs profilaktyczny „ Nie piję, nie biorę bo życie wolę”
grudzień
Prelekcja dla uczniów klas I „Bezpieczni na drodze” styczeń
projekcja cyklu etiud filmowych „Eksperyment życie”,
dyskusja po filmie,
statystyki policyjne.( www.policja.pl)
Alco –Blow,
sondaż młodzieży dotyczący świadomości komunikacyjnej.
ulotka dla uczniów.
wykorzystanie Alkogogli ( ćwiczenia: celowanie, utrzymywanie
równowagi,
manewry, czas reakcji) - wszystkie klasy I.
Pedagogizację rodziców uczniów klas I „ Substancje psychoaktywne”
styczeń
Ulotka dla rodziców.
Udział uczniów klasy I w rozprawie sądowej dotyczącej prowadzenia
pojazdu pod wpływem alkoholu marzec/ kwiecień
Ewaluacja -sprawozdanie- maj
15
Szkolny program edukacyjno – profilaktyczny
„ Rozminowywanie Przemocy ”
-
Program obejmuje:
integracja uczniów klas I ( socjogram klasy)- październik
zapoznanie uczniów z procedurami postępowania nauczycieli w sytuacjach
kryzysowych - październik
spotkania z policjantami „ Odpowiedzialność za czyny prawem zabronione;
Handel ludźmi; Stop nietolerancji; listopad /grudzień/ styczeń
konkurs „ Źródło mej mocy nie tkwi w przemocy ” uczniowie kl. I i II
diagnoza bezpieczeństwa uczniów w szkole- grudzień
wzmacnianie poczucia własnej wartości -luty
lekcje wychowawcze Stop przemocy –marzec
znam swoje prawa- kwiecień
ewaluacja programu - maj
Program „Profilaktyka narkomanii”
Działania skierowane do wszystkich uczniów w szkole :
- diagnoza postaw uczniów wobec substancji psychoaktywnych kl. I i III–
październik
- dlaczego nie warto eksperymentować z substancjami psychoaktywnymi –
prelekcja kl. I – październik
- asertywne odmawianie i decydowanie – listopad
- profilaktyczna wywiadówka dla rodziców uczniów – listopad
- program profilaktyczny dla uczniów -spotkania z Panem Sł. Pyrko (koncert
profilaktyczny)
- szkolny konkurs profilaktyczny Nie piję, nie palę, nie biorę bo życie wolę –
grudzień
- dopalacze, narkotyki mity i prawda – prelekcja kl I – marzec/ kwiecień
- sprawozdanie maj
Cele programu :
Wzrost wiedzy uczniów na temat źródeł powstawania agresji, jej przejawów.
Ukierunkowanie uwagi młodzieży na negatywne skutki przemocy.
Ukształtowanie umiejętności redukowania przykrego napięcia emocjonalnego poprzez
radzenie sobie z krytyką i ze stresem.
Nabycie umiejętności asertywnego odmawiania i decydowania.
Cele programu:
1) zwiększanie wiedzy na temat ryzyka i konsekwencji używania
środków psychoaktywnych;
2) ograniczanie zagrożeń związanych z używaniem wyżej
wymienionych środków;
3) rozwijanie lokalnego systemu rozwiązywania problemów narkomanii
w gminie.
Przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych; podniesienie
skuteczności działań z zakresu przeciwdziałania narkomanii w oparciu o
przeprowadzoną diagnozę i szeroką współpracę środowiska szkolnego i
pozaszkolnego; promocja zdrowego stylu życia ; wyposażenie uczniów w rzetelną
wiedzę na temat szkodliwości działania substancji psychoaktywnych ; uwrażliwienie
na zagrożenia ; kształtowanie poczucia odpowiedzialności za swoje zdrowie , swoje
decyzje.
Sposób mierzenia efektów - anonimowa ankieta ewaluacyjna wśród uczniów
dotycząca uczestniczenia lub bycia obserwatorem sytuacji związanych z
eksperymentowaniem z substancjami psychoaktywnymi przeprowadzona po 10
miesiącach realizacji programu.
16
Szkolne programy edukacyjno- profilaktyczne realizowane są przez cały rok szkolny. Skierowane są do rodziców, nauczycieli i uczniów klas
programowo najniższych tj. uczniów klas I ponieważ uważamy ,że wcześniej podjęte działania informacyjno – edukacyjne przyczyniają się do
zmiany nastawienia młodzieży do danego problemu. W szkole podejmujemy długofalowe, stałe działania profilaktyczne , nie skupiamy się
jedynie na akcjach, prelekcjach okolicznościowych. Działaniami objęci są wszyscy uczniowie w szkole.
Działania alternatywne - pomoc w zaspokojeniu ważnych potrzeb (sukcesu, przynależności), oraz osiąganiu satysfakcji życiowej przez
angażowanie się uczniów w działalność artystyczną, społeczną ,sportową.
- są zróżnicowane tak, aby dostosować je do specyfiki potrzeb i możliwości uczniów
- koncentrują się na tym, co zdrowe, co służy młodemu człowiekowi
- pozwalają podejmować nową aktywność, sprawdzić się w dziedzinach wybranych indywidualnie
- organizują i wskazują bezpieczne zagospodarowanie czasu wolnego
- skuteczne bo angażują młodzież w ich przygotowanie
Działania alternatywne-wszystkie klasy
Zadania
Zajęcia sportowe- realizowane jako zajęcia pozalekcyjne w celu
osiągnięcia satysfakcji, zaspokojenia potrzeby sukcesu,
zagospodarowania czasu wolnego uczniów
Formy realizacji
Udział w SKS :
piłka siatkowa -chłopcy
piłka siatkowa- dziewczęta
koszykówka –chłopcy
piłka nożna
orienteering
piłka ręczna –chłopcy
piłka nożna –chłopcy
unihokej
17
Zajęcia pozalekcyjne, pozaszkolne
udział w projektach
udział w szkolnym klubie wolontariatu
działalność w samorządzie uczniowskim
udział w kołach zainteresowań : kółko fotograficzne, teatralne, taneczne
filozoficzne, historyczne, matematyczne, języka angielskiego i języka
niemieckiego, koło młodych biznesmenów
Organizacja imprez masowych
wyjścia na spektakle teatralne , do kina
wycieczki klasowe, biwaki
organizowanie zabaw
organizacja wigilii klasowych, jasełek, dnia wiosny, dnia patrona
szkoły.
współpraca szkoły z opieką społeczną, radą rodziców
możliwość zwolnienia ze składek na ubezpieczenie
stypendia socjalne dla uczniów w internacie (dożywianie)
wyprawka szkolna, zasiłek szkolny
dyskretne zbiórki odzieży dla uczniów najbiedniejszych
Pomoc w rozwiązywaniu problemów wynikających z niedostatku
ekonomicznego
Działania interwencyjne- pomoc osobom mającym trudności w rozwiązywaniu problemów oraz wspieranie w sytuacjach kryzysowych. Osoby
z grupy ryzyka:
1. Żyją w złych warunkach ekonomicznych
2. Wychowywane są w rodzinach dysfunkcyjnych
3. Doświadczyły przemocy fizycznej i psychicznej
4. Były molestowane seksualnie
5. Wagarują, zachowują się agresywnie
6. Podejmują próby samobójcze
7. Utrzymują kontakty z rówieśnikami odurzającymi się, lub sami używają środków psychoaktywnych
8 Podjęły zbyt wcześnie inicjację seksualną.
Współpraca ze środowiskiem lokalnym (Policja, Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Ośrodki ds. uzależnień, Gminna Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych, Punkt Informacyjno – Konsultacyjny dla osób uzależnionych)
18
Oczekiwane efekty działalności profilaktycznej
1.
2.
3.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Uczniowie ograniczą picie alkoholu, palenie tytoniu ,sięganie po narkotyki, dopalacze
Uczniowie będą reagować na każdy przejaw przemocy w szkole
Uczniowie będą potrafili udzielić pierwszej pomocy
Uczniowie będą potrafili asertywnie odmówić i zadecydować
Poznają obowiązujące przepisy prawa dotyczące narkotyków i dopalaczy; odpowiedzialności za czyny prawem zabronione;
Będą potrafili szukać pomocy stosownie do potrzeb, ale też zwracać się po pomoc do osoby dorosłej w szkole , w domu
Będą przestrzegać praw ucznia i człowieka
Będą bezpiecznie gospodarować swoim czasem wolnym
Szukać kompromisowych rozwiązań
Podwyższą swoje umiejętności w zakresie ratownictwa medycznego i wodnego
Będą potrafili poradzić sobie ze stresem, z przykrymi emocjami
Będą czuli się odpowiedzialni za bezpieczeństwo swoje i innych ludzi
Będą potrafili pomóc i porozumieć się z osobą słabowidzącą i słabosłyszącą
Aktywność alternatywna uczniów:
1. Aktywnie włączą się do realizacji szkolnych programów edukacyjno -profilaktycznych
2. Zaangażują się w programy wsparcia i pomocy koleżeńskiej
3. Podejmą działania w szkolnym wolontariacie
4. Aktywnie będą uczestniczyli w zajęciach pozalekcyjnych w szkole i poza szkołą
5. Nie będą wagarowali
6. Będą przestrzegać postanowień statutu szkoły.
19
Działania skierowane do Rodziców
Zadania
Formy realizacji
Informowanie o pracy szkoły , funkcjonowaniu ucznia w szkole,
Zapoznanie ze statutem ,WSO, PSO, Programem Wychowawczym,
Szkolnym programem profilaktyki, szkolnymi programami edukacyjno
-profilaktycznymi, procedurami postępowania w sytuacjach
kryzysowych. Informowanie o organizacji roku szkolnego, planach
lekcji, zajęciach pozalekcyjnych, terminach wywiadówek,
informowanie o wynikach w nauce, nieobecnościach uczniów na
zajęciach dydaktycznych.
Diagnoza oczekiwań rodziców i uczniów klas I wobec szkoły.
Pozyskiwanie rodziców do pracy szkoły
Pozyskiwanie zgody rodziców na realizację szkolnych programów
Spotkania rodziców z wychowawcami (indywidualne i grupowe)
Współdecydowanie w szkole o: budżecie i wydatkach szkoły, środkach
finansowych gromadzonych przez rodziców, programach autorskich,
zajęciach dodatkowych, sposobach sprawowania opieki nad dziećmi,
systemie pomocy dzieciom w trudnej sytuacji losowej, wycieczkach,
uroczystościach szkolnych
Współpraca szkoły z Radą Rodziców.
Rozwijanie umiejętności wychowawczych rodziców poprzez ich
udział w szkoleniach z zakresu wychowania i profilaktyki „ Wywiadówki profilaktyczne”
Wskazanie literatury fachowej.
Spotkania rodziców z dyrektorem szkoły
Wykorzystanie wiedzy rodziców - na spotkaniach z rodzicami.
Doskonalenie wiedzy i umiejętności z zakresu wychowania i
profilaktyki
20
Działania skierowane do Nauczycieli
Zadania
Formy realizacji
Stałe rozwijanie kompetencji w zakresie działań profilaktycznych,
wychowawczych w szkole i poza szkołą
Wskazanie literatury pedagogiczno- psychologicznej
Udostępnianie scenariuszy zajęć do pracy wychowawczoprofilaktycznej, filmów DVD –lekcje przestrogi
Udział w radach szkoleniowych.
Udział nauczycieli w szkoleniach doskonalących umiejętności
wychowawcze i profilaktyczne poza szkołą
Propagowanie kursów i szkoleń
Informowanie o szkoleniach, formach doskonalenia
Mobilizacja do udziału w szkoleniach stosownie do potrzeb uczniów
Promowanie wiedzy nauczycieli doskonalących się w wychowaniu i
profilaktyce na radach szkoleniowych
Zachęcanie do tworzenia własnych programów edukacyjnoprofilaktycznych.
Wspieranie nauczycieli w pracy wychowawczo- profilaktycznej
Spotkania wychowawców z pedagogiem , rozwiązywanie problemów
wychowawczych w klasach.
Współpraca a nie wypieranie i nie wyręczanie. Porozumienie ,a nie
działanie za plecami
Praca w zespołach samokształceniowych
21
Ewaluacja programu
Cel ewaluacji:
- kontrola realizacji programu
Ocenie podlegają następujące elementy programu:
- zastosowane strategie oddziaływań profilaktycznych (informacyjna, edukacyjna, alternatywna)
- wyniki obejmujące widoczne zmiany w funkcjonowaniu w sferze osobowości i zachowania uczniów co najmniej w rok po realizowaniu
programu.
- ewaluację prowadzą osoby które go tworzyły i realizowały
Ewaluacja ma dać odpowiedź:
- czy program powinien być kontynuowany?
- czy jest wartościowy, czy pozwolił osiągnąć wyniki zgodne z oczekiwaniami?
- czy działania były właściwie dobrane
Program opracowała: Joanna Kołodziej
Program zatwierdził w dniu ....................................................................
Program zatwierdziła Rada Rodziców w dniu .......................................
22
Podstawa prawna szkolnego programu profilaktyki- aneks
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty
działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. poz.1249) -paragraf 8 ;
Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki tworzą spójną całość. Ich przygotowanie i realizacja są
zadaniem całej szkoły, jak i każdego nauczyciela . Rozporządzenie MEN z dnia 26 lutego 2002 r (Dz. U. z 2002 r. Nr 51, poz. 458) ;
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17) ;
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 1 lipca
2015 r.(Dz. U. z 2015 r. poz. 875)
Rozporządzenie MEN z dnia 30.04.2013 r w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach ,
szkołach i placówkach ( Dz. U. z dnia 07.05.2013 r ,poz. 532 § 23 ) ;
Rozporządzenie MEN z dnia 24. lipca 2015 w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych,
niedostosowany społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym ( Dz. U. poz. 1113);
Rozporządzenie MEN z dnia 18. czerwca 2015 w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz słuchaczy w szkołach
publicznych ;
Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 2015 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego ;
Rozporządzenie MEN z dnia 06.sierpnia 2015 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek ;
Nowelizacja Ustawy o systemie oświaty z dnia 20 lutego 2015 r.
23