Pokaż treść!

Wieúci
aniøowskie
Nr 4 (86)
KwiecieÒ 2004
Cena 1,50 z≥.
ISSN 1509-6025
Z okazji Œwi¹t Wielkanocnych najserdeczniejsze ¿yczenia
Czytelnikom Wieœci Rani¿owskich - du¿o zdrowia,
radoœci w ¿yciu zawodowym i prywatnym
oraz wszelkich ³ask od Zmartwychwsta³ego Pana
sk³ada Redakcja
W NUMERZE MI DZY INNYMI:
Niewπtpliwie wielkπ atrakcjπ widowiska by≥
ponadto pokaz zwijania nici lnianej na motowidle,
przÍdzy na ko≥owrotku i co chyba najciekawsze,
towarzyszy≥ im pokaz krÍcenia powrozÛw za pomocπ specjalnego warsztatu. Mazurzanie zaprezentowali bardzo interesujπce widowisko, z pokazem zanikajπcych dzisiaj umiejÍtnoúci przy obrÛbce lnu.
(...) ponadto Mazurzanie zaprezentowali bardzo
wiernπ gwarÍ i stare pieúni, ktÛre towarzyszy≥y przÍdzeniu nici lnianej.
cd. na str. 2
W dniu 2 kwietnia 2004 roku odby≥y siÍ w Raniøowie eliminacje gminne OgÛlnopolskiego Turnieju
BezpieczeÒstwa w Ruchu Drogowym. Druøyny szkolne wy≥onione w eliminacjach szkolnych stanÍ≥y do
rywalizacji o awans do eliminacji powiatowych, ktÛre odbÍdπ siÍ w Weryni w dniu 15 kwietnia br. Turniej sk≥ada≥ siÍ z czÍúci teoretycznej, w ktÛrej uczestnicy wykazywali siÍ wiedzπ z zakresu prawa o ruchu
drogowym...
cd. na str. 4
2
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
Mazurzanie w Tyczynie
W dniach 27 ñ 28 marca 2004 roku odby≥a
siÍ w Tyczynie szesnasta edycja wojewÛdzkiego
konkursu ÑLudowe obrzÍdy i zwyczajeî.
Jest to impreza, podczas ktÛrej zespo≥y teatralnoñobrzÍdowe, dzia≥ajπce na terenie ca≥ego wojewÛdztwa podkarpackiego prezentujπ przygotowane przez siebie widowiska.
Podczas tegorocznego konkursu zaprezentowa≥o siÍ 13 zespo≥Ûw z rÛønych miejscowoúci. Moøna by≥o zobaczyÊ m.in.,
w jaki sposÛb przebiega≥y dawne uroczystoúci rodzinne
(chrzciny, wesele), podziwiaÊ czÍsto juø zapomniane umiejÍtnoúci gospodarskie (m≥Ûcenia cepami, obrÛbkÍ w≥Ûkien
lnu). NajwiÍcej prezentacji opowiada≥o o Ñgodnichî úwiÍtach. Widzowie mieli okazjÍ dowiedzieÊ siÍ, jak wyglπda≥
Ñpoúnikî w rÛønych miejscowoúciach wojewÛdztwa, jak
kolÍdowano, s≥owem - jak przebiega≥y te úwiÍta w rÛønych
miejscowoúciach i u rÛønych gospodarzy.
MiÍdlenie lnu w wykonaniu Emilii Adamczyk i Zofii Fili.
úlicy. Niewπtpliwie wielkπ atrakcjπ widowiska by≥ ponadto
pokaz zwijania nici lnianej na motowidle, przÍdzy na ko≥owrotku i co chyba najciekawsze, towarzyszy≥ im pokaz krÍcenia powrozÛw za pomocπ specjalnego warsztatu. Mazurzanie zaprezentowali bardzo interesujπce widowisko, z pokazem zanikajπcych dzisiaj umiejÍtnoúci przy obrÛbce lnu.
Temu pokazowi towarzyszy≥a wielka dba≥oúÊ o szczegÛ≥y:
dobry strÛj, dobÛr rekwizytÛw odpowiednich do prezentowanego widowiska, ponadto Mazurzanie zaprezentowali
bardzo wiernπ gwarÍ i stare pieúni, ktÛre towarzyszy≥y przÍdzeniu nici lnianej. Wszystkie te czynniki wp≥ynÍ≥y na bardzo wysokπ ocenÍ widowiska zespo≥u z MazurÛw dokonanej przez KomisjÍ konkursowπ, czego wyrazem by≥o przyznanie zespo≥owi I nagrody (ex aequo z zespo≥em ÑFoluszî
z Giedlarowej). W nagrodzonym widowisku wystÍpowali:
Genowefa Makusak uczy m≥ode dziewczÍta w≥aúciwego czesania lnu.
Wszystkie przedstawienia przygotowano z wielkπ starannoúciπ. Zespo≥y zadba≥y nie tylko o wierne odtworzenie
prezentowanych zwyczajÛw i umiejÍtnoúci, wykaza≥y siÍ
rÛwnieø duøπ starannoúciπ przygotowania aranøacji izby
wiejskiej i doboru stroju. DziÍki temu widzowie mogli podziwiaÊ piÍkne stroje, wspania≥e, niemal muzealne przyk≥ady starych sprzÍtÛw i narzÍdzi gospodarskich, s≥uchaÊ znakomicie prezentowanej gwary, charakterystycznej dla danego regionu, czy wreszcie us≥yszeÊ piÍkne pieúni ludowe,
obrzÍdowe i inne, úpiewane przy okazji jakiegoú widowiska. W ciπgu tych dwÛch dni kaødy mi≥oúnik kultury ludowej mÛg≥ poczuÊ ogromnπ satysfakcjÍ, øe zdawa≥oby siÍ
zanikajπce czy wrÍcz zapomniane zwyczaje i umiejÍtnoúci,
zachowa≥y siÍ g≥Íboko wryte w pamiÍÊ mieszkaÒcÛw wsi, a
praca takich zespo≥Ûw jak te, ktÛre zaprezentowa≥y siÍ w
Tyczynie jest najlepszπ gwarancjπ, øe nie zostanπ zapomniane.
Podczas konkursu w Tyczynie nie zabrak≥o takøe ÑMazurzanî z MazurÛw. W swojej prezentacji pokazali obrÛbkÍ
lnu. W ich wykonaniu moøna by≥o dok≥adnie przeúledziÊ
jak wyglπda≥o miÍdlenie, cierlenie, czesanie, zawijanie wyczesanego lnu w Ñgorstkiî, a pÛüniej przÍdzenie lnu na przÍ-
Henryk Makusak i JÛzef Fila podczas krÍcenia powrozÛw.
Emilia Adamczyk, Genowefa Makusak, Zofia Fila, Stefania
Sondej, JÛzef Fila, Jan Adamczyk, Henryk Makusak, Alicja
Adamczyk, Ewa Jaworska, Monika Dec i Danuta StÍpieÒ.
Serdecznie gratulujÍ zespo≥owi znakomitego wystÍpu
w Tyczynie i øyczÍ dalszych sukcesÛw w swojej pracy.
Jolanta Dragan
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
3
£¹cz¹c siê w prze¿ywaniu Œwi¹t Wielkiej Nocy t¹ drog¹ wszystkim
Mieszkañcom Gminy Rani¿ów ¿yczymy du¿o zdrowia, pomyœlnoœci
oraz b³ogos³awieñstwa Bo¿ego w ka¿dym dniu.
Niech zwyciêska moc p³yn¹ca z tajemnicy Zmartwychwstania
doda si³ i cierpliwoœci w pokonywaniu przeciwnoœci losu.
Wójt Jan Niemczyk i Przewodnicz¹cy Rady Gminy Marian Indyk
Ludowy Kiermasz Wielkanocny
W dniu 28 marca 2004 roku w Miejskim Domu Kultury
w Kolbuszowej odby≥ siÍ ÑLudowy Kiermasz Wielkanocnyî.
Ta po raz pierwszy zorganizowana w Kolbuszowej impreza
zosta≥a przygotowana przez Muzeum Kultury Ludowej oraz
Miejski Dom Kultury. Podczas kiermaszu moøna by≥o kupiÊ
najrÛøniejsze úwiπteczne akcesoria: palmy, pisanki, koszyczki wielkanocne, baranki i inne, wykonane przez twÛrcÛw ludowych i nieprofesjonalnych z terenu LasowiakÛw i RzeszowiakÛw. Swoje wyroby prezentowa≥y rÛwnieø dzieci i m≥odzieø, wychowankowie szkÛ≥ i úwietlic gminy Kolbuszowa.
Ponadto moøna by≥o zobaczyÊ, a przede wszystkim skosztowaÊ rÛønych úwiπtecznych smakowitoúci (pieczywa, ciast i
wÍdlin) wyrabianych z okazji Wielkanocy przez kolbuszowskie zak≥ady spoøywcze (piekarnie, cukiernie, masarnie i restauracje).
Prezentacjom towarzyszy≥y rÛøne konkursy: ÑNa naj≥adniejszπ palmÍ pisankÍ i stroik wielkanocnyî oraz ÑNa najsmaczniejsze ciasto, pieczywo, wÍdlinÍî o medal Burmistrza
Miasta i Gminy Kolbuszowa.
Przy tej okazji nie mog≥o zabraknπÊ zespo≥u obrzÍdowego ÑMazurzanekî z MazurÛw. Zaprezentowa≥y one widowisko ÑWicie palmî, podczas ktÛrego zgromadzeni goúcie mogli zobaczyÊ sposÛb tradycyjnego wykonywania palm wielkanocnych, dowiedzieÊ siÍ, jakich traw, ziÛ≥ i innych materia≥Ûw uøywano dawniej do ich Ñwiciaî, us≥yszeÊ ciekawe
Ñgodkiî o zwyczajach zwiπzanych ze úwiÍtami Wielkiej Nocy
a takøe pos≥uchaÊ znakomitych ludowych pieúni obrzÍdowych zwiπzanych z tym okresem.
Dope≥nieniem imprezy by≥ wystÍp zespo≥u folklorystycznego ÑWidelanieî z Wide≥ki, ktÛry zaprezentowa≥ bardzo ciekawy przeglπd pieúni i taÒcÛw z pogranicza lasowiacko ñ
rzeszowiackiego.
Pomimo z≥ej pogody kiermasz odwiedzi≥o bardzo wielu
kolbuszowian. ZachÍceni sukcesem organizatorzy juø zapowiedzieli kolejne edycje kiermaszu w nastÍpnych latach.
Wojciech Dragan
fot. Jan Mazurkiewicz
Europejski DzieÒ Wiosny w Szkole Podstawowej w Staniszewskiem
W dniu 23 marca z okazji Europejskiego Dnia Wiosny
po raz pierwszy zabrzmia≥ w naszej szkole ,,Dzwon Pokojuî,
emitowany na falach Radia Wroc≥aw oraz na stronie www.futurum.pl. W ten sposÛb Szko≥a Podstawowa w Staniszewskiem
wraz z 6500 szko≥ami w Europie w≥πczy≥a siÍ do programu
Spring Day in Europe. Zosta≥a zarejestrowana w Internecie i
ubiega siÍ o certyfikat Europejskiej Schoolnet. Program powsta≥ z inicjatywy Komisji Europejskiej, ktÛrej celem jest promowanie poznawania Unii Europejskiej w szko≥ach. Ma on na
celu zaangaøowanie uczniÛw do wyszukiwania coraz wiÍcej
informacji o aktualnych i przysz≥ych cz≥onkach UE. Zaistnia≥a
moøliwoúÊ znalezienia europejskiej partnerskiej szko≥y do
wspÛ≥pracy i otrzymania nagrody w postaci wymiany pomiÍdzy uczniami.
W ramach obchodÛw:
- odúpiewano hymn UE (ÑOda do radoúciî),
- uczniowie poszczegÛlnych klas przygotowali ,,Gabinety
PaÒstwî:
kl.IV -Grecja
kl. V - Francja
kl.VI - Niemcy
(zaprezentowali je uczniom i nauczycielom),
- odby≥ siÍ Quiz wiedzy o Unii Europejskiej,
- konkurs plastyczny-flagi paÒstw europejskich,
- topienie marzanny,
- wystÍp zespo≥u taÒca ludowego w wykonaniu uczniÛw naszej szko≥y,
- gry i zabawy sportowe,
- pocztπ elektronicznπ wys≥ano pozdrowienia do wszystkich
uczestnikÛw Dnia Wiosny w Europie,
- na zakoÒczenie polecia≥y w gÛrÍ niebieskie i øÛ≥te baloniki z podpisem szko≥y.
Organizatorzy
4
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
Bezpieczniejsi na drodze
W dniu 2 kwietnia 2004 roku odby≥y siÍ w Raniøowie eliminacje gminne OgÛlnopolskiego Turnieju
BezpieczeÒstwa w Ruchu Drogowym. Druøyny
szkolne wy≥onione w eliminacjach szkolnych stanÍ≥y do rywalizacji o awans do eliminacji powiatowych,
ktÛre odbÍdπ siÍ w Weryni w dniu 15 kwietnia br.
Najpierw uczestnicy musieli siÍ wykazaÊ wiadomoúciami teoretycznymi rozwiπzujπc test.
Tor przeszkÛd przygotowany przez organizatorÛw na stadionie. Na
pierwszym planie rÛwnowaønia.
Turniej sk≥ada≥ siÍ z czÍúci teoretycznej, w ktÛrej uczestnicy wykazywali siÍ wiedzπ z zakresu prawa o ruchu drogowym,
nastÍpnie pod okiem p. Marty Kawalec udzielali pierwszej pomocy przedmedycznej, wyjaúniali zasady postÍpowania w rÛønych wypadkach. Z kolei na stadionie sportowym odby≥a siÍ
czÍúÊ praktyczna z jazdy rowerem po torze przeszkÛd.
Po podsumowaniu punktÛw w poszczegÛlnych czÍúciach
turnieju zwyciÍskπ druøynπ w kategorii szkÛ≥ podstawowych
okaza≥a siÍ druøyna ze Szko≥y Podstawowej w Raniøowie w
sk≥adzie: Tomasz Ufnal, Piotr BieleÒ, Konrad Kochanowicz. W
kategorii szkÛ≥ gimnazjalnych lepszπ wiedzπ wykazali siÍ zawodnicy z Gimnazjum w Woli Raniøowskiej w sk≥adzie: Mi-
WÛjt Jan Niemczyk wrÍcza nagrody za I miejsce druøynie ze Szko≥y
Podstawowej z Raniøowa.
Druøyna z Gimnazjum w Woli Raniøowskiej pod okiem p. Marty
Kawalec wykazuje siÍ wiedzπ praktycznπ z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
cha≥ Pociecha, Mateusz Siwiec, Marek Pruú. Obie druøyny walczyÊ bÍdπ o prymat pierwszeÒstwa w powiecie.
Do turnieju raniøowskπ druøynÍ przygotowa≥ p. Jan Piekarz, gimnazjalistÛw z Woli Raniøowskiej p. Irena Kata.
Za pierwsze miejsce w kategorii gimnazjalnej zawodnicy
otrzymali pi≥ki noøne ufundowane przez Inspektorat PZU S.A.
w Kolbuszowej. W kategorii szkÛ≥ podstawowych zwyciÍzcy
otrzymali akcesoria rowerowe. Ponadto laureaci otrzymali od
organizatora (Gminnego Oúrodka Kultury, Sportu i Rekreacji
w Raniøowie) dyplomy. Zaú wszyscy uczestnicy turnieju dostali na zakoÒczenie d≥ugopisy od PZU S.A. oraz s≥odkie upominki.
Stanis≥aw Samojedny
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
5
Czy patriotyzm to prze¿ytek?
Øyjemy juø XXI wieku, ktÛry dla pokolenia m≥odzieøy i dzieci to wiek komputerÛw, lotÛw kosmicznych, ≥πczy satelitarnych... Moøna by≥oby wymieniaÊ tu wiele przerÛønych wynalazkÛw, odkryÊ, ktÛrymi øyje Ñdzisiejszyî cz≥owiek.
Kaødy jednak ma coú, co ≥πczy go z drugim cz≥owiekiem tym
z najbliøszego sπsiedztwa i z tym, ktÛry mieszka gdzieú daleko,
ktÛrego nawet nie znamy. Nie przywiπzujemy do tego uwagi, nie
myúlimy o tym na co dzieÒ, nie czerpiemy z tego zyskÛw, si≥y do
dzia≥ania, do pracy. Tym czymú sπ w znaczeniu historycznym
Ñkorzenieî, przesz≥oúÊ, ktÛra ≥πczy wszystkich PolakÛw. Od najdawniejszych czasÛw staramy siÍ wyciπgaÊ wnioski na przysz≥oúÊ,
aby nie powtarzaÊ b≥ÍdÛw juø pope≥nionych, pokonywaÊ przeszkody, aby by≥o coraz lepiej, aby coraz godniej siÍ øy≥o kaødemu
Polakowi.
CO TO JEST PATRIOTYZM?
Przez wieki uczono, øe Ojczyzna to dobro najwiÍksze, za ktÛre
warto øycie oddaÊ. Ten, ktÛry øycie faktycznie odda≥ nazywany by≥
patriotπ, bo mi≥oúÊ do Ojczyzny to patriotyzm (gr. patris, ≥ac. patria
- Ojczyzna).
W dziejach Polski okazji do wykazania siÍ wielkπ mi≥oúciπ do
Ojczyzny by≥o wiele. Powstania, zrywy narodowoúciowe, wojny
úwiatowe. WszÍdzie ginÍli Polacy Ñza naszπ i waszπ wolnoúÊ.î Nie
tylko czyny, ale rÛwnieø poezja, dzie≥a literackie ukazywa≥y mi≥oúÊ, oddanie i poúwiÍcenie dla Ojczyzny. To dawni bohaterowie
kszta≥towali postawy patriotyczne, to bohaterowie literaccy uczyli
postÍpowania, wzywali do dzia≥ania.
JAK JEST WSP”£CZEåNIE?
Øyjemy w wolnej Ojczyünie. Na szczÍúcie wojna nam nie zagraøa. Mamy dobre uk≥ady z paÒstwami europejskimi, wiÍc gdzie
tu moøna wykazaÊ siÍ patriotyzmem?
WspÛ≥czeúnie patriotyzm teø oznacza kochaÊ OjczyznÍ. Kochajπc OjczyznÍ, kocha siÍ przesz≥oúÊ, kocha siÍ nie tylko s≥owem,
ale czynami, postawami, ktÛre majπ s≥uøyÊ dobru Ojczyzny. Ta
mi≥oúÊ to rÛwnieø ÑwiernoúÊî- czyli solidarnoúÊ z Ojczyznπ w kaødej sytuacji, a iî wiernoúÊî, ktÛra ujawnia siÍ w sytuacjach emigracji, gdzie cz≥owiek staje siÍ dzieckiem dwÛch Ojczyzn i wielokrotnie Ñpsioczyî na Tπ, z ktÛrej wyrÛs≥. Trzeba umieÊ dostrzec innoúÊ,
umieÊ zachowaÊ przynaleønoúÊ narodowπ, dbaÊ o dziedzictwo kulturowe. Nie zawsze jest tak, øe to co inne jest lepsze.
JAKA JEST ZATEM ROLA NAUCZYCIELA W
PROCESIE WYCHOWANIA
PATRIOTYCZNEGO?
Nikt nie rodzi siÍ patriotπ. To od postaw rodzicÛw, wychowawcÛw zaleøy, jak ukszta≥tujemy patriotyzm naszego dziecka i
wychowanka. NiezbÍdne jest tworzenie sytuacji wychowawczych,
w ktÛrych aktywnoúÊ dzieci i m≥odzieøy wiπøe siÍ z dojrza≥oúciπ
intelektualnπ, moralnπ i spo≥ecznπ. Wychowanie patriotyczne musi
byÊ po≥πczone z innymi sytuacjami øycia spo≥ecznego. Efekty oddzia≥ywaÒ uzyskamy, dzia≥ajπc w aspektach dziedzictwa historycznego, ukazujπc wartoúci moralne i spo≥eczne oraz dzia≥ajπc w sferach psychospo≥ecznych, czyli oddzia≥ywaÊ na przeøycia i czyny
wychowankÛw. Przemiany dokonujπce siÍ w naszym polskim øyciu spo≥ecznym i gospodarczym sprawiajπ, øe nauczyciel musi dotrzeÊ do serc m≥odych ludzi rÛønymi drogami. Kaøda z nich ma
pokazaÊ przesz≥oúÊ i powiπzanπ z niπ teraüniejszoúÊ, ktÛra przyniesie efekty w przysz≥oúci. Wychowanie patriotyczne w dobie jednoczπcej siÍ Europy powinno obejmowaÊ przekazywanie wartoúci
cenionych przez dawne pokolenia, co pozwala zachowaÊ poczucie
zwiπzku z tymi, ktÛrzy byli wczeúniej, jak rÛwnieø zrozumieÊ wspÛlne interesy i zagroøenia. Zawsze istniejπ sta≥e elementy, ktÛre przechodzπ z pokolenia na pokolenie, z epoki na epokÍ. To dziedziczenie odbywa siÍ drogπ tradycji i edukacji.
Istnieje w szkole moøliwoúÊ edukacji regionalnej, dziÍki ktÛrej moøna od m≥odszego wieku szkolnego dzieci wprowadzaÊ w
tajemnice przesz≥oúci, uúwiadamiaÊ wspÛ≥czesne przemiany i w ten
sposÛb kszta≥towaÊ postawy patriotyczne. Poznanie przesz≥oúci
w≥asnej miejscowoúci, dzieje ludnoúci, tradycje kulturowe, obrzÍdy, zwyczaje daje poczucie w≥asnej przynaleønoúci ñ Ñkorzenieî i
pobudza do rozwoju w≥asnej osobowoúci, w≥asnych postaw - Ñga≥Ízieî, na ktÛrych wyrosnπ patriotyczne Ñowoceî.
Zbliøajπ siÍ majowe úwiÍta narodowe, o ktÛrych wydaje siÍ, øe
pamiÍtajπ tylko Ci, ktÛrzy chodzπ do szko≥y i do koúcio≥a. W ty
roku dojdzie jeszcze jedna waøna data, wejúcie Polski do Unii Europejskiej. W ferworze tego wejúcia, w entuzjazmie, jaki zostaje nam
narzucony, nie zapominajmy o naszej polskiej i tylko polskiej historii, bo bez niej utracimy w≥asnπ toøsamoúÊ. Sam Papieø Jan Pawe≥
II powiedzia≥: ÑOjczyzna posiada dla nas znaczenie, ktÛrego nie
znajπ inne narodyî.
Wychowanie patriotyczne jest procesem ciπg≥ym, trwa zawsze
niezaleønie jak toczy siÍ øycie spo≥eczne i gospodarcze narodu.
Naleøy doskonaliÊ ten proces w rodzinach, szko≥ach, koúciele, w
organizacjach spo≥ecznych, najbliøszego otoczenia wychowanka.
Z tego wzglÍdu wychowanie patriotyczne powinno obejmowaÊ w
szkolnictwie nie tylko jeden przedmiot, ale kilka przedmiotÛw.
Dlatego niech s≥owa poetki bÍdπ puentπ do rozwaøaÒ - czy patriotyzm to przeøytek.
ÑZiemio ojczysta, ziemio jasna,
nie bÍdÍ powalonym drzewem.
Codziennie mocniej w ciebie wzrastam
radoúciπ, smutkiem, dumπ, gniewem.
Nie bÍdÍ jak zerwana niÊ.
Odrzucam pusto brzmiπce s≥owa,
Moøna nie kochaÊ ciÍ- i øyÊ,
ale nie moøna owocowaÊ.î
W. Szymborska
ÑGawÍda o mi≥oúci ziemi Ojczystejî (fragment)
W≥adys≥awa StÛj
Przypisy:
1. îWychowawcaî nr6/2000
2. K. Frenz, ÑNauczyciel jako transmiter i promotor wartoúci w
procesie edukacji kulturowejî.
3. îWychowawcaî nr4/2004
OG£OSZENIE
Zak≥ad Gospodarki Komunalnej w Raniøowie og≥asza,
øe od 1 maja 2004 roku do 30 kwietnia 2005 roku obowiπzywaÊ bÍdπ nastÍpujπce ceny:
- za 1 m3 wody1,66 z≥. (brutto),
- za 1 m3 úciekÛw
1,46 z≥. (brutto),
- op≥ata sta≥a 1,61 z≥. (brutto) za 1 miesiπc.
6
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
Dzieje wójtostwa i wsi Zielonka
1. WIEå ZIELONKA I JEJ KSZTA£T
W PIERWSZYCH LATACH OSADNICTWA
Wieú Zielonka poczπtkowo takøe zwana OssÛwkπ, jak
wiÍkszoúÊ osiedli na terenie dawnej Puszczy Sandomierskiej,
by≥a sadzona na prawie magdeburskim, czyli niemieckim. W
tej sprawie panujπcy monarcha, krÛl Zygmunt August wyda≥
za≥oøycielowi wsi dokument, inaczej zwany przywilejem na
konferencji generalnej w Lublinie w dniu 2 sierpnia 1569
roku. Zawar≥ w nim prawa i obowiπzki obecnych wtedy i przysz≥ych mieszkaÒcÛw wsi, jak rÛwnieø rolÍ zasadücy, czyli
so≥tysa, ktÛrego zamiennie takøe nazywano wÛjtem.
”w dokument stanowi≥, øe wieú ma byÊ sadzona na 30morgowych ≥anach miary che≥miÒskiej, czyli polskiej, a kaødy z osiad≥ych rolnikÛw, wÛwczas jako kmieci moøe otrzymaÊ do w≥asnego uøytkowania po≥owÍ owego ≥anu, czyli pÛ≥≥anek, to jest w rÛønych czasach oko≥o 16 - 18 mÛrg ziemi na
gospodarowanie, oprÛcz ≥πk, pastwisk i uøytkÛw z lasÛw. Tak
wiÍc osada od samego poczπtku swego istnienia by≥a wsiπ
rolniczπ.
Jej tereny stanowi≥y wÛwczas, jak i dziú zresztπ, prostokπt rÛl rÛwnoleg≥ych do úciany w≥asnoúci Raniøowa i Woli
Raniøowskiej. Od razu dzieli≥y siÍ na dwie po≥owy; PÛ≥nockowπ d≥uøszπ, opartπ przewaønie granicami o rzekÍ TurkÍ i
Po≥udniowπ krÛtszπ, ograniczonπ strumieniem Gadka. Granice obu niw przecina≥a droga, biegnπca ze wschodu na zachÛd, dziú asfaltowa szosa. Mniej wiÍcej obok niej od strony
pÛ≥nocnej rozsiad≥y siÍ sznurem zabudowania chat tak, øe
mieszkaÒcy mieli poczπtkowo role na niwie PÛ≥nockowej i
Po≥udniowej. Za zabudowaniami zwykle by≥y pastwiska, dalej uprawne pola, a wymienione role koÒczy≥y siÍ ≥πkami pod
Turkπ i tuø za niπ po drugiej stronie, ktÛrych nazwy zachowa≥y siÍ w pamiÍci obecnych mieszkaÒcÛw wsi jako So≥tysie i
KrÛlewskie. Niwa Po≥udniowa koÒczy≥a siÍ rÛwnieø ≥πkami
obok przep≥ywajπcej ze wschodu na zachÛd rzeczki. ålady
tego osadnictwa istniejπ w Zielonce do dziú dnia, o czym
úwiadczy to, niektÛre gospodarstwa strony PÛ≥nockowej posiadajπ spore area≥y ziemi na stronie Po≥udniowej, niewiele
jednak wyd≥uøone poza wspomnianπ rzeczkÍ, koÒczπce siÍ z
ma≥ymi wyjπtkami niewielkim laskiem, ktÛrego granicÍ od
po≥udnia stanowi obecna droga wzd≥uø wsi z zachodu na
wschÛd. Pierwotnie zatem zabudowania osady by≥y umieszczone w jednym szeregu, a tak rozmieszczona wieú nazywa≥a
siÍ szeregÛwkπ. Poczπtkowo stanowi≥a ona wraz z Mazurami
i Staniszewkiem tryptyk osad, ktÛre wyros≥y obok Zielonki,
jak od matki, z obu jej stron, powsta≥e po dawnych krÛlewskich folwarkach, utworzonych ongiú z kmiecych rÛl Zielonki ñ OssÛwki.
2. ETNICZNY RODOW”D
MIESZKA—C”W WSI.
Dla obecnych mieszkaÒcÛw wsi interesujπcy moøe siÍ
wydaÊ etniczny rodowÛd przyby≥ych do Zielonki osadnikÛw.
OtÛø, jak wskazujπ ürÛd≥a, byli to Mazurzy z dalekiego Mazowsza przede wszystkim z dwÛch przyczyn: na tamtym mazowieckim terenie by≥o, jak na owe czasy, spore zaludnienie
i po drugie - osadnicy mogli stamtπd imigrowaÊ do Puszczy
Sandomierskiej po wczeúniejszym przy≥πczania Mazowsza do
Polski przez krÛla Zygmunta I Starego). Zresztπ, nasza Sandomierska Puszcza Ñprzypomina≥a kolonistom zespo≥em warunkÛw, kszta≥tem terenu, sk≥adem gleby, szatπ leúnπ i sieciπ
wÛd rodzinnπ ziemiÍ mazowieckπ. Dlatego w jej wykorzystaniu i przywiπzaniu siÍ do niej okaøπ siÍ niezrÛwnani. Z Mazurami przyby≥ zieleÒskim, lipczaÒskim, wilczowolskim i
czÍúciowo Woli Raniøowskiej stronom øywio≥ nowy, szczerze polski, katolicki, pracowity, a na ma≥ym przestajπcy, obeznany z leúnym, bartnym i rolnym gospodarstwem, ktÛry
wkrÛtce budami, smolarniami i potaøniami utoruje osadnictwu od wsi rolniczych úcieøkÍ w dalszy lasî.
3. ZIELONKA W WERSJI RӯNYCH
AUTOR”W I DOKUMENT”W.
O powstaniu Zielonki, czyli OssÛwki pisze jej rodak,
ksiπdz Lucjan RosÛ≥ w nastÍpujπcy sposÛb: ÑWieú OssÛwka
zwana Zielonkπ zosta≥a za≥oøona na mocy przywileju krÛlewskiego Zygmunta Augusta, wydanym w Lublinie 2 sierpnia 1569 roku przez Stanis≥awa StudzieÒskiego u zbiegu rzek
Markowy Potok i Turki, dop≥ywu £Ígu. Na konwencji generalnej w Lublinie 8 sierpnia tegoø roku za≥oøyciel StudzieÒski na wypadek budowy koúcio≥a wyznaczy≥ dwa ≥any ziemi
oraz od kaødego kmiecia w formie wynagrodzenia dziesiÍcinÍ dwÛch korcy øyta i tyleø owsa z kaødego ≥anu i po 1 groszu
dla przysz≥ego ksiÍdza i nauczyciela.î
Zaú dr Kazimierz SkowroÒski, wed≥ug znawcÛw przedmiotu - docenta Franciszka Kotuli i prof. Stanis≥awa Bπka to
Ñrasowy historyk, najbardziej wnikliwy badacz osadnictwa
dawnej Puszczy Sandomierskiejî, o za≥oøeniu Zielonki tak
oto pisze: ÑDnia 8 sierpnia 1569 roku wyda≥ krÛl przywilej na
lokacjÍ na porÍbie wsi OssÛwkπ, czyli Zielonkπ zwanej w
skrÛcie przekazany przez akt jednej a wizytacji raniøowskiej
parafii. Jest on z ca≥π pewnoúciπ identyczny z dyplomem tegoø krÛla z tej samej daty, mocπ ktÛrego zezwala≥ szlachetnemu Stanis≥awowi StudzieÒskiemu w lasach przyszowskich sandomierskiego starostwa nowπ wieú sadowiÊ z wolπ na 16 lat
po rzekÍ Markowy Potok prawem magdeburskim. Rzekπ ta
by≥aby Turka, drugie ramiÍ tworzπce TrzeúÒ ñ £Íg tuø przy
uwrociu Woli Raniøowskiej, ≥πczπce siÍ z D≥otowπ - Zyzogπ,
graniczne w≥oúci sandomierskich od ruskich ziemi przemyskiej. Turka, u ktÛrego gÛrnego biegu z prawej strony wieú
osiad≥a nosi po dziú nazwÍ Markowizna.
Natomiast dokument Archiwum G≥Ûwnego Akt Dawnych
w Warszawie, w skrÛcie AGAD, sygnatura 29 wed≥ug lustracji
wojewÛdztwa sandomierskiego z roku 1569 jako ürÛd≥o chyba najbardziej miarodajne na stronie 30 tak stwierdza. Piszemy tu oryginalnπ staropolszczyznπ: ÑVilla nova OssÛwka. Za
Consensem krÛlia Je∞Mczi Grzegorz StudzieÒski, so≥tysz volie poczo≥by≥ tego roku oasadzacz nowπ wiesz Ossowka od
Granicz P. Pileczkie∞y P, GnoiÒskiej w puszczy krÛla Je∞Mczi
alie kiedy zaczynali czi czo przymowali y drzewo nagotowali
na budowanie Tedy Pileczki iako dawano sprawe drzewo poromba≥, sadzicz sie y kopacz niedopuúcz≥î.
W przek≥adzie na wspÛ≥czesny jÍzyk polski powyøszy
tekst oznacza to, øe za pozwoleniem krÛla Jegomoúci Grzegorz StudzieÒski (a nie Stanis≥aw) zaczπ≥ w roku otrzymania
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
przywileju nowπ wieú o nazwie OssÛwka zak≥adaÊ. Mia≥a ona
graniczyÊ z dobrami pana Pileckiego (dodajmy w≥aúciciela
Soko≥owa M≥p.) i pani GnoiÒskiej (znÛw dodajemy - posiadaczki GÛrna). Sprowadzeni osadnicy przygotowali drzewo
na stawianie domÛw i zboøe na zasiew. Gdy siÍ jednak o tym
pan Pilecki dowiedzia≥, przyjecha≥ ze swoimi ludümi, drzewo
kolonistom porπba≥ i sadowiÊ siÍ nie pozwoli≥. Od siebie dodajmy - jak wskazujπ inne liczne ürÛd≥a, Pilecki jeszcze przed
wstrzymaniem lokacji Zielonki, przyw≥aszczy≥ sobie krÛlewski las 3 mile wzd≥uø i jednπ milÍ wszerz, obecnie nazywany
jako ÑSoko≥owski Lasî. TÍ wersjÍ Grzegorza StudzieÒskiego
jako pierwszego za≥oøyciela wsi Zielonki potwierdza Andrzej
DaÒczak, autor ÑMonografii Soko≥owa Ma≥opolskiegoî. Jego
sπd przytacza rÛwnieø JÛzef Rawski w ürÛd≥owej pracy pt.
ÑPiastowskie dzieje Puszczy Sandomierskiejî.
Jest to zatem dok≥adna kwerenda. Niezbicie wynika z
niej, øe pierwszym so≥tysem wsi Zielonka by≥ na pewno Grzegorz StudzieÒski, ktÛrego w≥aúnie przeúladowa≥ Jan Pilecki,
dziedzic dÛbr £πki i Tyczyna, starosta horodelski. On to bowiem w tym samym czasie co lokacja Zielonki otrzyma≥: od
krÛla Zygmunta Augusta przywilej na za≥oøenie na surowym
korzeniu prywatnego miasteczka Soko≥owa Ma≥opolskiego.
Zapewne myúlπc, jak stwierdza DaÒczak - o pomyúlnym, rozwoju tej okolicy, chyba modli≥ siÍ z zamiarem w≥πczenia do
swych w≥oúci pogranicznego, bÍdπcego juø krÛlewszczyznπ
terenu Puszczy Sandomierskiej. ÑDlatego w roku 1569 wystπpi≥ czynnie, dokonujπc swymi ludümi zajazdu na organizowanπ przez so≥tysa Grzegorza StudzieÒskiego w pobliøu Soko≥owa, w miejscu pÛüniejszej wsi Zielonki. Drzewo budulcowe
nagromadzone przez osadnikÛw na stawianie domÛw kaza≥
porπbaÊ i nie dopuúci≥ do podjÍcia uprawy ziemiî.
Øeby nie straciÊ owego lokalnego úrodowiska, osadzi≥
na tym miejscu swojego straønika, niejakiego Deca pod lasem po po≥udniowej stronie drogi ze wschodu na zachÛd, od
ktÛrego jak od protoplasty i jego jadnodworczej osady powsta≥o familijne osiedle - Pilecki Zmys≥Ûw, przynaleøne do
roku 1954 do wsi Trzebuski, do gminy w Soko≥owie M≥p, i do
parafii aø do dnia dzisiejszego rÛwnieø w Soko≥owie M≥p.
Trzeba tu jeszcze dopowiedzieÊ, øe rÛwnieø niby na Mazurach dalej do gminy w Soko≥owie naleøy rodowa osada WielgoszÛw, gospodarstwo Czu≥ytÛw, pÛüniej SondejÛw, dziú juø
nie istniejπce oraz bezludne zabudowania KwietniÛw za lasem niedaleko Zmys≥owa. Moøna z tego wnioskowaÊ, øe kolonizacja Zielonki napotka≥a na powaøne przeszkody w swoim rozwoju.
4. POWT”RNA LOKACJA WSI.
Do roku 1578 Grzegorz StudzieÒski zdπøy≥ zgromadziÊ
wokÛ≥ siebie jedynie 30 osadnikÛw. Nic tu nie moøemy powiedzieÊ o ich uposaøeniu. Dalszy rozwÛj wsi mÛg≥ siÍ dopiero dokonaÊ po przedwczesnej úmierci Jana Pileckiego w
roku 1574. Dlatego wieú musia≥a zostaÊ jak gdyby drugi raz
zasiedlona. Dokona≥o siÍ to w roku 1578. åwiadczy o tym
sformu≥owanie ñ Ñsadzona na nowym korzeniuî. Tym razem
so≥tysem osady, jak podaje ürÛd≥o, zosta≥ Stanis≥aw StudzieÒski, z ca≥π pewnoúciπ syn Grzegorza. Jednak powinnoúci poddanych i wÛjta przy ponownej lokacji zosta≥y przypomniane
jako obowiπzujπce z roku 1569. Zatem zachodzi potrzeba,
aby je tu choÊ w streszczeniu przytoczyÊ.
Ciπg dalszy w nastÍpnym numerze
W≥adys≥aw Puzio
Sukces w jÍzyku francuskim
16 marca 2004 roku w Nauczycielskim Kolegium JÍzykÛw Obcych w Rzeszowie odby≥ siÍ Konkurs Wiedzy o JÍzyku Francuskim i Francji organizowany w ramach dni kultury francuskiej i frankofoÒskiej.
Konkurs jest przeznaczony dla uczniÛw gimnazjÛw z regionu podkarpackiego, toteø jego nazwa ÑGimnazjadaî. Formu≥a jego zmienia siÍ co roku,
16 marca odby≥a siÍ III edycja pt. ÑLa vie a la
franÁaiseÖî (Øycie na sposÛb francuskiÖ) i warunkiem udzia≥u by≥o przedstawienie mini inscenizacji
na w/w temat w jÍzyku francuskim przez 2 reprezentantÛw szko≥y.
WolÍ Raniøowskπ reprezentowa≥y uczennice
klasy IIa Gimnazjum Ma≥gorzata Grondziel i Ma≥gorzata Kubas. Swoim wystÍpem i piÍknπ wymowπ zachwyci≥y jury, ktÛre przyzna≥o im I miejsce. W nagrodÍ uczennice otrzyma≥y s≥owniki ñ encyklopedie w
jÍzyku francuskim wydawnictwa Larousse oraz dyplomy gratulacyjne.
Obie Ma≥gorzaty z pewnoúciπ przyczyni≥y siÍ do
rozs≥awienia swojej miejscowoúci w wojewÛdztwie.
Brygida Pastu≥a-Szelπg
Na zdjÍciu: Ma≥gorzata Kubas, Brygida Pastu≥a-Szelπg
i Ma≥gorzata Grondziel.
7
8
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
åRODKI MASOWEGO PRZEKAZU
W WYCHOWANIU
Termin Ñmass-mediaî pochodzi z jÍzyka angielskiego i
oznacza masowe úrodki przekazu. Do mediÛw tradycyjnych
moøna zaliczyÊ: ksiπøkÍ, teatr, prasÍ, kino, radio, telewizjÍ.
Pierwszy film dajπcy poczπtek úwiatowej kinematografii nakrÍcili bracia Lumiere w 1895 r. we Francji.
Do drugiej grupy mediÛw zaliczymy: telewizjÍ satelitarnπ, telewizjÍ kablowπ, magnetowid, komputer, internet.
RÛønorodnoúÊ rodzajÛw mass-mediÛw pozwala wyodrÍbniÊ piÍÊ podstawowych funkcji mass-mediÛw. Funkcja pierwsza - inormacyjna; funkcja druga - integracyjna; trzecia funkcja to zapewnienie ciπg≥oúci kulturowej; funkcja czwarta - rozrywkowa i piπta - mobilizacyjna.
Tak bardzo skrÛtowe ujÍcie daje nam ogÛlny zarys tego,
czym sπ úrodki masowego przekazu.
Przy tej okazji nie sposÛb pominπÊ problemu oddzia≥ywania tychøe úrodkÛw na ich odbiorcÛw, szczegÛlnie dzieci i
m≥odzieø. Dyskusji na ten temat nie sposÛb prowadziÊ bez
uwzglÍdnienia faktu, iø dostÍp do tego rodzaju informacji nie
jest w øaden sposÛb ograniczony, przeciwnie trafia do ogÛ≥u
odbiorcÛw. WúrÛd nich sπ ludzie m≥odzi, niejednokrotnie nie
przygotowani do krytycznego oceniania docierajπcych do nich
informacji. Rysuje siÍ zatem problem odpowiedzialnego korzystania ze úrodkÛw masowego przekazu. Stoi on wyzwaniem
dla rodzicÛw, wychowawcÛw, katechetÛw.
Z jednej strony media sπ cennym ürÛd≥em wiedzy o cz≥owieku, úwiecie, przybliøajπ dorobek rodzimej i úwiatowej kultury. Powinny kszta≥towaÊ postawy moralne, uwraøliwiaÊ na
potrzeby najbliøszych, wielkiej rodziny ludzkiej. årodki spo≥ecznego przekazu zdolne sπ przyczyniÊ siÍ do odnowy ca≥ego
nauczania religijnego i dopomÛc w oddzia≥ywaniu wychowania.
Z drugiej jednak strony istnieje realne niebezpieczeÒstwo,
øe wraz z olbrzymim postÍpem w opanowaniu przez cz≥owieka
úwiata rzeczy, gubi on wπtki swego wúrÛd nich panowania, na
rÛøne sposoby podporzπdkowuje swoje cz≥owieczeÒstwo, sam
staje siÍ przedmiotem manipulacji poprzez nacisk úrodkÛw
spo≥ecznego przekazu.
Chcπc zdaÊ sobie sprawÍ z zagroøeÒ, jakie niosπ úrodki
masowego przekazu dla rozwoju osoby ludzkiej, moøna w tym
miejscu wyrÛøniÊ takie jak: sp≥ycenie wraøliwoúci intelektualnej, religijnej, etycznej, os≥abienie woli przez nieumiejÍtnoúÊ
wyboru, szukanie nie spe≥nionych pragnieÒ (utoøsamianie siÍ
z postaciami filmÛw), wzmacnianie postawy konsumpcyjnej,
tÍsknota za nieosiπgalnym dobrobytem, poúcig za doros≥oúciπ.
CzÍsto oglπdanie telewizji w danej chwili staje siÍ waøniejsze
niø øywy cz≥owiek potrzebujπcy obecnoúci drugiego, jego s≥owa, pomocy, spojrzenia. Negatywny wp≥yw, jaki niesie ze sobπ
nieodpowiedzialne korzystanie z tychøe úrodkÛw nabiera ostroúci. Prasa, radio, telewizja starajπ siÍ objπÊ swym zasiÍgiem, a
nawet zastπpiÊ wszystko, co rodzina, szko≥a, parafia ukazywa≥a dzieciom i m≥odzieøy.
Jak zauwaøa papieø Pawe≥ VI sπ to wspania≥e úrodki ale
pod warunkiem pozostawania w s≥uøbie cz≥owiekowi. NiebezpieczeÒstwo, jakie media
ze sobπ niosπ grozi szczegÛlnie osobom m≥odym, jeszcze
nie ukszta≥towanym. Sπ tym bardziej naraøone, øe czyni siÍ z
telewizji g≥Ûwnego wychowawcÍ.
Z kolei papieø Jan Pawe≥ II uwaøa, iø ludziom korzystajπcym z mas-mediÛw coraz trudniej uchroniÊ oczy i uszy przed
obrazami, jakie docierajπ do nas za poúrednictwem úrodkÛw
przekazu. Coraz trudniej jest zachowaÊ dzieci przed niemoralnymi treúciami, stworzyÊ takie warunki, ktÛrych ich wychowanie bÍdzie odpowiednie wiekowi, wraøliwoúci oraz pojmowaniu dobra i z≥a.
Warto zaznaczyÊ, øe gry komputerowe, w ktÛrych wystÍpuje przemoc sπ bardziej niebezpieczne, poniewaø angaøujπ
ca≥ego cz≥owieka poprzez czynne uczestnictwo.
W jednej z amerykaÒskich szkÛ≥ dosz≥o do tragedii. UczeÒ
seriπ celnych strza≥Ûw zabi≥ bez powodu kilkanaúcie osÛb.
Badania wykaza≥y, øe ch≥opak by≥ uzaleøniony od gier komputerowych, w ktÛrych cz≥owiek to punkt, a celem jest zdobycie jak najwiÍkszej ich iloúci w krÛtkim czasie. Wnioski nasuwajπ siÍ sameÖ
Wyøej wymienione zagroøenia uúwiadamiajπ nam: rodzicom, nauczycielom potrzebÍ troski o wychowanie zmys≥u krytycznego naszych dzieci, zmys≥u oøywionego umi≥owaniem
prawdy. Nadmierny i nieumiejÍtny kontakt z obrazem powoduje przede wszystkim stopniowe spychanie s≥owa na margines kultury. Masa tych obrazÛw sprawia, øe nawet to, co okrutne, nieludzkie i uw≥acza godnoúci cz≥owieka odbierane bywa
jako udzia≥ w kulturze.
Ojciec åwiÍty Jan Pawe≥ II kontynuuje rozpoczÍte przez
Paw≥a VI w 1965 r. wyg≥aszanie corocznego orÍdzia z okazji
åwiatowego Dnia årodkÛw Spo≥ecznego Przekazu przypadajπcego na prze≥omie kwietnia i maja. W jednym z nich mÛwi
tak o mediach: ÑMogπ mieÊ dobroczynny wp≥yw na øycie i
zwyczaje rodzin oraz na wychowanie dzieci, lecz jednoczeúnie
kryjπ zasadzki i niebezpieczeÒstwa, ktÛrych nie naleøy lekcewaøyÊ i mogπ staÊ siÍ nosicielami ideologii rozk≥adajπcych i
zniekszta≥cajπcych poglπdy na øycie, rodzinÍ, religiÍ moralnoúÊ, nie szanujπcych prawdziwej godnoúci i przeznaczenia
cz≥owieka.î
Majπc úwiadomoúÊ tak wielkiego zagroøenia, naleøy podjπÊ dzia≥ania, by w m≥odych ludziach kszta≥towaÊ w≥aúciwe
postawy wobec mediÛw:
r krytycyzmu - poprzez rozmowy na temat obejrzanych filmÛw, ich ocenÍ,
r nastawienia na kontakt z drugim cz≥owiekiem,
r selektywnoúci w doborze programÛw TV, gier, stron internetowych,
r úwiadomego ograniczenia nadmiernego kontaktu z mediami.
K. Ko≥odziej
Dyrektor i Grono Pedagogiczne
Gimnazjum w Raniøowie
sk≥adajπ serdeczne podziÍkowanie
Panu Stanis≥awowi Wilkowi
Prezesowi Zarzπdu ÑEuro-Energetykiî
SpÛ≥ki z o.o. w Mielcu
za przekazane úrodki finansowe na zakup ksiπøek
do bibliotek dla m≥odzieøy gimnazjalnej.
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
9
WojewÛdzki Konkurs
Palm Wielkanocnych
Juø po raz czwarty uczniowie Szko≥y Podstawowej
im. Marsza≥ka JÛzefa Pi≥sudskiego w Staniszewskiem
wziÍli udzia≥ w WojewÛdzkim Konkursie Palm Wielkanocnych organizowanym przez Szko≥Í Podstawowπ nr
27 w Rzeszowie.
Na konkurs zawieziono trzy palmy. W tym roku wyrÛønienie otrzyma≥a palma wykonana przez EdytÍ Kusy i
KlaudiÍ Kusy uczennice klasy szÛstej.Wdniu26marca
dziewczynki wraz z opiekunkπ p. Katarzynπ Ko≥odziej
uczestniczy≥y w uroczystym podsumowaniu konkursu i
osobiúcie odebra≥y dyplom. Palma wystawiona bÍdzie w
Koúciele Parafialnym w Raniøowie.
Klaudia Kusy i Edyta Kusy - uczennice klasy szÛstej.
TRZY LATA ISTNIENIA
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Oúwiaty,
Kultury, Sportu w Raniøowie
MinÍ≥o juø ponad 3 lata od rozpoczÍcia dzia≥alnoúci Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Oúwiaty, Kultury, Sportu w
Raniøowie. G≥Ûwnπ przyczynπ zawiπzania tej organizacji by≥a
potrzeba promocji i wspomagania budowy nowego budynku
dla Gminnego Gimnazjum w Raniøowie. Znalaz≥a siÍ grupa
ludzi, ktÛrzy uznali, øe mogπ coú w tym kierunku zrobiÊ, a
skutecznoúÊ dzia≥ania powiÍkszyÊ przez za≥oøenie Stowarzyszenia. Staliúmy siÍ poniekπd organizacjπ publicznπ, chociaøby przez to, øe podjÍliúmy siÍ zbiÛrki pieniÍdzy oraz organizacji imprez, z ktÛrych dochÛd przeznaczano na budowÍ Gimnazjum. Mamy wiÍc obowiπzek podania do publicznej wiadomoúci informacji o wielkoúci i przeznaczeniu pozyskanych
przez nas úrodkÛw. Takie sprawozdanie przedstawia poniøsze
zestawienie.
Ca≥kowita wartoúÊ úrodkÛw pozyskanych przez Stowarzyszenie:
71.345,25
w tym:
1. Wp≥aty od mieszkaÒcÛw
4.628,00
2. årodki pozyskane przez organizowanie imprez i od sponsorÛw
22.847,29
3. Wydatki na dodatkowe roboty fizyczne sfinansowane przez
Stowarzyszenie (prace przy obrÛbce drewna na dach Gimnazjum, impregnacja itp.)
5.217,00
4. Wydatki na zatrudnienia pracownikÛw wykorzystanych
g≥ownie do wykonania prac porzπdkowo-wykoÒczeniowych przy Gimnazjum ze úrodkÛw pozyskanych z WojewÛdzkiego UrzÍdu Pracy
38.652,96
Rozdysponowanie úrodkÛw pozyskanych przez organizowanie imprez i od sponsorÛw oraz wp≥at od mieszkaÒcÛw:
27.475,29
w tym:
1. Wydatki bezpoúrednie na gimnazjum (przy≥πcz wodociπgowy, úrodki na impregnacjÍ drewna, wÛzek serwisowy
dla Gimnazjum, wspÛ≥udzia≥ we wmurowaniu kamienia
wÍgielnego)
9 092,55
2. Wydatki bezpoúrednie na úrodowisko (boisko sportowe w
szkole podstawowej, wykonanie pod≥ogi tanecznej na stadionie)
2 023,74
3. Aktualne úrodki do dyspozycji Stowarzyszenia 16 359,00
Plany wydatkÛw w najbliøszym czasie (úrodkÛw bÍdπcych obecnie w dyspozycji Stowarzyszenia):
16 359,00
w tym:
1. årodki przeznaczone na zakup wyposaøenia Gimnazjum,
zatwierdzone przez zebranie Stowarzyszenia do wykorzystania przez Dyrektora Gimnazjum od zaraz
8 000,00
2. Kwota przeznaczona na nagrody w konkursie dla uczniÛw
szkÛ≥ w naszej Gminie
3 000,00
3. Kwota przeznaczona na koszty zatrudnienia nastÍpnych
pracownikÛw do prac w placÛwkach oúwiatowych (kwota
ta zostanie zwrÛcona z WojewÛdzkiego UrzÍdu Pracy po
zakoÒczeniu prac koÒcem wrzeúnia 2004 r.)
5 359,00
Powyøsze dane majπ odzwierciedlenie w prowadzonej
przez nas dokumentacji i traktujemy je nie jako wychwalanie
siebie, ale jako naleønπ rzetelnπ informacjÍ przekazanπ opinii
publicznej. Przedstawione kwoty nie zawierajπ wartoúci pracy
cz≥onkÛw Stowarzyszenia, oraz darowizn w postaci drewna od
so≥ectw z naszej gminy. Przy okazji informujemy, øe so≥ectwo
Mazury przekaza≥y ok.16 m3 drewna budowlanego, so≥ectwo
Zielonka ok. 18 m3, a so≥ectwo RaniøÛw ok. 35 m3. Darowane
drewno zosta≥o przeznaczone na wiÍübÍ dachowπ budynku
Gimnazjum.
W ubieg≥ym roku uda≥o nam siÍ pozyskaÊ úrodki na zatrudnienie 6 osÛb do prac pomocniczych przy budowie Gimnazjum. Zatrudnione osoby wykona≥y szereg prac, ktÛre gmina musia≥aby zleciÊ za w≥asne úrodki. W tym roku rÛwnieø
planujemy zatrudniÊ 5 osÛb do prac przy budowie Gimnazjum
cd. na str. 10
10
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
Stowarzyszenie ...
cd. ze str. 9
i przy remontach w innych placÛwkach oúwiatowych na terenie naszej gminy. årodki na pokrycie kosztÛw zatrudnienia
zostanπ refinansowane z funduszy WojewÛdzkiego UrzÍdu Pracy w Rzeszowie. Tym samym nasze dzia≥ania obejmujπ juø
ca≥π gminÍ.
I jeszcze jedna waøna informacja. Jesieniπ 2003 roku zosta≥ wybrany nowy Zarzπd Stowarzyszenia w sk≥adzie: Leon
Najowicz- prezes, Marian Pomyka≥a - wiceprezes, Marek Wiπ-
cek - wiceprezes, Marian Indyk - cz≥onek zarzπdu i Mieczys≥aw
Burek - cz≥onek zarzπdu. Bardzo dziÍkujemy poprzedniemu
Zarzπdowi Stowarzyszenia, ktÛry w sk≥adzie: L. Najowicz, J.
Niemczyk, Z. Suska, T. PiÛrek, M. Nowak, E. Warzocha, W≥.
Kobylarz pracowali ponad 2 lata, a nowemu Zarzπdowi øyczymy wytrwa≥oúci i dobrych pomys≥Ûw.
Mamy nadziejÍ, øe dalsze nasze dzia≥ania spotkajπ siÍ jak
do tej pory z wielkπ øyczliwoúciπ mieszkaÒcÛw naszej gminy,
jak rÛwnieø sponsorom spoza niej, za co serdecznie wszystkim
dziÍkujemy.
Za Stowarzyszenie:
Leon Najowicz-Prezes Zarzπdu
Konkurs MY TE¯ POTRAFIMY
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Oúwiaty, Kultury,
Sportu w Raniøowie og≥asza dla szkÛ≥ z terenu Gminy RaniøÛw konkurs pod nazwπ: MY TEØ POTRAFIMY.
Celem konkursu jest pomoc m≥odym ludziom, ktÛrzy chcπ
zrobiÊ coú ciekawego i poøytecznego dla siebie i swojego úrodowiska. Polega on na umiejÍtnoúci zdefiniowania swojego
pomys≥u, omÛwienia go w grupie, oceny moøliwoúci jego realizacji, sposobu pozyskania úrodkÛw, przychylnoúci kolegÛw,
koleøanek i nauczycieli. Takie dzia≥anie ma na celu rÛwnieø
aktywizowanie dzia≥alnoúci m≥odzieøy szkolnej w zakresie inicjatyw dajπcych wymierne korzyúci ich spo≥ecznoúci.
Pomys≥ wcale nie musi byÊ trudny w realizacji czy skomplikowany. Powinien byÊ ciekawy, oryginalny i dajπcy uczestnikom duøo radoúci. Naleøy go potraktowaÊ bardziej w kategoriach zabawy niø powaønego i trudnego przedsiÍwziÍcia.
M≥odzieø daje inicjatywÍ i w≥asne zaangaøowanie, my pomoøemy je zrealizowaÊ. Konkurs ma rÛwnieø pokazaÊ, øe dzieci i
m≥odzieø potrafi ≥πczyÊ przyjemne z poøytecznym, tylko trzeba im daÊ moøliwoúci.
Zasady tej zabawy sπ bardzo proste. Konkurs polega na
z≥oøeniu oferty zawierajπcej ciekawy i poøyteczny pomys≥,
ktÛry naleøy dok≥adnie zdefiniowaÊ, okreúliÊ w czasie i miejscu. NastÍpnie naleøy przewidzieÊ jego koszty realizacji, ktÛre
w czÍúci zostanπ sfinansowane z nagrody. W przypadku zajÍcia jednego z trzech miejsc zaproponowane zadanie zostanie
dofinansowane ze úrodkÛw Stowarzyszenia w wysokoúci zaleønej od zajÍtego miejsca. WiÍc oferta musi byÊ tak przygotowana, aby moøna by≥o wykorzystaÊ jednπ z trzech moøliwoúci.
Ponadto w ofercie naleøy wyraünie podaÊ sposÛb i wielkoúÊ
pozyskania úrodkÛw w≥asnych. OfertÍ moøe z≥oøyÊ samorzπd
uczniowski lub inna grupa (np. kÛ≥ko zainteresowaÒ, klasa)
dzia≥ajπca na terenie szko≥y z Gminy RaniøÛw.
Mamy nadziejÍ, øe nasza propozycja zostanie przychylnie przyjÍta, jeøeli tak bÍdzie, to obiecujemy nastÍpne edycje
konkursu.
Regulamin:
r Oferta powinna byÊ z≥oøona w zaklejonej kopercie z napisem: ÑOferta konkursowa, nie otwieraÊ przed 30.04.2004 r.
godz. 20.00.î oraz nazwπ szko≥y.
r Oferta powinna byÊ napisana komputerowo w jÍzyku polskim.
r OfertÍ mogπ z≥oøyÊ organizacje lub grupy formalne dzia≥ajπce na terenie szko≥y z terenu Gminy RaniøÛw.
r Jedna szko≥a moøe zg≥osiÊ najwyøej 2 oferty. W przypad-
ku zg≥oszenia wiÍkszej liczby ofert Komisja wybierze do
oceny 2 losowo wybrane.
r Jedna szko≥a moøe otrzymaÊ tylko jedna nagrodÍ.
Oferty ocenia Komisja sk≥adajπca siÍ z nieparzystej liczby osÛb cieszπcych siÍ autorytetem w Gminie. Ponadto w sk≥ad
Komisji wejdzie jeden cz≥onek Zarzπdu Stowarzyszenia.
Stowarzyszenie przeznacza na nagrody 3 000 z≥.:
1 miejsce ñ 1.500 z≥.
2 miejsce ñ 1.000 z≥.
3 miejsce ñ 500 z≥.
Miejsce sk≥adania ofert: siedziba Stowarzyszenia: Szko≥a
Podstawowa w Raniøowie, pok. nr 15.
Termin sk≥adania ofert: 30.04.2004 r. w godz. od 13.00
do 15.00.
Komisja og≥osi wyniki w najbliøszym wydaniu ÑWieúci
Raniøowskichî, a niezaleønie powiadomi o przyznaniu nagrÛd
zainteresowanych w ciπgu 7 dni od z≥oøenia oferty. Og≥oszenie w prasie bÍdzie zawiera≥o nazwÍ szko≥y, nazwÍ organizacji, tytu≥ zadania i zajÍte miejsce w konkursie.
Po zakoÒczeniu realizacji zadania naleøy z≥oøyÊ sprawozdanie, ktÛre bÍdzie podstawπ do przekazania úrodkÛw (nagrody) w ciπgu 7 dni po jego przyjÍciu.
Dokumenty do oferty powinny byÊ sporzπdzone zgodnie
z przedstawionymi wzorcami.
Oferta powinna byÊ z≥oøona w formie papierowej zwartej
(np. zszyta zszywaczem).
Pytania moøna kierowaÊ: tel. 2285240 i 0609144765 w
godz. popo≥udniowych oraz do Cz≥onkÛw Zarzπdu Stowarzyszenia
Zasady oceny ofert:
Oceny prac dokona Komisja Konkursowa. Komisja wybierze najlepsze prace na podstawie materia≥Ûw dostarczonych przez
oferentÛw. Komisja moøe rÛwnieø dla dokonania koÒcowej oceny wys≥uchaÊ prezentacji przeprowadzonej przez autora.
Komisja weümie pod uwagÍ wiek grupy przygotowujπcej
ofertÍ uwzglÍdniajπc moøliwoúci takiej grupy w zakresie przygotowania i realizacji proponowanego zadania.
Cechy oferty na Ñplusî:
f OryginalnoúÊ pomys≥u.
f Wk≥ad w≥asny w postaci w≥asnej pracy i zaangaøowania.
f Pomys≥ na zorganizowanie úrodkÛw w≥asnych.
SposÛb przygotowania oferty (informacje o wype≥nieniu formularzy)
FORMULARZ ZG£OSZENIA OFERTY:
q Nazwa i adres szko≥y, w ktÛrej dzia≥a organizacja (grupa).
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
q NazwÍ organizacji: np. samorzπd szkolny, kÛ≥ko zainteresowaÒ, klasa itp.
q ImiÍ i nazwisko ucznia odpowiedzialnego za wykonanie
zadania.
q ImiÍ i nazwisko nauczyciela opiekujπcego siÍ organizacjπ
(grupπ).
q Nr telefonu kontaktowego (niekoniecznie szko≥y).
q Nazwa proponowanego zadania.
OPIS ZADANIA:
OpisaÊ zadanie, wyszczegÛlniÊ sposoby na pozyskanie
w≥asnych úrodkÛw, opisaÊ wk≥ad w≥asnej pracy. CzÍúÊ oferty
ÑOpis zadaniaî powinien obejmowaÊ nie wiÍcej niø 3 strony,
tekst naleøy zapisaÊ jednostronnie, z zastosowaniem odstÍpÛw
miÍdzy wierszami 1,5 i uøyciem czcionki Arial Ñ12î. Zadanie
powinno uwzglÍdniaÊ trzy wielkoúci nagrody.
BUDØET ZADANIA
q WielkoúÊ úrodkÛw finansowych pozyskanych we w≥asnym
zakresie dla realizacji zadania w zaleønoúci od nagrody.
q WielkoúÊ przewidywanej nagrody.
q Suma, jakπ potrzeba na pokrycie kosztÛw proponowanego
zadania.
Formularze dostÍpne sπ w siedzibie Stowarzyszenia - SP
w Raniøowie.
Za organizatora
Leon Najowicz ñ Prezes Stowarzyszenia
na Rzecz Rozwoju Oúwiaty, Kultury, Sportu w Raniøowie
KRUS informuje
Waloryzacja emerytur
Od dnia 1 marca 2004 roku kwoty najniøszych úwiadczeÒ emerytalno-rentowych oraz kwoty dodatkÛw przys≥ugujπce do tych úwiadczeÒ przyznane do dnia 29 lutego 2004
r. podlegajπ waloryzacji wskaünikiem waloryzacyjnym wynikajπcym z ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu UbezpieczeÒ Spo≥ecznych i wynoszπcym 101,8%.
Oznacza to, øe kwoty najniøszych úwiadczeÒ oraz kwoty
dodatkÛw zostanπ podwyøszone o 1,8%.
Kwota najniøszej emerytury pracowniczej wzrasta zatem
od dnia 1 marca 2004 r. o 1,8% i wynosi 562 z≥ 58 gr. miesiÍcznie (brutto). Do tej kwoty wzrasta rÛwnieø od 1 marca 2004 r.
wysokoúÊ rolniczej emerytury podstawowej.
Waloryzacja emerytur i rent rolniczych od 1 marca 2004 r.
polega na przemnoøeniu kwoty emerytury podstawowej przez
wskaünik wymiaru ustalony indywidualnie dla kaødego úwiadczenia. Natomiast renty strukturalne waloryzuje siÍ mnoøπc
kwotÍ emerytury podstawowej przez 1,5.
Od 1 marca 2004 r. wysokoúÊ renty socjalnej wynosi 472
z≥ 57 gr.
Od ustalonej kwoty potrπcona zostanie zaliczka na podatek dochodowy i sk≥adka na ubezpieczenie zdrowotne.
W zwiπzku ze zmianπ najniøszej emerytury od 1 marca br.
wzrasta do kwoty 1.687,74 z≥. jednorazowy zasi≥ek z tytu≥u
urodzenia dziecka; przys≥uguje on w wysokoúci trzykrotnej
emerytury podstawowej.
Od 1 marca br. wzrasta kwota zasi≥ku pogrzebowego, a jej
maksymalna wysokoúÊ wynosi 4.553,68 z≥.
PlacÛwka Terenowa KRUS w Kolbuszowej
11
PodziÍkowanie
Sk≥adam serdeczne ÑB”G ZAP£A∆!î wszystkim, ktÛrzy
pomogli w trudnej i tragicznej sytuacji, jaka nawiedzi≥a moje
gospodarstwo w dniu 6 marca 2004 r.
SzczegÛlne podziÍkowania sk≥adam:
q jednostkom Straøy Poøarnej,
q Policji,
q WÛjtowi Gminy RaniøÛw,
q sπsiadom bliøszym i dalszym, ktÛrzy bezpoúrednio brali
udzia≥ w akcji ratunkowej,
q Zarzπdowi Leúnej WspÛlnoty Gruntowej ÑSerwitutî w Raniøowie,
q So≥tysowi i Radzie So≥eckiej z Raniøowa,
q Radzie Parafialnej za zorganizowanie zbiÛrki pieniÍdzy
oraz parafianom, ktÛrzy pomogli finansowo,
q mieszkaÒcom, ktÛrzy spontanicznie zaoferowali pomoc
materialnπ.
W pierwszych godzinach i dniach po tragedii spotka≥em
siÍ z ogromnπ øyczliwoúciπ, deklarowanπ pomocπ, zrozumieniem potrzeb. Nap≥ywa≥y s≥owa otuchy i wsparcia. Za to
wszystko dziÍkujÍ!
Bronis≥aw Borawiak
Informacja dotyczπca odbioru
odpadÛw komunalnych
Prosi siÍ mieszkaÒcÛw wsi RaniøÛw i Staniszewskie, aby w
wyznaczonym dniu odbioru odpadÛw komunalnych przez Zak≥ad
Us≥ug Komunalnych ÑWOèNYî pojemniki z odpadami wystawiali
do oprÛønienia w godzinach porannych (700) jak najbliøej miejsca
przejazdu úmieciarki (przed bramπ wjazdowπ na nieruchomoúÊ).
Jeøeli ustawienie pojemnika przed bramπ nie jest moøliwe,
bardzo proszÍ o ustawienie pojemnika za bramπ, lecz w miejscu
widocznym, by pracownicy Zak≥adu Us≥ug Komunalnych ÑWOèNYî nie byli zmuszeni przeszukiwaÊ prywatnych posesji.
Wejúcie pracownikÛw Zak≥adu Us≥ug Komunalnych ÑWOèNYî na nieruchomoúÊ z oznakowaniem na ogrodzeniu ÑUwaga z≥y
piesî itp. jest niedozwolone.
Ponadto prosi siÍ w≥aúcicieli i uøytkownikÛw nieruchomoúci
o wywieszenie brakujπcych numerÛw domÛw w miejscu widocznym od strony drogi, u≥atwi to sprawne przeprowadzenie akcji wywozu i rozliczania za us≥ugi komunalne.
Uwagi dotyczπce odbioru odpadÛw komunalnych moøna sk≥adaÊ w tutejszym UrzÍdzie Gminy, pokÛj nr 21, tel. 2285034 lub
bezpoúrednio w Zak≥adzie Us≥ug Komunalnych ëWOèNYî, 36-054
Rudna Ma≥a 503, tel. 8595940.
Jan Sa≥ek
Urzπd Gminy RaniøÛw
OG£OSZENIE
Zak≥ad Us≥ug Komunalnych ÑWOèNYî Rudna Ma≥a
503 informuje, øe w roku 2004 úmieci z miejscowoúci RaniøÛw odbierane bÍdπ w nastÍpujacych
dniach: 26 kwietnia, 26 maja, 23 czerwca, 26 lipca,
26, sierpnia, 27 wrzeúnia, 26 paüdziernika,
25 listopada, 23 grudnia.
12
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
Z przesz³oœci Rani¿owa i okolicy
Czasy królów elekcyjnych do I rozbioru Polski - cz. I
Po ostatnich Piastach (W≥adys≥aw £okietek i Kazimierz
Wielki) w miejsce istniejπcych ksiÍstw, za wyjπtkiem ksiÍstwa
mazowieckiego zachowujπcego dziedzictwo ksiπøπt linii mazowieckiej, aø do úmierci ostatniego Janusza III w roku 1526
wprowadzony zosta≥ podzia≥ na wojewÛdztwa, co podkreúli≥o
jednolitoúÊ paÒstwa i jednow≥adztwo panujπcego.
Ziemie KsiÍstwa Sandomierskiego obok wojewÛdztwa
sandomierskiego i wydzielonego od roku 1491 wojewÛdztwa
lubelskiego, a takøe woj. krakowskie z w≥πczonym ksiÍstwem
siewierskim (biskupa krakowskiego) i starostwem spiskim tworzπ Ma≥opolskÍ. Zamieszka≥e w niej rody magnackie i duchowieÒstwo obejmujπce najwaøniejsze stanowiska we w≥adzach
krÛlestwa i dworu krÛlÛw odgrywajπ znacznπ rolÍ dzia≥alnoúci
politycznej i kulturalnej paÒstwa.
Od czasÛw Unii Lubelskiej przy≥πczenie Rusi Czerwonej,
Wo≥ynia, Podola, Ukrainy prowincja Ma≥opolska w ten sposÛb
zwiÍkszona obejmuje 11 wojewÛdztw oraz wchodzπce w sk≥ad
niektÛrych wojewÛdztw ziemie np. wojewÛdztwo Ruskie sπsiadujπce z Sandomierskim obejmowa≥o ziemiÍ Lwowskπ, Przemyskπ, Sanockπ, Halickπ i Che≥mskπ.
WojewÛdztwo Sandomierskie podzielono na starostwa, w
ktÛre podzielono na starostwa ñ kasztelanie, w stolicy ktÛrych
byli wojewodowie. Na poczπtku XVI wieku wojewÛdztwo sandomierskie liczy≥o 9 starostw (powiatÛw) ñ choÊ liczba ich
zmienia≥a siÍ w czasie na skutek po≥πczeÒ. Z tego dwa starostwa sandomierskie i pilünieÒskie obejmujπce obszar Puszczy
Sandomierskiej sπsiadowa≥y od po≥udniowego wschodu ze starostwem przeworskim woj. ruskiego, a granice ich zbiega≥y siÍ
w okolicach Raniøowa. Starostwo Sandomierskie obejmowa≥o
wiÍkszoúÊ obszaru zawartego w wid≥ach Wis≥y i Sanu, w tym
PuszczÍ Sandomierskπ z Raniøowem i jego okolicπ, by≥y w
nim cztery miasta: Sandomierz, Po≥aniec, Osiek i Ropczyce, a
takøe 39 wsi.
O krÛlewszczyznÍ w Puszczy Sandomierskiej wyraünπ
dba≥oúÊ wykazywali ostatni Jagiellonowie: Zygmunt Stary,
jego øona Bona oraz ich syn Zygmunt August. Wyprowadzono
dotychczasowe dzierøawy np.; RaniøÛw, Wide≥ka, przeprowadzono reformÍ urzπdzeÒ rolnych (komasacjÍ), wzmocniono
gospodarczo okolice przez za≥oøenie nowych wsi: Lipnicy,
OsÛwki, Dzikowca, a takøe Przewrotnego.
G≥Ûwnie w oparciu o nadwyøkÍ miejscowej ludnoúci doludniono okolicÍ, osadzajπc w istniejπcych miejscowoúciach
grupy dodatkowe osadnikÛw pochodzπcych tym razem juø
pewniej z Mazowsza (Mazury ñ Wola). PrzyjÍto znacznπ liczbÍ ludnoúci pochodzenia £emkowskiego z posiad≥oúci Tarnowskich, z przeludnionych okolic Jas≥a i Krosna (tzw. do≥Ûw
Jasielsko ñ Sanockich) osadzajπc ich w zachodniej czÍúci Woli
(na Kπcie) zagospodarowujπc nimi wolny dotychczas obszar
PiaskÛw, BieÒkowej i Sto≥owych GÛr (podobno osadzonych
na Kπcie d≥ugi czas nazywano Tatarami). Zezwolono na osiedlanie siÍ ludnoúci wo≥oskiej schodzπcej na okres zimowy ze
swoimi stadami z Karpat w lasy nizinne na przezimowanie lub
przepÍdzajπcych stada byd≥a z Rusi wzd≥uø okolic £owiska ñ
Starej Turzy ñ Mazur ñ Raniøowa na zachÛd aø do ålπska i
Saksonii.
W tym czasie przybyli teø w nasze okolice za dworem
krÛlowej Bony przedstawiciele ludnoúci úrÛdziemnomorskiej
reprezentowanych do dziú przez rÛd SelwÛw i Fudali. Ci pierwsi charakteryzujπ siÍ do dziú ciemnπ karnacjπ (cera, koloryt
cia≥a) i niebieskimi oczami. Pe≥nili oni rolÍ kontrolujπcych i
poborcÛw dla sk≥adanych przez mieszkaÒcÛw wsi krÛlewskich
uzgodnionych czynszÛw i danin. Osiedleni przy folwarku w
Wide≥ce obecnie zamieszkujπ w okolicy Raniøowa (Zembrza,
Krzaki Wolskie), Przewrotnego (przysiÛ≥ek Selwy), w Wide≥ce
i Stykowie. Nazwisko Fudali wystÍpowa≥o w XIX wieku w Raniøowie (Lisy), a takøe w Woli Raniøowskiej. Doludniona zosta≥a teø w pÛüniejszym czasie wymar≥a na cholerÍ OsÛwka (w
opowiadaniach starszych mieszkaÒcÛw podawano wersjÍ o
wymarciu ca≥ej wsi. Ludzie uciekali, chorym i pozostajπcym
przy nich cz≥onkom rodzin podawano jedzenie na øerdziach
do drzwi i otworÛw okiennych). W wyniku zaistnia≥ej sytuacji
z istniejπcej OsÛwki wydzieli≥y siÍ trzy miejscowoúci : Zielonka, Mazury i Staniszewskie.
Prawdopodobnie w tym czasie przyby≥a grupa ludnoúci z
Karpat, wg wypowiedzi reprezentantÛw rodzin aø z Ba≥wanÛw
(Bu≥garii), ktÛrzy obecnie noszπ nazwisko rodowe SondejÛw,
SπdejÛw, najliczniej obecnie reprezentowane w gminie RaniøÛw.
Za krÛla Stefana Batorego w Mazurach istnia≥a stadnina
koni hodowanych i wychowywanych na potrzeby dworu. Zami≥owanie do koni utrzymywa≥o siÍ do czasÛw nam wspÛ≥czesnych. Jeszcze przed 1939 rokiem hodowano tu konie na zaopatrzenie kawalerii Wojska Polskiego.
Po 1490 roku starostwo sandomierskie obejmujπce juø
znaczne zagospodarowane i urzπdzone gospodarczo obszary
zosta≥o przemianowane na ekonomiÍ, ktÛra mia≥aby zabezpieczyÊ potrzeby krÛlewskiego sto≥u - inaczej dworu krÛlewskiego (stπd zwano je dobrami sto≥owymi krÛla).
Dobra krÛlewskie skupione by≥y w starostwie sandomierskim w piÍciu obszarach zwanych kluczami obejmujπcych wsie
i folwarki krÛlewskie. W czasie pÛüniejszym uleg≥y ich nazwy
i rozmieszczenie czÍúciowym zmianom.
W latach lustracji w XVII w. istniejπcy stan ilustruje poniøsze zestawienie ujmujπce stan po podziale OsÛwki ñ Zielonki na trzy miejscowoúci.
Klucz MokrzyszÛw
17 wsi
Nisko
10 wsi
RaniøÛw
8 wsi
TuszÛw
12 wsi
Zarzecze na Zasaniu
14 wsi.
Klucz Raniøowski obejmowa≥: RaniøÛw, WolÍ Raniøowskπ, LipnicÍ, Dzikowiec, ZielonkÍ, Mazury, Staniszewskie i
Nart (w okresie tzw. klucza Bratkowicko ñ Raniøowskiego doliczano Bratkowice, Wide≥kÍ i Kupno).
Folwarki krÛlewskie znajdowa≥y siÍ w Raniøowie i Zielonce. W pÛüniejszym czasie powsta≥y prywatne w Staniszewskiem, Mazurach, a takøe jako pochodny z Mazur w Markowiünie.
Dochody krÛlewskie moøna zilustrowaÊ w oparciu o sprawozdanie z lustracji przeprowadzonej w latach 1660-64 w woj.
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
sandomierskim, ktÛre objÍ≥y w tym czasie klucz raniøowski, a
to: RaniøÛw z folwarkiem, WolÍ Raniøowskπ, ZielonkÍ z folwarkiem, LipnicÍ i Dzikowiec. Okres lustracji nastπpi≥ wkrÛtce
po wojnach na Ukrainie, ze Szwecjπ i po najeüdzie Rakoczego
(w latach 1648-57), ktÛre bardzo zniszczy≥y dobra krÛlewskie,
powodujπc upadek gospodarczy wielu lustrowanych miejscowoúci.
Moøna by ten okres porÛwnaÊ z okresem o 300 lat pÛüniejszym, czasami okupacji hitlerowskiej w latach 1939-1945
i skutkami II wojny úwiatowej.
Przed zapoznaniem siÍ ze sprawozdaniami kilka uwag
wstÍpnych. Sprawozdania pisane sπ zgodnie z tekstem w zbiorze lustracji wojewÛdztwa sandomierskiego w latach 1660 ñ
1664. W tekúcie wystÍpuje okreúlenie w jÍzyku úredniowieczno-≥aciÒskim, z ktÛrymi naleøy siÍ zapoznaÊ przed wczytaniem
siÍ w tekst sprawozdaÒ. Oto one: nro ñnumery; lancis ñ ≥anach;
od pracsens ñ obecnie; sep ñ obowiπzek; ÊwierÊ ñ 1/2 ≥ana;
facit ñ czyni ñ tutaj razem ≥πcznie; item ñ takøe; summa ansÛw
ñ suma oszacowania naleønoúci; exclusa decina ñ dziesiÍcina;
sciendum korzec sandomierski- tutaj naleønoúci liczono w korcach sandomierskich ñ miara zboøa w litrach (kwartach). W
úredniowieczu 1 k - 52-54 litrÛw (by≥y rÛøne korce, tutaj korzec sandomierski zbliøony miarπ do podanej powyøej); crestencia ñ zbiÛr w kopach; trituaria - om≥ot w korcach; sminacjañ obsiew w korcach; resta ñ reszta w korcach; taksa ñ oszacowanie we florenach, groszach (floren liczy≥ 30 groszy, nie
by≥ to pe≥ny uk≥ad dziesiÍtny, raczej mieszany).
ÑSprawozdanie Klucz Raniøowski ñ Wieú RaniøÛw z folwarkiem.
Bywa≥o kmieci przedtem nro 16 in lancis 4
Od pracsens kmieci 6 na pÛ≥tora ≥ana siedzi.
Pszenica
Øyto
JÍczmieÒ
Owies
Groch
Tatarka
Siano
Suma prac facit
Crescenta
kop.
40
120
60
80
5
siÍ nie robi
BrogÛw 2
Trituaria
kor.
50
180
60
160
5
-
Seminalcja
kor.
18
50
20
36
1,5
-
Obory KJM (KrÛla Jego Moúci) przy folwarku.
Sprawozdanie Wieú Wola Raniøowska
Osada tej wsi - to wieú ma≥a kmieci 49 na ≥anach 35,5, od
pracsens jest kmieci 10 na ≥anach 5. P≥aca z ÊwierÊ ≥ana po 9 gr.
Facit fl.6/0/0.
Sepidan ñ powinniby dawaÊ owsa z Êwierci ≥anu po kor. 2
i 1 Êwierci, ale go od precsen nie masz i nie wydajπ.
Oddaje z Êwierci to ma po 1 kaplonie, przychodzi 20 per
gr.8 facit 5/10/0
Z tem kur prostych 20 , za nie czyni
fl.2/20/0
Z tem gÍsi 10 po 15 gr przychodzi
fl.5/0/0
Z tem jaj kop 5 za nie czyni
fl.1/10/0
Odrabiajπ jako i Raniøowianie.
13
P≥acπ czynsz z Êwierci po 9 gr, przychodzi z pÛ≥tora ≥anÛw
fl.1/24/0
Krownego p≥acπ po ......................
fl 3/0/0
Sep i daÒ ñ powinniby owsa dawaÊ po kor.2 Êwierci z
kaødej Êwierci(≥anu), ale go zatrzymali i nie wydajπ. Oddajπ z
Êwierci ≥anu po jednym kap≥onie, facit kap≥onÛw 6 za nie
fl. 1/
18/0.
Item przychodzi od nich kur 6 za ktÛre czyni
fl.0/24/0,
Item gÍsi 3 facit
fl 1/15/0.
Item jaj pÛ≥torej kopy, taksujπc po 8 gr. Przychodzi za nie
fl 0/12/0.
Robiπ po 3 dni z Êwierci (≥ana) p≥uøycπ , pieszo po dwojgu, kosy, cep, siekiery, brony wyjπwszy.
PowÛd 2, szarwark do przykopy sandomierskiej (tj.fosy
sandomierskiej) takøe 6 ≥okci oporzπdzajπ.
Zagrodnicy ñ ZagrodnikÛw, karczmy i stawÛw nie masz.
M≥ynek ñ jest m≥ynek na wodzie z lasÛw wypadajπcej, nie
zawsze mielπ. M≥ynek na trzeciej mierze. DostaÊ siÍ moøe wymiaru z niego za rok korc. 6 korzec ex eqwo ñ wymiarowe
taksujπc po fl. 2/6 facit fl. 13/6/0, wieprza karmi 1, ktÛrego
ukarmienie rachuje siÍ fl 5/0/0.
Suma cenzus fl. 27/9/0
Crescenda ob≥oøona decima (dziesiÍcina) co 10 sep, ktÛrπ
wytyka ksiπdz proboszcz raniøowski.
Parafia z Raniøowa pod wezwaniem NMP istnia≥a juø w
1409 r. Zob. St. G. D≥ugosz ÑLiber beneficiorumî I 369.
Folwark RaniøÛw (tabela poniøej)
Resta
kor.
32
130
40
124
3,5
BrogÛw 2
Taksa
fl./gr/ok.
9/0/0
2/10/0
1/20/0
0/24/0
2/20/0
15/0/0
Suma
fl./gr/okc
96/0/0
303/10/0
66/20/0
99/6/0
9/10/0
30/0/0
604/16/0
M≥yn. Jest m≥ynek o 1 kole na wodzie z lasÛw idπcej. P≥aci
za niego roczny czynsz m≥ynarz po fl. 10/0/0.
Wiepsza karmiÊ nie powinien.
Suma czynszu ñ fl. 30/10/0.
WÛjtostwo uwzglÍdniono przy wsi Dzikowcu.
WÛjtostwa we wsiach Lipnicy, Dzikowcu, Woli Raniøowskiej zostajπ w posiadaniu p.p. Floriana CiupiÒskiego i Aleksandry BrzeziÒskiej ma≥øonkÛw z przywilejem JKM. PNM. de
data Warsowia 16 icini a 1655......
Sprawozdanie Wieú Zielonka (albo OsÛwka) z folwarkiem
Pod tπ wsiπ ≥anÛw 3 z dawna by≥o, kmieci na nich zostawa≥o 16. Teraz poddani jeno pÛ≥≥anek 1 zasiewajπ, jest kmieci
5. P≥acπ z 2 Êwierci kaødej czynsz po 9 gr fl.0/18/0
cd. na str. 14
14
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
cd. ze str. 13
Sep-Spi øadnej, lubo by powinni nie wydajπ oddajπc jednak z
pÛ≥≥anka kap≥onÛw 2 za ktÛre czyni fl.0/16/0.
Z tem kur prostych 2, gÍú1 i jaj 30 za to daÒ facit fl. 0/27/0.
Robocizna z tej wsi, jako po inszych wyøej specyfikowanych.
Pszenica
Øyto
JÍczmieÒ
Owies
Groch
Tatarka
Siano
Suma prac facit
WÛjtostwa (w oryginale zostawione miejsce puste na wpisanie)
Suma cenzus fl. 2/01/0
Exchuma decima do koúcio≥a raniøowskiego.
Folwark Zielonka (tabela poniøej)
Crescenta
kop.
Trituaria
kor.
Seminacja
kor.
Resta
kor.
Taksa
fl./gr/ok.
Suma
fl./gr/okc
30
100
30
30
12
nie masz
37 i 2/4
150
30
60
12
-
11,2/4
54
10
12
3,2/4
-
26
96
20
48
8,2/4
-
3/0/0
2/10/0/
1/20/0
0/24/0
2/20/0
-
78/0/0
224/0/0
33/10/0
38/12/0
22/20/0
369/12/0
Obory KJM nie masz.
Zestawiajπc dochody ekonomii dÛbr sto≥owych z tych
trzech miejscowoúci widzimy, øe by≥y one w tym czasie bardzo
s≥abe. By≥o to nastÍpstwem upadku gospodarczego spowodowanego wojnami i najazdami.
DochÛd ten zestawiony porÛwnawczo ukazuje nagπ prawdÍ tych czasÛw.
RaniøÛw
wieú fl.27/9/00
Folwark fl.604/16/00
Wola Raniøowskawieú fl.30/10/00
----------------------------Zielonka
wieú fl.2/01/00
Folwark fl.369/12/00
Sprawozdanie ukazuje nam wielkoúÊ wprowadzonego w
tym czasie area≥u, rodzaju upraw, wydajnoúÊ zbÛø, obciπøenia
na rzecz administracji, ekonomiÍ wykonywanych prac.
Dla przyk≥adu wydajnoúÊ np. øyta w folwarku RaniøÛw na
50 wysianych zebrano korcy 180, uzysk 130 korcy
Z folwarku Zielonka na 54 wysianych korcy, zebrano 150
ñ uzysk 96 korcy, ukazuje, øe wydajnoúÊ w Raniøowie po odli-
czeniu wysiewu wynios≥a nieca≥e 2,5 ziarna, a w Zielonce poniøej 2 ziarna.
Grunty folwarczne na lepszych glebach by≥y urodzajniejsze niø wieúniacze, uprawy by≥y prymitywne, nie nawoøone,
wydajnoúÊ ma≥a. Rolnictwo mia≥o charakter produkcji zboøowej i hodowlanej. Poza tym ludnoúÊ uprawia≥a w ogrodach
warzywa, ktÛre w tym czasie znano tj. kapustÍ, rzepÍ, marchew,
ogÛrki, soczewicÍ proso i inne uzupe≥niajπce zasoby øywienia.
Uzupe≥nia≥a je hodowla byd≥a i nierogacizny, ≥owiectwo, zbieractwo.
Wyd≥uøone po reformie ≥any dawa≥y kmieciom czÍúÊ gruntu o rÛønej urodzajnoúci, mogli wiÍc uprawiaÊ trochÍ pszenicy,
jÍczmienia, na gorszych glebach øyto, owies i inne, to znowu
≥πki i pastwiska umoøliwia≥y chÛw byd≥a, owiec i czynienia
zapasÛw na dokarmianie zimπ.
Przy osadzie zak≥adano sadzawki na ryby, dla gÍsi, kaczek oraz do obrÛbki roúlin w≥Ûknistych (lnu, konopi).
Julian Wiπcek
Bli¿ej Œwiata
Po wielu miesiπcach bezskutecznych pism oraz
telefonÛw do TPSA o moøliwoúÊ po≥πczenia sta≥ego dostÍpu do internetu dla mieszkaÒcÛw Gminy
RaniøÛw wobec oporu powyøszej instytucji - od
miesiπca lutego firma ÑEnigmaî majπcπ swojπ siedzibÍ w Raniøowie, udostÍpnia mieszkaÒcom Raniøowa sta≥y dostÍp (ca≥π dobÍ) do internetu drogπ radiowπ. Koszt abonamentu to 50 z≥ brutto.
Naleøy zaznaczyÊ, øe jest to jedno z najtaÒszych po≥πczeÒ
w woj. podkarpackim oraz jesteúmy, jako Gmina wiejska, jednπ z nielicznych w skali kraju o moøliwoúci taniego, wzglÍdem
konkurencji, ca≥odobowego po≥πczenia internetowego.
Z przeprowadzonych sondaøowo opinii na temat jakoúci
po≥πczeÒ wynika, øe po≥πczenie internetowe dzia≥a bez zak≥ÛceÒ (ciπg≥oúÊ sygna≥u oraz bardzo szybkie, w porÛwnaniu z
po≥πczeniem telefonicznym, przejúcie strony na stronÍ). Naleøy zwrÛciÊ uwagÍ, iø istnieje moøliwoúÊ, aby mieszkaÒcy z
ca≥ej Gminy RaniøÛw oraz Pogwizdowa Starego w perspektywie czasu
mogli korzystaÊ z dostÍpu do internetu. Obecnie jest testowany sygna≥
w kierunku Woli Raniøowskiej. Bliøsze informacje zostanπ udzielone pod
nr tel. 2285179, 0503632819 oraz
www.kafe.pl.
RÛwnieø osoby, ktÛre prowadzπ rozmowy miÍdzymiastowe,
miÍdzynarodowe oraz przez telefony komÛrkowe mogπ korzystaÊ z taÒszego po≥πczenia wzglÍdem TPSA o prawie 30%, wybierajπc firmÍ TELE 2 z uwzglÍdnieniem automatycznej preselekcji.
Bliøsze informacje zostanπ udzielone pod nr tel. 0801801222 koszt po≥πczenia jednego impulsu, lub www.tele2.pl. Osoby majπce dostÍp do internetu po wejúciu na stronÍ portalu Interia/tele2
mogπ pobraÊ druki, dziÍki ktÛrym moøna otrzymaÊ 2 godz. rozmÛw telefonicznych gratis w ramach promocji.
Mieczys≥aw Burek
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
15
Zalecenia rolnicze...
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
W KWIETNIU wysadzamy rozsady wczesnych warzyw, przygotowujemy rozsady
na rozsadniku oraz siejemy wiÍkszoúÊ warzyw gruntowych.
k w pierwszej po≥owie kwietnia wysadzamy
rozsadÍ wczesnej sa≥aty, kapusty bia≥ej, kalarepy. W celu przyspieszenia zbiorÛw zaleca siÍ okrycie nasadzeÒ w≥Ûkninπ.
k na poczπtku kwietnia wysadzamy czosnek i
cebulÍ z dymki
k w kwietniu na rozsadniku przygotowuje siÍ
rozsady kapusty úrednio wczesnej, pÛünej i kalafiorÛw na
zbiÛr letni;
w pierwszych dniach kwietnia jak ziemia dostatecznie obeschnie wysiaÊ cebulÍ, groch, bÛb, szpinak, marchew wczesnπ,
pietruszkÍ, rzodkiewkÍ. Godnπ polecenia jest nowa odmiana
rzodkiewki - Zlata. Jest to odmiana o skÛrce øÛ≥tej i bia≥ym
soczystym nie parciejπcym miπøszu;
wczesna wiosna , przed ruszeniem wegetacji, to rÛwnieø bardzo dobra pora sadzenia drzew, krzewÛw, a takøe truskawek;
w I dekadzie kwietnia powinny byÊ zakoÒczone siewy zbÛø i
roúlin strπczkowych. Uprawa roúlin strπczkowych ma duøe
znaczenie gospodarcze, z uwagi na wysokπ zawartoúÊ bia≥ka
w nasionach i przydatnoúci do sporzπdzania pasz treúciwych
oraz pozostawia dobre stanowisko do uprawy roúlin zboøowych;
na plantacjach zbÛø ozimych zastosowaÊ nawoøenie azotowe, wysokoúÊ dawek dostosowaÊ do gatunku roúlin i stanu
plantacji;
w uprawach pszenicy ozimej zaleca siÍ bronowanie, ktÛre
zwiÍksza krzewienie roúlin i czÍúciowo niszczy chwasty;
w okresie przedwioúnia szczegÛlnπ uwagÍ zwrÛciÊ na przygotowanie opryskiwaczy i ich regulacjÍ. Po rozpoczÍciu wegetacji zbÛø ozimych przystπpiÊ do zwalczania miot≥y zboøowej i chwastÛw dwuliúciennych. Przy wyborze herbicydÛw
kierowaÊ siÍ gatunkiem roúliny oraz wystÍpujπcymi na plantacji chwastami i ich fazπ rozwojowπ. Preparaty stosowaÊ zgodnie z instrukcjπ na opakowaniu. Nie opÛüniaÊ terminu oprysku: chwasty w pÛüniejszych fazach stajπ siÍ mniej wraøliwe
na dzia≥anie herbicydÛw, co zmniejsza skutecznoúÊ zabiegu;
na uøytkach zielonych zastosowaÊ nawoøenie azotowe w iloúci 50-60 kg/ha;
przygotowaÊ ziemniaki do sadzenia poprzez przesortowanie
i wybranie bulw zdrowych o úredniej wielkoúci, a nastÍpnie
ich podkie≥kowanie lub pobudzenie .Druga po≥owa kwietnia
to czas sadzenia ziemniakÛw. OpÛünianie sadzenia obniøa
plon, powoduje zdrobnienie bulw, wyd≥uøa okres wegetacji
oraz zwiÍksza iloúÊ uszkodzeÒ bulw w czasie zbioru;
pod koniec miesiπca w ogrzanπ glebÍ wysiewa siÍ roúliny
wymagajπce wyøszych temperatur, w tym kukurydzÍ;
wprowadzenie nowej normy Ñmleka surowego w skupieî uzaleønia jakoúÊ mleka od czystoúci mikrobiologicznej. PrzystÍpujπc do dojenia krÛw naleøy przestrzegaÊ kilku zasad:
umyÊ rÍce w ciep≥ej wodzie przy uøyciu myd≥a,
ubranie robocze uøywane wy≥πcznie do doju,
wymiÍ powinno byÊ poddawane zabiegom pielÍgnacyjnym
przed dojem, bezpoúrednio po doju oraz miÍdzy dojami;
1 kwietnia 2004 r. rozpoczyna siÍ nowy rok kwotowy produkcji mleka;
przygotowaÊ odchowalniÍ dla pisklπt drobiowych z wiosen-
nego zakupu. KupowaÊ pisklÍta zaszczepione. Przy øywieniu paszami gospodarskimi stosowaÊ dla drobiu preparaty
witaminowo-mineralne;
k przy ≥adnej pogodzie oczyúciÊ i odkaziÊ klaty dla krÛlikÛw;
k z nastaniem cieplejszych dni moøemy przeprowadziÊ dezynfekcjÍ i bielenie budynkÛw inwentarskich, mycie okien, wywÛz obornika;
k termin 15 kwietnia do 15 czerwca to okres sk≥adania wnioskÛw o dop≥aty obszarowe. Przypomina siÍ, øe minimum na 3
tygodnie przed z≥oøeniem w/w wniosku powinien byÊ z≥oøony wniosek o wpis do ewidencji producentÛw (nadanie numeru gospodarstwa). Starannie wype≥nione wnioski rolnicy
sk≥adajπ w Biurze Powiatowym ARiMR w Kolbuszowej, ul.
Towarowa 4.
Do prawid≥owego wype≥nienia wniosku obszarowego pomocne bÍdπ: wypis z rejestru gruntÛw (wydawane bezp≥atnie
przez ARiMR), kopia mapy ewidencyjnej.
Krystyna Koúcio≥ek
Kalendarz
biodynamiczny
KWIECIE—
Dni owocowe: 1.IV. od 600, 2.IV., 3.IV. do 2000, 11.IV. do
00
12 , 12.IV. do 1400, 19.IV. od 2000, 20.IV. do 1000 i od 1500,
21.IV. do 900, 28.IV. od 1300, 29.IV., 30.IV.
Dni liúciowe: 1.IV. do 500, 8.IV. od 1500, 11.IV. od 1300,
16.IV. od 1300, 17.IV., 18.IV., 19.IV. do 1200, 25.IV. od 1400,
27.IV., 28.IV. do 1200.
Dni korzeniowe: 4.IV., 5.IV., 6.IV., 12.IV. od 1500, 13.IV.,
14.IV. do 1500, 21.IV. od 1000, 22.IV., 23.IV. do 800, 24.IV. od 800
do 1200.
Dni kwiatowe: 7.IV. od 800 do 1300, 14.IV. od 1600, 15.IV.,
16.IV. do 1200, 24.IV. od 1300, 25.IV. do 1300, 26.IV. od 400 do 2100.
Dni niekorzystne: 8.IV. do 1500, 9.IV., 10.IV., 23.IV. do 800.
Czas sadzenia: 1.IV. do 7.IV. i od 25.IV. do 30.IV.
Sk≥onnoúÊ do wichur: 5.IV., 11.IV.
Sk≥onnoúÊ do burz: 9.IV., 30.IV.
Czas krytyczny w komunikacji: 15.IV., 16.IV., 17.IV.,
18.IV.
MAJ (do dnia 15.)
Dni owocowe: 1.V. do 600, 7.V. od 1900, 8.V., 9.V. do 2000.
Dni liúciowe: 6.V. od 1800, 7.V. do 1800, 13.V. od 1900,
14.V., 15.V.
Dni korzeniowe: 1.V. od 700, 2.V., 3.V. od 900, 4.V. do 1200,
9.V. od 2100, 10.V., 11.V. do 2000.
Dni kwiatowe: 4.V. od 1300 do 1400, 5.V. do 1700, 11.V.od
00
21 , 12.V., 13.V. do 1800.
Dni niekorzystne: 5.V. od 1700, 6.V. do 1800.
Czas sadzenia: 1.V. do 7.V.
Sk≥onnoúÊ do wichur: 6.V., 8.V.
Sk≥onnoúÊ do burz: 1.V.
Czas krytyczny w komunikacji: 2.V., 8.V., 13.V., 14.V.
Na podst. ÑDni siewuî M. Hun
opr. K. KoúciÛ≥ek
16
Wieúci Raniøowskie nr 4 (86)
W zgodzie z natur¹
W dniach od 2 do 4 marca 2004 roku zosta≥o przeprowadzony w Staniszewskiem konkurs pt. ÑW zgodzie z naturπî.
Przystπpi≥o do niego 21 uczestniczek. Organizatorami wymienionego konkursu sπ: WojewÛdzki Oúrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale, Podkarpacki Urzπd WojewÛdzki ñ Wydzia≥ årodowiska i Rolnictwa, WojewÛdzki Fundusz Ochrony
årodowiska i Gospodarki Wodnej oraz powiatowe i gminne
samorzπdy lokalne. Celem konkursu by≥a edukacja mieszkaÒcÛw obszarÛw wiejskich w kierunku ochrony úrodowiska naturalnego, rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz zdrowego stylu øycia rodziny wiejskiej, jak rÛwnieø zacieúnienie wspÛ≥pracy w tym zakresie pomiÍdzy mieszkaÒcami wsi a instytucjami
samorzπdowymi dzia≥ajπcymi na rzecz ochrony úrodowiska.
Na szczeblu gminnym zosta≥y przeprowadzone 3 szkolenia o nastÍpujπcej tematyce:
r zasady przestawiania gospodarstwa na produkcjÍ ekologicznπ zgodnie z obowiπzujπcπ ustawπ,
Organizatorzy i laureatki konkursu. Od lewej: Jolanta PoprawskaLeska, Balbina Borowska, Teresa Ma≥ek, Teresa Ozga, JÛzefa Bembenek, Kazimierz Miko≥ajczyk - so≥tys wsi.
Zadania konkursowe rozwiπzujπ: Teresa Ozga, Ma≥gorzata Zimniak,
Renata Sondej, Halina Sondej, Kazimiera RosÛ≥.
r ochrona úrodowiska naturalnego (gospodarka wodno-úciekowa, gospodarka odpadami, ochrona powietrza),
r profilaktyka zdrowotna rodziny.
W dniu 15 marca w Staniszewskiem odby≥o siÍ podsumowanie konkursu, do ktÛrego przystπpi≥o 19 paÒ. Sprawdzenie
uzyskanej wiedzy nastπpi≥o w formie testu pisemnego. Najlepszymi okaza≥y siÍ:
- I miejsce ñ Teresa Ma≥ek,
- II miejsce ñ Teresa Ozga,
- III miejsce ñ JÛzefa BÍbenek.
Zdobywczynie dwÛch pierwszych miejsc wezmπ udzia≥ w
finale wojewÛdzkim, ktÛry odbÍdzie siÍ w Boguchwale.
Za udzia≥ w konkursie wszystkie uczestniczki otrzyma≥y
roúliny cebulkowe, dalie i kany, ponadto laureatki zdoby≥y
jeszcze nagrody ksiπøkowe. Fundatorem w/w nagrÛd by≥ WÛjt
Gminy RaniøÛw, za co organizatorzy i biorπcy udzia≥ serdecznie dziÍkujπ.
Balbina Borowska
Kapliczka w Posuchach
Dojeødøajπc do g≥Ûwnego skrzyøowania w Posuchach widzimy kilkadziesiπt
metrÛw dalej w polach starπ kapliczkÍ. Wiele lat temu, gdy nie by≥o jeszcze obecnej, asfaltowej drogi, sta≥a ona przy g≥Ûwnym szlaku we wsi.
Budowniczym kapliczki w roku 1884 by≥ Marcin £asica ñ leúniczy lasÛw
dworskich, ktÛry zakupi≥ 20 mÛrg ziemi i 6 mÛrg lasu w Zielonce (obecnie Posuchy). Na tym w≥aúnie polu, przy przeciÍciu siÍ drÛg wybudowa≥ obiekt poúwiÍcony
Matce Boøej. OpiekÍ nad kapliczkπ po Marcinie przejπ≥ jego syn Jan, ten z kolei
zapisa≥ gospodarstwo synowi JÛzefowi, po czym przesz≥o na cÛrkÍ AnnÍ, ktÛra
wysz≥a za mπø za JÛzefa B≥πdka. Oni to obecnie sprawujπ opiekÍ nad tym zabytkowym juø obiektem.
Przez ponad 100 lat w kapliczce znajdowa≥ siÍ obraz Matki Boøej RÛøaÒcowej
z 15 tajemnicami, ktÛry kilka lat temu zosta≥ skradziony. W to miejsce potomek
fundatora ks. JÛzef £asica zakupi≥ obraz Matki Boøej Nieustajπcej Pomocy.
Kapliczka, liczπca obecnie 120 lat, wymaga remontu.
Informacji o kapliczce udzieli≥
ks. JÛzef £asica
fot. Stanis≥aw Samojedny
ìWieúci Raniøowskieî - pismo spo≥eczno-kulturalne. MiesiÍcznik. Wydawca: Gminny Oúrodek Kultury, Sportu
i Rekreacji w Raniøowie, tel. (017) 22 85 703, e-mail: [email protected] Redaguje ZespÛ≥. Teksty podpisane
odzwierciedlajπ poglπdy autorÛw. Przedruk dozwolony za zgodπ Redakacji lub autora. Adres internetowy: www.ranizow.pl
www.abakus.kolbuszowa.pl/html/prasa.html
Oddano do druku 05.04.2004 r.
Nak≥ad: 350 szt.