Nr wniosku: 240379, nr raportu: 18128. Kierownik (z rap.): mgr

Nr wniosku: 240379, nr raportu: 18128. Kierownik (z rap.): mgr Jacek Maksymilian Kopeć
Podczas lotu większość samolotów komercyjnych (pasażerskich bądź towarowych) wymienia sporą ilość informacji z
kontrolerami ruchu lotniczego. Informacja taka służy do ciągłego śledzenia parametrów ruchu samolotu oraz jego
lokalizacji. Część tej informacji jest wymieniana automatycznie przez pokładowe urządzenia zwane transponderami.
Pewna klasa transponderów wysyła proste nieszyfrowane wiadomości binarne nazywane Mode-S/ADS-B. Dane ModeS/ADS-B można odbierać we własnym zakresie przy pomocy dość prostego i relatywnie niedrogiego sprzętu. Ze względu
na to takie “podsłuchiwanie samolotów” jest prowadzone przez rzeszę entuzjastów na całym świecie (np. strony
flightradar24.com, planefinder.net).
Okazuje się, że wiadomości Mode-S/ADS-B mogą służyć nie tylko profesjonalnym kontrolerom ruchu lub entuzjastom
do określania pozycji samolotu. Daje się na ich podstawie mierzyć niektóre właściwości atmosfery (wiatr i temperaturę).
Taka informacja jest niezwykle cenna gdyż prowadzenie systematycznych pomiarów na wysokościach przelotowych
samolotów komercyjnych (ok. 10-12 km) jest niezwykle trudne i kosztowne. Dlatego wykorzystanie samolotów, które i
tak muszą znajdować się tak wysoko jako urządzeń pomiarowych jest niezwykle kuszącą perspektywą.
W trakcie projektu pokazaliśmy, że poza pomiarem wiatru i temperatury dane Mode-S/ADS-B mogą być wykorzystane
do mierzenia turbulencji na wysokościach przelotowych samolotów. Zatem dzięki wykorzystaniu danych nawigacyjnych
można prowadzić ciekawe i dość złożone pomiary przy pomocy wielu samolotów jednocześnie. Dokonanie
analogicznego pomiaru klasycznymi metodami wymagałoby zorganizowania drogiej kampanii pomiarowej. Opracowanie
takiej metody pozwala na zwiększenie ilości danych pomiarowych wielokrotnie - a tym sposobem na łatwiejsze
prowadzenie badań obszarów atmosfery, które przy zastosowaniu klasycznych metod pomiarowych są bardzo trudno
dostępne.
Poza aspektem czysto naukowym turbulencja na wysokościach przelotowych jest istotnym zagrożeniem dla ruchu
lotniczego. Ze względu na złożoność tego zjawiska jest ona dość trudna w prognozowaniu. Ponadto, jeżeli turbulencja
występuje poza chmurami nie istnieje seryjnie montowane pokładowe urządzenie pomiarowe pozwalające pilotom
“zobaczyć” zagrożenie. Większa ilość pomiarów turbulencji pozwoli na opracowanie celniejszych prognoz i być może
ułatwi podróże lotnicze dla wielu osób.