Rundbrief 2013 poln

Langenstein, w grudniu 2013 r.
Szanowni Państwo, Drodzy Przyjaciele Miejsca Pamięci w Langenstein-Zwieberge,
z wielkim smutkiem dowiadywaliśmy się w ciągu minionego roku o śmierci byłych
więźniów obozu koncentracyjnego w Langenstein-Zwieberge : Maxa Goldschmidta,
André Reix, Louis Bertrand i Hélie Denoix de Saint Marc z Francji oraz Alberta
Gerrits z Holandii.
Przyszło nam również pożegnać się z Evertem Groenem, synem byłego,
holenderskiego więźnia obozu Everta Groen, i z Elisabeth Clogenson, małżonką
byłego, francuskiego więźnia obozu Henry’ego Clogenson. Do wszystkich krewnych
kierujemy nasze serdeczne i szczere wyrazy współczucia.
Rok imprez 2013 rozpoczął się od
wyjazdu
uczniów
Gimnazjum
Martineum w Halberstadt oraz ich
przyjaciół z ormiańskej miejscowości
Asztarak w dniach od 15. do 18.
stycznia
do
Berlina.
Została
im
przyznana jedna z czterech głównych
nagród za ich projekt pod tytułem
„Stygmatyzacja, wykluczenie, zagłada
– co mnie to jeszcze dziś obchodzi ?”,
zrealizowany
w
ramach
Wręczenie nagrody w Fundacji „Pamięć,
Odpowiedzialność i Przyszłość” w Berlinie
programu
EUROPEANS FOR PEACE Fundacji „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość“ w
Berlinie.
W okresie przygotowań na odbywający się 27. stycznia Dzień Pamięci Republiki
Federalnej Niemiec o ofiarach narodowego socjalizmu uczniowie Gimnazjum im. Käthe
Kollwitz w Halberstadt oprowadzali ponownie swoich młodszych współuczniów po
Miejscu Pamięci. W samym Dniu Pamięci dr Alexander Sperk z Halle wygłosił wykład
pt. „30 stycznia 1933 i jego następstwa w dzisiejszym kraju związkowym SaksoniaAnhalt“, opisujący w skonkretyzowanej formie skutki przejęcia władzy przez
narodowych socjalistów dla regionu halbersztadzkiego.
W dniach od 12. do 15. kwietnia odbyły się w Langenstein oraz okolicach 23. „Dni
Spotkań”. Z czasem byli więźniowie na skutek ich podeszłego wieku nie mogą już
przyjeżdżać dla przeprowadzania rozmów z nimi jako świadkami czasu. I tak też w tym
roku to ich dzieci i wnuki w charakterze Grupy 2. Pokolenia przejęły zadanie
polegające na prowadzeniu dialogu z młodzieżą, nie mogąc, ani nie chcąc naturalnie
zastępować swoich ojców i dziadków. Również opowiadają o przeżyciach swoich
ojców, lecz czynią to w innej formie, wnosząc rezultat własnych dyskusji oraz
przetworzenia tych treści w obrębie swoich rodzin.
Uroczystość upamiętniająca 14.
kwietnia rozpoczęto „Akcją 2013”
na podstawie pomysłu Grupy 2.
Pokolenia,
dotyczącego
pola
tematycznego „choroby i wypadki
przy pracy w obozie oraz ich
skutki”. Kształt nadawała akcji
młodzież z rozmaitych rodzajów
szkół,
natrafiając
w
trakcie
swoich poszukiwań na relacje
świadków czasu o więźniach zasypanych lub przygniecionych przez spadające
kamienie w sztolni, o obrzękach z głodu, biegunce i silikozie (choroba powstająca
wskutek wdychania gazów poeksplozyjnych w
sztolni), a także o katastrofalnych warunkach
panujących
w
obozowym
rewirze
chorych.
Podczas akcji upamiętniającej młodzi ludzie
odczytywali fragmenty tych tekstów i umieszczali
je w relacji do scen z filmu, który nakręcili
żołnierze amerykańscy po oswobodzeniu w
Zwieberge.
Tym
zapośredniczone
sposobem
mgliste
zostało
wyobrażenie
o
sytuacjach panujących w obozie.
Na uroczystości upamiętniającej wypowiedzieli
słowa upamiętnienia były więzień polski Ryszard
Kosiński, dr Claudio Burelli z Włoch jako
reprezentant Grupy 2. Pokolenia i dr Sascha
Möbius jako urzędujący dyrektor Fundacji Miejsc
Pamięci Saksonii-Anhalt.
Bezpośrednio
potem
dr
Kai
Langer,
dyrektor Fundacji Miejsc Pamięci SaksoniiAnhalt,
oddelegowany
wówczas
do
Krajowej Centrali Kształcenia Politycznego,
zainaugurował nowy system oprowadzania
zwiedzających po zewnętrznym terenie
Miejsca
zwiedzającym
Pamięci,
umożliwiający
nieobeznanym
z
tym
miejscem samodzielne odnajdywanie się
na rozległym terenie bez fachowej opieki.
W dniach od 18. do 27. lipca było możliwe pokazanie również i w LangensteinZwieberge, a to dzieki pośrednictwu Miejsca Pamięci ROTER OCHSE w Halle nad
rzeką Saale, specjalnej ekspozycji z Niemieckiej Wyższej Szkoły Policyjnej w Münster,
zatytułowanej „Policja w państwie narodowo-socjalistycznym”.
W dniu 13. sierpnia odwiedzili Miejsce Pamięci uczestnicy niemiecko-francuskiego
obozu rowerowego, zorganizowanego wspólnie przez Niemiecki Związek Opieki nad
Niemieckimi Grobami Wojennymi oraz placówkę młodzieżową „Las Francas” w Lille.
Młodzi ludzie zwiedzili na rowerach jedną z tras Marszu Śmierci, który wyruszył z
Langenstein-Zwieberge w kwietniu 1945.
W dniach od 27. do 29. września spotkała się Grupa 2. Pokolenia dla omówienia
wespół z Miejscem Pamięci i Stowarzyszeniem Wspierającym przyszłych projektów i
wypracowania pomysłu na akcję upamiętniającą z okazji „Dni Spotkań 2014” na temat
„Przemieszczanie się w obozie”.
W okresie od 17. września do 19. listopada Miejsce Pamięci pokazywało wystawę
„Ormianie a wojna 1941-1945. Wspomnienia z niewoli wojennej, pracy przymusowej i
życiu potem” z Krajowego Związku Niemieckiego Czerwonego Krzyża BadeniiWirtembergii, który od roku 2004 roztacza opiekę nad ormiańskimi ofiarami
narodowego socjalizmu. Fabian Burkhardt, wolontariusz z roku 2010, przeprowadzał w
Armenii wywiady z uczestnikami tego projektu opiekuńczego. Na kanwie jego
wywiadów i zdjęć portretowych powstała ta wystawa, sponsorowana przez Fundację
„Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość“ w Berlinie.
Przewodnicząca
Stowarzyszenia
Wspierającego
Hanka
Rosenkranz
i
współpracowniczka Miejsca Pamięci Gesine Daifi miały 25. października sposobność
obszernego przedstawienia rozmaitych aspektów pracy Grupy 2. Pokolenia z
Langenstein-Zwieberge z okazji konferencji w Miejscu Pamięci Neuengamme na temat
„Krewni byłych więźniów obozów koncentracyjnych : doświadczenia ze współpracy z 2.
i 3. pokoleniem”.
Perspektywa na rok 2014
W nadchodzącym roku „Dni Spotkań” odbędą się w dniach od 10. do 14. kwietnia.
Proszę wszystkich byłych więźniów i krewnych o zawiadomienie do dnia 15. stycznia
2014, czy przybędą. Proszę przesyłać zgłoszenia bezpośrednio do Gesine Daifi
(pocztą
elektroniczną
:
[email protected],
pocztą
zwykłą:
Gedenkstätte Langenstein-Zwieberge, Vor den Zwiebergen 1, 38895 Langenstein).
Kończąc niech mi wolno będzie przekazać Państwu w imieniu wszystkich
współpracowników Miejsca Pamięci Langenstein-Zwieberge najlepsze życzenia na
nadchodzący rok 2014. Cieszymy się na dalszą współpracę z Państwem i
pozdrawiamy serdecznie.
Dr Ute Hoffmann
Kierowniczka Miejsca Pamięci
Celem imiennego upamiętnienia śmiertelnych ofiar obozu koncentracyjnego Langenstein-Zwieberge udało
się w roku 2013 przytwierdzić na obrzeżu grobów masowych dalszych 105 tabliczek z nazwiskami. W celu
wykonania i przytwierdzenia kolejnych tabliczek Stowarzyszenie Wspierające i Miejsce Pamięci proszą
nadal o datki na konto dotacyjne Stowarzyszenia Wspierającego :
Nazwa banku : Harzsparkasse
Kod bankowy : 810 520 00
Numer konta : 301 751 668
Cel : Grabplatten
IBAN : DE 05810 520 000 301 75 1668
BIC-Code : NOLADE21HRZ
Adres do kontaktów :
Gedenkstätte für die Opfer des KZ Langenstein-Zwieberge, Vor den Zwiebergen 1, 38895 Langenstein
Tel./Fax: 03941 / 30248, Mail: [email protected]
(Autorstwo zdjęć : fotografia 1 – Fundacja „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość” w Berlinie, fotografie
2/3 – M.Lucht, fotografia 4 – K.Langer)
Tłumaczenie: Mateusz Wojnowski