Ochrona ekosystemów wodnych

Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)
Rok akademicki:
Grupa przedmiotów:
Nazwa przedmiotu1):
Ochrona Ekosystemów Wodnych
Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski3):
Protection of water ecosystems
4)
Numer katalogowy:
ECTS 2)
4
Inżynieria i Gospodarka Wodna
Kierunek studiów :
Koordynator przedmiotu5):
dr inż. Ignacy Kardel
6)
Prowadzący zajęcia :
dr inż. Ignacy Kardel, dr inż. Magdalena Frąk
Jednostka realizująca7):
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska , Katedra Inżynierii Wodnej, Katedra Kształtowania
Środowiska
Wydział, dla którego przedmiot jest
realizowany8):
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
Status przedmiotu9):
a) przedmiot kierunkowy
b) stopień pierwszy
Cykl dydaktyczny10):
semestr zimowy
Jęz. wykładowy11): polski
rok czwarty
c) stacjonarne /
niestacjonarne
Zapoznanie studentów z problematyką zanieczyszczeń pochodzenia naturalnego i antropogenicznego
ekosystemów wodnych, ich przemianami i transportem w kontekście wpływu na funkcjonowanie ekosystemu
wodnych (tj. relacjach siedlisko-organizm). Opanowanie przestrzennej metodyki identyfikacji presji i oceny
wpływów/oddziaływań oraz planowania działań ochronnych dla wód powierzchniowych w skali zlewni
(zgodnej z wytycznymi Ramowej Dyrektywy Wodnej).
12)
Założenia i cele przedmiotu :
13)
Formy dydaktyczne, liczba godzin :
Metody dydaktyczne14):
Pełny opis przedmiotu15):
a)
Wykład……………………………………………………………………………; liczba godzin 15;
b)
Ćwiczenia komputerowe ……………………………………..….……………..; liczba godzin 20;
c)
Ćwiczenia terenowo-laboratoryjne………………………..….…………...……..; liczba godzin 10;
Przekaz werbalny z wykorzystaniem technik multimedialnych, indywidualny projekt, rozwiązywanie problemu,
interpretacja uzyskanych wyników w powiązaniu z typem/źródłem analizowanego materiału, rozwiązywanie
zadanego problemu, dyskusja;
Wykłady: Procesy w zlewni i ich wpływ na ekosystemy wodne. Zagrożenia wód: naturalne i antropogeniczne,
czynniki modyfikujące różnorodność biologiczną ekosystemu. Transport zanieczyszczeń w zlewni. Elementy
monitoringu biologicznego wód, rola organizmów wskaźnikowych i testowych w planowaniu systemu ochrony.
Wybrane metody bioindykacyjne w ocenie stanu ekologicznego. Podstawy biologiczne i morfologiczne dla
wdrażania rozwiązań technicznych ochrony ekosystemów wodnych. Regulacje prawne z zakresu ochrony
ekosystemów wodnych – klasyfikacja stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Podstawowe założenia
metodyki identyfikacji presji i oceny wpływów/oddziaływań oraz planowania działań ochronnych wód
powierzchniowych. Metody ograniczania zanieczyszczeń obszarowych Przykłady rozwiązań inżynierskich w
ochronie ekosystemów wodnych. .
Ćwiczenie komputerowe: Przekazanie i omówienie danych źródłowych do projektu zatytułowanego
„Identyfikacja presji, ocena wpływów/oddziaływań i planowanie działań ochronnych wód powierzchniowych
dla wybranej zlewni”. Rozpoznanie fizjograficzne analizowanej zlewni. Adaptacja przestrzenna danych
statystycznych (GUS) i wyników monitoringu IMGW, WIOŚ. Identyfikacja presji (znaczących odziaływań) i ich
wpływu na wody powierzchniowe. Klasyfikacja stanu jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP).
Analiza ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych. Zalecenia ochronne dla zagrożonych JCWP.
Ćwiczenia terenowe i laboratoryjne:
Rozpoznanie terenowe działań sprzyjających ochronie wód: obserwacje wybranych obiektów/ekosystemów
wodnych (zbiornik, ciek), wyodrębnienie cech morfologicznych ekosystemu, presji zlewni na warunki życia
organizmów Pobranie prób . - Analiza laboratoryjna struktury biologicznej wybranych zbiorowisk: praktyczne
zapoznanie z wykorzystaniem makrofitów, glonów i bezkręgowców w badaniach jakości siedlisk wodnych.
Wykorzystanie tzw. "szybkich testów biologicznych" do oceny jakości środowiska wodnego - wykonanie
testów toksyczności pobranych w terenie próbek wody i, osadów dennych (dobór populacji testowej).
Identyfikacja stanu ekosystemu wodnego na podstawie uzyskanych danych oraz możliwości wdrożenia
rozwiązań technicznych dla jego ochrony.
Wymagania formalne (przedmioty
wprowadzające)16):
Chemia wody i gleby, Hydrobiologia lub Mikrobiologia Wód, Systemy Informacji Przestrzennej
Założenia wstępne17):
Student zna podstawowe zagadnienia z zakresu ekologii środowiska naturalnego i chemii środowiska oraz
zna podstawy informatyki; w trakcie trwania semestru uzyskuje także wiedzę o systemach informacji
przestrzennej;
1
Efekty kształcenia18):
01 – zna zjawiska i procesy fizyczne, chemiczne i
biologiczne zachodzące w środowisku wodnym,
związane z przepływem wody i transportem
zanieczyszczeń, zna zasady ochrony ekosystemów
wodnych
02 - zna instrumenty prawne dla ochrony zasobów
wodnych i
zasady klasyfikacji stanu wód
powierzchniowych
Sposób weryfikacji efektów kształcenia19):
efekt 01, 02, 04 – ocena pracy pisemnej (kolokwium z materiału wykładowego),
efekt 03 – ocena przygotowanego projektu, wraz z jego obroną,
Forma dokumentacji osiągniętych efektów
kształcenia 20):
Elementy i wagi mające wpływ na ocenę
końcową21):
Efekt 01,02,04 treść pytań na kolokwium, ocena;
efekt 03 – elektroniczna wersja projektu oraz ocena;
Efekt 01,02,04 kolokwium 60%, projekt 40%; uzyskanie oceny pozytywnej z przedmiotu oznacza zebranie co
najmniej 51% wszystkich możliwych punktów;
Sala dydaktyczna, komputerowa, laboratorium;
Miejsce realizacji zajęć22):
03 - potrafi identyfikować i inwentaryzować
zagrożenia wód powierzchniowych na podstawie
danych z urzędów GUS, GIOŚ, IMGW, PIG, RZGW;
ma wiedzę w zakresie wpływu działalności
człowieka na ekosystemy wodne;
04 – student umie zinterpretować wyniki badań
jakości wody (dane liczbowe);
Literatura podstawowa:
Chełmicki W., 2002: Woda - zasoby, degradacja, ochrona. wyd. PWN; Lampert W., Sommer W., 1996: Ekologia wód śródlądowych. Wyd. PWN
Warszawa; KZGW, 2013. Metodyka określająca procedury identyfikacji presji i oceny wpływów/oddziaływań oraz ryzyka nieosiągnięcia celów
środowiskowych w odniesieniu do wszystkich kategorii wód powierzchniowych, Kraków; Dz.U. 2014 poz. 1482. Rozporządzenie Ministra Środowiska z
dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych; Dz.U. 2009 nr 122 poz. 1018.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego
jednolitych części wód powierzchniowych; 2000/60/WE Ramowa Dyrektywa Wodna; aktualne dyrektywy i rozporządzenia z zakresu ochrony wód
naturalnych (www.sejm.gov.pl);
Literatura uzupełniająca:
Nachlik E., 2004:Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych na zasoby wodne dla wskazania części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów
środowiskowych. Wydawnictwa Politechniki Krakowskiej. Kraków; Pusłowska-Tyszewska D., 2005: Identyfikacja antropogenicznych oddziaływań na wody
i ocena ich skutków na przykładzie zlewni Górnej Narwi. Wyd. Instytutu Systemów Inżynierii Środowiska PW. Warszawa; Żelazo J., Popek Z., 2014:
Podstawy renaturyzacji rzek, Wyd. SGGW;
UWAGI24):
Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot25) :
Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów
kształcenia18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS2:
75 h
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
2 ECTS
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne,
projektowe, itp.:
2 ECTS
Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia efektami przedmiotu 26)
Nr /symbol
efektu
01
Wymienione w wierszu efekty kształcenia:
zna zjawiska i procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne zachodzące w środowisku
Odniesienie do efektów dla
programu kształcenia na
kierunku
K_W08
wodnym, związane z przepływem wody i transportem zanieczyszczeń, zna zasady
ochrony ekosystemów wodnych
02
Zna instrumenty prawne ochrony zasobów wodnych i zasady klasyfikacji stanu wód
powierzchniowych
K_W04
03
potrafi identyfikować i inwentaryzować zagrożenia wód powierzchniowych na podstawie
danych z urzędów GUS, GIOŚ, IMGW, PIG, RZGW; ma wiedzę w zakresie wpływu
działalności człowieka na ekosystemy wodne;
K_W07
04
umie zinterpretować wyniki badań jakości wody (dane liczbowe)
K_U14
2