Zagadnienia - WordPress.com

Zajęcia laboratoryjne z dyfrakcji rentgenowskiej (proszkowej) będą sie składać z realnych
pomiarów na dyfraktometrze rentgenowskim oraz symulacji komputerowych w oparciu o program
DiffraX autorstwa Grzegorza Mezyka.
Zarówno program DiffraX jak i jego opis, w postaci pracy magisterskiej, przesyłam w załączniku.
W ramach przygotowania do zajęć proszę sie zapoznać z działaniem programu, wykładem prof. K.
Burdy oraz z podstawami dyfrakcji RTG.
Polecane zagadnienia wraz z literaturą przesyłam w załączniku.
Należy przygotować zagadnienia:
1) Prawo Bragga.
2) Równania Lauego.
3) Sieci proste, bcc, fcc, hcp.
4) Sieci Bravaise’go.
5) Doświadczalne metody dyfrakcyjne: a) metoda Lauego.
b) Metoda proszkowa.
6) Proste struktury krystaliczne.
7) Sieć odwrotna (definicja i obliczanie).
8) Odległości międzypłaszczyznowe (ogólny wzór na odległości międzypłaszczyznowe d hkl i
obliczanie tych odległości dla układów ortogonalnych).
9) Płaszczyzny krystalograficzne – wskaźniki Millera.
10) Atomowy czynnik rozpraszania.
11) Wyprowadzenie wzoru na amplitudę fali rozproszonej na krysztale i na geometryczny czynnik
strukturalny.
12) Czynnik Debye’a-Wallera.
13) Współczynniki rozszerzalności liniowej i objętościowej.
14) Wzór Scherrera (wpływ rozmiarów i kształtu krystalitów (ziaren) na szerokość pików
dyfrakcyjnych).
Literatura pomocnicza:
1. C. Kittel, „Wstęp do fizyki ciała stałego” (PWN Warszawa 1970), przygotować rozdziały 1 i 2.
Lub np.: H. Ibach, H. Lüth, „Fizyka ciała stałego” (PWN Warszawa 1996), rozdziały 2 i 3.
2. Grzegorz Mężyk, „Praca magisterska: Stworzenie programu modelującego-struktury krystaliczne i
obliczającego odpowiadające im dyfraktogramy proszkowe z uwzględnieniem wpływu wielkości
krystalitów”, AGH 2010, obowiązkowo przygotować dodatek A (Podstawowe wiadomości z
krystalografii, A.1. Sieć przestrzenna – sieci Bravaise’go, A.2. Płaszczyzny krystalograficzne –
wskaźniki Millera, A.3. Przestrzeń odwrotna, A.4. Odległości międzypłaszczyznowe).
Dodatek C. Opis programu DiffraX (pod kątem sprawnego wykonania laboratorium).
A także przeczytać: 3.4 Funkcje kształtu pików dyfrakcyjnych (dla zrozumienia lab.).
3.5 Wpływ rozmiarów i kształtu monokryształów (krystalitów) na szerokość pików
dyfrakcyjnych. Wzór Scherrera (dla zrozumienia symulacji na lab.).
Można też skorzystać dodatkowo z:
3. Z. Bojarski, M. Gigla, K. Stróż, M. Surowiec, „Krystalografia”, (PWN Warszawa 2001).
4. R. Kodura, J. Wolny, Ćwiczenie 116, Modelowanie struktur krystalicznych i obliczanie widm
dyfrakcyjnych, w Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, wyd.2, Skrypt uczelniany AGH 1577, M. Chyla,
R. Kodura, K. Pieczora, J. Rosiek, E. Rulikowska-Zarębska, S. Salach, Z. Sanok, A. Skalski, J.
Wolny, W. Zieliński, (Wydawnictwa AGH, Kraków 1999).