1. Informacje ogólne o Finlandii

Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Departament Rynku Pracy
FINLANDIA
SPIS TREŚCI
1. Informacje ogólne o Finlandii .......................................................................................................... 1
1.1. Informacje geograficzne ........................................................................................................... 1
1.2. Cechy charakterystyczne Finlandii ........................................................................................... 1
1.3. Powszechne święta narodowe i dni wolne od pracy ................................................................. 4
1.4. Telefony alarmowe i informacyjne ........................................................................................... 4
1.5. Adresy polskich placówek dyplomatycznych ........................................................................... 5
1.6. Adres informacyjnej strony internetowej o Finlandii w języku angielskim ............................. 6
1.7. Adresy stron internetowych zawierających więcej informacji z powyższego zakresu............. 6
1. Informacje ogólne o Finlandii
1.1. Informacje geograficzne
Finlandia (po fińsku Suomi) leży w północnej Europie. Na północy graniczy ze Szwecją
i Norwegią, a na wschodzie długą granicą (1269 km) z Rosją. Od Estonii oddzielona jest Zatoką
Fińską. Powierzchnia całkowita Finlandii wynosi 338.145 km², co stawia kraj pod względem
wielkości na piątej pozycji w zachodniej Europie. W najszerszym miejscu Finlandia mierzy 540 km,
a w najdłuższym 1160 km. Lasy zajmują 70% powierzchni, a jeziora 10%. W Finlandii jest 188.000
jezior i 179.584 wysp. Za kołem podbiegunowym leży 25% powierzchni kraju.
Kontynentalny klimat Finlandii charakteryzuje duże zróżnicowanie. Lato jest na ogół ciepłe,
a zima mroźna. Średnia temperatura lipca w Helsinkach wynosi 22°C, a lutego - 4°C. Na obszarze
leżącym za kołem podbiegunowym rozpoczyna się w końcu grudnia okres nieprzerwanych
ciemności, noc polarna nazywana po fińsku kaamos i trwająca na wysuniętych najbardziej
na północ terenach 51 dni. W okresie przesilenia letniego w północnej Finlandii słońce pozostaje
51 dni nad horyzontem całą dobę. Najdłuższy dzień lata trwa ponad dwa miesiące. Finlandia jest
najbardziej zalesionym krajem Europy: lasy to ok. 76 proc. powierzchni kraju. Na terenie Finlandii
znajduje się 188 tys. jezior.
1.2. Cechy charakterystyczne Finlandii
Finlandia jest republiką parlamentarną i od 1995 r. jest krajem członkowskim Unii Europejskiej.
Funkcję głowy państwa sprawuje prezydent wybierany w wyborach powszechnych na sześcioletnią
kadencję. Od dnia 1 marca 2012 roku urząd prezydenta Finlandii objął Pan Sauli Väinämö Niinistö.
Obowiązująca od 1 marca 2000 r. konstytucja Finlandii, zmniejszyła uprawnienia prezydenta
związane z formowaniem rządu. Prezydent zachował jednak dużą władzę decyzyjną w polityce
zagranicznej, którą prowadzi we współdziałaniu z rządem. Władza ustawodawcza leży w rękach
jednoizbowego parlamentu (po fińsku Eduskunta), składającego się z 200 posłów wybieranych w
wyborach powszechnych, odbywających się co cztery lata. Po wyborach parlamentarnych, które
odbyły się 17 kwietnia 2011 r. Zasiadający w parlamencie posłowie reprezentują 8 partii. Jeden
mandat sprawuje przedstawiciel Wysp Alandzkich. Obecnym szefem rządu jest Pan Juha Petri Sipilä .
Stolicą Finlandii są Helsinki, które na koniec grudnia 2014r. liczyły 620,715 mieszkańców. Helsinki
wraz z sąsiednimi miastami Espoo (265 543 mieszkańców), Vantaa (210 803 mieszkańców), Kauniainen
(9,166 mieszkańców) tworzą metropolię zamieszkiwaną przez prawie jedną szóstą ogółu ludności kraju.
Inne większe miasta to Tampere (223 004 mieszkańców), Turku (183 824 mieszkańców) i Oulu
1
Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Departament Rynku Pracy
(196 291mieszkańców). Około 71% Finów zamieszkuje obecnie obszary miejskie, a 29% ludności tereny
wiejskie. Dwie trzecie Finów zamieszkuje w południowej Finlandii, tj. na południe od Tampere.
Finlandię zamieszkiwało na koniec maja 2015 roku 5,475,207 osób. Przeciętna rodzina składa się z
2,8 osób.
W 2013 roku w Finlandii zamieszkiwało łącznie 207 511 cudzoziemców czyli ok. 6,1% ogółu
ludności.
Największe skupiska tworzą Estończycy (48 354), Rosjanie (30 619) i Szwedzi (8 288). Na koniec
2014 roku na terenie Finlandii przebywało 3 684 Polaków. Średnia długość życia Finów wynosi: 78
lat dla mężczyzn, 83 lata dla kobiet.
W Finlandii od 1923 roku istnieje pełna wolność wyznania. Najbardziej powszechny jest ewangelicki
kościół luterański: 73,8% ludności otrzymało chrzest jako luteranie, podczas gdy 1.1% należy do
fińskiego kościoła prawosławnego. Ok. 8 000 osób należy do kościoła katolickiego. Ateiści stanowią
9% ludności.
Kraj podzielony jest na 6 prowincji (lääni): Finlandię Południową, Finlandię Zachodnią, Finlandię
Wschodnią, Oulu,Laponię i Wyspy Alandzkie. Finlandia od 1stycznia 2010 r. jest podzielona na 20
regionów(maakunta), 72 subregiony oraz 342 gminy (kunta). Regiony te znacznie różnią się pod
względem rozwoju społeczno - gospodarczego.
Obowiązują dwa języki urzędowe - fiński i szwedzki. Językiem fińskim posługuje się 88,9 % ludności
a szwedzkim 5,3% ludności. Lapońskim językiem Saami mówi około 1900 osób mieszkających w
fińskiej Laponii. Język fiński należy do ugrofińskiej grupy językowej. Najbliższym pokrewnym mu jest
język estoński, nieco dalszym węgierski. W kontaktach biznesowych powszechnie używa się
angielskiego. Ponad 80 % osób w wieku 18–64 lat włada językiem angielskim.
Finlandia jako jedyny kraj nordycki obecna jest od 01.01.1999 roku w Europejskiej Unii Walutowej
i spełniła kryteria ekonomiczne postawione przez Traktat z Maastricht do wprowadzenia wspólnego
pieniądza euro. Od 1 marca 2002 roku euro jest jedyną oficjalną walutą w Finlandii.
Główne gałęzie gospodarki to: przemysł elektroniczny, drzewny, celulozowo-papierniczy, metalowy,
maszynowy, hutnictwo, elektrotechniczny, chemiczny, energetyczny, poligraficzny, przetwórstwa
spożywczego, stoczniowy, materiałów budowlanych, skórzany, rybołówstwo.
Przygotowana przez Komisję Europejską pod koniec 2014 r. prognoza wzrostu PKB na 2015 rok dla
krajów UE umieściła Finlandię na przedostatnim miejscu z wynikiem 0.4%. Wstępne prognozy
Ministerstwa Finansów wskazują, iż przyrost PKB Finlandii w 2014 r. wyniósł tylko 0.1%. Pierwotne
założenia wskazywały na lepszy wzrost rzędu 0.5%, jednakże spadek eksportu do Rosji związany z
pogarszającą się sytuacją gospodarczą oraz sankcjami wobec niej sprawił, iż wzrost fińskiego PKB
oscyluje wokół 0%. Najnowsze prognozy uwzględniające ostre spowolnienie rosyjskiej gospodarki
oraz dalszy spadek obrotów handlowych z Rosją wskazują, iż wzrost fińskiego PKB w 2015 r. może
wynieść około 0.9%, a dopiero w 2016 r. jest szansa na odnotowanie większego wzrostu rzędu 1.3%.
Obecna recesja jest wyjątkowo bolesna, ponieważ na cykliczny spadek koniunktury nałożyły się
głębokie zmiany strukturalne. Efektem intensywnego procesu deindustrializacji fińskiej gospodarki,
w szczególności w latach 2000-2013, są istotne zmiany strukturalne. Dzisiaj tylko około 40% PKB
pochodzi z sektora przemysłowego, a już około 60% PKB powstaje w sektorze usług. Niektóry
eksperci twierdzą, iż nawet 70% PKB pochodzi z sektora usług, co oznaczałoby, że fińska gospodarka
znalazła się w zaawansowanej fazie postindustrialnej. Mimo iż w światowej gospodarce odnotowano
wyraźne oznaki ożywienia, fińska gospodarka pozostaje w tyle za innymi krajami strefy euro oraz
Wielką Brytanią, USA, Japonią i Chinami.
2
Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Departament Rynku Pracy
W 2014 r. Finlandia odnotowała czwarty rok z rzędu ujemne saldo w obrotach handlowych. Według
Finland’s Statistics fiński eksport do strefy euro wyniósł w 2014 r. 34.1% i był wyższy w porównaniu
do 2013 r. o 6%. Eksport do pozostałych krajów UE był na poziomie 2013 r. i wyniósł
23.2%, Największy spadek zanotowano w eksporcie do pozostałych krajów Europy: 14.4%, co
oznacza 11% mniej w porównaniu do 2013 r. Spadek eksportu odnotowano też do Azji: 13.9%, co
oznacza 6% mniej niż w 2013 r. 5% wzrost w eksporcie nastąpił do krajów Ameryki Północnej
(8.1%) oraz 1% wzrost eksportu do pozostałych krajów (6.3%).
Po dużym spadku w 2014 r. obrotów handlowych z Rosją (18% w imporcie i 14% w eksporcie),
największym i najważniejszym partnerem handlowym Finlandii zostały Niemcy (wzrost importu o
5% i eksportu aż o 24%). Eksperci spodziewają się, iż Rosję dotknie recesja zarówno w 2015 r., jak
i w 2016 r., a w następnych kilku latach oczekiwana jest stagnacja. Dla Finlandii oznacza to, iż spadek
obrotów handlowych z Rosją może postępować przez kilka kolejnych lat. Trzecie miejsce pod
względem wolumenu obrotów handlowych zajęła Szwecja z niewielkim spadkiem w eksporcie (4%)
oraz spadkiem w imporcie (2%). Polska jest 12 partnerem handlowym Finlandii, jeżeli chodzi o
wielkość obrotów (w 2014 r. odnotowano 10% wzrost w imporcie i 6% wzrost w eksporcie).
Spowolnienie gospodarcze i spadek eksportu spowodowały wzrost bezrobocia, w szczególności
wśród młodych ludzi. MF ocenia, iż na koniec 2014 r. bezrobocie wyniosło 8.6%, zatem więcej niż
pierwotnie zakładano (8.4%-8.5%). Według ekspertów w 2015 r. bezrobocie będzie dalej rosło i może
osiągnąć 8.8-9%. Stosunkowo nowym zjawiskiem jest emigracja młodych, dobrze wykształconych
profesjonalistów z Finlandii głównie do Szwecji, Danii, Niemiec, Stanów Zjednoczonych i
Szwajcarii. Odpływ młodych fińskich bezrobotnych od 2010/2011 r. pozwala na utrzymanie poziomu
bezrobocia na relatywnie niskim poziomie w porównaniu do wyników gospodarczych. Zdaniem
ekspertów aktualne zjawisko emigracji Finów jest czasowe i związane z brakiem pracy na fińskim
rynku. Oczekuje się, że w momencie poprawy sytuacji większość tych osób powinna wrócić do
Finlandii. W związku ze słabą koniunkturą inflacja w 2014 r. wyniosła tylko 1.1%. Eksperci mają
nadzieję, iż Finlandia nie doświadczy zjawiska deflacji. W 2015 r. spodziewany jest dalszy spadek
inflacji do poziomu 0.8%. Największymi wyzwaniami dla fińskiej gospodarki w latach w najbliższym
czasie będą zwiększenie konkurencyjności, kontynuacja reform strukturalnych, konsolidacja
finansów publicznych, pobudzanie wzrostu gospodarczego, zmniejszanie bezrobocia przy
zaplanowanych cięciach i pakiecie oszczędnościowym, zwiększanie eksportu w sytuacji słabego
popytu oraz poszukiwanie nowych rynków.
Wskaźnik bezrobocia we wrześniu w 2015 r. osiągnął 8,4 %, a przeciętna liczba bezrobotnych wyniosła
225,000, co oznaczało wzrost o 7,000 osób w stosunku do 2014 r. We wrześniu 2015 przeciętna
liczba zatrudnionych osiągnęła poziom 2,452,000, i była wyższa o 5,000 pracowników
w porównaniu do roku poprzedniego.
W 2014 roku średnie miesięczne zarobki pracowników sektora prywatnego wynosiły 3 300 EUR. Średnie
zarobki inżynierów w 2014r. wynosiły 4000 euro brutto/miesięcznie, dla stolarza 2000 euro
brutto/miesięcznie, dla sekretarek 2 100 – 2 600 euro miesięcznie/brutto, dla kierowczy autobusu 2700
euro brutto/miesięcznie, dla osoby sprzątającej 1 500 – 2 000 euro miesięcznie/brutto, dla sprzedawcy
1 600 – 2 100 euro miesięcznie/brutto, dla pielęgniarki medycznej 2800 euro miesięcznie/brutto,
pracownika socjalnego 3000 euro miesięcznie brutto.
76% pracowników w Finlandii zatrudnionych jest na podstawie umowy o pracę
3
Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Departament Rynku Pracy
9% pracowników pracuje na podstawie umowy na czas określony
11% pracowników ma umowę na pół etatu
70% pracowników należy do związku zawodowego
Ogólnie zarobki pracowników zatrudnionych na etat rosną wraz z poziomem wykształcenia.
Wśród wszystkich pracowników sektora prywatnego specjaliści stanowili 30%, starsi specjaliści 25%, a
pracownicy działów obsługi i sprzedaży 17%. Wysokość płac waha się w zależności od grupy zawodowej.
Średni wiek pracowników sektora prywatnego wynosił 42 lata. Wpływ wieku na wzrost pensji jest
zauważalny. Średnie zarobki pracowników są najwyższe w grupie wiekowej 40–49 lat. Do tej grupy
wiekowej należy również najwięcej pracowników, tj. ok. 28%. Pracowników w wieku poniżej 20 i
powyżej 65 lat jest poniżej 1%.
Jak podaje Statistics Finland stawki godzinowe osób zatrudnionych w sektorze prywatnym wynosiły
14,90 EUR za godzinę. 10% wszystkich roboczogodzin wykonano za mniej niż 10,60 EUR/godz., połowę
za 14,60 EUR/godz. (mediana), a 10% za 19,20 EUR. Zarobki osób wynagradzanych stawką godzinową
wynosiły średnio 15,60 EUR/godz.
Minimalne wynagrodzenie miesięczne nie objęte porozumieniem zbiorowym (np. pomocnicy domowi)
powinno wynosić 1165 euro miesięcznie/brutto (2015r.).
Najbardziej poszukiwane zawody w Finlandii to: audiolodzy, logopedzi, pielęgniarki, lekarze,
przedstawiciele handlowi/telemarketerzy, pracownicy socjalni/pielęgniarki socjalne, nauczyciele
wychowania specjalnego, psycholodzy, dentyści, higienistki dentystyczne.
1.3. Powszechne święta narodowe i dni wolne od pracy
1 stycznia - Nowy Rok (Uudenvuoden päivä)
6 stycznia - Trzech Króli (Loppiainen)
Wielki Piątek (Pitkäperjantai) i Poniedziałek Wielkanocny (Pääsiäinen)- święta ruchome
1 maja - Święto Pracy (Vapunpäivä)
Wniebowstąpienie (Helatorstai) - święto ruchome
Zielone Świątki (Helluntai) - święto ruchome
Wigilia i Dzień Świętojański (Juhannus) - piątek i sobota między 19 i 26 czerwca
Wszystkich Świętych (Pyhäinpäivä) - obchodzi się w sobotę następującą po 1 listopada
6 grudnia - Dzień Niepodległości (Itsenäisyyspäivä)
24 i 25 grudnia - Wigilia i Boże Narodzenie (Jouluaatto & Joulupäivä)
26 grudnia - Drugi dzień Bożego Narodzenia (Tapaninpäivä).
Lipiec jest podstawowym okresem, w którym wykorzystywane są urlopy letnie.
1.4. Telefony alarmowe i informacyjne
Telefon ratunkowy - 112
Ambasada RP w Helsinkach - (+358 9) 618 280
W sytuacjach wymagających interwencji konsula związanej z koniecznością udzielenia pomocy
konsularnej po godzinach pracy Ambasady RP w Helsinkach oraz w dni wolne od pracy działa telefon
alarmowy:
4
Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Departament Rynku Pracy
z Finlandii: 0503 818 653
z Polski: +358 503 818 653
Ogólnokrajowy telefon informacyjny o usługach Biur Zatrudnienia i ofertach pracy
+358 10 19 4904
Z Finlandii: 010 19 4904
1.5. Adresy polskich placówek dyplomatycznych
•
Ambasada RP w Helsinkach
Armas Lindgrenintie 21
00570 Helsinki
Telefon:
z Polski: +3589618280
z Finlandii: 09 618 28 103
Faks: +358 9 6847477
e-mail: [email protected]
Konsulowie honorowi:
Konsulat Honorowy RP w Espoo
Stefan Widomski
c/o Articare Technologies Oy Metsänpojankuja 3
02130 Espoo
tel.: +(358) 500 505 605
faks: +(358 9) 886 87 501
e-mail: [email protected]
Konsulat Honorowy RP w Kuopio
Jussi Huttunen
Znajomość języków: fiński, angielski, szwedzki
Sepänkatu 1 A, 70100 Kuopio
tel.: + (358 44) 714 2642 faks: +(358 17) 550 1428
e-mail: [email protected]
Konsulat Honorowy RP w Turku
Jari A. Rastas
Znajomość języków: fiński, szwedzki, angielski
Niuskalankatu 2, 20380
tel.: +(358 2) 478 0352
faks: +(358 2) 478 03 40
e-mail: [email protected]
5
Warunki życia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Departament Rynku Pracy
Konsulat Honorowy RP w Tampere
Matti Sommarberg
Znajomość języków: fiński, angielski, szwedzki
Dane adresowe:
Konsulat RP w Tampere / obejmuje miasto Tampere i region Pirkanmaa/
Adres : Ruskontie 55 ( c/o Cargotec Finland Oy ), 33710 Tampere, Finland
Adres do korespondencji: P.O.Box 387, 33101, Tampere, Finland
Telefon (+ 358) 77 750 00, e mail: [email protected]
Konsulat Honorowy RP w ROVANIEMI – Timo Kähkönen
Okręg konsularny: region Laponia
Znajomość języków: fiński, angielski, niemiecki, szwedzki
c/o Rovaniemi Hirsitalot Oy
Santa Claus Village
96930 Arctic Circle Rovaniemi
tel.: +(358) 400 663 999
faks: +(358) 400 473 800
e-mail: [email protected]
1.6. Adres informacyjnej strony internetowej o Finlandii w języku angielskim
http://finland.fi
http://www.visitfinland.com/about-us/
http://www.suomi.fi/
http://www.infopankki.fi/en/frontpage
http://www.stat.fi
http://www.tem.fi/en/work/employment_service_statistics/employment_bulletin
1.7. Adresy stron internetowych zawierających więcej informacji z powyższego zakresu
http://finlandia.msz.gov.pl- Ambasada RP w Helsinkach
http://www.mielenterveysseura.fi/en/ - Pomoc dla cudzoziemców w sytuacjach kryzysowych
http://www.tem.fi – Ministerstwo Gospodarki i Zatrudnienia
http://www.vm.fi – Ministerstwo Finansów
http://www.vaestorekisterikeskus.fi – Centrum Ewidencji Ludności
http://msz.gov.pl
http://www.helsinki.msz.gov.pl/
***
Data przygotowania informacji:
Listopad 2015r.
Osoba przygotowująca informacje:
Doradca EURES Katarzyna Kawka-Kopeć z Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie
6