Komplikacje związane z ustaleniem momentu powstania obowiązku
Transkrypt
Komplikacje związane z ustaleniem momentu powstania obowiązku
Komplikacje związane z ustaleniem momentu powstania obowiązku podatkowego przy usługach budowla Wpisany przez Michał Lejman Należy pamiętać o tym, że przy usługach budowlanych i budowlano-montażowych moment wystawienia faktury nie jest tożsamy z momentem powstania obowiązku podatkowego. Stan faktyczny Spółka budowlana X wykonuje zlecenia dla swoich kontrahentów. Większe projekty oddaje do odbioru partiami, natomiast mniejsze przekazuje jako gotowe w całości. Spółka X fakturuje swoje usługi w następujący sposób: - pierwszy etap: fizyczne zakończenie prac, - drugi etap: przesłanie kontrahentowi dokumentu, w którym przedstawiony jest zakres wykonanych prac i określona wysokość wynagrodzenia, - trzeci etap: po zaakceptowaniu tegoż dokumentu przez kontrahenta wystawiona zostaje faktura odnoszącą się do prac etapu pierwszego. Spółka uznaje, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do podatku VAT powstaje wraz z zakończeniem etapu trzeciego. Czy postępuje słusznie? Stan prawny Ustawodawca w przypadku usług budowlanych i budowlano-montażowych przewidział, iż obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 30. dnia licząc od wykonania usług. 1/3 Komplikacje związane z ustaleniem momentu powstania obowiązku podatkowego przy usługach budowlan Wpisany przez Michał Lejman Przepis ten należy odczytywać w ten sposób, iż co do zasady obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty za wykonanie usługi bądź jej części, a jeżeli zapłata nie nastąpiła, to obowiązek ten występuje z upływem 30 dni, licząc od wykonania tejże usługi. W tym miejscu istotne jest wyjaśnienie, jak należy rozumieć wykonanie usługi budowlanej bądź jej części. Sposobem, który w zasadzie eliminuje wątpliwości interpretacyjne, jest wyraźne określenie w umowie o wykonanie usługi budowlanej, kiedy i przy spełnieniu jakich warunków następuje jej wykonanie. Niestety często się zdarza, że takich zapisów nie ma bądź są one obarczone pewnymi brakami. W takim przypadku należy odwołać się do przepisów kodeksu cywilnego, gdzie w art. 647 jest zapisane, iż przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Dalej w art. 654 kodeksu cywilnego ustawodawca dodaje, że w braku odmiennego postanowienia umowy inwestor obowiązany jest na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo, w miarę ich ukończenia, za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia. Analiza tych przepisów pozwala stwierdzić, iż o wykonaniu usługi budowlanej (bądź jej części) można mówić wówczas gdy łącznie zostaną spełnione dwa warunki - fizyczne zakończenie pewnych prac i przekazanie ich do akceptacji inwestorowi, co następuje przez podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego. Co do zasady akceptacja, odebranie prac przez inwestora jest warunkiem koniecznym aby traktować usługi budowlane za wykonane. Potwierdzają to także organy podatkowe, np. Urząd Skarbowy w Staszowie w postanowieniu PP/443-29/05 stwierdza, iż przez wykonanie usługi powszechnie rozumie się odbiór techniczny robót, potwierdzony stosownym protokołem, czyli dzień wykonania usługi to dzień podpisania protokołu ich odbioru. 2/3 Komplikacje związane z ustaleniem momentu powstania obowiązku podatkowego przy usługach budowlan Wpisany przez Michał Lejman Może jednak zaistnieć sytuacja, gdy podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego robót jest znacznie przesuwane w czasie bądź odbiorca kwestionuje jakość wykonanej usługi i odmawia podpisania protokołu. Rozstrzygnięcie sprawy na gruncie przepisów podatkowych, jak również prawa budowlanego nie jest możliwe, gdyż przepisy te nie precyzują, w jakim terminie powinien być podpisany protokół, nie określają też okoliczności, które przesądzają o wykonaniu (zakończeniu) robót budowlanych. Brak zapłaty za wykonane usługi oraz przesuwanie w czasie odbioru robót rodzi pytanie, czy w takim przypadku skutkuje to brakiem obowiązku podatkowego w podatku VAT? Ustosunkował się do tego Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 5 marca 1997 r. (II C KN 28/97) powołując się na cytowany wyżej przepis art. 647 kodeksu cywilnego stwierdził, że jeśli wykonawca zgłosił wykonanie robót, to obowiązek dokonania ich odbioru jest niezależny nawet w przypadku kwestionowania jakości wykonanych robót. Konkluzje Należy pamiętać o tym, że przy usługach budowlanych i budowlano-montażowych moment wystawienia faktury nie jest tożsamy z momentem powstania obowiązku podatkowego. Fakturę za wykonanie usługi należy wystawić nie później niż z dniem wystąpienia obowiązku podatkowego, a więc najpóźniej z dniem zapłacenia należności bądź 30. dnia od dnia wykonania usługi, jeśli nie nastąpiła zapłata. W przypadku wcześniejszego wystawienia faktury - nie wcześniej niż jednak 30. dnia przed dniem wystąpienia obowiązku podatkowego wystawienie faktury nie ma wpływu na zmianę momentu powstania tego obowiązku. Z powyższego wynika, że spółka niewłaściwie rozpoznaje moment powstania obowiązku podatkowego. 3/3