Nowy Dwór Gdański i okolice

Pomorskie.travel
http://pomorskie.travel
Nowy Dwór Gdański i okolice
W samym sercu Żuław Wiślanych nad Tugą, pomiędzy Wisłą a Nogatem, rozciąga się
malowniczy krajobraz okolic Nowego Dworu Gdańskiego. Nizinne obszary, na których znajdują się
gmina i miasto Nowy Dwór Gdański, przypominają tereny Holandii, dlatego nie bez powodu
nazywa się je polskimi Niderlandami.
Pierwsze ślady osadnictwa na terenie północnych Żuław Wiślanych datuje się na okres ok. 2500 lat
p.n.e. Pomimo częstych powodzi, z biegiem czasu okresowe siedziby ludzkie przekształcały się w zwartą
sieć osadniczą. Przełomem dla ówczesnej gospodarki było przybycie niderlandzkiej i niemieckiej
społeczności, która wprowadziła nowoczesne metody osuszania podmokłych terenów, np. poprzez
tworzenie polderów.
Ogromne znaczenie w historii ziemi nowodworskiej miała obecność mennonitów, którzy przybyli tu z
Holandii w połowie XVI wieku, uciskani w swojej ojczyźnie z powodów religijnych. Społeczność
mennonicka była pacyfistycznym odłamem chrześcijan anabaptystów, czyli nowochrzczeńców. Osiedlali
się w opuszczonych i zniszczonych przez powodzie wsiach, które ciężką i systematyczną pracą
doprowadzali do gospodarczego rozkwitu. Ich skromne życie i zasady religijne (zakazy dotyczące
obejmowania wszelkich urzędów, składania przysiąg, noszenia zbędnych ozdób) były uznawane za
tajemnicze i niekiedy dziwaczne obrządki, które z biegiem czasu nadały tej ludności charakter legendy.
Po dziś dzień na pomennonickich cmentarzach można odnaleźć ślady dawnych osadników. Świadectwem
ich obecności stały się także wiatraki odwadniające. Pierwsze tego typu budowle wznoszone były w XIV
w. przez Krzyżaków, jednak to dzięki holenderskiej ludności zyskały ogromne znaczenie dla ówczesnego
osadnictwa.
Krajobraz okolic Nowego Dworu, dawniej tak bogaty w wiatraki, dziś pozostaje pustkowiem po
wspaniałych osiągnięciach osadników. By ocalić pozostałości tego dziedzictwa, rozpoczęto prace nad
rekonstrukcją ostatniego wiatraka odwadniającego na Żuławach. Tym jedynym wiatrakiem, który udało
się odnaleźć, jest osiemnastowieczna pompa wietrzna z Ostaszewa. W 2006 roku za zgodą Pomorskiego
Konserwatora Zabytków, pod kierunkiem Marka Opitza (członka Klubu Nowodworskiego) i pod
koordynacją Jerzego Domino z Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Elblągu, przeniesiono ocalałe
resztki wiatraka z Wyspy Sobieszewskiej do Nowego Dworu Gdańskiego. Każdą zachowaną część
umieszczono w Muzeum Żuławskim.
Na wielokulturową historię ziemi nowodworskiej może wskazywać również niepowtarzalna dla
innego polskiego regionu architektura. Cechą charakterystyczną tych terenów, jak i całych Żuław
Wiślanych, są domy podcieniowe. Drewniane bądź murowane, o konstrukcji szkieletowej, ze wspartym
1/2
Pomorskie.travel
http://pomorskie.travel
na kilku słupkach misternie skonstruowanym podcieniem, nadają unikatowy styl budownictwu. Innymi
zabytkami będącymi pozostałością po dawnych osadnikach są zagrody holenderskie umiejscowione na
specjalnie usypanych pagórkach, tzw. terpach. Domy tego typu cechują się zwartym kompleksem
mieszkalno-gospodarczym utworzonym z połączenia dwóch szczytów obory i stodoły, a także kształtem
przypominającym wydłużony prostokąt, a niekiedy literę L lub T. Bardzo dużą wartość krajoznawczą
posiadają także zabytki o charakterze sakralnym – gotyckie ceglane wiejskie kościoły.
Priorytetowym zadaniem dla gminy Nowy Dwór Gdański stał się ciągły i nieprzerwany rozwój mający
na celu zwrócenie uwagi na bogactwa Żuław. Prężne prace samorządu nad podniesieniem wartości
regionu nadają gminie i miastu nową, znaczącą rangę. Nawiązanie współpracy z miastami zagranicznymi
umożliwia gminie ogromny postęp zarówno pod względem turystycznym, kulturalnym, poznawczym, jak
i sportowym. Gmina Nowy Dwór Gdański podpisała już umowy partnerskie z takimi miastami, jak
Hennef (Sieg) w Niemczech oraz Swietłyj w Obwodzie Kaliningradzkim. Do współpracy zagranicznej
zostały również włączone dwa nowe miasta: Sarny na Ukrainie i Velka nad Velićkou w Republice
Czeskiej.
Na terenie miasta i gminy Nowy Dwór Gdański istnieją prężnie działające stowarzyszenia, które
znacząco wpływają na rozwój kultury i sztuki. Są to między innymi: Stowarzyszenie Miłośników
Nowego Dworu Gdańskiego – Klub Nowodworski, Towarzystwo Kulturalne IWA, a także żuławskie
Towarzystwo Sportowe. Istnieją również organizacje działające głownie na obszarze swojej wsi:
Stowarzyszenie Nasza Wieś Stobna, Stowarzyszenie Jazowa i Stowarzyszenie Przyjaciół Marzęcina.
Żródło: Wrota Pomorza
Foto: M. Bieliński - Dep. Turystyki UMWP
Michał Bieliński (m.bielinski)
2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)