pobierz

ZAGADNIENIA Z WIELKIEJ BRYTANII
1. Podział administracyjny
Jednostka
Rodzaj
Stolica
Ludność
Język
urzędowy
Anglia
królestwo
Londyn
51,7 mln
angielski
Szkocja
królestwo
Edynburg
5,2 mln
angielski
gaelicki,
szkocki
Walia
księstwo
Cardiff
3,1 mln
angielski,
walijski
Irlandia
Północna
prowincja
Belfast
1,8 mln
angielski,
irlandzki
Mapa z zaznaczonymi granicami krajów
Wlk. Brytanii
Mapa ze stolicami i ważnymi miastami Wlk. Brytanii
2. Symbole czterech krajów Wlk. Brytanii:
Anglia
Roślina: róża (rose)
Flaga: Krzyż św. Jerzego (St George’s Cross)
Kolor: biały
Patron: św. Jerzy (St George)
Dzień patrona: 23 kwietnia
Szkocja
Roślina: oset (thistle)
Flagi: Krzyż św. Andrzeja (St Andrew’s Cross) i Lion rampant
Kolor: niebieski
Patron: św. Andrzej (St Andrew)
Dzień patrona: 30 listopada
Instrument: dudy (bagpipes)
Walia
Roślina: por (leek) / żonkil (daffodil)
Flaga: Dragon of Cadwallader
Kolor: czerwony
Patron: św. Dawid (St David)
Dzień patrona: 1 marca
Instrument: harfa
Irlandia
Roślina: koniczyna (shamrock)
Flagi: Krzyż św. Patryka (St Patrick’s Cross) / Republic of Ireland
Kolor: zielony
Patron: św. Patryk (St Patrick)
Dzień patrona: 17 marca
Instrument: harfa
Połączone symbole czterech krajów Wlk. Brytanii
Pozostałe informacje:
- Pełna nazwa: Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.
- Terytoria zależne (przykłady): the Isle of Man, the Isle of Wight the Channel Islands.
- Wielka Brytania (Great Britain) i Irlandia (Ireland/the Republic of Ireland/Eire [irlandzka nazwa na ‘Ireland’])
razem tworzą tzw. the British Isles (Wyspy Brytyjskie).
- Położenie Wlk. Brytanii: Północno-zachodnia część Europy.
- Zjednoczone Królestwo znajduje się na obszarze 244 tys. km. kwadratowych. Od kontynentu europejskiego
dzieli je Kanał La Manche (the English Channel). Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na
zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na
zachodzie.
- Powierzchnia kraju: 244 tys. km kwadratowych (Anglia: 130 400 km2, Szkocja - 78 800 km2, Walia: 20 779
km2, Irlandia Północna: 13 843 km2).
- Flaga Wielkiej Brytanii to Union Jack. Jest ona złożona z krzyża św. Jerzego, św. Patryka i św. Andrzeja.
- Najwyższy szczyt: Ben Nevis (położony w Szkocji).
- Najdłuższa rzeka: Severn (płynie przez Anglię i Walię). Druga w kolejności jest Tamiza, a trzecia - Trent.
- Największe jeziora: Loch Neagh, Loch Lomond, Windermere.
- Największe wyspy (oprócz Wlk. Brytanii i Irlandii): Hebrydy, Szetlandy, Orkady, Anglesey.
3. Historia Wielkiej Brytanii (najważniejsze wydarzenia)
- Pierwsza cywilizacja stworzona została przez Celtów. Celtowie przybyli na wyspy w VII w. p.n.e.
- Rzymianie panowali na wyspach od I do V wieku n.e.
- W 1066 nastąpił podbój Anglii przez Normanów pod wodzą księcia Wilhelma I Zdobywcy, który pokonał
Anglików w bitwie pod Hastings (1066r.).
- W roku 1215 Jan bez Ziemi wydał dokument zwany Wielką Kartą Swobód, która ograniczała władzę
monarchy.
- Lata 1337-1453 to okres wojen toczonych między Anglią a Francją (wojna stuletnia). Działania wojenne
prowadzone były wyłącznie na terytorium Francji.
- Wojna Dwóch Róż – wojna domowa, tocząca się w Anglii w latach 1455-1485. Była to walka o władzę
pomiędzy dwoma rodami: Lancasterów (mających w herbie różę czerwoną) oraz Yorków (różę białą).
- Panowanie dynastii Tudorów miało miejsce w latach 1485-1603. Najważniejszymi monarchami dynastii byli
Henryk VIII i Elżbieta I. Henryk VIII uniezależnił Kościół Angielski od Stolicy Apostolskiej ustanawiając się
głową kościoła w Anglii. Władca ten był twórcą anglikanizmu.
Król Henryk VIII
- W latach 1649-1660 panowanie przejął Oliver Cromwell nadając sobie tytuł Lord Protektor. Anglia w tym
czasie była republiką.
- W XVIII wieku w angielskim parlamencie pojawiły się dwa stronnictwa: Wigowie i Torysi. Dały one początek
współczesnym partiom: konserwatywnej (Torysi) i liberalnej (Wigowie). W XVIII wieku miała też początek
rewolucja przemysłowa, podczas której wynaleziono m.in. maszynę parową i krosno mechaniczne.
- Wiek XIX to okres ekspansji kolonialnej Wielkiej Brytanii. Kolonie Brytyjczyków obejmowały tereny Azji
(np. Indie) i Afryki (np. Egipt i Kenia).
- Największymi osiągnięciami początku XX wieku były: wynalazek telewizji i założenie w następstwie tego
BBC oraz wynalazek penicyliny przez Aleksandra Fleminga.
4. Ustrój polityczny
Wielka Brytania:
1) jest monarchią parlamentarną z rządem odpowiedzialnym przed parlamentem;
2) nie ma konstytucji;
3) od 1952r. ma królową Elżbietę II która jest głową państwa, ale rzeczywiste rządy sprawuje premier. Królowa
Elżbieta II pochodzi z dynastii Windsor;
4) ma premiera, obecnie Davida Camerona, którego siedzibą jest budynek przy Downing Street 10 w Londynie.
Królowa Elżbieta II
Premier David Cameron
Znani byli premierzy Wielkiej Brytanii to Tony Blair i Margaret Thatcher.
Tony Blair
Margaret Thatcher
Parlament Wielkiej Brytanii to:


Izba Gmin – House of Commons - (niższa, właściwy organ ustawodawczy), 651 członków (w tym 17 z
Irlandii Północnej), powoływanych w wyborach powszechnych (na zasadzie większościowej), na nie
więcej niż 5 lat,
Izba Lordów – House of Lords - (wyższa), o niewielkich uprawnieniach; ok. 1200 członków, głównie
arystokratów, parów mianowanych dożywotnio oraz parów duchownych (biskupów i arcybiskupów
Kościoła anglikańskiego);
System polityczny jest dwupartyjny. Główne znaczenie mają Partia Konserwatywna (Conservative Party)
i Partia Pracy (Labour Party).
5. Sport
1) Narodowym sportem Wielkiej Brytanii jest krykiet.
2) Najpopularniejsze sporty to:
- piłka nożna
- krykiet
- rugby
- tenis
3) Najlepsi piłkarze Anglii:
- David Beckham
- Bobby Charlton
- Kevin Keegan
- Gary Lineker
- Michael Owen
4) Tenis: Najbardziej znanym turniejem tenisowym w Wielkiej Brytanii jest Wimbledon rozgrywany na
trawiastych kortach w Londynie. Jest on najbardziej prestiżową imprezą w całym tenisowym sezonie. Obecnie
najsłynniejszym brytyjskim tenisistą jest Szkot Andy Murray.
Andy Murray
6. Kultura
1. Muzyka
ZESPOŁY
The Beatles - Skład: John Lennon, George Harrison, Ringo Starr ,Paul McCartney. Najsłynniejsze utwory to:
‘Yesterday’, ‘She loves you’, ‘Hey Jude’, ‘Let it be’.
The Rolling Stones - Obecny skład: Mick Jagger, Keith Richards, Ron Wood, Charlie Watts.
Utwory: ‘Satisfaction’, ‘Angie’, ‘Wild horses’, ‘Anybody seen my baby’.
Bee Gees - grupa softrockowa złożona z trzech braci: Robina, Barry'ego i Maurice'a Gibbów.
Utwory: ‘Stayin' Alive’, ‘Tragedy’ i ‘Night Fever’.
Depeche Mode - Aktualny skład: David Gahan, Martin Gore, Andrew Fletcher.
Utwory: ‘Enjoy the silence’, ‘Personal Jesus’, ‘Just can’t get enough’, ‘Wrong’.
U2 - Skład: Bono, The Edge, Adam Clayton i Larry Mullen Jr..
Utwory: ‘With or without you’, ‘One’, ‘Beautiful day’.
WOKALIŚCI
Chris Rea (Utwory: ‘Lady in red’, ‘Josephine’).
Robbie Williams (Utwory: ‘Supreme’, ‘Rock DJ’, ‘Feel’, ‘Angels’)
Sting (Utwory: ‘Shape of my heart’, ‘Every breath you take’, ‘Fragile’, ‘Fields of gold’)
Phil Collins (Utwory: ‘Another day in paradise’, ‘In the air tonight’, ‘Against all odds’)
Annie Lennox (Utwory: ‘Sweet dreams’, ‘Walking on broken glass’)
2. Literatura
Słynni brytyjscy pisarze i ich dzieła
pisarz
William Szekspir
dzieła
- Poskromienie złośnicy,
- Romeo i Julia,
- Hamlet,
- Otello,
- Król Lear,
- Makbet,
- Sen nocy letniej.
Christopher Marlowe
Karol Dickens
- Tragiczne dzieje doktora Fausta,
- Edward II
- Oliver Twist
- Wielkie nadzieje
- Opowieść wigilijna
Jane Austen
- Duma i uprzedzenie
- Rozważna i romantyczna
- Mansfield Park
- Emma
J. R. R. Tolkien
- Władca Pierścieni
- Hobbit
Agatha Christie
- Morderstwo w Orient Ekspressie
- Dwanaście prac Herkulesa
- Zerwane zaręczyny
Oscar Wilde
- Portret Doriana Graya
3. Film
Najbardziej znane brytyjskie filmy:
- Filmy z serii James Bond (Agent 007). Od 1962 powstało ich ponad 20. Pierwszy z nich nosił tytuł „Doktor
No”, był reżyserowany przez Terence’s Younga, a główną rolę zagrał Sean Connery. Aktor ten zagrał łącznie w
sześciu filmach o Bondzie. Innymi aktorami, którzy wcielili się w rolę Agenta 007 byli m.in: Roger Moore,
Pierce Brosnan i Daniel Craig.
Sean Connery
Roger Moore
Pierce Brosnan
Daniel Craig
- Komediowy serial „Mała Brytania” - emitowany w latach 2003-2006. Scenarzystami i jednocześnie
odtwórcami głównych ról byli Matt Lucas i David Walliamsm, natomiast Narratorem w serialu był Tom Baker.
- Dziennik Bridget Jones - komedia romantyczna z roku 2001. Reżyser: Sharon Maguire
Główni bohaterowie: Renée Zellweger (jako Bridget Jones) ,Colin Firth (jako Mark Darcy), Hugh Grant (jako
Daniel Cleaver)
Colin Firth, Renée Zellweger i Hugh Grant
- Cztery wesela i pogrzeb - komedia z roku 1994. Reżyser: Mike Newell.
Główni bohaterowie: Hugh Grant (jako Charles), Andie MacDowell (jako Carrie)
Hugh Grant i Andie MacDowell
7. Ciekawe miejsca
Palace Buckingham Został on oficjalną, stałą rezydencja królewską w roku 1837. Nazwa pałacu pochodzi od
dworu, jaki w roku 1703 wzniósł tu książę Buckingham. W pałacu jest Galeria Królowej, która prezentuje bogate
zbiory monarchów brytyjskich. Przed pałacem turyści mogą obejrzeć słynną na całym świecie ceremonię zmiany
warty. Obecnie pałac ten jest zamieszkany przez królową Elżbietę II.

The Houses of Parliament - The Palace of Westminster jest siedzibą parlamentu. Podczas obrad parlamentu, na
wieżach Wiktorii i Zegarowej w dzień powiewają flagi brytyjskie.
Big Ben jest to nazwa ważącego 14 ton dzwonu umieszczonego na szczycie 106 metrowej wieży. Uważany jest
on za symbol Wielkiej Brytanii. Dzwon ten zawisa na jednej z dwóch wież londyńskiego parlamentu. Nazwa Big
Ben wywodzi się od imienia sir Benjamina Halla, głównego komisarza robót w 1858 roku, gdy dzwon ten
zawieszano. Zegar ten jest największym zegarem w Wielkiej Brytanii.
Tower of London - Pałac i Twierdza Jej Królewskiej Mości jest budowlą obronną i pałacową monarchów
Anglii. W słynnej budowli pilnowanej przez strażników nazywanych Beefeaterami, możemy zobaczyć: Bramę
zdrajców, bezcenne klejnoty koronne, koronę imperialną, berło z krzyżem i jabłko, pierścień królewski, zbroje.
Legenda głosi, że, kiedy z Tower znikną kruki upadnie brytyjskie królestwo.
most zwodzony Tower Bridge - przeprowadzony przez rzekę Tamizę, w pobliżu Tower of London, od której
bierze swą nazwę. Tower Bridge przecina Tamizę na wschodnim końcu Londynu. Potężny mechanizm mostu
regulował otwarcie jego środkowej części i umożliwiał swobodne przepływanie wielkich statków.
London Eye - Największe na świecie koło widokowe. Wielka konstrukcja przypominająca koło rowerowe daje
możliwość oglądania panoramy Londynu o promieniu 48 km. Na olbrzymim kole British Airways London Eye
umieszczone są 32 kapsuły, z których każda może pomieścić 25 osób.
Madame Tussauds - Muzeum Figur Woskowych. Wystawa figur woskowych podzielona jest na kilka części,
gdzie zwiedzający mogą podziwiać znanych, jak i tych cieszących się złą sławą postaci zarówno w przeszłości
jak i również w teraźniejszości.
Wnętrze Muzeum Figur Woskowych
Trafalgar Square – Plac Trafalgar - Powstał w XIX wieku na miejscu dawnych stajni królewskich. Na
Trafalgar Square znajduje się piękna, 56-metrowa kolumna Nelsona, fontanna oraz dwa pomniki Jakuba II i
Jerzego IV.
10 Downing Street - Przy Downing Street 10 znajduje się rezydencja premiera Wielkiej Brytanii. Obecnie
rezyduje tu David Cameron.
renesansowa katedra św. Pawła (St Paul’s Cathedral) to jeden z najbardziej znanych kościołów anglikańskich
w Wielkiej Brytanii. Znajduje się w londyńskiej dzielnicy City of London. Wewnątrz katedry jest kilka galerii.
Najbardziej popularne to Stone Gallery i Whispering Galery (Komnata Szeptu).
Opactwo Westminsterskie (Westminster Abbey)- dwuwieżowa katedra późnogotycka w formie trójnawowej
bazyliki z grobami władców, od XIV w. również miejsce spoczynku wybitnych mężów stanu oraz poetów i
prozaików.
Stonehenge- Jedna z największych budowli megalitycznych wzniesiona ok. 1800-1400 p.n.e., ok. 13 km na
północ od Salisbury, w południowej Anglii. Centrum budowli stanowi kamienny ołtarz ustawiony wewnątrz
podkowiastej konstrukcji złożonej z bloków i mniejszych głazów.
Windsor Castle - Zamek królewski w Windsorze
8. Wybrane święta
Halloween (31.10) - W wyeksponowanych miejscach domów umieszcza się, wydrążone i podświetlone od
wewnątrz dynie z wyciętymi kształtami różnych postaci (Jack'-o-lantern). Tradycją święta jest odwiedzanie
domów przez przebrane dzieci, które wypowiadają zdanie "trick or treat" – cukierek albo psikus, co ma nakłonić
odwiedzonego domownika do poczęstowania dzieci garścią wcześniej zakupionych na ten cel słodyczy pod
"groźbą" zrobienia mu psikusa.
Guy Fawkes’ Day (5.11) - dzień 5 listopada w Wielkiej Brytanii jest dniem publicznego dziękczynienia. Dzieci
niosą przez miasto kukły Guy'a, wykonane ze starych ubrań wypchanych słomą, papierami i liśćmi, krzycząc:
"Pensy dla Guy'a!". Następnie kukły są palone, czemu towarzyszą pokazy sztucznych ogni (Bonfire Night),
festyny i barbecue w ogrodach i parkach. Dzień Guy'a Fawkes'a jest jednym z najbardziej niezwykłych świąt w
Europie - niewiele krajów świętuje rocznice nieudanego zamachu na swojego króla i parlament.
Notting Hill Carnival (ostatnia niedziela i poniedziałek sierpnia): To największy artystyczno-muzyczny festiwal
w Europie. Odbywa się w dzielnicy Londynu - Notting Hill. Obrazy z barwnej dzielnicy Londynu, pełnej
muzyki, tańca, jedzenia i ulicznych straganów oraz przebranych w kostiumy postaci, ruchomych platform i
maskarad można podziwiać w większości stacji telewizyjnych na świecie. Zabawa ciągnie się na długości 5 km,
gdzie jest rozstawionych kilkadziesiąt scen muzycznych, a na każdej scenie jest grana inna muzyka. Przez dwa
dni Karnawału od 12:00 do 20:00 na scenach bawią się uczestnicy. Potem, przenoszą się do okolicznych klubów
i pubów.
9. Pozostałe przydatne informacje
Hymn państwowy: „God save the Queen” – „Boże chroń Królową”
Waluta: 1 funt szterling = 100 pensów
Ważne/duże miasta: Londyn, Birmingham, Glasgow, Liverpool, Bristol, Manchester
Potrawy: jajka, bekon, tosty, potrawka z ryżu lub makaronu, herbata
Słynne uniwersytety: Oxford, Cambridge
Największy port lotniczy: Heathrow
Najsłynniejsi naukowcy: Isaac Newton, James Watt, Charles Darwin , Alexander Fleming
Najsłynniejsze postacie: Mr Bean (Jaś Fasola), James Bond 007, detektyw Sherlock Holmes