Źródła salicylanów w dietach osób dorosłych

Źródła salicylanów w dietach osób dorosłych
Danuta Gajewska, Paulina Kęszycka, Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak
Katedra Dietetyki, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji
Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Salicylany
Salicylany to organiczne związki chemiczne będące solami lub estrami
kwasu salicylowego. Należą do związków naturalnie występujących
w roślinach, a ich główne źródła stanowią warzywa, owoce, przyprawy
oraz zioła. Dobrym źródłem salicylanów są również napoje
bezalkoholowe (kawa i herbata) oraz napoje alkoholowe.
Prozdrowotne właściwości
salicylanów
Niealergiczna nadwrażliwość
na salicylany
Objawy niealergicznej
nadwrażliwości na salicylany
Salicylany wykazują działanie
przeciwzapalne, przeciwbólowe,
antybakteryjne,
zmniejszają
ryzyko miażdżycy i choroby
nowotworowej. Ze względu na
pozytywny wpływ na zdrowie
człowieka, salicylany nazywane
są witaminą S.
Nietolerancja
salicylanów
jest
reakcją nadwrażliwości pokarmowej
i/lub oddechowej na substancje z
grupy
salicylanów
oraz
ich
pochodne. U części osób po spożyciu
produktów zawierających salicylany
mogą wystąpić niepożądane objawy.
Najbardziej
charakterystyczny
zespół objawów klinicznych, tzw.
triada aspirynowa, obejmuje:
przewlekłe
zapalenie
zatok
przynosowych, astmę oskrzelową
oraz
nietolerancję
aspiryny
i innych niesteroidowych leków
przeciwzapalnych.
XXIII Ogólnopolskie Sympozjum Bromatologiczne, Kraków, 10-12 września 2014 r.
Źródła salicylanów w dietach osób dorosłych, Danuta Gajewska, Paulina Kęszycka, Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak
Cel pracy:
Celem pracy była ocena spożycia salicylanów w całodziennych racjach pokarmowych osób dorosłych oraz określenie
głównych źródeł pokarmowych tych związków.
Analiza statystyczna:
Materiał:
• 83 zdrowe osoby (44 kobiety i 39 mężczyzn)
• do badania nie kwalifikowano osób, u których
stwierdzono występowanie objawów charakterystycznych
dla nietolerancji salicylanów.
Metodyka:
Oceny spożycia salicylanów dokonano na podstawie bazy
danych opracowanych przez Swain i wsp. (1985), w oparciu
o analizę dzienniczków żywieniowych uzyskanych metodą
3 dniowego bieżącego notowania spożycia żywności.
Analizą objęto 2 dni powszednie i jeden dzień świąteczny.
Badania prowadzono w okresie maj – lipiec 2013 roku.
W ocenie uwzględniono wszystkie spożywane napoje,
przyprawy oraz suplementy diety i lekarstwa. W przypadku
suszonych i mielonych ziół oraz przypraw, do oszacowania
wielkości spożycia użyto informacji o masie poszczególnych
produktów uzyskanych na podstawie badań własnych.
Za szczyptę, w przypadku tych produktów, przyjęto ilość
odpowiadającą 20% masy 1 łyżeczki danej przyprawy.
• Analizy statystycznej uzyskanych wyników dokonano
przy pomocy programu STATISTICA 10
• Normalność rozkładów sprawdzano metodą
graficzną. Ze względu na rozkład odbiegający od
normalnego, spożycie salicylanów wyrażono jako
medianę. Po transformacji logarytmicznej do analizy
stosowano testy parametryczne
• Poziom istotności statystycznej został wyznaczony
dla współczynnika p≤0,05
Charakterystyka badanej grupy:
średnia
SD
wiek [lata]
25,9
5,4
19
42
m.c. [kg]
68,8
12,8
49,5
104,0
BMI
[kg/m2]
23,1
3,7
17,9
34,7
XXIII Ogólnopolskie Sympozjum Bromatologiczne, Kraków, 10-12 września 2014 r.
min.
max.
Źródła salicylanów w dietach osób dorosłych, Danuta Gajewska, Paulina Kęszycka, Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak
Wyniki:
Dzienne spożycie salicylanów wynosiło 4,07 mg/d (od 1,16 mg/d do 15,91 mg/d), w
grupie kobiet i mężczyzn nie różniło się w sposób istotny (test T, p>0,05) stąd też
wyniki zaprezentowano wyłącznie dla grupy ogółem.
Tabela 1. Mediana i kwartyle dziennego spożycia salicylanów przez osoby dorosłe
Spożycie salicylanów
Ogółem [mg]
Śniadanie [mg]
Drugie śniadanie [mg]
Obiad [mg]
Podwieczorek [mg]
Kolacja [mg]
Pojadanie [mg]
Mediana
4,07
0,38
0,37
1,33
0,19
0,47
0,01
Q1*
2,43
0,16
0,07
0,68
0,02
0,17
0
Q3
6,06
0,89
0,72
1,94
0,60
1,32
0,32
Q1, Q3 – kwartyle spożycia, * - versus Q3, test T, p0,05
XXIII Ogólnopolskie Sympozjum Bromatologiczne, Kraków, 10-12 września 2014 r.
Źródła salicylanów w dietach osób dorosłych, Danuta Gajewska, Paulina Kęszycka, Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak
6,86
2,24
2,68
orzechy
5,68
miód i cukier
10,72
alkohole
owoce (w tym soki)
39,97
31,82
warzywa (w tym soki
i zupy)
napoje
przyprawy
Ryc. 1. Źródła pokarmowe salicylanów w całodziennych racjach pokarmowych
osób dorosłych [%]
Wnioski:
1. Dzienne spożycie salicylanów wynosiło 4,07 mg, a głównym ich źródłem w racjach pokarmowych
były owoce i warzywa oraz napoje bezalkoholowe i napoje alkoholowe.
2. Zioła i przyprawy, produkty o największej zawartości salicylanów, wnosiły niespełna 7% ogólnej
ilości spożywanych salicylanów.
3. Przeprowadzone badania potwierdzają potrzebę oceny zawartości salicylanów w produktach
żywnościowych w Polsce i stworzenia bazy danych niezbędnej do planowania diet
niskosalicylanowych.
XXIII Ogólnopolskie Sympozjum Bromatologiczne, Kraków, 10-12 września 2014 r.