zapytanie - bezdomnosc.pl

Tymczasowy sekretariat Federacji:
Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta
Koło Zabrzańskie
ul. Wolności 241, 41-800 Zabrze
tel./fax: 32 630 11 20
tel. kom.: 600 350 002
e-mail: [email protected]
www.bezdomnosc.pl
facebook.com/ofrpb
Zabrze, 30 września 2015 r.
KW KORWiN
KWW Kukiz’15
KW Nowoczesna Ryszarda Petru
KW Partia Razem
KW Platforma Obywatelska RP
KW Polskie Stronnictwo Ludowe
KW Prawo i Sprawiedliwość
KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni
Szanowni Państwo,
Problem bezdomności w Polsce jest jednym z najdrastyczniejszych przykładów wykluczenia
społecznego. W chwili obecnej, wg różnych szacunków, doświadcza go 30-70 tys. Polaków.
W szczególności zjawisko bezdomności staje się widoczne zimą – każdego roku śmierć z powodu
wychłodzenia organizmu ponosi 150-200 osób, znacznie więcej doznaje mniej lub bardziej trwałego
uszczerbku na zdrowiu. Tymczasem proces pomocy osobom bezdomnym w Polsce napotyka na liczne
bariery instytucjonalne, prawne i przede wszystkim finansowe. Ogólnopolska Federacja na rzecz
Rozwiązywania Problemu Bezdomności, jako zrzeszenie organizacji pozarządowych, które
opracowały Model Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności, stanowiący obecnie podstawę
realizacji polityki państwa w zakresie pomocy osobom bezdomnym, w związku ze zbliżającymi się
wyborami do Sejmu i Senatu RP, pragnie poznać opinie poszczególnych Komitetów Wyborczych w
zakresie najbardziej palących problemów związanych z pomocą osobom bezdomnym.
W związku z powyższym, prosimy o udzielnie odpowiedzi na poniższe cztery pytania. Odpowiedzi
prosimy przesyłać na adres [email protected] do dnia 10 października br. Odpowiedzi
poszczególnych Komitetów zostaną przez nas opublikowane oraz stanowić będą podstawę debaty
medialnej, którą planujemy przeprowadzić przed wyborami.
Pytanie 1
W Polsce od wielu lat trwa proces likwidacji izb wytrzeźwień. Tymczasem, szczególnie w okresie
zimowym, palącą staje się potrzeba zapewnienia schronienia nietrzeźwym osobom bezdomnym w
stanie niewymagającym hospitalizacji. Schroniska dla osób bezdomnych, prowadzone przez
organizacje pozarządowe, jak i przez jednostki samorządu terytorialnego, nie są przygotowane do
obsługi takich osób – ze względu na demoralizujący wpływ na innych mieszkańców, którzy
zobowiązani są do zachowania trzeźwości, jak również ze względu na brak możliwości zapewnienia
właściwej opieki osobom, które ze względu na swój stan mogą stanowić zagrożenie dla siebie lub
otoczenia. Podobnie bezradne są w chwili obecnej placówki dla osób bezdomnych w przypadku
skierowania do nich osób pod wpływem innych środków psychoaktywnych (w tym tzw. „dopalaczy”)
oraz osób z zaburzeniami psychicznymi.
Jakie rozwiązanie problemu braku placówek wyspecjalizowanych do obsługi osób pozostających
pod wpływem substancji psychoaktywnych proponuje Państwa Komitet?
ROZWIĄZANIE PROBLEMU BEZDOMNOŚCI JEST MOŻLIWE!
1
Tymczasowy sekretariat Federacji:
Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta
Koło Zabrzańskie
ul. Wolności 241, 41-800 Zabrze
tel./fax: 32 630 11 20
tel. kom.: 600 350 002
e-mail: [email protected]
www.bezdomnosc.pl
facebook.com/ofrpb
Pytanie 2
Od wielu lat polski system pomocy osobom bezdomnym oparty jest o system instytucji (placówek)
zbiorowego zamieszkania – noclegowni, schronisk i domów dla bezdomnych. Tymczasem w krajach
Europy Zachodniej i w USA odchodzi się od tego modelu na rzecz tzw. deinstytucjonalizacji, czyli
udzielania pomocy w mieszkaniach tymczasowych (chronionych, wspieranych i innych), włącznie z
metodą „housing first” polegającą na bezwarunkowym przyznaniu mieszkania osobie bezdomnej
przed rozpoczęciem jakichkolwiek innych działań zmierzających do integracji społecznej. Działania te
odznaczają się znacznie większą skutecznością w reintegracji osób bezdomnych niż polski system
„placówkowy”. Deinstytucjonalizacja jest także jednym z priorytetów Europejskiego Funduszu
Społecznego na lata 2014-2020, jednak w warunkach wysokiego deficytu zasobów mieszkaniowych
jakim charakteryzuje się nasz kraj, założenie to w odniesieniu do osób bezdomnych może okazać się
trudne do zrealizowania.
Jaki jest stosunek Państwa Komitetu do pomocy osobom bezdomnym (udzielania tymczasowego
schronienia) w mieszkaniach zamiast w placówkach zbiorowych? Jakie działania prawne proponują
Państwo w celu zwiększenia realizacji wskaźnika deinstytucjonalizacji usług dla osób bezdomnych
w Polsce?
Pytanie 3
Problem bezdomności nierozerwalnie łączy się z wykluczeniem mieszkaniowym, tymczasem polski
system pomocy osobom bezdomnym zapisany w ustawie o pomocy społecznej zakłada przede
wszystkim pomoc osobom, które są już bezdomne. Zarówno w rozwiązaniach ustawowych, jak i w
praktyce pomocy społecznej, brak jest rozwiązań ukierunkowanych na zapobieganie bezdomności.
Do rzadkości należą przypadki wyspecjalizowanych programów pomocowych skierowanych do osób z
zadłużonymi mieszkaniami lub z orzeczonym wyrokiem eksmisji. Dodatkowo, polskie prawo
umożliwia eksmisję wprost do placówki dla osób bezdomnych.
Mówi się, że „zapobieganie jest lepsze i tańsze od leczenia” – jakie są pomysły Państwa Komitetu
na zapobieganie bezdomności?
Pytanie 4
Od wielu lat polskie prawo przygotowywane jest do zniesienia instytucji zameldowania. Ze względu
na liczne powiązania przepisów meldunkowych z innymi przepisami, zniesienie zameldowań
odkładano w czasie już wielokrotnie, jednak wydaje się, że jest to prędzej czy później nieuniknione.
Rzadko w tym kontekście mówi się o powiązaniu zameldowań z pomocą świadczoną osobom
bezdomnym – ustawa o pomocy społecznej mówi, że ciężar finansowania usług świadczonych osobie
bezdomnej ponosi gmina ostatniego zameldowania, co z jednej strony powoduje liczne problemy
(odmowa pokrycia kosztów świadczeń udzielonych w gminie pobytu osoby bezdomnej, odsyłanie
osób bezdomnych po pomoc do gminy ostatniego zameldowania), z zaś drugiej strony, zniesienie
zameldowań i wprowadzenie w ich miejsce np. deklaracji miejsca pobytu spowoduje gwałtowny
wzrost wydatków na świadczenia w dużych gminach (w których najczęściej przebywają osoby
bezdomne) oraz prawdopodobnie zwiększy napływ osób bezdomnych do tychże gmin.
Jak zdaniem Państwa Komitetu powinien zostać rozwiązany problem pokrywania kosztów
świadczeń dla osób bezdomnych w kontekście likwidacji zameldowań?
ROZWIĄZANIE PROBLEMU BEZDOMNOŚCI JEST MOŻLIWE!
2
Tymczasowy sekretariat Federacji:
Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta
Koło Zabrzańskie
ul. Wolności 241, 41-800 Zabrze
tel./fax: 32 630 11 20
tel. kom.: 600 350 002
e-mail: [email protected]
www.bezdomnosc.pl
facebook.com/ofrpb
Będziemy niezwykle wdzięczni za udzielenie wyczerpujących odpowiedzi na powyższe pytania,
wszelkie dodatkowe opinie Państwa Komitetu dotyczące rozwiązywania problemu bezdomności są
oczywiście mile widziane. Już teraz zapraszamy do udziału w zaplanowanej na październik debacie –
szczegóły organizacyjne podamy po otrzymaniu odpowiedzi od poszczególnych Komitetów.
Z wyrazami szacunku,
Zarząd Ogólnopolskiej Federacji
na rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności
ROZWIĄZANIE PROBLEMU BEZDOMNOŚCI JEST MOŻLIWE!
3