Powiatowy Program Promocji Zatrudnienia oraz
Transkrypt
Powiatowy Program Promocji Zatrudnienia oraz
POWIATOWY PROGRAM PROMOCJI ZATRUDNIENIA ORAZ AKTYWIZACJI LOKALNEGO RYNKU PRACY NA LATA 2007 – 2015 Koszalin, 2006 r. Spis treści. Wprowadzenie...........................................................................................................................................................3 I. Diagnoza sytuacji gospodarczo - społecznej powiatu.......................................................................................... 4 1.1. Analiza trendów gospodarczych................................................................................................................... 4 1.2. Analiza stanu obecnego..................................................................................................................................5 1.2.1. Sytuacja demograficzna w powiecie koszalińskim................................................................................. 5 1.2.2. Pracodawcy............................................................................................................................................. 8 1.2.3. Rynek Pracy Powiatu Koszalińskiego. ...................................................................................................8 1.3. Współpraca z organizacjami pozarządowymi i ośrodkami pomocy społecznej.......................................... 21 1.4. Analiza stanu lokalnych służb zatrudnienia................................................................................................ 22 II. Analiza SWOT lokalnego rynku pracy.............................................................................................................. 24 III. Priorytety i cele szczegółowe............................................................................................................................ 26 3.1. Priorytet 1. Promocja i wspieranie zatrudnienia osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. .................................................................................................................................................................. 26 3.1.1. Zastosowanie zintegrowanych form aktywizacji osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy......................................................................................................................................................27 3.1.2. Zwiększenie mobilności zawodowej i terytorialnej osób bezrobotnych i poszukujących pracy.......... 28 3.1.3. Działania informacyjne w zakresie możliwości wsparcia.....................................................................29 3.2. Priorytet 2. Wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw, kształtowanie postaw przedsiębiorczości i wspieranie samozatrudnienia.............................................................................................................................. 30 3.2.1. Szkolenia z zakresu przedsiębiorczości................................................................................................ 31 3.2.2. Udzielanie jednorazowych środków dla osób bezrobotnych na rozpoczęcie działalności gospodarczej. .........................................................................................................................................................................32 3.2.3. Udzielanie wsparcia przedsiębiorcom przy tworzeniu nowych miejsc pracy.......................................33 3.2.4. Udział w projektach promujących przedsiębiorczość na lokalnym rynku pracy..................................33 3.2.5. Współpraca z pracodawcami i inwestorami w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy.....................................................................................................................................................33 3.3. Priorytet 3. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i integracja społeczna.........................................34 3.3.1. Współpraca Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie z ośrodkami pomocy społecznej oraz z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Koszalinie................................................................................. 35 3.3.2. Rozwój doradztwa zawodowego jako czynnik przeciwdziałania marginalizacji................................. 36 3.3.3. Promowanie integracji społecznej.........................................................................................................37 3.4. Priorytet 4. Budowanie partnerskiego modelu współpracy z instytucjami działającymi na lokalnym rynku pracy.................................................................................................................................................................... 39 3.4.1. Udział w projektach promujących i rozwijających dialog, partnerstwo i współpracę na rzecz aktywizacji zawodowej................................................................................................39 3.4.2. Nawiązywanie współpracy z instytucjami szkoleniowymi w celu dostosowania oferty szkoleniowej do zapotrzebowania zgłaszanego przez lokalnych pracodawców...................................................................40 3.4.3. Nawiązywanie współpracy z organizacjami pozarządowymi przy realizacji zadań publicznych....... 40 3.4.4. Współpraca z samorządami lokalnymi przy realizacji zadań wspomagających zatrudnienie i przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i zawodowej...............................................................................41 3.5. Priorytet 5. Podejmowanie przedsięwzięć zmierzających do podniesienia jakości usług świadczonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie...................................................................................................... 42 3.5.1. Dokształcanie i szkolenie pracowników w celu podniesienia jakości świadczonych usług.................42 3.5.2. Wykorzystywanie nowoczesnych narzędzi przy wykonywaniu zadań.................................................43 IV. Monitorowanie realizacji programu..................................................................................................................44 4.1. Sposób monitorowania realizacji celów.......................................................................................................44 4.2. Wskaźniki realizacji celów...........................................................................................................................45 V. Spis tabel i wykresów.........................................................................................................................................49 5.1. Spis tabel:..................................................................................................................................................... 49 5.2. Spis wykresów:........................................................................................................................................... 49 VI. Załączniki:.........................................................................................................................................................50 6.1. Załącznik nr 1 – Wzór karty monitoringu realizacji celów..........................................................................50 2 WPROWADZENIE. Celem Powiatowego Programu Promocji Zatrudnienia oraz Aktywizacji Lokalnego Rynku Pracy na lata 2007 – 2015 jest wskazanie takich działań, które spowodują pobudzenie aktywności zawodowej i społecznej mieszkańców Powiatu Koszalińskiego, zmierzającej do ograniczenia zjawiska bezrobocia i jego negatywnych skutków. Program opracowany został na podstawie analizy stanu i struktury lokalnego rynku pracy oraz trendów gospodarczych. Po dokonaniu analizy mocnych i słabych stron oraz występujących szans i zagrożeń określone zostały kierunki działań zawarte w priorytetach Programu. Największym wyzwaniem lokalnego rynku pracy jest niska stopa zatrudnienia i aktywności zawodowej oraz towarzyszący im zwiększający się zakres wykluczenia społecznego. Sytuacja na rynku pracy Powiatu Koszalińskiego wydaje się szczególnie niekorzystna w zestawieniu z Koszalinem oraz na tle Województwa Zachodniopomorskiego. Powoduje to zwiększony odpływ ludzi młodych i dobrze wykształconych do dużych aglomeracji miejskich oraz za granicę kraju. Działania Powiatu powinny być skierowane na absorbcję i racjonalne wydatkowanie środków ze źródeł zewnętrznych, co umożliwi nowe perspektywy jego rozwoju. Założenia i realizacje celów szczegółowych Programu są zgodne z zapisami strategicznych dokumentów wspólnotowych i krajowych. Program został przygotowany w oparciu o założenia Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007 – 2013 oraz Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 – 2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie stanowiące Narodową Strategię Spójności. Przy opracowaniu Programu zostały wzięte pod uwagę kierunki działań wytyczone w projekcie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, w ramach którego będą wykorzystywane środki Europejskiego Funduszu Społecznego. Priorytety i cele Programu są zgodne ze Strategią Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015 i Strategią Rozwoju Powiatu Koszalińskiego na lata 2005 – 2015. 3 I. DIAGNOZA SYTUACJI GOSPODARCZO - SPOŁECZNEJ POWIATU. 1.1. Analiza trendów gospodarczych. Diagnoza społeczno – gospodarcza kraju przyjęta w Narodowej Strategii Spójności zakłada dalszą poprawę koniunktury gospodarczej w kraju. Od momentu akcesji do Unii Europejskiej widoczna jest wzmożona aktywność gospodarcza w Polsce, co przekłada się na wysoki poziom Produktu Krajowego Brutto (w 2004r. PKB w Polsce wyniósł 5,3%). Przewiduje się utrzymywanie na wysokim poziomie tempa wzrostu PKB. Prognozowane wskaźniki makroekonomiczne zakładają, że tempo wzrostu PKB do 2010 r. wyniesie 4,6% rocznie, przy jednoczesnym zahamowaniu inflacji do poziomu 2,5% rocznie. Wzrost rozwoju gospodarczego kraju i osiąganie tak korzystnych wskaźników makroekonomicznych, musi przełożyć się na sytuację gospodarczą w poszczególnych województwach i powiatach. Wskaźnik wartości PKB na jednego mieszkańca obliczone dla podregionu koszalińskiego (rejon dawnego województwa koszalińskiego) według stanu na koniec 2003r. osiągnął wartość 17.205 zł i w porównaniu do takiego samego wskaźnika obliczonego dla podregionu szczecińskiego jest niższy o 21%. Wartość PKB na jednego mieszkańca*: • Polska • Woj. Zachodniopomorskie - 20.198 zł – 20.560 zł Podregion szczeciński – 21.810 zł Podregion koszaliński – 17.205 zł *dane: Obwieszczenie Prezesa GUS w sprawie szacunków wartości PKB na jednego mieszkańca w latach 20012003 (MP.05.60.804) Wskaźnik PKB na jednego mieszkańca dla podregionu koszalińskiego stanowi 85,2% średniej wojewódzkiej i 83,7% średniej krajowej. Takie zróżnicowanie wskaźnika PKB świadczy o zapóźnieniu gospodarczym w regionie koszalińskim spowodowane przeprowadzoną w latach 90-tych restrukturyzacją rolnictwa i upadkiem wielu działających w tym regionie zakładów przemysłowych. Sytuacja obecnie znacznie się poprawiła, powstają nowe podmioty gospodarcze, rozwija się wybrzeże Bałtyku, rolnictwo po wejściu do UE staje się rentowne, ale jeszcze nie osiągnęliśmy wysokości wskaźników makroekonomicznych kraju. 4 1.2. Analiza stanu obecnego. 1.2.1. Sytuacja demograficzna w powiecie koszalińskim. Na koniec 2005 r. liczba ludności w powiecie Koszalińskim wynosiła ogółem - 63.968 osób. Kobiety, stanowią 50,3% ogółu zameldowanych. Tabela. 1 Liczba mieszkańców powiatu koszalińskiego. POWIAT KOSZALIŃSKI Ogółem W tym kobiety ROK 2002 63.042 31.642 ROK 2003 63.422 31.901 ROK 2004 63.696 32.055 ROK 2005 63.968 32.192 *Źródło: Roczniki statystyczne GUS Liczba ludności zamieszkującej teren powiatu koszalińskiego stanowi 3,8% ogółu ludności – mieszkańców województwa zachodniopomorskiego. Tabela 2: Struktura mieszkańców powiatu koszalińskiego na koniec 2002 i 2005 r. 31.XII.2002 liczba mieszkańców Ogółem Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny 31.XII.2005 % w liczba ogólnej mieszkańców liczbie % w ogólnej liczbie 63.042 16.708 100,0 26,5 63.968 15.141 100,0 23,7 38.993 7.341 61,9 11,6 41.373 7.454 64,7 11,6 *Źródło: Roczniki statystyczne GUS Wykres 1. Struktura mieszkańców powiatu koszalińskiego na koniec XII.2005r. Struktura mieszkańców powiatu koszalińskiego. ;wiek poprodukcyjny 11,60% Wiek ;Przedprodukcyjny 23,70% ;Wiek produkcyjny 64,70% 5 W powiecie koszalińskim liczba ludności powoli, lecz systematycznie rośnie. W porównaniu do roku 2002 liczba mieszkańców powiatu zwiększyła się o 926 osób, tj. 1,5%. Na przestrzeni lat 2002-2005 w powiecie koszalińskim odsetek osób w wieku produkcyjnym wzrósł o 2,8%, natomiast spadł w wieku przedprodukcyjnym. Świadczy to o pogłębiającym się niżu demograficznym i spadku przyrostu naturalnego, zarówno w powiecie jak i całym kraju. Wzrost liczby ludności w powiecie koszalińskim jest spowodowany migracją wewnętrzną, m.in. osiedlaniem się mieszkańców Koszalina w terenach podmiejskich. Struktura ludności powiatu koszalińskiego nie różni się zasadniczo od struktury wojewódzkiej czy też miasta Koszalina. Dużym atutem powiatu jest stosunkowo duża grupa osób w wieku przedprodukcyjnym. Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym jest o 3,3% wyższy od odsetka wojewódzkiego i o 7,0 punktów procentowych od wskaźnika miasta Koszalina. W skład powiatu koszalińskiego wchodzą 3 gminy miejsko – wiejskie i 5 gmin wiejskich. Tabela 3: Liczba ludności w poszczególnych gminach powiatu na koniec XII.2005r. OSOBY Z OGÓŁU: LICZBA LUDNOŚCI W TYM: KOBIETY W WIEKU PRZEDPRODUKCYJNYM W WIEKU PRODUKCYJNYM W WIEKU POPRODUKCYJNYM BĘDZINO 9.265 4.644 2.169 6.085 1011 BIESIEKIERZ 5.346 2.674 1.279 3.523 544 BOBOLICE 9.905 4.954 2.424 6.266 1.215 w tym: miasto 4447 2315 967 2933 547 wieś 5458 2639 1457 3333 668 MANOWO 6.315 3.169 1.486 4.201 628 MIELNO 5.073 2.611 1.004 3.363 706 POLANÓW 9.201 4.598 2.209 5.812 1180 w tym: miasto 2986 1480 729 1933 324 Wieś 6215 3118 1480 3879 856 13.247 6.696 3.243 8.494 1.510 w tym: miasto 6542 3348 1490 4274 778 wieś 6705 3348 1753 4220 732 ŚWIESZYNO 5.616 2.846 1.327 3.656 633 POWIAT 63.968 32.192 15.141 41.373 7.454 SIANÓW KOSZALIŃSKI *Źródło: Roczniki statystyczne GUS 6 Poziom wykształcenia* mieszkańców powiatu koszalińskiego na tle województwa i kraju przedstawiał się następująco: KRAJ WOJEWÓDZTWO POWIAT % ogółu ludności • wykształcenie wyższe 10,2 10,4 5,4 • średnie i policealne 32,6 32,8 23,3 • zasadnicze zawodowe 24,1 22,7 25,9 • podstawowe i niepełne 33,1 34,1 45,4 *Źródło: Podstawowe informacje z Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2002 –Rocznik demograficzny GUS Wykres 2: Poziom wykształcenia mieszkańców powiatu. Mieszkańcy powiatu wg wykształcenia 45,40% 50,00% 45,00% wyższe 40,00% średnie i policealne 35,00% 23,30% 30,00% zasadnicze zawodowe 25,00% podstawowe i niepełne 20,00% 25,90% 15,00% 5,40% 10,00% 5,00% 0,00% 1 Powiat koszaliński charakteryzuje się niskim poziomem wykształcenia mieszkańców, prawie połowa mieszkańców posiada wykształcenie podstawowe i niepełne podstawowe oraz jest bez wykształcenia. Taki stan jest pozostałością po funkcjonowaniu na tym terenie państwowych gospodarstw rolnych, gdzie wykształcenie nie było potrzebne do uzyskania i wykonywania pracy. Ponadto na wsiach w dalszym ciągu wykształcenie nie jest postrzegane jako niezbędne do funkcjonowania w dzisiejszym świecie, dostęp do szkolnictwa jest utrudniony (nawet ze względów finansowych) i niewielka część młodzieży wiejskiej podejmuje dalsze kształcenie, szczególnie w szkołach wyższych. 7 1.2.2. Pracodawcy. Według danych GUS na koniec XII.2004 w powiecie zarejestrowanych było w systemie Regon 6.201 podmiotów gospodarczych. Tabela 4: Podmioty gospodarcze w powiecie. POWIAT KOSZALIŃSKI PODMIOTY GOSPODARCZE STAN NA 31.12.2002R* 5.716 STAN NA 31.12.2004* 6.201 Z TEGO: - SEKTOR PUBLICZNY 144 161 - SEKTOR PRYWATNY 5.572 6.040 *źródło: Rocznik statystyczny GUS W analizowanym okresie nastąpił przyrost o 495 nowych podmiotów gospodarczych w powiecie koszalińskim. Większość podmiotów powstaje w sektorze prywatnym. Podmioty gospodarcze zarejestrowane na terenie powiatu koszalińskiego, działają w następujących sekcjach gospodarki narodowej: Tabela 5: Podmioty gospodarcze wg EKD Podmioty gospodarcze Ogółem w tym : Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo Przemysł Budownictwo Handel, naprawy Hotele, restauracje Transport, gospodarka morska Inne branże *Źródło: Roczniki statystyczne GUS Stan na 31.12.2002 5.716 Stan na 31.12.2004 6.201 393 520 477 1.722 885 358 1.361 348 558 517 1.817 984 368 1.609 Z przedstawionego zestawienia wynika, że najwięcej podmiotów gospodarczych funkcjonuje w sektorze handel, naprawy – ponad 29% ogółu wszystkich podmiotów zarejestrowanych w powiecie. Drugim, ważnym sektorem w naszym regionie jest sektor hotele i restauracje, gdzie funkcjonuje 16 % wszystkich podmiotów gospodarczych. 1.2.3. Rynek Pracy Powiatu Koszalińskiego. • Pracujący W latach 2002- 2004 liczba pracujących (osób otrzymujących przychody ze stosunku pracy) w powiecie zwiększyła się o 215 osób. Jest to bardzo pozytywny trend w gospodarce, gdyż oznacza to trwałe zmniejszanie się liczby bezrobotnych i zahamowanie odpływu na renty i wcześniejsze emerytury. Pomimo większej liczby pracujących w powiecie negatywnym zjawiskiem jest fakt zmniejszania się odsetka liczby pracujących do ogólnej liczby osób 8 w wieku produkcyjnym. O ile w 2002 roku ten odsetek wynosił 17,4% to w końcu 2004 zmniejszył się i osiągnął wartość 16,9%. Analizując populację pracujących, można zauważyć zwiększanie się zatrudnienia w handlu i usługach, budownictwie i przemyśle, natomiast odpływ z sektorów rolniczych i leśnictwa. Pracujący Stan na 31.XII.2002 Stan na 31.XII.2004 6.792 7.007 607 2.436 3.749 496 2.595 3.916 Ogółem W tym: • Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo • Przemysł, budownictwo • Handel, usługi *Źródło: Roczniki statystyczne GUS Szczegółowym statystykom wymyka się poziom zatrudnienia w tzw. „szarej strefie”. Szacunkowe badania w Polsce wskazują, że jest to rząd wielkości około 14% czynnych zawodowo i dotyczy szczególnie sektora rolniczego. Biorąc pod uwagę, że powiat koszaliński to w większości tereny rolnicze, należy sądzić, iż problem „szarej strefy” jest u nas podobny jak w kraju. • Bezrobocie w Powiecie Koszalińskim. Cechy rynku pracy w powiecie koszalińskim: wysokie natężenie bezrobocia mierzone udziałem osób bezrobotnych w ogólnej liczbie osób czynnych zawodowo (stopa bezrobocia), wysoki poziom bezrobocia długotrwałego (powyżej 12 miesięcy), wysokie bezrobocie mieszkańców wsi, duży udział procentowy osób powyżej 45 roku życia, niskie kwalifikacje zarejestrowanych bezrobotnych, niski wskaźnik osób posiadających prawo do zasiłku, Na koniec IX. 2006 zarejestrowanych było w Powiatowym Urzędzie Pracy w Koszalinie 14.075 bezrobotnych, z czego: w mieście Koszalinie – 7.510 osób, w powiecie koszalińskim - 6.565 osób. 9 Tabela 6: Liczba bezrobotnych w powiecie koszalińskim. Rok Liczba bezrobotnych Zmiana Ogółem liczba W tym : Kobiety 2002 2003 2004 2005 IX.2006 9 032 9 160 8 968 8 240 6 565 % Mężczyźni 4 893 5 044 4 846 4 576 3 861 4 139 4 116 4 122 3 664 2 704 +301 +128 -192 -728 -1 675 +3,45 +1,42 -2,1 -8,12 -20,3 Wykres 3. Liczba bezrobotnych. Liczba bezrobotnych i bezrobotnych z prawem do zasiłku w powiecie koszalińskim 10000 9000 9160 9032 8968 8000 8240 7000 Ogółem 6565 6000 Z prawem do zasiłku 5000 4000 3000 2000 1842 1807 1824 1632 1000 1230 0 XII 2002 XII 2003 XII 2004 XII 2005 IX 2006 Po trudnych latach 2000 – 2002, kiedy nastąpił bardzo duży wzrost poziomu bezrobocia w całym kraju, jak również w powiecie koszalińskim, rok 2004 był pierwszym, kiedy ten wzrost został wyhamowany i od tego momentu zauważalny jest spadek liczby bezrobotnych w powiecie. Na przestrzeni okresu 2002 – IX.2006 liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie koszalińskim zmniejszyła się o 2.467 osoby tj. o 27,3%. Spadek ten spowodowany jest dobrą koniunkturą gospodarczą w kraju i regionie oraz realizacją programów aktywizacji bezrobotnych współfinansowanych przez Fundusz Pracy i Europejski Fundusz Społeczny. Ponadto jednym z elementów mających duży wpływ na ograniczenie bezrobocia w regionie jest duża skala emigracji zarobkowej do krajów Unii Europejskiej. Tabela 7 : Liczba bezrobotnych w poszczególnych gminach powiatu. 10 Liczba bezrobotnych Zmiana do roku 2002 liczba % XII.2002 XII.2005 IX.2006 Powiat Koszaliński 9.032 8.240 6.565 -2.467 27,3 G Będzino 1.218 1.103 851 -367 30,1 G Biesiekierz 558 541 422 -136 24,4 Mig Bobolice 1.750 1.644 1.312 -438 25,0 G Manowo 645 625 547 -98 15,2 G Mielno 561 526 355 -206 36,7 Mig Polanów 1.602 1.439 1.169 -433 27,0 Mig Sianów 1.899 1.638 1.336 -563 29,7 799 724 573 -226 28,3 G Świeszyno Wykres 4: Bezrobocie wg stanu na koniec IX.2006: Liczba bezrobotnych w gminach stan na IX.2006 1 400 1 336 1 312 1 169 1 200 Liczba bezrobotnych ogółem 1 000 851 790 800 kobiety 768 687 346 489 247 200 z prawem do zasiłku ` 422 400 573 547 600 355 350 268 250 184 149 112 75 239 77 60 0 g Będzino g Biesiekierz mig Bobolice g Manowo g. Mielno mig Polanów mig Sianów g Świeszyno Na koniec IX. 2006 wskaźnik bezrobocia odnotowany w powiecie koszalińskim wynosił 15,9% i był niższy w porównaniu do końca roku 2002 o 7,4 punktu procentowego. 11 Tabela 8: Wskaźnik bezrobocia w gminach powiatu Powiat koszaliński w tym: G Będzino G Biesiekierz Mig Bobolice G Manowo G Mielno Mig Polanów Mig Sianów G Świeszyno Wskaźnik bezrobocia rejestrowanego Zmiana % 2002/2006 XII.2002 XII.2005 IX.2006 23,3 18,4 15,9 -7,4 21,1 19,7 28,9 15,7 17,4 28,7 23,2 25,7 18,4 16,1 26,5 15,1 16,1 25,1 19,6 20,3 14,0 12,0 21,0 13,0 10,6 20,1 15,7 15,7 -7,1 -7,7 -7,9 -2,7 -6,8 -8,6 -7,5 -10,0 Wskaźnik bezrobocia rejestrowanego to procentowy udział liczby bezrobotnych (wg stanu na koniec bieżącego miesiąca) do liczby ludności w wieku produkcyjnym. Najwyższy spadek wskaźnika bezrobocia rejestrowanego wystąpił w gminie Świeszyno. Wykres 5: Wskaźnik bezrobocia na koniec 2002 r. i koniec IX.2006 r. Wskaźnik bezrobocia rejestrowanego 2002 - IX.2006 35 28,7 30 28,9 25,7 25 21,1 23,2 17,4 XII.2002 20 21 19,7 20,1 IX.2006 15 15,7 15,7 15,7 14 13 12 10 10,6 5 0 g Będzino • g Biesiekierz mig Bobolice g Manowo g Mielno mig Polanów mig Sianów g Świeszyno Stopa bezrobocia. Sytuację na rynku pracy odzwierciedla wskaźnik stopy bezrobocia. Jest to wyrażony w procentach stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo (tj. bez osób odbywających czynną służbę wojskową oraz pracowników resortów obrony narodowej i spraw wewnętrznych) według stanu na koniec okresu sprawozdawczego. Rozróżnia się rzeczywistą i naturalną stopę bezrobocia. Rzeczywista stopa 12 bezrobocia dotyczy wszystkich bezrobotnych, niezależnie od przyczyn, dla których pozostają bez pracy. Naturalna stopa bezrobocia dotyczy tylko bezrobotnych dobrowolnie, tzn. tych, których pozostawanie bez pracy nie wynika ze stanu koniunktury (ok. 3-4%). Tabela 9: Wskaźnik stopy bezrobocia w poszczególnych latach. Polska XII.2002 XII.2003 XII.2004 XII.2005 IX.2006 Województwo Zachodniopomorskie % 26,4 27,0 27,4 25,6 21,6 18,1 18,0 19,1 17,6 17,4 Powiat Koszaliński 36,4 36,2 39,0 36,4 31,0 Wykres 6: Stopa bezrobocia. Stopa bezrobocia w Polsce, woj. zachodniopomorskim, Koszalinie i powiecie koszalińskim 40 39 35 36,4 Polska 36,4 36,2 Zachodniopo morskie 34,3 30 26,4 25 15 27,4 25,6 24,0 30,9 21,5 20,4 20 27,0 20,9 20,7 18,8 Koszalin Pow. Koszaliński 18,8 18,1 17,4 18 15,6 19,1 17,6 15,2 10 XII.2001 XII.2002 XII.2003 XII.2004 XII.2005 IX.2006 Na przestrzeni lat 2002 – 2005 pomimo widocznego spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych, wskaźnik stopy bezrobocia w powiecie koszalińskim nie zmienił się. Spowodowane zostało to korektą stóp bezrobocia w kraju po przeprowadzonym w 2002 roku Narodowym Spisie Powszechnym oraz Powszechnym Spisie Rolnym. W świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego zmniejszeniu uległa liczba pracujących (szczególnie dotyczy to pracujących w rolnictwie indywidualnym), co pociągnęło za sobą zmniejszenie liczby aktywnych zawodowo i automatycznie wzrost stopy bezrobocia. Wzrost ten wyniósł średnio dla Polski 2,0 punkty procentowe, natomiast w powiecie koszaliński ponad 3,0 punkty procentowe. Widoczny spadek stopy bezrobocia odnotowuje się w powiecie 13 koszalińskim dopiero w 2006 roku, kiedy to na koniec września 2006 osiągnął wartość 31,0% (spadek o 5,4% w stosunku do roku 2002). Powiat koszaliński lokuje się w czołówce powiatów w województwie zachodniopomorskim, w których odnotowuje się najwyższy wskaźnik stopy bezrobocia. W stosunku do miasta Koszalina (ze stopą na koniec IX.2006 -15,6%) stopa bezrobocia w powiecie jest prawie dwukrotnie wyższa. • Struktura bezrobocia. Bezrobocie kobiet. W powiecie koszalińskim wśród zarejestrowanych osób przeważają kobiety. Odsetek kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił na koniec IX.2006 r. – 58,8%. Tabela 10: Struktura zarejestrowanych kobiet. Struktura zarejestrowanych kobiet 31.12.2005 Liczba Ogółem W tym: Do 25 roku życia Powyżej 50 roku życia Z wykształceniem wyższym Z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym Bez kwalifikacji zawodowych Długotrwale bezrobotne Samotnie wychowujący dziecko do 7 lat Bez stażu pracy % w ogólnej liczbie zarejestrowanych kobiet 30.09.2006 Liczba zmiana % w ogólnej liczbie zarejestrowanych kobiet 4.576 100,0 3.861 100,0 -715 876 584 122 772 19,1 12,8 2,7 16,9 773 533 97 648 20,0 13,8 2,5 16,8 -103 -51 -25 -124 679 3.319 437 14,8 72,5 9,6 868 2.763 433 22,5 71,6 11,2 +189 -556 -4 887 19,4 849 22,0 -38 Pomimo znacznego spadku bezrobocia wśród kobiet, odsetek zarejestrowanych kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych w roku 2006 jest wyższy w porównaniu z rokiem 2002 o 4,6 punktu procentowego. Kobietom trudniej jest uzyskać pracę, z uwagi na brak odpowiadających im ofert pracy, wiek, ich przygotowanie zawodowe i sytuację rodzinną związaną z wychowywaniem dzieci. Bezrobotni według wieku. W powiecie koszalińskim co piąty bezrobotny jest człowiekiem młodym do 25 roku życia, wobec czego polityka samorządu zmierza w kierunku inwestowania w wykształcenie 14 oraz wspomaganie zatrudnienia młodzieży, poprzez organizację staży, szkoleń, różnego rodzaju dofinansowań i programów skierowanych do tej kategorii bezrobotnych. W kategorii wiekowej do 25 roku życia wystąpił największy spadek liczby zarejestrowanych, bo o 38,7%. Spadek ten jest wynikiem działań aktywizacyjnych skierowanych do tej grupy bezrobotnych oraz wyjazdami do pracy w krajach Unii Europejskiej. Bezrobocie według wykształcenia. Szanse na podjęcie pracy zależą w dużym stopniu od posiadanych kwalifikacji i rodzaju wykształcenia. Osoby z wysokimi kwalifikacjami na ogół nie tracą pracy, a jeśli to jednak nastąpi, nie mają trudności ze znalezieniem nowego zatrudnienia. W powiecie koszalińskim tylko 2,0% ogółu bezrobotnych legitymuje się wykształceniem wyższym. Najliczniejsza jest grupa bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej. W powiecie koszalińskim stanowią oni prawie połowę zarejestrowanych bezrobotnych (co drugi bezrobotny). Bezrobotni z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej stanowią duży problem na rynku pracy, gdyż jest to grupa nie posiadająca kwalifikacji zawodowych, zatem nie można ich przeszkolić tylko trzeba nauczyć zawodu. Biorąc pod uwagę fakt braku mobilności, motywacji do nauki oraz wieku i miejsca zamieszkania, można zrozumieć trudność na jaką napotykają urzędy pracy przy kierowaniu ich na szkolenia. W stosunku do roku 2002 udało się mimo to, zmniejszyć liczebność tej kategorii bezrobotnych o prawie 30%. Wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej , bardzo duża grupa (44%) nie posiada żadnych kwalifikacji zawodowych. W rejestrach Urzędu osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (30,4% ogółu) stanowią drugą co do wielkości kategorię bezrobotnych. Osoby z wykształceniem zasadniczym teoretycznie powinno być najłatwiej przyuczyć do potrzeb rynku pracy, gdyż posiadają oni realny zawód i jakieś podstawowe umiejętności do wykonywania pracy. W obecnej sytuacji gospodarczej regionu jest duże zapotrzebowanie na pracowników z kwalifikacjami budowlanymi i technicznymi. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy. Niekorzystnym zjawiskiem na rynku pracy jest wydłużający się czas pozostawania bez pracy, o czym świadczy utrzymujący się, wysoki poziom osób długotrwale bezrobotnych tzn. pozostających w rejestrach PUP nieprzerwanie powyżej 12 miesiące. Dotyka on w powiecie koszalińskim bardzo dużej grupy bezrobotnych, bo 66% ogółu zarejestrowanych. 15 Na przestrzeni ostatnich lat wystąpił spadek w kategorii długotrwale bezrobotnych spowodowany tym, że duża część programów aktywizacyjnych finansowanych zarówno ze środków Funduszu Pracy jak i Europejskiego Funduszu Społecznego, jest skierowana do tej grupy osób. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt występowania wśród długotrwale bezrobotnych osób młodych, gdyż osoby do 34 roku życia stanowią około 40 % długotrwale bezrobotnych. W dalszym ciągu Urząd Pracy musi kierować środki na wsparcie długotrwale bezrobotnych w wejściu na rynek pracy, gdyż długie pozostawanie bez zatrudnienia uczy bezradności i zniechęca do poszukiwania pracy. Nadrzędnym celem działań Urzędu jest niedopuszczenie do wykluczenia społecznego i wprowadzenie tej grupy ponownie na rynek pracy. Największe szanse na zdobycie pracy mają osoby stosunkowo krótko zarejestrowane w Urzędzie Pracy, czyli w okresie do 1 roku. Takie osoby bardzo intensywnie poszukują pracy, nie popadają w marazm i zniechęcenie a ponadto nie zerwały jeszcze kontaktów społecznych. Warto podkreślić, że fakt znalezienia się w grupie osób długotrwale bezrobotnych zależy przede wszystkim od wieku i poziomu wykształcenia. Bezrobotni z wyższym poziomem wykształcenia legitymują się najkrótszym czasem pozostawania bez pracy. Problem bezrobocia objął ludzi z różnym stażem pracy. W grupie bezrobotnych występują osoby ze stażem pracy nie przekraczającym 1 roku, jak również osoby, które osiągnęły staż pracy (przed jej utratą) 25 i więcej lat. Obecni bezrobotni ze stażem pracy do roku i bez stażu pracy to absolwenci różnych typów szkół, natomiast ze stażem pracy powyżej 25 lat i więcej to osoby w wieku przedemerytalnym. Porównując bezrobotnych według posiadanego stażu pracy, można zauważyć, że na przestrzeni okresu 2002 – IX.2006 w powiecie koszalińskim wystąpił spadek (o 12%) w grupie osób bez stażu pracy, choć ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych wzrósł o 2,5%. Świadczy to, że na rynek pracy wchodzą aktualnie roczniki wyżu demograficznego i absorpcja siły roboczej w gospodarce odbywa się tylko na zasadzie finansowania ich zatrudnienia przez Fundusz Pracy. Jest to zatrudnienie krótkoterminowe, ale daje szansę uzyskania zarobków i stażu pracy (czyli realnych umiejętności pracy), tak potrzebnych na rynku pracy. Najbardziej mobilna na rynku pracy jest grupa osób ze stażem pracy 5-10 lat oraz 10-20 lat. Grupa ta jest gotowa do podjęcia każdej pracy bez względu na jej rodzaj. Są to w większości osoby mające dzieci na utrzymaniu, którym zgodnie z przyjętą funkcją ekonomiczną rodziny, winni zapewnić poczucie bezpieczeństwa finansowego. 16 Brak wystarczających środków finansowych na realizację potrzeb, zmusza ich do podejmowania aktywniejszych form poszukiwania pracy i przyjęcia oferty „każdej pracy”. Tabela 11: Porównanie stanu i struktury bezrobocia w latach 2002 –IX.2006. 31.12.2002 Wyszczególnienie W tym: Liczba zarejestrowanych bezrobotnych Kobiety Osoby z prawem do zasiłku Mieszkańcy wsi W wieku do 25 lat W wieku mobilnym do 44 lat W wieku powyżej 50 lat Z wykształceniem wyższym Z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym Z wykształceniem średnim 31.12.2005 30.09.2006 Liczba % Liczba % 9.032 4.893 1.807 6.920 2.151 6.814 X 141 1.149 ogółu 100,0 54,2 20,0 76,6 23,8 75,4 X 1,6 12,7 8.240 4.576 1.632 6.419 1.605 5.611 1.420 165 1.150 ogółu 100,0 55,5 19,8 77,9 19,5 68,1 17,2 2,0 14,0 Zmiana % 2002/2006 Liczba 6.565 3.861 1.230 5.065 1.319 4.437 1.199 134 944 ogółu 100,0 58,8 18,7 77,2 20,1 67,6 18,3 2,0 14,4 -2.467 -1.032 -577 -1855 -832 -2.377 -230 -7 -205 Liczba 339 3,8 418 5,1 403 6,1 +64 ogólnokształcącym Z wykształceniem zasadniczym 2.956 32,7 2.505 30,4 1.951 29,7 -1005 zawodowym Z wykształceniem gimnazjalnym i 4.447 49,2 4.002 48,6 3.133 47,7 -1.314 poniżej Bez stażu pracy 1.473 16,3 X 2,1 X 17,3 15,4 68,2 2,3 6,2 1.291 1.009 4.345 161 482 19,7 15,4 66,2 2,5 7,3 -182 X 193 X 1.421 1.269 5.620 189 509 Staż pracy do 1 roku Długotrwale bezrobotni Niepełnosprawni Samotnie wychowujące co -1275 -32 -27 najmniej jedno dziecko do 7 roku życia 17 Niepełnosprawni. W powiecie koszalińskim zarejestrowanych było na koniec IX.2006 – 161 osób bezrobotnych z orzeczonym stopniem niepełnosprawności oraz 26 osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako poszukujące pracy. Stanowią oni 2,5% ogółu zarejestrowanych w powiecie bezrobotnych. Liczba osób niepełnosprawnych na przestrzeni lat 2002-IX.2006 spadła o 16,6%. Niepełnosprawni zarejestrowani w PUP są w zdecydowanej większości osobami w wieku powyżej 45 lat i legitymują się niskim poziomem wykształcenia. Tabela 12: Struktura zarejestrowanych bezrobotnych niepełnosprawnych. Struktura niepełnosprawnych 31.12.2005 Liczba Ogółem W tym: Do 25 roku życia Powyżej 45 roku życia Z wykształceniem wyższym Z wykształceniem policealnym i średnim Zasadnicze zawodowe Gimnazjalne i poniżej Długotrwale bezrobotni Bez stażu pracy Osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności 30.09.2006 % w ogólnej liczbie zarejestrowanych Liczba zmiana % w ogólnej liczbie zarejestrowanych 189 100,0 161 100,0 -28 30 65 5 24 15,9 34,4 2,7 12,7 15 69 2 26 9,3 42,9 1,2 16,2 -15 +4 -3 +2 61 99 107 27 161 32,3 52,4 56,6 14,3 85,2 55 78 77 22 129 34,2 48,4 47,8 13,7 80,1 -6 -21 -30 -5 -32 Napływy i odpływy z bezrobocia . W latach 2002 -2003 poziom bezrobocia kształtował się pod wpływem zwiększonego napływu do bezrobocia. Od 2004 roku widoczny jest duży wzrost odpływu z bezrobocia, co w części spowodowane zostało wejściem Polski do UE i wyjazdami Polaków do pracy na tamtejszych rynkach. Tabela 13: Napływy i odpływy z bezrobocia w latach. Napływ do bezrobocia w roku Odpływ z bezrobocia w roku Rok 2002 6.310 Rok 2003 7.015 Rok 2004 7.261 Rok 2005 7.724 IX.2006 6.009 6.887 7.454 8.452 8.095 6.403 Saldo +301 +128 -193 -728 -1.692 Drugą przyczyną dużego odpływu z bezrobocia jest fakt pozyskania przez Urząd środków finansowych zarówno z Funduszu Pracy jak i Europejskiego Funduszu Społecznego, 18 co pozwoliło na uruchomienie wielu form subsydiowanego zatrudniania. Wielu bezrobotnych, szczególnie tych znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy skorzystało ze staży, szkoleń, przygotowania zawodowego oraz prac społecznie użytecznych. Na przestrzeni lat 2002 – IX.2006 liczba osób skierowanych do aktywizacji zawodowej i wprowadzonych na rynek pracy zwiększyła się trzykrotnie i osiągnęła wartość 13,3% odpływu. Na wielkość odpływu z bezrobocia duży wpływ mają podjęcia pracy, które stanowią 50-cio procentowy udział w wyłączeniach. Wskaźnik podjęć pracy utrzymuje się przez okres ostatnich lat na zbliżonym poziomie. Zgodnie z obowiązującą ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zmienił się kierunek finansowania zatrudnienia, większy nacisk kładąc na dofinansowanie tworzenia nowych miejsc pracy, natomiast odchodząc od finansowania zatrudnienia socjalnego, jakim były roboty publiczne. Dużym zainteresowaniem cieszą się dotacje dla bezrobotnych na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Na chęć ich uzyskania nie wpłynęła negatywnie konieczność przedłożenia zabezpieczenia ewentualnej spłaty otrzymanych środków. Analizując udzielone dotacje pod względem rodzaju rozpoczynanej działalności gospodarczej można zauważyć, że osoby bezrobotne najczęściej upatrują szansę na powodzenie działalności w sektorze usług. w tym Z tego Tabela 14:: Przyczyny wyrejestrowań z ewidencji urzędu pracy. XII.2002 XII.2003 liczba % liczba % 6.009 100 6.887 100 Odpływ z bezrobocia Podjęcia pracy 3.306 55,0 3.738 54,3 Prace 220 X 556 X interwencyjne roboty 265 X 534 X publiczne Dofinansowanie 6 X 12 X zatrudnienia Szkolenia, staże, 303 5,0 463 6,7 przygotowanie zawodowe Nie potwierdzenie 1.867 31,1 2.180 31,7 gotowości do pracy Pozostałe wyłączenia 533 6,9 506 7,3 XII.2004 liczba % 7.454 100 4.139 55,5 395 X XII.2005 liczba % 8.452 100 4.317 51,1 340 X IX.2006 liczba 7.269 3.645 265 % 100 50,1 X 452 X 349 X 183 X 22 X 63 X 75 X 568 7,6 974 11,5 965 13,3 2.323 31,2 2.539 30,0 2.074 28,5 423 5,7 622 7,4 585 8,1 Oferty pracy. W latach 2002 – 2005 wzrosła o 57% ilość ofert pracy jakie wpływają od pracodawców z terenu powiatu koszalińskiego. O ile w roku 2002 z powiatu wpłynęły 932 oferty, to już w 2005 było tych ofert 1.466. W 2006 r. liczba ofert zgłoszonych do PUP będzie na zbliżonym poziomie co w roku poprzednim, gdyż do końca września wpłynęło już 1118 ofert. 19 Oferty wpływające z powiatu koszalińskiego w zdecydowanej większości (80 %) dotyczyły miejsc pracy subsydiowanej, co oznacza wielki wpływ środków Funduszu Pracy na kształtowanie rzeczywistości gospodarczej na terenach gmin. Duży wpływ na rozwój gospodarczy w powiecie koszalińskim ma miasto Koszalin. Z terenu miasta wpływa dwa razy więcej ofert pracy niż z powiatu. W mieście jako dużym ośrodku gospodarczym i społecznym tworzy się więcej miejsc pracy, ponieważ miasto generuje więcej inwestycji i ściąga kapitał do rozwoju. Oferty wpływające z miasta tylko w 40% dotyczą prac subsydiowanych. Wpływy obu powiatów przenikają się wzajemnie, ponieważ z jednej strony pracodawcy rozpatrują kandydatury bezrobotnych bez względu na miejsce zamieszkania (Koszalin czy powiat koszaliński), a z drugiej strony bezrobotni mają prawo korzystania ze wszystkich ofert pracy i kwalifikowani są w trakcie realizacji oferty tylko ze względu na posiadane kwalifikacje, a nie miejsce zamieszkania. Oferty pracy wpływające do Urzędu pochodziły m.in. z następujących sektorów EKD: Handel hurtowy i detaliczny – 20,0% Administracja publiczna i obrona narodowa – 15,5% Przetwórstwo przemysłowe – 13% Ochrona zdrowia i opieka społeczna – 12,2% Budownictwo Działalność komunalna, społeczna i indywidualna - 9,2% -10% Analizując zgłoszenia zapotrzebowań pracodawców według poszczególnych zawodów, można określić, że najwięcej ofert pracy dotyczyło zawodów: Pracownik administracyjno - biurowy , Opiekun w DPS, opiekunka środowiskowa, instruktor rekreacji ruchowej, Robotnik budowlany, murarz- brukarz, Sprzedawca, Magazynier. Szkolenia i doradztwo zawodowe. Powiatowy Urząd Pracy inicjował szkolenia bezrobotnych w celu zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia dotychczasowych kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej na rynku pracy. Szkolenia odbywają się w ramach środków Funduszu Pracy i ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). 20 W poszczególnych latach najwięcej organizowanych szkoleń dotyczyło specjalności: ABC przedsiębiorczości, obsługa kas fiskalnych, obsługa programów magazynowych, spawacz w osłonie CO2 i argon, operator wózka widłowego, obsługa komputera i pakietu MS Office, upoważnienia SEP, prawo jazdy, język niemiecki i angielski. Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie prowadzi usługi poradnictwa zawodowego skierowane do bezrobotnych, poszukujących pracy i pracodawców poszukujących pracowników na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych. Ponadto w ramach warsztatów prowadzone jest grupowe poradnictwo zawodowe, na których w atmosferze akceptacji i otwartości definiowane są problemy zawodowe, samoocena oraz rozwijana umiejętność podejmowania decyzji dotyczących planowania kariery zawodowej. Doradcy zawodowi świadczą również usługi w zakresie udostępniania szeroko rozumianej informacji zawodowej, która wspomaga proces podejmowania decyzji zawodowej, a także umożliwia dokładniejszą orientację w rynku pracy. 1.3. Współpraca z organizacjami pozarządowymi i ośrodkami pomocy społecznej. Bezrobocie o takim nasileniu jakie odnotowujemy w powiecie koszalińskim, wymaga skierowania wszelkich sił i środków w celu ograniczenia tego zjawiska, gdyż zadaniem samorządu terytorialnego jest zapobieganie marginalizacji społecznej mieszkańców powiatu. Ograniczenie skali bezrobocia wymaga współdziałania partnerów rynku pracy w kwestii nawiązania współpracy z potencjalnymi pracodawcami i inwestorami, aby w jak najszerszej skali promować przedsiębiorczość i wspierać samozatrudnienie. Realizacja niniejszego programu pozwoli na wsparcie rozwoju gospodarczego powiatu, poprzez aktywizację wszystkich grup społecznych a co w konsekwencji przyczyni się do wzmocnienia regionu, jak i wyeliminowania nierówności społecznych w kwestii dostępu do dobra, jakim jest praca. W ramach działań mających na celu rozpoznanie i wsparcie potrzeb pracodawców, bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy oraz zagospodarowania obszarów wymagających interwencji współpracujemy z wieloma instytucjami: 21 • Filią Zachodniopomorskiej Wojewódzkiej Komendy Ochotniczych Hufców Pracy w Koszalinie. • Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży • Młodzieżowym Biurem Pracy przy OHP w Koszalinie • Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej z siedzibą przy WUP w Szczecinie, Filia Koszalin. • Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości w Koszalinie • Kluby Integracji Społecznej w Polanowie i Manowie • Koszalińską Agencją Rozwoju Regionalnego • Stowarzyszeniem Edukacyjnym „Szansa” • Politechniką Koszalińską i Stowarzyszeniem Studentów i Absolwentów Politechniki Koszalińskiej „MILLENIUM”, oraz „Biurem Promocji Zawodowej Studentów i Absolwentów Politechniki Koszalińskiej”. • Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Koszalinie oraz Gminnymi Ośrodkami Pomocy Społecznej • Koszalińską telewizją (Telewizja MAX) i radiem (Radio Północ, Radio Koszalin) a także z prasą (Głos Koszaliński, Głos Pomorza, Miasto). 1.4. Analiza stanu lokalnych służb zatrudnienia. Powiatowy Urząd Pracy zajmuje się obsługą bezrobocia na terenie powiatów koszalińskich: miasta Koszalina i Powiatu koszalińskiego. Według stanu na koniec 2005r. stan zatrudnienia w Powiatowym Urzędzie Pracy wynosił 77 osób. W porównaniu z rokiem 2002 zwiększyliśmy zatrudnienie o 8 osób. Wzrost zatrudnienia w PUP był konieczny z uwagi na zwiększenie środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu oraz zwiększenie nakładu pracy związanego z realizacją programów z Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Społecznego. Realizacja wydatkowania środków z EFS obwarowana jest szczegółowymi rozliczeniami, sporządzaniem wielu dodatkowych dokumentów już od momentu przystąpienia do programu. Spełniając wymogi zmieniającego się rynku pracy oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w PUP zatrudnionych jest trzech pośredników pracy I st., dwóch pośredników pracy, dwóch pośredników stażystów, dwóch doradców zawodowych z licencją I st., specjalista ds. szkoleń oraz specjalista ds. programów, który zajmuje się w Urzędzie opracowywaniem wniosków i rozliczaniem programów finansowanych ze środków unijnych. 22 W PUP zorganizowane zostały dwa stanowiska do obsługi osób niepełnosprawnych oraz trzech pracowników ukończyło szkolenie z zakresu posługiwania się językiem miganym, co umożliwi profesjonalną obsługę osób głuchoniemych. Pracownicy zatrudnieni w PUP podnoszą swoje kwalifikacje na specjalistycznych szkoleniach oraz studiach podyplomowych. Powiatowy Urząd Pracy podnosi standard świadczonych usług i w coraz większym stopniu wprowadza możliwość komunikowania się z bezrobotnymi i pracodawcami za pomocą Internetu. Wszystkie dane dotyczące bieżącej działalności Urzędu zamieszczane są w Biuletynie Informacji Publicznej, bądź na stronach internetowych. Do 2008 r. Urząd wprowadzi (zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa) podpis elektroniczny służący do zaszyfrowywania dokumentów, tak aby wiadomość e-mail oraz dane w niej zawarte były poufne i nie ulegały zmianie bez wiedzy nadawcy. 23 II. ANALIZA SWOT LOKALNEGO RYNKU PRACY. Mocne strony: umiejętność pozyskiwania środków z funduszy unijnych oraz krajowych na rozwój różnych dziedzin gospodarki w Powiecie oraz na rozwój zasobów ludzkich; aktywna współpraca z partnerami na lokalnym rynku pracy, tj. z samorządami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorcami, instytucjami szkoleniowymi; realizacja programów i projektów na rzecz przeciwdziałania zjawisku bezrobocia w powiecie i promowania zatrudnienia; realizacja programów powiatowych i gminnych z zakresu polityki społecznej oraz infrastruktury technicznej; dobrze funkcjonujące służby zatrudnienia i pomocy społecznej; położenie Powiatu w pobliżu dużego miasta i ośrodka akademickiego; położenie nadmorskie, sprzyjające rozwojowi gospodarki turystycznej; Słabe strony: niska mobliność przestrzenna i zawodowa mieszkańców powiatu; wysoka stopa bezrobocia; duży odsetek osób bezrobotnych bez wykształcenia i długotrwale bezrobotnych; występowanie zjawiska wykluczenia społecznego; ukryte bezrobocie w rolnictwie; napływ osób bezrobotnych z sektorów restrukturyzowanych; niezrównoważony rynek pracy; niedopasowanie kwalifikacji osób bezrobotnych do wymagań rynku pracy; niski poziom wykształcenia mieszkańców; brak dostatecznych zasobów kadrowych i lokalowych Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie w stosunku do realizowanych zadań. 24 Szanse: rozwój instytucji społecznych na terenie powiatu; wzrost znaczenia sektora pozarządowego; dostosowanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy; wzrost świadomości w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych; promowanie i rozwój kształcenia ustawicznego w regionie; wzrost świadomości w zakresie poprawy warunków estetycznych w gminach (programy edukacyjne, wioski tematyczne, kluby integracji); rozwój małych i średnich przedsiębiorstw w Powiecie; dostępność środków Unii Europejskiej; rozwój elastycznych i alternatywnych form zatrudnienia; pozytywny klimat do budowania partnerstw lokalnych; powstawanie regulacji prawnych na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, promujących aktywizację oraz integrację zawodową i społeczną, partnerstwo publiczno – prywatne; powstanie Narodowej Strategii Integracji Społecznej. Zagrożenia: postępująca migracja do innych części Polski i za granicę, szczególnie osób młodych i wykształconych; edukacja zawodowa nie odpowiadająca potrzebom rynku; słaba kondycja finansowa organizacji pozarządowych; wysoki poziom bezrobocia w powiatach ościennych; ubożenie społeczne i rosnące koszty edukacji; niskie zainteresowanie pracodawców kształceniem pracowników; niechęć długookresowo bezrobotnych do udziału w programach aktywizacyjnych i podejmowania dalszej edukacji; przestrzenne kumulowanie problemów związanych z ubóstwem i wykluczeniem społecznym doprowadzające do marginalizacji niektórych regionów powiatu; brak precyzyjnego systemu analiz i prognoz rynku pracy dotyczących zapotrzebowania zgłaszanego przez pracodawców; wzrost liczby osób niepracujących, utrzymujących się z transferów socjalnych; pogłębiające się dysproporcje w poziomie dochodu ludności; nieefektywna polityka aktywizacji wobec osób niepełnosprawnych; 25 III. PRIORYTETY I CELE SZCZEGÓŁOWE. 3.1. Priorytet 1. Promocja i wspieranie zatrudnienia osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Zjawisko bezrobocia wciąż jest jednym z kluczowych problemów Powiatu Koszalińskiego. Główne jego przyczyny to: - spowolnienie w latach 1999-2002 rozwoju gospodarczego, - upadek rolnictwa na początku lat 90, zwłaszcza Państwowych Gospodarstw Rolnych, - restrukturyzacja poszczególnych sektorów gospodarki, - niedostosowanie popytu i podaży pracy (tworzenie mniejszej ilości nowych miejsc pracy), - niska mobilność terytorialna i zawodowa ludności, zwłaszcza pochodzącej z terenów wiejskich, - narastający problem wykluczenia społecznego, - zbyt niski poziom wykształcenia lokalnej społeczności, - niedostosowanie struktury kształcenia do potrzeb regionalnego rynku pracy. Celem priorytetowym staje się zatem promocja i wspieranie zatrudnienia na lokalnym rynku pracy. Pomoc w integracji z rynkiem pracy powinna być kierowana zwłaszcza do grup społecznych znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2004r. Nr 99, poz. 1001 z późń. zm.) oraz europejskimi priorytetami grupy znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy to: bezrobotna młodzież do 25 roku życia, osoby długotrwale bezrobotne, bezrobotni bez kwalifikacji, bezrobotne osoby niepełnosprawne, bezrobotni po pięćdziesiątym roku życia oraz bezrobotne osoby samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia. Taki podział grup społecznych mających największe trudności na rynku pracy zakreśla nam obszary gdzie należy kierować działania aktywizacyjne zmierzające do integracji zawodowej i społecznej tych grup. Od wielu już lat w naszej gospodarce zachodzą liczne zmiany, nie należy więc zapominać, że zmiany te dotykają również osób. Osoby te to przede wszystkim osoby odchodzące z rolnictwa, byli pracownicy Państwowych Gospodarstw Rolnych oraz pracownicy sektorów restrukturyzowanych. Działania aktywizacyjne skierowane do tych osób pozwolą im na nowo odnaleźć się na rynku pracy. 26 Przeciwdziałanie zjawisku bezrobocia, ale również promowanie zatrudnienia daje możliwość rozwoju potencjału ekonomicznego powiatu i poprawy sytuacji materialnej wielu rodzin. Priorytet zostanie osiągnięty poprzez realizację celów operacyjnych: 3.1.1. Zastosowanie zintegrowanych form aktywizacji osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Jednym z zadań powiatu w sferze promocji i wspierania zatrudnienia na lokalnym rynku pracy jest wykorzystywanie wszystkich dostępnych narzędzi służących aktywizacji zawodowej i społecznej mieszkańców, ale również dopasowanie zasobów pracy do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy. Zadania powiatu w tej sferze realizuje Powiatowy Urząd Pracy kierując działania do osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Ustawa o promocji zatrudnienia … precyzuje szereg narzędzi jakie mogą zostać wykorzystane w procesie aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych zmierzającej do integracji zawodowej i społecznej mieszkańców powiatu. Najpopularniejsze formy aktywizacji to organizacja staży i przygotowania zawodowego u pracodawcy, następnie szkolenia i kursy. Coraz większym zainteresowaniem wśród przedsiębiorczych osób bezrobotnych cieszy się forma aktywizacji w postaci udzielania jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej. Pracodawcy składają w urzędzie wnioski o organizację w ich zakładach prac interwencyjnych, robót publicznych oraz prac społecznie użytecznych. Wymienione wyżej narzędzia aktywizacji dają szansę osobom bezrobotnym i poszukującym pracy na ponowne zaistnienie na rynku pracy, na zdobycie nowego doświadczenia, nowych umiejętności i kwalifikacji dostosowanych do potrzeb zgłaszanych przez lokalnych pracodawców, pogłębienie posiadanej już wiedzy i przede wszystkim stwarzają szansę na wyjście z bezrobocia, zdobycie i utrzymanie zatrudnienia. Ponadto w przypadku procesu aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych istnieje możliwość poszerzania wachlarza działań aktywizacyjnych o działania finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Działania finansowane z tego funduszu mogą znacznie ułatwić osobom niepełnosprawnym powrót i funkcjonowanie na lokalnym rynku pracy. W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się na działania doradców zawodowych i pośredników pracy. O tym jak ważna jest ich rola w procesie integracji osób bezrobotnych z rynkiem pracy świadczy chociażby fakt, iż to dzięki ich pracy bezrobotny ma szansę 27 na odzyskanie wiary we własne możliwości, wyjście z bierności zawodowej i poznanie własnych predyspozycji. To od tej grupy pracowników publicznych służb zatrudnienia rozpoczyna się właściwy proces aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. Wszystkie narzędzia wykorzystywane w procesie integracji zawodowej bezrobotnych z rynkiem pracy są niezwykle istotne, ale wykorzystując zjawisko synergii łączenie tych form w indywidualne ścieżki wsparcia dla danego klienta urzędu daje dużo bardziej wymierne efekty. Starania publicznych służb zatrudnienia (PSZ) zmierzają do wykształcenia wśród osób bezrobotnych postaw aktywnego radzenia sobie na dynamicznym rynku pracy, dążenia do utrzymania się na nim, przyjmowanie postaw aktywnych, mobilności i przedsiębiorczości, zapewniając tym samym odpowiednią efektywność wydatkowania środków publicznych. Sposób realizacji celu: - organizowanie staży i przygotowania zawodowego, - organizowanie prac interwencyjnych, robót publicznych oraz prac społecznie użytecznych, - organizowanie szkoleń i kursów, - udzielanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej, - świadczenie usług z zakresu pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, - łączenie kilku form wsparcia indywidualnie do potrzeb klientów PSZ. 3.1.2. Zwiększenie mobilności zawodowej i terytorialnej osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy kluczowe znaczenie ma prawdopodobieństwo znalezienie zatrudnienia. Zastosowanie podstawowych form aktywizacji jest często niewystarczające, aby pomóc bezrobotnemu przejść ze stanu bezrobocia, bierności zawodowej do aktywności i zatrudnienia. Jednym z problemów wymagających rozwiązania jest pobudzenie mobilności terytorialnej i zawodowej osób bezrobotnych. Zmiany struktury rynku pracy spowodowały konieczność zastosowania odpowiednich narzędzi, których zadaniem jest przezwyciężenie barier ograniczających mobilność na dynamicznym rynku pracy. Działania Powiatowego Urzędu Pracy w tym zakresie dotyczą tzw. wsparcia towarzyszącego, na które szczególny nacisk kładzie również Unia Europejska. Wsparcie towarzyszące kierowane do klientów urzędu pracy to przede wszystkim możliwość uzyskania zwrotu kosztów poniesionych na przejazdy w związku ze skierowaniem do odbywania danej formy wsparcia lub ze znalezieniem zatrudnienia poza miejscem zamieszkania. W przypadku znalezienia pracy przez bezrobotnego lub odbywania szkolenia 28 poza miejscem zamieszkania możliwy jest również zwrot kosztów związanych z zakwaterowaniem. Bezrobotni kierowani na szkolenia i kursy mogą także ubiegać się o zwrot kosztów wyżywienia. Bardzo ważne jest również uzyskanie wsparcia towarzyszącego w postaci refundacji części kosztów poniesionych na opiekę nad dzieckiem do lat 7 lub nad osobom zależną, gdy bezrobotny zostanie objęty odpowiednią formą aktywizacji lub znajdzie zatrudnienie. Taka pomoc jest niezwykle potrzebna zwłaszcza samotnym kobietom, które dezaktywizowały się silniej w najmłodszych i najstarszych grupach wieku, głównie w związku z funkcjami rodzinno-opiekuńczymi. Działania towarzyszące kierowane do osób bezrobotnych i poszukujących pracy, znacznie ułatwiają proces zmiany struktury zatrudnienia, który wymaga znacznych przemieszczeń zasobów pracy. Niwelują one również trudności w dostępie do rynku pracy osób z terenów wiejskich. Pomagają w dostosowaniu odpowiedniej osoby do konkretnej oferty pracy zgłaszanej przez pracodawcę. Łącznie z podejmowanymi przez powiat działaniami zmierzającymi do unowocześnienia struktury zawodowej, reorientacji kierunków i programów kształcenia i szkolenia mogą stanowić ważny element rozwoju aktywnej polityki społecznej. Sposób realizacji celu: - refundacja poniesionych kosztów związanych z przejazdem, - refundacja kosztów zakwaterowania, - refundacja kosztów wyżywienia, - refundacja części kosztów związanych z opieka nad dzieckiem do lat 7 lub osobom zależną. 3.1.3. Działania informacyjne w zakresie możliwości wsparcia. Publiczne służby zatrudnienia zobligowane są do wykonywania określonych zadań publicznych, podejmują własne inicjatywy, realizują programy zmierzające do rozwoju aktywnej polityki rynku pracy przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych narzędzi i źródeł finansowania. Jednakże świadomość lokalnych społeczności w tym zakresie wciąż jest niewielka. Stan ten powinien ulec zmianie, należy położyć nacisk na informowanie społeczeństwa o działaniach podejmowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie. Większa wiedza społeczeństwa oraz pracodawców na temat działań podejmowanych przez PUP może znacznie wypłynąć na ich powodzenie i efektywność. Narzędziem do realizacji tego celu mogą być przede wszystkim media, organizowanie spotkań informacyjno-promocyjnych, konferencji tematycznych, giełd pracy, często 29 organizowane przy współudziale partnerów społecznych. W kontekście nacisku na rozwój społeczeństwa informacyjnego ważne jest zamieszczanie wszelkich informacji dotyczącej działalności PUP na stronach internetowych. Nie należy zapominać, że z promocją i informacją o działaniach POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W KOSZALINIE należy również dotrzeć do różnych sektorów gospodarki, gdyż każdy z tych sektorów jest zaangażowany w strategię rozwoju powiatu a tym samym w realizację celów, jakimi są rozwój zasobów ludzkich i wzrost konkurencyjności powiatu. Sposób realizacji celu: - przygotowywanie oraz rozpowszechnianie broszur informacyjnych oraz ulotek, - organizowanie konferencji promocyjno – informacyjnych, - organizowanie giełd pracy i udział w targach pracy; - przygotowywanie programów informacyjnych z udziałem osób i instytucji korzystających z aktywnych form wsparcia. 3.2. Priorytet 2. Wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw, kształtowanie postaw przedsiębiorczości i wspieranie samozatrudnienia. Korzystne zmiany w regionie sprzyjają rozszerzaniu działalności gospodarczej przez podmioty istniejące oraz tworzeniu nowych przedsiębiorstw. Rozwój istniejących i powstawanie nowych przedsiębiorstw jest podstawą tworzenia nowych miejsc pracy. Jednym z celów Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007 – 2013 wspierających wzrost gospodarczy i zatrudnienie jest podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw. Działania w tym kierunku mają na celu poprawę otoczenia funkcjonowania przedsiębiorstw, ich dostępu do zewnętrznego finansowania oraz nowoczesnej myśli technologicznej. Pobudzenie tej sfery gospodarki przyniesie zwiększenie zainteresowania przedsiębiorców możliwościami uzyskania środków finansowych z zewnętrznych źródeł krajowych jak i unijnych. Bardzo istotnym działaniem będzie współpraca z instytucjami okołobiznesowymi w zakresie wspólnej realizacji projektów mających na celu wspieranie przedsiębiorczości w różnych formach. Utrudniony dostęp do kapitału pozwalającego na wspieranie przedsiębiorstw, w szczególności małych i średnich, stanowi główną barierę rozwoju przedsiębiorczości w regionie. Dlatego też zadaniem Powiatu będzie realizacja i wspieranie projektów pozwalających na dofinansowanie nowych inwestycji w przedsiębiorstwach, szczególnie związanych z powstawaniem nowych miejsc pracy. 30 Założeniem programu jest wspieranie innowacyjności przedsiębiorstw, szczególnie znajdujących się w sektorze MSP. Ponadto działania będą skierowane na tworzenie dobrych warunków do powstawania nowych przedsiębiorstw. W tej sytuacji wzrośnie zapotrzebowanie na środki dla osób przedsiębiorczych, które chcą rozpocząć aktywność gospodarczą jako samodzielne, małe przedsiębiorstwa. Tworzenie odpowiednich warunków dla tego typu rozwiązań w skali makroekonomicznej przyczyni się do wzrostu pobudzenia postaw przedsiębiorczych również w rejonach słabszych gospodarczo. Dlatego istotną sprawą będzie wspomaganie w ramach możliwości posiadanych przez Powiat takich przedsięwzięć. Środki finansowe na tego typu działania będą możliwe do pozyskania przez Powiat ze źródeł krajowych (np. Fundusz Pracy), jak i z funduszy unijnych. Wszystkie działania realizowane w sferze wspierania przedsiębiorczości będą skuteczne pod warunkiem upowszechniania informacji na temat ich zakresu i korzyści dla przedsiębiorstw. W ramach pozyskanych środków będzie prowadzona kampania, mająca na celu dotarcie do szerokiego grona potencjalnych beneficjentów. Oprócz własnych programów istotnym elementem, realizowanym przez publiczne służby zatrudnienia, w tym przez Powiatowy Urząd Pracy, będzie współpraca z innymi instytucjami, które realizują działania i programy na rzecz wspierania przedsiębiorczości w ramach budowania partnerstw lokalnych. W programach takich Powiat może być instytucją współfinansującą, dzięki możliwościom Funduszu Pracy. Stanowi to istotną pomoc przy pozyskiwaniu środków z funduszy unijnych. Ponadto partnerstwo może polegać na rozpowszechnianiu informacji o projektach, pomocy w naborze beneficjentów i udostępnianiu specjalistów różnych specjalności przy realizacji programów. Priorytet zostanie osiągnięty poprzez realizację celów operacyjnych: 3.2.1. Szkolenia z zakresu przedsiębiorczości. Pomimo działań państwa zmierzających do uproszczenia formalności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz tworzeniem przychylnych warunków do jej rozwoju, osoby rozpoczynające działalność gospodarczą napotykają szereg trudności związanych z formalnoprawnymi warunkami jej prowadzenia. Ogromne znaczenie ma zatem organizowanie szkoleń z zakresu podstaw prowadzenia działalności gospodarczej, począwszy od pozyskania umiejętności analizy własnego przedsięwzięcia, oceny jego ryzyka, 31 samodzielnego przygotowania biznes planu, skończywszy na rejestracji działalności gospodarczej, wyborze sposobu opodatkowania i doborze kontrahentów. Zadaniem Powiatu będzie finansowanie takich szkoleń dla osób bezrobotnych, które chcą rozpocząć działalność gospodarczą oraz współpraca z instytucjami wspierania biznesu w celu umożliwienia ukończenia takich szkoleń przez osoby nie figurujące w ewidencji bezrobotnych. Sposób realizacji celu: - finansowanie szkoleń z zakresu przedsiębiorczości dla osób bezrobotnych zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą, w szczególności dla osób, które ubiegają się o jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej. 3.2.2. Udzielanie jednorazowych środków dla osób bezrobotnych na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie, wchodzący w skład powiatowej administracji zespolonej, posiada możliwość udzielania osobom bezrobotnym jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Zasady przyznawania tej pomocy są określone w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99 z 2004r., poz. 1001 z późn. zm.) oraz w przepisach wykonawczych. Środki te wspomagają start małych firm, pozwalające na zakup urządzeń i usług niezbędnych do rozpoczęcia własnej działalności. Przy analizie wpływających wniosków o przyznanie jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez osoby bezrobotne powinny uczestniczyć osoby spoza Powiatowego Urzędu Pracy, jako ciało opiniujące. W bezpośrednich rozmowach z osobami zamierzającymi rozpocząć działalność rozmawiają nie tylko urzędnicy, ale również przedsiębiorcy, którzy zostali zaproszeni do pracy w Powiatowej Radzie Zatrudnienia. Stanowi to znaczącą pomoc zarówno dla początkujących przedsiębiorców, jak i dla Urzędu. Osoby te mogą podzielić się swoim doświadczeniem z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej, a także pomagają w ocenie przedsięwzięć. Sposób realizacji celu: - przyznawanie osobom bezrobotnym jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej. 32 3.2.3. Udzielanie wsparcia przedsiębiorcom przy tworzeniu nowych miejsc pracy. Rozwój przedsiębiorstw związany jest również ze zwiększaniem stanu zatrudnienia, a co za tym idzie ponoszenia nakładów na wyposażenie powstających miejsc pracy. Często jest to bariera uniemożliwiająca lub odsuwająca w czasie realizację planów rozwojowych i kadrowych przedsiębiorstwa. Istotne jest ułatwienie dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania. Jednym z nich jest Fundusz Pracy i możliwość refundacji części kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk pracy. Sposób realizacji celu: - przyznawanie refundacji kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk pracy pracodawcom, zamierzającym zatrudnić osoby bezrobotne. 3.2.4. Udział w projektach promujących przedsiębiorczość na lokalnym rynku pracy. Zgodnie z założeniami Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007 – 2013 wspierających wzrost gospodarczy i zatrudnienie oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007 – 2013 duży nacisk zostanie położony na wsparcie i promocję przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Działania te będą skupiały się zarówno na ułatwieniu dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania, jak i na działaniach zmierzających do tworzenia optymalnych warunków dla rozwoju i promocji przedsiębiorczości, poprzez szeroko rozumiany system wsparcia, informacji, doradztwa oraz szkoleń. Powiat będzie sięgał po środki na realizację tych zadań, by tworzyć odpowiednie warunki działania dla lokalnych przedsiębiorców. Poza tym będzie aktywnie uczestniczył jako partner w projektach realizowanych przez inne instytucje, poprzez ich współfinansowanie, prowadzenia działań informacyjnych, uczestniczenie w naborze beneficjentów oraz udzielanie pomocy przy projektach przez zatrudnionych w jego jednostkach specjalistów. Sposób realizacji celu: - pozyskiwanie środków na rozwój przedsiębiorczości z funduszy krajowych i unijnych, - partnerstwo w projektach, których celem jest wspieranie przedsiębiorczości, - współdziałanie z innymi instytucjami w zakresie promowania projektów i naboru beneficjentów ostatecznych. 3.2.5. Współpraca z pracodawcami i inwestorami w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej umożliwiło swobodny przepływ do naszego kraju kapitału zagranicznego w postaci nowych inwestycji. Jednym z celów strategicznych Strategii 33 Rozwoju Powiatu Koszalińskiego na lata 2005 – 2015 jest Wzrost konkurencyjności Powiatu, poprzez m.in. Tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości w Powiecie oraz Kreowanie wizerunku powiatu poprzez promocję i wdrażanie systemów jakości. Uzupełnieniem tych celów będzie ścisła współpraca z przedsiębiorstwami lokującymi swoje inwestycje i tworzącymi miejsca pracy na terenie Powiatu poprzez dobór kandydatów do pracy, uzupełnianie ich kwalifikacji w drodze szkoleń oraz wsparcie finansowe zatrudnienia ze środków będących w dyspozycji Powiatu. Sposób realizacji celu: - organizacja giełd pracy dla pracodawców tworzących nowe miejsca pracy, - organizowanie szkoleń na potrzeby pracodawców zgłaszających chęć zatrudnienia osób bezrobotnych (szkolenia grupowe i indywidualne). 3.3. Priorytet 3. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i integracja społeczna. Analiza sytuacji społeczno – gospodarczej i demograficznej Powiatu pokazuje, że coraz mocniej zarysowuje się grupa osób, które poprzez pozostawanie w stanie długotrwałego bezrobocia są zagrożone marginalizacją w społeczeństwie. Zubożenie, niski poziom wykształcenia, bądź brak doświadczenia zawodowego, długotrwały brak aktywności prowadzi do wykluczenia społecznego tych osób. Wynika to często z nierównego lub w ogóle braku dostępu do usług społecznych: edukacji, zdrowia, mieszkalnictwa i kultury. Sytuacja pogarsza się w przypadku osób w młodym wieku, bądź osób, które ze względu na wiek przestały być już atrakcyjne na rynku pracy. Bardzo trudną sytuację można zaobserwować wśród kobiet, których aktywność zawodowa została przerwana poprzez macierzyństwo i opiekę nad dziećmi. Czynnikiem, który w sposób znaczący wpływa na ograniczenie dostępu do rynku pracy są problemy zdrowotne lub niepełnosprawność. Te czynniki często się zbiegają z sytuacjami indywidualnymi, takimi jak bezdomność, uzależnienia, czy imigracja. Bardzo często ścieżką prowadzącą do wykluczenia jest wzrastanie w środowisku o niskich zasobach kapitału społecznego, przy braku możliwości lub ograniczeniach zdobycia odpowiednich kwalifikacji oraz społecznych umiejętności uczestniczenia w życiu wspólnoty lokalnej. Budowa spójnej polityki integracji społecznej powinna łączyć trzy elementy: - łączność z rynkiem pracy poprzez możliwości zdobycia pracy lub szkolenia zawodowe, - wspieranie dochodu na poziomie wystarczającym do godnego życia, 34 - lepszy dostęp do usług mogących wyeliminować przeszkody napotykane przez niektóre osoby i rodziny w miarę włączania się w główny nurt społeczeństwa, a przez to wspierających ich powrót do zatrudnienia (poprzez doradztwo, uczenie się przez całe życie w celu wyeliminowania niedostatków edukacyjnych, szkolenia, rehabilitację psychologiczną i społeczną). Podstawowymi instytucjami zajmującymi się problemem wykluczenia społecznego w gminach są ośrodki pomocy społecznej, zaś na poziomie Powiatu Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Na poziomie gminy wprowadzane są instrumenty aktywizacyjne, takie jak kontrakt socjalny, indywidualny program zatrudnienia socjalnego, zatrudnienie wspierane oraz ekonomię społeczną. Do grup szczególnych kierowane są dodatkowe instrumenty aktywizacyjne takie jak indywidualne programy wychodzenia z bezdomności, integracji dla uchodźców, programy usamodzielniania się osób wychodzących z domów dziecka i innych instytucji opiekuńczych. Realizacja tych programów wymaga ścisłej współpracy instytucji pomocy społecznej z publicznymi służbami zatrudnienia. Wskazane jest powołanie zespołów aktywizacji zawodowej złożonych z przedstawicieli ops i pup. Priorytet zostanie osiągnięty przez realizację celów operacyjnych: 3.3.1. Współpraca Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie z ośrodkami pomocy społecznej oraz z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Koszalinie. Współdziałanie instytucji w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu może przynieść pożądane efekty i pozwoli wprowadzać instrumenty aktywizacji społeczno – zawodowej. Instrumenty te to roboty publiczne, prace społecznie użyteczne, współfinansowanie zatrudnienia socjalnego w ramach CIS lub KIS oraz warsztaty terapii zajęciowej. Jako dalsze działanie, które może być realizowane m.in. po zakończeniu aktywizacji w ramach KIS jest wspieranie spółdzielni socjalnych. Ważnym elementem aktywizacji społeczno – zawodowej może stać się wspomaganie zatrudnienia w organizacjach pozarządowych działających przede wszystkim w sferach socjalnych. Działania takie przyniosą dwutorowe korzyści. Po pierwsze osoby pracujące na rzecz tych organizacji przechodzą integrację zawodową i społeczną oraz osiągają dochody pozwalające na podwyższenie ich poziomu egzystencji. Po drugie praca ta wspiera działalność instytucji, których cele statutowe są nakierowane na pomoc innym. Pozwoli to 35 na zwiększenie zakresu świadczonych przez nie usług, polepszenie ich jakości, bądź zwiększenie ich dostępności dla osób ich potrzebujących. Sposób realizacji celu: - organizowanie robót publicznych, - organizowanie prac społecznie użytecznych, - współfinansowanie zatrudnienia socjalnego oraz udziału w warsztatach aktywizacji w ramach Centrów Integracji Społecznej. - wspieranie powstawania spółdzielni socjalnych, - wspieranie zatrudnienia w organizacjach pozarządowych działających w sferze usług socjalnych i pomocy społecznej. 3.3.2. Rozwój doradztwa zawodowego jako czynnik przeciwdziałania marginalizacji. Doradztwo zawodowe świadczone przez Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie ma na celu udzielanie pomocy zainteresowanym klientom w rozwiązywaniu ich problemów zawodowych. Udostępniają oni informacji o możliwościach kształcenia i szkolenia, zawodach oraz o sytuacji na lokalnym rynku pracy. Pomagają klientom określić ich postawy wobec złożonych sytuacji życiowych, poznać możliwe opcje i konsekwencje dokonanego przez nich wyboru. Obserwując sytuację na lokalnym rynku pracy oraz strukturę zarejestrowanych osób bezrobotnych można zauważyć, że znaczna część z nich posiada wykształcenie podstawowe, bądź niepełne podstawowe. Ponadto rośnie udział w ogóle osób bezrobotnych tych osób, które nie pracowały dłużej niż rok. Osoby takie często mają bardzo niską samoocenę oraz przechodzą do stanu trwałej bezczynności zawodowej. Nie szukają one same pomocy w urzędzie pracy, ani u pracownika socjalnego. Całą swoją aktywność kierują na zdobywanie pomocy finansowej, stawiając poszukiwanie pracy na dalszym miejscu, wychodząc z założenia, że w tej sferze nie mają szansy na powodzenie. Bardzo istotne w takiej sytuacji staje się dotarcie do takich osób i zachęcenie do udziału w rozmowach z doradcą zawodowym. Ze względu na fakt, iż w znacznej mierze są to osoby zamieszkujące w małych miejscowościach dobrym założeniem staje się dotarcie do nich przez doradców zawodowych lub przez osoby, które zachęcą ich do udziału w rozmowach doradczych lub klubach pracy, czy warsztatach poszukiwania pracy. Celowym staje się również tworzenie punktów doradztwa zawodowego na terenie największych gmin Powiatu, bądź w miejscowościach, do których jest łatwy dostęp z innych gmin, zaś odległość jest mniejsza niż do Koszalina. 36 Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie zlecając szkolenia zawodowe osób bezrobotnych instytucjom szkoleniowym wymaga, by zajęcia były poprzedzone warsztatami aktywizacji zawodowej. Ze względu na fakt, że szkolenia kierowane są w dużej mierze do osób, u których na problemy ze znalezieniem pracy nakładają się problemy rodzinne, materialne i społeczne, zauważalna jest potrzeba wprowadzenia usług doradztwa psychologicznego, w celu skutecznej realizacji celów założonych w formie szkoleń. Sposób realizacji celu: - promowanie doradztwa zawodowego i wprowadzanie usług doradczych jako stałego elementu kompleksowego wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, - utworzenie punktów doradztwa zawodowego w miejscowościach na terenie Powiatu Koszalińskiego, - wprowadzanie wsparcia psychologicznego przy realizacji szkoleń oraz przy pracy z osobami zagrożonymi marginalizacją. 3.3.3. Promowanie integracji społecznej. Idea integracji społecznej może być wprowadzana na pograniczu sektora publicznego i społecznego. Skutecznym podejściem do realizacji programów integracyjnych jest współdziałanie różnych instytucji w ramach partnerstwa lokalnego. Głównym jego celem jest budowanie stałej współpracy między instytucjami rządowymi, samorządowymi, lokalnymi przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi oraz mieszkańcami, na rzecz ożywienia gospodarczego oraz poprawy sytuacji na rynku pracy. W celu realizacji programu zatrudnienia socjalnego powinny być tworzone przez samorządy gminne oraz organizacje pozarządowe Centra Integracji Społecznej lub Kluby Integracji Społecznej. Instytucje te mają za zadanie prowadzenie reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem. W Polsce rozwijana jest idea ekonomii społecznej i powiązana z nią idea przedsiębiorczości społecznej. Przedsiębiorstwa społeczne muszą spełniać zarówno kryteria ekonomiczne, jak i społeczne. Do pierwszych należy stałość i samodzielność działania oraz ponoszenie ryzyka finansowego, do drugich wspieranie rozwoju społecznego na szczeblu lokalnym, demokratyczne zarządzanie, społeczne pojmowanie zysku (zysk może być przeznaczany na potrzeby integracyjne, a nie tylko dla właścicieli). Instytucją przeciwdziałania wykluczeniu w ramach ekonomii społecznej są spółdzielnie socjalne, tworzące miejsca pracy i możliwości aktywizacji społecznej osób bezrobotnych, niepełnosprawnych, bezdomnych, uzależnionych, uchodźców. 37 Sposób realizacji celu: - promowanie idei partnerstw lokalnych, - promowanie działań CIS i KIS, - promowanie idei spółdzielczości socjalnej. 38 3.4. Priorytet 4. Budowanie partnerskiego modelu współpracy z instytucjami działającymi na lokalnym rynku pracy. Zasada partnerstwa po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej stała się jedną z kluczowych zasad obowiązujących przy aplikowaniu i wykorzystywaniu środków z Europejskiego Funduszu Społecznego. Dziś możemy zauważyć rezultaty działań podejmowanych wspólnie przez lokalne instytucje. Nasze doświadczenia oraz doświadczenia krajów Unii wskazują jak podejmowanie współpracy w realizacji poszczególnych zadań może by przyczyną wzrostu konkurencyjności wielu regionów. Efekty z realizacji wielu przedsięwzięć są osiągane właśnie poprzez coraz lepszą współpracę najważniejszych aktorów rynku pracy, czyli służb zatrudnienia, pracodawców, organizacji pozarządowych, samorządów, firm szkoleniowych, szkół i wyższych uczelni. Priorytet zostanie osiągnięty poprzez realizację celów operacyjnych: 3.4.1. Udział w projektach promujących i rozwijających dialog, partnerstwo i współpracę na rzecz aktywizacji zawodowej. Od wielu lat Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie realizuje liczne programy i projekty finansowane ze środków krajowych, a od trzech lat również projekty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej. Poszczególne przedsięwzięcia podejmowane przez PSZ, zmierzające do aktywizacji zawodowej, kierowane są często do konkretnych grup społecznych, zwłaszcza tych znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji na rynku pracy. Jednak zadania publiczne realizowane przez PSZ mogą być również świadczone, ale i uzupełniane przez inne jednostki działające na lokalnym rynku. W celu pełniejszego dostosowania i wykorzystywania instrumentów aktywnej polityki rynku pracy ważne jest nawiązywanie dialogu i współpracy z innymi instytucjami świadczącymi podobne usługi, tak by zabezpieczyć komplementarność podejmowanych działań na terenie powiatu. Nawiązanie partnerstwa przy realizacji określonych przedsięwzięć pomiędzy lokalnymi instytucjami ograniczy również dublowanie się tych samych działań skierowanych do tej samej grupy społecznej i zabezpieczy racjonalność wydatkowania środków. Podejmowanie wspólnych działań na lokalnym rynku pracy ułatwi dotarcie do jak najszerszego grona potencjalnych beneficjentów projektu i może znacznie wpłynąć na rezultaty podjętych działań. 39 Sposób realizacji celu: - nawiązywanie dialogu i współpracy przy realizacji programów i projektów z instytucjami działającymi na terenie powiatu, - nawiązywanie współpracy z lokalnymi instytucjami w celu promowania działań na rzecz aktywizacji zawodowej i społecznej mieszkańców powiatu. 3.4.2. Nawiązywanie współpracy z instytucjami szkoleniowymi w celu dostosowania oferty szkoleniowej do zapotrzebowania zgłaszanego przez lokalnych pracodawców. Jednym z przyczyn bezrobocia w powiecie jest niedostosowanie ilościowe popytu i podaży pracy na lokalnym rynku. Jest to bariera ograniczająca zatrudnienie spowodowane nie tylko przemianami strukturalnymi w gospodarce, ale również niedostosowaniem struktury kształcenia do wymogów dynamicznie zmieniającego się rynku pracy. Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie dokonując okresowych analiz wpływających ofert pracy oraz szukając odpowiednich kandydatów na określone stanowiska ma możliwość określenia jakie osoby, z jakim wykształceniem i kwalifikacjami są poszukiwane przez pracodawców. Wykorzystując wyniki tych analiz PUP nawiązuje współpracę z instytucjami szkoleniowymi w celu dostosowania oferty szkoleniowej do zapotrzebowania zgłaszanego przez lokalnych pracodawców. Dzięki ścisłej współpracy z instytucjami szkoleniowymi i pracodawcami PUP ma możliwość oferowania bezrobotnym takich szkoleń, które ułatwią im powrót i utrzymanie się na rynku pracy. Sposób realizacji celu: - nawiązywanie i utrzymanie przez PUP aktywnej współpracy z instytucjami szkolącymi. 3.4.3. Nawiązywanie współpracy z organizacjami pozarządowymi przy realizacji zadań publicznych. Ważnym sektorem gospodarki jest sektor organizacji pozarządowych. To właśnie te instytucje dążą do integracji społecznej i zawodowej grup dyskryminowanych i zagrożonych wykluczeniem społecznym i marginalizacją, świadczą również usługi socjalne i pomoc społeczną. Organizacje pożytku publicznego współpracowały do tej pory głównie z samorządami gminnymi i urzędami marszałkowskimi, natomiast w dużo mniejszym wymiarze z powiatami. Dziś organizacje pozarządowe mogą stać się strategicznym partnerem dla rozwoju powiatu, zwłaszcza ze względu na fakt iż docierają ze 40 swoimi działaniami do grup społecznych i regionów w których koncentrują się problemy związane z ubóstwem i bezrobociem, skutecznie utrudniające realizację działań na rzecz integracji społecznej i zawodowej. Dlatego w celu wzmocnienia spójności społecznej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, niezbędne jest udzielanie wsparcia działalności statutowej organizacji non-profit poprzez wsparcie zatrudnienia w tych instytucjach. Współpraca PSZ z organizacjami pozarządowymi pozwoli na osiągnięcie wymiernych efektów przy wspólnej realizacji projektów, których głównym celem jest realizacja zadań aktywnej polityki społecznej powiatu. Sposób realizacji celu: - nawiązywanie współpracy PUP z organizacjami pozarządowymi poprzez wspólną realizację programów i projektów, - wspieranie działalności statutowej organizacji trzeciego sektora poprzez wsparcie zatrudnienia w tych jednostkach. 3.4.4. Współpraca z samorządami lokalnymi przy realizacji zadań wspomagających zatrudnienie i przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i zawodowej. Nawiązanie efektywnej współpracy PUP z lokalnymi samorządami ma ogromne znaczenie, ponieważ władze samorządowe przyczyniają się do pobudzenia aktywności lokalnej, łagodzenia skutków bezrobocia oraz szybszego rozwoju regionu. Bardzo wymierną korzyścią dla partnerów w realizacji poszczególnych przedsięwzięć jest dostęp do zasobów jakimi dysponuje partner, w tym również do możliwości, wiedzy i umiejętności. Wspólne działania podejmowane przez PUP i samorządy pozwolą dotrzeć z działaniami na rzecz pobudzania aktywności zawodowej i społecznej do wszystkich regionów powiatu, zwłaszcza tych, które borykają się z największymi trudnościami. Dzięki współpracy PUP z lokalnymi samorządami możliwe będzie dotarcie z usługami pośrednictwa pracy i doradztwa zawodowego do osób bezrobotnych i poszukujących pracy zamieszkujących zwłaszcza tereny wiejskie i dotknięte procesami restrukturyzacyjnymi. Dotarcie z usługami pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego do jak największej liczby mieszkańców poszczególnych regionów jest jednym z działań mających na celu przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i zawodowej mieszkańców powiatu. Sposób realizacji celu: - nawiązywanie współpracy z lokalnymi samorządami przy realizacji działań pobudzających aktywność społeczną i zawodową mieszkańców powiatu, 41 - ułatwienie dostępu do usług z zakresu pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego w poszczególnych regionach powiatu. 3.5. Priorytet 5. Podejmowanie przedsięwzięć zmierzających do podniesienia jakości usług świadczonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie. Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie, podobnie jak inne instytucje publicznych służb zatrudnienia oraz integracji i pomocy społecznej boryka się z wieloma problemami kadrowymi, merytorycznymi (częste zmiany przepisów, nowe instrumenty) oraz organizacyjnymi. Dodatkowym problemem jest niedostateczny poziom informacji na temat procesów zachodzących w obszarze rynku pracy i integracji społecznej oraz skuteczności podejmowanych działań. Postęp techniczny w zakresie informatyzacji daje możliwość posługiwania się nowoczesnymi technikami komputerowymi i ułatwiania pracy poprzez korzystanie z sieci internetowej i większej dostępności do programów wspomagających pracę. Przed administracją stoi jeszcze zadanie wprowadzenia podpisu elektronicznego oraz prowadzenie korespondencji w formie elektronicznej i wykorzystywanie jej do udostępniania prowadzonych spraw w Biuletynie Informacji Publicznej. Do realizacji tych zadań niezbędne są nakłady na wyposażenie w niezbędny sprzęt oraz dostosowanie posiadanych systemów informatycznych do elektronicznego przepływu korespondencji. Jednocześnie konieczne będzie przygotowanie pracowników do pracy w nowym systemie. Wprowadzenie tych zmian pozwoli na podwyższenie jakości usług świadczonych przez publiczne służby zatrudnienia. Priorytet zostanie osiągnięty poprzez realizację celów operacyjnych: 3.5.1. Dokształcanie i szkolenie pracowników w celu podniesienia jakości świadczonych usług. Konieczność realizacji zadań w zmieniających się warunkach społeczno – prawnych wymaga od pracowników bieżącej orientacji w zachodzących zmianach. Szeroki zakres usług, jakie proponuje Urząd Pracy wymaga od pracowników znajomości przepisów i reguł postępowania z bardzo różnorodnych sfer, a mianowicie przepisów związanych z zatrudnieniem, ubezpieczeniami społecznymi, przepisami prawa podatkowego, administracyjnego, cywilnego, zamówień publicznych, finansów publicznych. Doradcy zawodowi, pośrednicy 42 pracy oraz specjaliści do spraw rozwoju zawodowego muszą posiadać wiedzę w zakresie warunków jakie muszą spełniać kandydaci do pracy na różnorodnych stanowiskach pracy. Udzielanie wsparcia na rozpoczęcie działalności gospodarczej wymaga umiejętności czytania biznes planów jak i warunków działania w przypadku różnych profili działalności. Ponadto przy większości działań związanych ze wspieraniem finansowym przedsiębiorstw wymagana jest znajomość przepisów o nadzorowaniu pomocy publicznej. Ponadto Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie przygotowuje wnioski i realizuje programy współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, jak i środków funduszy krajowych. Istotne jest więc zatrudnianie osób posiadających odpowiednie przygotowanie w tym kierunku. Podnoszenie jakości świadczonych usług wymaga poza tym umiejętności kształtowania prawidłowych zachowań w relacjach z klientami. Wymaganą wiedzę oraz umiejętności socjotechniczne mogą zostać przekazane poprzez ustawiczne szkolenia i doskonalenie ich w formie warsztatów. Ważne jest również motywowanie pracowników do podnoszenia poziomu wykształcenia oraz uzupełniania tego wykształcenia w formach studiów podyplomowych. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w dalszej perspektywie będzie wymuszało znajomość języków obcych przez pracowników administracji. Należy zatem stworzyć możliwości do uzupełniania braków w tej sferze. Sposób realizacji celu: - zdefiniowanie potrzeb z zakresu szkoleń pracowników, - zorganizowanie szkoleń w wymaganym zakresie, - motywowanie do podnoszenia poziomu wykształcenia przez pracowników. 3.5.2. Wykorzystywanie nowoczesnych narzędzi przy wykonywaniu zadań. W roku 2007 musi zostać zakończony proces wprowadzania podpisu elektronicznego. Pozwoli to na szybszy przepływ informacji i korespondencji. Celem takich działań jest możliwość porozumiewania się z klientami urzędu za pomocą poczty elektronicznej. Do realizacji tego zadania niezbędne jest odpowiednie przygotowanie pod względem oprzyrządowania oraz oprogramowania. Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie umieszcza informacje na temat urzędu w Biuletynie Informacji Publicznej dostępnym za pomocą internetu. Jednym z elementów BIP jest możliwość śledzenia przez klientów urzędu ścieżki obiegu składanych przez nich pism i wniosków oraz sposobu ich załatwiania. Do realizacji tego zadania może być wykorzystywany system ewidencji elektronicznej wpływającej korespondencji Kancelaria. 43 Sposób realizacji celu: - wyposażenie w odpowiedni sprzęt i oprogramowanie, - przygotowanie procedur wprowadzania informacji o etapach załatwiania spraw. IV. MONITOROWANIE REALIZACJI PROGRAMU. 4.1. Sposób monitorowania realizacji celów. Monitorowanie programu służy zapewnieniu odpowiedniej jakości jego realizacji. Jest ono prowadzone przez Powiat w oparciu o wskaźniki określone w niniejszym rozdziale i odnoszące się do poszczególnych priorytetów i celów operacyjnych. Monitoring będzie odbywał się raz w roku I kwartale następnego roku po zakończeniu każdego roku jego realizacji. Będzie on polegał na ustaleniu wielkości wskaźników realizacji celów i porównaniu ich z latami ubiegłymi. W celu ustalenia wielkości wskaźników na początku realizacji programu zostaną one opracowane dla roku 2006, po jego zakończeniu. Dane te będą stanowiły podstawę do analizy realizacji programu w roku 2007. Informacje o wielkości wskaźników i sprawozdanie z realizacji programu zostaną opracowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Koszalinie. Monitoring będzie przedstawiany w formie karty realizacji celów, której wzór stanowi załącznik nr 1 do niniejszego programu. 44 4.2. Wskaźniki realizacji celów. Cel główny: Pobudzanie aktywności zawodowej i społecznej mieszkańców Powiatu Koszalińskiego, zmierzającej do ograniczenia zjawiska bezrobocia i jego negatywnych skutków. Priorytety Cele operacyjne 1.1 Zastosowanie zintegrowanych form aktywizacji osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Wskaźniki Źródła danych Liczba osób korzystających z określonej formy wsparcia z podziałem na grupy osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Wskaźnik przepływu osób bezrobotnych do bezrobocia długotrwałego. Liczba realizowanych programów i projektów skierowanych do osób bezrobotnych zaliczanych do grup szczególnego ryzyka. 1. Promocja i wspieranie zatrudnienia osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Liczba osób bezrobotnych i poszukujących pracy korzystających z usług doradztwa i poradnictwa zawodowego. 1.2. Zwiększenie mobilności zawodowej i terytorialnej osób bezrobotnych i poszukujących pracy. 1.3 Działania informacyjne w zakresie możliwości wsparcia. Liczba osób korzystających z określonego wsparcia towarzyszącego. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba podjętych inicjatyw informujących o możliwościach wsparcia oraz promujących działania Powiatu Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. 45 2.1 Szkolenia z zakresu przedsiębiorczości. 2.2. Udzielanie jednorazowych środków dla osób bezrobotnych na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Liczba osób przeszkolonych z zakresu podstaw przedsiębiorczości. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba osób bezrobotnych, którym udzielono środków na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Wielkość środków wydatkowanych na dofinansowanie rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej przez osoby bezrobotne. Liczba osób, które otrzymały dofinansowanie i prowadziły działalność przez co najmniej 12 miesięcy. 2.3. Udzielanie wsparcia przedsiębiorcom przy tworzeniu nowych miejsc pracy. Liczba przedsiębiorców, którzy otrzymali wsparcie w postaci refundacji kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba osób skierowanych na stanowiska pracy utworzone w wyniku refundacji kosztów wyposażenia i doposażenia. Wielkość środków przeznaczonych na refundację kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk. 2. Wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw, kształtowanie postaw przedsiębiorczości i wspieranie samozatrudnienia. 2.4. Udział w projektach promujących przedsiębiorczość na lokalnym rynku pracy. Liczba projektów mających na celu wspieranie przedsiębiorczości, w których uczestniczył PUP. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. 2.5. Współpraca z pracodawcami i inwestorami w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy. Liczba zorganizowanych giełd pracy dla pracodawców. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba osób przeszkolonych w ramach szkoleń grupowych zorganizowanych w wyniku zapotrzebowania zgłoszonego 46 3.1. Współpraca Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie z ośrodkami pomocy społecznej oraz Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Koszalinie. Liczba osób zatrudnionych w ramach robót publicznych. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba osób bezrobotnych skierowanych do wykonywania prac społecznie użytecznych. Wielkość środków przeznaczonych na współfinansowanie zatrudnienia socjalnego oraz udziału w warsztatach aktywizacji w ramach CIS. 3. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i integracja społeczna. 3.2. Rozwój doradztwa zawodowego jako czynnik przeciwdziałania marginalizacji. Liczba osób zatrudnionych w ramach prac subsydiowanych w organizacjach pozarządowych. Liczba osób, które skorzystały z usługi doradztwa i poradnictwa zawodowego. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba uczestników klubów pracy. Liczba osób, które skorzystały z usług wsparcia psychologicznego. 3.3. Promowanie idei integracji społecznej. Liczba projektów, w których uczestniczył Powiat mających na celu promowanie idei partnerstw lokalnych. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie oraz Starostwa Powiatowego w Koszalinie. Liczba podjętych inicjatyw mających na celu promowanie działań KIS i CIS oraz wsparcie tworzenia spółdzielni socjalnych Liczba projektów i inicjatyw mających na celu promowanie spółdzielczości socjalnej. 47 4. Budowanie partnerskiego modelu współpracy z instytucjami działającymi na lokalnym rynku pracy. 4.1 Udział w projektach promujących i rozwijających dialog, partnerstwo i współpracę na rzecz aktywizacji zawodowej. 4.2 Nawiązywanie współpracy z instytucjami szkoleniowymi w celu dostosowania oferty szkoleniowej do zapotrzebowania zgłaszanego przez lokalnych pracodawców. 4.3 Nawiązywanie współpracy z organizacjami pozarządowymi przy realizacji zadań publicznych. 4.4 Współpraca z samorządami lokalnymi przy realizacji zadań wspomagających zatrudnienie i przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i zawodowej. 5.1. Dokształcanie i szkolenie pracowników w celu podniesienia jakości świadczonych usług. 5. Podejmowanie przedsięwzięć zmierzających do podniesienia jakości usług świadczonych przez PUP Koszalin. 5.2. Wykorzystywanie nowoczesnych narzędzi przy wykonywaniu zadań. Liczba partnerów w realizacji programów i projektów na rzecz aktywizacji zawodowej; Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba instytucji szkolących, z którymi została nawiązana współpraca w zakresie dostosowania oferty szkoleniowej do potrzeb rynku pracy. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Ilość wspólnie realizowanych programów i projektów z organizacjami pozarządowymi; Ilość wspólnie realizowanych inicjatyw z samorządami lokalnymi. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba szkoleń zorganizowanych dla pracowników. Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Statystki i opracowania Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. Liczba pracowników, którzy podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe, uczestnicząc w różnych formach kształcenia Udział pracowników z wyższym wykształceniem. Wielkość środków przeznaczonych na zakupy związane z informatyzacją urzędu. Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie. 48 V. SPIS TABEL I WYKRESÓW. 5.1. Spis tabel: Tabela 1: Liczba mieszkańców powiatu koszalińskiego. Tabela 2: Struktura mieszkańców powiatu koszalińskiego na koniec 2002 i 2005r. Tabela 3: Liczba ludności w poszczególnych gminach powiatu na koniec XII.2005r. Tabela 4: Podmioty gospodarcze w powiecie. Tabela 5: Podmioty gospodarcze wg EKD. Tabela 6: Liczba bezrobotnych w powiecie koszalińskim. Tabela 7: Liczba bezrobotnych w poszczególnych gminach powiatu. Tabela 8: Wskaźnik bezrobocia w gminach powiatu. Tabela 9: Wskaźnik stopy bezrobocia w poszczególnych latach. Tabela 10: Struktura zarejestrowanych kobiet. Tabela 11: Porównanie stanu i struktury bezrobocia w latach 2002 – IX.2006. Tabela 12: Struktura zarejestrowanych bezrobotnych niepełnosprawnych. Tabela 13: Napływy i odpływy z bezrobocia w latach. Tabela 14: Przyczyny wyrejestrowań z ewidencji urzędu pracy. 5.2. Spis wykresów: Wykres 1: Struktura mieszkańców powiatu koszalińskiego na koniec XII.2005r. Wykres 2: Poziom wykształcenia mieszkańców powiatu. Wykres 3: Liczba bezrobotnych. Wykres 4: Bezrobocie wg stanu na koniec IX.2006r. Wykres 5: Wskaźnik bezrobocia na koniec 2002 i koniec IX.2006r. Wykres 6: Stopa bezrobocia. 49 VI. ZAŁĄCZNIKI: 6.1. Załącznik nr 1 – Wzór karty monitoringu realizacji celów. Karta monitoringu realizacji celów. 50