Erziehungsprogramm

ZADANIA PROGRAU WYCHOWAWCZEGO
DWUJĘZYCZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 5 DLA MNIEJSZOŚCI NIEMECKIEJ W RACIBORZY
NA ROK SZKOLNY 2011/2012
Program obejmuje sześć tematów głównych:
1. Savoir-Vivre
2. Cyberprzemoc
3. Prawa Dziecka
4. Asertywność
5. Moje zdrowie
6. Ekologia
Informacje dodatkowe
Za realizację zadań odpowiedzialni są wychowawcy klas oraz nauczyciele poszczególnych przedmiotów.
Osoba odpowiedzialna Bożena Wróbel-Wolaniuk.
Koordynatorzy programu: pedagog szkolny i wychowawcy klas.
Każde zadanie realizowane jest przez około dwa miesiące.
Realizacja treści znajdzie odzwierciedlenie na gazetkach szkolnych i wpłynie na tematykę spotkań wychowawczych z rodzicami.
1
Na zakończenie realizacji tematu głównego wychowawcy przygotują ewaluację treści.
Savoir-Vivre
Wrzesień – Październik
TER TEMAT
LP. MIN ZADAN
TREŚCI ZADANIA
IA
Higiena osobista na co dzień,
1.
zachowanie
w domu, zachowanie przy stole, w
szkole,
w czasie uroczystości, zabaw i
uprawiania sportu, zachowanie w
miejscach publicznych, zwroty
grzecznościowe.
OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
•
•
•
•
•
•
Uczeń wie, co oznacza pojęcie savoir-vivre,
Przestrzega zasad higieny osobistej na codzień
Przestrzega zasad bezpieczeństwa na drodze, wie jak zachowywać
się korzystając z komunikacji drogowej, potrafi zachowywać się,
przebywając w miejscach publicznych np. w sklepie, na przystanku,
w kinie, w bibliotece, w kościele, w muzeum, w operze itp.)
Przestrzega zasad współżycia rodzinnego i szkolnego
Szanuje osoby starsze i używa zwrotów grzecznościowych tj.
proszę, dziękuję, dzień dobry dowidzenia
Jest czuły na estetykę stołu i jedzenia, myje ręce przed jedzeniem,
wie jak prawidłowo nakryć do stoły, samodzielnie wykonuje
dekorację stołu, poznaje obyczaje zachowania się przy stole
panujące w innych krajach.
2
Cyberprzemoc
Listopad - Grudzień
2.
Prawa Dziecka
Styczeń - luty
3.
Wprowadzenie pojęcia
cyberprzemoc, zapoznanie ze skalą
zjawiska przemocy w Sieci,
wskazanie instytucji pomagającym
ofiarom przemocy ze wskazaniem
stron internetowych i numeru
bezpłatnej infolinii :
[email protected],
www.sieciaki.pl,
www.Helpline.org.pl
(tel. 0800100100), wypracowanie i
przestrzeganie zasad bezpiecznego
korzystania z Internetu.
Co to jest Konwencja Praw
Dziecka? Konwencja praw Dziecka
oczami dzieci, strażnicy Praw
Dziecka (Instytucje rządowe i
pozarządowe broniące Praw
Dziecka), posiadam prawa –
posiadam obowiązki (obowiązki
dziecka w domu i ucznia w szkole),
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Poznaje formy cyberprzemocy
Odkrywa odczucia oraz konsekwencje przemocy w Sieci dla ofiar
przemocy
Wie, jak powinna zachować się ofiara cyberprzemocy i gdzie ma
szukać pomocy
Wie, co zrobić gdy się jest świadkiem cyberprzemocy
Poznaje zasady bezpiecznego i kulturalnego korzystania z Internetu
Jest świadomym i odpowiedzialnym internautom, zmniejszając
ryzyko zostania ofiarą cyberprzemocy.
Potrafi samodzielnie wyjaśnić pojęcie „Konwencji Praw Dziecka”
Jest świadomy własnych praw jako dziecko, potrafi je nazwać
i wymienić
Poznaje sytuacje łamania Praw Dziecka i wie, gdzie zwrócić się
o pomoc, gdy ktoś łamie jego prawa
Potrafi korzystać ze swoich praw
Respektuje prawa innych, zarówno dorosłych, jak i rówieśników
Adekwatnie do swoich praw poznaje obowiązki dziecka w domu
i ucznia w szkole
Wie, że obowiązki zmieniają się adekwatnie do wieku
Wywiązuje się z obowiązków ucznia w szkole
3
Asertywność
Marzec - Kwiecień
4.
Trudne sytuacje, nazywanie
własnych uczuć, radzenie sobie z
emocjami, dostrzegania swoich
mocnych stron, konflikty i sposoby
ich rozwiązywania, ćwiczenia
rozwiązywania konfliktów,
wprowadzenie pojęcia asertywności
z ćwiczeniami radzenia sobie w
sytuacjach namawiania, odtrącenia
bądź krytyki.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Moje zdrowie
Maj - Czerwiec
5.
Zasady zdrowego odżywiania się,
rodzaje wypoczynku i jego wpływ
na zdrowie, skutki palenia
papierosów, picia alkoholu,
zażywania narkotyków, środki
odurzające i uzależniające,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wie, jakie sytuacje nazywamy trudnymi,
Potrafi wskazać sytuacje, które są dla niego szczególnie trudne
Potrafi nazwać własne emocje
Określa, które uczucia uważa za przyjemne, a które z nieprzyjemne
Akceptuje swoje uczucia
Potrafi wskazać i nazwać własne zalety,
Wie, jakimi umiejętnościami wyróżnia się od innych
Rozpoznaje sytuacje konfliktowe
Zna sposoby rozwiązywania konfliktów
Radzi sobie w trudnych sytuacjach i potrafi rozwiązać zaistniały
konflikt
Potrafi zachować postawę asertywności w sytuacjach namawiania,
odtrącenia krytyki.
Zna i stosuje podstawowe zasady zdrowego odżywiania się.
Wie, jakie dolegliwości spowodowane są nieprawidłowym
odżywianiem się,
Wie, co to jest anoreksja i bulimia
Potrafi ułożyć jadłospis dla ucznia szkoły podstawowej
Zna sposoby aktywnego i kreatywnego wypoczynku,
Uświadamia sobie w jaki sposób wypoczywa jego rodzina,
Poznaje sposoby relaksu i wyciszenia
Potrafi zorganizować czas wypoczynku po zajęciach szkolnych
Uświadamia sobie katastroficzne skutki palenia papierosów, picia
alkoholu, zażywania narkotyków przez dzieci i młodzież.
Poznaje powody sięgania przez dzieci i młodzież po papierosy,
alkohol, narkotyki, dopalacze i inne środki uzależniające.
Poznaje sposoby odmawiania zapalenia papierosa, wypicia
alkoholu, zażycia narkotyku, środka uzależniającego,
Ćwiczy umiejętność odmawiania
Potrafi powiedzieć „NIE”
4
Ekologia
Cały rok
6.
Zasady właściwego zachowania się
w lesie, parku, na biwaku, nad
rzeką .
Postawa proekologiczna,
kształcenie właściwych zachowań
ekologicznych.
Wyrabianie nawyku segregowania
śmieci i odpadów w domu, szkole,
najbliższej okolicy.
Wykształcanie wrażliwości na
piękno przyrody.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Uczeń nazywa charakterystyczne elementy krajobrazów Polski
Orientuje się w przestrzeni, rozpoznaje kierunki.
Rozwija wrażliwości estetyczną poprzez kontakt z przyrodą w
czasie wycieczek.
Wie , co to jest recykling i benzyna bezołowiowa.
Potrafi segregowac śmieci i zachęca do tego inne osoby z klasy,
rodziny, środowiska lokalnego.
Czynnie uczestniczy w obchodach „ Dnia Ziemi” oraz w akcji
„Sprzątanie świata”.
Potrafi wymienic cele obchodów „ Dnia Ziemi”, zna historię akcji
„ Sprzątanie świata”.
Wie jak zachowac się w lesie, na biwaku, na rzeką.
Wie, po co tworzy się rezerwaty przyrody.
Wie, jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje człowiek.
Wie, że jest cześcią przyrody, chroni ją i szanuje.
Zachowuje bezpieczeństwo podczas zabaw ruchowych na świeżym
powietrzu.
Wie , dlaczego trzeba budowac elektrownie słoneczne i wiatrowe.
Wie , jakie zagrożenia mogą stanowi zwierzęta i jak należy
zachowywac się w czasie spotkania zwierząt w lesie.
EWALUACJA I DOKUMENTOWANIE:
1. Program wychowawczy i będzie podlegał ewaluacji na koniec każdego etapu kształcenia.
2. Ewaluacja będzie obejmowała realizację zakładanych celów wychowawczych ich zakres.
3. Ewaluacja będzie skierowana w postaci ankiet do uczniów, nauczycieli i rodziców.
4. Przebieg realizacji programu dokumentowany jest poprzez zapisy w dziennikach lekcyjnych i dzienniku pedagoga.
5
Materiały edukacyjne savoir- vivre dla dzieci.
Savoir- vivre - to wiedza o tym, jak człowiek dobrze wychowany zachowuje się w różnych sytuacjach.
6
1. Higiena osobista:
Żeby zachować dobrą formę należy codziennie rano gimnastykować się. Codziennie też należy brać kąpiel, pamiętając o myciu
zębów. Dbaj o czystość paznokci i skracaj je nożyczkami- nigdy nie obgryzaj, bo to brzydko wygląda i czasami jest bolesne. Nie
wychodź z domu w brudnych butach, i nigdy nie noś brudnych ubrań, bo możesz zyskać „przydomek flejtucha”. Pamiętaj, że
zawsze należy mieć przy sobie czystą chustkę do nosa. Kiedy siadasz przy stole i rozpoczynasz posiłek, pilnuj aby ci się nie
odbiło. Pamiętaj o pozdrowieniu innych ludzi, a więc mów: Dzień dobry! Cześć! Lub Jak się masz?. Używaj też zwrotów
grzecznościowych: przepraszam, proszę, dziękuję. Jeżeli z kimś rozmawiasz to nigdy nie dłub w uchu, zębach lub nosie.
2. W domu:
Dbaj o porządek we własnym pokoju i w całym domy. Jeśli chcesz wejść do pokoju któregokolwiek z domowników- zapukaj
najpierw do drzwi. Jeżeli korzystasz z łazienki lub ubikacji, pamiętaj o pozostawieniu porządku i spuszczeniu wody. Gdy ktoś do
ciebie dzwoni zawsze rozmawiaj przez telefon grzecznie, raczej krótko i nigdy nie krzycz. Jeśli chcesz do kogoś zadzwonić, to
musisz to zrobić o odpowiedniej porze, jeżeli nie musisz to nie dzwoń późnym wieczorem. Musisz też pamiętać, iż dzwoniąc do
kogoś należy się najpierw przywitać i przedstawić, koniecznie też zapytaj czy nikomu nie przeszkadzasz? Baw się w domu tak,
aby nie przeszkadzać innym domownikom. Nigdy nie graj w piłkę w mieszkaniu. Jeżeli dochodzi do kłótni lub konfliktu między
tobą, a rodzeństwem, to staraj się rozwiązać problem pokojowo. Nigdy nie kłam- pamiętaj kłamstwo ma zawsze krótkie nogi.
Gdy przychodzą w odwiedziny krewni, to nie okazuj swego niezadowolenia, nie rób kwaśnej miny, ale uprzejmie się przywitaj.
Jeżeli jest ci trudno wysiedzieć przy stole, to nigdy tego gościom nie okazuj.
3. Przy stole:
Zanim usiądziesz przy stole, umyj ręce. Siedź prosto i nie garb się. Nie okazuj swojego niezadowolenia, jeśli miejsce przy tobie
zajmie ktoś, kogo nie lubisz. W czasie jedzenia pamiętaj o używaniu serwetki do wycierania buzi. Jeśli ktoś przy stole poprosi cię
o podanie, np. chleba, to podaj mu cały koszyk z chlebem, nigdy nie podawaj pojedynczej kromki ręką. Nie nakładaj też na
7
talerz jedzenia na wyrost. Zjedz najpierw to, co masz, a później jeśli nadal jesteś głodny, dołóż sobie. Gdy zupa jest za gorąca,
to nie dmuchaj w talerz, bo wszystkich opryskasz. Jedz powoli od brzegu, by się nie oparzyć. Nie mów z pełną buzią, nie
mlaskaj, nie hałasuj przy stole. Nie wstawaj od stołu, kiedy inni jeszcze jedzą. Nie objadaj się za dużo, bo będziesz ciężki jak
słoń! Jedz mało, ale często. Po posiłku umyj ręce, zęby i twarz. Do jedzenia niektórych dań nie używaj sztućców, jemy je
rękami, np. mandarynki, szparagi, banany.
4. W szkole:
Przychodź na lekcje punktualnie. Ciągłe spóźnianie może oznaczać brak szacunku w stosunku do innych. Dbaj o porządek na
ławce, w klasie i w całej szkole. Jeśli czegoś nie rozumiesz, to nie denerwuj się, ale podnieść palec i poproś o powtórzenie. Jeżeli
do twojej klasy przychodzi nowy uczeń, to przywitaj go grzecznie i zaproś do waszej grupy. Nie gadaj ciągle jak papuga, bo
możesz przeszkadzać innym. Jeśli ktoś poprosi cię o pożyczenie, np. kredki lub gumki to pożycz mu. Nie obrażaj innych uczniów
i nie wyśmiewaj się jeśli ktoś czegoś nie potrafi. Staraj się wtedy pomóc. Nie donoś na swoich kolegów.
5. W czasie uroczystości, zabaw i uprawiania sportu:
Gdy zostałeś zaproszony, np. na przyjęcie imieninowe do kolegi lub koleżanki, to najpierw zapytaj rodziców, czy możesz pójść,
poproś też, aby kupili jakiś drobny upominek dla kolegi lub koleżanki. Po przyjściu na przyjęcie, nie rzucaj się na jedzenie jak
głodny wilk, poczekaj aż gospodarz zaprosi wszystkich do stołu. Bierz udział w zabawie i nie psuj zabawy innym, np. bocząc się
na kogoś. Pamiętaj przez cały czas, aby zachowywać się poprawnie, a więc nie myszkuj wszędzie, nie otwieraj szuflad i szaf.
Gdy przyjęcie się skończyło wracaj grzecznie do domu, nie kłóć się z mamą, że chcesz jeszcze zostać. Pamiętaj też, że kiedy
będą twoje imieniny ty tez powinieneś zaprosić przyjaciół. Jeśli otrzymasz od wielu prezenty, to nie zapomnij podziękować.
Nigdy też nie pytaj ile kosztował prezent. Po zakończeniu przyjęcia odprowadź swoich gości do drzwi. Pamiętaj także, aby
pomóc rodzicom posprzątać po zakończonej uroczystości podziękuj im za zorganizowanie przyjęcia. Jeżeli bierzesz udział w
8
zawodach sportowych to walcz uczciwie, nigdy nie oszukuj. Jeśli natomiast przegrałeś, nie złość się, nie płacz i nie zwalaj winy
na innych. Jeżeli w czasie gry zachowałeś się niewłaściwie, to nie miej pretensji do sędziego, że cię ukarał.
6. W miejscach publicznych:
Przede wszystkim pamiętaj o zachowaniu zasad bezpieczeństwa na drodze lub ulicy. Idź zawsze prawą stroną chodnika. Przez
ulicę przechodź w wyznaczonych miejscach ( pasy) i na zielnym świetle. Nie zaśmiecaj chodników w lub ulicy. Poszukaj kosza na
śmieci i tam wrzucaj papierki lub odpadki. Nie śmiej się z innych przechodniów i nie dotykaj szyb wystawowych brudnymi
rękami. Nigdy nie gwiżdż idąc ulicą, bo to bardzo brzydki zwyczaj. Nie wrzeszcz też na całe gardło, bo przestraszysz innych.
Chętnie pomagaj osobom starszym, ale nie wdawaj się w rozmowy z obcymi. Nie podawaj im swojego adresu, nie mów też jak
się nazywasz i jak masz na imię. Wsiadając do autobusu lub tramwaju sprawdź czy masz bilet i trzymaj go zawsze przy sobie.
Jeśli zaistnieje tak potrzeba, ustąp miejsca starszym, kobiecie w ciąży. Jadąc pociągiem w przedziale rozmawiaj cichym głosem i
nie pokrzykuj. Zapamiętaj, że z pociągu, autobusu, tramwaju, pasażerowie najpierw muszą wysiąść, a potem dopiero wchodzą
wsiadający. Kiedy wyruszasz z klasą na wycieczkę musisz pamiętać o zasadzie: „ nie chodź samopas, grupy się trzymaj”. Gdy
jesteś w ZOO nie drażnij zwierząt. Podczas wizyty w muzeum nie dotykaj eksponatów. Kiedy jesteś w bibliotece zachowuj ciszę i
spokój. Kiedy natomiast odwiedzam chorego kolegę w szpitalu, pytam go o zdrowie, rozmawiam lub czytam książkę. Jeżeli
idziesz z mamą na zakupy, to pomagaj je dźwigać siatki. W czasie oglądania filmu w kinie nie rozmawiaj, nie szeleść papierkami.
Nie niszcz drzew, kwiatów i krzewów w parku i przed domem.
Savoir vivre przy stole
Jak ułożyć sztućce, podać jedzenie, zorganizować przyjęcie? Przyjmowanie gości. Zachowanie przy stole.
Gdy rozważamy zasady Savoir vivre przy stole, pierwszą rzeczą, która przychodzi nam na myśl, jest estetyka stołu. Stół jadalny, nie tylko podczas przyjęć,
lecz i na co dzień, powinien wyglądać schludnie i estetycznie. Zrozumiałą rzeczą jest, że dekoracyjny obrus kładziemy na stół z okazji przybycia gości, ale nie
zapominajmy żeby nasz, codziennego użytku, plastikowy obrus był również czyściutki. Estetyka stołu wpływa na cały nasz organizm, niechlujstwo i brud
wywołują wstręt do jedzenia i nawet smaczne potrawy nie wzbudzają apetytu, natomiast widok starannie i ładnie podanych posiłków wzmaga łaknienie.
Przybranie stołu nie powinno być jakieś super efektowne, chodzi raczej o zręczne rozmieszczenie półmisków i salaterek. Nawet chleb ułożony w koszyczku
czy na talerzu jest dekoracją, a rzucony byle jak, psuje harmonię.
9
Na bieżąco pozbywajmy się nadtłuczonych talerzy, filiżanek i kieliszków. Postawienie na stół sztuki ubytkiem na pewno nie przysporzy elegancji naszemu
stołowi.
Nie stawiajmy wysokich kwiatów, które przeszkadzają czy odgradzają jednych gości od drugich, wystarczy niziutki wazonik z fiołkami czy bratkami. Jeżeli
koniec stołu nie jest zajęty mogą tam stać świece, kosz z owocami lub wazon z większymi kwiatami.
Stół oraz krzesła powinny być ustawione praktycznie, tak aby goście nie mieli problemów z siadaniem ani wstawaniem. Na jedno nakrycie przeznaczmy
około 60 – 70 centymetrów stołu.
Światło nad czy obok stołu musi być jasne, ale nie jaskrawe. Pamiętajmy o zachowaniu odpowiedniej odległości od pieca lub grzejników.
Nakrywanie stołu.
Talerze głębokie stawiamy na płaskich lub wszystkie razem w stosie obok pani domu. Przy nich łyżka wazowa.
Nóż leży blisko talerza po prawej stronie, widelec po lewej zębami w górę, łyżka wgłębieniem do góry obok noża lub równolegle z brzegiem stołu, łyżeczki
też przed talerzem, lecz bliżej jego krawędzi niż łyżka, ponieważ później są używane.
Nóż do ryb leży na prawo, a widelec na lewo od talerza. Jeśli dysponujemy tylko widelcami kładziemy po jednym z obu stron talerza.
Talerzyk deserowy stoi na lewo od talerza.
Kieliszki stoją na prawo od talerza. Jeśli podajemy kilka sztuk szkła, rozmieszczamy je od strony prawej ku lewej według kolejności spożywania napojów.
Szklanki bądź kufle do piwa stawia się na podstawkach. Można (ale nie trzeba) dać podstawki również pod inne kieliszki. Trunkami dysponują gospodarze i
powinni znać możliwości swoich gości. Ludzi dobrze wychowani nigdy nie przekraczają miary w piciu. Maleńkie ożywienie – owszem.
Filiżanki i spodeczki do kawy czy herbaty stawia się przed talerzykiem do ciasta, nieco na prawo. Łyżeczka do herbaty leży po prawej stronie filiżanki, na
spodku, widelec do ciastek – po stronie talerzyka deserowego.
Na półmiskach lub tacy z półmiskiem poukładane są łyżki i widelec. Nikt nie bierze pieczeni, cukru, sera, ziemniaków itp. swoimi sztućcami.
Solniczki, czyste i napełnione suchą solą, ustawia się po parę na dużym stole. Do solniczek płaskich trzeba dodać łyżeczki z plastyku. Najlepiej jednak
używać solniczek, z których sól sypie się dziurkami.
Serwetka gładko złożona lub pięknie udrapowana leży na talerzu po jego lewej stronie. Małe serwetki papierowe można kłaść pojedynczo obok nakrycia lub
większa ilość zwiniętą w rożek podać w specjalnym naczyniu.
Serwetkę dużą płócienną rozkłada się na kolanach, a po posiłku nie składa, lecz nieco zmięta kładzie obok nakrycia.
Materiały edukacyjne Prawa Dziecka
WSTĘP
Każdy człowiek jest istotą rozumną, wolną, zasługującą na szacunek, miłość, pełnię przysługujących mu praw i obowiązków. Nikt nie rodzi się
jednak doskonały. Z biegiem czasu przy pomocy bliskich kształtujemy swoją osobowość, a już od momentu przyjścia na świat czeka na nas
mnóstwo pracy. Musimy doskonalić swoje siły motoryczne, niezbędne do poruszania się, rozwijać swoje zmysły pozwalające na kontakt z
otaczającym nas światem, uczucia, dzięki którym będziemy mogli właściwie reagować na rzeczywistość i wreszcie musimy uczyć się korzystać
10
z woli i rozumu. To właśnie one charakteryzują człowieka i pozwalają mu w sposób wolny i świadomy podejmować decyzje i ponosić za nie
odpowiedzialność.
Człowiek musi się zatem rozwinąć i dojrzeć do właściwego sobie sposobu życia. Rozwój ten wyznacza sama ludzka natura, w którą wpisane są
odpowiednie prawa- prawa natury. Wypełnianie ludzkich praw umacnia człowieka, ich nieprzestrzeganie degraduje.
Najważniejszym, naturalnym prawem człowieka jest prawo do życia. Z niego płynie prawo do pełnego rozwoju. Prawa natury należy jednak
odpowiednio zabezpieczyć i rozpoznać. Takim właśnie zabezpieczeniem jest prawo stanowione, stworzone przez ludzi, ogłoszone i
zobowiązujące do jego przestrzegania. O dobrym prawie mówimy wtedy, gdy dobrze służy człowiekowi, a więc jest mądrze i odpowiednio
wykorzystane.
Dzieci posiadają szczególne prawa. Rozwój ich człowieczeństwa przebiega bowiem w szczególny sposób. Dziecko nie potrafi samo zadbać o
siebie, nie potrafi samodzielnie kształcić swojej natury. Potrzebuje do tego rodziców, opiekunów, potrzebuje wielu innych ludzi. Dlatego
naturalnymi "strażnikami" praw dziecka są jego rodzice i opiekunowie. Ale dziecko potrzebuje też specjalnego zabezpieczenia w prawie
stanowionym. Dobre prawo stanowione może i powinno pomagać rodzicom i opiekunom w rozwoju dziecka.
szanuj mnie, żebym szanowała innych
wybaczaj, żebym umiała wybaczać
słuchaj, żebym umiała słuchać
nie bij, żebym nie biła
nie poniżaj, żebym nie poniżała
rozmawiaj ze mną, żebym umiała rozmawiać
nie wyśmiewaj
nie obrażaj
nie lekceważ
kochaj mnie, żebym umiała kochać
uczę się życia od ciebie
Materiały z plakatu kampanii "Dzieciństwo bez przemocy"
11
Deklaracja Praw Dziecka
Zważywszy, że narody należące do Organizacji Narodów Zjednoczonych potwierdziły w Karcie ONZ swą wiarę w podstawowe prawa
człowieka, w jego godność i wartość, i wyraziły swą gotowość popierania postępu społecznego i stworzenia lepszych warunków bytu w większej
wolności,
zważywszy, że w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka Organizacja Narodów Zjednoczonych proklamowała, iż każdy człowiek powinien
korzystać ze wszystkich praw i swobód wymienionych w Deklaracji, bez względu na różnice rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów
politycznych i innych, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiekolwiek inne różnice,
zważywszy, że dziecko, z powodu niedojrzałości fizycznej i umysłowej wymaga szczególnej opieki i troski, a także odpowiedniej opieki
prawnej, zarówno przed urodzeniem, jak i po urodzeniu,
zważywszy, że potrzebę tej szczególnej troski stwierdzono w Deklaracji Genewskiej z roku 1924 w sprawie praw dziecka i uznano w
Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, jak również w statutach agencji wyspecjalizowanych i organizacji międzynarodowych, których
działalność ma na celu dobro dziecka,
zważywszy, że ludzkość powinna dać dziecku to, co ma najlepszego,
Zgromadzenie Ogólne proklamuje niniejszą Deklarację Praw Dziecka, aby zapewnić mu szczęśliwe dzieciństwo i korzystanie, zarówno w jego
interesie jak i w interesie społeczeństwa, z praw i swobód wymienionych w niniejszej Deklaracji.
Zgromadzenie Ogólne apeluje do rodziców i indywidualnie do mężczyzn i kobiet, jak również do stowarzyszeń, władz lokalnych i rządów
krajów, aby uznały te prawa i starały się zapewnić poszanowanie praw przy pomocy środków ustawodawczych i innych, wprowadzających w
życie następujące zasady:
Zasada 1 Dziecko korzysta ze wszystkich praw w niniejszej Deklaracji. Prawa te rozciągają się na wszystkie dzieci, bez żadnego wyjątku i bez
żadnej różnicy albo dyskryminacji z powodu rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych lub innych, narodowości lub
pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub z jakiegokolwiek innego powodu, przy czym zasadę tę stosuje się zarówno w stosunku do
dziecka, jak i do jego rodziny.
Zasada 2 Dziecko korzysta ze szczególnej ochrony, a ustawodawstwo i inne środki stworzą mu wszelkie możliwości i ułatwienia dla zdrowego i
12
normalnego rozwoju fizycznego, umysłowego, moralnego, duchowego i społecznego, w warunkach wolności i godności. Wydawane w tym celu
ustawy powinny mieć na względzie przede wszystkim dobro dziecka.
Zasada 3 Z chwilą przyjścia na świat dziecko ma prawo do nazwiska i obywatelstwa.
Zasada 4 Dziecko korzysta z dobrodziejstw ubezpieczeń społecznych. Jest ono uprawnione do tego, by zdrowo rosło i rozwijało się; w tym celu
należy zapewnić szczególną ochronę zarówno dziecku jak i matce, łącznie z odpowiednią opieką, tak przed urodzeniem, jak i po urodzeniu.
Dziecko ma prawo do odpowiedniego wyżywienia i mieszkania, rozrywek i opieki lekarskiej.
Zasada 5 Dziecko upośledzone pod względem fizycznym, umysłowym lub społecznym należy traktować, wychowywać i otaczać szczególną
opieką, z uwzględnieniem jego stanu zdrowia i warunków życiowych.
Zasada 6 Do harmonijnego rozwoju swej osobowości dziecko potrzebuje miłości i zrozumienia. W miarę możności powinno ono rosnąć pod
ochroną i odpowiedzialnością rodziców, a w każdym razie w atmosferze życzliwości oraz bezpieczeństwa moralnego i materialnego; w
pierwszych latach życia nie wolno dziecka oddzielać od matki, chyba że chodzi o wypadki wyjątkowe. Społeczeństwo i władze państwowe
powinny otaczać szczególną opieką dzieci nie mające rodziny albo nie mające dostatecznych środków na utrzymanie. Zaleca się udzielanie
pomocy finansowej, państwowej lub innej, wielodzietnym rodzinom na utrzymanie dzieci.
Zasada 7 Dziecko ma prawo do nauki; nauka ta jest bezpłatna i obowiązkowa, przynajmniej w zakresie szkoły podstawowej. Dziecko powinno
otrzymać takie wychowanie, które podnosi jego kulturę ogólną i umożliwia mu, w warunkach równych szans, rozwinięcie swych zdolności,
wyrobienie zdrowego rozsądku oraz poczucia odpowiedzialności moralnej i społecznej, a także stanie się pożyteczną jednostką społeczeństwa .
Osoby odpowiedzialne za wychowanie dziecka i kierowanie nim powinny mieć na względzie jego dobro; odpowiedzialność ta spada przede
wszystkim na rodziców. Dziecku należy dać wszelkie możliwości do zabaw i rozrywek, które powinny zmierzać do tych samych celów co
nauka; społeczeństwo i władze państwowe powinny ułatwić korzystanie z tego prawa.
Zasada 8 Dziecko powinno zawsze mieć pierwszeństwo do ochrony i pomocy.
Zasada 9 Dziecko należy chronić przed wszelkiego rodzaju zaniedbaniem, okrucieństwem i wyzyskiem. Nie powinno ono być przedmiotem
handlu w żadnej formie. Dziecko nie wolno przyjmować do pracy zarobkowej przed osiągnięciem odpowiedniego, minimalnego wieku. Dziecko
nie wolno w żadnym razie zmuszać ani upoważniać do wykonywania jakiegokolwiek zawodu lub pełnienia czynności, które by wpływały
szkodliwie na jego rozwój fizyczny, umysłowy lub moralny.
13
Zasada 10 Dziecko należy chronić przed praktykami, jakie mogą prowadzić do rasowej, religijnej lub wszelkiej innej dyskryminacji. Należy je
wychowywać w duchu zrozumienia innych, tolerancji, przyjaźni między narodami, pokoju i powszechnego braterstwa. Należy wpajać w nie
przekonanie, że powinno poświęcić swoją energię i swoje uzdolnienia dla dobra bliźnich.
PRAWA DZIECKA
Na katalog praw przyznanych dziecku składają się prawa cywilne, socjalne, kulturalne
i polityczne (dla starszych dzieci). Nie przyznano dzieciom praw ekonomicznych pozostawiając je pod prawną opieką dorosłych.
Prawa dziecka:
• prawo do życia i rozwoju
• prawo do posiadania stanu cywilnego
• prawo do uzyskania obywatelstwa
• prawo dziecka do rodziny; prawo poznania swego genetycznego pochodzenia, do wychowania przez rodziców naturalnych,
• prawo do wolności religii lub przekonań
• prawo do swobodnego wyrażania poglądów i poszanowania ich przez dorosłych
• wolność od przemocy fizycznej lub psychiatrycznej, wyzysku, nadużyć seksualnych wobec okrucieństwa
• wolność od bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych (do lat 15)
• zakaz wykonywania kary śmierci lub stosowania kary dożywocia więziennego wobec dziecka
Prawa socjalne:
• prawo do zabezpieczenia socjalnego
• prawo do możliwie najwyższego poziomu ochrony zdrowia,
• prawo do odpowiedniego standardu życia
• prawo do wypoczynku, czasu wolnego, rozrywki i zabawy,
Prawa kulturalne:
• prawo do nauki (nauka w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjalnej jest obowiązkowa i bezpłatna),
• prawo do zmienności swych praw
• prawo do korzystania z dóbr kultury,
• prawo mniejszości etnicznych do znajomości swojej kultury, wyznania i praktyk religijnych
Prawa polityczne:
• prawo do stowarzyszania się i gromadzenia w celach pokojowych
• prawo wolności wypowiedzi, swobody poszukiwania i przekazywania informacji i idei wszelkiego rodzaju
14
Czym jest cyberprzemoc?
Cyberprzemoc to inaczej przemoc z użyciem mediów elektronicznych – przede wszystkim Internetu i telefonów komórkowych. Problem
ten dotyczy przede wszystkim dzieci i młodzieży. W Polsce doświadcza go ponad połowa młodych internautów!!! Do działań określanych
jako cyberprzemoc zalicza się m.in:
wyzywanie, straszenie poniżanie kogoś w Internecie lub przy użyciu telefonu
robienie komuś zdjęć lub rejestrowanie filmów bez jego zgody
publikowanie w Internecie lub rozsyłanie telefonem zdjęć, filmów lub tekstów, które kogoś obrażają lub ośmieszają
podszywane się pod kogoś w Sieci
Pomimo, że akty cyberprzemocy mogą wyglądać niewinnie, to potrafią wyrządzać bardzo dużą krzywdę.
15