Plan działania w zakresie planowania strategicznego w

Plan działania w zakresie planowania strategicznego w

Załącznik
do uchwały nr 118/2013
Rady Ministrów
z dnia 2 lipca 2013 r.
Plan działania
w zakresie planowania strategicznego
w gospodarce wodnej
Plan działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej
Komisja Europejska zwróciła się do Polski z informacją o konieczności podjęcia dodatkowych działań
w procesie planowania strategicznego w gospodarowaniu wodami, wynikającej ze stwierdzonych
przez nią niezgodności polskich planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy z wymogami
Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz wątpliwości zgłaszanych w kontekście realizowanych
i planowanych przedsięwzięć przeciwpowodziowych. Komisja Europejska oczekuje od Polski
w szczególności opracowania przejściowych dokumentów strategicznych (tzw. Masterplanów)
dla dorzeczy Odry i Wisły, które stanowiłyby uzupełnienie obowiązujących planów gospodarowania
wodami do czasu ich aktualizacji w 2015 r. i zapewniałyby zgodność projektów przeciwpowodziowych
z prawodawstwem europejskim i ustawodawstwem krajowym, oraz realizacji programu zwiększania
potencjału w administracji publicznej związanej z realizacją projektów w gospodarce wodnej,
ukierunkowanego na pogłębienie znajomości wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej.
W związku z oczekiwaniami Komisji Europejskiej Polska podejmie następujące działania służące
określeniu trybu postępowania wobec programów sektorowych, opracowaniu Masterplanów,
wdrożeniu programu szkoleń oraz usunięciu luk w zakresie transpozycji prawodawstwa
europejskiego w dziedzinie polityki wodnej do ustawodawstwa krajowego.
Obecnie w Polsce opracowany został projekt założeń projektu ustawy – Prawo wodne zawierający
reformę organów administracji publicznej właściwych w sprawach gospodarowania wodami, ze
szczególnym uwzględnieniem rozdzielenia kompetencji w zakresie inwestycji i utrzymania mienia
Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną od funkcji administracyjnych i planistycznych.
Oznacza to wyeliminowanie przypadków, iż ta sama instytucja będzie odpowiedzialna za jakość
i ochronę wód i jednocześnie będzie pełniła rolę inwestora. Będą to dwie oddzielne instytucje.
Drugim elementem reformy gospodarki wodnej jest zapewnienie realnej władzy wodnej
i ostatecznego wpływu ministra właściwego ds. gospodarki wodnej lub jego regionalnych organów
na wszystkie decyzje dot. w szczególności pozwoleń wodnoprawnych. Organy nadzorowane przez
ministra do spraw gospodarki wodnej będą miały decydujący wpływ na kierunki prowadzenia
inwestycji w gospodarce wodnej, które mogą mieć potencjalny wpływ na stan wód (dot. m.in.
inwestycji prowadzonych przez wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych).
Projekt założeń projektu ustawy – Prawo wodne został przyjęty przez kierownictwo resortu
środowiska w dniu 10 maja 2013 r. i skierowany do ponownych uzgodnień międzyresortowych
w dniu 14 maja 2013 r.
Zakładany horyzont czasowy wejścia w życie nowej ustawy – Prawo wodne – styczeń 2015 r.
I. Podejście do programów sektorowych
1. Decyzja dotycząca podejścia do programów sektorowych, w szczególności regionalnych
programów ochrony przeciwpowodziowej (zwłaszcza Program dla Odry – 2006, Program
ochrony przed powodzią w dorzeczu górnej Wisły, Program bezpieczeństwa powodziowego
w regionie wodnym środkowej Wisły)
-2-
Komisja Europejska stwierdziła, że mnogość programów w dziedzinie gospodarki wodnej i ochrony
przeciwpowodziowej w Polsce zagraża spójności gospodarowania wodami oraz utrudnia
sprawowanie kontroli w tym zakresie przez jeden uprawniony organ. Ponadto Komisja Europejska
zgłosiła zarzuty formalne w związku z niewłaściwym stosowaniem wymogów poniższych dyrektyw
do projektów przeciwpowodziowych zawartych w Programie ochrony przed powodzią w dorzeczu
górnej Wisły:
1) dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE ustanawiająca ramy wspólnotowego
działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW);
2) dyrektywa Rady 85/337/EWG w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre
przedsięwzięcia prywatne i publiczne (obowiązująca do dnia 17 lutego 2012 r.) oraz dyrektywa
Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE w sprawie oceny skutków wywieranych przez
niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko;
3) dyrektywa Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
(Dyrektywa Siedliskowa).
Z tego względu zakłada się przeanalizowanie wszystkich programów sektorowych w ramach
pierwszego etapu prac nad Masterplanami, co pozwoli na pełny przegląd projektów w ramach
istniejących programów sektorowych.
Obecnie największą uwagę przywiązuje się do następujących programów: Program dla Odry – 2006,
Program ochrony przed powodzią w dorzeczu górnej Wisły, Program bezpieczeństwa
powodziowego w regionie wodnym środkowej Wisły.
Zakłada się rezygnację z ww. programów z chwilą zatwierdzenia przez Radę Ministrów
Masterplanów, czyli najpóźniej w sierpniu 2014 r. Minister Administracji i Cyfryzacji opracuje akty
prawne służące uchyleniu przedmiotowych programów sektorowych w dziedzinie ochrony
przeciwpowodziowej.
Termin podjęcia decyzji w sprawie przyszłości programów sektorowych: II–VI 2013 r.
Termin procedowania aktów uchylających przez MAiC: V–VII 2014 r.
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
II. Opracowanie Masterplanów dla dorzeczy Wisły i Odry
Celem zadania jest opracowanie dla największych dorzeczy w Polsce (tj. Wisły i Odry) Masterplanów
obejmujących wszystkie projekty, które ze względu na ich wpływ na właściwości fizyczne części wód
powierzchniowych lub zmianę poziomu części wód podziemnych spowodują nieosiągnięcie dobrego
stanu wód podziemnych, dobrego stanu/potencjału ekologicznego lub pogorszenie stanu części wód
powierzchniowych lub podziemnych.
Masterplany obejmą wszystkie projekty spełniające kryteria określone w pkt 8, które powinny być
zawarte w planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy przygotowanych zgodnie
z wymogami RDW do 2009 r. i w ich aktualizacji planowanej w 2015 r. Dla projektów realizowanych,
dla których pozwolenie na budowę zostało przyznane przed dniem 31 grudnia 2012 r., ocena
-3-
powinna określić środki służące odwróceniu spowodowanych presji, w tym identyfikację potrzeby
stosowania derogacji zgodnie z art. 4 ust. 4 i 5 Ramowej Dyrektywy Wodnej i wdrożenie
odpowiedniego programu działań. Dla projektów, dla których pozwolenie na budowę nie zostało
wydane do dnia 31 grudnia 2012 r., ocena powinna być zgodna z całą procedurą określoną w RDW.
Masterplany obejmą wszystkie projekty bez względu na to, czy są one współfinansowane przez UE,
czy też nie korzystają z takiej formy wsparcia. W szczególności, zgodnie z wymogami Komisji, plany
będą podstawą przyszłego dofinansowania przez UE i dlatego wszystkie projekty planowane na lata
2014–2020 muszą być w nich ocenione. W odniesieniu do okresu finansowania 2007–2013, projekty,
których realizacja już się rozpoczęła (i które powinny znaleźć się w PGW przyjętych do 2009 r.) będą
oceniane pod kątem ewentualnych środków łagodzących, które mogą być dodatkowo wdrożone
w celu poprawy stanu danej JCW, jak wspomniano powyżej.
Masterplany będą częścią PGW i będą z nimi w pełni zsynchronizowane w zakresie celów i środków.
W przypadku gdy w Masterplanach zostaną przewidziane odstępstwa, zostaną one zidentyfikowane,
określone i wdrożone w ramach PGW.
2. Opracowanie Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia dla opracowania Masterplanów dla
obszarów dorzeczy Wisły i Odry w Polsce
Opracowanie Masterplanów zostanie zlecone wyspecjalizowanemu zleceniobiorcy zewnętrznemu.
Pierwszym krokiem w procesie udzielania zamówienia publicznego jest opracowanie Specyfikacji
Istotnych Warunków Zamówienia. Zawarta w SIWZ część odnosząca się do zakresu Masterplanów
zostanie skonsultowana także z Komisją i Biurem JASPERS w Polsce. SIWZ została już opracowana,
ale będzie wymagała wprowadzenia uszczegółowień wynikających z Planu działania.
Termin realizacji: III–VI 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
3. Zapewnienie finansowania
Warunkiem zakończenia postępowania przetargowego jest zapewnienie środków finansowych
na udzielenie zamówienia publicznego. Planuje się sfinansowanie opracowania Masterplanów
przy współfinansowaniu z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna. Planuje się, że drugim źródłem
współfinansowania będzie rezerwa celowa budżetu państwa.
Termin realizacji: IV–VI 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
Podmioty współpracujące: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Ministerstwo Finansów
4. Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
Ogłoszenie oraz rozstrzygnięcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na opracowanie
projektów oraz ostatecznej wersji Masterplanów, wraz z projektem i ostateczną wersją prognozy
oddziaływania na środowisko.
Termin realizacji: VI–VIII 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
-4-
5. Ocena stanu JCWP
Podstawą dla opracowania Masterplanów będzie ocena stanu jednolitych części wód
powierzchniowych zgodna z załącznikiem V do Ramowej Dyrektywy Wodnej. Ocena będzie opierać
się na wynikach całego dostępnego monitoringu, a zwłaszcza z lat 2010–2012. Taka ocena jest
prowadzona również na potrzeby przeglądu planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy,
ponieważ przedmiotowe plany muszą być zsynchronizowane.
Obecnie trwają prace związane z przeliczeniem oceny stanu jednolitych części wód
powierzchniowych dla lat 2010 i 2011 w oparciu o wyniki ćwiczenia interkalibracyjnego oraz nowe
indeksy biologiczne. Dodatkowo ocena za 2012 r. będzie obejmowała wszystkie elementy biologiczne
i uwzględni wyniki ćwiczenia interkalibracyjnego. Przegląd ocen dwa lata wstecz ma na celu
zapewnienie kompletności i spójności ocen dla całego trzyletniego cyklu, w jakim prowadzony jest
monitoring w Polsce.
Kompletne zestawienie ocen z okresu 2010–2012, wraz z oceną niemonitorowanych jednolitych
części wód, będzie gotowe w czerwcu 2013 r. i zostanie wykorzystane w pracach planistycznych
związanych z bieżącą aktualizacją planów gospodarowania wodami. Wyniki tych ocen zostaną
również zamieszczone w planach gospodarowania wodami na lata 2015–2021.
Termin realizacji: I–VI 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
Podmioty współpracujące: wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska
6. Ocena stanu JCWPd
Podstawą dla opracowania Masterplanów będzie ocena stanu jednolitych części wód podziemnych
na podstawie monitoringu zgodnego z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/118/WE
w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu. Ocena
będzie opierać się na wynikach monitoringu z lat 2010–2012. Taka ocena jest prowadzona również
na potrzeby aktualizacji planów gospodarowania wodami w dorzeczach.
Termin realizacji: I–VIII 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
Podmiot współpracujący: Państwowy Instytut Geologiczny
7. Określenie celów środowiskowych dla JCW
Nadrzędnym celem Ramowej Dyrektywy Wodnej jest osiągnięcie dobrego stanu wód do roku 2015.
Wody powierzchniowe, w tym silnie zmienione i sztuczne jednolite części wód, powinny do tego
czasu osiągnąć dobry stan chemiczny oraz, odpowiednio, dobry stan ekologiczny lub dobry potencjał
ekologiczny.
W świetle założeń RDW cele środowiskowe mają zapewnić długookresowe, racjonalne
gospodarowanie wodami oraz ochronę zasobów wodnych w myśl zasady zrównoważonego rozwoju.
Cele środowiskowe zostaną zaktualizowane i opracowane na potrzeby aktualizacji planów
gospodarowania wodami na obszarze dorzeczy w Polsce oraz na potrzeby opracowania
-5-
Masterplanów. Cele środowiskowe są określane na bazie ocen stanu wód, identyfikacji presji i oceny
wpływu z uwzględnieniem wymaganych elementów biologicznych i hydromorfologicznych.
Termin realizacji: I–X 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
8. Ustanowienie kryteriów wyboru projektów w poszczególnych sektorach
Wobec ogromnej liczby projektów inwestycyjnych realizowanych w dziedzinie gospodarki wodnej,
mających zróżnicowany wpływ na stan wód i osiągnięcie celów środowiskowych, konieczne jest
określenie kryteriów wyboru projektów, które będą przedmiotem oceny w Masterplanach.
Przedmiotem oceny w Masterplanach nie będą projekty, których realizacja zakończyła się do dnia
31 grudnia 2012 r., z wyłączeniem projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej.
Kryteria wyboru powinny opierać się na co najmniej dwóch aspektach. Pierwszy to wpływ na wody
powierzchniowe, tzn. dzięki procesowi selekcji należy zidentyfikować wszystkie projekty, które mogą
mieć wpływ na właściwości fizyczne jednolitych części wód powierzchniowych lub na zmianę
poziomu jednolitych części wód podziemnych. Pod uwagę brane będą projekty w sektorach ochrony
przeciwpowodziowej i gospodarki wodnej, żeglugi śródlądowej i morskiej oraz hydroenergetyki, które
pociągają za sobą zmiany hydromorfologiczne.
Drugim aspektem, który należy wziąć pod uwagę w wyborze projektów, jest postęp w realizacji
projektu. Projekty będą podzielone na dwie kategorie, tj.: 1. Projekty, w których pozwolenie
na budowę wydano do dnia 31 grudnia 2012 r., oraz 2. Projekty, dla których pozwolenia na budowę
nie wydano do dnia 31 grudnia 2012 r.
Termin realizacji: IV–V 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska
Podmioty współpracujące: Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej,
Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, urzędy marszałkowskie
9. Sporządzenie listy realizowanych i planowanych projektów inwestycyjnych
W Masterplanach konieczne będzie poddanie pod ocenę projektów inwestycyjnych niesprzyjających
osiągnięciu celów środowiskowych lub mających istotny wpływ na stan wód. Pierwszym etapem tego
procesu jest sporządzenie listy takich realizowanych i planowanych projektów na podstawie
kryteriów, o których mowa w pkt 8.
Termin realizacji: III–VI 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska
9.1 Przekazanie listy projektów sektorowych
Przekazanie listy projektów z programów sektorowych przez właściwe instytucje w oparciu
o wskazane kryteria.
Termin realizacji: III–VI 2013 r.
-6-
Podmioty odpowiedzialne: Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
(wojewodowie), Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Polska
Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, urzędy marszałkowskie
9.2 Agregacja listy projektów
Sporządzenie wspólnej listy projektów na podstawie przekazanych list w ramach pkt 9.1.
Termin realizacji: VI 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska
9.3 Przekazanie dokumentacji dla wskazanych projektów
Przekazanie istniejącej dokumentacji projektowej dla projektów, która pozwoli na ich właściwą
ocenę. Zakres przekazywanej dokumentacji będzie uzależniony od etapu realizacji projektu.
Termin realizacji: VI 2013 r.
Podmioty odpowiedzialne: Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
(wojewodowie), Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, urzędy
marszałkowskie
10. Analiza realizowanych i planowanych projektów
W Masterplanach powinny zostać ujęte wszystkie inwestycje. Ich ocena powinna być w pełni zgodna
z Ramową Dyrektywą Wodną. W tym procesie zostanie dokonana ocena, czy projekty spowodują
nieosiągnięcie dobrego stanu wód podziemnych, dobrego stanu/potencjału ekologicznego, dobrego
stanu chemicznego lub pogorszenie stanu części wód powierzchniowych lub podziemnych.
Zgodnie z wytycznymi KE nr 20 dot. derogacji: „Jeśli zmiana lub modyfikacja ma miejsce w trakcie
cyklu planowania gospodarowania wodami w dorzeczu, przyczyny tej zmiany lub modyfikacji muszą
być określone w następnym planie gospodarowania wodami w dorzeczu (lub jego aktualizacji)”.
W Masterplanach powinny zostać ujęte wszystkie inwestycje, ponieważ będą one opisywane
w planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy.
W ramach opracowywania Masterplanów dla każdego projektu, dla którego do dnia 31 grudnia
2012 r. nie wydano pozwolenia na budowę, znajdującego się na liście sporządzonej w pkt 9,
określona zostanie zasadność wybranego wariantu realizacji. Celem tego procesu jest ocena
projektów, o których mowa w pkt 9, pod względem ich prawdopodobnego wpływu na stan JCW,
a w przypadku gdy konieczne może być zastosowanie art. 4 ust. 7 Ramowej Dyrektywy Wodnej,
przeprowadzenie oceny, która umożliwi spełnienie warunków niezbędnych do zastosowania
przedmiotowej derogacji. Ponadto, jeżeli projekty te mogą mieć negatywny wpływ na obszary
Natura 2000, przeprowadzona zostanie odpowiednia ocena wymagana zgodnie z art. 6 ust. 3
Dyrektywy Siedliskowej.
Poziom szczegółowości w ramach oceny przeprowadzonej dla danego projektu zależy od stopnia
przygotowania projektu. Dlatego też w przypadku projektów, dla których procedura OOŚ została już
-7-
rozpoczęta, stopień szczegółowości oceny musi być odpowiednio dostosowany do etapu procesu
inwestycyjnego. Z drugiej strony, w przypadku projektu na wczesnym etapie planowania, ocena
będzie odpowiadać temu etapowi planowania i stanowić ramy dla opracowania projektu, które
zostaną następnie uwzględnione w OOŚ i procedurze udzielania zezwolenia.
Weryfikacja dokumentacji projektu konieczna będzie dla określenia, czy ocena wpływu na JCW
przeprowadzona w ramach oceny oddziaływania na środowisko może być przydatna do oceny
wpływu na elementy jakościowe na potrzeby klasyfikacji stanu/potencjału wód. Innymi ważnymi
aspektami do weryfikacji wykonania w ramach OOŚ są alternatywy oraz środki łagodzące. Jeśli
projekty te mogą mieć negatywny wpływ na obszary Natura 2000, przedmiotem weryfikacji będzie
również to, czy ocena przeprowadzona w ramach oceny oddziaływania na środowisko była zgodna
z postanowieniami art. 6 ust. 3 i 4 Dyrektywy Siedliskowej.
Przeprowadzona zostanie indywidualna ocena każdego projektu w odniesieniu do jego wpływu
na elementy jakości dla klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego w załączniku V pkt 1.1 i pkt 1.2
RDW. W ocenie zbada się także wpływ na inne części wód niż ta, w której znajduje się projekt
(zgodnie z wymogami art. 4 ust. 8 RDW). Ogólnym celem łącznej oceny jest zapewnienie pełnego
uwzględnienia potencjalnych skutków w częściach wód położonych powyżej lub poniżej względem
tej, do której odnosi się derogacja. Na przykład w przypadku nowej zapory, wpływ ten może nie być
ograniczony tylko do części wód, w której budowana jest infrastruktura, ale może mieć również
poważny wpływ na wody położone poniżej (ze względu na szczytowy zrzut wód, zmniejszenie
przepływu, retencję osadów) i powyżej (spiętrzanie, przeszkody dla migracji ryb).
W wyniku powyższej oceny indywidualnej (w tym efektów powyżej i poniżej oraz kumulacji z innymi
projektami), projekty zostaną podzielone na dwie kategorie:
1) projekty, które nie wpływają na osiągnięcie dobrego stanu wód i/lub nie pogarszają stanu wód;
2) projekty, które powodują nieosiągnięcie dobrego stanu wód i/lub pogorszenie stanu/potencjału
i dla których należy rozważyć zastosowanie derogacji.
Ad. 1. W przypadku stwierdzenia w ocenie, że nie będzie żadnych negatywnych skutków dla
stanu/potencjału wód, projekt może zostać zrealizowany zgodnie z planem i zostanie umieszczony na
liście projektów, które nie wpływają na osiągnięcie dobrego stanu wód. Podsumowanie oceny
zostanie również uwzględnione w Masterplanach.
Ad. 2. Jeżeli w ocenie stwierdzono, że stan wód ulegnie pogorszeniu, warunki art. 4 ust. 7 i 8 RDW
muszą być ściśle przestrzegane. Ponadto projekty muszą uwzględniać mapy ryzyka powodziowego,
które zostały opracowane w ramach dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/60/WE
w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim. Każdy projekt przeciwpowodziowy będzie
musiał wziąć pod uwagę możliwość zwiększenia ryzyka powodziowego powyżej lub poniżej.
Konieczne będzie zapewnienie spójności z planami zarządzania ryzykiem powodziowym
przygotowywanymi przez Polskę do końca 2015 r.
-8-
Jeśli chodzi o stosowanie art. 4 ust. 7 RDW, przede wszystkim zostaną określone cele projektu
(np. ochrona danego obszaru przed powodzią). Po drugie, w odniesieniu do określonego celu
projektu poszuka się alternatywnych sposobów osiągnięcia celów projektu przy mniejszym wpływie
na środowisko. Na przykład, jeśli celem takiego projektu, jak budowa zbiornika retencyjnego, było
zatrzymanie wód powodziowych, alternatywą może być przywrócenie obszarów zalewowych
lub suche poldery lub mokradła w połączeniu z ograniczeniami użytkowania gruntów oraz środkami
zarządzania, zalesianie itd. Jeśli ocena alternatywnych opcji pokaże, że istnieje lepsza środowiskowo
opcja, to taka lepsza opcja zostanie wybrana do realizacji. Innymi słowy, gdy istnieje opcja lepsza
środowiskowo, projekt, który ma negatywny wpływ, nie może być zrealizowany, lecz należy wybrać
do realizacji opcję lepszą środowiskowo.
Tylko jeśli korzystniejsza opcja środowiskowa jest technicznie niewykonalna lub powoduje
nieproporcjonalne koszty i gdy pozostałe warunki art. 4 ust. 7 lit. a) i c) RDW są spełnione, wówczas
można wybrać do realizacji gorszą środowisko opcję. Dlatego w przypadku gdy dokładna analiza
pokazuje, że korzystniejsza opcja środowiskowa jest technicznie niewykonalna lub prowadzi
do nieproporcjonalnych kosztów, taka analiza musi zostać przedstawiona w Masterplanach. W tym
przypadku plan będzie musiał także wykazać, że pozostałe warunki są spełnione, tj. art. 4 ust. 7 lit. c)
RDW: istnienie nadrzędnego interesu publicznego i/lub korzyści projektu są większe niż korzyści
z osiągnięcia dobrego stanu/potencjału wód dla środowiska i społeczeństwa, oraz art. 4 ust. 7 lit. a)
RDW: wszelkie możliwe środki łagodzące są realizowane.
Podczas przeprowadzania oceny wymaganej zgodnie z RDW brane pod uwagę będą opracowane
przez Komisję dokumenty z wytycznymi, w szczególności wytyczne w zakresie derogacji od celów
środowiskowych:
https://circabc.europa.eu/sd/d/2a3ec00a-d0e6-405f-bf6660e212555db1/Guidance_documentN%C2%B020_Mars09.pdf
oraz dokument: „Wytyczne nr 24 w sprawie zarządzania zlewniowego w zmieniającym się klimacie”
https://circabc.europa.eu/sd/d/a88369ef-df4d-43b1-8c8c306ac7c2d6e1/Guidance%20document%20n%2024%20%20River%20Basin%20Management%20in%20a%20Changing%20Climate_FINAL.pdf
W przypadku projektów, które mogą mieć negatywny wpływ na obszary Natura 2000 (projekty nie
tylko znajdujące się na obszarze Natura 2000, ale także powyżej i poniżej), zostanie przeprowadzona
właściwa ocena zgodnie z art. 6 ust. 3 Dyrektywy Siedliskowej. Jeżeli ocena wykaże, że projekt będzie
miał negatywne skutki, będzie się poszukiwać alternatywy i tylko w przypadku braku rozwiązań
alternatywnych można zastosować odstępstwo przewidziane w art. 6 ust. 4 Dyrektywy Siedliskowej,
pod warunkiem że warunki stosowania odstępstwa zostaną spełnione (w szczególności istnienie
nadrzędnego interesu publicznego i środków kompensacyjnych). Podsumowanie tych ocen zostanie
również zawarte w Masterplanach.
W przypadku projektów realizowanych, ustalenia Masterplanów mogą wiązać się z koniecznością
wdrożenia dodatkowych środków zaradczych przez beneficjentów.
Termin realizacji: VIII 2013 r. – III 2014 r.
-9-
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
Podmioty współpracujące: Ministerstwo Środowiska, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
11. Opracowanie projektu Masterplanów
Opracowanie projektu Masterplanów w celu poddania ich procedurze strategicznej oceny
oddziaływania na środowisko.
Termin realizacji: VIII 2013 r. – III 2014 r.
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
Podmiot współpracujący: Ministerstwo Środowiska
12. Opracowanie prognozy i przeprowadzenie procedury Strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko
Opracowanie projektu Prognozy oddziaływania na środowisko dla projektów Masterplanów, zgodnie
z wymaganiami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko.
Termin realizacji: I–VI 2014 r.
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
Podmioty współpracujące: Ministerstwo Środowiska, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
13. Opracowanie ostatecznej wersji Masterplanów
Opracowanie ostatecznej wersji Masterplanów (uzgodnionej między zainteresowanymi instytucjami).
Termin realizacji: IV–VII 2014 r.
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
Podmiot współpracujący: Ministerstwo Środowiska
14. Zatwierdzenie Masterplanów
Zatwierdzenie ostatecznej wersji Masterplanów przez Radę Ministrów.
Termin realizacji: VIII 2014 r.
Podmiot odpowiedzialny: Rada Ministrów
15. Włączenie Masterplanów do planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy
Uwzględnienie Masterplanów w aktualizowanych planach gospodarowania wodami na obszarach
dorzeczy.
Termin realizacji: IX 2014 r.
Podmiot odpowiedzialny: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
III. Szkolenia dla przedstawicieli administracji publicznej zaangażowanych w proces inwestycyjny
w gospodarce wodnej
-10-
16. Szkolenia dla administracji w zakresie procesu inwestycyjnego w gospodarce wodnej
Przeprowadzenie cyklu szkoleń dla wszystkich instytucji i organów zaangażowanych w proces
inwestycyjny w gospodarce wodnej w Polsce oraz potencjalnych beneficjentów wsparcia.
Kompleksowy program szkoleń zostanie opracowany we współpracy z biurem JASPERS w Polsce.
Celem szkoleń będzie zapewnienie znajomości i stosowania wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej
w procesie inwestycyjnym w gospodarce wodnej w Polsce.
Termin realizacji: IX 2013 r. – VI 2014 r.
Podmiot odpowiedzialny: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
Podmioty współpracujące: Ministerstwo Środowiska, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Główny
Inspektorat Ochrony Środowiska
IV. Zapewnienie właściwych ram prawnych w dziedzinie gospodarki wodnej
17. Uzupełnienie transpozycji prawodawstwa europejskiego w dziedzinie gospodarki wodnej
do ustawodawstwa krajowego
Dla zapewnienia właściwych ram prawnych w dziedzinie gospodarki wodnej konieczne jest
uzupełnienie transpozycji prawodawstwa europejskiego do ustawodawstwa krajowego. Komisja
Europejska zwracała uwagę na niepełną lub nieprawidłową transpozycję niektórych aktów prawa
europejskiego w dziedzinie gospodarki wodnej, w szczególności części postanowień Ramowej
Dyrektywy Wodnej.
Termin realizacji: I–XII 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska
17.1 Transpozycja załączników II, III i VII RDW – zmiana rozporządzenia o planach gospodarowania
wodami na obszarach dorzeczy
W związku z niepełną transpozycją przepisów Ramowej Dyrektywy Wodnej zaistniała konieczność
rozszerzenia przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowego zakresu opracowywania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy,
dla zapewnienia pełnej i prawidłowej transpozycji załączników II, III i VII do RDW.
Transpozycja nastąpiła w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29 marca 2013 r. w sprawie
szczegółowego zakresu opracowywania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy,
które zostało ogłoszone w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 maja 2013 r. i weszło
w życie z dniem 28 maja 2013 r.
Przedmiotowe rozporządzenie Rady Ministrów ma na celu przede wszystkim:
1) transpozycję specyficznych wymogów w zakresie charakterystyk zarówno w odniesieniu
do wód powierzchniowych, jak i podziemnych (pkt 1 i 2 załącznika II do RDW), w tym
specyficznej procedury oceny wpływu oddziaływań antropogenicznych na te wody (pkt 1.4
załącznika II do RDW);
2) transpozycję tiret pierwszego i drugiego lit. a) załącznika III do RDW. Wskazane przepisy nie
zostały dotychczas implementowane w pełni żadnym aktem normatywnym do polskiego
porządku prawnego;
-11-
3) w związku z zamieszczeniem w systemie EU-Pilot zarzutów Komisji Europejskiej dotyczących
nieprawidłowej transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/118/WE
w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu,
a następnie przekazaniem zarzutów formalnych, w rozporządzeniu dokonano transpozycji
części przepisów tej dyrektywy, które obecnie nie funkcjonują w polskim systemie prawnym,
a odnoszą się bezpośrednio do informacji, które należy uwzględniać w trakcie
opracowywania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy. W tym zakresie
rozporządzenie transponuje między innymi: art. 3 ust. 5, w tym część c załącznika II oraz
art. 5 ust. 4 lit. a) i b) dyrektywy 2006/118/WE.
17.2 Zmiana ustawy – Prawo wodne
Za pomocą ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne, ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy
o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko doprecyzowuje się regulację w zakresie problematyki
planowania w gospodarowaniu wodami oraz wprowadza się brakujące definicje legalne.
Przedmiotowy projekt ustawy, dążąc do pełnej transpozycji postanowień RDW, przewiduje
w szczególności wprowadzenie definicji legalnych: „dobrego potencjału ekologicznego”, „dobrego
stanu chemicznego wód podziemnych”, „dobrego stanu chemicznego wód powierzchniowych”,
„dobrego stanu ekologicznego”, „dobrego stanu ilościowego wód podziemnych”, „dobrego stanu
wód podziemnych”, „dopuszczalnych wartości emisji”, „dostępnych zasobów wód podziemnych”,
„stanu ekologicznego”, „stanu ilościowego wód podziemnych”, „stanu wód podziemnych” oraz
„substancji priorytetowych”. Przewiduje się także zmianę brzmienia definicji „zanieczyszczenia”.
W zakresie wynikającym z uzupełnienia drobnych luk w transpozycji dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2006/118/WE w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem
i pogorszeniem ich stanu, proponuje się wprowadzenie definicji: „normy jakości wód podziemnych”,
„wartości progowej”, „znaczącej i utrzymującej się tendencji wzrostowej” oraz „wartości tła”, a także
zmianę brzmienia upoważnienia określonego w art. 38a ust. 1 ustawy – Prawo wodne i wytycznych
określonych w art. 38a ust. 5 tej ustawy.
W zakresie wynikającym z uzupełnienia transpozycji dyrektywy Rady 91/676/EWG dotyczącej
ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego,
modyfikacja przepisów będzie polegała na zasadniczym rozbudowaniu materii ustawowej.
W zakresie wynikającym z uzupełnienia transpozycji dyrektywy Rady 91/271/EWG dotyczącej
oczyszczania ścieków komunalnych, celem projektu ustawy jest zmiana definicji aglomeracji.
Wprowadzenie nowej definicji aglomeracji transponuje w całości definicję ujętą w dyrektywie
91/271/EWG. Rozszerzenie tej definicji umożliwi podział aglomeracji na mniejsze obszary.
W zakresie wynikającym z uzupełnienia transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2011/92/UE w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne
i prywatne na środowisko, celem jest naprawienie uchybienia wynikającego z nieprawidłowej
transpozycji dyrektywy, skutkującego błędnym stosowaniem tej dyrektywy w Polsce w odniesieniu
do tzw. „prac utrzymaniowych”.
-12-
Termin realizacji: I–XII 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska
17.3 Zmiana rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód
powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych
Celem zmiany rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości
dla substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545) jest dalsze dostosowanie systemu
monitoringu wód w Polsce do wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej.
W związku z zakończeniem prowadzonych przez Państwa Członkowskie prac interkalibracyjnych
dotyczących metodyk ocen stanu ekologicznego wód na podstawie elementów biologicznych oraz
przewidywaną publikacją decyzji Komisji Europejskiej prezentującej wyniki tego ćwiczenia, niezbędna
jest zmiana rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości
dla substancji priorytetowych. Oprócz powyżej wskazanego celu, jakim jest wprowadzenie do
krajowego systemu klasyfikacji stanu jednolitych części wód wyników ćwiczenia interkalibracyjnego
oraz uzupełnienie dotychczas stosowanej w ocenie stanu ekologicznego wód listy elementów
biologicznych o nowe, opracowane w 2012 r., indeksy, przedmiotowe rozporządzenie likwiduje
wskazaną przez Komisję Europejską wadę polegającą na niewłaściwym włączeniu elementów
hydromorfologicznych do procedury oceny stanu ekologicznego i potencjału ekologicznego.
Termin realizacji: I–XI 2013 r.
Podmiot odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska
Podmiot współpracujący: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
Załącznik: Harmonogram realizacji zadań wg Planu działania
-13-