Zagadnienia_podst_ks..

1
„Podstawy kształcenia ruchowego i metodyka nauczania ruchu”
Terminy:
EGZAMIN TEORETYCZNY – 06. 02. 2008 (środa) – STUDIA STACJONARNE
10. 02. 2008 (niedziela) – STUDIA NIESTACJONARNE
EGZAMIN PRAKTYCZNY – 08. 02. 2007 (piątek) – STUDIA STACJONARNE
17. 02. 2008 (niedziela) – STUDIA NIESTACJONARNE
ZAGADNIENIA DO EGZAMINU Z PRZEDMIOTU:
ZAGADNIENIA
Ogólna wiedza na temat metodycznych podstaw kształcenia ruchowego
Podstawy kształcenia ruchowego – podstawowe pojęcia i obszary działania. Edukacja i reedukacja ruchowa. Osoby
odpowiedzialne za kształcenie ruchowe i ich kompetencje. Ogniwa procesu kształcenia ruchowego. Cele i zadania
kształcenia ruchowego.
Ogólne zasady nauczania ruchu w kontekście fizjoterapii oraz ewentualne konsekwencje wynikające z nie
przestrzegania tych zasad.
Formy, środki i metody kształcenia ruchowego oraz kryteria ich doboru.
Zasady budowy jednostki ćwiczeniowej
Metodyka nauczania i prowadzenie ćwiczeń indywidualnych - wolnych, z przyborem, na przyrządach oraz ze
współćwiczącym. Sposoby ułatwiania i utrudniania ćwiczeń.
Metodyka prowadzenia ćwiczeń zbiorowych
Akty ruchowe w róŜnych ujęciach – rozwojowym, kinezjologicznym i ergonomicznym
Układ ciała jako ćwiczenie lub pozycja wyjściowa do ćwiczeń. Zasady doboru pozycji wyjściowych do ćwiczeń.
Specyfika ćwiczeń w środowisku wodnym
Fizjologiczne podstawy aktywności fizycznej i prozdrowotna rola ruchu
Wpływ aktywności fizycznej na organizm. Korzyści wynikające z wykonywania ćwiczeń. Aktywność fizyczna jako
prewencja pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowa tzw. chorób cywilizacyjnych. Konsekwencje hipo- i akinezji. Trening
zdrowotny osób dorosłych.
Kształcenie umiejętności ruchowych w poszczególnych okresach ontogenezy.
Rozwój psychoruchowy w 1 roku Ŝycia; cechy rozwoju prawidłowego (wariantowość, zmienność wewnątrz- i
zewnątrzosobnicza, uczenie się na bazie doświadczeń sensomotorycznych) podstawowe doświadczenia
sensomotoryczne, stymulacja rozwoju poprzez ukierunkowaną pielęgnację i zabawę;
Kształtowanie integracji sensomotorycznej; znaczenie poszczególnych układów w kształtowaniu SI i sposoby ich
stymulacji; podstawowe objawy (zachowania dziecka) mogące świadczyć o zaburzeniach SI. Poziomy SI.
Podstawowe pojęcia: SI, bodźce somatosensoryczne, motoryka mała i duŜa, percepcja wzrokowa i słuchowa,
propriocepcja, kokontrakcja, planowanie motoryczne/praksja, kinestezja, somatognozja, uczenie polisensoryczne,
skacząca matematyka, oralopraksja, grafomotoryka, reakcje adaptacyjne.
Edukacja i reedukacja
Edukacja i reedukacja posturalna. Podstawowe pojęcia: postawa ciała, posturogeneza, wyrównanie posturalne,
serwomechanizm, biofeedback, nawyk postawy, korekcja lokalna, korekcja globalna, hiperkorekcja, postawa
skoliotyczna, skolioza. Rozwój postawy, krytyczne okresy poturogenezy. Czynniki zewnętrzne sprzyjające
powstawaniu wad postawy ciała. Sfery oddziaływania terapeutycznego. Etapy, cele i zasady reedukacji posturalnej.
Sposoby uzyskiwania korekcji układu kręgosłupa. Specyfika rozgrzewki poprzedzającej ćw korekcyjne. Ćwiczenia
śródlekcyjne. ObciąŜenia kręgosłupa lędźwiowego w róŜnych pozycjach. Rola poszczególnych układów
(nerwowego, kostno-stawowego i mięśniowego) w odniesieniu do postawy ciała. Warunki poprawnie
przeprowadzonych ćwiczeń kształtujących prawidłową postawę ciała, najczęściej popełniane błędy. Podstawowe
pojęcia: koślawość, szpotawość, płaskostopie. Czynniki wpływające na prawidłowy i nieprawidłowy rozwój
kończyn dolnych (kolan i stóp). Ćwiczenia kształtujące prawidłowe ustawienie poszczególnych odcinków kończyn
dolnych względem siebie (profilaktyka wad kończyn dolnych), najczęściej popełniane błędy. Kryteria doboru
pozycji wyjściowych do ćwiczeń. Program szkoły pleców dla dzieci i dorosłych.. Podstawowe pojęcia: choroba
przeciąŜeniowa kręgosłupa, bóle krzyŜa, homo sedentarius, ergonomia, rytm miedniczno-lędźwiowy, pozycja
antalgiczna. Najczęstsze przyczyny bólów krzyŜa, obciąŜenia kręgosłupa lędźwiowego w róŜnych pozycjach.
Olga Nowotny-Czupryna
PODSTAWY KSZTAŁCENIA RUCHOWEGO I METODYKA NAUCZANIA RUCHU
2
Równanie tzw. „bilansu mięśniowego” jako podstawa doboru ćwiczeń. Niezbędne warunki dla zapewnienia
prawidłowej pozycji: stojącej, siedzącej i leŜącej. Najczęściej popełniane błędy. Kryteria doboru pozycji wyjściowej
do ćwiczeń. Elementy treningu zachowań i gimnastyki funkcjonalnej.
Edukacja i reedukacja chodu. Rozwój lokomocji w 1 roku Ŝycia. Podstawowe cechy, fazy i wyznaczniki chodu
fizjologicznego, tzw. reakcje podłoŜa, parametry kinematyczne. Przyczyny zaburzeń lokomocji. Cele i środki
poszczególnych etapów reedukacji chodu. Podstawowa obsługa wózka inwalidzkiego.
Kształcenie poszczególnych zdolności motorycznych (równowagi i koordynacji, gibkości, siły i wytrzymałości
siłowej oraz wydolności) z uwzględnieniem wieku ćwiczących, ich stanu funkcjonalnego oraz posiadanego sprzętu).
RÓWNOWAGA I KOORDYNACJA - poziomy wg Farfela, definicje: równowaga (statyczna, dynamiczna),
koordynacja, dyskoordynacja. Kryteria oceny zdolności koordynacyjnych. Zasada stopniowania trudności. Pozorne
uniesienie środka cięŜkości. WydłuŜanie i skracanie stron ciała. Przybory, przyrządy wykorzystywane do ćwiczeń.
Metoda analityczna, syntetyczna. GIBKOŚĆ - odruch na rozciąganie - łuk odruchowy. Hamowanie autogenne. PIR.
Stretching. Wskazania, p- wskazania do stretchingu. Pozycje do rozciągania mięśni. Zasada prowadzenia ćwiczeń
gibkościowych. Przybory, przyrządy wykorzystywane w warunkach domowych. SIŁA - metody ułatwiające
kształtowanie siły. Rodzaje skurczu mięśniowego i pracy mm: koncentryczny, ekscentryczny, izometryczny, praca
statyczna, dynamiczna. Krzywa Hilla. Warunki prowadzenia ćwiczeń siłowych. Ćwiczenia z Taśmą Thera- Band,
dobór taśmy. RóŜnice między ćwiczeniami siłowymi a gibkościowymi. Prawidłowo i nieprawidłowo prowadzone
ćwiczenia siłowe - przyczyny, skutki, objaw Valsalvy, substytucja, inkoordynacja. WYDOLNOŚĆ - definicje i
podział: wydolności i wytrzymałości. Próba ortostatyczna. Definicje: hipotonia ortostatyczna, reakcja hipotoniczna,
hipertoniczna, asteniczna, dystoniczna. Efekt Lingharda. Test schodowy 1- piętra. Ppróba Harwardzka. Pomiar HR,
RR (SBP, DBP). TWS: wskazania, p-wskazania, zasady prowadzenia, wyniki potrzebne fizjoterapeucie. Limit tętna
dla TWS, limit tętna dla treningu. Trening interwałowy, przerywany, ciągły w sporcie i rehabilitacji
Ergonomia pracy fizjoterapeuty
Elementy wpływające na ergonomię pracy terapeuty. Najczęściej popełniane przez terapeutów błędy podczas pracy.
Konsekwencje pracy w nieergonomicznych warunkach. Specyfika wykonywanych czynności zawodowych a
lokalizacja zmian przeciąŜeniowych. Zmiany pozycji chorego w łóŜku. Pionizacja.
Zalecane źródła:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Bahrynowska-Fic J.: Właściwości i metodyka ćwiczeń fizycznych oraz sport inwalidzki, PZWL, Warszawa, 1999;
Nowotny J. i wsp.: Edukacja i reedukacja ruchowa. Wyd. Kasper, Kraków, 2003;
Nowotny J. i wsp.: Podstawy fizjoterapii część 1. Wyd. Kasper, Kraków, 2004;
Nowotny J. i wsp.: Podstawy fizjoterapii część 2. Wyd. Kasper, Kraków, 2004;
Nowotny J. i wsp.: Podstawy fizjoterapii część 3. Wyd. Kasper, Kraków, 2005;
Nowotny-Czupryna O., Rudzińska A.: Ogólne zasady fizjoterapii a usprawnianie osób z osteoporozą. Fizjoterapia
2002, 3-4;83-89;
7. Nowotny-Czupryna O. i wsp.: Ergonomiczne aspekty pracy fizjoterapeuty. Fizjoterapia Polska 2003, 3, 4, 387-395;
8. Nowotny-Czupryna O.: TREŚCI WYKŁADÓW
9. Tasiemski T.: Usprawnianie po urazach rdzenia kręgowego. Trening samoobsługi i techniki jazdy wózkiem
inwalidzkim, Wyd. Tomasz Tasiemski, 2001;
Olga Nowotny-Czupryna
PODSTAWY KSZTAŁCENIA RUCHOWEGO I METODYKA NAUCZANIA RUCHU