Katalog 2007_2008.qxd

Porady eksperta – ŻŁOBEK
Zaburzenia depresyjne u małego dziecka
Obraz kliniczny depresji u dzieci rzadko przypomina symptomy typowe dla osób dorosłych. Przejawy zaburzeń depresyjnych u dzieci są bardziej zróżnicowane – zmieniają się wraz z wiekiem,
zależą od stopnia dojrzałości układu nerwowego. Proces diagnozowania utrudnia fakt, że problemy
emocjonalne dzieci często są „normalnymi” etapami rozwojowymi (o ile nie dezorganizują zachowania dziecka i nie mają cech regresji).
Dlatego u małych dzieci częściej niż pojęcie depresja stosuje się określenia: zaburzenia emocjonalne lękowe, lęk separacyjny, fobie, zaburzenia związane z rywalizacją w rodzeństwie. Przyczynami tych zaburzeń najczęściej są:
 podatność genetyczna,
 zmiany w neuroprzekaźnictwie,
 trauma, deprywacja potrzeb emocjonalnych, słaby, ale długotrwały stres,
 choroby somatyczne.
W wieku niemowlęcym i poniemowlęcym często mówi się o tzw. depresji anaklitycznej, będącej
reakcją na rozłąkę z matką, zmianę środowiska. Przejawami wzmożonego lęku jest najpierw nieustanny
płacz i krzyk, czynny protest wobec opiekunów, poszukiwanie ważnej dla dziecka osoby. Następnie
dochodzi do zmniejszenia aktywności psychoruchowej dziecka, utraty zainteresowania zabawkami,
wycofywania z kontaktów z otoczeniem. Zdarza się, że maluch zakrywa twarz rękoma, kołderką, wykonuje ruchy stereotypowe (kołysanie ciała, kręcenie głową, podskoki z potrząsaniem rękami). Pojawiają się zaburzenia snu (kłopoty z zasypianiem, sen płytki, niespokojny, wybudzanie), zaburzenia łaknienia (jedzenie małych ilości, wybranych pokarmów, odmowa jedzenia, skłonność do wymiotów,
spadek wagi) oraz zmniejszenie odporności na infekcje i zaburzenia psychosomatyczne. Może również
dojść do zaniku gaworzenia, raczkowania lub innych opóźnień rozwoju psychoruchowego.
Bardzo często lęk u dzieci nie jest wyrażany wprost, przejawia się w sposób mało specyficzny. Maluchy rzadko ujawniają typowy smutek, przygnębienie. Bardzo często reakcjami depresyjnymi są:
 obniżenie aktywności ruchowej lub stany podniecenia ruchowego,
 niepodejmowanie zabaw i unikanie rówieśników,
 zachowania z nadmierną lękliwością, biernością lub wybuchy złości, agresji,
 napady lęku: nagła zmiana zachowania, niepokój psychoruchowy, ucieczka, objawy wegetatywne, objawy pobudzenia układu wegetatywnego (blednięcie lub zaczerwienienie twarzy,
bóle brzucha i głowy, wymioty, biegunka, drżenie ciała, pocenie, zmiany akcji serca, poczucie
duszności, omdlenia), płacz lub krzyk,
 lęki nocne (nagłe wybudzenie, z objawami lęku i pobudzenia ruchowego, krzyk, niemożność
nawiązania kontaktu, niereagowanie na uspokajanie),
®
Moje Bambino Sp. z o.o. S.K.A., ul. Graniczna 46, 93-428 Łódź, tel. 042 630 01 30, 042 630 01 70, 042 630 01 34,
042 630 03 05, fax 042 630 04 80, infolinia: 0 801 577 544, [email protected], www.mojebambino.pl
1
Porady eksperta – ŻŁOBEK
 czynności nawykowe (wielokrotnie powtarzająca się czynność manipulacyjna wokół własnego ciał służąca rozładowaniu napięcia emocjonalnego): ssanie palca, obgryzanie paznokci,
skubanie warg, dłubanie w nosie, masturbacja,
 tiki ruchowe (mruganie oczami, pociąganie nosem, wykrzywianie kącika ust, podrzucanie ra-
mienia itp.) lub wokalne (chrząkanie, popiskiwanie, wymawianie jakiegoś dźwięku lub słowa),
 jąkanie,
 mutyzm wybiórczy,
 niekiedy moczenie nocne, dzienne lub zanieczyszczenie kałem.
Jeżeli powyższe zachowania występują z dużym nasileniem, trwają powyżej 6-8 tygodni, stają się
nieadekwatne do siły działającego bodźca, są bardzo gwałtowne i długotrwałe – konieczne jest podjęcie
dodatkowych oddziaływań (spotkanie z psychologiem, konsultacja lekarza psychiatry dziecięcego).
opr. Agnieszka Wrzesiak
psycholog kliniczny
®
Moje Bambino Sp. z o.o. S.K.A., ul. Graniczna 46, 93-428 Łódź, tel. 042 630 01 30, 042 630 01 70, 042 630 01 34,
042 630 03 05, fax 042 630 04 80, infolinia: 0 801 577 544, [email protected], www.mojebambino.pl
2