oddziaływanie specjalnej strefy ekonomicznej „starachowice”
Transkrypt
oddziaływanie specjalnej strefy ekonomicznej „starachowice”
Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 16, Nr 1/2012 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Ład gospodarczy i społeczny Przemysław Siudak1 ODDZIAŁYWANIE SPECJALNEJ STREFY EKONOMICZNEJ „STARACHOWICE” S.A. NA SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH 1. Ogólna charakterystyka Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice” Specjalna Strefa Ekonomiczna „Starachowice” S.A. została utworzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 września 1997 r.2 Pierwotnie obejmowała ona obszar 123,77 ha zlokalizowany wyłącznie na terenie miasta Starachowice. Stan taki trwał do 2001 r. kiedy strefą zostały objęte tereny w Ostrowcu Świętokrzyskim i Stąporkowie, czego efektem było zwiększenie się jej obszaru o 180,6 ha. W 2002 r. powołano kolejne podstrefy: SkarŜysko-Kamienna, Końskie i Szydłowiec. Obszar strefy zamknął się wówczas powierzchnią 351,5 ha. W roku 2006 ze strefy zostały wyłączone tereny leŜące w gminie Stąporków, natomiast podstrefami stały się Suchedniów, IłŜa, Morawica i Mniszków. W roku 2007 w obręb SSE „Starachowice” ponownie włączono Stąporków oraz Puławy, natomiast w 2008 r. – Sędziszów. Na koniec grudnia 2010 r. obszar strefy wynosił 596 ha. Pod względem wielkości powierzchni SSE „Starachowice” zajmowała 10 pozycję wśród 14 polskich SSE. Mniejsze obszarowo były Krakowska SSE (523 ha), Słupska SSE (401 ha), Kamiennogórska SSE (367 ha) i Suwalska (343 ha), największą zaś Katowicka SSE, której łączny obszar wyniósł 1 918 ha. SSE „Starachowice” S.A. na tle pozostałych stref lepiej wypada pod względem stopnia zagospodarowania swoich gruntów. Odsetek gruntów zagospodarowanych na koniec grudnia 2010 r. w jej przypadku wyniósł 62,17%, a waŜne zezwolenie na prowadzenie działalności posiadało 70 firm, w tym 5 podmiotów, które zezwolenie otrzymały w 2010 r. 1 2 Dr Przemysław Siudak, adiunkt, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 września w sprawie ustanowienia Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice”, Dz.U. z 1997 r., Nr 135, poz. 906. 73 Wspomniane 70 zezwoleń sytuuje SSE „Starachowice” wśród pozostałych stref na 8 pozycji. Najwięcej zezwoleń wydano w Katowickiej SSE – 201 i Wałbrzyskiej SSE – 159, najmniej natomiast w Kamiennogórskiej SSE – 46 oraz w Słupskiej SSE – 45. Nakłady inwestycyjne poniesione przez przedsiębiorców do końca grudnia 2010 r. w obszarze Strefy Starachowickiej zamknęły się w kwocie 1 528,9 mln zł, co stanowiło zaledwie 2,09% ogółu nakładów łącznie poniesionych we wszystkich strefach. NajwyŜsze były w Katowickiej SSE, gdzie wyniosły 16 869,6 mln zł (23,04%). Pod tym względem SSE „Starachowice” wyprzedziła jedynie Suwalską SSE (1 474,9 mln zł – 2,01%) i Słupską SSE (936,6 mln zł – 1,32%). Łączny stan zatrudnienia w firmach objętych SSE „Starachowice” na koniec grudnia 2010 r. wynosił 6 349 pracowników. Stanowiło to 2,81% z globalnej liczby 225 289 miejsc pracy utworzonych na terenach wszystkich SSE. Najwięcej miejsc pracy funkcjonowało w Katowickiej SSE – 43 473 (19,3%), mniej natomiast niŜ w SSE „Starachowice” – w Suwalskiej SSE (5 958 – 2,64%), Kamiennogórskiej SSE (4 349 – 1,93%) i Słupskiej SSE (2 683 – 1,19%). SSE „Starachowice” była na koniec grudnia 2010 r. jedyną wśród polskich specjalnych stref ekonomicznych, gdzie liczba utrzymanych miejsc pracy (3403) przewyŜszała liczbę nowoutworzonych miejsc pracy (2946). Niepokojącym zjawiskiem jest postępujący od 2008 r. spadek globalnej liczby miejsc pracy w obszarze analizowanej strefy. Na koniec wspomnianego 2008 r. funkcjonowało tam 8 030 miejsc pracy (3 475 miejsca utrzymane + 4 555 nowe miejsca pracy), natomiast rok później – w grudniu 2009 r. było to juŜ jedynie 6 512 miejsc pracy (3 421+3 091). Warto dodać, Ŝe tylko w obszarze SSE „Starachowice” liczba miejsc pracy na koniec 2010 r. zmniejszyła się w stosunku do tej z końca 2009 r. W pozostałych strefach odnotowano wzrosty. NiezaleŜnie od słabszych wyników SSE „Starachowice” osiąganych w porównaniu z większością spośród polskich specjalnych stref ekonomicznych w obszarze pozyskiwania kapitału i utworzonych miejsc pracy interesującym zagadnieniem wydaje się postawienie pytania o wpływ tej strefy na stan sektora finansów publicznych. Odpowiedź na tak postawione pytanie wymaga stworzenia bilansu korzyści i kosztów utworzenia i funkcjonowania strefy. 2. Elementy bilansu funkcjonowania specjalnej strefy ekonomicznej i konieczność poczynienia odpowiednich załoŜeń. Funkcjonowanie specjalnej strefy ekonomicznej generuje określone korzyści dla systemu finansów publicznych. Jednak równolegle działalność tych stref powoduje dodatkowe wydatki i uszczuplenia wpływów tego systemu. W tabeli 1 zestawiono podstawowe koszty z korzyściami sektora finansów publicznych wynikające z działalności specjalnej strefy ekonomicznej. Stworzenie bilansu kosztów i korzyści funkcjonowania Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice” dla systemu finansów publicznych wymagało sięgnięcia po dane zawarte w: 74 a) zestawieniach sporządzonych przez urzędy centralne, specjalnie na potrzeby podjętych badań, obejmujących: − zagregowane dane nt. kwot podatku podlegającym wpłatom do urzędu skarbowego podatników podatku VAT działających w Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice” za lata 2003-2008 (Departament Podatku od Towarów i Usług Ministerstwa Finansów); − zagregowane kwoty pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom funkcjonującym w obszarze Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice” w latach 2002-2008 (Departament Monitorowania Pomocy Publicznej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów); − zestawienia sporządzone przez 10 urzędów miast i gmin z 13, w obszarze których na koniec grudnia 2008 r. znajdowały się tereny objęte statusem Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice”, dotyczące wpływów z tytułu podatku od nieruchomości płaconego w poszczególnych latach przez firmy strefowe prowadzące działalność na terenie tych gmin oraz sumy wydatków poniesione przez samorządy na budowę i modernizację infrastruktury umoŜliwiającą działalność przedsiębiorcom strefowym; b) raportach Ministerstwa Gospodarki i Pracy, a następnie Ministerstwa Gospodarki z lat 2004-2009, które obejmują dane z okresu 2001-2008, dotyczących wielkości zatrudnienia w strefie. Informacje o zatrudnieniu z lat 1998-2000 zostały pozyskane w spółce zarządzającej SSE „Starachowice”. Tabela 1. Koszty i korzyści sektora finansów publicznych związane z funkcjonowaniem specjalnej strefy ekonomicznej. KOSZTY − udzielona przedsiębiorcom działającym w obszarze stref pomoc publiczna, na którą składają się ulgi i zwolnienia w podatku dochodowym oraz w podatkach i opłatach lokalnych; − koszty budowy i modernizacji infrastruktury niezbędnej inwestorom, poniesione przez gminy, na terenie których znajdują się podstrefy;* − utrata wpływów z podatku dochodowego od spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi. KORZYŚCI − wpływy z podatku VAT płaconego przez firmy działające w strefie; − wpływy z podatku od nieruchomości; − wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych zatrudnionych w strefie; − zwiększone wpływy do ZUS-u z tytułu narzutów płacowych; − oszczędności związane ze zmniejszeniem wypłat na zasiłki dla bezrobotnych. * Pominięto koszty budowy infrastruktury ponoszone przez spółki zarządzające i gestorów mediów, poniewaŜ jedni i drudzy nie naleŜą do podmiotów sektora finansów publicznych. Źródło: Siudak P., Wątorek B., Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce w latach 1995–2009, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy, Legnica 2011, s. 151. 75 W celu wyliczenia dochodów budŜetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych zatrudnionych przez firmy zlokalizowane w obszarze Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice” oraz oszczędności tego budŜetu z zatrudniania w strefie bezrobotnych, posłuŜono się ankietą skierowaną do pracowników 10 firm3. Z 240 ankiet, za rozprowadzenie których odpowiadali prezesi lub dyrektorzy HR, udało się uzyskać 112 kwestionariuszy ankiet, uzyskując zadawalającą zwrotność, wynoszącą 46,7%. Z punktu widzenia tworzonego bilansu najistotniejsze były odpowiedzi na pytania o: − wysokość przedziału wynagrodzenia osiąganego przez pracownika; − źródło pochodzenia pracownika zatrudnionego przez firmę ze SSE „Starachowice” (bezrobotny, po szkole, inna firma); − fakt pobierania zasiłku przez bezrobotnych, zatrudnionych następnie w firmach funkcjonujących w SSE „Starachowice” i o okres jego pobierania. W badaniach świadomie pominięto efekty mnoŜnikowe generowane przez funkcjonowanie firm z obszaru SSE „Starachowice”. Zadecydowało o tym rozproszenie strefy w postaci 13 podstref analizowanej strefy, kaŜda o otoczeniu róŜniącym się znacznie pod względem wielkości i uwarunkowań produkcyjnych oraz usługowych efektów mnoŜnikowych. Zagadnienie powyŜsze wymaga podjęcia odrębnych, złoŜonych badań. Porównanie kosztów z wpływami i oszczędnościami umoŜliwia stworzenie bilansu funkcjonowania strefy dla systemu finansów publicznych. Konstrukcja odpowiednich zestawień wymagała przyjęcia następujących załoŜeń: ZałoŜenie 1. Firmy, które zainwestowały w obszarze SSE „Starachowice” nie powstałyby, gdyby nie powołano tej strefy – tym samym nie powstałyby utworzone przez nią miejsca pracy. Dotyczy to równieŜ miejsc pracy utrzymanych przez firmy, które zostały włączone w obszar danej podstrefy, juŜ po rozpoczęciu przez te firmy swojej działalności. W przypadku tych firm przyjęto, Ŝe objęcie ich statusem SSE zapobiegło ich upadkowi. ZałoŜenie 2. Zgodnie z wynikami badań ankietowych przeprowadzonych z 112 pracownikami 7 firm funkcjonujących w obszarze SSE „Starachowice” udział bezrobotnych wśród zatrudnionych przez te firmy osiągnął 46%. Dodatkowo przyjęto, Ŝe udziały bezrobotnych w strefie były takie, jak wskazane, od początku praktycznego funkcjonowania strefy, tj. od roku 1998 oraz, Ŝe udział ten kształtował się na tym samym poziomie w kolejnych latach wśród pracowników nowo przyjmowanych do strefy w danym roku. ZałoŜenie 3. Wysokości przeciętnych, miesięcznych wynagrodzeń brutto w przemyśle w latach 1997-2008, które przyjęto do obliczeń, przedstawione są w Tabeli 2. 3 Z 77 przedsiębiorstw, które uzyskały zezwolenie do końca 2008 r. na prowadzenie swojej działalności w obszarze Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice”. 76 Tabela 2. Wysokość przeciętnych wynagrodzeń brutto w przemyśle w latach 19972008. Rok Wysokość miesięcznego wynagrodzenia brutto Rok Wysokość miesięcznego wynagrodzenia brutto 1997 1998 1999 2000 2001 2002 1014,86 1164,41 1598,89 1756,43 1866,51 1911,52 1980,73 2123,63 2053,65 2245,95 2450,66 2706,32 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Źródło: dane GUS. ZałoŜenie 4. Zasiłek dla bezrobotnych wynosił średnio w 1998 r. – 362,97 zł, w 1999 r. – 392 zł, w 2000 r. – 430,17 zł, w 2001 r. – 464,3 zł, w 2002 r. – 483,87 zł, w 2003 r. – 499,87 zł, w 2004 r. – 504,00 zł, w 2005 r. – 514,52 zł, w 2006 r. – 528,32 zł, w 2007 r. – 536,05 zł, zaś w 2008 r. – 546,18 zł; dodatkowo przyjęto, Ŝe w przypadku wszystkich nowo przyjmowanych do pracy bezrobotnych z prawem do zasiłku przysługiwało im prawo pobierania tego zasiłku przez okres 12 miesięcy. ZałoŜenie 5. Składka na ubezpieczenie społeczne przyjęta do badań jest zaprezentowana w tabeli 3; w roku 1998 wynosiła 45% podstawy wymiaru zarówno od wysokości wynagrodzenia, jak i pobieranego zasiłku; z kolei w latach 1999-2006 było to 36,59% od wynagrodzenia4 i 32,52% od zasiłku dla bezrobotnych; w okresie od 1.07.2007 do 31.12.2007 r. wysokość składki od wynagrodzenia wynosiła 33,59% i 29,52% od zasiłku dla bezrobotnych5, stąd w obliczeniach dla całego roku 2007 przyjęto średnie arytmetyczne wysokości składek z początku i końca tego roku, co wyznacza jej wysokość na poziomie 35,09% od wynagrodzenia i 31,02% od zasiłku dla bezrobotnych; od 1.01.2008 r. obowiązuje składka od wynagrodzenia w wysokości 29,59% i 25,52% od zasiłku dla bezrobotnych. Tabela 3. Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne przyjęta do badań. Wysokość składek Składka na ubezpieczenie społeczne pracownika w tym: - finansowana przez pracodawcę - finansowana przez pracownika Składka na ubezpieczenie społeczne osoby bezrobotnej 1998 1999-2006 36,59% 35,09% 29,59% 45% 0% 17,88% 18,71% 17,88% 17,21% 15,88% 13,71% 45% 32,52% 31,02% 25,52% 45% 2007 2008 Źródło: opracowanie własne. 4 5 Od 2003 r. składka na ubezpieczenie wypadkowe podlega róŜnicowaniu, jednak na potrzeby badań przyjęto, Ŝe w całym okresie jest na stałym poziomie 1,62%. ObniŜenie to było wynikiem zmniejszenia wysokości składki rentowej z 13% do 10% (w okresie od 1.07.2007 do 31.12.2007 r.), a następnie do poziomu 6% od 1.01.2008 r. 77 ZałoŜenie 6. Stany zatrudnienia w SSE „Starachowice” w latach 1998-2008 oraz przyrosty zatrudnienia w stosunku do poprzedniego roku zestawione są w tabeli 4. Tabela 4. Zatrudnienie i jego przyrosty w firmach funkcjonujących w obszarze WSSE w latach 1998-2008. Rok 1998 przyrost w stosunku do 1997 1999 przyrost w stosunku do 1998 2000 przyrost w stosunku do 1999 2001 przyrost w stosunku do 2000 2002 przyrost w stosunku do 2001 2003 przyrost w stosunku do 2002 2004 przyrost w stosunku do 2003 2005 przyrost w stosunku do 2004 2006 przyrost w stosunku do 2005 2007 przyrost w stosunku do 2006 2008 przyrost w stosunku do 2007 Stan zatrudnienia na 31.12. danego roku/ przyrost zatrudnienia w st. do poprzedniego roku 163 163 298 135 325 27 1115 790 1402 287 1783 381 2290 507 4830 2540 6055 1225 6970 915 8030 1060 Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych od Spółki Zarządzającej SSE „Starachowice” S.A. za lata 1998-2000 oraz danych Ministerstwa Gospodarki zawartych w Informacjach o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych z lat 2004-2009. 3. Koszty funkcjonowania SSE „Starachowice” Największym kosztem związanym z funkcjonowaniem SSE „Starachowice” były kwoty pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom funkcjonującym w jej podstrefach6. Dane dotyczące wielkości tej pomocy zawiera tabela 5. 6 Na pomoc tę składają się głównie ulgi w podatku dochodowym, ale takŜe – choć w mniejszym stopniu – ulgi w podatkach opłatach lokalnych. 78 Tabela 5. Kwoty (brutto) pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w obszarze SSE „Starachowice” w latach 2002-2008. Rok Kwota pomocy 2002 2003 0 0 2004 2005 2006 10 429 022 8 141 340 2007 2008 Razem 9 141 054 11 706 744 6 425 845 45 844 005 Źródło: dane otrzymane z Departamentu Monitorowania Pomocy Publicznej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Intensywność pomocy publicznej udzielonej firmom z obszaru SSE „Starachowice” w latach 2004-2007 utrzymywała się na względnie stabilnym poziomie, oscylując wokół 10 mln zł na rok. W 2008 r. nastąpiło gwałtowne jej zmniejszenie, poniewaŜ wartość udzielonej pomocy nie przekroczyła kwoty 6,5 mln zł. Wydaje się, Ŝe odnotowany spadek był wynikiem niŜszych dochodów osiągniętych przez podmioty strefowe w okresie rozpoczynającego się kryzysu gospodarczego. NiezaleŜnie od ostatniego, łączna wartość pomocy udzielonej firmom funkcjonującym w SSE „Starachowice” w latach 2002-2008 w kwocie nie przekraczającej 46 mln zł naleŜała do najniŜszych na tle innych stref. Mniej otrzymali jedynie przedsiębiorcy prowadzący swoją działalność w Kamiennogórskiej SSE – 26,8 mln zł. Rekordowe pod tym względem okazały się Katowicka SSE i Wałbrzyska SSE, w których kwoty pomocy publicznej w analogicznym okresie wyniosły odpowiednio: 1 328,9 mln zł i 1 183,5 mln zł7. Kolejna grupa kosztów związana z funkcjonowaniem SSE „Starachowice” wynika z konieczności budowy infrastruktury niezbędnej inwestorom przez gminy, na terenie których znajdują się podstrefy analizowanej strefy. Zbiorcze zestawienie wydatków na ten cel poniesionych przez 10 gmin w poszczególnych latach znajduje się w tabeli 6. Tabela 6. Sumy wydatków na budowę infrastruktury strefowej poniesionych przez gminy objęte obszarem SSE „Starachowice” w latach 1998-2008. Rok Kwota pomocy Rok Kwota pomocy 1998 1999 2000 2001 2002 2003 0 0 0 0 663 927 282 399 266 066 5 930 012 24 004 481 2004 1 974 949 2005 14 629 147 2006 257 981 2007 2008 Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych z 11 urzędów miast i gmin, na terenie których w 2008 r. znajdowały się podstrefy SSE „Starachowice”. 7 Źródło: dane otrzymane z Departamentu Monitorowania Pomocy Publicznej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. 79 Badania podjęte w urzędach miast i gmin nie pozwoliły na uzyskanie danych dotyczących nakładów na budowę infrastruktury poniesionych przez: miasto Starachowice i gminy Tułowice oraz Końskie. Z pozostałych miejscowości objętych strefą największe nakłady na ten cel poniosło miasto Ostrowiec Świętokrzyski, które w latach 2002-2007 wydało łącznie 18 074 469 zł z 24 004 481 zł wydanych ogółem przez 10 gmin, od których otrzymano informacje o analizowanych nakładach8. Rozpatrując wspomnianą sumę 24 004 481 zł poniesioną na budowę infrastruktury przez gminy objęte SSE „Starachowice” naleŜy zauwaŜyć, Ŝe miała ona wartość średnią. Mniej wydały gminy wchodzące w obręb następujących stref: Kamiennogórskiej, Krakowskiej, Pomorskiej, Słupskiej i Suwalskiej. TakŜe pod tym względem rekordowe były Katowicka SSE z nakładami poniesionymi przez gminy wchodzące w jej obręb, gdzie w latach 1996-2008 poniesiono nakłady w wysokości 186 613 010 zł i Wałbrzyska SSE, w której w latach 1998-2008 analogiczne wydatki gmin osiągnęły poziom 121 004 440 zł. Zadecydowała o tym niewątpliwie największa liczba gmin wchodzących w skład obu stref, co przekłada się równocześnie na największy obszar obu stref. Ostatnią, uwzględnioną w bilansie, pozycją kosztów związanych z funkcjonowaniem SSE „Starachowice” jest kwota zwolnień od podatku dochodowego od osób prawnych na rzecz spółki zarządzającej w części wydatkowanej na cele rozwoju strefy9. Uszczuplenia jakie z tego tytułu poniósł budŜet państwa od początku funkcjonowania analizowanej strefy do końca 2008 r. wyniosły w sumie 1,83 mln zł10. 4. Korzyści funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych W załoŜeniach największą korzyścią dla systemu finansów publicznych wynikającą z funkcjonowania SSE miały być wpływy z tytułu podatku VAT, płaconego przez firmy działające w ich obszarach. Podobne załoŜenie dotyczyło równieŜ SSE „Starachowice”. Pełne zestawienie z lat 2003-2008 zagregowanych dla tej strefy kwot podatku od towarów i usług wpłaconych do urzędów skarbowych przedstawiono w tabeli 7. Obok wspomnianego Ostrowca Świętokrzyskiego pozostałych 9 miejscowości to: SkarŜysko Kamienna, Szydłowiec, Mniszków, Suchedniów, Morawica, Stąporków, IłŜa, Puławy i Sędziszów. 9 Dotyczy to w szczególności nakładów na budowę infrastruktury oraz wydatków na promocję. 10 Suma utraconych wpływów przez budŜet państwa z tego tytułu od wszystkich spółek zarządzających od początku funkcjonowania kaŜdej ze stref do końca 2008 r. wyniosła w sumie 200,78 mln zł. W mniejszym stopniu od spółki zarządzającej SSE „Starachowice” skorzystały jeszcze spółki zarządzające: Warmińsko-Mazurską SSE - 0,80 mln zł i Kamiennogórską SSE - 1,66 zł. NajwyŜsze zwolnienia z tego tytułu uzyskały spółki zarządzające Kostrzyńsko-Słubicką SSE – 65,20 mln zł i Mielecką SSE - 29,07 mln zł. 8 80 Tabela 7. Kwoty podatku VAT podlegające wpłacie do urzędu skarbowego w latach 2003-2008. Rok 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Razem Kwota 10363066 28275294 56301865 77346977 64373610 103720995 340381807 podatku VAT Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Departamentu Podatku od Towarów i Usług. Przedsiębiorcy funkcjonujący w obszarze SSE „Starachowice” łącznie w latach 2003-2008 przysporzyli budŜetowi państwa z tytułu zapłaconego podatku VAT 340 381 807 zł. Natomiast kwota omawianego podatku uzyskana w analogicznym okresie od przedsiębiorców prowadzących działalność we wszystkich 14 polskich SSE to 13 806 169 205 zł. Wskazany wynik SSE „Starachowice” w obszarze generowania wpływów z podatku VAT uplasował tę strefę na dziewiątej pozycji. Wyprzedziła ona: Kamiennogórską SSE (59 079 287 zł), Słupską SSE (155 692 048 zł), Warmińsko-Mazurską SSE (302 892 133 zł) i Suwalską SSE (330 060 562 zł). Największe wpływy z podatku VAT wygenerowały firmy zlokalizowane w Katowickiej SSE (3 529 354 183 zł) i Łódzkiej SSE (2 702 550 653 zł). Poziom dochodów uzyskanych przez budŜet państwa z tytułu kwot podatku VAT wpłacanych urzędom skarbowym przez firmy objęte statusem SSE „Starachowice” był silnie zróŜnicowany. W roku 2004 dochody te były niemal trzykrotnie wyŜsze od tych z roku 2003. W kolejnym 2005 r. utrzymywała się nadal, choć niŜsza, ich wysoka dynamika. Dochody z podatku VAT były prawie 2 razy wyŜsze niŜ w roku 2004. W roku 2006 dynamika uległa wyraźnemu zmniejszeniu, dochody z omawianego tytułu wzrosły juŜ tylko o 37% względem roku 2005. W 2007 r. odnotowano spadek dochodów z podatku VAT w stosunku do roku 2006. Osiągnęły one poziom 64 373 610 zł. Rok 2008 cechował się natomiast najwyŜszym ich poziomem, kiedy to osiągnęły one wartość 103 720 995 zł. Była to kwota o 61% wyŜsza niŜ rok wcześniej. Kolejną pozycją po stronie korzyści, jako wyniku działalności SSE „Starachowice” są wpływy z podatku od nieruchomości, zapłaconego przez przedsiębiorców gminom, na terenie których znajdują się podstrefy analizowanej strefy. Realnym przyrostem dochodów gmin z tego tytułu są jednak tylko wpłaty od firm, które przed utworzeniem podstrefy nie prowadziły swojej działalności na terenie danej gminy, w przeciwieństwie do firm, które wcześniej, jeszcze przed ich objęciem strefą płaciły taki podatek. Znajduje to odzwierciedlenie w danych przedstawionych w tabeli 8, gdzie zestawiono zagregowane kwoty dochodów z podatku od nieruchomości gmin objętych obszarem SSE „Starachowice” z lat 1998-2008. 81 Tabela 8. Kwoty podatku od nieruchomości na rzecz gmin, w obszarze których funkcjonują podstrefy SSE „Starachowice”. Rok Kwota Rok Kwota 1998 507223 2004 975411 1999 532813 2005 1579112 2000 568937 2006 2034711 2001 383865 2007 2460149 2002 871611 2008* 619374 2003 825580 Razem 11358786 * dane z większości urzędów obejmowały kwoty podatku od nieruchomości pozyskane do 30.06.2008 r. Źródło: badania własne. Wysokości kwot z tytułu podatku od nieruchomości są pochodną wielkości obszarów podstref wchodzących w skład danej strefy, stopnia jej zagospodarowania, stawek tego podatku przyjętych przez poszczególne gminy oraz odpowiednio wczesnego zagospodarowania. Z racji tego, Ŝe aŜ do 2001 r. w skład SSE „Starachowice” wchodziła tylko jedna podstrefa nie są zaskoczeniem, na tle pozostałych stref, niskie kwoty podatku od nieruchomości wygenerowane z jej obszaru11. Rozszerzanie się analizowanej strefy, najpierw w 2001 r. o tereny w Ostrowcu Świętokrzyskim i Stąporkowie, następnie w 2002 r. o tereny w SkarŜysku-Kamiennej, Końskich i Szydłowcu skutkowało zwiększającymi się sumami wpłat tego podatku do budŜetów wspomnianych gmin. Te wzrastające wpływy uzasadniają celowość uruchamiania podstref strefy w kolejnych miejscowościach oraz wskazują moŜliwość trwałego utrzymania rosnącego trendu pozyskiwania dochodu z analizowanego podatku przez budŜety odpowiednich gmin. 5. Bilans Zestawione w tabelach 5-8 wielkości stały się podstawą konstrukcji bilansu kosztów i korzyści SSE „Starachowice”. Bilans ten przedstawiono w tabeli 9. Wyniki uzyskane jedynie w oparciu o dane, które udało się pozyskać z wymienionych wcześniej źródeł, wskazują na dodatni dla systemu finansów publicznych wynik bilansu kosztów i korzyści funkcjonowania SSE „Starachowice”, który osiągnęła ona w latach 1998-2008. Analogiczne badania przeprowadzone na obszarze pozostałych polskich SSE wskazują, Ŝe kwota 280 062 107 zł wygenerowana przez SSE „Starachowice” jest niŜsza jedynie od tych, które powstały za sprawą funkcjonowania Katowickiej SSE (2 202 556 359 zł), Łódzkiej SSE (2 131 345 425 zł), Krakowskiego Parku Technologicznego (1 407 939 940 zł) i Mieleckiej SSE (526 252 012 zł). 11 Kwota 507 223 zł uzyskana przez budŜet miasta Starachowice z tytułu podatku od nieruchomości w 1998r. nie wydaje się wysoka wobec wpływów z tego podatku jaki łącznie w tym samym okresie uzyskały gminy wchodzące w skład Kostrzyńsko-Słubickiej SSE – 1 277 926 zł, Tarnobrzeskiej SSE – 1 107 044 zł, czy Wałbrzyskiej SSE – 3 588 538 zł. 82 Tabela 9. Bilans kosztów i korzyści dla systemu finansów publicznych funkcjonowania SSE „Starachowice” w latach 1998-2008. KOSZTY (w zł) Pomoc publiczna udzielona przedsiębiorcom Koszty budowy i modernizacji infrastruktury Utrata wpływów z podatku dochodowego od spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi Ogółem KORZYŚCI (w zł) Wpływy z podatku VAT od firm działających w strefach Dochody gmin z tytułu podatku od nieruchomości zapłaconego przez firmy z obszarów stref zlokalizowanych na terenie tych gmin Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych zatrudnionych w strefach Zwiększone wpływy do ZUS-u z tytułu narzutów płacowych Oszczędności z tytułu niewypłaconych zasiłków dla bezrobotnych i niewpłaconych składek na ubezpieczenia społeczne bezrobotnych Ogółem KORZYŚCI – KOSZTY Źródło: opracowanie własne. 45 844 005 24 004 481 1 830 000 71 678 486 340 381 807 11 358 786 b.d. b.d. b.d. 351 740 593 280 062 107 W bilansie SSE „Starachowice”, podobnie jak i pozostałych SSE, nie są uwzględnione jednak – z powodu braku tworzenia przez Ministerstwo Gospodarki oraz Ministerstwo Finansów odpowiednich zestawień – dane na temat wpływów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych płaconego przez pracowników zatrudnionych w firmach z obszarów SSE. Inną nie uwzględnioną w stworzonym bilansie korzyścią systemu finansów publicznych są wpływy z tytułu narzutów płacowych na rzecz ZUS-u oraz oszczędności wynikające z zatrudnienia w strefie znacznej liczby bezrobotnych, co skutkowało zmniejszeniem zarówno kwot wypłacanych im zasiłków, jak i składek na ubezpieczenia społeczne płaconych za nich przez właściwe miejscowo powiatowe urzędy pracy. Wyliczenie wpływów i oszczędności z wyŜej wymienionych tytułów wymaga przyjęcia dodatkowych załoŜeń w stosunku do tych przedstawionych wcześniej, tj.: ZałoŜenie 7. Miesięczne wynagrodzenia brutto, które osiągają pracownicy firm z SSE „Starachowice”, wskazane przez nich w okresie badań i zaprezentowane w tabeli 10 przybierają konkretne wartości, odpowiednio dla kaŜdego ze wskazanych przedziałów: do 1000 zł: 1000 zł; 1001-2000 zł: 1500 zł; 2001-3000 zł: 2500 zł; 3001-6100 zł: 4550 zł; ponad 6100 zł: 6200 zł. 83 Tabela 10. Przedziały miesięcznego wynagrodzenia brutto osiąganego przez 110 pracowników firm funkcjonujących w obszarze SSE „Starachowice”. do 1000 ilość % 8 7,3 Przedział miesięcznego wynagrodzenia brutto [zł] 1000-2000 2000-3000 3000-6100 ponad 6100 ilość % ilość % ilość % ilość % 59 53,6 Źródło: opracowanie własne. 26 23,6 16 14,5 1 0,9 Razem 110 ZałoŜenie 8. Zaprezentowane wcześniej w tabeli 2. przeciętne wynagrodzenia brutto w przemyśle w latach 1998 - 2008 stały się podstawą wyliczenia wysokości zarobków osiąganych w poprzednich latach względem tych z końca 2008 r.; przyjęto tym samym, Ŝe procentowy wzrost zarobków pracowników firm strefowych w kolejnych latach był taki sam, jak wzrost średniego wynagrodzenia w przemyśle. Odbiciem niniejszego załoŜenia są wielkości wynagrodzeń przedstawione w tabeli 11. Tabela 11. Wysokość zarobków pracowników specjalnych stref ekonomicznych osiąganych w 2008 r. w przeliczeniu na lata 1998-2007. rok 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 Przeciętne wynagr. brutto w przemyśle dynamika (rok w zł poprz. = 100) 2 706,32 110,43 2 450,66 109,11 2 245,95 109,36 2 053,65 96,70 2 123,63 107,21 1 980,73 103,62 1 911,52 102,41 1 866,51 106,27 1 756,43 109,85 1 598,89 137,31 1 164,41 114,74 Źródło: opracowanie własne. Wynagrodzenie pracownika (w zł) do 1000 1001 - 2000 2001 - 3000 3001 - 6100 ponad 6100 1 000,00 905,53 829,89 758,83 784,69 731,89 706,32 689,69 649,01 590,80 430,26 1 500,00 1 358,30 1 244,84 1 138,25 1 177,04 1 097,84 1 059,48 1 034,53 973,52 886,20 645,38 2 500,00 2 263,83 2 074,73 1 897,09 1 961,73 1 829,73 1 765,79 1 724,21 1 622,53 1 477,00 1 075,64 4 550,00 4 120,17 3 776,00 3 452,70 3 570,35 3 330,10 3 213,74 3 138,07 2 953,00 2 688,13 1 957,66 6 200,00 5 614,30 5 145,32 4 704,78 4 865,10 4 537,72 4 379,17 4 276,05 4 023,86 3 662,95 2 667,59 ZałoŜenie 9. Progi podatkowe, stopy podatku, koszty uzyskania przychodu oraz wysokość składki zdrowotnej odliczanej od zaliczki na podatek dochodowy przyjęte w obliczeniach przedstawione są w tabeli 12. 84 Tabela 12. Ustawowa wysokość progów podatkowych, stóp podatku dochodowego od osób fizycznych, koszty uzyskania przychodu oraz wysokość składki zdrowotnej odliczanej od zaliczki na podatek dochodowy w latach 1998-2008. Podstawa Koszt Wysokość obliczania uzyskania składki Rok Podatek wynosi podatku w zł przycho- zdrowotdu nej ponad do 16 380 21% podstawy obliczenia minus kwota 218,40 zł 40,95 zł 1996 16 380 32 760 3 221,40 zł + 33% nadwyŜki ponad kwotę 16 380 zł 8 626,80 zł + 45% nadwyŜki ponad kwotę 32 760 zł 32760 20 868 20% podstawy obliczenia minus kwota 278, 20 zł 52,17 zł 1997 20 868 41 736 3 895,40 zł 40 + 32% nadwyŜki ponad 20 868 zł 10 573, 16 zł + 44% nadwyŜki ponad 41 736 zł 41 736 25 252 19% podstawy obliczenia minus kwota 336, 60 zł 63,13 zł 1998 25 252 50 504 4 461, 28 zł + 30% nadwyŜki ponad 25 252 zł 12 036, 88 zł + 40% nadwyŜki ponad 50 504 zł 50 504 29 624 19% podstawy obliczenia minus kwota 394, 80 zł 74,06 zł 7,5% 1999 29 624 59 248 5 233, 76 zł + 30% nadwyŜki ponad 29 624 zł 14 120, 96 zł + 40% nadwyŜki ponad 59 248 zł 59 248 32 736 19% podstawy obliczenia minus kwota 436,20 zł 81,84 zł 7,5% 2000 32 736 65 472 5 783,64 zł + 30% nadwyŜki ponad 32 736 zł 15 604, 44 zł + 40% nadwyŜki ponad 65 472 zł 65 472 37 024 19% podstawy obliczenia minus kwota 439,32 zł 92,56 zł 7,75 % 2001 37 024 74 048 6 541,24 zł + 30% nadwyŜki ponad 37 024 zł 17 648,44 zł + 40% nadwyŜki ponad 74 048 zł 74 048 37 024 19% podstawy obliczenia minus kwota 518,16 zł 96,26 zł 7,75% 2002 37 024 74 048 6 516, 40 zł + 30% nadwyŜki ponad 37 024 zł 17 623,60 zł + 40% nadwyŜki ponad 74 048 zł 74 048 37 024 19% podstawy obliczenia minus kwota 530,08 zł 99,96 zł 7,75% 2003 37 024 74 048 6 504, 48 zł + 30% nadwyŜki ponad 37 024 zł 17 611,68 zł + 40% nadwyŜki ponad 74 048 zł 74 048 37 024 19% podstawy obliczenia minus kwota 530,08 zł 102,25 zł 7,75% 2004 37 024 74 048 6 504, 48 zł + 30% nadwyŜki ponad 37 024 zł 17 611,68 zł + 40% nadwyŜki ponad 74 048 zł 74 048 37 024 19% podstawy obliczenia minus kwota 530,08 zł 37 024 74 048 6 504, 48 zł + 30% nadwyŜki ponad 37 024 zł 102,25 zł 7,75% 2005 74 048 600 000 17 611,68 zł + 40% nadwyŜki ponad 74 048 zł 227 992,48 zł + 50% nadwyŜki ponad 600 000 zł 600 000 37 024 19% podstawy obliczenia minus kwota 530,08 zł 37 024 74 048 6 504, 48 zł + 30% nadwyŜki ponad 37 024 zł 102,25 zł 7,75% 2006 74 048 600 000 17 611,68 zł + 40% nadwyŜki ponad 74 048 zł 227 992,48 zł + 50% nadwyŜki ponad 600 000 zł 600 000 43 405 19% podstawy obliczenia minus kwota 572,54 zł 108,50 zł 7,75% 2007 43 405 85 528 7 674,41 zł + 30% nadwyŜki ponad 43 405 zł 20 311,31 zł + 40% nadwyŜki ponad 85 528 zł 85 528 44 490 19% podstawy obliczenia minus kwota 586,85 zł 111,25 zł 7,75% 2008 44 490 85 528 7 866,25 zł + 30% nadwyŜki ponad 44 490 zł 20 177,65 zł + 40% nadwyŜki ponad 85 528 zł 85 528 Źródło: opracowanie własne na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z lat 1996-2008. 85 ZałoŜenie 10. Udziały pracowników osiągających poszczególne, przyjęte wysokości zarobków były takie, jak przedstawione w tabeli 10 zarówno w okresie badań (wrzesień 2008 r.), jak i we wszystkich wcześniejszych latach ich funkcjonowania. ZałoŜenie 11. Miesięczne przyrosty zatrudnienia w strefie miały regularny charakter i stanowiły 1/12 rocznego przyrostu zatrudnienia w jej obszarze (por. dane z tabeli 4.); udziały bezrobotnych wśród nowo zatrudnianych w kaŜdym miesiącu były takie same, jak wskazane wcześniej w załoŜeniu 2. ZałoŜenie 12. Przy obliczaniu wielkości kwot oszczędności wynikających z zatrudniania w SSE „Starachowice” bezrobotnych – skutkiem czego było zmniejszenie kwot wypłacanych im zasiłków oraz składek na ubezpieczenia społeczne płaconych za nich przez urzędy pracy – przyjęto, Ŝe udziały bezrobotnych, którym nie przysługiwało prawo do pobierania zasiłku oraz bezrobotnych, którzy go pobierali, są takie, jak wskazane w tabeli 13.; ponadto przyjęto, Ŝe wskazane przez ankietowanych przedziały czasu pobierania zasiłku przyjmują konkretne okresy, tj. 1-3 miesiące: 2 miesiące; 4-6 miesięcy: 5 miesięcy; 7-9 miesięcy: 8 miesięcy; 10-12 miesięcy: 11 miesięcy12. Tabela 13. Okresy pobierania zasiłku przez bezrobotnych, zatrudnionych następnie w firmach funkcjonujących w obszarze WSSE. Udział osób, które nie pobierały zasiłku (%) 20,0 Udział osób pobierających zasiłek (%) długość okresu pobierania zasiłku 10-12 1-3 miesięcy 4-6 miesięcy 7-9 miesięcy miesięcy 16,7 26,7 10,0 26,7 Źródło: badania własne. Łącznie 80,0 Ze względu na rozbudowaną formę wyliczeń w tabeli 14 zestawione są wpływy i oszczędności sektora finansów publicznych ze wskazanych tytułów jedynie w postaci syntetycznych wyników. Wyniki te nie zostały uwzględnione w przedstawionym wcześniej bilansie SSE „Starachowice”. NaleŜy jedynie wyjaśnić, Ŝe na przedstawione w kolumnie 3 łączne oszczędności związane z brakiem wypłat zasiłków dla bezrobotnych, którzy zostali pracownikami firm SSE „Starachowice” składają się: 1) oszczędności wynikające bezpośrednio z niewypłacania zasiłków dla bezrobotnych oraz 2) oszczędności spowodowane brakiem konieczności opłacania składek na ubezpieczenia społeczne bezrobotnych pobierających zasiłki przez powiatowe urzędy pracy. 12 Tylko taki zabieg umoŜliwiał wyliczenie oszczędności z tytułu niezapłaconego bezrobotnym zasiłku. 86 Tabela 14. Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych pracowników firm SSE „Starachowice”, suma wpływów do ZUS z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń pracowników firm SSE „Starachowice” oraz suma oszczędności wynikających z niewypłacania zasiłków dla bezrobotnych oraz nieopłacania składek na ubezpieczenie społeczne bezrobotnych, którzy znaleźli zatrudnienie w SSE „Starachowice” z lat 1998-2008 (w zł). Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Razem Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych pracowników firm SSE „Starachowice” Źródło: badania własne. 146 739 209 918 304 125 757 607 1 219 347 1 611 780 2 318 086 3 896 995 6 798 936 9 180 679 12 990 856 39 435 067 Suma wpływów do ZUS z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń pracowników firm SSE „Starachowice” 448 025 1 337 791 1 945 731 4 979 714 8 605 316 11 288 609 15 483 602 26 676 328 43 719 998 54 552 407 58 505 954 227 543 473 Suma oszczędności wynikających z niewypłacania zasiłków dla bezrobotnych oraz nieopłacania składek na ubezpieczenie społeczne bezrobotnych, którzy znaleźli zatrudnienie w SSE „Starachowice” 165 584 135 361 29 708 938 211 355 210 487 143 653 602 3 342 802 1 655 419 1 240 387 1 402 645 10 406 074 Uwzględnienie w bilansie SSE „Starachowice” wpływów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych pobranego od pracowników zatrudnionych w firmach zlokalizowanych na jej terenie, a takŜe z tytułu narzutów płacowych na rzecz ZUS-u oraz oszczędności wynikających z zatrudniania bezrobotnych pozwala na skonstruowanie pełnego bilansu bezpośrednich kosztów i korzyści tej strefy dla systemu finansów publicznych. Bilans taki zaprezentowano w tabeli 15. 87 Tabela 15. Pełny bilans bezpośrednich kosztów i korzyści systemu finansów publicznych funkcjonowania SSE „Starachowice” w latach 1998-2008. KOSZTY (w zł) Pomoc publiczna udzielona przedsiębiorcom Koszty budowy i modernizacji infrastruktury Utrata wpływów z podatku dochodowego od spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi Ogółem KORZYŚCI (w zł) Wpływy z podatku VAT od firm działających w strefach Dochody gmin z tytułu podatku od nieruchomości zapłaconego przez firmy z obszarów stref zlokalizowanych na terenie tych gmin Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych zatrudnionych w strefach Zwiększone wpływy do ZUS-u z tytułu narzutów płacowych Oszczędności z tytułu niewypłaconych zasiłków dla bezrobotnych i niewpłaconych składek na ubezpieczenia społeczne bezrobotnych Ogółem KORZYŚCI – KOSZTY Źródło: opracowanie własne. 45 844 005 24 004 481 1 830 000 71 678 486 340 381 807 11 358 786 39 435 067 227 543 473 10 406 074 629 125 207 557 446 721 Wartości składników, o które uzupełniono końcowy bilans SSE „Starachowice” powodują, Ŝe nadwyŜka dochodów nad kosztami funkcjonowania omawianej strefy w latach 1998-2008 uległa niemal podwojeniu i osiągnęła poziom 557 446 721 zł. TakŜe w przypadku pozostałych stref ich pozytywne oddziaływanie na sektor finansów publicznych (choć w róŜnym stopniu), uległo wzmocnieniu. Analogiczne obliczenia, które dla nich sporządzono wskazują, Ŝe lepsze wyniki pod względem generowania nadwyŜki dochodów nad kosztami osiągnęły kolejno następujące strefy: Katowicka SSE (4 233 180 281 zł), Łódzka SSE (2 808 975 938 zł), Wałbrzyska (1 998 281 136 zł), Krakowski Park Technologiczny (1 614 726 569 zł), Mielecka (1 277 225 972 zł) oraz Tarnobrzeska (1 045 823 629 zł). 6. Podsumowanie Pozytywne oddziaływanie SSE „Starachowice” na sektor finansów publicznych w postaci dodatniej wartości bilansu funkcjonowania tej strefy będzie w przyszłości pochodną następujących czynników: 1) kwot pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w kolejnych latach (będą się one zwiększać wraz z realizowaniem wyŜszych dochodów przez podmioty strefowe, jednak jedynie do momentu osiągnięcia maksymalnych pułapów pomocy); 2) intensywności procesów gospodarczych zachodzących w obrębie strefy, czego odbiciem będą kwoty podatku VAT podlegające wpłatom do urzędów skarbowych; 3) odnotowywania przyrostów zatrudnienia w strefie i poziomu osiąganych tam zarobków, czego 88 skutkiem będą zwiększone wpływy do budŜetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zwiększone wpływy z tytułu narzutów płacowych na rzecz ZUS-u; 4) poziomu sum podatku od nieruchomości płaconego budŜetom gmin, na terenie których funkcjonują podstrefy SSE „Starachowice”; 5) konieczności poniesienia przez gminy włączane do strefy wydatków związanych z budową infrastruktury na potrzeby inwestorów wyraŜających zainteresowanie inwestowaniem w strefie. Relatywnie mniejszą rolę na kształt bilansu, podobnie jak dotychczas, mieć będą utracone przez budŜet państwa wpływy z podatku dochodowego od Spółki Zarządzającej Specjalną Strefą Ekonomiczną „Starachowice” S.A. Bibliografia: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kryńska E. (red.), Polskie specjalne strefy ekonomiczne: zamierzenia i efekty, Uniwersytet Warszawski. Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2000. Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Specjalne strefy ekonomiczne na koniec 2005 r., 2006. Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Specjalne Strefy Ekonomiczne stan na dzień 31 grudnia 2004 r., marzec 2005. Ministerstwo Gospodarki, Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2008, maj 2009 r. Ministerstwo Gospodarki, Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2006, maj 2007 r. Ministerstwo Gospodarki, Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2007, maj 2008 r. Siudak P., Wątorek B., Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce w latach 1995–2009, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy, 2011. Abstrakt Celem artykułu jest prezentacja bilansu kosztów i korzyści sektora finansów publicznych funkcjonowania Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice” S.A. w latach 1998-2008. Konstrukcja takiego bilansu wymagała zestawienia danych, będących w posiadaniu Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Finansów, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz urzędów miast i gmin, na terenie których znajdują się podstrefy tej strefy. Niezbędne było takŜe przeprowadzenie badań wśród pracowników zatrudnionych w firmach prowadzących swoją działalność w obszarze Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice” S.A. Tworząc wspomniany bilans przyjęto szereg załoŜeń. 89 The impact of the „Starachowice” S.A. Special Economic Zone upon the Public Finance Sector The aim of this article is to present a balance of costs and benefits of the public finance sector on the functioning of The Starachowice S.A. Special Economic Zone in the period between 1998 and 2008. The compiling of the above-mentioned balance required data from The Ministry of Economy, The Ministry of Finance, The Office of Competition and Consumer Protection as well as the City Halls and Commune Offices of the relevant subzones. It was necessary to precede the balance by a thorough survey among the employees of the companies operating within The Starachowice S.A. Special Economic Zone. The balance was prepared on the basis of numerous assumptions. PhD Przemysław Siudak, assistant professor, Witelon University of Applied Sciences in Legnica. 90