NYELVTANI SZERKEZETEK ÉS SZÓKINCS 1. Nyelvtani szerkezetek
Transkrypt
NYELVTANI SZERKEZETEK ÉS SZÓKINCS 1. Nyelvtani szerkezetek
NYELVTANI SZERKEZETEK ÉS SZÓKINCS 1. Nyelvtani szerkezetek VIZSGASZINTEK Középszint A vizsgázó B1: – megérti és helyesen használja az egyszerű szerkezeteket szóban és írásban, – ismerős helyzetekben elfogadható nyelvhelyességgel kommunikál, – az esetleg előforduló hibák és az érezhető anyanyelvi hatás ellenére érthetően fejezi ki gondolatait, kommunikációs szándékait. Emelt szint A vizsgázó B2: – változatos szerkezeteket is megért és használ szóban és írásban, – viszonylag nagy biztonsággal használja a nyelvtani szerkezeteket, és közben nem követ el rendszerszerű hibát, – szükség esetén mondanivalóját képes önállóan helyesbíteni, pontosítani, – árnyaltan fejezi ki kommunikációs szándékait. A következő táblázat a nyelvtani követelményeket tartalmazza, és a könnyebb kezelhetőség érdekében a leíró nyelvtan kategóriái alapján készült. A nyelvtani ismeretek alapvető szerepet játszanak mind a receptív, mind a produktív készségekben. A receptív készségek (R) között felsorolt nyelvtani szerkezetek előfordulhatnak az olvasott vagy hallott szöveg értését mérő feladatokban, de ezekre a nyelvhelyességi vizsgarész nem kérdez rá. A produktív ismeretek (P) közé sorolt nyelvtani szerkezetekre lehet feladatot készíteni a Nyelvhelyesség vizsgarészben. A táblázat terjedelmi okból nem törekedhetett teljességre. FORMA Középszint Rec. Prod. Emelt szint Rec. Prod. I. Fonetyka 1. Litery, polski alfabet 2. Spółgłoski, samogłoski 3. Akcent 4. Ortografia II. Części mowy Odmienne części mowy 1. Rzeczownik 1.1.Rodzaje: rodzaj męski, żeński, nijaki. 1.2.Przypadki: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik, wołacz. 1.3.Odmiana: liczba pojedyncza 1.4. Rodzaj męski: rzeczowniki żywotne i nieżywotne 1.5. Rodzaj żeński 1.6. Rodzaj nijaki 1.7. Odmiana: liczba mnoga 1.8. Rodzaj męski 1.9. Rodzaj męskoosobowy 1.10. Rodzaj żeński 1.11. Rodzaj nijaki + + + + – – – – + + + + – – – – + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 1 1.12. Odmiana nazwisk i formy grzecznościowe 1.13. Osobliwości w odmianie rzeczowników 1.14. Funkcje przypadków: 1.15. Mianownik: podmiot w zdaniu formy predykatywne porównania (jak) 1.16. Dopełniacz: posiadanie negacja brak określenia czasu ilość (po określeniach ilości) życzenia, potrzeby, pragnienia po określonych czasownikach po przyimkach i wyrażeniach 1.17. Celownik: adresat, odbiorca dopełnienie dalsze zdania bezpodmiotowe wyrażanie uczuć po przyimkach 1.18. Biernik: dopełnienie bliższe przestrzeń i czas – rozciągnięcie przyimki łączące się tylko z biernikiem przyimki łączące się nie tylko z biernikiem 1.19. Narzędnik: rzeczownik jako składnik orzeczenia złożonego narzędzia, pomoce towarzyszenie kierowanie, panowanie, rządzenie po przyimkach 1.20. Miejscownik: zdania okolicznikowe, które opisują czas przyczyny, cele, sposób wykonania czynności po przyimkach 1.21. Wołacz: formy adresatywne 1.22. Słowotwórstwo 1.23. Nazwy zawodów 2. Przymiotnik 2.1.Odmiana 2.2. Rodzaj męski 2.3. Rodzaj męskoosobowy 2.4. Rodzaj żeński 2.5. Rodzaj nijaki 2.6. Stopniowanie przymiotników stopień wyższy stopień najwyższy stopniowanie supletywne i opisowe konstrukcje porównawcze 3. Zaimki 3.1. Zaimki osobowe 3.2. Odmiana: liczba pojedyncza i mnoga 3.3. Zaimki dzierżawcze 3.4. Zaimek zwrotno- dzierżawczy: swój 3.5. Zaimek zwrotny: się + + – – + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + – – – + + + – – – + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + – + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + – – – 2 3.6. Zaimki wskazujące 3.7. Zaimki pytające 3.8. Zaimki przeczące 3.9. Zaimki nieokreślone 3.10. Zaimki określające 3.11. Związki zgody 4. Imiesłów 4.1. Imiesłowy przymiotnikowe: czynny bierny 4.2 Odmiana imiesłowów przymiotnikowych 4.3. Imiesłowy przysłówkowe: współczesny uprzedni 5. Liczebnik 5.1. Liczebnik główny 5.2. Liczebnik porządkowy 5.3. Liczebnik mnożny 5.4. Liczebnik wieloraki 5.5. Liczebnik ułamkowy 5.6. Liczebnik zbiorowy 5.7. Liczebniki i określenia ilości w konstrukcjach syntaktycznych 5.8. Liczebniki odliczebnikowe 5.9. Liczebniki i rzeczowniki rodzaju niemęskoosobowego: konstrukcje syntaktyczne 5.10. Liczebniki i rzeczowniki rodzaju męskoosobowego: konstrukcje syntaktyczne 6. Czasownik 6.1. Łączliwość syntaktyczna czasowników 6.2. Bezokolicznik 6.3. Tryb orzekający 6.4. Czas teraźniejszy: koniugacja regularna koniugacja nieregularna 6.5. Czasowniki modalne 6.6. Czas przeszły 6.7. Formy czasu przeszłego: koniugacja regularna koniugacja nieregularna 6.8. Koniugacja czasowników kończące się na –(i)eć; –ąć 6.9. Czas przyszły: niedokonany dokonany 6.10. Pary aspektowe 6.11. Czasowniki ruchu 6.12. Prefiksacja i modyfikacja znaczenia 6.13. Tryb rozkazujący budowa form drugiej osoby liczby pojedynczej budowa pozostałych form trybu rozkazującego 6.14. Tryb przypuszczający 6.15. Konstrukcje zwrotne 6.16. Strona bierna 6.17. Konstrukcje nieosobowe + + + + + + + – + – + – + + + + + + – – – – + – + + + – – – + + + + + + + + – – + + + + + + + + + + + + – – – – + + + + + + + + – – – + + – + + + – + – + – + + + – + + + + – – + + + – + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + – – – – – – + + + + + + + + + + + + + + + + + – + – – – + + + + + + + + + + + + 3 Nieodmienne części mowy 7. Przysłówek 7.1. Przysłówek miejsca 7.2. Przysłówek czasu 7.3. Przysłówek sposobu 7.4. Stopniowanie stopień wyższy stopień najwyższy 8. Przyimek 9. Spójnik 10. Partykuła 11. Wykrzyknik Związki zgody Szyk wyrazów Mowa niezależna Mowa zależna + + + + + + + + + + + + – – – – – + + + + – – – – – – – + + + + + + + + + + + + + + – – – + + + + – – – + – + + 2. Szókincs VIZSGASZINTEK Középszint (B1) A vizsgázó megfelelő szókinccsel rendelkezik ahhoz, hogy kommunikálni tudjon a legtöbb olyan témában, amely összefügg saját mindennapi életével jól tudja alkalmazni alapvető szókincsét, noha még előfordulhatnak nagyobb hibák a bonyolultabb gondolatokhoz, témákhoz nem mindig találja meg a legmegfelelőbb kifejezőeszközt. Emelt szint (B2) A vizsgázó megfelelő szókinccsel rendelkezik ahhoz, hogy kommunikálni tudjon változatos helyzetekben, illetve elvont témákról a változatos nyelvi, lexikai elemek közül általában ki tudja választani a kommunikációs célnak legmegfelelőbbet; szükség esetén néha körülírást alkalmaz kisebb lexikai pontatlanságai nem gátolják a kommunikációt árnyaltan fejezi ki kommunikációs szándékait. A vizsga szókincsének alapjául a mai lengyel köznyelv szolgál. Speciális tájnyelvi szavak, csoportnyelvi szavak és szakszavak produktív ismerete nem követelménye a vizsgának. Ilyen típusú szavak kizárólag olyan szövegekben fordulhatnak elő, amelyekben az ismeretük nem előfeltétele az adott szöveg megértésének. 4