Stowarzyszenie Autorów ZAiKS - 46. Muzyka w telefonii komórkowej

46. Muzyka w telefonii komórkowej W świecie zdominowanym elektroniką i informatyką muzyka należy do
twórczości chyba najczęściej rozpowszechnianej. Swoje powodzenie zawdzięcza jednak nie temu, że
najlepiej się w tym świecie adaptuje ale głównie dlatego, że ludzkość straciła dla niej głowę i to już dość
dawno temu. Muzyka potrafi zapełnić nam pustkę, zastąpić innego człowieka, poprawić humor, zachęcić do
działania i zakupów. Towarzyszy nam w domu, pracy, podczas podróży, zabawy, miłości, przy świętach,
weselach ale i pogrzebach. Ten z producentów urządzeń elektronicznych, który zapomniałby o roli muzyki w
życiu człowieka, może spokojnie zwijać interes. Muzyka naturalnie więc opanowała telefony.
W ,,epoce przedkomórkowej" muzykę można było usłyszeć w chwilach oczekiwania na połączenie przez
centralę telefoniczną. W charakterze przerywnika Mozart, Bach, Beatlesi, Czerwone Gitary w wersjach
instrumentalnych, przerobionych elektronicznie ale i w oryginale, utrzymywali nas przy połączeniu nawet kilka
minut, zanim słuchawkę podjął nasz rozmówca. W telefonii komórkowej możliwości korzystania z muzyki
rozszerzyły się do nieoczekiwanych rozmiarów. Najpierw mogliśmy wybrać w naszym telefonie, z kilkunastu
lub kilkudziesięciu, sygnał dźwiękowy, najczęściej fragment jakiejś melodyjki, zmienić go na inny, jeśli nam
się znudził, ściągnąć nowy. Przeważnie płacąc za to ściągnięcie. Potem doszła możliwość słuchania przez
komórkę radia i stąd był już tylko krok do ściągania muzyki w pełnej wersji, w takich samych nagraniach jak
płytowe. Obecnie producenci telefonów dają już szansę obejrzenia w komórce filmu fabularnego i całego
programu telewizyjnego.
W tej rubryce naturalnym będzie pytanie czy producenci telefonów, operatorzy sieci muszą mieć na takie
korzystanie z muzyki zezwolenia twórców, artystów wykonawców i producentów oraz czy wszyscy oni coś z
tego mają. A może prawo zezwala na takie korzystanie. Na wstępie wypada przypomnieć, że prawo
autorskie chroni rozpowszechnianie utworów a nie tylko zarabianie na nich. Wymaga więc, na fakt ich
publicznego udostępnienia uzyskania zezwolenia twórców, a w wielu przypadkach artystów wykonawców i
producentów. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych twórcom przysługują wyłączne
autorskie prawa majątkowe na wszystkich polach eksploatacji oraz prawo do wynagrodzenia za korzystanie z
utworu (art.17). Na wszystkich, to znaczy na każdym możliwym dającym dostęp publiczności. Produkcja
telefonów komórkowych, które mają wgrane chronione utwory, jest więc jednocześnie powieleniem tych
utworów (w oryginale lub opracowaniu) i dalej wprowadzeniem ich do obrotu wraz z telefonem. Na takie
korzystanie z utworów producent telefonów musi mieć zezwolenie twórców a także wykonawców i
producentów fonogramów. Możliwość ściągnięcia przez właściciela komórki udostępnianych przez operatora
sieci nagrań muzycznych, zobowiązuje operatora do uzyskania stosownych zezwoleń na ,,publiczne
udostępnienie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie
wybranym" (art.50 pkt. 3) ustawy). Podobnie w stosunku do artystycznych wykonań (art.86 ust.2 pkt. 2) c)
ustawy) oraz fonogramów (art.94 ust.4 pkt.4) ustawy). Nie ma wątpliwości, że możliwość pobrania i słuchania
przez wiele osób, choć nie w tym samym miejscu i niekoniecznie w tym samym czasie, tego samego utworu,
spełnia przesłankę ,,publiczności" wymaganą przez ustawę, o czym dobitnie świadczą zapisy ww artykułów
ustawy. Także muzyka w centralce telefonicznej objęta jest prawami twórców. Powyższe zezwolenia
producenci komórek i operatorzy uzyskiwać będą za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania
prawami autorskimi (ZAiKS) i pokrewnymi i za ich pośrednictwem płacić wynagrodzenia.
Stworzenie właścicielowi komórki możliwości ściągnięcia i obejrzenia filmu będzie wymagało od operatora
uzyskania bezpośredniej zgody producenta filmu a dodatkowo, zgodnie z art.70 ust.2 pkt.3) ustawy, zapłaty
tantiem autorskich na rzecz głównych współtwórców filmu za pośrednictwem organizacji zbiorowego
zarządzania (ZAiKS, ZASP, SFP).
1/2
Telefon komórkowy wyposażony w funkcję odbioru programu radiowego lub TV rozpowszechnianego w
sposób bezprzewodowy w systemie powszechnego odbioru, jest niczym innym, jak tylko odbiornikiem.
Producent takiego telefonu, ani operator sieci, nie są więc ani nadawcami ani reemitentami i ich nie obciążają
żadne obowiązki wobec twórców, artystów wykonawców, producentów i nadawców. Wydaje się jednak, że
mogłaby obejmować ich opłata z art.20 ustawy, obciążająca producentów i importerów urządzeń
odtwarzających 3% uzyskiwanej przez nich ceny sprzedaży tych urządzeń, która przypadnie do podziału
między autorów, artystów wykonawców i producentów fonogramów.
Okazuje się, że sama technika poszerza pola eksploatacji twórczości ale jednocześnie sama dzięki nowym
funkcjom związanym z jej odbiorem, odtwarzaniem, poszerza krąg odbiorców urządzeń elektronicznych i
podwyższa cenę urządzenia. Czym byłoby jednak samo urządzenie, gdyby twórcy nie wypełnili go swoimi
utworami i wykonawstwem.
Krzysztof Lewandowski
Wszelkie prawa zastrzeżone 2017 ZAiKS / data wygenerowania strony 03.03.2017 18:28:23
PDF ze strony: http://zaiks.org.pl/212
2/2