do wydruku - mam.media.pl

Młody Mickiewicz ideał młodego pokolenia, zbuntowanego przeciwko klasykom i uciskowi ludu
Adam Mickiewicz
(ur. 1798, zm.
1855) jest największym i najbardziej
znanym
polskim
poetą
epoki
romantyzmu. W 1822 r. wydał
debiutancki tomik wierszy „Poezje,
tom I” , w którego skład weszły „Ballady
i romanse”. Tym samym wprowadził do
polskiej literatury nowy prąd zwany
romantyzmem.
Jest
autorem
wszechstronnym, pisał wiersze, sonety,
ballady, dramaty, powieści poetyckie
oraz polską epopeję "Pan Tadeusz".
Dramat "Dziady" cz. II ukazał się w
drugim tomie "Poezji" (1823).
"Dziady" tworzą trzy części oraz
"Widowisko". Utwory te są ze sobą luźno
związane. "Widowisko", które w zamyśle
autora miało otwierać dramat, nie zostało
ukończone. Pojawia się tu Guślarz,
nawiązanie
do
ceremonii
dziadów,
badacze odnajdują tu również postaci z
pozostałych części dramatu.
"Dziady" cz. II najsilniej związane są z
folklorem. Zostały pisane w tzw. okresie
wileńsko - kowieńskim (1820-1821), a więc
chronologicznie powstały jako pierwsze.
Poprzedzone są balladą pt. "Upiór".
Bohater ten pojawia się na końcu
obrzędów, jak i staje się późniejszym
Gustawem z IV części.
Czwartą część "Dziadów" Mickiewicz
również pisał w okresie wileńsko kowieńskim. Stanowią niejako kontynuację
II części. Akcję osnuł wokół tajemniczego
Gustawa, samobójcy, jak się później
okazuje. Istotą tej części jest ukazanie
opozycji
racjonalistów,
których
reprezentuje ksiądz, do romantyków,
reprezentowanych przez nieszczęśliwie
zakochanego młodzieńca.
"Dziady" cz. III pochodzi z okresu drezdeńskiego.
Napisane w roku 1832, czyli z 10-letnią przerwą,
uchodzą za najlepiej napisany polski dramat
romantyczny. Tematem przewodnim jest poświęcenie
się głównego bohatera Gustawa - Konrada za ojczyznę.
Co to są dziady?
Jest to pogańska uroczystość obchodzona
między innymi na Litwie i w Prusach.
Mistrzem ceremonii był Guślarz, który jako
jedyny potrafił przywołać dusze zmarłych.
Na dziadach, odbywających się na przełomie
października i listopada, przybywali prości
ludzie, aby
zobaczyć duchy swoich
przodków oraz pomóc im dostać się do
nieba.
Podczas tej jednej nocy przybywające,
najczęściej do cmentarnych kaplic, dusze
należało ugościć, dlatego też przynoszono
ze sobą pokarmy. W zamian za pomoc dusze
przestrzegały
przed
popełnianiem
grzechów, za które czekała sroga kara.
ŚWIAT PRZEDSTAWIONY
1. Miejsce: kaplica, cmentarz, odludzie.
2. Czas: północ, przeddzień Zaduszek.
3 . Bohaterowie: Guślarz, Starzec, Chór,
Duchy Józia i Rózi, Widmo Złego Pana, Zosia,
Upiór, Pasterka.
*Postacie realne:
chór (ludzie), Guślarz.
*Postacie fantastyczne:
widmo, aniołki, dziewczyna, chór ptaków.
4 . Atmosfera: tajemnicza, mroczna, groza i
niesamowitość.
DUCHY LEKKIE:
ANIOŁKI - JÓZIO I RÓZIA
Duchy te wiodły na ziemi beztroskie życie.
Józio biegał po łąkach i zbierał kwiatki, a
Rózia stroiła swoje lalki. Oboje zmarli w
młodym wieku, przez co nie mogli poznać
trosk życia dorosłych oraz ostatecznie nie
mogli dostać się do nieba. Proszą o dwa
ziarenka gorczycy. Duchy przywoływane są
poprzez
zapalenie
garści
kądzieli.
Odchodząc, dzieci dzielą się nauką:
"Kto nie doznał goryczy ni razu,
Ten nie dozna słodyczy w niebie ".
Rozmowa Guślarza z Józiem i Rózią
DUCHY POŚREDNIE: ZOSIA
Młoda i piękna dziewczyna, która nie
odwzajemniała uczuć. Gardziła chłopcami,
którzy się do niej zalecali. Prosi o
sprowadzenie na ziemię, ponieważ unosi się
wraz z barankiem i motylkiem. Jest
przywoływana poprzez zapalenie świętego
ziela. Guślarz pociesza Zosię, że jeszcze dwa
lata trwać będzie jej kara. Dziewczyna
odwdzięcza się nauką:
"Kto nie dotknął ziemi ni razu,
Ten nigdy nie może być w niebie".
DUCHY CIĘŻKIE: WIDMO Złego Pana
Właścicielem wsi, gdzie toczy się akcja.
Był bezlitosny dla ludzi. Nie wpuścił matki z
dzieckiem w wigilię, pozwolił, aby zamarzli.
Nie okazał miłosierdzia młodzieńcowi, który
z gł
odu zerwał z jego sadu jabłka. Nie prosi o
zbawienie, jedynie o miarkę wody i dwa
ziarna pszenicy. Przywołuje go podpalenie
kotła z wódką. Ostrzega zebranych w
kaplicy słowami:
"Kto nie był ni razu człowiekiem, temu
człowiek nic nie pomoże".
Cierpi wieczny głód i pragnienie, ponieważ
chór ptaków broni mu dostępu do jadła.
Dramat romantyczny to typ
utworu
charakteryzujący
się
mieszaniem świata realistycznego
ze
światem
fantastycznym.
Dramat romantyczny opiera się
na synkretyzmie (mieszaninie
epiki, liryki oraz dramatu).
Mickiewicz
dodatkowo
wprowadził elementy folkloru:
oparł
akcję
na
obrzędach
dziadów, bohaterowie pochodzą z
ludu. Czytelne są również związki
z antykiem: chór, zasada trzech
jedności, mit prometejski.
Czesław Jankowski, ilustracja do II cz. "Dziadów"
W epoce romantyzmu pisarze przepadali za
motywami ludowymi. Do swych utworów
przemycali folklor nie tylko w postaci
pieśni, podań, ale główniemoralności.
To zagadnienie pojawiło się także w II
części "Dziadów”. Wiara prostych ludzi w
duchy, które przychodzą zza światów, aby
przestrzec żywych przed złymi postępkami,
ściśle
związana
jest
z
ludowym
pojmowaniem winy i kary. Oznacza to, że
wina nigdy nie pozostaje bez kary, za każdy
występek trzeba słono zapłacić.
Pojawiające się zjawy symbolizują trzy
rodzaje grzechów. Lud nie wybacza nawet
dzieciom beztroski i lenistwa. Nie zapomina
o krzywdach wyrządzonych ubogim.
Lekceważenie uczuć i odrzucanie miłości też
nie pozostaje bez kary. Bez względu na
popełniony grzech, dusze - nawet po śmierci
- mogą liczyć na pomoc żyjących.
Dramat romantyczny "zasłynął"
luźną kompozycją. Sprzeciwia się
tym
samym
dramatowi
klasycznemu, którego budowa była
ściśle
określona
i
mocno
nawiązywała
do
antycznych
tragedii czy komedii.
Szekspirowskimi elementami jest
wprowadzenie
fantastyki
oraz
psychologizacja bohaterów.
W Polsce gatunek ten uprawiali
Adam Mickiewicz oraz Juliusz
Słowacki (m.in. "Balladyna").
W
zamian
odwdzięczają
się
przestrogami, uczą, jak żyć, aby nie
cierpieć po śmierci. Tylko jeden rodzaj
grzechu nie doczeka się od ludu pomocy samobójstwo. Upiór co rok przeżywa
cierpienia, które skłoniły go do odebrania
sobie życia.
ZAPAMIĘTAJ!
Licz się z uczuciami drugiej osoby!
Nie bądź obojętny na ludzkie
nieszczęścia! Umiej współczuć,
kochać i wybaczać! Nie bój się reaguj na krzywdy drugiego
człowieka!
Bądź sprawiedliwy!